What is behind a curtain

Paula Kajzar Antonio Pellicano

19.10 - 18.11.2012

Paula Kajzar Antonio Pellicano

Zaczynała od fotografii czarno-białej i ulicznego reportażu. Nie zdawała sobie wtedy jeszcze sprawy, że ten początkowy romans z fotografią będzie na tyle poważny, że na dalszy plan zejdą jej plany malarskie i zainteresowanie historią. Kilka dłuższych podróży oraz pogłębienie znajomości fotografii sprawiło, iż zrozumiała, że za pomocą fotografii można wyrazić zarówno abstrakcyjną wizję świata, jak i dążenie do komunikatywności w sztuce. Wtedy zdecydowała się na studia dodatkowe w pracowni prof. Szajbo w warszawskiej ASP uzyskując maksymalne oceny za swoje prace. Równocześnie kończyła studia magisterskie z zakresu archeologii śródziemnomorskiej, które zachęciły ją do poznania Włoch

oraz języka i kultury tego kraju. Od 1998 roku wraz z fotografem

stworzyli inte-resujący duet artystyczny.

Antonio, fotograf i specjalista w dziedzinie makretingu we wło-skim Reggio Calabria sztuką fotografii zafascynował się w Sta-nach Zjednoczonych i liczne podróże, podobnie jak w przypad-ku Pauli, służyły ugruntowaniu tej pasji. Pierwszą wspólną wystawą Pauli i Antonia były „Cienie Calabrii”, która w sposób po-etycki ukazywała antropologiczną wizję tej interesującej prowincji w sugestywnej oprawie średniowiecznego Konwentu w Gerace oraz przepięknego zamku w Scilli. Ekspozycje cieszyły się ogrom-nym zainteresowaniem, o czym świadczy prawie 1000 entuzjastycz-nych wpisów, które pozostawili w księdze wystawy oglądajcy. Podobnie entuzjastycznie, zarówno ze strony widzów, kryty-ki jak i mediów były przyjmowane kolejne wystawy Pauli i Antonia. W 2000 r. na zlecenie Wydziału Kultury w Reggio Calabria zaję-li się dokumentacją przemian zachodzących w tym mieście z urba-nistyczno-antropologicznej perspektywy. Rezultatem tego projektu była wystawa w prestiżowych wnętrzach Narodowego Muzeum Archeolo-gicznego. Rozwinięcie tej ekspozycji znalazło formę w postaci kolażu multimedialnego „Miasto słońca”, który pośród 250 innych prezentacji został zakwalifikowany do Festiwalu Filmów Kulturalno-Turystycznych w Mediolanie. W sierpniu 2000 r. w klubie-galerii „Między Nami” w Warszawie, a w kwietniu 2001 r. w Walencji można było oglądać ich wystawę nawiązującą do poezji Mirona Białoszewskiego i do teatru metacodziennego Helmuta Kajzara pt. „Domysły Rzeczywistości”.Paulę Kajzar od dzieciństwa otaczała sztuka. Najpierw był to kon-takt z teatrem ojca, potem był videoteatr „POZA” matki Jolanty Lothe i Piotra Lachmanna. Miało to i ma ogromny wpływ na jej fotografię obok malarstwa współczesnego oraz męża Antonio Pellicano interpretującego na swój własny sposób otaczającą rzeczywistość. Ich zdjęcia doskonale wpisuja się w filozofię metafizyki codzienności. Od 2002 roku oboje arty-stów w naturalny sposób przyciągnęła fotografia teatralna i dzięki temu powstało archiwum wybitnych zdjęć dokumentujących w artystycznej formie realizacje Teatru Miejskiego imienia Francesco Cilea w Reggio Ca-labria. Mieli zaszczyt fotografować między innymi artystów tego formatu jak Carla Fraci, Roberto Bolle, Micha van Hoecke, Limon Dance Company, Jing Xing .Prawie dziesięcioletnia praca w teatrze zaowocowała projektami „Meta-morfozy” („Green Gallery„ Warszawa, Akademia Sztuk Pięknych w Reggio Calabria, Chiostro San Nicolo, Spoleto), „Animus Anima” (Arps & Co Gal-lery, Amsterdam, Villa Zerbi Reggio Calabria, Festiwal fotografii Ottawa) oraz ich najnowsza kreacja „What is behind a curtain”.

Paula Kajzar started her career from black and white photography and street journalism. She wasn’t aware then, that this initial romance with photography would become so serious that it would move a side her in-terest in history and plans connected with painting. A few long journeys and continually improving her knowledge of photography let her under-stand that photography can be used to express both an abstract vision of the world and an aspiration for communicative art. That was when shedecided to study at the Academy of Fine Arts in Warsaw, under the direc-tion of professor Szajbo, where she achieved the highest grades for her work. At the same time she was doing her masters degree in Mediter-ranean archeology, which encouraged her to get to know Italy, its culture and language. Since 1998, she has been a part of an interesting artistic duo with a photographer Antonio Pellicano.

Antonio, a photographer and marketing specialist living in Reggio Cala-bria in Italy, has become fascinated with the art of photography in the United States and his numerous journeys, just as Paula’s, contributed to strengthening this passion. Paula and Antonio’s first collective exhibi-tion ‘Shadows of Calabria’ poetically showed an anthropological vision of this interesting region in an expressive setting of the Convent of Gerace and a most beautiful Castle of Scilla. The exhibition aroused vast interest which shows in over a thousand enthusiastic entries left by the viewers in the exhibition’s guest book. Following exhibitions by Paula and Antonio were similarly well-acclaimed by the viewers as well as critics and media. To mention only some of them: In 2000, ordered by the Culture Depart-ment of Reggio Calabria, they were documenting the process of changes in the city, from an anthropological and urban point of view. The project resulted in an exhibition in the prestigious National Archaeological Mu-seum which has the greatest collection of exhibits from the era of Greek colonisation in Italy. The exhibition was further developed in the form of a multimedia collage ‘City of the sun’, which qualified in the Culture and Travel Film Festival in Milan, along with 250 other works. At the same time, Paula and Antonio were realising many travel reportages from Tunis, Thailand, Spain and Netherlands. In August 2000 in the ‘Międzi Nami’ gallery in Warsaw and in April 2001 in Valencia, they showed their exhibition entitled ‘Speculations of reality’, referring to Miron Białoszew-ski’s poetry and Helmut Kajzar’s meta-ordinary theatre.Paula Kajzar was surrounded by art since she was a child. First, it were her encounters with her father’s theatre, then the ‘POZA’ video-theatre, created by her mother Jolanta Lothe and Piotr Lachmann. This had (and still has) a great influence on her photography. She is also influenced by contemporary painting and her husband Antonio Pellicano with his unique perception of reality. Their photographs correspond perfectly with the philosophy of everyday metaphysics.Since 2002 both artists have been naturally beckoned by theatrical pho-tography. This resulted in a collection of brilliant photographs, documen-ting in an artistic manner the work of Francesco Cilea City Theatre in Reg-gio Calabria. They had the honour to photograph many great artists such as Carla Fraci, Roberto Bolle, Micha van Hoecke, Limon Dance Company, Jing Xing and others.

Their almost ten-year long artistic activity in theatre resulted in projects such as: ‘Metamorphoses’(‘Green Gallery’ Warsaw, Academy of Fine Arts in Reggio Calabria, Chiostro San Nicolo,Spoleto), ‘Animus Anima’ (Arps & Co Gallery, Amsterdam, Villa Zerbi Reggio Calabria, Photography Festival in Ottawa), and the most recent ‘What is behind the curtain’.

moment zawieszenia, koncentracji.

Proces tworzenia, skladanie drobnych części w całość. Każde ciało, element, energia musi harmonijnie współgrać.

Świat od początku do końca sztuczny, wykreowany, stworzony na nowo.

Światlo nieprzewidywalne, bez reguł, ciągle zaskakujące, chimeryczne, podlegające próbie samookreślenia.

Wszystko krąży wokół nienarodzonego jeszcze dziecka ... spektaklu.

Najbardziej intymne momenty z życia tworców, tancerzy, aktorów.To jest tam... po drugiej stronie kurtyny.... zasłony... lustra.

Świat emocjii, których przeznaczeniem jest wywołanie katharzis, oczyszczenia, odnowy, olśnienia widza.

Wszystko jest zmienne, nie do końca ustalone, ... pełne możliości, ruchome.

Momenty stagnacji, zawieszenia, odpoczynku przed nowym wysiłkiem kreatywności.

Opisanie tego świata nie jest proste i nie powinno być upraszczane. Dychotomia procesow zachodzacych za kulisamiskłoniła nas do decyzji, aby projekt miał formę dyptyków. Nasze zdjęcia nie opowiadają o żadnym określonym spektaklu, zespole czy teatrze, ... raczej próbują ukazać fragmenty tego tajemniczego wymiaru, pomiędzy niestniejącymi liniami ruchu i wyciszeniem przed aktem nowych narodzin.

magia sceny

the magic of stage

moment of suspension, concentration.

The process of creation, combining little pieces into a whole. Every body, every element, energy, have to coexist in harmony.

It’s a world entirely artificial, created, conceived from a scratch.

A light so unpredictable, without any rules, continuously surprising, chimeric, attempting to be self-determining.

Everything circulates around the unborn child - the spectacle.

The most intimate moments from the lives of artists, dancers, actors...It’s all there... on the other side of the curtain... other side of the mirror.

The world of emotions, which are meant to evoke catharsis, to cleanse, to renew, to dazzle the spectator.

Everything is changeable, not entirely fixed...full of possibilities, in constant move.

The moments of stagnation, suspension, resting before the new creative effort.

Describing this world is not simple, and shouldn’t be simplified. The dichotomy of the processes going on behind the scenesaided our decision to realise this project in the form of diptychs. Our photographsdon’t tell the story of any particular spectacle, group or theatre... they rather try to show fragments ofthis mysterious dimension in between non-existing lines of movement and the calm moment before the act of new beginning.

Duety bez widowni Paula Kajzar i Antonio Pellicano nie po raz pierwszy trafili za kulisy z aparatami fotograficznymi. Obydwoje potrafią poruszać się zwinnie w tym niedostęp-nym dla „zwyczajnych” ludzi świecie; nie przeszkadzają artystom, muzykom, technikom. Robią swoje, wtapiając się w zespół. Naciskają migawki jakby mimowolnie, unikając tanich ciekawostek, nadmiaru ekspresji, sytuacji eks-tremalnych. Toteż „What is behind a curtain” – ich poetycki reportaż zza kulis nie dostarczy sensacji. Za to przybliży klimat długich, mozolnych dni poprzedzających bale-tową premierę.Jak tam wtedy jest, co dzieje się za kulisami, gdy praca wre, lecz jeszcze nie wi-dać jej efektów? Popatrzmy na fotosy. Szerokie panoramy składają się z dwóch kadrów, dwóch odmiennych sytuacji. Jednakże te odrębne sceny są komple-mentarne. To doskonale zharmonizowane duety. Łączy je miejsce akcji: teatr baletowy. Na pierwsze spojrzenie – sceneria bliżej nieokreślona. Rozświetlenia, smugi kolorów, cieniowanie. Jednak ktokolwiek miał choć raz okazję znaleźć się w teatrze czy operze podczas prób, natychmiast rozpozna miejsce akcji: to scena. Jeszcze nie zagospodarowana, bez dekoracji, z przypadkowym oświetleniem. Zagracają ją sprzęty przydatne przy montażu scenografii – drabiny, panele, zrolowane wykładziny, płachty, zwały różnych dziwnych przedmiotów. W tle dominują gładkie, neutralne płaszczyzny. Ich kolory zdają się zmienne – ale tę różnorodność wydobywają z nich ostre światła reflektorów. W tym niemal abstrakcyjnym otoczeniu zwracają uwagę ludzkie sylwetki. Widać, że scena jest dla nich naturalnym środowiskiem – nie zawracają sobie głowy jej obecnym, „niedoskonałym” stanem; mają wyobraźnię nastawioną na to, w co to miejsce zamieni się w bliskiej przyszłości. Niektóre postaci (najczęściej te w dalszym planie) są ostrzejsze i wyraźniejsze, uchwycone w jakiejś określonej pozycji, statyczne bądź powolne. Natomiast figury ujęte z bliska umykają z kadru – zbyt szybko poruszają się, żeby nadążył za nimi aparat fotograficzny. Tempo ich ruchów sprawia, że rozmazują się ich kontury; fragmenty stroju czy ciała stają się rozmyte, bar-wy jakby cieniowane. Trudno domyślić się, jaką przybrały pozę; jaki wykonują gest. Choć pozornie niematerialne i nieuchwytne, emanują energią oraz siłą.

Zakulisowe przedspektakle Monika Małkowska

Jest w nich zdecydowanie, koncentracja, pewność. Wszystko po to, żeby za jakiś czas na scenie zdarzył się cud – żeby zsynchronizowane i niemal automatyczne działanie grupy ludzi dostarczyło nam niezapomnianych wrażeń.

Podglądacz rozedrganych tutu Kiedyś obraz i przedstawione na nim postaci trwały w bezruchu. Nawet rozdokazywane dzieci, pijani mężczyźni, zwierzęta w rui, burzowe chmury czy gałęzie miotane wiatrem – wszystko na płótnie zatrzymywało się na ułamek sekundy, który przeobrażał się w wieczność. Tak mniej więcej w połowie XIX stulecia pojawił się problem: jak pokazać ruch w statycznych obrazach? Pozorna sprzeczność, lecz zarazem intelektualno-artystyczne wyzwanie. Mierzyli się z nim ludzie o niepoślednich talentach, nieokiełznanej wyobraźni oraz odwadze przeciwstawiania się konwencjom. Zaczęli impresjoniści, wyprzedzeni przez Williama Turnera, fana podróży i by-strego obserwatora zjawisk przyrody. Anglikowi i Francuzom wyszło częściowo – uchwycili jedynie ulotne wrażenia. Zmienne oświetlenie, przemijającą aurę, rozedrgany cień zmieniający kolory, niedokończony gest, ruch w pół drogi. Bodźcem do tych poszukiwań stała się fotografia, jeszcze wtedy, w latach 70. czy 80. XIX wieku niezdolna do utrwalania migawkowej rzeczywistości. Choć sama jeszcze opieszała, fotografia przyspieszyła rewolucję w malarstwie. Sprawiła, że impresjoniści zaczęli w obrazach tropić przelotne zjawiska, sytu-acje, doznania. Tym, którego dokonania najbardziej nas interesują w kontekście wystawy „What is behind a curtain”, był Edgar Degas. On także, jak Paula Kajzar i Antonio Pellicano, zaglądał za kulisy, podglądał baletnice w sytuacjach jeszcze nie in-tymnych, lecz już nie oficjalnych. Chwytał „sceny poza sceną”, zupełnie inne niż nie te, które dane było oglądać bywalcom opery, teatru, baletu. Degas uwiecz-niał niejako sam ruch – a nie tancerki. Pokazywał ideę tańca – nie zaś piękno choreograficznych układów. Jego tematem stały się momenty zakulisowe, obojętne dla tych, których ekscytowało samo piękna tańca. Degasa frapowało to, co działo się przed i po przedstawieniu: codzienny mozół ćwiczeń, chwile od-prężenia po próbach, utrudzone ciała tancerek; potem – moment opadania kur-tyny, znikające za kulisami wciąż rozkręcone postaci, stópki jeszcze na pointach

…Że te zdjęcia są estetycznie wyrafinowane – to zauważy większość. Ale co jest ich atutem, największą wartością? Aura. Niezwykła atmos-fera teatru czy opery podczas prób, kiedy nie chodzi o publiczny popis, lecz o doskonalenie. Takie momenty są chlebem powszednim dla osób profesjonalnie związanych z teatrem lub baletem, natomiast dla widzów – to egzotyka.

Zakulisowe przedspektakle Monika Małkowska

balerin, tiulowe tutu nadal rozedrgane piruetami. Presja znikła, już nie trzeba się wysilać, ale mięśnie wciąż w gotowości, adrenalina jeszcze buzuje. Jakież to fascynujące – rejestracja stanu tuż po wysiłku, koncentracji, stresie. Na podstawie tych malarskich zapisków nie sposób wyobrazić sobie przebie-gu spektakli ani najefektowniejszych figur baleriny – za to bez trudu można uchwycić napięcie towarzyszące przedstawieniom. Punkt ciężkości przenosi się z choreograficznego osiągnięcia na samą fizyczną stronę zjawiska zwanego baletem – na motorykę ciał, dynamikę tańca, tempo ruchów. Gdy opada kur-tyna, na ułamek sekundy, tancerki są w stanie pomiędzy. Pomiędzy sztuką, której stały się częścią, a własnym życiem i sobą.

Futuryści w pędzieProblem uchwycenia zasady ruchu samodzielnie rozpracowywany przez fran-cuskiego impresjonistę powrócił po kilkudziesięciu latach. Już nie w pojedynkę, lecz w grupie wzięli się za niego włoscy futuryści. Członkowie „przyszłościo-wego” ugrupowania zachłysnęli się nowoczesnością, techniką, przyspieszo-nym tempem życia w metropoliach, elektrycznością, mechanicznymi końmi… „Oświadczamy, ze wspaniałość świata wzbogaciła się o nowe piękno: piękno szybkości! Samochód wyścigowy ze swoim pudłem zdobnym w wielkie rury podobne do wężów o ognistym oddechu… ryczący samochód, który zdaje się pędzić po taśmie karabinu maszynowego, jest piękniejszy niż Nike z Samotra-ki” – deklarowali w pierwszym manifeście ogłoszonym w 1909 roku. Świetnie, ale jak oddać efekt pędzącego automobilu na zwyczajnym, tradycyj-nym płótnie? Jak w ogóle pokazać coraz bardziej przyspieszające tętno miej-skiego życia? I wtedy po raz pierwszy pojawiło się w malarstwie coś, co jako żywo przypomina fotosy wykonane przez Paulę Kajzar i Antonio Pellicano. Inspiracją stał się kinematograf, coraz modniejszy w latach poprzedzających I wojnę światową. Futuryści zaczęli uwieczniać ruchome kształty bądź ich elementy tak, jakby analizowali – na płótnie albo w rzeźbie czy rysunku – po-szczególne fazy ruchu. I tak niejaki Giacomo Balla namalował „Dynamizm psa na smyczy”: morda i tułów wyraźnie zarysowane, ale krótkie, szybko prze-bierające łapki oraz rozmerdany ogon zamienione zostały w „wachlarzyki”; w kształty zupełnie nie przypominające kończyn tegoż zwierzaka w bezruchu.

Umberto Boccioni przedstawił „Dynamizm cyklisty” jako rozwibrowany układ łukowatych kształtów i przenikających się barw, bliższy abstrakcji niż tytu-łowemu rowerzyście. Natomiast Gino Severino znalazł pasjonujące motywy w teatrzykach rewiowych, kabaretach, tancbudach. Powstały liczne wyobra-żenia tłumów porwanych rytmem i wspólnym balowaniem, a nade wszyst-ko – sceny oddające charakter występów tancerek. Dynamika roztańczonych dziewczyn wyraża się w… rozpadzie. Na kawałki i drobiny, wirujące jak galakty-ka form scalona wspólnym rytmem, energią, siłą dośrodkową. Mniej więcej w tym samym czasie, a ściśle – w 1912 roku Marcel Duchamp namalował „Akt schodzący po schodach”. W scenerii kojarzącej się z klatką schodową (lecz w wersji uproszczonej, dalekiej od realiów) francuski artysta umieścił niby-kobiecą figurę, rozłożoną na zgeometryzowane elementy; te zaś – jakby przezroczyste – nakładają się na siebie i mnożą. Widać – obiekt jest w ruchu, przestawia nogi na coraz to niższy stopień. Kolejne fazy tej czynności stapiają się w jedną rozedrganą formę. Kontury całości są nieostre; przenikają-ce się linie podkreślają dynamikę sceny.W taki oto sposób Duchamp zatrzymał w jednym kadrze animację, zsumowa-ną w tytułowe „schodzenia ze schodów”, albo jak kto woli – w wrażenie nagiej kobiety schodzącej po schodach.Pół wieku później Yves Klein, także Francuz, przedstawiciel Nowego Reali-zmu, zrezygnował z jakiejkolwiek malarskiej imitacji. Bez użycia pędzli (za to z dużą ilością farby) stworzył obrazy oddające dynamikę ciał. Nagich, kobie-cych, poddanych muzycznemu rytmowi. Jego słynne „Antropometrie” (happe-ning i powstałe podczas akcji obrazy) były czymś w rodzaju bezpośredniego za-pisu energii szybko poruszających się modelek. Najpierw dziewczyny zanurzały się w niebieskiej, wolno schnącej farbie; następnie, rozruszane muzyką graną na żywo przez wyfraczoną orkiestrę, wykonywały gesty i ruchy pod dyktando Kleina, by na koniec odcisnąć swe kształty na białym płótnie. I chociaż „Antropometrie” nie odzwierciedlały zakulisowych sytuacji – przeciw-nie, świadkiem powstawania kompozycji była licznie zgromadzona publicz-ność – to rezultat wydaje mi się jakoś zbliżony do tego osiągniętego przez duet Kajzar/Pellicano: uwieczniona została aura. Po efemerycznych zdarzeniach pozostał trwały ślad. Ślad niby statyczny, lecz zarazem dynamiczny, bo nace-chowany taką samą energią, jaka buzowała w żywych ciałach.

Backstage beforeshows Monika Małkowska

Most people will notice that these photographs are aesthetically sophisti-cated. But what exactly is their strongest point, their greatest value? Aura, the unusual atmosphere of theatre or opera during rehearsals, when it’s all about improvement and not about a show for the public. Moments like the-se are the daily bread for people professionally associated with theatre or ballet, but for the viewers - they are exotic.

Duets without the audience It’s not the first time Paula Kajzar and Antonio Pellicano came behind the sce-nes with their cameras. They are both able to dexterously get around a world not accessible for ‘ordinary’ people; they don’t interfere with the artists, musicians, technicians. They do their job, merging with the team. They press the shutter almost inadvertently, avoiding cheesy curiosities, excessive expression, extreme situations. Therefore ‘What is behind the curtain’ - their poetic documentary from back-stage, won’t be sensational. It will, however, depict the atmosphere of the long, arduous days preceding a ballet premiere. What is it like in there? What is going on behind the scenes when they are wor-king hard but can’t see the results yet?Let’s look at the photographs. Wide panoramic images are composed of two frames, two different situations. However, these separate scenes are comple-mentary. They are perfectly harmonised duets. What they have in common is the place of action - the ballet theatre. At first glance - a vague, undefined scene. Lighting, colour streaks, shading. But anyone who ever had an opportunity to see a rehearsal in opera or theatre, will instantly recognize this place: it’s a stage. Not yet arranged, without decorations, randomly illuminated. Cluttered with furni-ture used for set design installation - ladders, panels, rolled-up carpets, sheets, piles of various strange objects. The background is dominated by smooth, neu-tral surfaces. Their colours seem variable, the variety is brought up by the bright spotlight. In these almost abstract surroundings, human silhouettes attract our attention. One can easily tell that stage is their natural environment - they are not bothered by its current, ‘imperfect’ shape; their imagination is focused on what this place will turn into in the nearest future. Some of the characters (usu-ally the ones in the second plan) are sharper and clearer, captured in a particular pose, static or slow. Whereas, the figures captured closely escape from the frame - they move too fast for the camera to follow up. The fast pace of their movement makes their contours blunt; pieces of clothing or body parts are blurred, colours seem shaded. It’s hard to guess what pose they assumed, what gesture they are performing. Although seemingly they are immaterial and elusive, they emanate with energy and strength. They are determined, focused, confident. All this to make the miracle happen on this stage - to witness how the synchronised and almost automatic actions of the group provide unforgettable experience for the audience.

The peeper of the vibrating tutusIn the past, pictures and characters portrayed could not move. Naughty children, drunk men, animals in heat, storm clouds or the wind-tossed branches - on ca-nvas all of it was frozen for a split second that turned into eternity.Around the middle of the 19th a problem arose: how to depict movement in static images. An apparent contradiction but also an intellectual and artistic challenge. People of outstanding talent, boundless imagination and the courage to oppose conventions had tried to face it. The impressionists were first, preceded by Wil-liam Turner, a passionate traveller and a clever observer of the natural phenome-na. The Englishman and the French were partly successful - they managed to capture only the elusive impressions. The changing light, fading aura, a shaking shadow changing colours, an unfinished gesture, a movement halfway. The trig-ger for their artistic pursuit was photography, which wasn’t yet - in the 70s and

Backstage beforeshows Monika Małkowska

80s of the 19th century - able to capture the snapshot of reality. Despite being quite stagnant itself, photography had accelerated the revolution in art. It caused the impressionists to track fleeting phenomena, situations and experiences.The one, whose achievements interest us the most in the context of the exhibi-tion ‘What is behind the curtain’, was Edgar Degas. He also, just like Paula Kajzar and Antonio Pellicano, peeked backstage and watched ballerinas in situations not yet intimate but no longer official. He captured ‘scenes behind the scenes’, completely different from those that could be seen by the visitors of opera, the-atre or ballet. Degas somehow depicted the movement itself - not the dancers. He showed the idea of dance - not the beauty of choreographic sequences. He chose for his subject the moments backstage, not interesting for those excited about the beauty of dance itself. Degas was fascinated by what was going on before and after the spectacle: the everyday hardship of practice, moments of relaxation after rehearsals, the dancers’ tired bodies; and later on - the moment of lowering the curtain, still twirling silhouettes disappearing behind it, feet still standing on the tip of pointed shoes, tulle tutu still vibrating from pirouettes. The pressure is gone, there’s no need for exertion anymore, but the muscles are still ready for action and adrenaline is still pumping. How fascinating - capturing the state just after effort, concentration, stress.Basing on these painted notes, one cannot imagine the course of the spectacles or the most effective poses of ballerinas - but can easily feel the tension that was present during the spectacles. The centre of attention shifts from the choreogra-phic achievements to the physical aspect of the art of ballet - the motor activity of bodies, dynamics of dance, tempo of movement. When the curtain falls down, for a split second the dancers are suspended in between. Between the art they became a part of and their own lives and themselves.

Futurists in motionThe problem of capturing the rules of movement, independently worked on by the French impressionists, came back several years later. No longer alone, but in a group, the Italian futurists tried to get down to it. The members of the ‘future-oriented’ group were fascinated by modernity, technology, a faster pace of life in a large metropolis, electricity, mechanical horses... „We affirm that the world’s magnificence has been enriched by a new beauty: the beauty of speed. A racing car whose hood is adorned with great pipes, like serpents of explosive breath—a roaring car that seems to ride on grapeshot is more beautiful than the Victory of Samothrace.” - declared the futurists in their first manifesto released in 1909. Great, but how do you depict the effect of a speeding automobile on the regular, traditional canvas? Is it even possible to show the increasingly accelerating pulse of city life? And then suddenly, something vividly resembling Paula Kajzar’s and Antonio Pelicano’s photos, appeared in painting for the first time. The inspiration was the cinematograph, becoming more and more popular in the years preceding World War I. The futurists started to depict moving shapes or their elements as if they were analysing the different phases of movement - on canvas, drawing or in the form of sculpture. And so a certain Giacomo Balla painted ‘The dynamics of a dog on the leash’: the head and body clearly contoured, but the short, quick paws and wagging tail were portrayed as little ‘fans’ - in a way absolutely different from the animal’s real limbs at rest. Umberto Bocconi presented ‘The dynamics of a cyclist’ - a vibrating structure of curved shapes and intermingled colours, that was closer to abstract painting than to the title cyclist. Meanwhile, Gino Severino had found fascinating motifs in revue theatres, cabarets, dance halls. He created numerous images of crowds carried away by rhythm and collective dancing, and most importantly - scenes depicting the character of dancers’ performances. The dynamics of dancing girls is expressed by... deconstruction. Into pieces and particles, whirling like a galaxy of forms united by common rhythm, energy, centri-petal force. Around the same time, in 1912 to be exact, Marcel Duchamp painted ‘Nude Descending a Staircase’. In surroundings resembling a staircase (but in a

simplified version, very far from reality), the French artist put a woman-like figure, divided into geometric elements; and these - seemingly transparent - overlap and multiply. It can be seen - the object moves, shifts its legs lower and lower on the stairs. Subsequent phases of this activity merge into one vibrating form. Contours of the whole are blurred, interfering lines emphasize the dynamics of this scene. This way, Duchamp has stopped an animation in one frame, summed up as the title ‘descending the staircase’ or, if you would, an impression of a naked woman descending the staircase. Fifty years later, Yves Klein, also French, a representative of the New Realism, gave up any kind of artistic imitation. Without the use of brushes (but with lots of paint) he created images capturing the dynamics of bodies. Naked, feminine, subject to music and rhythm. His famous ‘Anthropométries’ (a happening and the paintings created during it) was something like a direct recording of the energy of fast moving models. First, the girls were covered in blue, slowly drying paint; then, moved by the music performed live by an ele-gant orchestra, they performed gestures and movement according to Klein’s directions, imprinting their shapes on white canvas. Although ‘Anthropométries’ didn’t reflect the backstage situations - regar-dless, the audience gathered in large numbers and witnessed the creation of these compositions - its results seem to be similar to these achieved by Kajzar and Pellicano: they captured an aura. The ephemeral events have left a permanent trace. A trace seemingly static, but dynamic at the same time, because of being filled with the same energy that was pumping through the-se living bodies.

simplified version, very far from reality), the French artist put a woman-like figure, divided into geometric elements; and these - seemingly transparent - overlap and multiply. It can be seen - the object moves, shifts its legs lower and lower on the stairs. Subsequent phases of this activity merge into one vibrating form. Contours of the whole are blurred, interfering lines emphasize the dynamics of this scene. This way, Duchamp has stopped an animation in one frame, summed up as the title ‘descending the staircase’ or, if you would, an impression of a naked woman descending the staircase. Fifty years later, Yves Klein, also French, a representative of the New Realism, gave up any kind of artistic imitation. Without the use of brushes (but with lots of paint) he created images capturing the dynamics of bodies. Naked, feminine, subject to music and rhythm. His famous ‘Anthropométries’ (a happening and the paintings created during it) was something like a direct recording of the energy of fast moving models. First, the girls were covered in blue, slowly drying paint; then, moved by the music performed live by an ele-gant orchestra, they performed gestures and movement according to Klein’s directions, imprinting their shapes on white canvas. Although ‘Anthropométries’ didn’t reflect the backstage situations - regar-dless, the audience gathered in large numbers and witnessed the creation of these compositions - its results seem to be similar to these achieved by Kajzar and Pellicano: they captured an aura. The ephemeral events have left a permanent trace. A trace seemingly static, but dynamic at the same time, because of being filled with the same energy that was pumping through the-se living bodies.

Centrum Sztuki Mościce www.csm.tarnow.pl

SKŁAD PUBLIKACJI: WWW.GRUPA-AUTOGRAF.PL

Ekspozycja wystawy „What is behind a curtain”P. Kajzar i A. Pellicanow ramach Festiwalu Teatrów TańcaSCENA OTWARTA 2012