Wiktoria Mucha

Kosmetykinaturalne

dla Ciebiemydła • hydrolaty • olejki • peelingi

Wiktoria Mucha

Kosmetykinaturalne

dla Ciebiemydła • hydrolaty • olejki • peelingi

Spis treściWSTĘP ........................................................................... 7

LŚNIĄC ZDROWIEM ........................................................... 13

Podstawowe funkcje skóry .............................................. 15Dlaczego warto wybierać kosmetyki naturalne? ....................... 17Najcenniejsze związki aktywne w roślinach .......................... 18

MYDŁA ................................................................................. 29

Co to jest przetłuszczenie? ..................................................... 30 Tworzenie własnego mydła sodowego ..................................... 32 Sposób przygotowania receptury............................................... 33 Co to jest macerat? ....................................................... 35 Macerowanie ziół na zimno ................................................. 37Macerowanie ziół na ciepło ................................................. 38 Obsługa kalkulatora mydlanego .............................................. 40 Sposób wykonania mydła ................................................... 40

Mydło z kurkumą i lnem ............................................ 44

Mydło nagietkowe .... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48

Mydło z węglem aktywnym .......................................... 50

Mydło borowinowe ........................................................ 52

Mydło świerkowe ......................................................... 56

OLEJE PIELĘGNACYJNE ................................................................. 63

Zastosowanie najpopularniejszych kwasów tłuszczowych w kosmetyce ...................................... 65Co to jest skwalen? ............................................................... 69

Odżywczy olej do skóry suchej ......................................... 74

Olej do włosów ................................................................... 82

Olej na piękne włosy i paznokcie .......................................... 90

Olej do brody i wąsów .................................................... 98Olejek do cery trądzikowej .............................................. 106

HYDROLATY ................................................................... 115

Czym jest hydrolat? ................................................................ 116Jak zrobić hydrolat w warunkach domowych? ........................ 119

MASECZKI DO TWARZY ........................................................... 133

Maseczka z węglem aktywnym i glinką do cery trądzikowej .................................................... 138

Maseczka z kurkumą i miodem do cery starszej, zniszczonej i z przebarwieniami ......................................... 142

Lniana maseczka do suchej skóry .................................... 146

Maseczka do cery naczynkowej ............................................. 150

Glinkowa maseczka do cery wrażliwej ............................ 154

Maseczka do zniszczonej skóry dłoni ............................. 160

PEELINGI .......................................................................... 169

Peeling odżywczy do całego ciała ..................................... 171

Kawowy peeling antycellulitowy ........................................... 177

Delikatny peeling do twarzy ............................................... 181

WSTĘPKosmetykiem naturalnym możesz nazwać pro-

dukt, który w swoim składzie zawiera co najmniej 95% składników pochodzenia naturalnego, z czego 50% z nich zebrana została z upraw ekologicznych. W takim produkcie dopuszcza się 5% składników syntetycznych, ale nie mogą to być pochodne ropy naftowej ani silikony. Takie są ogólne wytyczne do-tyczące kosmetyków naturalnych. Problemem w ca-łym zagadnieniu jest słowo „ekologiczny”, bo z upraw ekologicznych powinny pochodzić surowce naturalne do produkcji kosmetyków. „Eko” jest utrapieniem za-równo dla osób zawodowo zajmujących się produkcją kosmetyków, jak i klientów. Wagę do znaczenia tego przedrostka przywiązują zwłaszcza niewielkie ma-nufaktury, które dbają o jakość surowców i swoich wyrobów, oraz osoby poszukujące produktów o przej-rzystym składzie zawierających maksimum substan-cji czynnych pochodzenia naturalnego. O ile w dosyć łatwy sposób można sprawdzić, czy surowce roślin-ne są rzeczywiście naturalne (przesądza o tym brak

INNE KOSMETYKI NATURALNE ................................................ 187

Pasta do zębów z węglem aktywnym ................................. 187

Serum pod oczy ................................................................... 192

Antyoksydacyjna sól do kąpieli ........................................ 200

Nawilżający krem na noc ................................................ 209

Jak zrobić własny krem? .................................................. 211

Dezodorant w sprayu ........................................................... 222

Jakie funkcje spełnia naturalny dezodorant? ....................... 224

Odświeżająco-chłodzący dezodorant w sprayu .............. 224

Kakaowo-truskawkowa pomadka do ust ..................... 229

Zestawienie kosmetyków i surowców dopasowanych do rodzaju cery ........................................ 234

ZAKOŃCZENIE ..................................................................... 237Bibliografia ........................................................................... 239

domieszek syntetycznych), to trudno miarodajnie stwierdzić, czy kosmetyk jest ekologiczny. Niewąt-pliwie wiele substancji czynnych w kosmetykach po-chodzi z upraw ekologicznych, które nie stosują np. sztucznego naświetlania, pestycydów, modyfikacji genetycznej czy nawozów sztucznych, lecz takie go-spodarstwa nigdy nie będą wolne od wpływu np. za-nieczyszczonego powietrza w okolicy ani od przedo-stawania się szkodliwych substancji od sąsiada, który opryskując swoje uprawy, nie dba o ekologię i stosuje szkodliwe preparaty. Zachęcam więc do podchodze-nia z dystansem do wszystkiego, co zawiera prze-drostek „eko”. Z tego względu samodzielne robienie kosmetyków ma głębszy sens. Pozwala to uniknąć wszelkich konserwantów i substancji syntetycznych. Na pewno warto pokusić się o stworzenie własnego wyrobu i cieszyć się, gdy służy zdrowiu. To nie jest trudne.

12 13

LŚNIĄC ZDROWIEMDla osób dbających o dobrą kondycję skóry,

włosów i paznokci niezwykle istotne jest stosowanie kosmetyków naturalnych. Takie wyroby w swoim składzie zawierają surowce roślinne lub zwierzęce (ich pożytki np. wosk pszczeli, miód, olej lanolino-wy czy lanolina). Surowcami roślinnymi/ziołowymi są np. olejki eteryczne, oleje, masła, żywice, które z kolei zawierają moc substancji biologicznie czyn-nych takich jak: alkaloidy, antocyjany, flawonoidy, garbniki, glikozydy, gorycze, karoteny i karoteno-idy, kwasy organiczne, saponiny, składniki mineral-ne, śluzy, witaminy czy związki siarki. Substancje te mają za zadanie pobudzić skórę właściwą do samo-dzielnego odbudowywania włókien kolagenowych i do regeneracji ubytków oraz wspomóc naturalne procesy fizjologiczne. Celem stosowania kosmetyku naturalnego jest również właściwa pielęgnacja na-skórka (najbardziej zewnętrznej części skóry) oraz niezakłócanie, ale wspomaganie, podstawowych funkcji skóry. Często okazuje się, że w kosmetykach

14 15

promowanych i sprzedawanych w drogeriach jako naturalne substancje syntetyczne przekraczają do-puszczalną ilość. Warto więc nauczyć się czytać skład kosmetyków, korzystać z informacji zawartych w in-ternecie lub z dostępnych specjalnych aplikacji słu-żących do rozszyfrowywania składu INCI kosmetyku.

Co to jest INCI? International Nomenclature of Cosmetic Ingre-

dients to międzynarodowa nomenklatura w języku angielskim operująca łacińskimi nazwami roślin, np. Prunus armeniaca Kern Oil, stosowana w oznacze-niach składów wyrobów kosmetycznych. Została ona ustalona w 1997 roku przez Komisję Europejską i okre-śla obowiązek podania składu kosmetyków w kolejno-ści od ilości największej do najmniejszej. Substancje, które stanowią mniej niż 1% składu, mogą być umiesz-czone na końcu spisu w kolejności nieuporządkowanej.

Podstawowe funkcje skóry:• izolowanie środowiska wewnętrznego od ze-

wnętrznego, czyli obrona przed wniknięciem w głąb organizmu niebezpiecznych substancji czy drobnoustrojów chorobotwórczych,

• wymiana gazowa,• termoregulacja, czyli zachowanie odpo-

wiedniej temperatury wewnątrz organizmu (ochrona przed przegrzaniem lub wychłodze-niem),

• regulacja gospodarki wodnej i elektrolitowej (wydzielanie potu),

• odbieranie bodźców (uszkodzona skóra ma za-burzony proces odbioru, np. wrażenia gorąca),

• wydzielanie melaniny, która naturalnie chro-ni przed szkodliwym promieniowaniem UV,

• sterowanie gospodarką tłuszczową oraz wita-minową (skóra potrafi wyprodukować final-nie witaminę D3).

W Polsce od kilku lat wzrasta świadomość tego, jaki wpływ na zdrowie oraz kondycję nie tylko skóry,

38 39

Macerowanie ziół na ciepłoWarto wykorzystać do tego świeże zioła. Mace-

rowanie najlepiej rozpocząć od skropienia ich kilko-ma kroplami spirytusu. Dzięki temu związki aktyw-ne i substancje czynne zawarte w roślinach szybciej i łatwiej przenikną do oleju. Wybrane zioła zalewa się podgrzanym do ok. 80°C olejem. Wyjątek stano-wią jedynie rośliny olejkowe, tzn. z dużą zawartością olejków eterycznych takie jak mięta, lawenda, bazy-lia czy oregano – te zalewa się olejem podgrzanym do temperatury zaledwie 40°C. Innym sposobem macerowania na ciepło jest zalanie ziół zimnym ole-jem i włożenie słoika do kąpieli wodnej (ok. 50°C). Proces ten powinien trwać ok. trzech godzin.

Kiedy wiesz, jakich tłuszczów, ziół, olejków ete-rycznych oraz ewentualnie maceratów chcesz użyć, skorzystaj z tzw. kalkulatora mydlanego. W inter-necie można znaleźć ich kilka, ale najbardziej god-ne polecenia są angielski oraz niemiecki. Kalkulator mydlany służy do obliczenia stosunku tłuszczów do wodorotlenku sodu oraz określenia wyżej wymie-

nionych właściwości mydła takich jak twardość, pienistość, kremowość itp. Określa również stopień przetłuszczenia mydła. Pierwszym krokiem do sko-rzystania z tej formy obliczania jest określenie po-jemności formy na mydło. Stąd wiadomo, z jakiej ilo-ści masy zrobione będą kostki.

40 41

Obsługa kalkulatora mydlanego • W odpowiednie rubryki wpisujesz nazwy wy-

branych tłuszczów oraz ich gramaturę, np. olej kokosowy 250 g, masło shea 120 g, oliwa 130 g.

• Kalkulator obliczy ilość wody potrzebną do rozpuszczenia w niej wodorotlenku sodu, podając jego ilość w wartościach procento-wych, które samodzielnie wybierzesz jako przetłuszczenie (np. 5%).

• Kalkulator liczbowo określi przy danej recep-turze wszystkie cechy otrzymanego mydła, więc możesz dowolnie modyfikować swoją recepturę, np. aby uzyskać np. największą pienistość.

Sposób wykonania mydła:1. Do garnka postawionego na wadze odmierz

wszystkie tłuszcze stałe, które następnie podgrzejesz, aż do roztopienia.

2. W tym samym czasie możesz zrobić ług.

Ze względów bezpieczeństwa ług najle-piej przygotować w pustym zlewie lub na zewnątrz domu. W razie pęknięcia słoika z ługiem lub wylania się cieczy roztwór nie dostanie się na ubranie lub na sąsiednie na-czynia i podłogę. Aby sporządzić ług, trze-ba odmierzyć potrzebną ilość wody/naparu oraz wodorotlenku sodu.

3. W ochronnym ubraniu, masce, rękawiczkach oraz okularach powoli wsypuj wodorotlenek sodu do wody, cały czas mieszając, aż do jego rozpuszczenia. W tym czasie temperatura roztworu może sięgnąć nawet 80°C.

4. Zostaw powstały ług do wystygnięcia (najle-piej w zlewie).

5. Do osobnego naczynia odmierz tłuszcze płynne i wlej je do roztopionych już tłusz-czów stałych, kiedy te nieco ostygną.

6. Jeśli receptura to przewiduje, odmierz rów-nież pozostałe składowe mydła, takie jak olejki eteryczne, barwniki lub zioła. War-to użyć do tego naczyń szklanych, które nie wchodzą w reakcję ze związkami chemiczny-mi, nie przyjmują zapachów.

42 43

7. Przygotuj formę – najlepiej silikonową „keksówkę”, do której wlejesz przygotowa-ną masę mydlaną.

8. Podczas całego procesu należy kontrolować temperaturę olejów oraz ługu. Kiedy w obu garnkach termometry pokażą od 38°C do 42°C, to oznacza, że czas połączyć składni-ki. Do garnka z olejami (stałymi i płynnymi) powoli wlewaj ług sodowy, stale miksując, aż do uzyskania konsystencji budyniu.

9. Na końcu wlej olejki eteryczne oraz potrzeb-ne dodatki, wskazane w przepisie, np. wę-giel aktywny czy susz ziołowy.

10. Ponownie miksuj lub mieszaj składniki si-likonową szpatułką do ich połączenia się z powstałą masą mydlaną.

11. Tak uzyskaną masę wlej do wcześniej przy-gotowanej formy.

12. Odstaw w ciepłe i suche miejsce na mini-mum 24 godziny.

13. Następnego dnia pokrój blok w kostki i zo-staw je w ciepłym, suchym oraz przewiew-nym miejscu na czas leżakowania oraz doj-rzewania (min. 6 tygodni).

Po upływie określonego czasu warto sprawdzić pH uzyskanego mydła. Mydło sodowe powinno oscy-lować w okolicach pH 7–9,5. Jest to odczyn lekko zasadowy. Do odczytania parametrów posłuży ci tzw. papierek wskaźnikowy, który można kupić w skle-pie chemicznym. Skala umieszczona na opakowaniu określa właściwy odczyn. Jeżeli nie masz specjali-stycznego papierka, możesz delikatnie sprawdzić mydło… czubkiem języka. Szczypanie oznacza, że mydło nie jest jeszcze gotowe do użycia.

Wodorotlenek sodu należy kupować jedynie z oznaczeniem Cz.D.A, czyli Czysty Do Analiz. Jest to gwarancja, że substancja nie zawiera niepożądanych domieszek chemicznych ani zanieczyszczeń. Produkt ten można kupić w sklepie chemicznym lub u hurtow-ników, którzy zajmują się sprzedażą surowców.

44 45

Mydło z kurkumą i lnem• Olej kokosowy 350 g• Masło shea 30 g• Masło kakaowe 30 g• Oliwa 200 g• Olej lniany 150 g• Woda destylowana/ demineralizowana 254 g• Wodorotlenek sodu (NaOH) 114 g• Kurkuma w proszku 2 łyżki stołowe• Nasiona lnu 2 łyżki stołowe

Sposób wykonania: opis, jak zrobić mydło, znajdziesz na str. 40–42.

Mydło jest przeznaczone do skóry trądzikowej i zanieczysz czonej (zwłaszcza na twarzy, ramionach oraz plecach). Kurkuma, za sprawą znajdującej się w niej kurkumi ny, wykazuje właściwości przeciwbak-teryjne oraz an tyseptyczne. Łagodzi stany zapalne i wyrównuje kolo ryt skóry. Nasiona lnu, z których można zrobić napar wodny, używając go do rozpusz-czenia ługu, służą jako delikatny peeling oraz dzięki

46 47

zawartym w nich ślu zom wspaniale nawilżają skórę i łagodzą podrażnie nia. Kostka mydła z nasionami lnu sprawdzi się jako naturalny masażer do nóg, po-śladków oraz brzucha. Zwiększa bowiem ukrwienie skóry, co sprawia, że po zwala pozbyć się cellulitu. Połączenie dwóch aktyw nych substancji, które po-zornie się wykluczają, daje świetny efekt, gdyż obie wspomagają walkę z zanie czyszczeniami skóry. Kur-kuma działa nieco intensyw niej, ale dzięki łagodzą-cemu wpływowi lnu używanie tego mydła staje się prawdziwą przyjemnością.

Len zwyczajny Linum usitatissimum znany jest również pod nazwami słowień lub sie-mię lniane. To pospolita roślina jednoroczna, która znana była już w starożytności. W dawnym Egipcie wykorzystywano ją do produkcji tkanin, na przy-kład lnianymi bandażami owijano mumie. Dzięki zapiskom greckiego historyka tamtych czasów, He-rodota, wiadomo, iż wiedzę na temat wytwarzania materiału z lnu Grecy zawdzięczają Egipcjanom. Odwdzięczyli się im, przekazując sposoby wyko-rzystywania nasion tej rośliny oraz oleju w kuchni i lecznictwie.

Dzisiaj len zwyczajny znajduje wiele zastosowań w życiu codziennym:

w budownictwie i meblarstwie: len wykorzy-stywany jest jako budulec płyt paździerzowych. Rośli-na wchodzi w skład farb, pokostu, lakierów, żywic ar-tystycznych, cerat czy linoleum;

we włókiennictwie: z lnu tworzy się lekkie i przewiewne materiały służące do produkcji odzieży, worków, prześcieradeł, ręczników czy ściereczek ku-chennych;

w medycynie: napary z lnu stosuje się w choro-bie wrzodowej żołądka i dwunastnicy, dolegliwościach jelitowych, gardła i krtani, schorzeniach dróg żółcio-wych oraz moczowych. Len jest pomocny również przy zatruciach i poparzeniach substancjami żrącymi. Ze-wnętrznie ciepłe okłady z naparów lnu stosuje się przy owrzodzeniach, oparzeniach (również słonecznych), stanach zapalnych, alergiach, przy mocnym wysusze-niu skóry, łuszczeniu się, pękaniu, a także jako środek łagodzący przy leczeniu trądziku pospolitego oraz od-leżynach.

48 49

Mydło nagietkowe• Olej kokosowy 350 g• Masło shea 100 g• Masło kakaowe 80 g• Olej migdałowy 200 g• Olej z pestek winogron (w nim macerujemy przez

dwa tygodnie garść płatków nagietka) 195 g• Wosk pszczeli 15 g• Woda destylowana/demineralizowana (może

być też napar z nagietka) 315 g• Wodorotlenek sodu (NaOH) 132 g

Sposób wykonania: opis, jak zrobić mydło, znaj-dziesz na str. 40–42.

Mydło jest przeznaczone do skóry odwodnionej, starszej lub dziecięcej, dotkniętej egzemą, łuszczycą lub AZS (atopowym zapaleniem skóry). Zawarte w nim oleje wspaniale pielęgnują skórę, a macerat z płatków nagietka zrobiony na bazie oleju winogronowego sprawia, że mydło zyskuje właściwości łagodzenia stanów zapalnych oraz do-starcza skórze niezbędnych składników odżywczych.

62 63

OLEJE PIELĘGNACYJNEOleje roślinne to substancje zapasowe/energe-

tyczne. Najczęściej gromadzą się w nasionach, pest-kach, kiełkach roślinnych oraz owocach. Są to związ-ki chemiczne, które powstają poprzez połączenie się glicerolu (alkohol) z kwasami tłuszczowymi. Każdy olej ma unikalny skład i zawartość kwasów tłuszczo-wych, które – w zależności od ich ilości procentowej w danym oleju – wykazują różnorodne właściwości. Obecnie rynek kosmetyczny oferuje bardzo wiele ro-dzajów olejów, które z łatwością możesz dopasować do potrzeb własnej skóry lub włosów. Są to zarówno oleje tłoczone z roślin krajowych, np. z lnianki, ogó-recznika lub wiesiołka, jak i zagraniczne, np. jojoba, migdałowy czy olej z pestek granatu. Stwierdzono, że niedobór kwasów tłuszczowych w skórze może prowadzić do jej nadmiernego przesuszenia i do złuszczania się naskórka. Kwasy tłuszczowe dzielimy na nasycone i nienasycone (jedno- i wielonienasyco-ne). W tych ostatnich wyróżnia się znane ci zapewne

64 65

omega 3, omega 6 i omega 9. Właśnie dzięki temu podziałowi można określić przydatność kosmetyczną danego oleju.

Do nasyconych kwasów tłuszczowych zaliczyć można np. kwas mirystynowy oraz kwas stearynowy (znajdują się m.in. w oleju kokosowym), natomiast do nienasyconych – kwas oleinowy, kwas linolowy czy kwas erukowy.

Zastosowanie najpopularniejszych kwasów tłuszczowych w kosmetyce

Jednym z podstawowych i najpopularniejszych kwasów tłuszczowych jest kwas linolowy (typu ome-ga 6), który należy do niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych NNKT. Ludzki organizm nie jest w stanie go syntetyzować, dlatego wskazane jest dostarczanie go z zewnątrz. Największą zawar tością kwasu linolowego cechują się oleje: z pestek wino-gron, z krokosza barwierskiego, z orzechów włoskich, pestek malin, kiełków pszenicy oraz pestek dyni. Kwas linolowy pełni bardzo ważną funkcję w pielęgnacji skóry, gdyż chroni ją przed nadmiernym odparowy-waniem wody, uszczelnia barierę lipidową naskórka oraz normalizuje metabolizm skóry. Wchodzi on rów-nież w skład sebum, dlatego najczęściej jest stosowa-ny w kosmetykach przeciwtrądzikowych i nawilżają-cych. Działa jak świetny antyoksydant. Osoby mające problem z przetłuszczającą się lub trądzikową cerą, korzystając z mydeł z zawartością kwasu linolowego, odczują po krótkim czasie poprawę, gdyż kwas linolo-

66 67

wy normalizuje pracę gruczołów łojowych, powoduje odetkanie porów oraz łagodzi stany zapalne.

Innym kwasem o dużym znaczeniu w kosmety-ce jest kwas gamma­linolenowy (oznaczany jako GLA), który również należy do grupy kwasów omega 6. W dużych ilościach występuje przede wszystkim w oleju konopnym, oleju z nasion ogórecznika lekarskiego, wie-siołka oraz w oleju z nasion porzeczki. Kwas GLA jest fizjologicznym składnikiem błony komórkowej, dzięki czemu wpływa na prawidłowy transport wewnątrz- i ze-wnątrzkomórkowy. Niedobór tego kwasu w skórze po-woduje jej znaczne przesuszenie, wywołuje swędzenie, sprawia, że na na jej powierzchni pojawiają się pęknię-cia i drobne ranki, które trudno się goją. Poza tym wów-czas skóra jest mniej sprężysta i elastyczna – wywołuje to uczucie ciągłego napięcia i dyskomfortu. Kwas GLA jest nazywany prekursorem prostaglandyny, czyli hor-monów tkankowych, które oddziałują w miejscu swoje-go powstawania. Kwas GLA zwiększa aktywność prosta-glandyn, tym samym zapobiegając rozwojowi różnego rodzaju alergii czy stanów zapalnych. Warto dostarczać organizmowi kwas GLA, gdyż jego niedobór znacznie zwiększa podatność na choroby oraz infekcje.

Podobnie jest z kwasem alfa­linolenowym (ALA), który należy do grupy tłuszczów omega 3. Jest on bardzo silnym antyoksydantem (obok kwasu askorbinowego i tokoferolu), wykazuje też działanie przeciwbólowe i antybakteryjne. Ponadto reguluje gospodarkę lipidową naskórka i dlatego poleca się go osobom z cerą mieszaną oraz przetłuszczającą się lub skrajnie suchą. Jego bogate źródło stanowią ole-je: lniany, sojowy, rzepakowy, a także olej z kiełków pszenicy i orzechów włoskich.

Oleje pielęgnacyjne powinny być stosowane za-równo wewnętrznie, jak i zewnętrznie. Ich podsta-wowym zadaniem jest bowiem zapobieganie utracie wody lub jej odparowywaniu przez skórę. Dodatkowo zmiękczają warstwę rogową naskórka, co odgrywa ogromną rolę przy stanach zapalnych, bo dzięki temu ból staje się słabiej odczuwalny. Wzmacniają naczy-nia krwionośne oraz dostarczają niezbędnych mikro- i makroelementów, witamin i minerałów. Ponadto wiele olejów zawiera lipid, zwany skwalenem, któ-ry uelastycznia naskórek oraz powoduje dotlenienie komórek (np. olej z marakui lub oliwa). Potencjał antyoksydacyjny olejów kosmetycznych jest również

68 69

ogromny – w bardzo wielu olejach (m.in. z nasion malin, z ziaren kawy czy z opuncji figowej) wystę-pują substancje, które „wymiatają” wolne rodniki. Większość olejów wykazuje również właściwości przeciwzapalne, antybakteryjne, ujędrniające oraz wzmacniające naczynia krwionośne.

Co to jest skwalen? Pod względem chemicznym jest węglowodo-

rem wielonienasyconym zaliczanym do lipidów (tłuszczów), choć tak naprawdę tłuszczem nie jest. To bladożółty płyn, którego odpowiednika nie można wyprodukować. Skwalenu nie da się uzy-skać w sposób syntetyczny. Największą jego ilość znajdziemy w oleju z wątroby rekina, ale również w olejach roślinnych, takich jak: oliwa, olej kuku-rydziany czy olej z amarantusa. Skwalen występuje również w skórze człowieka (produkowany przez gruczoły łojowe tworzy płaszcz hydrolipidowy), jego sercu, tętnicach czy innych narządach. Jest uznawany za ogromne bogactwo skóry. Podstawo-we właściwości skwalenu:

• aktywizacja procesów życiowych komórek, • wspomaganie procesów usuwania toksyn,• działanie utleniające,• antybakteryjne, antybiotyczne, • uodpornianie skóry na działanie czynników

atmosferycznych, alergii.

160 161

Maseczka do zniszczonej skóry dłoniMaseczka wspomaga regenerację zniszczonej

i łuszczącej się skóry dłoni. Problem ten pojawia się najczęściej zimą i jesienią, gdy zakładanie ciepłych rękawiczek nie zawsze wystarczy. Na przemarzanie dłoni oraz suchość skóry narażone są najczęściej osoby, których problem ten dotyczył w przeszłości. Skóra ma swoją pamięć, dlatego raz przemrożone dłonie będą dawały o sobie znać w każdym sezonie zimowym. W tym okresie należy szczególnie pielę-gnować skórę, stosując maseczki i kremy z zawarto-ścią olejów i mocno odżywczych maseł.

Kiedy po zmarznięciu masz ochotę szybko roz-grzać dłonie, nie wkładaj ich pod gorącą wodę ani nie przykładaj do ciepłego kaloryfera. Zabieg ten spowo-duje efekt odwrotny od zamierzonego. Najlepiej deli-katnie polać dłonie ciepłą wodą, a następnie schować je między własne kolana lub pod pachy i pozwolić im stopniowo odzyskać temperaturę ciała.

162 163

• Płatki owsiane 3 łyżki stołowe• Żel aloesowy 1 łyżka stołowa• Miód 1 łyżka stołowa

Sposób wykonania: płatki owsiane zmiel w młynku do kawy lub rozetrzyj w moździerzu na drobny pył, zalej żelem aloesowym i dodaj miód. Mieszaj do powstania konsystencji gęstej papki i lek-ko podgrzewaj do temperatury nie wyższej niż 35°C (ze względu na obecność miodu, który jest szczegól-nie wrażliwy na wysoką temperaturę). Ciepły okład powoduje lekkie rozszerzenie porów, dzięki czemu składniki maseczki aktywniej się wchłoną.

Sposób użycia: pod dłonie podłóż ręcznik ła-zienkowy lub papierowy i delikatnie nałóż ciepłą ma-seczkę. Trzymaj ok. 20–25 minut, po czym delikat-nie masując, zmyj ciepłą wodą. Maseczkę zabezpiecz i włóż do lodówki, następnego dnia może zostać uży-ta ponownie.

Masaż dłoni spowoduje usprawnienie krążenia krwi i limfy, a co za tym idzie możliwość szybkiego powrotu do prawidłowego funkcjonowania. Ponad-

to delikatnie złuszcza, co umożliwia wniknięcie sub-stancji czynnych w głąb skóry.

Płatki owsiane Avena sativa – uznawane są za bogate źródło witamin B1, B6 oraz witaminy E, a także minerałów, takich jak żelazo, cynk, wapń i fosfor. Zawierają również znaczne ilości amino-kwasów, które stymulują skórę do produkcji kola-genu, dzięki czemu mają właściwości odmładzające. Ich działanie sprowadza się do głębokiego odżywia-nia skóry zniszczonej, nawilżenia, a także lekkiego złuszczenia (działają jak naturalny peeling). Kosme-tyki przygotowane z płatków owsianych są hipoaler-gicznie, łagodzą negatywne skutki działania czynni-ków zewnętrznych, nie podrażniają skóry, naprężają ją oraz lekko rozjaśniają.

Żel aloesowy, Aloe barbadensis Leaf Juice – można wykonać go samemu w domu (jeśli hodujesz własny aloes) lub zakupić w sklepie z surowcami ko-smetycznymi. Jest to jeden z najbardziej popularnych produktów do pielęgnacji nie tylko skóry, ale i wło-sów. Zawiera ponad 200 substancji aktywnych, wita-min i minerałów. Zazwyczaj wykorzystuje się miąższ

164 165

aloesowy, czyli oddzielony od liści środek rośliny. Aloes ma bardzo duże ilości prowitaminy A, witamin z grupy B (w tym niewielką ilość witaminy B12, co jest absolutnym ewenementem w świecie roślin!), wita-minę C oraz E, beta-karoten, cholinę i kwas foliowy. W jego skład wchodzą też sole mineralne, takie jak fosfor, potas, miedź, cynk oraz magnez i siarkę. Alo-es ma także imponującą ilość aminokwasów (dziewięć z dziesięciu podstawowych) i kwasów tłuszczowych, np. kwas bursztynowy, które działają przeciwzapalnie, ochronnie, przeciwalergicznie i regenerująco. Ponad-to w liściu aloesu znajdują się substancje działające przeciwbólowo – lupeol, a także aloina, niektóre olejki eteryczne, enzymy, biostymulatory, ligniny, saponiny i cukry. Tak duża koncentracja substancji aktywnych sprawia, że aloes jest szeroko stosowany w kosmetyce i lecznictwie. Tworzy się z niego pasty do zębów, szam-pony i odżywki do włosów, kremy, maseczki, balsamy do ciała i pomadki do ust. Wspaniale goi skórę oraz łagodzi podrażnienia. Ponieważ składa się w prawie 90% z wody, świetnie nawilża i regeneruje skórę, po-budza mikrokrążenie, a także stymuluje fibroblasty do produkcji kolagenu i elastyny, czyli wykazuje działanie przeciwstarzeniowe.

Miód Honey – w maseczce tej stanowi uzupeł-nienie działania żelu aloesowego i płatków owsianych. Ma właściwości przeciwzapalne, łagodzące, nawilża-jące, ale przede wszystkim dzięki zawartości cukrów i białek mocno odżywcze i regenerujące zniszczony naskórek. Dzięki niemu skóra przemarznięta staje się bardziej sprężysta, a bruzdy widoczne na wierzchu dłoni znikają. Więcej informacji na str. 144.

168 169

PEELINGIPeeling/scrub określa kosmetyk, w którym

dominuje składnik będący swoistym ścierniwem. Najpopularniejsze z nich to cukier lub sól, ale do wykonania własnego peelingu możesz użyć również łupin orzechów lub pestek oliwek, truskawek lub malin. Scrub służy przede wszystkim do złuszczania martwego naskórka, ale również poprawia krążenie krwi, zwęża pory oraz bezpośrednio odżywia i po-prawia wygląd skóry. Oprócz cukru lub soli bardzo ważnym surowcem do wytwarzania peelingów do-mowym sposobem są tłuszcz stały lub mieszanina olejów. Dzięki dobraniu odpowiednich olejów i ma-seł do swojej skóry peeling stanie się dodatkowo kosmetykiem pielęgnacyjnym i dostarczającym nie-zbędnych składników mineralnych oraz witamin. Poprzez intensywny i regularny masaż skóra staje się sprężysta, jędrna i pełna blasku. Stosowanie na-turalnego peelingu 1–2 razy w tygodniu stanowi ide-alne dopełnienie pielęgnacji zarówno całego ciała, jak i skóry twarzy.

170 171

W sklepach internetowych można znaleźć bar-dzo dużą ilość eksfoliatorów (środków ułatwiających złuszczanie naskórka), np. z pestek brzoskwini, more-li, jeżyny, porzeczki, aronii, bzu czarnego czy korund kosmetyczny. Do delikatnego peelingu można użyć również płatków owsianych, zmielonych ziół lub mąki lnianej. Wybierając je, należy zwrócić uwagę na ich średnicę i właściwości, gdyż peeling gruboziarnisty będzie odpowiedniejszy do całego ciała, natomiast drobnoziarnisty lepiej sprawdzi się na skórze twarzy.

Peeling odżywczy do całego ciała• Cukier trzcinowy 3 łyżki stołowe• Sól magnezowa 2 łyżki stołowe• Oliwa 2 łyżki stołowe• Masło kakaowe 2 łyżki stołowe• Olej lniany 1 łyżka stołowa• Olejek eteryczny z tymianku 5 kropli• Olejek eteryczny z may chang 3 krople

Sposób wykonania: masło kakaowe roz-puść na wolnym ogniu, ostudź. Do miski wsyp cu-kier, sól oraz wlej oleje. Na koniec połącz z masłem kakaowym i mieszaj do uzyskania jednolitej masy. Przełóż do czystego, najlepiej szklanego, słoiczka. Podczas stosowania dbaj o to, aby do środka nie do-stała się woda.

Sposób użycia: stosuj 1–2 razy w tygodniu podczas kąpieli. Spłucz ciepłą wodą, delikatnie osusz skórę ręcznikiem.

172 173

Peeling pozostawia na skórze delikatnie tłusty film, więc nie ma potrzeby stosowania dodatkowego balsamu nawilżającego przez następne dwa, trzy dni.

Cukier trzcinowy – pełni w kosmetyku funk-cję złuszczającą martwy naskórek.

Sól magnezowa (tzw. sól epsom) – zwana inaczej solą gorzką lub solą angielską. Jest to natu-ralny związek mineralny – siarczan magnezu, który zawiera bardzo dużo składników mineralnych (siarkę i miedź), a udział magnezu to ok. 20% całej objęto-ści. Sól ma silne właściwości oczyszczające skórę, an-tybakteryjne, przeciwłojotokowe, przeciwgrzybicze, a także relaksujące, rozluźniające mięśnie (dzięki za-wartości jonów magnezu), detoksykujące i minerali-zujące. Dodatkowo zastosowana jako peeling w ką-pieli i rozpuszczona w ciepłej wodzie bardzo dobrze wpływa na układ krwionośny, wspomagając pracę naczyń krwionośnych i obniżając ciśnienie.

Oliwa (extra virgin) Olea europaea Fruit Oil – nadaje się do każdego rodzaju skóry, zwłasz-cza suchej i zniszczonej. Ponadto ujędrnia, a także

wspomaga proces odnowy naskórka. Więcej infor-macji na str. 87, 97.

Masło kakaowe Theobroma Cacao (Co-coa), Seed Butter – otrzymywane z orzechów drzewa kakaowego. Charakteryzuje się pięknym cze-koladowym zapachem i dużą twardością. Kryje wiele składników odżywczych oraz naturalne antyutlenia-cze, które neutralizują wolne rodniki. Stosowane jest w kosmetykach jako środek ujędrniający, głęboko nawilżający oraz odżywczy. Zawiera znaczną ilość witaminy E oraz polifenoli. Działa hamująco na pro-cesy zapalne w skórze, wspomaga jej odporność na działanie szkodliwych czynników zewnętrznych.