Święty Jan Paweł IIwspolnotapolska.org.pl/pismo/2014-002.pdf · 2018. 11. 25. · dla Polski i...

Światowe Spotkanie polonii – str. 2

70-lecie kongreSu polonii amerykańSkiej – str. 24

70. rocZnica Bitwy o monte caSSino – str. 29

Nr 2/2014

iSSn: 1429-8457

ŚwiętyJan Paweł II

SPIS TREŚCI1 SłowoPrezesaSWP

2 ŚwiatoweSpotkaniePoloniiwRzymie

10 Bogudziękować–JanCytowski

11 JanPaweł IIaemigracja–abpSzczepanWesoły

15 ŚwięciBożegoMiłosierdzia–albumzkanonizacjiJanaXXIIIiJanaPawła II

16 Św.JanPaweł II–godnysynnarodupolskiego

18 DzieńPoloniiiPolakówza Granicą

20 25-lecieZwiązkuPolakównaLitwie

22 JubileuszZwiązkuPolakówwEstonii

24 70-lecieKongresuPoloniiAmerykańskiej

26 ŁączynasPolska–VŚwiatowyZjazdNauczycieliPolonijnych

28 MonteCassino–słowozmienionewczyn

29 70.rocznicabitwyoMonteCassino–MonikaSkowrońska

32 „ArtyściAndersa.Continuitàenovità”–JerzyMalinowski

34 Jeanhr.Skarbek–potomekWielkiejEmigracji–RomanWróbel

35 EmigracyjnelosyJózefahr.Skarbka–PiotrMysłakowski

„WSPÓLNOTA POLSKA” PISMO POŚWIĘCONE POLONII I POLAKOM ZA GRANICĄ

Wydawca:ZarządKrajowyStowarzyszenia„WspólnotaPolska” ul.KrakowskiePrzedmieście64,00-322Warszawa,tel.(+4822)5569026 www.wspolnotapolska.org.pl

Redakcja:JolantaWroczyńska(e-mail:[email protected]) RomanWróbel(e-mail:[email protected])

Opracowaniegraficzne:MałgorzataHernik

Zdjęcienaokładce:fot.GrzegorzGałązka

Redakcjazastrzegasobieprawoskracanianadesłanychmateriałów. Zapoglądyautorównieodpowiadamy.Materiałówniezamówionychniezwracamy.

ProjektjestwspółfinansowanyześrodkówMinisterstwaSprawZagranicznych w ramachkonkursunarealizacjęzadania„Współpracaz Poloniąi Polakamizagranicą”

ISSN:1429-8457

1WSPÓLNOTA POLSKA nr 2/2014

Światowe Spotkanie PoloniiiPolakówwhołdzieOjcuŚwię-temuJanowiPawłowi II, którezgromadziłokilkatysięcyRoda-kówzzagranicy,zorganizowanezostałodziękiwspółpracyzRadąPoloniiŚwiata,EuropejskąUniąWspólnotPolonijnych iAmba-sadąRzeczypospolitejPolskiejprzyStolicyApostolskiej.Świa-toweSpotkaniePolonii,wramachktórego–pozaudziałemweMszyśw.kanonizacyjnejidziękczynnejliturgii–odbyłasiękonferencja,

poświęconanauczaniuPapieżaPolaka,kierowanemudoPolakównacałymświecie,podczaslicznychpapieskichpielgrzymek,otwartazostaławystawa fotograficznaizaprezentowanoalbum,zezdję-ciamipapieskiegodokumentalistyGrzegorzaGałązki,ilustrującyspo-tkaniaOjcaŚwiętegozrodakami.Ukoronowaniemspotkaniarzym-skiegobyłkoncertdziękczynnyPoloniiŚwiatazakanonizacjęOjcaŚwiętegoJanaPawłaII„TeDeumLaudamus”, z udziałem ponad

stuartystów,chórówiorkiestry,przykilkutysięcznejpubliczności,któraledwiemogłapomieścićsięwobszernejBazyliceSantaMariaMaggiore.DziękujemynaszympartneromzawsparciewspólnejinicjatywyoddaniahołduOjcuŚwiętemupoprzezzorganizowa-nieŚwiatowegoSpotkaniaPoloniiiPolakówwRzymie.

TradycyjniejużzokazjiDniaPolo-niiiPolakówzaGranicąPrezy-dentRPBronisławKomorowskispotykasięzPolonią.Spotkaniatezainicjowanezostaływ2011rokuwRzymieprzeznaszeSto-warzyszenie.Wtymroku,wPałacuPrezydenckimwWarszawie,Broni-sławKomorowskiwręczyłodzna-czeniapaństwowezasłużonymprzedstawicielomPolonii,którzyaktywniepromująPolskęipolskąkulturępozagranicami.

W2014rokupamiętamyo25-leciuWolności–rocznicypierwszychwyborów,wktórychPolskazama-nifestowałachęćżyciawwolności,jednakchcielibyśmyrównieżprzy-pomniećo70.rocznicywydarzeń,któremiałyogromneznaczeniedlaPolskiiPolaków.WspominamybitwęoMonteCassino,podczasktórej2.KorpusPolski,poddowódz-twemgen.WładysławaAndersa,walczył we Włoszech razemzsojuszniczymiwojskami,aby18maja1944r.zdobyćruinyklasztorubenedyktynównawzgórzuMonteCassino.AwtymczasiewAme-ryce,zatroskanioPolskęrodacy,powołalidożyciaKongresPoloniiAmerykańskiej,któregocelembyłowspieraniedziałańPolskinarzeczsamookreślenianarodowejsuwe-rennościiponownegowłączeniadorodzinynarodówdemokratycz-nych.

PrezesStowarzyszenia „WspólnotaPolska”

OjciecŚwiętyJanPawełIIporazkolejnyprzyczyniłsiędozgromadzeniawRzymielicznychprzedstawicieliPolonii,którzyprzybylizewszystkichstronświata,abyuczestniczyćwuroczystościachkanonizacyjnychpapieżyJanaXXIIIiJanaPawłaII.

WSPÓLNOTA POLSKA nr 2/20142

milion pielgrzymów z całegoświatamodliłosięwspólniepod-czasuroczystościkanonizacyjnychpapieży:JanaPawłaIIiJanaXXIII.Wniedzielę,27maja,naPlacuśw.Piotrawśródtysięcychorągie-wekitransparentówdominowałybiało-czerwonepolskieflagiipol-skijęzyk.Włoskiemedianazwaływydarzenie„kanonizacjąstulecia”i„niedzielączterechpapieży”–uroczystościomkanonizacyjnymdwupapieżyprzewodniczyłpapieżFranciszekwobecnościpapieżaemerytaBenedyktaXVI.Pouro-czystościachkanonizacyjnychwPalazzodellaCancelleriagościepolonijniuczestniczyli,nazapro-

WłoszechspotkalisięwInstytuciePolskimwRzymiezprezydentemRPBronisławemKomorowskim.Wieczoremwjednymzhoteli,gdziezorganizowanopunktinforma-cyjny,odbyłosięspotkanieorga-nizacyjne,abyoświciewyruszyćrazemnaPlacśw.Piotra.Prawie

GościepolonijnizjechalisiędoRzymuwprzeddzieńuroczysto-ści.Przedstawicielenajwiększychorganizacjipolonijnych:RadyPolo-niiŚwiata,EuropejskiejUniiWspól-notPolonijnych,KongresuPoloniiAmerykańskiej,ZwiązkuPolakównaLitwieiZwiązkuPolakówwe

Światowe Spotkanie Poloniiw Rzymie

Wdniach26–28kwietnia2014r.wRzymieodbyłosięŚwiatoweSpotkaniePoloniiwhołdzieOjcuŚwiętemuJanowiPawłowiII.DoWiecznegoMiastaprzybyliPolacyzeWschoduiZachodu,abyuczestniczyćwuroczystościachkanonizacyjnychpapieżyJanaXXIIIiJanaPawłaII.PapieżPolakprzyczyniłsięporazkolejnydospotkaniaRodaków.


szeniePrezydentaRP,wuroczy-stymprzyjęciu.WnastępnymdniuwszyscyponownieudalisięnaPlacśw.Piotranamszęśw.dziękczynnązakanonizację.

DoRzymunaSpotkaniePoloniiprzybylim.in.:prezesRadyPoloniiŚwiataJanCytowskizKanady,prezydentEuropejskiejUniiWspól-notPolonijnychHelenaMiziniakzAnglii,wiceprezesKongresuPoloniiAmerykańskiejBożenaKamińskiorazwiceprzewodni-czącySejmuLitwyJarosławNar-kiewicz.Wspotkaniuuczestniczylilicznie przedstawiciele związ-kówistowarzyszeńpolonijnych


zEuropyiświata,reprezentującyZwiązekPolakówweWłoszech,KonwentPolakówwNiemczech,KongresPolakówwRosji,Zwią-zekPolakównaBiałorusi,ZwiązekPolakównaLitwie,RadęKonsulta-cyjnąprzyCentrumPolskiejKul-turyiIntegracjiEuropejskiej–DomPolskiweLwowie,KongresPola-kówwRepubliceCzeskiejiPolskiZwiązekKulturalno-OświatowywRepubliceCzeskiej,ZwiązekPolakówwRumunii,atakżeBra-spol–CentralnąReprezentacjęWspólnotyBrazylijsko-Polskiej.ZestronyStowarzyszenia„WspólnotaPolska”wspotkaniuuczestniczyłprezesLonginKomołowski.

WtrzecimdniuŚwiatowegoSpo-tkaniaPoloniipopołudniuwHosia-numPalace,przyViadeiPolacchi,miałymiejscetrzywydarzenia,przygotowaneprzezStowarzysze-


nie„WspólnotaPolska”:otwarciewystawyipromocjaalbumuorazkonferencjapodwspólnymtytu-łem:„JanPawełII–PoloniaSemperFidelis”.Wystawaialbum,prezen-tującezdjęciaznanegofotografapapieskiegoGrzegorzaGałązki,przypominająnauczanieJanaPawłaIIskierowanedoPoloniiŚwiata.PapieżPielgrzymodwie-dzającywspólnotywiernychnawszystkichkontynentachzawszewswoichpodróżachstarałsięzna-leźćczasnaspotkaniazrodakami.Wybraneztychlicznychspotkańnajpiękniejszeinajważniejszetek-styOjcaŚwiętegozostałyumiesz-czonewalbumieinawystawie,abyprzypominałyPolakomoichduchowymdziedzictwie.

Wkonferencji„JanPawełII–Polo-niaSemperFidelis”udziałwzięlim.in.:PrymasPolskiks.abpJózef

Kowalczyk, ks. abp SzczepanWesoły,wieloletniduszpasterzemi-gracjipolskiej,ks.abpMieczysławMokrzycki,metropolitalwowski,wieloletnisekretarzŚwiętegoJanaPawłaII,ks.bpWiesławLechowicz,przewodniczącyKomisjids.Polo-niiiPolakówzaGranicąKonfe-rencjiEpiskopatuPolskiiDelegatds.DuszpasterstwaEmigracjiPol-skiej,ks.prałatStefanWylężek,rektorPolskiejMisjiKatolickiejwAngliiiWalii,ks.prałatPawełPtasznik,kierownikSekcjiPol-skiejwSekretariacieStanu,którytakżepracowałubokuŚwiętegoorazgospodarzHosianumPalaceks.JanGłówczyk.

Wieczorem,wBazyliceSantaMariaMaggiore,odbyłsięuroczystyKon-certDziękczynny„TEDEUMLAU-DAMUS”,podpatronatemkardynałaStanisławaDziwisza,metropolity

krakowskiego,kardynałaKazimie-rzaNycza,metropolitywarszaw-skiegoorazabpJózefaKowalczyka,PrymasaPolski,zorganizowanyprzywspółpracyzAmbasadąRPprzyStolicyApostolskiej.Wkoncer-ciewystąpili:OrkiestraPaństwo-wegoZespołuLudowegoPieśniiTańca„Mazowsze”orazpołączonechóry„Mazowsza”iZespołuPieśniiTańca„Śląsk”,podkierunkiemznakomitychdyrygentów:JerzegoMaksymiuka,TadeuszaKarolaka,MaciejaBanachaiJackaBoniec-kiego.Zagralisoliści:JanuszOlej-niczak,MariannaHumetska,EmileLeinyuyTariMartaWyłomańskaorazwspaniałyZespółDesOrient.Wprogramiekoncertuznalazłysięm.in.hymnyBogurodzicaiGaudeMaterPolonia,utworykoncertoweChopina,Paderewskiego,Lutosław-skiego,Kilara,HadynyiLorencaorazpieśni.Nazakończeniekon-


trzykrotniewyemitowanyprzezTelewizjęPolskąpodczasmajo-wegoweekendu.

OrganizatoramiŚwiatowegoSpo-tkaniaPoloniibyliRadaPoloniiŚwiata,EuropejskaUniaWspól-notPolonijnych,Stowarzyszenie„WspólnotaPolska”iAmbasadaRzeczypospolitej Polskiej przyStolicyApostolskiej.Wydarzeniazaszczyciliswojąobecnościąhie-rarchowieKościoła:PrymasPolskiks.abpJózefKowalczyk,kardy-nałStanisławDziwisz,metropolitakrakowski,kardynałKazimierzNycz,metropolitawarszawski,orazpolscyksiężapracującywRzy-

certuchórztowarzyszeniemorkie-strywykonał „Barkę”,ulubionąpieśńPapieżaPolakawaranżacjiJerzegoMaksymiuka.

W trakcie spotkania zebranejpublicznościzostałzaprezento-wanyobrazwileńskiegoartystymalarzaRobertaBluja„ŚwiętyJanPaweł II”,któryzostałprzekazanyjakodarPoloniiŚwiatadlaŚwiątyniOpatrznościBożejwWarszawie.

W wypełnionej do ostatniegomiejscabazylicedługoniemilkłybrawazachwyconejpubliczności.Koncertbyłartystycznymfinałemrzymskichuroczystości.Zostałon


marszałekwojewództwakujaw-sko-pomorskiegoPiotrCałbecki,marszałekwojewództwazachod-niopomorskiegoOlgierdGeblewiczorazwicedyrektormarketinguifilatelistykiPocztyPolskiejBogu-sławaKłoda-DębskaiszefradynadzorczejPPMarekSzczepań-ski.WuroczystościachrzymskichswojąobecnośćzaznaczylirównieżprzedstawicieleZwiązkuHarcer-stwaRzeczypospolitejiHarcerstwaPolskiegopozaGranicamiKraju.

DziękujemyzaserwisfotoGrze-gorzowiGałązceiKrzysztofowiStępkowskiemu.

JW.RW/SWP

mie.Spośródparlamentarzystówwuroczystościachuczestniczyli:wicemarszałekSejmuRPCezaryGrabarczyk,posełAdamLipiński,przewodniczącysejmowejKomisjiŁącznościzPolakamizaGranicąiposełJoannaFabisiak,wiceprze-wodniczącatejkomisjiorazsenatorKazimierzWiatr,przewodniczącysenackiejKomisjiNauki,EdukacjiiSportu.NauroczystościdoRzymuprzybylitakżepatroniŚwiatowegoSpotkania Polonii, m.in. mar-szałekwojewództwalubuskiegoElżbietaPolak,marszałekwoje-wództwamazowieckiegoAdamStruzik,marszałekwojewództwapodkarpackiegoWładysławOtryl,

Dziękujemy za wsparcie

Światowego spotkania polonii,

które odbyło się w dniach 26–28 kwietnia 2014 r. w Rzymie

patronom i partnerom:

oraz patronom medialnym:

urząd marszałkowski województwa

mazowieckiego

województwo Zachodnio-pomorskie


kujawsko-pomorskiego


podkarpackiegourząd marszałkowski

województwa Śląskiego

województwo lubuskiemiasto

kielce


Myślę, iżwszyscy tutajobecnimogą powiedzieć, że żyliśmywciekawychinadzwyczajnychczasach.Danenamjestżyćwcza-sachszczególnegobłogosławień-stwa.HistoriaJanaPawła IIbyłapisanananaszychoczach.Pierw-szypapieżPolak,niezwykłydlaświata pontyfikat. ZanaszegożyciaJanPaweł IIzostajekano-nizowany,mamyteraznaszegobliskiegopośrednikawmodlitwachdoBoga,osobę,którabyłatakbliskonas.Towszyscybędziemypamię-tać,pamiętaćbędąnaszedzieciiwnuki.Wszyscymożemypodzię-kowaćBoguzato,żedanenambyłożyćibyćświadkamiżyciainauczaniaŚwiętegoJanaPawła II.

Zmoichosobistych,jużemigracyj-nychdoświadczeń,dodamwspo-mnienieowizycieJanaPawła IIwTorontow 1984 r. SpotkaniezPoloniąnastadionie.PapieżJanPaweł IIzmęczonycałodniowąwędrówkąispotkaniami,patrzącna kolejne występy ludowychzespołówpolonijnych,wpewnymmomenciewstałizeswoistymhumorempowiedział,żemożejużwystarczy,boOnjużnaoglądał

Todzisiejszewydarzeniepozostaniewpamięcinaswszystkich,zwłasz-czażewieluznasmiałobezpo-średnikontaktzJanemPawłem II,podczasspotkańpolonijnychczyteżjeszczewcześniejwPolsce.Dodzisiajpamiętampaździernik1978roku,wWarszawie,gdydotarładonaswiadomośćowyborzeKarolaWojtyłynapapieża.Tobyłocośnie-samowitego,wprosttrudnobyłouwierzyć.Ato,codziałosiępóźniej,copóźniejnastępowało,tojakbyzapowiedźinnegoświata.Danemibyłouczestniczyćwtychwydarze-niach.Rok1979,wPrzemysłowymInstytucieMotoryzacjiwWarszawie,gdziewtedypracowałem,powsta-wałpojazd„papieski”napierwsząwPolscewizytęOjcaŚwiętego.Wydzielone,zasłoniętemiejscenaprototypowni,„tajnyprojekt”.Bazu-jącnapodwoziusamochoducięża-rowego,przygotowywanopojazddlaPapieża.Wkrótcepowizyciepojazdzostałzniszczony,abyniekojarzyłsięztymniezwykłymwydarze-niem,pierwsząpielgrzymkąOjcaŚwiętegodoukochanejOjczyzny.Takiebyływtedypolskierealia.Wiem,żewPolscepowstałareplikategopojazdu.

siętyluludowychzespołów.Takieojcowskie,naturalne.PotemkolejnawizytawKanadzie,zokazjiDniMłodzieży,wlipcu2002r.

OjcaŚwiętegołączyłyszczególnewięzizPoloniąiPolakamiżyją-cymipozaPolską.Podczasswo-ichponadstupielgrzymekzawszeznajdowałczas,abyspotkaćsięzPolonią.Podkreślałnasząłącz-ność z Polską, jakowspólnotękorzeni, zktórychwyrastamy.PodczasspotkaniazPoloniąwLon-dyniew1982r.JanPawełIIpowie-dział„niemożnaowasmyśleć,wychodzącodpojęciaemigracja,trzebamyśleć,wychodzącodrze-czywistościOjczyzna”.Dodawałnam,żyjącympozaPolską,otuchyiinspirowałdodziałańnarzeczPolski,alejednocześniepodkre-ślałpotrzebęwsparciadlaPolo-niizkraju,mówiąc:„PoloniajestważnadlaPolski,takjakPolskajestważnadlaPolonii”(Detroit--Hamtramck,1987).

DziękujęwimieniuRadyPoloniiŚwiatazadobrąwspółpracęzeStowarzyszeniem„WspólnotaPol-ska”izorganizacjamipolonijnymi.Jestemwzruszonyizaszczycony,żemogłembraćudziałwuroczy-stościachkanonizacyjnychiwtymspotkaniu.

Jan CytowskiprzewodniczącyRadyPoloniiŚwiata

Bogu dziękować

Jestminiezwyklemiłoijestemzaszczycony,żewimieniuRadyPoloniiŚwiatamogębyćtutajimiećmożliwośćuczest-niczeniawuroczystościachispotkaniuPolonii„whołdzieJanowiPawłowi II”.


Wyjazdkard.WojtyłydoKanadybył pierwszym wyjazdem zaocean.Wystarczyłokilkaspotkań,azwłaszczaspotkańzwiernymiwkościołach,bypoczątkowetro-chęchłodnaweprzyjęcieprze-szłowentuzjastycznąatmosferę.Zresztąwiększośćtejemigracjii w ogólePolakówpowojnietobyłopokoleniekard.Wojtyły.Toznaczytakie,którewokresiemiędzywo-jennymzaczęłostudia,przerwaneprzezwojnęipóźniejdokończonenawyższychuczelniachwEuropieizaAtlantykiem.Kardynałbardzoszybkoznalazłztympokoleniembezpośrednikontakt.

Możedrobnyszczegół,alezna-mienny.GdyksiądzKardynałbyłoMontrealu,spytanogo,czyniezechciałbyprzekazaćpozdrowieńgenerałowiSosnkowskiemu.Kar-dynałsięzgodziłimiałkrótkąroz-mowęzGenerałem.TęrozmowęgenerałSosnkowskizanotowałwswoimdziennikuzbardzopozy-tywnąopiniąoKardynale.

W Kanadzie kardynałWojtyłaodwiedziłprawiewszystkiewięk-szemiejscowości.Wszędziebyłyprzepełnionekościoły,apomszachśw.bankietyzprzemówieniami.Wramachtychspotkańwczęściartystycznejwystępowałamło-dzieżztańcamiludowymi.PokilkutakichwystępachKsiądzKardynałpowiedział,żeuczyłsię,iżprze-kazujesiękulturęgłównieprzezjęzykitwórczośćliteracką,atuwKanadziewidzi–zprzymruże-niemoka–żekulturęprzekazujesięiprzeznogi.Gdytylkozagrająmazuraczyoberkaodzywasiępol-skośćwmłodzieży.

Teserdeczneientuzjastycznespo-tkaniabyłydlaKardynaładużymprzeżyciem,cozaowocowałogdyWojtyłazostałpapieżem.Wpro-wadziłwtedy zwyczaj, że gdyodwiedzałjakiśkraj,wktórymbyłalicznaPolonia,zawszebyłospotkaniezemigracją;gdynie-którekrajeodwiedzałkilkakrotnieoddzielnychspotkańzemigracjąjużniebyło.

młodszyisprawniejszyionmożezramieniaKonferencjiPolskiegoEpiskopatuijejprzewodniczącegoodwiedzićKanadę.Kongresniebyłzachwycony,aleponieważsta-nowiskoKsiędzaPrymasabyłokategorycze,uznano,żenależysięzgodzićizaproszonokard.KarolaWojtyłę.

KardynałWojtyłabyłmałoznanynaemigracji.NagłaśnianebyłyrelacjeKościół–PRL,awtymkontekściebyłogłośnestanowiskoKsiędzaPrymasaWyszyńskiego.KardynałWojtyławyjeżdżałdoRzymu,gdyżbyłczłonkiemwielukomisjiwStolicyApostolskiej.Możegłośnabyławtamtychcza-sachbudowakościoławNowejHucie,któramiałabyćmiastemsocjalistycznymbezkościoła.Wtejtosprawiekard.Wojtyłabyłsta-nowczyibezkompromisowy.

I

Zaczęłosiębardzoprozaicznie.Kongres Polonii Kanadyjskiejwroku1969upamiętniał25-lecieswojegoistnienia.Odlatpięćdzie-siątychdoosiemdziesiątychPolo-niawKanadziebyłabardzoprężnąorganizacją.Praktycznieprezy-diumKongresutworzyławtedywwiększościmłodaemigracjaide-owa,czy–jaksięokreśla–poli-tyczna.Kanadaaspirowaładobycialiderememigracjiideowej.Kongreskanadyjskizaprosiłnauroczysto-ści25-leciaks.kardynałaStefanaWyszyńskiego,PrymasaPolski.KsiądzKardynałuważał,żewist-niejącejwówczesnejPolscesytu-acjiniejestwskazanym,byKsiądzPrymasodwiedzałkontynentame-rykański.Kanadyjczycynalegali.Ksiądz Prymas odpowiedział,żejestwPolscedrugikardynał,

Jan Paweł II a emigracja

Prezes„WspólnotyPolskiej”prosiłmnieoprzedstawienienauczaniaśw.JanaPawła IIoemigracjiidlaemigracji.Oczywi-ściewypowiedziPapieżazacieśniająsiędopolskiejemigracji.Temattenmajużsporąliteraturęprzedmiotu.Trudnodzisiajwszczególnymdniupokanonizacjiprzeprowadzićszczegółowąanalizę.Pragnęjedynieprzedstawićimpresjezwiązanezwypo-wiedziamiśw.JanaPawładoemigracjiwogóle,aszczególniedopolskiejemigracyjnejmłodzieży.MożewartoprzypomniećjakkardynałWojtyłazapoznawałsięzemigracją,polskąemi-gracją.


skiejziemi”.Właściwiekanonizacjajestwyniesieniemdanegoświętegoczyświętejjakowzóriprzykładautentycznegożyciachrześcijań-skiegodlapowszechnegoKościoła.Wszędzie,gdziebędziesięrozwi-jałkultJanaPawła II,tambędziezkoniecznościmowaokraju,czyliPolsce,zktórejpochodziłświętyPapież.

III

WswychprzemówieniachJanPaweł IIbardzoczęstonawiązy-wałdosymbolukorzeni.Zwłaszczawprzemówieniachdomłodzieżynawiązywałdoznaczeniakorzeni.Porównanie jestbardzotrafne.Żadnaroślinaniemożeżyćiroz-wijaćsiębezkorzeni.MówiPapież,żewkorzeniachtkwiświadomośćtożsamości:

„Do tych korzeni chrześcijańskich, korzeni z których zarówno wy jak i ja wzrastamy, trzeba ustawicznie wzrastać i trzeba nie-jako z nich wyrastać. W tych korzeniach jest moc i życiodajne soki potrzebne do waszego jak i mojego duchowego wzrostu. Wasi przodkowie wiedzieli o tym dobrze.

Człowiek, naród musi opierać się na doświadczeniach i czerpać z nich mądrość, siłę i program. Dziesięć wieków naszej przeszłości religijnej, narodowej i państwo-wej, dziesięć wieków naszej kultury, tak bardzo humanistycznej bo chrześcijańskiej jest wspólną własnością i wychodźstwem i bogactwem, z którego wciąż na nowo musimy czerpać.”

Pojęciekorzeninawiązujedopoję-ciaziemi.Korzenietkwiąwziemi.Stądpojęcieojczyzny.Topojęcieprowadzidopojęciarodziny.Dzisiajkwestionujesiępojęcierodziny.

Temat:rodzinanaemigracjijestszerokimzagadnieniem.Możnagojedyniezasygnalizować.Rodzinajestpodstawowąkomórkąspo-łeczną.Jestwięcrównieżipod-stawowąkomórkąspołecznościemigracyjnej.Rodzinatoojciec,matkaidziecko.Niezrozumiemypojęciaojcowiznabezodniesieniadoojca.Takjakniezrozumiemyznaczeniajęzykamatki.Wpraw-dziemówimyjęzykojczysty,czyli

swojąwiarę.TąwiarąjestsilnynaródPolski.Wjednymzeswoichprzemówieńpowiedział:

„Najprzód chcę wam powiedzieć, że Papież zawsze jest katolicki. Oprócz tego, że tym razem jest polski, to jest naprawdę kato-licki. A z tego, że ten Papież katolicki jest polski to jest naprawdę katolicki. (…)

Jeżeli chodzi o to (…) że ja wszędzie pod-kreślam moją polskość – trudno inaczej. Nie ma powodu, żebym tego nie czynił. A równocześnie czyniąc to, nie popadam w żaden nacjonalizm. Po prostu taki jest moment dziejów: dziejów świata i dziejów Kościoła. Opatrzność Boża w ten sposób pokierowała, żeby doświadczenie naszej Ojczyzny, doświadczenie Kościoła w Pol-sce, stały się w ten sposób przydatne Kościołowi powszechnemu, a przez Kościół także i różnym narodom całej ludzkości. W ten sposób zaowocowały te doświad-czenia.”

TobyłpierwszypobytPapieżawletniejrezydencjiCastelGan-dolfo.Byliśmy,kilkuksięży,zapro-szeniprzezPapieżanaspotkanie.WczasierozmowyPapieżmówiłmi:bojatutaj,spacerującpoogro-dzie,wziąłemsobiedoczytania„KsięgiPielgrzymstwa”AdamaMickiewicza.Właściwiepotemżartobliwiepowiedział,noboteżjestememigrantem.

Naróżnychkontynentachiwróż-nychkrajachPapieżgłosił:„Ja,JanPaweł II,BiskupRzymu,Synpol-

II

PrzemówieniaPapieżadoemigra-cjiczyPoloniimająjuż,jakwspo-mniałem,sporąliteraturę.Jesttychprzemówieńdużozwłaszczadomłodzieżyemigracyjnej.Myślę,żetutrzebazrobićmałyodnośnikdoterminologii.Dzisiaj,właściwieodzakończeniawojny,używasięsłów:emigracjaiimigracja.Wokresiemiędzywojennymnieużywanoterminuemigracja.Mówiłosięo„wychodźstwie”.KardynałAugustHlond,PrymasPolskiużywałter-minu„wychodźstwo”.Jegohasłembyło:nawychodźstwieginądusze.Emigracjapopowstaniulistopa-dowymmówiłaopielgrzymowa-niu.EmigracjabardzolicznadoAmerykiPołudniowej,zwłaszczadoBrazylii,określałasięmianemkolonizatorów.

PapieżJanPaweł IIuważałswójwybórzawyróżnienieiwynie-sieniePolskiwświecie.Papieżpowtarzał,żejeżeliDuchŚwiętysprawił, że Papieżem, czyliwidzialnąwświeciegłowąKościołazostałwybranyPolak,toonniemapotrzebyukrywaniaswojegopochodzenia.Toznaczy,żePol-ska,którawswoichdziejachdużowycierpiała,zwłaszczawczasie IIwojnyświatowejmożenajwięcejwycierpiała,zachowała jednak


Mamprzyjaciół,znajomychwśródsąsiadów.AleitujestnauczanieJanaPawła II.Zachowującjęzyk,kulturę,czyliświadomośćomoichkorzeniach,rozwijammojeżyciekulturowezwiązanezmoimpocho-dzeniem,gdyżtomnieubogaca.Stajęsięświadomy,żeubogaceniekulturowewymagamożepewnegowysiłkuintelektualnego,alejesttoubogacenie,aniezubożenie.

IV

PapieżkilkakrotniemówiłoPolsce,oOjczyźnie,żeonajestjegomatką.Symbolicznypocałunekziemi,któryPapieżzłożyłpowyjściuzsamolotutobyłpocałunek„matki”.Tobyłwyraztego,comówił,że„niemożebyćPapieżowiobceto,cosiędziejewjegoOjczyźnie.Musimymiećświadomość,żemiłośćjestdaremirealizujesiętylkojakodar”.WczasiepierwszegopobytunacmentarzuMonteCassino,stojącwśródgrobów,Papieżpowiedział,żeci,cospoczywająnatymcmen-tarzu,niezostalizabici,niepolegliwwalce.Onioddaliswojeżycie.Wczasieprzedostatniegopobytu

wać utrwalone w całej tradycji w doku-mentach wartości, jakie nadają sens jego życia. (…)

Ojczyzna to ojcowizna, nad którą trzeba wytrwale pracować. Szukajcie wytrwale odpowiedzi na te pytania.

Ojczyzna to nasza wspólna matka, to nasz wielki obowiązek. Jesteśmy za nią odpowiedzialni.”

Zagadnienierodzinynaemigracjidotykarównieższerokiegopojęciaintegracji.Omawiajączagadnieniaasymilacjiintegracji,niezależnieodróżnychdefinicji,myodrzu-camypojęcieasymilacji.Asymi-lacjamówi,żeczłowiekwyrzekasięswojejtożsamościizapomina,kimjestodurodzenia,wyrzekasięwartościkulturowychzwiąza-nychzpochodzeniem,aprzyjmujezupełnieświadomietylkowarto-ścikrajuzamieszkania.Natomiastintegracjamówi,żejamuszęsięzintegrowaćzezwyczajami,oby-czajamikrajuzamieszkania.Jeżelipragnęzdobyćwyższewykształce-nie,muszęznaćjęzykkraju,wktó-rymsięosiedliłem.Jeżelistaramsięoawanszawodowyczymiej-scewżyciuspołecznym,muszęznaćkulturękrajuzamieszkania.

wiążemygozojcem,alewiemy,żematkajesttąosobą,którapierwszauczyjęzyka.To,żenaszaojczy-znazachowałaswojątożsamośćikulturęprzezprzeszłestuleciazawdzięczamyrodziniewielo-pokoleniowej.Rodzinawielopo-koleniowaprzekazywaławiaręikulturę.Papież,przemawiającwUNESCOwParyżu,powiedział:mójnaródbyłskazanynazagładęprzezzaborców.Alenieuległnaci-skowinajeźdźców,gdyżmiałswojąkulturę,któraokazałasięsilniej-szaniżsiłazaborców.WłaściwiewczasiekulturkampfuBismarckainarzuconejrusyfikacjiprzezrosyj-skicaratjęzykpolskizakazanywżyciuspołecznymprzetrwałwrodzinieiwliturgii,czyraczejwparaliturgii.

Mówiącojczyzna,mówimyokrajuczyziemi,którąpoznajedziecko.Domrodzinnyprzekazujepięknostworzonegoświata.Św.Pawełrobiwyrzutpoganom,żezpięknastworzenianiepotrafiliodczytaćpięknaStworzyciela.MówiPapież:

„Ojczyzną człowieka jest nie tylko prze-strzeń, w której przyszedł na świat i gdzie żyje, ale także ta, w której może odczyty-


przede wszystkim żywą częścią Polski, która nawet wyrwana z ojczystej gleby nie przestaje być sobą. Owszem żyje prze-świadczeniem, że w niej właśnie w tej części w szczególny sposób żyje całość.”

Papieżwinnymmiejscuwspo-mina:

„Polska jest jedną z ojczyzn najgłębiej przeoranych cierpieniem i równocześnie jedną z najbardziej miłowanych. Może na tajemnicę tej niezwykłej miłości Ojczyzny składa się i to przedziwne duchowe prze-mieszczenie dla tylu jej synów i córek, i to często wśród tych najlepszych jest ona obecna poprzez fizyczną nieobecność. Z kolei dla tych co żyją w kraju ta nie-obecność nie jest nieobecnością tylko jest wyzwaniem. Nieobecni nie tylko nie mają racji, oni równocześnie składają dziejowe świadectwo. Mówią o Polsce jaką była i jaką powinna być. Mówią o tym, jaką była jej prawdziwa cena i jaka pozostaje.”

WypowiedźPapieżajestaktualnarównieżdzisiaj.Wspominaliśmyoróżnychokreśleniachemigra-cji.WypowiedźPapieżaukazujejeszczeinneokreślenie.Jesteścieczęściąnarodu.Możnabytupowie-dzieć,żeczęśćnaroduoznaczarównieżspołeczeństwojakogrupęetniczną,któraintergujesięześro-dowiskiemszkoły,zawodowym,alenietylkoniezapominaoswo-ichkorzeniach,lecztakżerozwijaswojąświadomośćtychkorzeni.Rozwijaniekulturyjestubogace-niemosobowości,oczymjużbyłamowa.

Św.JanPaweł IIjestitudlanasprzykładem.MówiPapież:

„Kultura Polska jest dobrem, na którym opiera się życie duchowe Polaków. Ona wyodrębnia nas, jako naród. Ona stanowi o nas przez cały ciąg dziejów. Stanowi bardziej niż siła materialna. Bardziej nawet niż granice polityczne. Wiadomo, że Naród Polski przeszedł przez ciężką próbę utraty niepodległości, która trwała z górą sto lat, a mimo to pośród tej próby pozostał sobą. Pozostał duchowo niepodległy, ponieważ miał swoją kulturę. Więcej jeszcze, moi kochani, wiemy, że w okresie najtragiczniej-szym, w okresie rozbiorów Naród Polski, tę swoją kulturę ogromnie jeszcze ubogacił i pogłębił, bo tylko tworząc kulturę można ją zachować.”

Abp Szczepan Wesoły

różneprogramypolityczne.Aletendrugi,którymyśliinaczejniejestmoimosobistymwrogiem,aletylkoprzeciwnikiempolitycznym.Unas,niestety,każdy,ktoinaczejmyśliniżja,jestmoimosobistymwrogiem.Mówistarepowiedzenie:miłośćbuduje,nienawiśćrujnuje.

V

Jest jeszcze jednawypowiedźPapieżaoemigracji.Gdyw1982rokuPapieżbyłwAnglii,byłospo-tkaniezemigracjąnastadionieCrystalPalace.Papieżpostawiłretorycznepytanie:

„Kim jesteście? Czy jesteście tylko wspól-notą emigracyjną? Podobną do tylu jakie istnieją na całym globie? Zapewne tak. I z pewnością trzeba tutaj szukać analogii z Wielką Emigracją ubiegłego stulecia, która udała się głównie do Francji (…) Nie można o was myśleć wychodząc z pojęcia emigracja, trzeba myśleć wychodząc od rzeczywistości Ojczyzna (…). Jednakże ci, którzy tutaj znaleźli się w ramach wyda-rzeń wojennych nie byli emigrantami. Byli Polską wyrwaną z własnych granic, z własnych pobojowisk. Polską przed niespełna dwudziestu laty zbudzoną do niepodległego bytu. (…)

To jest to co dzisiaj przywykliśmy nazywać ‘Polonią angielską’ (…).

To co mówię płynie z żywego poczucia historii. Wy, którzy stworzyliście dzi-siejszą ‘Polonię angielską’ jesteście dla mnie przede wszystkim emigracją, ale

wOjczyźniePapieżnalegał,żechcepojechaćdoRadzymina.Wielubiskupówiróżnychosóbpytałosię,pocoPapieżchcejechaćdoRadzymina?Istającnacmenta-rzu,Papieżpowiedział,żeonpra-gnąłtuprzybyć,abywmodlitwiepodziękowaćtym,którzyoddaliżyciewobronieOjczyzny.Papieżpowiedział,żedziękitym,którzyspoczywająnatymcmentarzu,dziękiichofierze,onurodziłsięwwolnejPolsce,kształciłsięnapodstawieprawdziwychwydarzeńhistorycznychwolnejPolski.Prof.WładysławBartoszewskipowie-dział,żepytanosięgo,jakmożnanauczyćsięmiłościdoOjczyzny.Profesorodpowiedział,żetrudno,awłaściwieniemożnanauczyćsięmiłościOjczyzny.Przecieżniktnieuczydziecięcia,jakmakochaćmatkę.Przecieżmiłośćdzieckadomatkijestczymśnaturalnym,czymśwrodzonym,tojestmacie-rzyńskieuczucieidziecięceprzy-wiązanie.

Wiemy z różnych studiów, żemiłość jest darem, że miłośćrealizujesięjakodar.Przeciwień-stwemmiłości jestnienawiść.Miłośćrealizujesięwdawaniu.Gdypatrzymynanaszewspółczesneżyciepolityczne,okazujesię,żeunasniemaautentycznejmiło-ściOjczyzny,gdyżniemamiło-ści.Niemazgodynato,żemogąbyćróżneideepolityczne,żeinnaosobamożemiećinnezdanie,czyswojeprzemyślenia.Mogąbyćisą


„Mazowsze”i„Śląsk”,atakżezespół„DesOrient”iorkiestra„Mazowsza”zaprezentowałypodniosłeipełneemocjiwidowiskoartystyczne,przeplatanearchiwalnyminagra-niamiprzedstawiającymiPapieżaPolakawróżnychetapachjegopon-tyfikatu.

Zwieńczeniemalbumusązdję-ciazemszyśw.dziękczynnejzakanonizacjępodprzewodnictwemFranciszkawrzymskimkościeleśw.StanisławaBiskupaiMęczen-nika(4maja2014r.),wczasiektórejzachęciłondobycia„zmartwych-wstałymiwędrowcami”nawzórśw.JanaPawła II.

Słowowstępnedotegoalbumunapisałabp Tadeusz Kondrusiewicz

–MetropolitaMińsko-Mohylewski.

Święci Bożego Miłosierdzia– album z kanonizacji Jana XXIII i Jana Pawła II

NakłademwydawnictwaMichalineumuka-załsięalbum„ŚwięciBożegoMiłosierdzia”–ilustrowanyzdjęciamiGrzegorzaGałązki;jestcennąpamiątkąiważnymdokumentemkanonizacjiJanaXXIIIiJanaPawła IIwdniu27kwietnia2014roku.

PapieżFranciszekwNiedzielęBożegoMiłosierdziaogłosiłświętymiswoichpoprzednikównaStolicyPiotrowej.AlbumzawierabiografieobuŚwiętychPapieżyorazzdjęciamiejsc,gdziesięurodzili.WalbumiezobaczymyteżPlacśw.Piotra,naktórymodwczesnychgodzinporannychpielgrzymigroma-dzilisięnamszęśw.ikanonizację.OglądajączdjęciaiczytająchomilięOjcaŚwiętegoFranciszka,będziemymoglinanowowzbudzićemocjeiprzeżyciazemszyświętejiogłoszeniaświętymiWielkichRybakówXXwieku.

Oglądającdalejalbum,zobaczymynaPlacuśw.Piotra„polskąmszęświętą”dziękczynną(28kwiet-nia2014r.)zakanonizacjęJanaPawła II podprzewodnictwemkard.AngeloComastriegoorazwczytamysięwjegowzruszającąhomilię.

Tego samego dniawieczoremogodz.20.00wrzymskiejBazy-liceSantaMariaMaggioreodbyłsiędziękczynnykoncertzakano-nizacjępt.„TeDeumlaudamus”odPoloniiŚwiata,organizowanyprzezStowarzyszenie„WspólnotaPolska”.Połączonechóryzespołów


ponieważ opiera się na skale,którąjestChrystus.TakimbyłJanPaweł II–prawdziwaskałazako-twiczonawwielkiejSkaleJezusa.

WtydzieńpokanonizacjiJanaXXIIIiJanaPawła IIzebraliśmysięwkościelepolskimwRzymie,abypodziękowaćPanuzadarświę-tegoBiskupaRzymu,synawaszegonarodu.Wtymkościele,doktóregoprzybywał[oficjalnie–KAI]ponadosiemdziesiątrazy!Przybywałtutaj

głosizmartwychwstanieJezusa.A w drugim czytaniu ponow-niesamPiotrpotwierdzaZmar-twychwstanie.Piotrjestmocnympunktemodniesieniawspólnoty,

PIOTR, ŚWIAdEK NAdZIEI, KTÓRĄ JEST ChRySTuS.

Wpierwszymczytaniuusłysze-liśmygłosPiotra,któryzmocą

Św. Jan Paweł II– godny syn narodu polskiego

Wpolskimkościelep.w.świętegoStanisławaBiskupaiMęczen-nikawRzymiepapieżFranciszekodprawił4majabr.mszęśw.dziękczynnązakanonizacjęJanaPawła II.Wkościeleiwokółniegozgromadziłysiętłumypolskichwiernych.PublikujemyzaKAIpolskiteksthomilliOjcaŚwiętego.

Fot. G. Gałązka


Dwaj uczniowie z Emaus, gdywychodzilizJerozolimy,bylijakbłądzący,aleniewtedy,gdydoniejwracali!Wdrodzepowrotnejbyliświadkaminadziei,którąjestChrystus!PonieważspotkaliJego,zmartwychwstałegoWędrowca.

Takżemymożemystaćsię„zmar-twychwstałymiwędrowcami”,jeśliJegoSłoworozpalanaszeserca,aJegoEucharystiaotwieranaszeoczynawiaręikarminasnadziejąimiłością.Takżemymożemyiśćubokubraci isióstrsmutnychizrozpaczonych, i rozpalić ichsercaEwangelią, łamaćznimichlebwspólnoty.

NiechŚwiętyJanPaweł IIpomożenambyć„zmartwychwstałymiwędrowcami”.Amen.

Paweł II,jakogodnysynswejziem-skiejojczyzny,poszedłtądrogą.Podążałtądrogąwsposóbprzy-kładny,przyjmującodBogacał-kowiteogołocenie.Dlatego„jegociałospoczywawnadziei”(por.Dz2,26;Ps16,9).

Amy?Czyjesteśmygotowipójśćtądrogą?Wy,drodzybracia,którzytworzyciedziśwspólnotęchrze-ścijańskąPolakówwRzymie,czychceciepójśćtądrogą?

ŚwiętyPiotrtakżegłosemświę-tegoJanaPawła IImówidowas:„WbojaźniBożejspędzajcieczasswojegopobytunaobczyźnie”(1 P1,17).Jesteśmywdrodze,aleniepowinnyśmybyćbłądzącymi!Jesteśmypielgrzymami,niewłó-częgami–jakmawiałświętyJanPaweł II.

zawsze,wróżnychokresachswegożyciaiżyciaPolski.

Wchwilachsmutkuiprzygnę-bienia,kiedywszystkowydawałosięstracone,onnietraciłnadziei,ponieważjegowiarainadziejabyłyskierowanekuBogu(por.1P1,21).Wtensposóbbyłskałą,opokądlatejwspólnoty,któratutajsięmodli,tutajsłuchaSłowaBożego,przygotowujesiędosakramentówijesprawuje,przyjmujepotrzebu-jących,śpiewairadujesię,istądwyruszaponownienaperyferieRzymu…

Braciaisiostry,jesteścieczęściąnarodu,którybyłbardzodoświad-czanywswojejhistorii.Naródpolskidobrzewie,żeabywejśćdochwały,trzebaprzejśćprzezmękęikrzyż(por.Łk24,26).ŚwiętyJan

Fot. G. Gałązka


pokoleniepolonijne, zyskującewostatnichlatachcorazwiększewpływywswoichśrodowiskach,jestprzywiązanezarównodopie-lęgnowaniatradycjiikontaktówzkrajem, jak idopromowanianowoczesnejPolskiwświecie.

OdZNACZENI:

KrzyżemKomandorskimOrderuOdrodzeniaPolski–zawybitnezasługi w popularyzowaniuiupowszechnianiukulturypol-skiejorazzaosiągnięciawpracyartystycznej – odznaczonyzostałZbigniew Chrzanowski,wieloletnidyrektorartystycznyPolskiegoTeatruLudowegoweLwowie.

KrzyżemKawalerskimOrderuZasługiRzeczypospolitejPolskiej–zawybitnezasługiwpopu-laryzowaniupolskiejkulturyiosiągnięciawdziałalnościarty-stycznej–odznaczenizostalidwajartyścizWilna:Robert Bluj, artystamalarz iJerzy Karpowicz,artystafotografik,wieloletnikronikarzpolskościnaLitwie.

KrzyżemKawalerskimOrderuZasługiRzeczypospolitejPol-skiej– za wybitne zasługiwpopularyzowaniupolskiejkulturyiosiągnięciawdziałal-nościartystycznej–uhonoro-wanizostaliartyścizUkrainy:Marianna humetska,pianistkaiWolodymyr Syvochip,dyrygent,dyrektorObwodowejFilharmoniiLwowskiej,zaangażowanim.in.worganizacjęMiędzynarodo-wegoFestiwaluMuzycznego„OdkrywamyPaderewskiego”naUkrainie.

KrzyżemKawalerskimOrderuZasługiRzeczypospolitejPolskiej–zawybitnezasługiwdziałal-nościnarzeczśrodowiskpolo-nijnych,zapopularyzowanieipromowaniepolskiejkultury–odznaczonazostałaBożena KamińskizUSA,wiceprezesKongresuPoloniiAmerykań-skiej.

BronisławKomorowskiwyraziłrównieżprzekonanie,żezsumyosiągnięćkażdegozodznaczo-nychpowstajedobryobrazPolskiwoczachświataorazpodziękowałzato,żebudującwłasneżycie,niezapominali,iżtotakżejestkawałekmozaikiobrazuPolski,Polakówwoczachcałegoświata.Nowe

TradycyjniewDniuPoloniiiPolakówzaGranicąPrezydentRPBronisławKomorowski,podczasspotkaniawPałacuPre-zydenckim,wręczyłodznaczeniapaństwowezasłużonymdziałaczompolonijnym.Wgronieuhonorowanychosóbzna-lazłasięMariannaHumetska,lwowskapianistka,promotorkakulturypolskiej,któranazakończenieuroczystościdałakon-certfortepianowyztowarzyszeniemAkademickiejOrkiestrySymfonicznejFilharmoniiLwowskiej.

Dzień Polonii i Polaków za Granicą

–Toważnachwila,gdymożnapodziękować,wimieniuOjczy-zny,rodakomrozsianympocałymświecie,nietylkozautrzymywaniepolskościwłasnej,aleteżzadzia-łanianarzeczpolskości,kulturypolskiej,promocjiPolskinaświecie–powiedziałPrezydentpodczasuroczystości.


ZłotymKrzyżemZasługi–zazasługiwdziałalnościnarzeczpolskichśrodowiskkombatanc-kichipopularyzowaniedokonań2.KorpusuPolskiego–uhono-rowana zostałaAnna Maria Anders,córkagen.WładysławaAndersa.

TradycjaspotkańPrezydentaRPBronisławaKomorowskiegozPolo-niązokazji2majanarodziłasięw2011rokuwRzymie.Wówczasz inicjatywy Stowarzyszenia„Wspólnota Polska” odbyło sięŚwiatoweSpotkaniePolonii,któraprzyjechałanauroczystościbeaty-fikacjiOjcaŚwiętegoJanaPawłaII,anazajutrzwAmbasadzieRPprzyStolicyApostolskiejmiałomiej-scespotkaniezPrezydentemRP,podczasktóregoBronisławKomo-rowskiwręczyłodznaczeniapań-stwowezasłużonymdziałaczompolonijnym.WnastępnychlatachspotkaniaPoloniizPrezydentemRPzokazji2majaodbywałysięwDomuPoloniiwWarszawie,siedzibieStowarzyszenia„Wspól-notaPolska”.Uroczystościom,pod-czasktórychprezydentBronisławKomorowskidekorowałodznacze-niamipaństwowymizasłużonychprzedstawicieliPolonii,towarzy-szyłykoncertymuzykipolskiej.

Dzień Polonii został ustano-wionyw2002rokuprzezSenatRPwuznaniu„wielowiekowegodorobkuiwkładuPoloniiiPola-kówzagranicąwodzyskanieprzezPolskęniepodległości,wiernośćiprzywiązaniedopolskościorazpomocKrajowiwnajtrudniejszychmomentach,wcelupotwierdzeniawięzizMacierząijednościwszyst-kichPolaków,takmieszkającychwKraju,jakiżyjącychpozanim”.

PolonianacałymświecieobchodziDzieńPoloniiiPolakówzaGranicąorazDzieńFlagiRzeczypospolitejPolskiej–pamiętającwtymdniuoRodakachwsposóbszczególny,składamywszystkimnajlepszeżyczenia.

JW/SWPFoto:www.prezydent.pl

Wolodymyr Syvochip, Marianna Humetska i Zbigniew Chrzanowski


prezesaMichałaMackiewiczaotrzymałosześciumłodychludzi,którzyswojąwytrwałąpracązmie-nilizdewastowanyterenpokoł-chozowywpiękneigodnemiejscepamięcinarodowej.

Wkolejnymdniuuroczystościzło-żonowieńcenawileńskiejRossieprzyGrobieMatkiiSercaSynaorazzorganizowanomszęśw.dzięk-czynnązaczłonkówZPLprzedwizerunkiemMatkiBożejOstro-bramskiej.ZokazjiświętaKon-stytucji3majanaRossiewieńceskładaliprzedstawicieleplacówekdyplomatycznychRP,ZPL,AWPL,przedstawicielesamorządóworazkombatanciiharcerze,młodzieżwrazznauczycielami.Oznaczeniu3-majowejkonstytucjidlaPolskiiLitwyorazwspólnejdrodzedoNATOiUEopowiedziałambasadorRPnaLitwieJarosławCzubiński.

JubieluszowagalaikoncertmiałymiejscewLitewskimNarodowymTeatrzeDramatycznym,gdziezgro-madzilisięnietylkoczłonkowieZPLijegosympatycy,aletakżegościezMacierzy,Europyiświata.SpecjalnienajubileuszzKanadyprzyjechałprzewodniczącyRadyPolonii Świata Jan Cytowski,zWielkiejBrytaniiHelenaMizi-niak,prezydentEuropejskiejUniiWspólnot Polonijnych, z USABożena Kamiński, wiceprezesKongresuPoloniiAmerykańskiej

nisławCygnarowskiiwicedyrektorDepartamentuPoloniiMSZJacekJunoszaKisielewskiorazprezesStowarzyszenia„WspólnotaPolska”LonginKomołowski.Powygłosze-niuprzemówieńizłożeniukwiatówprzykamieniuupamiętniającymmarszałkaJózefaPiłsudskiego,odznakiZPL„Zazasługiwkrze-wieniupolskościnaLitwie”zrąk

Uroczystości rozpoczęły sięwZułowie–miejscuurodzeniamarszałkaJózefaPiłsudskiego,gdziezinicjatywyZPLpowstałaAlejaPamięciNarodowej,złożonaz18pomnikówkuczciwybitnychrodakówiwydarzeńhistorycz-nych,doktórychdołączonodwanowe:25-leciepowstaniaZPLi70.rocznicęoperacji„OstraBrama”.NauroczystościdoZułowaprzy-byłook.dwustuosób,zoddzia-łówikółZPLzWilnaorazrejonówwileńskiego,trockiego,święciań-skiego,solecznickiego,Druskien-nikiWędziagoły,przedstawicieleMacierzySzkolnej,KlubówNauczy-cielaiAkademiiTrzeciegoWieku.ObecnibyliposłowieSejmuRL,wicemarszałekJarosławNarkie-wicz,jednocześnieprezesTroc-kiegoOddziałuZPLiposełJózefKwiatkowski, prezesMacierzySzkolnej,atakżepierwszyprezesZPLwWilnieCzesławOkińczyc,sygnatariuszAktuNiepodległo-ściLitwy.UroczystościzaszczycilikonsulgeneralnyRPwWilnieSta-

25-lecie Związku Polaków na Litwie

WrokujubileuszowymZPLgłówneobchodyodbyłysięwdniach2–3maja2014r.wWilniepodhasłem:„Byliśmy,jesteśmy,będziemy”,podczasktórychoddanohołdzarównobohaterompozostającymwpamięcihistorycznej,jakiwspółczesnymdziałaczom,pielęgnującympolskośćwwielonarodowejLitwie.


orazAlexanderZając,szefKon-wentuPoloniiNiemieckiej.ZokazjijubileuszuszefowaEUWPHelenaMiziniakwręczyłanaręceMichałaMackiewiczaDyplomHonorowyzaszczególnezasługinarzeczinte-gracjiirozwojuPoloniieuropejskiejorazZłotąOdznakęEUWPiobra-zekzLondynujakosymbolmiejsca,gdziezrodziłasięideaintegracjipolonijnej.

Galępoprowadzili:JolantaBut-kiewicz-Szałkowska,aktorkaPol-skiegoStudiaTeatralnegowWilniei EdwardTrusewicz, sekretarzZPLiwiceministerkulturyRL.Odczytanonadesłanegratulacjeipozdrowieniaorazwygłoszonoprzemówieniaokolicznościowe,wktórychprzeplatałysięhisto-riazewspółczesnością.Dowyda-rzeńsprzedćwierćwiekuwswoimwystąpieniunawiązałprezezZPLMichałMackiewicz,przypominającpodnoszeniesięPolakówzkolanijednoczeniesięwewspólnymdziałaniudladobracałejpolskiejspołecznościnaLitwie.Odrodzeniekultury,wiary,językaorazrozkwitpolskichśrodowiskbyłotylkokwe-stiączasu.Pomimonieprzychyl-nejauryudałosięzewrzećszeregiiwspólniewystępowaćwobronieinteresówpolskiejmniejszości.SzefAkcjiWyborczejPolakównaLitwie,europosełWaldemarTomaszewski,nawiązałdowyłonieniazorganiza-cjispołecznejinicjatywypolitycz-nej,dziękiktórejZPLmaobecnieswoichprzedstawicieliwSejmieRL,wministerstwach,urzędachpaństwowychorazwsamorzą-dachnaWileńszczyźnie.Dodał,żepomimoiżstaletrzebawalczyćozachowanie„stanuposiadania”,nadziejęnaprzyszłośćdająnoweidee,rodzącesięwśrodowiskachmłodzieżowych.Miłymakcentemjubileuszu było uhonorowaniezasłużonychdziałaczyZPLdyplo-mamiuznaniaiZłotąOdznaką„ZazasługiwkrzewieniupolskościnaLitwie”.Galęuświetniływystępyzespołówartystycznych,azakoń-czyłakolacjaiserdecznerozmowywDomuPolskimwWilnie.

JL/JW/SWPFoto:PawełStefanowicz


Obecnybyłrównieżkonsulgene-ralnyRPwTallinieradcamini-sterWacławOleksy,aZrzeszenieZwiązkówCudzoziemskichwEsto-niireprezentowałprzewodniczącyTimurSejfullen.ZpobliskiejFin-landiiprzybyłteżJerzyGogulski,działaczZwiązkuPolakówwHel-singforsie.Na„srebrnyjubileusz”odrodzonegoZwiązkuprzybylireprezentancipolskiegoducho-wieństwa,zksiędzemRobertemŚwitalskimnaczeleorazPolacyzTallina.Należypodkreślićobec-nośćlicznieprzybyłychautobu-saminaszychrodakówzobszarucałejEstonii,m.inztakichmiast,jakTartu,NarvyiAhtmae.

Uroczystość,wczęścioficjalnej,miałacharakterkonferencjipt.„Integracja Polakóww Estoniiwciągu25latistnienia”.PrezesZwiązkuPolakówwEstonii„Polo-nia"HalinaKrystynaKisłacz,pooficjalnympowitaniu,przedstawiłaryshistorycznypolskiejobecno-ściwEstonii,kierunkikształto-waniastrukturorganizacyjnych,obszarydziałalnościZwiązkunarzeczOjczyzny izbliżeniaobukrajów.MinisterkulturyEstonii,UrveTiidus,podkreśliładużeuzna-nie,jakimcieszysiędziałalnośćZwiązkuPolakówwEstonii,jegozasługinarzeczszerokiejintegracjiwramachdziałalnościmniejszo-ścinarodowych.AmbasadorRPwTalliniewswoimwystąpieniupogratulowałZwiązkowidorobkuostatniegookresu,zwracającszcze-gólnąuwagęnadługoletniąhistorięobecnościpolskiejwtymkraju,jakteżnazasługiPolakówdlarozwojukrajupobytu,takwsferzekultural-nej,naukowej,jakigospodarczej.TadeuszAdamPilat,prezydenthonorowyEUWP,wswoimprze-mówieniupodkreślił,iżoptymi-stycznymelementemjeststaływzrostpozycjiiwizerunkuPolo-niiestońskiejorazrozszerzaniedziałalnościZwiązku.Podkreśliłteżogromnąwagęotwarciasięorganizacjinanowąemigracjęinoweobszarypolskiejobecno-ścinaterenieEstonii.Dziękujączadotychczasoweosiągnięcia,przekazałnaręceprezesHaliny

wViimsibylimarszałekJózefPił-sudskiiministerJózefBeck.

Władze Estonii, które wysokooceniają działalność Związku,reprezentowanebyłyprzezmini-sterkulturyEstoniiUrveTiidus.Gośćmihonorowymiuroczystościbyli:GrzegorzMarekPoznański—ambasadorRzeczypospolitejPol-skiejwTallinieorazTadeuszAdamPilat—prezydenthonorowyEuro-pejskiejUniiWspólnotPolonijnych.

Obchodymiałymiejscewhisto-rycznym dworku w Viimsi –Muzeum Generała JohanaLaidonera,którydlaobunarodówmasymboliczneznaczeniewalkiowolnośćiniepodległość,zaśdlaPolskijestszczególnąpostaciąpoprzezbliskiewięzi,jakiełączyłytegowybitnegopolitykaistrategazPolską.MałżonkąJohanaLaido-nerabyłanaszarodaczka,MariaKruszewska,zaśczęstymigośćmi

Jubileusz Związku Polakóww Estonii

5maja2014 r.wTallinieodbyłysięobchody25-leciaOdrodzeniaZwiązkuPolakówwEstonii„Polonia".


piosenki i tańczących polskietańceludoweinarodowe.Bogatyiciekawyprogram,jakiprzedsta-wiłyprzybyłezespoływpostacipolskichutworówfolklorystycz-nych,historycznychstrojów,recy-tacjiiinscenizacji,zyskałuznaniepublicznościizostałprzyjętyprzezuczestnikówuroczystościzdużymentuzjazmem.

TP/EuWP

Estońskiej,swójdorobekiosiągnię-ciaprezentowałyzespoły„Lajko-nik”zTallina,Zespół,,Polonez''zNarvy,Zespół,,Żabki''zTartuiZespół,,Przyjaciółki''zAhtmae.Tenostatnizespółtowdziałal-ności polonijnej ciekawostkaiprzykładpopularnościpolskiejkultury,wszczególności ludo-wej,składasiębowiemzsamychRosjanek,śpiewającychpolskie

KisłaczokolicznościowyDyplomiMedalHonorowyEUWP„Zaszcze-gólnezasługidlaPoloniieuropej-skiej”.WyrazyuznaniaigratulacjeskładaliprzedstawicielePoloniizFinlandiiistowarzyszeńmniej-szościowychwEstonii.Odczytanowielenadesłanychlistówgratula-cyjnych,wtymodkierownictwaMSZRP,życzeniasygnowaneprzezBarbaręTuge-Erecińską,DyrektoraDepartamentuWspółpracyzPolo-niąiPolakamizaGranicąorazodPrezydentEUWP,HelenyMiziniakzLondynu.

PokonferencjiuczestnicyzwiedzilimuzeumLaidonerów,anastępnieprezesHalinaKisłacz,ambasa-dorGrzegorzMarekPoznańskii Tadeusz Adam Pilat złożyliwiązanki kwiatówpod tablicąpoświęconąmarszałkowiJózefowiPiłsudskiemuorazpodniedawnowzniesionymwpobliskimparkupomnikiemMariiiJohanaLaido-nerów.

Wczęściartystycznej,któramiałacharakterFestiwaluKulturyPolonii


RadyPoloniiŚwiataJanCytowski,przedstawicielemediówpolonij-nychwUSA,atakżeprzedstawi-cielePiastInstituteorazmłodegopokoleniaPoloniiamerykańskiej.

W programie jubileuszowegozjazduznalazłysiękonferencjepoświęconehistoriiKPA,definio-waniuwspółczesnejPoloniiame-rykańskiej,najefektywniejszymsposobomkomunikacjizPolonią,wkładowiPoloniiwkształtowanieamerykańskiejpolitykizagranicz-nejibezpieczeństwawewnątrzkra-jowegoorazjednoczeniuwysiłkówPoloniiwXXIwieku.Podczastrzy-dniowychspotkańdyrektorzykra-jowi28oddziałówKongresuPoloniiAmerykańskiejdyskutowalitakżenatematspraworganizacyjnychdotyczących funkcjonowaniastrukturstanowychKPA.

Odchwilipowstaniaw1944r.Kon-gresPoloniiAmerykańskiejdziałałjakoorganizacjajednoczącaAme-rykanówpolskiegopochodzeniawewspieraniukluczowychintere-sówpolskiejgrupyetnicznejwSta-nachZjednoczonychoraznarzeczwyzwoleniaPolskispodsowieckiej

70-lecieKongresu Polonii Amerykańskiej

WBuffalowdniach29–31maja2014 r.KongresPoloniiAme-rykańskiejświętowałswoje70-lecie.JubileuszowyzjazdpoświęconybyłhistoriiKPAorazwspółczesnymwyzwaniomstojącymprzednajliczniejszą–amerykańską–Polonią.

PrezesKongresuPoloniiAmery-kańskiejFranciszekJ.SpulawitałlicznychgościprzybyłychzUSA,PolskiiKanady.

Obecnibylim.in.:ambasadorRPRyszardSchnepf,podsekretarz

stanuzMinisterstwaSprawZagra-nicznychRPKatarzynaPełczyń-ska-Nałęcz,prezesStowarzyszenia„WspólnotaPolska”LonginKomo-łowski,posełPiSiczłoneksejmowejKomisjiŁącznościzPolakamizaGranicąAdamKwiatkowski,prezes


okupacjiiodbudowaniademokra-tycznegopaństwa.Zwłaszczapo1989rokuKPAkontynuowałswojedziałanialobbystycznenarzeczprzyjęciaPolskidoNATOistarałsię,poprzeznaciskinaamerykań-skąadministrację,ozapewnieniePolscepomocyfinansowejdlaroz-winięciawolnegorynkuistrukturdemokracji.

PrezesKPAFrankSpulawswoimprzemówieniu programowympodkreślił,iżobecnienajważniej-szymizadaniamidlaKPAjestkon-tynuowaniestarańowłączeniePolskidoprogramubezwizowegoUSA,zwiększenieliczbyczłonkóworganizacjipoprzezzachęceniedowspółpracymłodegopokoleniaorazzaktywizowanieprzedstawi-cieliPoloniidoudziałuwwyborachdowładzlokalnychikrajowych.

Obchody70-leciaKPAwBuffalozakończyłysięuroczystymbankie-temizłożeniemwieńcawhołdziebohateromIwojnyświatowejnacmentarzuHallerczykówwNia-gara-on-the-Lake.

AO/JWFoto: Anna Zalinska


KulturywOstródzie,azwłaszczaUniwersytetWarmińsko-Mazur-skiwOlsztynie.Opróczprogramumerytorycznego, dziękiwspar-ciuwspomnianychsamorządów,konferencjazostaławzbogaconaodużejrangiwydarzeniatowarzy-szące.WycieczkaedukacyjnaponajpiękniejszychzakątkachWarmii,połączonazmsząśw.ikoncertemorganowymwBazylicewŚwiętejLipceikoncert„PannyWyklęte”,będący pięknym dopełnieniemwarsztatówpoświęconychmeto-dycenauczaniahistorii,cieszyłysięuznaniemuczestników.

ZaproponowanybogatyprogramZjazduzszerokąofertąedukacyjnąimalowniczeMazuryokazałysięzatemucztądlaumysłów,sercidusz,aleprzedewszystkimZjazdbyłdrogowskazemdonauczaniajęzykapolskiegonaemigracjijakoszczególnejmisjipodtrzymywaniapolskościzagranicą.

BiuroEdukacjiPublicznejInsty-tutuPamięciNarodowej,InstytutDuszpasterstwaEmigracyjnegoorazInstytutWitelon,pozwoliłnaprofesjonalnepogłębianieprzygo-towanychzagadnień,cowpłynęłonabardzopozytywnąocenęspotka-niazarównoprzezuczestników,jakizaproszonychgości.Znacznywkładwprzygotowanieiprzeprowadzeniezjazduwniósłtegorocznypartnerpolonijny–StowarzyszenieNauczy-cieliJęzykaPolskiegoiPedagogówwNiemczechoraztradycyjniejużwspółpracującezorganizatoramisamorządylokalne,Warmińsko--Mazurski Urząd Marszałkow-skiorazUrządMiastaiCentrum

Tegorocznespotkaniemiałocha-rakterkonferencjimetodycznej,otwierającej rok szkoleniowyzgodniezzałożeniamiprogramuwsparcia,jakiuzgodnionyzostałprzezStowarzyszenie„WspólnotaPolska”zMinisterstwemEduka-cjiNarodowej.Wnawiązaniudopoprzednichspotkańkonferencjazawierałaprogrammerytorycznyoraztowarzyszący.

W ZAKRESIE MERyTORyCZNyM uJĘTE ZOSTAły WyKłAdy ORAZ WARSZTATy Z WAżNyCh dLA NAuCZyCIELI OBSZARÓW TEMA-TyCZNyCh: Dwujęzycznośćszansąrozwo-jowądziecizpolskimikorze-niami Lekturyszkolne–ciekaweczyanachroniczne Heterogenicznośćgrupnaucza-niajęzyka–metodykapracywgrupachzróżnicowanychwie-kowoizewzględunapoziomkompetencjijęzykowych(tzw.klasyłączone) Jakwciekawyiatrakcyjnyspo-sóbuczyćhistorii Psychologiczneipedagogicznewyzwaniaemigracji.

Udziałwkonferencjiprzedstawicielitakichinstytucji,jakOśrodekRoz-wojuPolskiejEdukacjizaGranicą,

Łączy nas PolskaV Światowy Zjazd Nauczycieli Polonijnych

Wpierwszejdekadziemaja2014 r.,jakcorokuodpięciulat,spotkalisięwOstródzienauczycielepolonijniwramachświa-towegozjazdu„Wschód,Zachód–ŁączyNasPolska”.


W POdSuMOWANIu uCZEST-NICy V ŚWIATOWEGO ZJAZdu NAuCZyCIELI POLONIJNyCh „WSChÓd, ZAChÓd – łĄCZy NAS POLSKA” ZWRÓCILI uWAGĘ NA NASTĘPuJĄCE KWESTIE:

1. Należyutrzymaćformęwarsz-tatowązjazdów,zmożliwościąuczestniczeniawwieluwarsz-tatach.

2.Tematykę dwujęzycznościpowiązaćzwielokulturowością,poszanowaniemikultywowa-niemkulturyrodzinnejirozu-mieniemkulturyitradycjikrajuprzyjmującego.

3. Podkreślaćrozumienieosiągnięćwspółczesnejnaukiikulturypol-skiejorazopracowywaćmetodyisposobypracyzuczniemnatematosiągnięćPolakówwtymzakresiewhistoriiiwspółcześnie.

4.Uczyćwspółpracyzrodzicami,budowaniakoalicjinarzeczroz-wojuszkoły.

5. Wwiększymzakresieuwzględ-niaćprezentowanieliderówoświa-towyxchwkrajówwschodnich.

6.Wspieraćnauczycieliwpozna-waniusposobówradzeniasobiezestresememigracyjnym.

7. Przygotowywaćnauczycielidopracywgrupieheterogenicznej.

ZjazdNauczycieli Polonijnych„Wschód,Zachód–ŁączynasPol-ska”,wdniach8–12majawOstró-dzie,zorganizowanyzostałprzezOśrodekDoskonaleniaNauczycieliStowarzyszenia„WspólnotaPolska”,powołanyw2013roku.Nakonfe-rencjęprzyjechało110nauczycielizwielukrajów,m.in.:zKanady,Paragwaju,Ukrainy,Rosji,Białorusi,WielkiejBrytanii,Włoch,Irlandii,DaniiiHolandii.

–Tychwieluludzizróżnychzakąt-kówświatanaprawdępołączyłjęzykpolski–staliśmysięnarazzgodnąrodziną–takbrzmiaływypowiedziwieluuczestników.Organizatorzy,doceniając,iżpozy-tywneocenyZjazdusązasługąpracywieluosób,nazakończe-nie spotkania złożyli wyrazywdzięcznościzarównoinstytucjompatronującym,współpracującym,wykładowcomitrenerom,jakrów-nieżpracownikomDomuPoloniiwOstródzie.

PB/OdN/SWP


W OdPOWIEdZI KOMEN-dANT ŚWIATOWEGO ZLOTu hARCERSKIEGO NA MONTE CASSINO hM. RySZARd KACZOROWSKI ZłOżył MEL-duNEK dO NAROdu:

„PanieGenerale!Młodzież polska urodzona naobczyźnie,zjechałasięnaMonteCassino,którejestsymbolemnaszejwalkiowolnośćPolskinaobcejziemi,żebydaćświadectwopraw-dzie,żezkrwiikościjestpolską.Przyjechałatu,żebytakjakdzia-dowienaszychdziadówiojcowienaszychojcówprzejąćtradycjewalkiowolnośćodpokolenia,którewal-czyłowczasieII wojnyświatowej.Wimieniuzebranejtumłodzieżyharcerskiejorazmłodzieżyroz-rzuconejpocałymświeciewie-rzącejw te same ideały,przedchwałąokrytymisztandaramiwojskowymiigrobamibohate-rów,składammeldunekNarodowipolskiemu,żemłodzieżpolskanaobczyźniejestgotowadosłużbyBoguiPolsce.NaszągotowośćdotejsłużbypotwierdzamysłowamiPrzyrzeczeniaHarcerskiego:«MamszczerąwolęcałymżyciempełnićsłużbęBoguiPolsce,nieśćchętną pomoc bliźnim i byćposłusznymPrawuHarcerskiemu»”.

woląbyławalkaowolnośćnaroduiniepodległośćRzeczypospolitej.Śmierciąswojądowiedli,żenaródgotówjestpłacićnajwyższącenęzatenajwyższewartości.Przekazujęmłodzieżypolskiejobjęcieopiekinadnaszymisztandarami.Przeka-zujęopiekęnadnaszymicmenta-rzami.Wierzę,żemłodzieżprzejmiekierownictwonaszychdziałańnie-podległościowych.”

POdCZAS uROCZySTOŚCI NA CMENTARZu MONTE CAS-SINO 15 SIERPNIA 1969 R. GEN. ANdERS POWIEdZIAł:

„Dzisiaj,wchwilitej,kiedyzmaganiaiwalkinaszegonarodustająprzednaszymioczyma,pragniemyprze-kazaćmłodzieżypolskiejtestamenttychnaszychnajlepszychkolegów,którzyspoczywająnacmentarzuMonteCassino.Pamiętajcie,żeich

Monte Cassino– słowo zmienione w czyn

W1969roku,w25.rocznicębitwypodMonteCassino,naŚwiatowymZlocieHarcerzy–podkomendąhm.RyszardaKaczo-rowskiego,przewodniczącegoZwiązkuHarcerstwaPolskiegopozaGranicamiKraju–druhnyidruhowiezWielkiejBrytanii,StanówZjednoczonych,KanadyiAustraliizłożylimeldunekgenerałowiWładysławowiAndersowiiodebraliodweteranówsztandary,abyobjąćopiekęnadnimiinadcmentarzempolskichżołnierzypoległychnapolubitwypodMonteCassino.


70. rocznicabitwy o Monte Cassino

18maja2014r.harcerzewróciliwtosamomiejscezeswymisztanda-ramiiwieńcaminagróbgenerała.W70.rocznicębitwydruhnyidru-howieharcerstwanaemigracji,podkomendąprzewodniczącejZHPpGK,hm.TeresyCiecierskiej,wobecnościcórkigenerałaAnnyMariiAndersiKarolinyKaczorowskiej–żonypre-zydentaRyszardaKaczorowskiego,ponowiliswójmeldunekizłożyliwieńcenagrobiegenerałaAndersa.Tymrazemdołączylidonichharce-rzeiharcerkizPolskizorganizacjiZHPiZHR,takżeszkołypolskieiprzedstawicieleWojskaPolskiego.

MELduNEK dO GEN. WłAdy-SłAWA ANdERSA:

PanieGenerale!Melduję,iżprzesłaniePanaGene-rałaskierowanedonasnatym

cmentarzuczterdzieścipięćlattemuprzeistoczyłosięwczyn.ZwiązekHarcerstwaPolskiego,którytrwanieprzerwanieodponadstulat,pamiętadatę18maja1944r.;pamiętahistorięDrugiegoKorpusu:jegopoczątkinanieludzkiejziemiZwiązkuSowieckiego,jegochwa-lebnyszlakbojowy,jegonieustanną,wieloletniąwalkępozakończeniudziałańwojennychoNiepodległośćiSuwerennośćPolski.My,zebranidziśwokółgrobuPanaGenerała,jesteśmyspadkobiercamitych,którzynaobcejziemi,naobcymmorzuipodobcymniebemdawalidowód,że„JeszczePolskaniezginęła!”JesteśmydziećmiiwnukamiPolskichSiłZbrojnychnaZachodzie.WśródnassąuczestnicyŚwia-towegoZlotuZHPw1969 r.Są

z nami nasi wychowankowie,którymprzekazaliśmywezwaniezawartewsłowachPanaGenerała.Onizkoleiprzekazująswoimpod-opiecznym.PanieGenerale!Wnaszychprogramachwycho-wawczychpielęgnujemyprawdziwąhistorięPolski–naszegoNarodu–któremusłużymy,mieszkającpozagranicamiKraju.Jakprzedczterdziestupięciulaty,gotowośćdotejsłużbywyrażamysłowamirotyPrzyrzeczeniaHarcerskiego:„MamszczerąwolęcałymżyciempełnićsłużbęBoguiPolsce,nieśćchętną pomoc bliźnim i byćposłusznymPrawuHarcerskiemu”PanieGenerale!Oddajemyhołdtym,którzyspoczy-wająsnemwiecznymnaPolskimCmentarzunaMonteCassino.

USA,AustraliiiWielkiejBrytanii,pozwolęsobie–jakocórkaoficeraibratanicatrzechstryjówzIIKor-pusu,zktórychjedenleżynatymwzgórzu–nakilkawstępnychidlamnieraczejbolesnychuwag!

Dlamądregoorganizatoraobcho-dówwiadome,żenależypołączyćwszelkiepotrzebydanegospołe-czeństwa:weteranów,najbliższychrodzin,mężówstanu,tradycjiwoj-skowych,potrzebmłodegopokole-niaiprzyszłejpamięcinarodowej.Togodnieobchodzonyjubileusz,nadawanyobecniezasprawątele-wizjidopolskichdomówwkrajuinaświecie.PolskaikażdyPolaknareszciemożesięwykazaćtym,copotrafiipotrafił.Itonaareniemiędzynarodowej.Niktnastym

DlaPolakówtomiejscesymboliczne.Utożsamiamęstwoiofiaręoddanedlatej,któranieginie,irazjeszczepopadaw1945r.wkajdanyzniewolenia.Iletakichmiejscwnaszejhistoriiroz-sianychpoświecie,alewszczególnościwsamejItalii.

Monte CassinoIleemocji,wspomnieńsprzeddekadiuwagotlehistoryczno-społecznymwywołujątedwasłowa.Itowduszachwielunacji,nietylkoPolaków.

Ipytanie:jakuczcićwgodnyspo-sóbponowne„lecia”,gdyweteraniodchodząodnasnawiecznąwartę,nowepokoleniarosną,asamnaródtkwiwpowierzchownejwiedzyotamtychlatach?

Zanim zaproszę czytelnika dowspólnejwyprawyzdelegacjąZwiązkuHarcerstwaPolskiegoskładającąsięzestarszej(dzieciżołnierzy II Korpusu) i młod-szej(wnukowieiprawnukowie)kadryinstruktorskiejzKanady,


Dziś,poobchodachwNormandii,wartosięnachwilęzastanowićnadciekawymiprzemyślanymspek-taklemfrancuskiegoscenografaiporównaćgozwizjąpokazanąnaCassino.

Bardzodobrze,żezaangażowanoszeregimłodejbraciharcerskiej.Pozostanątechwilewichpamięci.Tymsposobempokoleniadotych-czasniezwiązaneztymwzgórzemosobiściejużdołożyłyswącząstkędohistorii tegowzgórza. I takpowinnobyć.Niestety,przewagajednegoruchu,pókiwkrajutkwiąnacodzieńodrębnegałęzieruchuskautowego,byłaraczejtrudnadozrozumienia.Ijestemprzekonana,żegdybyśmy,członkowieZHP,niepoczuwalisięwroligospodarzaisamizwrócilisiędoorganizato-rów,niebyłobydlanasmiejscanatymwzgórzu(chybażenabłoniach,aleotympóźniej!).

ZwiązekHarcerstwaPolskiego,naj-starszanieprzerwanagałąźwpol-skimruchuskautowym,którydziśdziałapozagranicamikraju,jestwyjątkowozwiązanywtymwzgó-rzem.Niktniemożenamtychwięziodebrać,anistaraćsięjewjakikol-wieksposóbodstawićdoszufladkiprzeminionegoczasu!Wnaszychszeregachsą razemwnukowiejednegogenerała,prawnukdru-giego,wwieluprzypadkachdwa

sinoiIIKorpusnieskończyłysięnasamejbitwie,anizzakończe-niemdziałalnościbojowej.PolskahistoriaMonteCassinotodalszyokreswalkiosuwerennośćnaszejOjczyzny.Awtejwalcemyśmytakżebraliudział.

StosunekzestronyorganizatorówwobecpotomkówżołnierzyIIKor-pusuwszeregachharcerskich–jakbałaganorganizacyjny(m.in.poda-nieprogramuwostatniejchwili)–ukształtowaływieleznaszychdecyzjipodczastejwyprawy.

WróciliśmyzCassino,wrócili-śmyzpielgrzymki,botymtakawyprawadlanas jest izawszeniąbyła.Cassinoikonsekwencjetejbitwytonaszeżycie–toniespektakl.Leczpolskiscenografzapomniał, że to pielgrzymkaocharakterzegłębokichemocji.NiewątpliwiewoczachpewnychosóbwKrajupolski scenografwywiązałsięzzadania.Młodziludzieopaleniwłoskimsłońcem,pełniemocji,zmakiemwrękutowspaniaływizerunekprzyszło-ścinarodu,nadającysiędotelewi-zyjnychkamer.Dotradycyjnychobrzędówobchodzonegojubileuszudołączonoosobępanapremierawotoczeniukilkudostojnychgości.Wszyscyżeśmytooglądalinatele-bimach,ekranachizdjęciach.

razemniemożedzielić.Stajemydowszelkichobchodówrazemwewzajemnympoczuciuszacunku.

Aleorganizatormusibyćnatylesprawnyiinteligentny,bypodejśćdosprawytrafnieiwedługwcze-śniejułożonegoipodanegohar-monogramu.Przedewszystkimorganizatorsammusirozumiećhistoriędanegomiejsca.Posia-daćsubtelnewyczuciedlasprawyipamiętać,żewtakichmomentachweterani(agdzieichbraknietoichrodziny)sądefactonajważniejsi.Mądryorganizatorłączyoficjal-niepotomkówżołnierzyIIKorpusuzkrajuizzagranicy,podkreślająctymsposobem,żenikomunieudałosięnaspodzielićaniporóżnić.

Organizator musi szanowaćzarównokatorgę,przezktórąprze-szliwPRL-uci,którzybylidziećmiIIKorpusu,jakiuszanowaćwysi-łek,któryprzezlatawkładaliidalejwkładajądzieciKorpusuurodzonepozagranicamiKraju.Botowłaśnienanichspadłobowiązekutrzymy-waniapamięcioczyniezbrojnymichojców.Sątopokolenia,któreniedałysięzasymilowaćidalejtrwająwsłużbie.AtasłużbazostałaimpowierzonaprzezsamegogenerałaAndersawCassinow1969r.

Organizator nie może narzu-caćnam,dzieciomzzagranicy,swojej,trochęwnaszychoczachpomieszanej,wizjietosuitradycjiIIKorpusu,skorocałenaszedzie-ciństwo trwałowłaśniew tymetosieiwduchumiędzywojennejPolski,zaktórąnasirodzicetaktęsknili.Organizatorniemożedziśnamopowiadać,żebyłołatwo,czytrudnowalczyćonasząpolskośćnaZachodzie,bonierozumieZachoduzówczesnychczasów.OrganizatorniemożenamprzedstawiaćGene-rała–osobyzupełniemunieznanej–wsytuacji,gdywieluznasznałoGenerałaosobiście!

Mądryorganizatormożenajwy-żejstaćsięotwartynawiedzęi doświadczenie tychpokoleń,któredziśsameprzedstawiająswojążywąhistorię.MonteCas-


pokoleniajadąceuczcićpamięćtrzeciegoiczwartego;rodzina,któ-rejkrewnyzginąłpodczasbitwy,najbliższepotomstwodwóchkawa-lerówVirtutiMilitariodznaczo-nychwłaśniezakampanięwłoską–prawiekażdyuczestnikdelegacjizojcaimatkisłużącychwIIKor-pusie,którymprzysługujeKrzyżPamiątkowyMonteCassino.Ailuczłonkówzestarszejkadrymiałorównieżdziadkówibabciewszere-gachIIKorpusu!Ileprzekazanychwspomnieńgotowychdodalszegoprzekazaniaiwykorzystania!Dotejgrupydołączyłyrównieżosoby

zkadryinstruktorskiejikołaprzy-jaciółharcerstwastosunkowonie-dawnoprzybyłychzkrajunaWyspyigorącozaangażowanychwpracyw naszych szeregach. Dla naszaszczytemjestsięznimipodzielićnaszążywąhistoriąistanąćrazemwtychpamiętnychmiejscach,pra-cującnapożytekogólnejsprawypolskiej.Należyrównieżdodać,żenaszadelegacjazaliczałarównieżuczestnikówPierwszegoZlotuZHPnaObczyźnienaMonteCassinow1969r.,któryodbyłsięwobecno-ścigenerałaAndersaijegowtedyżyjącychżołnierzyprzybyłych

zeświataipodkomendądruhaRyszardaKaczorowskiego,teżżoł-nierzaIIkorpusu.

To,żejedziemynaCassinoibie-rzemywobchodachoficjalnyudziałjakospadkobiercyGenerałaiswo-ichrodziców,byłocałyczasnamwiadome.Abyłochybazaskocze-niemwoczachorganizatorówkra-jowychtegorocznychobchodów.

Pytanieowieleciekawszedoty-czyłocelunaszejwyprawyispo-sobu,wjakimnależałonajlepiejtencelwykonać,biorącpoduwagę,żecałymimiesiącaminiemogliśmysiędoprosićonajbardziejpodstawoweinformacjeprogramowezestronyorganizatorówkrajowych,czującsięmomentamijakintruz.Defacto przezjakiśczas,jeszczew2014r.,niebyłodalejwiadome,kimdokładniesąciorganizatorzy.Naszesugestie–spadkobiercówisymbolicznychgospodarzytegomiejsca–spotkaniasięwWarszawie,abyścisłejomówićsprawy,pozostałysposobemkrajo-wymbezodpowiedziprzezkilkamiesięcy,agdyodpowiedźnadeszławczesnymrankiemwWielkiPiątek,okazałosię,żemamysię„weryfiko-wać”codonaszegopokrewieństwaztymmiejscem,zanimktokolwieknasweźmiepoduwagę!Mojaoso-bistareakcja?Dobrze,żemójojciec,kawalerVM,nieżyjeitegonieczytainiewidzi!Zrozumieliśmywtedy,żejesteśmysami,żekrajbychybawolał,abyśmysięcichutkoodsu-nęliinieprzeszkadzaliwwielkimspektaklu!

Nicdziwnego,żenaszawyprawanabrałainnegokolorytu.Skorowyglądało,żewszyscysięskupiająwokółsamegoCassino,uważali-śmy,żenależystanąćwinnychmiejscach na ziemi włoskiejimówićotym,cokiedyśnastą-piłonaCassinoionaszymosobi-stympokrewieństwie,czylitymwspaniałymłamanymwłoskimzłacinyifrancuskiego:„MiopapasoldatopolacchiCassinoAnconaBolonia!”

Monika Skowrońska DziennikPolski,Londyn

Foto:RyszardSzydło


Wliteraturzefachowej,poświęconejXX-wiecznejsztucepolskiej,niepodjętojakdotądpróbyzbadaniaiocenyosiągnięćartystycznychwzakresieplastyki(szczególniemalarstwairzeźby,aletakżegrafikiirzemiosłaartystycznego),będą-cychudziałemżołnierzyartystów,którzywrazzgenerałemAnder-semprzeszliszlakbojowyitułaczyprzezBliskiiŚrodkowyWschód,

Afrykę,PółwysepApeniński–ażpoWielkąBrytanię.

Dotychczasowybrakopracowaniatejczęścihistorii2.Korpusu,którawpisujesięwdziejepolskiejsztukinauchodźstwie,wynikałprzedewszystkimzbrakurozpoznaniabardzorozproszonegodorobkuarty-stycznegopolskichmalarzy,rzeź-biarzyigrafików,którzywróżnych

okresachzwiązanibylizgene-rałemWładysławemAndersem,apozakończeniudrugiejwojnyświatowejrozwijaliikontynuowaliswojekarieryartystycznewwielukrajacheuropejskichipozaeuro-pejskich.Dopieropo1989 r.polskasztukapowstałapozaPolskąodwybuchudrugiejwojnyświatowej,jakoprzedmiotbadańnaukowych,którestałysięrodzajemspecjaliza-cjiautorarecenzowanejksiążki–JanaWiktoraSienkiewicza,zaczęłaprzeżywaćzasadniczezmianywobszarzesystemówmetodolo-gicznych,aszczególniewzakresiejejocenyiinterpretacji,czegowyra-zembyłam.in.wystawa„Jesteśmy”,zorganizowanaprzezwarszawskąZachętęw1991 r.

W publikacji „Artyści AndersaContinuitàenovità”,opartejnaszczegółowychbadaniacharchiwal-nych(szczególnierzymskichilon-dyńskich)JanWiktorSienkiewiczukazujeszeregzjawiskwzakre-siepolskiegożyciaartystycznego,jakiemiałymiejscewłonieArmiiPolskiejnaWschodzie,anastępniewszeregach2.KopusuGenerała

Artyści Andersa Continuità e novità

StaraniemStowarzyszenia„WspólnotaPolska”,zokazji70.rocz-nicybitwyoMonteCassino,ukazałosię IIwydanieksiążkiJanaWiktoraSienkiewicza„ArtyściAndersa.Continuitàenovità".

Autor książki z malarką Janiną Baranowską podczas promocji albumu „Artyści Andersa. Continuità e novità”


Opublikowanaw2013rokustaraniemStowa-rzyszeniaWspólnotaPolska,książkaJanaWik-toraSienkiewicza"ArtyściAndersa.Continuitaenovita",sfinansowanaprzezStowarzyszenie"WspólnotaPolska"ześrodkówotrzymanychodMinisterstwaSprawZagranicznychRzeczy-pospolitejPolskiejwramachkonkursu"Współ-pracazPoloniąiPolakamizaGranicą",zracjinawyczerpanynakład,otrzymała IIwydaniezokazji70.rocznicybitwyoMonteCassino.Obszernenaukoweopracowanieliczy526stronijestbogatoilustrowane246ilustracjami."

WładysławaAndersa.ZAndersemprzewinęłasięfalawwiększościzapomnianychinierozpoznanychdoniedawna(awyprowadzonychprzezautorarecenzowanejksiążkizcienia)wpolskiejhistoriisztukiartystów,którzy–niezależnieodwojskowych rygoróworaznie-naturalnychdlatwórczościpla-stycznejwarunkówiokoliczności,wszeregach2.Korpusu–znaleźliwarunkirozwojuwpostaciorgani-zacjiwystaw,pomocymaterialnej,grupistowarzyszeńartystycz-nych,anawetsamodzielnychszkółmalarskichiindywidualnychpra-cowniartystycznych.Większośćznich,powyjściuz„nieludzkiejziemi”,tworzyławkrajachLewantupodwalinyruchuwystawienniczegoipierwszychzwiązkówartystycz-nych,aorganizowanewkrajachBliskiegoiŚrodkowegoWschodu,tużpoopuszczeniuZSRR,prezen-tacjepolskiejsztuki(którewrecen-zowanymtekściepojawiająsięporazpierwszywpolskiejliteraturzeprzedmiotu)świadczyłyożywotno-ściiwysokimpoziomiemalarstwapolskiegoispełniałyniebagatelnąrolę propagandową w krajachpostojupolskiegowojska,czegodowodemsąsetkidrukowanychrecenzji,krytyk,relacjiisprawozdańpoświęconychwspółczesnejsztucepolskiejpublikowanychwówcze-snejprasieangielskiej,francuskiej,

arabskiejihebrajskiej,mówiącychonierozerwalnymiistotnym(nieza-leżnieodtrwającejwPolscewojnyirozproszeniaPolaków)związkusztukiikulturypolskiejzkulturąZachodu.

Poopublikowanejprzezautorarecenzowanejksiążki,publikacjipoświęconej polskimgaleriomsztukiwspółczesnejwpowojennejstolicyWielkiejBrytanii,pt.PolskiegaleriesztukiwLondyniewdrugiejpołowieXXwieku(2003),mono-grafiachtwórczościartystycznejmalarzyzpolskiegoLondynuzwią-zanychzArmiąAndersa:MarianaBohusza-Szyszki(1995),WojciechaFalkowskiego(2005),HalimyNałęcz(2007)iRyszardaDemela(2010)orazzbiorzestudiówpt.Sztukawpocze-kalni.Studiazdziejówplastykipolskiejnaemigracji1939–1989(2012),wktórejm.in.opublikowanyzostałnajnowszystanbadańnadpolskąsztukąnaemigracjidru-giejpołowyXXw.,książkaArtyściAndersaContinuitàenovitàjestwypełnieniemluki,ajednocześnierodzajemklamryzamykającejdoniedawnanierozpoznanykolejnyobszarzagadnieńzwiązanychzXX--wiecznąpolskąplastykąpowstałąpozagranicamiPolski.

Opracowanie autorstwa JanaWiktoraSienkiewiczaobejmuje

ramyczasoweodwyjściaPol-skich Sił Zbrojnych (zwanychArmiąAndersa)w1942 r.zterenówówczesnegoZSRRażporok1949,wktórymto(powcześniejszymrozwiązaniu,wlipcu1948 r.,Pol-skiegoKomitetuPrzysposobieniaiRozmieszczenia)zakończyłasięrzeczywistaopiekagenerałaWła-dysławaAndersanaduratowanymipolskimiżołnierzamiartystami,iwktórymtorokumieszkającynaWyspachBrytyjskichpolscymala-rzepowołalidożyciawLondynieawangardowągrupęartystycznąpodnazwąGrupa49.

Oddzielnym,ważnymproblemem,poruszonymwksiążce(którydotejporybył jedynierozpoznanyfragmentarycznie)jestedukacjaartystyczna polskich żołnierzywzakresiesztukplastycznych,którąPolacypodejmowalijużwBejrucieod1942 r.,anastępniekontynuowaliwlatach1945–1946weWłoszechiwWielkiejBrytaniiwlatach1947–1949.Warunkowałaonabowiem,coudowadniaSienkiewicz,przedewszystkim,uprawianewpowojen-nejtwórczościPolakówosiadłychwwiększościwWielkiejBrytanii,ukierunkowania iwyborystyli-stycznemalarskichwypowiedzi.

Prof. dr hab. Jerzy Malinowskihistoryksztuki


94-letniJeanPaulSkarbekjestprawnukiempowstańcalistopa-dowegoprzybyłegodoFrancjiwraz

zWielkąEmigracjąwroku1832.JeanSkarbekjestzwykształceniaprawnikiemiabsolwentemsłyn-

nejparyskiejÉcoledesSciencesPolitiques.Jegozainteresowaniaodległymkrajempochodzeniazna-lazłyswójwyrazwtematachprac,m.indoktoratu,oaspektachpraw-nychigeopolitycznychproblemuwschodnichgranicPolski(1945).Swojąkarieręzawodowąulokowałwlicznychzarządachprzedsię-biorstwitowarzystwubezpiecze-niowych;równocześniekierującniespożytąenergiękudziałalnościspołecznej,szczególniewdzie-dziniestosunkówfrancusko-pol-skich.Założyłm.in.przyparyskiejBibliotecePolskiejUniwersyteckieKołoFrancja-Polska,jestczłon-kiemTowarzystwaHistoryczno--LiterackiegoPolskiego,członkiemiadministratoremTowarzystwaOpiekinadHistorycznymiGro-bamiPolskimiweFrancji,człon-kiemzarząduBibliotekiPolskiejwParyżuitp.NależyteżdoInsty-tutuDomuBurbonóworaztowa-rzystwnapoleońskich.

W2001rokuJeanSkarbekudostęp-niłMuzeumAzjiiPacyfikuwWar-szawiesetkiunikalnychfotografiidokumentującychżycieprowin-cjiHenanwśrodkowychChinachzpoczątkuXXwieku,wykonanychprzezswegoojcaJózefaSkarbka.Jestonteżautoremkilkuksiążek.

NowefalewychodźstwazPolskipowinnyznaleźćwtymPotomkuWielkiejEmigracjiwzórdonaśla-dowanianatwórczewłączaniesięwżyciekrajuosiedleniaprzyzachowaniuistotnychwartościkulturyojczystej.

Roman Wróbel

Jean hr. Skarbek – potomek Wielkiej Emigracji

ŚwiętoNarodowe3Majajestzawszeokazjądouhonorowaniazasługtych,którzywnieśliwyjątkowywkładwpromowaniePolskiorazprzekazywaniepamięcihistorycznejnastępnympokoleniom.Zgodnieztradycjąwczasietegorocznychobcho-dów,wParyżuAmbasadorRPweFrancjiTomaszOrłowskiodznaczyłKrzyżemOficerskimOrderuZasługiRPhrabiegoJeanaSkarbka.


Powstaniestopniowoobjęłocałośćpolskichwojsk:młodzieżmasowogarnęłasiędosłużby,ziemianiewyposażaliochotnikówwkonie,brońiekwipunek,społeczeństwołożyło finansowo na żywnośćiuzbrojenie.Zpunktuwidzeniawła-dzywPetersburgubylitowszystkowojskowi„buntownicy",zasługującynaszubienicę.Gdywięc,popocząt-kowychsukcesachmilitarnychiseriinieszczęsnychzawirowańpolitycznychwłonieprzywódcówPowstania,zrywpatriotycznysięzałamałigroziłatotalnaklęska,po którejmiałonastąpić przy-kładneukaraniebuntowników,wojskostanęłoprzedkonieczno-ściązłożeniabroni,opuszczeniaimperiumiudaniasięnaemigra-cję.KrajezachodniejEuropy,sameogarnięterewolucyjnymiideamiiprzewrotami,życzliwieprzyjęłytysięcznerzeszeemigrantów,któ-rychwiększośćznalazłaschronie-nieweFrancji,wAngliiiBelgii.TakpowstałaWielkaEmigracja,którejistnienietrwadodzisiajijestwido-mymznakiemtrwałościpolskiejmyślipolitycznejikultury,mimonieuniknionejasymilacjizkrajemzamieszkania.Wartopodkreślić,żewtensposóbPolskęopuściłaelita intelektualna i społeczna

Kraju–pomijającarystokratycznerody,uwikłanew„bunt"(jaknp.Czartoryscy,Zamoyscy,Platero-wie)–najliczniejsząkadręWojskaPolskiegostanowilibowiemmłodsioficerowie,wywodzącysięzrodzinszlacheckichimieszczańskich,wykształceniiobiecujący.Odcięciodrodzinnychkorzeni,wkrajuzagrożeniprocesamikarnymi,naobczyźniestanęliwobecżyciowychtrudnościipsychologicznegowyob-cowania.Wieluznichpokonałoteprzeciwnościistałosięcennymiczłonkamilokalnychspołeczeństw,tworzącnowąelitępolskąwParyżuczyLondynie.Ichpotomkowienie-jednokrotniewnieśliwielkiwkładwrozwójhumanistyki,naukiitech-nikiczysztukieuropejskiej.

Tymbardziejdocenićnależypie-lęgnowanieichpamięciizasług,szczególniepamięciotychpro-toplastach, którzywalczyli zawolnośćPolskii–choćpokonani–zasililiEuropęswąenergią,wie-dząizdolnościami,wyniesionymzporzuconejOjczyzny.

Jednymztakichoficerówemigran-tówbyłpodporucznik4.pułkupie-chotyliniowejJózefMaciejSkarbek(1810–1868),którytrafiłdoFrancjiwrokpoupadkuPowstania.Jego

potomkowieżyjądodzisiaj,ajedenznich,prawnukemigranta,JeanPaulSkarbek,zadałsobiechwa-lebny trudnaukowegoopraco-waniadziejówfrancuskiejgałęziswegorodu.PowydaniuwParyżubibliofilskiejksiążkiLesSkarbekenFrance(1999),autorpodjąłrozległebadaniaarchiwalne,takżewPolsce,wceluudokumentowaniarównieżwcześniejszychdziejówtegozasłu-żonegorodu.OwocemjestwydanaostatniopokaźnaksiążkaJózefMaciejcomteSkarbek1810–1868.PolonaisinsurgéexiléenFrance(Paris2013).Szczególnąwartość tejksiążkiupatrywaćnależywfakciewydaniajejwjęzykufrancuskiminaterenieFrancji,gdziewpisujesięonawnielicznypoczetprac,upowszechniającychwdzisiej-szymspołeczeństwiefrancuskimwiedzęopolskimwkładziewhisto-rięikulturętegokraju.

CytowanajegoksiążkaorodzieSkarbkówskładasięzdwóchczę-ści:pierwszastanowiobszernyesejbiograficznydotyczącyJózefaMaciejahrabiegoSkarbka,założy-cielafrancuskiejgałęzi,drugaoma-wiapochodzenierodu,sięgającegotradycjądosłynnegorycerzaspodGrunwaldu,JakubazGóryherbuHabdank(zm.1438).

RódSkarbkównależywpolskiejhistoriidokategoriiśrednichpodwzględemzamożnościipiastowa-nychurzędówrodówarystokratycz-nych.Używalioniłacińskiegotytułu„comes",cowtradycjiszlacheckiejprzyjęłosięutożsamiaćzpóźniej-szymtytułemhrabiowskim.Nie-którzyzprzedstawicielitegoroduuzyskaliindywidualneprawodo

Emigracyjne losy Józefa hr. Skarbka

PowstanieListopadowe(1830–1831)stanowiłowoczachMikołaja I,caraRosjiikoronowanegokrólaPolski,lokalnybuntwojskanazachodnichrubieżachimperium.PoczątkowarewoltaniższychoficerówiczęścipułkówwojskaKrólestwaPolskiego,stopniowoprzerodziłasięwotwartąwojnęocharakterzepolitycznym,czegowyrazemstałasiędetronizacjaMikołaja,ustanowieniepowstańczegorząduiwolnościowedecyzjeSejmu.


tytułuhrabiowskiego,nadaneprzezobcedworymonarsze(FryderykFlorian,1846;Karolok.1849).

WcentralnejPolscenajbardziejznanąbyłagałąźSkarbkówzziemiłęczyckiejikujawskiej.Jejproto-plastąbyłłowczyinowrocławski,JanSkarbek,odktóregopochodzikilkalinii,wtymliniaFryderykazŻelazowejWoli,ojcachrzestnegoF.Chopina,pisarza,literata,pro-fesoraekonomiiiministra.JegokrewnymbyłJan,starostasarnow-ski(związanyzbiografiądziadkówChopina,Krzyżanowskich)–bratKacpra,dziadkapowstańcalisto-padowego,JózefaMacieja,boha-teraomawianejksiążki.Ten,od17.rokużyciawsłużbiewojsko-wej;wchwiliwybuchuPowsta-nia–w4.pułkupiechotyliniowej(słynni„Czwartacy"),bierzeudziałwzdobyciuamunicjiwkoszarachSierakowskiegowzwiązkuzata-kiemnaArsenałikoszaryGwardiiWołyńskej;odbędziecałąkam-panięswegopułku.OdznaczonysrebrnymkrzyżemVirtutiMili-tariicytowanywpamiętnikachostatniegodowódcypułku,JózefaŚwięcickiego.

EmigracyjnelosyJózefaSkarbkazaczynająsię5października1831,kiedyostatnieoddziałykorpusugen.RybińskiegoprzekraczająwSzczutowie(ziemiadobrzyń-ska)granicęPrus,poddającsiędra-stycznymrestrykcjom(rozbrojenie,kwarantanna,zakazkontaktów,oddzielenieoficerówodżołnierzyitp).TułaczkaSkarbkanaterenieNiemiectrwado25stycznia1832roku,gdywrazz innymitrafiadoFrancji.Odtejchwilipolscyuchodźcyprzebywają,nakosztFrancji,wspecjalnychzgrupowa-niach,dlanichzorganizowanych.Stantakitrwakilkalatiwprzy-padkuSkarbkajestszczegółowoudokumentowany badaniamiarchiwówfrancuskich.Pozostająjednakpewnebiałeplamy,gdyżw1848roku–rokuWiosnyLudów–Skarbekpojawiasięwzaborzeaustriackim,wGalicji,wodle-głymCzortkowienadDniestrem.Zapewnetrafiłtamjakoochotnik,

chcącywziąćudziałwpowstań-czychwydarzeniach,jednakzostałwydalonyprzezwładzeaustriackie,iprzezTriest,wrazzinnymiwspół-rodakami,trafiłdoAlgeru.Stądztrudemuzyskał–w1850roku–pozwoleniepowrotudoFrancji.Tułaczylospowstańcasprawił,żeznalazłsiębezśrodkówdożycia,jednaktenżelospostawiłnajegodrodzemłodszą o 20 lat przy-szłążonę,JeanneBrousse.Ztegozwiązkuurodzisiędwóchsynówidwiecórki.Ichojciecznajdzieskromnezatrudnienienakoleiiwtejkondycjiumrzewroku1868.Jegoprawnukzogromnątkliwo-ściąopisujeswegoprzodka,aleipostaćjegodzielnejżony.BurzliweperypetieżycioweJózefaMaciejahrabiegoSkarbka,oficerapatrioty,zbiedniałegowygnańcaiidealisty,nasuwająautorowiciekawąreflek-sjęnadwkłademtysięcypolskichwojskowychuchodźcówwodbu-dowędemograficznąspołeczeń-stwafrancuskiego,wyniszczonegowjegomęskiejcześciprzeznie-dawnewojnynapoleońskie.LosyzaśpotomkówJózefadowodzą,żeznaleźlioniwnowejojczyź-niesprzyjającygruntdlarozwojuwrodzonejinteligencji,popartejpracowitością.IchlosysąwoczachautoraodbiciemlosówjakżewielubohaterówWielkiejEmigracji.

Dlaprzykładunależydodać,żeojciecautora,JosephPaulSkar-bek,podobniejakdziadekipra-dziadek,związanibylizawodowo

zkolejnictwemi inwestycjamidrogowo-mostowymi. Zasły-nąłbudowaniemw1906 r.koleiwcentralnychChinach,następniewJemenieiwkońcurozbudowąparyskiegometra.ZpracywChi-nachprzywiózłbezcennądziśkolekcjęfotograficzną,dokumen-tującąnieznanyzupełniewEuro-pie„interior"Chin.Wystawętychdokumentów,zorganizowanąprzezjegosyna(autoraksiążki)kilka-krotniewystawianowróżnychkrajach;zostaławkońcuofiaro-wanawarszawskiemuMuzeumAzjiiPacyfiku.

Bogatoilustrowanaksiążkanapi-sanajestżywym,pięknymjęzy-kiem,świadczącymowysokiejkulturzeosobistejautora.Prze-kazywanetreści„rodzinne"pre-zentowanesąbezniepotrzebnegopatosu–choćdotycząwydarzeńonajwyższymstopniupatriotycz-negozaangażowania.Materiałzaśbadawczy–rezultatdziesiątkówlatbadańarchiwalnychzarównowPolsce,jakiweFrancji,podanyjestklarownieiniezwyklerzetel-nie,świadczącdobitnieointencjiautora,byprzekazaćczytelnikowiwiedzęzewszechmiarprawdziwą.Tymbardziej,żeadresatemjestczytelnikfrancuski,rzadkomającywglądwosobistelosytych,któ-rzy182latatemuznaleźliazylweFrancjiiszczerzesięjejodpłacilipóźniejsząpracą.

Piotr Mysłakowski

Prezes Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”ma zaszczyt serdecznie podziękować

za współpracę przy organizacji

Koncertu Dziękczynnego Polonii Świata za Kanonizację Ojca Świętego Jana Pawła II

„Te Deum Laudamus”,który odbył się w dniu 28 kwietnia 2014 r.

w Bazylice Santa Maria Maggiore w Rzymie.


mazowieckiego

województwo Zachodnio-pomorskie


kujawsko-pomorskiego


podkarpackiego

miasto kielce


Śląskiego

województwo lubuskie

europejska unia wspólnot polonijnych

rada polonii Świata

Stowarzyszenie “wspólnota polska”

Święty Jan Paweł IIwspolnotapolska.org.pl/pismo/2014-002.pdf · 2018. 11. 25. · dla Polski i...

Documents

Transcript of Święty Jan Paweł IIwspolnotapolska.org.pl/pismo/2014-002.pdf · 2018. 11. 25. · dla Polski i...