Wes3 /w2 cz01liwe owe k wszystki racowniko odzino r meryto 5 … · 5 Umowa z firmà CIECH Soda...

3/2015 (108) biuletyn informacyjny ELEKTROBUDOWY SA ISSN 1428-3328

Wesołych Świąt i Szczęśliwego Nowego 2016 Roku wszystkim pracownikom, ich rodzinom oraz emerytom

życzy Zarząd ELEKTROBUDOWY SA

wydanie Êwiàteczne 2015

12

15 aktualnoÊci3 ELEKTROBUDOWA SA po raz dziewiàty wÊród liderów odpowiedzialnego biznesuinformacje bie˝àce4 Badania szynoprzewodów4 Zespół rewizji gospodarczej5 Zmiana prognozy tegorocznych wyników po wykonaniu 9 miesi´cy 20155 Nagroda targowa5 Umowa z firmà CIECH Soda Polska SA5 Dofinansowanie z NCBiR6 Po cichu marz´ o lataniu...felieton7-10 Fotowoltaika – generacja naprawd´ rozproszona nasze sprawy 11 Kalendarz dni pracy i dni wolnych od pracy

w ELEKTROBUDOWIESAw 201612Sposób na ˝aka14Mikołajki 201515 Szlachetna pomoc

spis treÊci

REDAKTOR NACZELNA

Aleksandra Janikowskatel.: 32/ 25 90 313fax: 32/ 25 90 216tel. kom.: 601 388 428e-mail: [email protected] SAKatowice, ul. Porcelanowa 12

Sk∏adi∏amanie:KOLORESKatowice, ul. Kiliƒskiego 36/1

Okładka: fot. Robert Kwiatek

Nak∏ad: 1500 egz.

2

7

14

FIRMAKOLORESPRACUJÑCADLAELEKTROBUDOWYSANAGRODZONACentrum Dokumentacji Deportacji GórnoÊlàzaków do ZSRRw1945rokuzaprojektowaneprzezfirm´KoloresRobertKwia-tek, zdobyło Nagrod´ Marszałka w kategorii zrewitalizowanyobiekt u˝ytecznoÊci publicznej (ex aequo z Muzeum PowstaƒÂlàskichwÂwi´tochłowicach).Siedziba radzionkowskiego oÊrodka mieÊci si´ w starym budynku dworca PKP. Miasto przez wiele lat próbowało przejàç niszczejàcy obiekt. W koƒcu budynek został kupiony przez gmin´ za 260 tys. zł. Samorzàdowcy zdecydowali, ˝e utworzà w nim oÊrodek poÊwi´cony deportacjom GórnoÊlàzaków na Wschód. Oficjalne otwarcie placówki nastàpiło w lutym tego roku, w 70 rocznic´ wywózek. W uroczystoÊci wziàł udział ówczesny Prezydent RP, Bronisław Komorowski.Komisja konkursowa przyznała nagrod´ za właÊciwà odnow´ i renowacj´ skromnej architektury budynku starego dwor-ca, który stał si´ inspiracjà do wypełnienia go współczesnà ekspozycjà muzealnà, budzàcà du˝e emocje.Na tegorocznà, 16. edycj´ konkursu organizowanego przez Zarzàd Województwa Âlàskiego we współpracy z katowic-kimi oddziałami Stowarzyszenia Architektów Polskich oraz Towarzystwem Urbanistów Polskich zgłoszono 32 realizacje z 24 gmin. Dodajmy, ˝e Grand Prix konkursu zdobyły Muzeum Âlàskie w Katowicach i Kopalnia Guido w Zabrzu.


aktualnoÊci

3

Informuj´, ˝e 16 grudnia 2015 r. ode-brałem z ràk Prezesa Zarzàdu Giełdy Papierów WartoÊciowych w Warszawie Pawła Tamborskiego potwierdzenie i Dyplom uczestnictwa w RESPECT Index poczàwszy od dnia 21 grudnia 2015 r. Projekt RESPECT Index prowadzo-ny przez GPW od 2009 r. ma na celu wyłonienie spółek zarzàdzanych w spo-sób odpowiedzialny i zrównowa˝ony, ale ponadto mocno akcentuje atrakcyjnoÊç inwestycyjnà spółek, którà charakteryzuje jakoÊç raportowania, poziom relacji inwestorskich oraz ład informacyjny. ELEKTROBUDOWA SA

od dziewi´ciu edycji jest notowana w tym indeksie, co jest niewàtpliwie wielkim zaszczytem. Bardzo dzi´kuj´ wszystkim osobom zaanga˝owanym w realizacj´ strategii zrównowa˝onego rozwoju za prac´ wykonanà przez okres całego roku, w szczególnoÊci za zaanga˝owanie w zakresie przygoto-wania oraz przeprowadzenia audytu przez firm´ Deloitte. Dzi´kuj´ i gratu-luj´ – powiedział Piotr Janczyk, Dyrek-tor ZZL ELEKTROBUDOWYSA, Pełno-mocnik ds. CSRGratulujemy emitentom, którzy we-szli w skład dziewiàtej edycji RESPECT Indeksu. Wyniki tegorocznej edy-

cji potwierdzajà, ˝e spółki giełdo-we, mimo wymagajàcej koniunktury, przywiàzujà du˝à wag´ do kwestii odpowiedzialnego biznesu. Âwiadczy o tym liczba zgłoszeƒ oraz uzyskane przez spółki wyniki badania, które sà lepsze ni˝ rok temu. Obserwujemy równie˝ coraz wi´ksze zaintereso-wanie tym indeksem wÊród polskich i mi´dzynarodowych inwestorów, co mam nadziej´ zwróci uwag´ kolej-nych spółek na kwestie społecznej odpowiedzialnoÊci biznesu – powie-dział Paweł Tamborski, prezes Zarzà-du Giełdy Papierów WartoÊciowych w Warszawie.

ELEKTROBUDOWA SA PO RAZ DZIEWIÑTY WÂRÓD LIDERÓW ODPOWIEDZIALNEGO BIZNESU

Giełda Papierów WartoÊciowych w Warszawie ogłosiła skład indeksu spółek odpowiedzialnychspołecznie–RESPECTIndex.Wjegoskładweszły23firmy,wtymjednanowa.Najwi´kszyudziałwindeksieb´dàmiałyspółki:KGHM,PGE,PGNiG,PKNOrleniPZU.Odpierwszejpublikacji19listo-pada2009r.dogrudnia2015r.RESPECTIndexzyskał31proc.,podczasgdyWIGwzrósło11proc.

wydanie Êwiàteczne 2015 wydanie Êwiàteczne 2015

4

informacje bie˝àce

4

Szynoprzewody ELPE (napi´cie izolacji 24kV, pràd znamionowy 14,2 kA) oraz PELPOs (płaski, segregowany most szynowy, nap. izolacji 7,2 kV, pràd 3900A) wyprodukowane w Zakładzie Przewodów Wielkopràdowych w Ty-chach zostały przebadane zgodnie z amerykaƒskà normà ANSI w instytucie KEMA w Holandii.

ZESPÓŁ REWIZJI GOSPODARCZEJ

BADANIA SZYNOPRZEWODÓW

7-21wrzeÊnia2015r. 1paêdziernika2015r.

1paêdziernika2015r.

Jacek Stolarski, Julian Adeitya (pracownik KEMY), Tomasz Witek i Kordian Ditrich.

W oparciu o paêdziernikowà uchwał´ Zarzàdu ELEKTROBUDOWY SA w ramach komórki „Zarzàdzanie Systemami” w Biurze Spółki 1 paêdziernika 2015 r. rozpoczàł działanie „Zespół rewizji gospodarczej”. Do obowiàzków zespołu pod kierownictwem Głównego Specjalisty Rewizji Gospodarczej nale˝y prowadzenie na zlecenie Zarzàdu Spółki lub poszcze-gólnych jego Członków post´powaƒ wyjaÊniajàcych podejrzane lub rze-czywiste przypadki nieprawidłowoÊci i nadu˝yç. Zarzàd okreÊla przedmiot rewizji oraz zakres i sposób prowadzonych działaƒ kontrolnych, których przedmiotem ma byç w szczególnoÊci:

a) zgodnoÊç działalnoÊci operacyjnej z przepisami prawa oraz procedu-rami wewn´trznymi obowiàzujàcymi w organizacji;

b) skutecznoÊç i efektywnoÊç działalnoÊci operacyjnej, finansowej i in-westycyjnej;

c) skutecznoÊç ochrony zasobów rzeczowych i finansowych;d) efektywnoÊç wykorzystania zasobów;e) przestrzeganie zasad etycznego post´powania w organizacji.

Ka˝de przeprowadzone post´powanie koƒczy si´ raportem, który zawiera m.in ustalenia z przeprowadzonej kontroli oraz rekomendacje rozwiàzaƒ organizacyjnych, procesowych i produktowych minimalizujàcych ryzyko nieprawidłowoÊci i nadu˝yç. Zespół b´dzie wykonywał swoje zadania nie tylko w ELEKTROBUDOWIESA, ale równie˝ w Spółkach zale˝nych KONIP Sp. z o.o. i ENERGOTEST sp. z o.o.

OtocopowiedziałRedakcji:Wracam do firmy po 8 la-tach z radoÊcià, ale tak˝e dozà niepewnoÊci. Troch´ czasu upłyn´ło, jak w ka˝dej organizacji zapewne i w ELEKTROBUDOWIE SA wiele rzeczy si´ zmieniło, wi´c zastana-wiam si´ jaka jest teraz? Mam na-dziej´, ˝e jej znajomoÊç ułatwi mi aklimatyzacj´.Przede mnà nowe wyzwania i musz´ zrobiç wszystko, ˝eby im sprostaç.Czego oczekuj´: dobrej i profe-sjonalnej współpracy, takiej jakà pami´tam z mojej pracy dla ELEK-TROBUDOWY SA. Licz´ na to, ˝e realizujàc moje nowe zadania b´d´ miał tak˝e okazj´ do dalszego roz-woju, co zawsze wysoce sobie ce-niłem. Ostatnie lata mojej pracy zawodo-wej obfitowały w wiele ró˝nych doÊwiadczeƒ. Kierowałem komór-kami, które wykonywały zadania z zakresu organizacji i zarzàdzania, w tym tak˝e kontrole. W zwiàzku z tym zdobyłem doÊç bogate doÊwiadczenia w tym obszarze, co teraz mam zamiar wykorzystaç w swojej pracy dla ELEKTROBU-DOWY SA.

DO KIEROWANIA ZESPOŁEM ZOSTAŁ POWOŁANY TOMASZ CHROBOK

Nasza rodzinna pasja – górskie wycieczki

wydanie Êwiàteczne 2015 wydanie Êwiàteczne 2015

55

NAGRODA TARGOWA

Tomasz Jeziorski, Marzena Patek-Gołàb, Przemysław Nawrocki, Wojciech Miczek

Podczas VIII edycji Targów Energetycznych ENERGETICS oraz edycji Targów Technologii Szerokopasmowych INFOSTRADA Komisja Konkursowa przy-znała Nagrod´ Targowà naszej firmie.WÊród produktów prezentowanych na stoisku znalazły si´: rozdzielnica wy-sokiego napićia, rozdzielnice Êredniego i niskiego napićia, stacje transfor-matorowe, obudowy, aparaty i urzàdzenia do budowy złàcz pomiarowych i kablowo-rozdzielczych, zabezpieczenia elektroenergetyczne, sensory, au-tomatyka przemysłowa, aparatura sygnalizacyjna, łàczeniowa i instalacyjna, systemy oÊwietlenia, osprz´t uziomowy i wiele innych.

36,5 mln zł netto wynosi umo-wa podpisana przez CIECH Soda Polska SA 17 listopada 2015 r. Przedmiotem umowy jest budo-wa zespołu budynków, budowli oraz innych obiektów w ramach projektu „0J0114 instalacja filtra-cji zawiesiny wapna posodowego” wraz z niezb´dnà infrastrukturà. Termin zakoƒczenia prac ustalono na 29.07.2016 r.Łàczna wartoÊç umów zawartych z CIECH Soda Polska SA w okresie ostatnich 12 miesićy do chwili obecnej wynosi 42,2 mln zł netto.

ELEKTROBUDOWA SA podpisa-ła umow´ z Narodowym Centrum Badaƒ i Rozwoju w Warszawie o dofinansowanie projektu, które-go celem jest „Opracowanie i wy-konanie prototypowej instalacji roz-dzielnicy dwusystemowej w izolacji gazowej o pràdzie znamionowym do 4000 A i pràdzie zwarciowym 50 kA/3sj”. Projekt realizowany jest w ramach Działania 1.1: „Projek-ty B+R przedsi´biorstw Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój 2014–2020”, współfinansowanego ze Êrodków Europejskiego Fundu-szu Rozwoju Regionalnego. Całko-wity koszt realizacji projektu wynosi 34 mln zł, w tym kwota dofinanso-wania w ramach umowy z Narodo-wym Centrum Badaƒ i Rozwoju wy-nosi 13,6 mln zł. Realizacja projek-tu powinna nastàpiç w okresie od 1.01.2016 r. do 31.12.2018 r.

UMOWA Z FIRMÑ CIECH SODA POLSKA SA

DOFINANSOWANIE Z NCBIR

17-19listopada2015

ZMIANA PROGNOZY TEGOROCZNYCH WYNIKÓW PO WYKONANIU 9 MIESI¢CY 2015Grupa kapitałowa ELEKTROBUDOWASA po 3 kwartałach 2015 r. odnotowała na poziomie skonsolidowanym 932,4 mln zł przychodów wobec 756,8 mln zł przed rokiem (wzrost o 23,21%) oraz 43,6 mln zł zysku netto wobec 16,1 mln zł zysku przed rokiem, czyli nastàpił wzrost o 170,89%.Dotychczasowa prognoza przewidywała, ˝e na poziomie jednostkowym Spółka wypracuje w 2015 roku 1 148,9 mld zł przychodów, 42,3 mln zł zysku net-to oraz pozyska zamówienia o wartoÊci 944,8 mln zł. Natomiast na poziomie Grupy kapitałowej zakładano, ˝e zanotuje przychody na poziomie niemal 1 196,9 mld zł oraz 45,0 mln zł zysku.Po analizie wyników za trzy kwartały oraz z uwagi na rysujàce si´ perspektywy zdecydowano o podwy˝szeniu prognozy finansowej na 2015 r. Nowa prognoza przewiduje wzrost zysku netto w stosunku do wczeÊniej opublikowanego – na poziomie jednostkowym o 33,10% do poziomu 56,3 mln zł i skonsolidowanym o 32,22%, do poziomu 59,6 mln zł.Podtrzymano opublikowane wczeÊniej prognozy dotyczàce zamówieƒ i przy-chodów ze sprzeda˝y. Wzrost zysku netto spowodowany został pozyskaniem i cz´Êciowà realizacjà w ciàgu 2015 roku wysoce rentownych zleceƒ, których nie zakładała poprzednia prognoza 2015 oraz realizacjà z lepszym wynikiem ni˝ wst´pnie zakładano, niektórych projektów.

16listopada2015r. 18listopada2015r.

7grudnia2015r.



66

Co ma Pan na myÊli, kiedy pa-dajàsłowadotychczasoweosià-gnićia?

Pytanie o dotychczasowe osiàgnićia jest impulsem uruchamiajàcym wspomnienia. Pojawiajà si´ obrazy z poprzednich miejsc pracy, któ-rych przedmiotem sà wprowadzo-ne innowacje i zmiany w tamtych organizacjach, a w efekcie spraw-ne i efektywne działy finansowe. Nierozerwalnym elementem tych zmian sà modyfikacje rozwiàzaƒ informatycznych, wdro˝enie syste-mu SAP, a zarazem poczucie dumy z uruchomionych funkcjonalnoÊci, które istotnie poprawiły jakoÊç pra-cy całej organizacji. Dodam, ˝e to wdro˝enie uzyskało od SAP jed-no z dwóch wyró˝nieƒ w kategorii najciekawszych wdro˝eƒ w Euro-pie. W dalszej kolejnoÊci pojawiajà si´ wspomnienia zwiàzane z doÊç trudnym okresem po realizacji pro-jektów na EURO 2012, które mocno zachwiały finansami poprzedniego podmiotu, czyniàc zarzàdzanie nim w tamtym czasie niezwykle trud-nym. Porównuj´ je do „jazdy pod gór´ samochodem z prawie pu-stym bakiem”. Z satysfakcjà mog´ powiedzieç, „˝e ten samochód do-jechał na szczyt”. Ciekawym wy-zwaniem była sprawa zwiàzana z miastem Katowice i brakiem fi-nansowania dla rozpocz´tej inwe-stycji rozbudowy DTÂ na terenie Gli-wic. Wówczas wspólnie z bankiem

zaproponowaliÊmy zmodyfikowanà form´ factoringu, który uratował t´ inwestycj´. Dodam, ˝e wów-czas, dla polskiej spółki Bilfingera, był to najwi´kszy kontrakt i w kul-minacyjnym momencie zadłu˝enia miasta Katowice przekraczało sto milionów zł. Doszło do przerwa-nia robót i stało si´ bardzo realne zagro˝enie odstàpienia od realizacji umowy z winy zamawiajàcego. Po-wracam równie˝ wspomnieniami do staraƒ o uruchomienie reverse factoringu. Sprawa, o dziwo, oka-zała si´ doÊç trudna, poniewa˝ ta-kie rozwiàzanie nie funkcjonowało w ˝adnej ze spółek Bilfingera. Było to pewnà nowoÊcià dla kolegów z Niemiec, a zarazem stanowiło doÊç istotny problem, bo Niemcy czuli si´ nieco ura˝eni tym, ˝e my w Polsce proponujemy takie rozwiàzanie, jako pierwsi. Ostatecznie, po oko-ło roku staraƒ uzyskaliÊmy zgod´. Uruchomienie miało miejsce w roku 2014, a na poczàtku roku 2015 to rozwiàzanie było prezentowane w spółkach Bilfingera jako wzorco-we i zostało nazwane „Êwietlanym przykładem działaƒ na rzecz po-prawy kapitału pracujàcego”. Dalej myÊli kieruj´ w stron´ osób, z który-mi współpracowałem. Wiele z nich przyjmowałem do pracy, miałem sa-tysfakcj´ obserwujàc ich rozwój, ale jeszcze wi´kszà satysfakcjà było to, ˝e wspólnie tworzyliÊmy zgrane ze-społy, w których panował przyjazny klimat, co sprawiało, ˝e praca nie

była tylko smutnym obowiàzkiem, ale miejscem, w którym mo˝na było spotkaç ciekawych i pogodnych lu-dzi. MyÊli kierujà si´ te˝ w stron´ ro-dziny i dzieci, bo ˝ycie to nie tylko praca. Tu przychodzi mi na myÊl słyn-ne powiedzenie – „Ka˝dy m´˝czyzna powinien zrobiç w swoim ˝yciu trzy rzeczy: zasadziç drzewo, zbudowaç dom i spłodziç syna”. Z pełnà satysfakcjà mog´ stwierdziç, ˝e te zadania ju˝ wykonałem.

Panapasjeimotto˝yciowe?

To, co sprawia mi ogromnà przy-jemnoÊç to spotkanie oko w oko z naturà, cisza, spokój i uro-ki otaczajàcej przyrody, podró˝e, rower, pływanie, windsurfing. To wszystko jest dla mnie tym, co relak-suje, zachwyca i pomaga „ładowaç wewn´trzne akumulatory”. To po-zwala równie˝ utrzymywaç pewien balans w ˝yciu i pogod´ ducha. Ku mojej radoÊci dostrzegam, ˝e tu w Katowicach na wyciàgnićie r´ki sà i góry, i woda. Moim cichym marzeniem od dziecka jest latanie, a obecna lokalizacja mieszkania na Muchowcu obok aeroklubu wydaje si´ idealnym krokiem w tym właÊnie kierunku. Mam za sobà ju˝ pierw-sze loty szybowcem w Katowicach i ogromne poczucie, ˝e marzenie jest na wyciàgnićie r´ki.

Rozmawiała Aleksandra Janikowska

Po cichu marz´ o lataniu...– mówi Paweł Skrzypczak, wiceprezes zarzàdu, dyrektor finansowy ELEKTROBUDOWY SA


7



Wszystko zacz´ło si´ ju˝ ponad pół-tora wieku temu. W 1839 r. podsta-wy zjawisk fotowoltaicznych badał we Francji Antoine E. Becquerel. W 1876 r. Anglicy William Grylls Adams i Richard Evans Day stwier-dzili, ˝e złàcze selenowo-platynowe wytwarza ró˝nic´ potencjałów po oÊwietleniu go promieniami słoƒca. W 1905 r. pracujàcy w Niemczech Albert Einstein wyjaÊnił istot´ zaob-serwowanego w 1888 r. przez Phi-lipa Lenarda (Austro-W´gry) efektu fotoelektrycznego, za co otrzymał w 1921 r. Nagrod´ Nobla. W 1916 r. polski naukowiec Jan Czochralski wynalazł powszechnie stosowanà do dzisiaj metod´ otrzymywania monokryształów krzemu, stajàc si´ ojcem współczesnej fotowoltaiki. W latach pi´çdziesiàtych XX wieku w Bell Laboratories w USA rozpocz´-to przemysłowe wytwarzanie krze-mowych ogniw fotowoltaicznych.

Przez kilkadziesiàt lat były one sto-sunkowo drogie, co sprawiało ˝e znajdywały zastosowania przede wszystkim tam, gdzie ich wysoka cena nie miała wi´kszego znacze-nia, na przykład w układach zasila-nia elektrycznego satelitów i statków kosmicznych. Rozwój nowocze-snych technologii produkcji spo-wodował, ˝e cena jednego ogniwa wytwarzajàcego moc 1 wata spa-dła ponad stukrotnie: z 76 dolarów w 1977 r. do 74 centów w roku 2013. Tym samym fotowoltaika stała si´ dost´pna „dla ka˝dego”.

Tajniki technologiiKluczowà technologià fotowoltaiki jest wytwarzanie ogniw słonecznych. W u˝yciu sà ju˝ ich trzy generacje:Pierwsza – to ogniwa bazujàce na tzw. złàczu p-n wykonane z bar-dzo czystego krzemu krystaliczne-go w postaci płytek o gruboÊci 200

mikrometrów. Charakteryzujà si´ one wysokà sprawnoÊcià (zazwyczaj 17–22%), jak równie˝ wzgl´dnie wysokimi kosztami produkcji, wy-magajàcymi sporego udziału robo-cizny. Ponad 80% instalowanej na Êwiecie fotowoltaiki bazuje na ogni-wach pierwszej generacji. Wyró˝nia si´ tu ogniwa monokrystalicz-ne – wyprodukowane z du˝ych monokryształów krzemu o barwie od ciemnoniebieskiej do czarnej. Ogniwa polikrystaliczne, zło˝one z wielu monokryształów majà barw´ jasnoniebieskà. Najnowsze ogniwa quasi-monokrystaliczne wprowa-dzone na rynek ok. trzy lata temu w cz´Êci centralnej majà monokrysz-tał otoczony krzemem polikrystalicz-nym.Druga generacja tak˝e bazuje na półprzewodnikowym złàczu p-n np. z tellurku kadmu (CdTe), mieszaniny miedzi, indu, galu i selenu (CIGS),

FOTOWOLTAIKA – GENERACJA NAPRAWDĘ ROZPROSZONA

SpoÊródintensywnierozwijajàcychsi´wostatnichlatachtechnologiiodnawialnychêródełener-gii (OZE)wyjàtkowociekawemiejsce zajmuje fotowoltaika – technikawykorzystaniaogniw fo-towoltaicznychprzetwarzajàcychenergi´promieniowaniasłonecznegobezpoÊrednionaenergi´elektrycznà.Zjawiskofotowoltaicznepoleganapowstawaniusiłyelektromotorycznej(SEM)wele-menciepółprzewodnikowympodwpływempromieniowaniaelektromagnetycznego.

7

felieton


czy krzemu amorficznego. Ich cechà charakterystycznà jest bardzo mała gruboÊç warstwy półprzewodnika absorbujàcej Êwiatło, która zazwy-czaj waha si´ od 1 do 3 mikrome-trów. Z uwagi na du˝à redukcj´ zu˝ycia półprzewodników sà znacz-nie taƒsze w produkcji, a cały proces bardziej zautomatyzowany. Głównà wadà ogniw II generacji jest ni˝sza sprawnoÊç od ogniw I generacji, któ-ra w zale˝noÊci od technologii waha si´ od 7–15%. Ogniwa do trzeciej generacji po-zbawione sà złàcza p-n. Sà one produkowane z wykorzystaniem ró˝nych technologii, jednak najbar-dziej zaawansowane sà prace nad ogniwami DSSC oraz organiczny-mi, wykorzystujàcymi polimery. Ich wielkà zaletà sà niskie koszty oraz prostota produkcji, zaÊ wadà niska sprawnoÊç si´gajàca zaledwie kilku procent. Ciekawym zastosowaniem tych ogniw sà szyby półprzepusz-czalne, pełniàce jednoczeÊnie rol´ baterii słonecznych.

Najwi´kszà nadziejà fotowoltaiki na przyszłoÊç sà perowskity – minera-ły o specyficznym uło˝eniu siatki kry-stalicznej. Ich właÊciwoÊci nie deter-minuje skład, lecz struktura uło˝enia atomów. Dzi´ki odkryciom dokona-nym w ostatnich trzech latach przez fizyków, w tym przez polskà uczonà Olg´ Malinkiewicz, doktorantk´ Uniwersytetu w Walencji, udało si´ przygotowaç drog´ dla praktyczne-go wykorzystania perowskitów do produkcji ogniw fotowoltaicznych. Oczekuje si´, ˝e przyniosà one re-wolucj´ w fotowoltaice. Ró˝ne ele-menty budynków (panele elewacyj-ne, okna, itp.) pokryte specjalnymi farbami zawierajàcymi perowskity b´dà same pełniç rol´ ogniw foto-woltaicznych, nie wymagajàc spe-cjalnych instalacji du˝ych i ci´˝kich paneli baterii ogniw słonecznych, jak to ma miejsce obecnie. Perowskity umo˝liwiç majà obni˝enie ceny in-stalacji fotowoltaicznej do zaledwie çwierç dolara za 1 wat mocy zain-stalowanej.

Systemy małe i Êrednie, czyliprosumenciFotowoltaika umo˝liwia generacj´ energii elektrycznej w sposób bar-dzo rozproszony. Praktycznie ka˝dy dysponujàcy wystawionym na pro-mieniowanie słoneczne dachem mo˝e staç si´ posiadaczem własnej instalacji wytwarzajàcej energi´ elektrycznà. Baterie ogniw insta-luje si´ zarówno na dachach do-mów jednorodzinnych, budynków u˝ytecznoÊci publicznej (np. hal base-nowych), budynków przemysłowych (hal produkcyjnych, magazynów itp.) czy te˝ wiat nad parkingami. Inwe-storami sà zarówno osoby fizyczne, samorzàdy, jak i przedsi´biorstwa przemysłowe. Wi´ksze instalacje (o mocy powy˝ej kilkudziesi´ciu kW) instaluje si´ na ziemi na odpowied-nich konstrukcjach wsporczych. Do-brymi przykładami miejsc Êwietnie nadajàcych si´ dla posadowienia instalacji fotowoltaicznych sà zrekul-tywowane tereny wysypisk Êmieci czy oczyszczalni Êcieków.

słońce

odłącznik DC

główny odłącznik instalacji fotowoltaicznej

licznik energii dostarczonej z instalacji fotowoltaicznej

odbiorniki energii w sieci domowej

domowa tablica

rozdzielcza

przyłącze do sieci zakładu energetycznego

licznik dwukierunkowy do rozliczeń z zakładem energetycznym

odłącznik AC

panele fotowoltaiczne

zainstalowane na dachu

Źród

ło: s

olar

twin

.com

88

falownik (DC/AC)

felieton


Systemy fotowoltaiczneniedołà-czone do sieci (ang. off-grid) stosowane sà w miejscach, gdzie nie ma mo˝liwoÊci dołàczenia do sieci lub dociàgnićie sie-ci jest dro˝sze ni˝ zastosowanie systemu fotowoltaiki, np. w te-renach wiejskich lub w krajach o bardzo słabo rozwini´tej infra-strukturze energetycznej. Systemy dołàczonedosieci mogà mieç postaç elektrowni z du˝à iloÊcià paneli fotowoltaicznych oddajàcych energi´ do sieci elek-troenergetycznej. Innym wykorzy-staniem takich systemów mo˝e byç zasilanie budynków dołàczonych do sieci, gdzie energi´ z sieci pobiera si´ wówczas, gdy zapotrzebowa-nie na nià przewy˝sza jej produkcj´ w ogniwach fotowoltaicznych. Syste-my te dołàczone sà do sieci poprzez falowniki. Posiadacz dołàczonej do sieci instalacji fotowoltaicznej staje si´ tym samym prosumentem – jednoczeÊnie producentem energii i jej konsumentem. Jego partnerem handlowym jest lokalny zakład ener-getyczny – spółka dystrybucyjna, kupujàca od prosumenta energi´ i sprzedajàca mu jà wtedy, kiedy nie jest w stanie wyprodukowaç jej dostatecznej iloÊci dla pokrycia wła-snych potrzeb. Korzystne warunki dotacji do energetyki odnawialnej w niektórych krajach Europy Zachod-niej spowodowały niezwykle ˝ywio-łowy rozwój energetyki prosumenc-kiej. Najlepszymi przykładami sà

tu Niemcy, Wielka Brytania i Dania. W Wielkiej Brytanii wprowadzenie sztywnych taryf na zakup energii ze êródeł odnawialnych spowodowało ogromnà ekspansj´ instalacji foto-woltaicznych, których łàczna moc zainstalowana przekracza obecnie 5,7 GW.

A co na to energetyka zawo-dowa?Fotowoltaika le˝y równie˝ w obsza-rze zainteresowania „du˝ej” energe-tyki. W Polsce najwi´kszà jak dotàd elektrowni´ słonecznà uruchomiła EnergaGdaƒsk. Instalacja fotowol-taiczna usytuowana została na gra-nicy Gdaƒska i Przejazdowa. Składa si´ ona z 6292 paneli o łàcznej mocy 1,636 MW w pićiu równoległych rz´dach na powierzchni około 25 tys. m2. Planowane jest wytwarza-nie 1,5 GWh energii rocznie. Koszt inwestycji wyniósł blisko 9,5 mln zł. PolskaGrupaEnergetyczna (PGE) 15 paêdziernika 2015 r. odda-ła do u˝ytku swà pierwszà elek-trowni´ fotowoltaicznà o mocy 0,6 MW zlokalizowanà na gó-rze ˚ar w Mi´dzybrodziu ˚ywiec-kim, zainstalowanà na wysokoÊci 740 m n.p.m., co sprawia, ˝e jest ona najwy˝ej poło˝onà tego typu instalacjà w Polsce. Składa si´ z 2400 paneli fotowoltaicznych, usytuowa-nych w 16 rz´dach – ka˝dy o mocy 250 W. Łàczna powierzchnia paneli wynosi 3 500 m2. Ze wzgl´du na swe poło˝enie, elektrownia chroniona

jest specjalnà instalacjà odgromowà składajàcà si´ z 200 masztów o wysokoÊci 4 metrów ka˝dy. Za-kładana roczna produkcja energii kształtowaç si´ b´dzie na poziomie co najmniej 550 MWh brutto.Najwi´ksza elektrownia fotowol-taiczna na Êwiecie to amerykaƒska SolarStar o mocy 579 MW, zloka-lizowana w Rosamond w Kalifornii. Składa si´ ona z 1,7 mln paneli fo-towoltaicznych CdTe o sumarycznej powierzchni 13 km2. Fotoogniwa zainstalowane sà na tacach zaopa-trzonych w system zmiany kàta na-chylenia w jednej osi w zale˝noÊci od wysokoÊci słoƒca na niebie. Najwi´kszy i wykorzystany jak dotàd w niewielkim stopniu potencjał do rozwoju fotowoltaiki majà bogate kraje dysponujàce terenami pustyn-nymi o intensywnym nasłonecznie-niu – np. południowo-zachodnie stany USA, Australia, ale równie˝ Arabia Saudyjska i inne kraje rejonu Zatoki Perskiej. Istniejà oszacowa-nia, zgodnie z którymi elektrownia fotowoltaiczna zlokalizowana w terenie pustynnym zajmujàca teren kwadratu o boku 400 km mogła-by zaspokoiç wi´kszà cz´Êç potrzeb elektroenergetycznych Êwiata. Jest to oczywiÊcie swego rodzaju przesa-da, przede wszystkim ze wzgl´du na nierównomierne oddawanie energii w ró˝nych porach dnia przez insta-lacj´ fotowoltaicznà, ale i tak daje pojćie o ogromnym potencjale no-wej technologii.

Budowa elektrowni Solar Star – obecnie najwi´kszej instalacji fotowoltaicznej na Êwiecie

fot.

Sun

Pow

er

9

10


Czymo˝namatymzarobiç?To pytanie wydaje si´ byç najbardziej kluczowe. Technologia produkcji najwa˝niejszych komponentów sto-sowanych w fotowoltaice, przede wszystkim paneli ogniw słonecznych i falowników, nale˝y do kilkudziesi´ciu wiodàcych producentów na Êwiecie, którzy wcià˝ rozwijajà swe produkty zgodnie z ˝ywiołowymi post´pami nowej dziedziny energetyki. Produ-cenci ci majà szans´ na realizacj´ wy-sokich mar˝, choç konkurencja jest bardzo silna. Instalatorzy równie˝ mogà skorzystaç, choç prosta tech-nologia monta˝u tak˝e sprzyja kon-kurencji, szczególnie w sektorze ma-łych i Êrednich instalacji. Wyraênym trendem jest wymaganie od instala-torów odnawialnych êródeł energii odpowiednich uprawnieƒ, których wydawaniem w Polsce zajmuje si´ Urzàd Dozoru Technicznego, w celu wyeliminowania nieuczciwych konkurentów pracujàcych bez wy-maganych kwalifikacji zawodowych. Dla du˝ych firm kontraktingowych, takich jak ELEKTROBUDOWA SA, ciekawy wydaje si´ rynek du˝ych in-stalacji fotowoltaicznych, budowa-nych przez energetyk´ zawodowà. Zgodnie z ocenami Polskiego Towa-rzystwa Fotowoltaiki oczekuje si´, ˝e krajowe koncerny energetyczne zacznà intensywne inwestycje w tym obszarze po 2018 r.I w koƒcu inwestorzy. Dla małych i Êrednich podmiotów najwa˝niejszy

wydaje si´ system sztywnych ta-ryf, słu˝àcy dofinansowaniu rozwo-ju odnawialnych êródeł energii. Jak dotàd, w Polsce zakłady energetycz-ne odkupywały energi´ ze êródeł OZE po cenie (ok. 14 groszy/kWh) znacznie ni˝szej od ceny energii do-starczanej z sieci. Nie zach´cało to do instalowania fotowoltaiki np. na dachach domów jednorodzinnych, wydłu˝ajàc czas amortyzacji inwe-stycji do ponad 20-30 lat. Na przy-kład w Danii, energia sprzedawana przez prosumenta do sieci kosztu-je tyle samo co kupowana z niej, a bilansowanie energii mi´dzy pro-sumentem, a zakładem energetycz-nym odbywa si´… na wyÊwietlaczu domowego licznika kilowatogodzin. Rozwiàzanie takie wydaje si´ byç fair dla obu stron i skutecznie wspiera rozwój proekologicznych techno-logii. W przyszłym roku zostanie u nas wprowadzony system sztyw-nych taryf, choç ceny energii sprze-dawanej do sieci (ok. 18 groszy/kWh) b´dà wcià˝ znacznie ni˝sze od kupowanej. Polski prosument, w przeciwieƒstwie do duƒskiego, musi korzystaç z dwóch wskazaƒ liczników (osobno dla kupna i sprze-da˝y energii), a cena energii kupo-wanej z sieci zakładu energetyczne-go jest dodatkowo podbijana skład-nikiem opłaty przesyłowej…Dla du˝ych podmiotów (czytaj: koncernów energetycznych) najwa˝-niejszy jest wprowadzany właÊnie

w Polsce tzw. system aukcyjny. Zgodnie z przyj´tà w maju br. ustawà o odnawialnych êródłach energii, wszystkie nowe projekty w tej dzie-dzinie, których właÊciciele b´dà chcieli skorzystaç z obowiàzujàcego po 2015 r. systemu wsparcia, nale˝y zgłosiç do aukcji. W aukcji, w ko-szykach aukcyjnych dla instalacji OZE o mocy do 1 MW oraz powy˝ej 1 MW, wsparcie otrzymajà inwe-storzy, którzy w przypadku zgłoszo-nych projektów zebrali pozwolenia niezb´dne do uruchomienia produk-cji energii, co ma potwierdzaç UrzàdRegulacji Energetyki, oraz zaofe-rowali najni˝sze ceny za sprzeda˝ energii. WłaÊciciele projektów, które zostanà obj´te wsparciem na pod-stawie wygranej aukcji, otrzymajà 15-letnià gwarancj´ sprzeda˝y ener-gii po zaoferowanej w aukcji cenie, która b´dzie co roku zwi´kszana o wskaênik inflacji. Wydaje si´, ˝e w nadchodzàcych latach dla energetyki polskiej, wcià˝ silnie opartej na „monokulturze w´glowej”, najwi´ksze zmiany przyniesie nacisk Unii Europejskiej, która zapewne wreszcie zmusi nas do ograniczenia emisji substancji szkodliwych (CO

2, SO2, pyłów itp.) poprzez rozwój elektrowni słonecz-nych, wiatrowych, innych odnawial-nych êródeł energii oraz energetyki nuklearnej.

Jacek Nowicki

Du˝a elektrownia fotowoltaiczna Antelope Valley w Kalifornii

fot.

Cent

er fo

r Lan

d U

se In

terp

reta

tion

1010

felieton


KALENDARZ DNI PRACY I DNI WOLNYCH OD PRACY W ELEKTROBUDOWIE SA W 2016

Styczeń 2016

Po Wt Śr Cz Pi So Ni

1 2 3

4 5 6 7 8 9 10

11 12 13 14 15 16 17

18 19 20 21 22 23 24

25 26 27 28 29 30 31

Luty 2016


1 2 3 4 5 6 7

8 9 10 11 12 13 14

15 16 17 18 19 20 21

22 23 24 25 26 27 28

29

Marzec 2016


1 2 3 4 5 6

7 8 9 10 11 12 13

14 15 16 17 18 19 20

21 22 23 24 25 26 27

28 29 30 31

Kwiecień 2016


1 2 3

4 5 6 7 8 9 10

11 12 13 14 15 16 17

18 19 20 21 22 23 24

25 26 27 28 29 30

Maj 2016


1

2 3 4 5 6 7 8

9 10 11 12 13 14 15

16 17 18 19 20 21 22

23 24 25 26 27 28 29

30 31

Czerwiec 2016


1 2 3 4 5

6 7 8 9 10 11 12

13 14 15 16 17 18 19

20 21 22 23 24 25 26

27 28 29 30

Lipiec 2016


1 2 3

4 5 6 7 8 9 10

11 12 13 14 15 16 17

18 19 20 21 22 23 24

25 26 27 28 29 30 31

Sierpień 2016


1 2 3 4 5 6 7

8 9 10 11 12 13 14

15 16 17 18 19 20 21

22 23 24 25 26 27 28

29 30 31

Wrzesień 2016


1 2 3 4

5 6 7 8 9 10 11

12 13 14 15 16 17 18

19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30

Październik 2016Po Wt Śr Cz Pi So Ni

1 23 4 5 6 7 8 9

10 11 12 13 14 15 1617 18 19 20 21 22 2324 25 26 27 28 29 3031

Listopad 2016Po Wt Śr Cz Pi So Ni 1 2 3 4 5 67 8 9 10 11 12 13

14 15 16 17 18 19 2021 22 23 24 25 26 2728 29 30

Grudzień 2016Po Wt Śr Cz Pi So Ni

1 2 3 45 6 7 8 9 10 11

12 13 14 15 16 17 1819 20 21 22 23 24 2526 27 28 29 30 31

Legenda:

Dzień pracy Dzień wolny od pracy

Du˝a elektrownia fotowoltaiczna Antelope Valley w Kalifornii

11

nasze sprawy


Tej jesieni nasz baner goÊcił na kil-ku uczelniach, ale nie tylko. ByliÊmy obecni na targach pracy w Gliwicach na Politechnice Âlàskiej, w Krakowie na Akademii Górniczo-Hutniczej, w Szczecinie na Zachodniopomor-skim Uniwersytecie Technologicznym oraz w Płocku w hali Orlen Arena na Mi´dzynarodowych Targach Pracy i Integracji. Nasze stoisko cieszyło si´ du˝ym zainteresowaniem studen-tów, głównie z kierunków elektrycz-nych i pokrewnych. W zale˝noÊci od lokalizacji, odwiedzajàcy mieli zró˝nicowane potrzeby. Na AGH w Krakowie studenci szturmowali nasze stoisko do ostatniej minu-ty. Hitem te˝ okazały si´ gad˝ety: czyÊcik do smartfona i odblaskowa opaska schodziły jak Êwie˝e bułecz-ki. Na szcz´Êcie towarzyszyli nam te-goroczni praktykanci: Piotr Âmietana (obecnie In˝ynier Budowy w Krako-wie) i Marcin Sorocki, którzy oka-zali si´ najlepszymi ambasadorami

Co roku mniej absolwentówopuszczamuryuczelni,acozatymidziemniejin˝ynierówpo-szukujepracy.Rynekpracowni-kawydajesi´byçcorazbli˝szàperspektywà. Zanim firmyrozpocznà bój o najzdolniej-szych in˝ynierów powinniÊmyzadbaç o rozpoznawalnoÊçmarki ELEKTROBUDOWA SAwÊwiadomoÊcistudentów.

SPOSÓB NA ˚AKAOd lewej Magda Bartliƒska, Asia Bednarska, Kasia Piechoczek – Zespół ZZL, Rafał Gwóêdê - Asystent Pomiarów i Rozruchu.

nasze sprawy

fot.

Arch

iwum

1212


programu praktyk – „Praktyki pod napi´ciem”. W Szczecinie zaintereso-wanie naszym stoiskiem było mniej-sze, ale za to studenci szczegółowo dopytywali si´ o mo˝liwoÊci zatrud-nienia. Ponownie mogłyÊmy liczyç na wsparcie naszego byłego praktykan-ta. Patryk Bohatyrewicz z zapałem dzielił si´ swoim doÊwiadczeniem zawodowym zdobytym w Grupie Pomiarowo-Rozruchowej na Kontr-akcie Dolna Odra. Studenci z za-ciekawieniem słuchali i dopytywali o termin składania CV do kolejnej edy-cji programu praktyk. Targi w Płocku i Gliwicach wypadły doÊç blado na tle pozostałych. Płockie targi dedykowa-ne były dla wszystkich mieszkaƒców regionu i mieliÊmy okazj´ wspól-nie z Mariuszem Wujcikiem (In-

spektor BHP, Zarzàdzania JakoÊcià i Zarzàdzania Ârodowiskowego w Płocku) porozmawiaç z wie-loma odwiedzajàcymi. Niestety, osób z wykształceniem elektrycz-nym nie było zbyt wiele. Jesienna edycja targów pracy w Gliwicach zawsze jest nieco skromniejsza ni˝ wiosenna. Jednak wraz z Ra-fałem Gwóêdê, kiedyÊ praktykan-tem, obecnie pracownikiem Grupy Pomiarowo-Rozruchowej w Ryb- niku, aktywnie promowaliÊmy oferty praktyk i pracy na Âlàsku. Wystawcy ulokowani byli na parterze i pierw-szym pi´trze budynku. Niestety, nie wszyscy wiedzieli, ˝e na pi´trze, gdzie i my mieliÊmy stoisko, jeszcze coÊ si´ dzieje. Informacja na ten te-mat było mało wyeksponowana.

Szczerze powiedziawszy, tym razem wyjàtkowo nie zdarliÊmy gardła pod-czas tej imprezy. Mo˝e nast´pnym razem b´dzie lepiej.Przyszły rok zapowiada si´ bardzo pracowicie. Na wiosn´ b´dziemy brali udział w targach pracy na pra-wie wszystkich technicznych uczel-niach w całej Polsce. Dla studentów ostatnich lat przygotowujemy rów-nie˝ osobne spotkania, podczas któ-rych wygłoszony b´dzie wykład me-rytoryczny oraz krótka prezentacja na temat profilu firmy i oferty prak-tyk. Liczymy na pomoc ze strony na-szych kole˝anek i kolegów z wiedzà technicznà, którzy wspomogà nas wykładami merytorycznymi podczas prezentacji. Kilka osób ju˝ si´ zade-klarowało, za co dzi´kujemy i zapra-szamy kolejne osoby do współpracy.Kolejne osoby zainteresowane udziałem, wspólnie z nami, w tar-gach pracy lub przygotowaniem pre-zentacji dla studentów, zapraszamy do kontaktu: Joanna Bednarska tel. 0 693 106 478.

Jeszcze raz serdecznie dzi´-kujemy praktykantom Patryko-wi,Rafałowi,MarcinowiiPiotro-wi za wsparcie w tegorocznychtargachpracy.

TARGIPRACYUczelnia Termin

Politechnika Cz´stochowska 24.02.Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie 03.03.Politechnika Âlàska 08.03.Politechnika Wrocławska 09.03.Politechnika Poznaƒska 10.03.Politechnika Warszawska 15.03.Politechnika Gdaƒska 16.03.Politechnika Białostocka 05.04.Politechnika Łódzka 19.04.Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie 28.04.

13

Od lewej Magda Bartliƒska, Asia Bednarska, Kasia Piechoczek – Zespół ZZL, Rafał Gwóêdê - Asystent Pomiarów i Rozruchu.

aktualnoÊci

1414

Mikołajki 2015

szlachetna pomoc

Z okazji Mikołajek dziecii wnuki naszych pracow-ników zostały zapro-szone 8 grudnia br. dowspólnej zabawy w Kra-inie Dzieci´cej RozrywkiNIBYLANDIA w Katowi-cach-Murckach.

w gàszczu kolorowych Êcie˝ek, ba-wiły si´ w basenach z kolorowymi piłeczkami i skakały na trampolinie. W przystani Malucha, najmłodsi go-Êcie mieli frajd´ z zabawy na bujakach i rowerkach. Pociechy znalazły równie˝ czas na smaczny pocz´stunek, który obfitował w kolorowe ˝elki, chrup-ki, popcorn i lekkie słodkie pianki. W tym samym czasie rodzice cz´sto-wali si´ kawà i herbatà oraz pysz-nym Êwiàtecznym piernikiem. Gdy czas imprezy dobiegł koƒca, dzieci niech´tnie opuszczały sal´ zabaw.

W zwiàzku z du˝ym zainteresowa-niem imprezà wszystkie dzieci po-dzielono na cztery grupy, w których w mniejszym gronie mogły spotkaç si´ ze Êwi´tym Mikołajem, który w tym roku był w doskonałej formie. Dla ka˝dego dziecka miał zadanie specjalne lub proÊb´. Dzieci były pro-szone o zaÊpiewanie piosenki, przy-tulenie Mikołaja, uÊmiech lub obiet-nic´ zjadania całego obiadu. Dzieci zostały obdarowane prezentami, odpowiednimi do wieku pociechy. Milusiƒscy otrzymali od Êw. Mikołaja edukacyjne gry planszowe.

Dzieci ch´tnie uczestniczyły w za-bawach zorganizowanych przez animatorów oraz zostały odpytane z wiedzy o Êw. Mikołaju. Pociechy miały okazj´ uczestniczyç w bitwie Ênie˝nej, w slalomie z bombkà, a tak˝e przeciàgały lin´ i układa-ły stos z prezentów. Brały rów-nie˝ udział w quizie z rekwizytami, w którym miały zgadnàç za pomocà dotyku, jaki przedmiot znajduje si´ w worku Êw. Mikołaja. Na wszystkich milusiƒskich, zarówno wygranych, jak i przegranych czekały słodkie nagrody. Dzieci buszowały równie˝


nasze sprawy

nasze sprawy

15

szlachetna pomoc

Milana. Oprócz tego ELEKTROBU-DOWASA sfinansowała zakup roz-kładanego fotela i odkurzacza. Do-datkowo, rodzinie przekazane zo-stały dary pracowników firmy, m.in. Êrodki czystoÊci i higieny, poÊciel, kołdra, r´czniki, artykuły spo˝ywcze i szkolne.

W tym roku wspieraliÊmy rodzin´ pani Marzeny (44) i czwórk´ jej dzieci: 17-letniego Jakuba, 13-letnià Emili´, 11-letniego Filipa oraz 4-let-niego Milana. W przygotowanej specjalnie dla tych celów skarbonce znalazło si´ ostatecznie 1387 zło-tych, z których zakupione zostały,

wskazane przez rodzin´ niezb´dne przedmioty, m.in. składany stolik do rysowania dla chorego Filipa, piłki do çwiczeƒ rehabilitacyjnych dla najmłodszych chłopców, odzie˝ i buty zimowe, a tak˝e bilety do ZOO dla całej rodziny, w którym wizyta była małym marzeniem 4-letniego

Ju˝porazpiàtynaszafirmaprzyłàczyłasi´doogólnopol-skiejakcjiSzlachetnaPaczka,dzi´kiktórejcorokuka˝dyzdarczyƒcówmaszans´pomócrodzinomwpotrzebie.

Wszystkim darczyƒcom oraz osobom, które w jakikolwiek inny sposób pomogłyzrealizowaçtegorocznàSzlachetnàPaczk´,serdeczniedzi´kujemyiju˝dzisiajzach´camydowłàczeniasi´wakcj´wnast´pnymroku.


16

ORGANIZATORZY PATRONI MEDIALNI

BYTOM

Dofinansowano ze Środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

DOFINANSOWANO I OBJĘTO MECENATEM MIAST:

...byliÊmy, zobaczyliÊmy, dzi´kujemy...

Wes3 /w2 cz01liwe owe k wszystki racowniko odzino r meryto 5 … · 5 Umowa z firmà CIECH Soda...

Documents

Transcript of Wes3 /w2 cz01liwe owe k wszystki racowniko odzino r meryto 5 … · 5 Umowa z firmà CIECH Soda...