WEJŚCIE NA RYNEK EKOLOGICZNY WEJŚCIE NA RYNEK EKOLOGICZNY ETAPY CERTYFIKACJI ETAPY CERTYFIKACJI

……………………………………………………..………………………………………………………………………………………………...……………………………………………………………………………………………….

Marian Szałda na podstawie materiałów dr inż. Urszula Marian Szałda na podstawie materiałów dr inż. Urszula SOŁTYSIAKSOŁTYSIAK

SGGW - Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w WarszawieSGGW - Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

Certyfikacja produkcji i Certyfikacja produkcji i przetwprzetwóórstwarstwa w rolnictwie ekologicznym w rolnictwie ekologicznym

……………………………………………………………………… ……………………………………………………………………….…..…………………………………….……… .…..…………………………………….………

ORGANIC MARKETING FORUM, Warszawa, 25-26.05.2009ORGANIC MARKETING FORUM, Warszawa, 25-26.05.2009

RYNEK EKOLOGICZNY: ZA CO PŁACI KONSUMENT?

Za specjalną jakość Za specjalną jakość eko-produktóweko-produktów, wytwarzanych: , wytwarzanych:

BEZ ŚRODKÓW CHEMII BEZ ŚRODKÓW CHEMII

ROLNEJ, WETERYNARYJNEJ I SPOŻYWCZEJROLNEJ, WETERYNARYJNEJ I SPOŻYWCZEJ

BEZ MANIPULACJI GENETYCZNYCH BEZ MANIPULACJI GENETYCZNYCH

= BEZ GMO= BEZ GMO

Z ZACHOWANIEM DOBROSTANU ZWIERZĄTZ ZACHOWANIEM DOBROSTANU ZWIERZĄT

Z TROSKĄ O BIORÓŻNORODNOŚĆZ TROSKĄ O BIORÓŻNORODNOŚĆ

ZA CO JESZCZE PŁACI KONSUMENT ?ZA CO JESZCZE PŁACI KONSUMENT ?

Za przetwarzanie eko-surowców: Za przetwarzanie eko-surowców: BEZ SYNTETYCZNYCH DODATKÓW BEZ SYNTETYCZNYCH DODATKÓW BEZ MANIPULACJI GENETYCZNYCH (GMO) BEZ MANIPULACJI GENETYCZNYCH (GMO) BEZ PROMIENIOWANIA JONIZUJĄCEGO BEZ BEZ PROMIENIOWANIA JONIZUJĄCEGO BEZ

HYDROLIZY i EKSTRAKCJI CHEMICZNEJHYDROLIZY i EKSTRAKCJI CHEMICZNEJ

Z TROSKĄ O PIERWOTNĄ JAKOŚĆ SUROWCÓW Z Z TROSKĄ O PIERWOTNĄ JAKOŚĆ SUROWCÓW Z TROSKĄ O AUTENTYCZNOŚĆ SKŁADNIKÓWTROSKĄ O AUTENTYCZNOŚĆ SKŁADNIKÓW

______________________________________________________________________________

INTEGRALNOŚĆ EKO-PRODUKTÓW INTEGRALNOŚĆ EKO-PRODUKTÓW !!

EKO-ROLNICZYEKO-ROLNICZY STATUS: STATUS: WARTOŚĆ DODATKOWA, ZA KTÓRĄ PŁACI KONSUMENTWARTOŚĆ DODATKOWA, ZA KTÓRĄ PŁACI KONSUMENT

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...

Co tzn. eCo tzn. eko-rolniczko-rolniczy? y? produkcja / pochodzenie / jakośćprodukcja / pochodzenie / jakość

zespół zasad produkcyjnych (wymogi urzędowe) zespół zasad produkcyjnych (wymogi urzędowe) obejmuje cały łańcuch produkcjiobejmuje cały łańcuch produkcji nie manifestuje się zewnętrznie na/w produkcienie manifestuje się zewnętrznie na/w produkcie wymaga kontroli (czy permanentnie wdrażany) wymaga kontroli (czy permanentnie wdrażany)

KONTROLA KONTROLA EKO-ROLNICZAEKO-ROLNICZA = GWARANCJA = GWARANCJA ZGODNOŚCI Z WYMOGAMI PRODUKCJI, NIE ZGODNOŚCI Z WYMOGAMI PRODUKCJI, NIE SKŁADU CHEMICZNEGOSKŁADU CHEMICZNEGO

INTEGRALNOŚĆ EKO-PRODUKTÓWINTEGRALNOŚĆ EKO-PRODUKTÓW

AUTENTYCZNOŚĆ EKO-PRODUKTÓW MUSI BYĆ ZACHOWANA AUTENTYCZNOŚĆ EKO-PRODUKTÓW MUSI BYĆ ZACHOWANA W CAŁYM ŁAŃCUCHU PRODUKCJI W CAŁYM ŁAŃCUCHU PRODUKCJI

od pola i obory – po opakowanie detaliczne produktu od pola i obory – po opakowanie detaliczne produktu

gotowegogotowego Wszystkie ogniwa tego łańcucha: Wszystkie ogniwa tego łańcucha: wytwarzanie, przetwarzanie, magazynowanie, import, odsprzedaż, wytwarzanie, przetwarzanie, magazynowanie, import, odsprzedaż,

konfekcjonowanie (porcjowanie, pakowanie i etykietowanie), łącznie konfekcjonowanie (porcjowanie, pakowanie i etykietowanie), łącznie z ewentualnym podwykonawstwem, objęte prawnym systemem z ewentualnym podwykonawstwem, objęte prawnym systemem kontrolikontroli

CELE SYSTEMU KONTROLI CELE SYSTEMU KONTROLI W ROLNICTWIE EKOLOGICZNYMW ROLNICTWIE EKOLOGICZNYM

stosowanie jednolitego standardu stosowanie jednolitego standardu eko-produkcjieko-produkcji uwiarygodnienie producentów i ich uwiarygodnienie producentów i ich eko-produktóweko-produktów wspieranie ochrony środowiska i bioróżnorodności wspieranie ochrony środowiska i bioróżnorodności

ZAUFANIE JEST DOBRE, ALE KONTROLA ZAUFANIE JEST DOBRE, ALE KONTROLA LEPSZA…LEPSZA…

SYSTEM KONTROLI w REGULACJACH PRAWNYCH SYSTEM KONTROLI w REGULACJACH PRAWNYCH …………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………….

USA: USTAWA FEDERALNA, USA: USTAWA FEDERALNA, 1990 1990

wdrożona w 2002: NOP (wdrożona w 2002: NOP (National National OrganicOrganic Program) Program)

UE: ROZPORZĄDZENIE UE: ROZPORZĄDZENIE 2092/91 (EWG)2092/91 (EWG)

od 2009 nowa regulacja: od 2009 nowa regulacja: 834/2007 i 889/2008834/2007 i 889/2008

JAPONIA: kryteria JAPONIA: kryteria eko-eko-produkcjiprodukcji w JAS od 2000 w JAS od 2000

……………………………………………………………………………………………………………………………………

70 państw posiada krajowe 70 państw posiada krajowe regulacjeregulacje

23 państwa – w trakcie 23 państwa – w trakcie opracowaniaopracowania

UE: nowa regulacja prawna od 1.01.2009UE: nowa regulacja prawna od 1.01.2009

Rozporządzenie Rady (WE) nr 834/2007 Rozporządzenie Rady (WE) nr 834/2007 w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów

ekologicznych i uchylające rozporządzenie (EWG) nr 2092/91 ekologicznych i uchylające rozporządzenie (EWG) nr 2092/91 (podstawowe)(podstawowe)

Rozporządzenie Komisji (WE) nr 889/2008 Rozporządzenie Komisji (WE) nr 889/2008 ustanawiające szczegółowe zasady wdrażania rozporządzenia Rady ustanawiające szczegółowe zasady wdrażania rozporządzenia Rady

(WE) nr 834/2007 w odniesieniu do produkcji ekologicznej, (WE) nr 834/2007 w odniesieniu do produkcji ekologicznej, znakowania i kontroli znakowania i kontroli

(wykonawcze; wymogi techniczne)(wykonawcze; wymogi techniczne)

www.minrol.gov.pl Zakładka „Rolnictwo ekologiczne”Zakładka „Rolnictwo ekologiczne”

WSPÓLNE PODEJŚCIE WSPÓLNE PODEJŚCIE dodo SYSTEMSYSTEMuu KONTROLIKONTROLI

Warunek wprowadzania do obrotu Warunek wprowadzania do obrotu produktów rolnictwa ekologicznego:produktów rolnictwa ekologicznego:

zgodność z wymogami urzędowymi zgodność z wymogami urzędowymi poświadczona przez stronę trzecią poświadczona przez stronę trzecią

czyli CERTYFIKACJA czyli CERTYFIKACJA

przez kompetentną organizację (ISO 65 / EN przez kompetentną organizację (ISO 65 / EN 45011) 45011)

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

NA ŻYCZENIE PRODUCENTA i ZA NA ŻYCZENIE PRODUCENTA i ZA JEGO PIENĄDZE !JEGO PIENĄDZE !

System kontroli: 3 typy w UESystem kontroli: 3 typy w UE

Państwowy: DK, ES, FIN, EE Państwowy: DK, ES, FIN, EE

Państwowy urząd nadzoruPaństwowy urząd nadzoru + prywatne jednostki certyfikujące + prywatne jednostki certyfikujące

Prywatny: możliwy, ale obecnie nie praktykowanyPrywatny: możliwy, ale obecnie nie praktykowany

SYSTEM KONTROLI W POLSCE: SYSTEM KONTROLI W POLSCE: Ustawa kompetencyjna (2004) o rolnictwie ekologicznymUstawa kompetencyjna (2004) o rolnictwie ekologicznym

Minister właściwy ds. rolnictwa upoważnia do działania Minister właściwy ds. rolnictwa upoważnia do działania prywatne jednostki certyfikujące, legitymujące się prywatne jednostki certyfikujące, legitymujące się akredytacją PCA na zgodność z polską normą PN-EN akredytacją PCA na zgodność z polską normą PN-EN 45011 (na ich wniosek) 45011 (na ich wniosek)

Urzędowy nadzór nad jednostkami certyfikującymi Urzędowy nadzór nad jednostkami certyfikującymi sprawuje sprawuje GIJHAR-SGIJHAR-S („właściwy urząd”) („właściwy urząd”)

Kontrole producentów prowadzą upoważnione Kontrole producentów prowadzą upoważnione jednostki certyfikujące (wydawanie i cofanie jednostki certyfikujące (wydawanie i cofanie certyfikatów zgodności z wymogami prawnymi) certyfikatów zgodności z wymogami prawnymi)

PL: jednostki certyfikującePL: jednostki certyfikujące

1996 AGRO BIO TEST, Warszawa 1996 AGRO BIO TEST, Warszawa 1998 BIOEKSPERT, Warszawa1998 BIOEKSPERT, Warszawa 2002 PCBC oddz. w Pile, Piła 2002 PCBC oddz. w Pile, Piła 2002 PNG, Zajączków k/Kielc 2002 PNG, Zajączków k/Kielc 2003 EKOGWARANCJA PTRE, Lublin 2003 EKOGWARANCJA PTRE, Lublin 2003 COBICO, Kraków 2003 COBICO, Kraków 2005 BIOCERT MAŁOPOLSKA, Kraków 2005 BIOCERT MAŁOPOLSKA, Kraków 2008 T2008 TÜÜV RHEINLAND Polska, WarszawaV RHEINLAND Polska, Warszawa 2008 Centrum Jakości AGRO EKO, Nieporęt 2008 Centrum Jakości AGRO EKO, Nieporęt 2008 SGS Polska2008 SGS Polska, Warszawa , Warszawa 2008 2008 Control UnionControl Union Polska Polska, ,

Wyróżniki eko-kontroli: Wyróżniki eko-kontroli:

KONTROLA SPOSOBU PRODUKCJI KONTROLA SPOSOBU PRODUKCJI konieczność całorocznej dokumentacji !konieczność całorocznej dokumentacji !

CERTYFIKACJA PRODUKTÓW CERTYFIKACJA PRODUKTÓW ________________________________________________

ROZDZIAŁ FIZYCZNY LUB CZASOWY ROZDZIAŁ FIZYCZNY LUB CZASOWY OD PRODUKCJI KONWENCJONALNEJ OD PRODUKCJI KONWENCJONALNEJ

konieczność dokumentowania na każdym etapie konieczność dokumentowania na każdym etapie przepływu produktówprzepływu produktów

WNIOSKOWANIE O CERTYFIKACJĘ. ETAPY WNIOSKOWANIE O CERTYFIKACJĘ. ETAPY POSTĘPOWANIAPOSTĘPOWANIA

1. Zgłoszenie działalności w rolnictwie ekologicznym (druk) 1. Zgłoszenie działalności w rolnictwie ekologicznym (druk)

2. Umowa w sprawie kontroli z jednostką certyfikującą 2. Umowa w sprawie kontroli z jednostką certyfikującą

3. Opis przedsięwzięcia zgłaszanego do kontroli 3. Opis przedsięwzięcia zgłaszanego do kontroli

4. Opłata za kontrolę i całoroczny nadzór 4. Opłata za kontrolę i całoroczny nadzór

5. Inspekcja techniczna (w zakładzie); wizja lokalna 5. Inspekcja techniczna (w zakładzie); wizja lokalna

6. Przegląd dokumentacji produkcyjnej 6. Przegląd dokumentacji produkcyjnej

7. Protokół z inspekcji 7. Protokół z inspekcji

8. Ocena dokumentacji pokontrolnej w biurze jednostki cert.8. Ocena dokumentacji pokontrolnej w biurze jednostki cert.

9. Decyzja certyfikacyjna (ze wskazaniem niedociągnięć) 9. Decyzja certyfikacyjna (ze wskazaniem niedociągnięć)

10. CERTYFIKAT10. CERTYFIKAT

OPIS PRZEDSIEWZIĘCIA: OPIS PRZEDSIEWZIĘCIA: Odpowiedzialność wnioskującego o kontrolęOdpowiedzialność wnioskującego o kontrolę

ZADANIE WNIOSKUJĄCEGO: PRZEDŁOŻENIE OPISU PRODUKCJI ZADANIE WNIOSKUJĄCEGO: PRZEDŁOŻENIE OPISU PRODUKCJI Plan zakładu, lista wytwarzanych produktów, lista dostawców surowców, Plan zakładu, lista wytwarzanych produktów, lista dostawców surowców,

receptury, lista stosowanych substancji dodatkowych, wzory dokumentów receptury, lista stosowanych substancji dodatkowych, wzory dokumentów rejestrujących produkcję, rozdział od produkcji konwencjonalnej , etc.rejestrujących produkcję, rozdział od produkcji konwencjonalnej , etc.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ JEDNOSTKI CERTYFIKUJĄCEJ OGRANICZONA DO OCENY ODPOWIEDZIALNOŚĆ JEDNOSTKI CERTYFIKUJĄCEJ OGRANICZONA DO OCENY OPISANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA OPISANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA

Jeśli wnioskujący przeoczy lub zatai pewne elementy – odpowiedzialność za Jeśli wnioskujący przeoczy lub zatai pewne elementy – odpowiedzialność za wprowadzenie w błąd jednostki certyfikującej spada na wnioskującegowprowadzenie w błąd jednostki certyfikującej spada na wnioskującego

OPIS PRZEDSIĘWZIĘCIA = PRZEDMIOTOWY ZAKRES KONTROLI OPIS PRZEDSIĘWZIĘCIA = PRZEDMIOTOWY ZAKRES KONTROLI

INSPEKCJA = wizja lokalna + przegląd dokumentacjiINSPEKCJA = wizja lokalna + przegląd dokumentacji

W przetwórniW przetwórni: : magazyny surowców i produktów, substancje dodatkowe, maszyny, magazyny surowców i produktów, substancje dodatkowe, maszyny,

urządzenia, linie produkcyjne, rejestry czyszczenia, opakowania, etykiety, urządzenia, linie produkcyjne, rejestry czyszczenia, opakowania, etykiety, etc. etc.

Dokumentacja:Dokumentacja: rejestry produkcyjne, lista dostawców i ich certyfikaty, faktury i rejestry produkcyjne, lista dostawców i ich certyfikaty, faktury i

zestawienia zakupu surowców, receptury i wydajność procesów, faktury i zestawienia zakupu surowców, receptury i wydajność procesów, faktury i zestawienia sprzedaży produktów, lista odbiorców, etc. zestawienia sprzedaży produktów, lista odbiorców, etc. ………………………………………………………………

BILANS SUROWCÓW I PRODUKTÓW!BILANS SUROWCÓW I PRODUKTÓW!

Protokół z inspekcji Protokół z inspekcji + załączniki (kopie dokumentacji)+ załączniki (kopie dokumentacji)

Podpisy inspektora i przyjmującego Podpisy inspektora i przyjmującego Kopia Kopia

zostaje u Wnioskującegozostaje u Wnioskującego

Inspektor opisuje, ale nie ocenia Inspektor opisuje, ale nie ocenia

Inspektor nie może doradzać! Inspektor nie może doradzać!

Pełna kontrola co najmniej raz w roku Pełna kontrola co najmniej raz w roku kalendarzowymkalendarzowym

KONTROLE NIEZAPOWIEDZIANE KONTROLE NIEZAPOWIEDZIANE ……………………………………………………………………

POBIERANIE PRÓBEK POBIERANIE PRÓBEK obowiązkowo w przypadku podejrzeń obowiązkowo w przypadku podejrzeń losowo (monitoring dyscyplinujący) losowo (monitoring dyscyplinujący)

…………………………………………………………………….... KONTROLA KRZYŻOWA (CROSS KONTROLA KRZYŻOWA (CROSS

CCHECKHECK)) ……………………………………………………………………

CERTYFIKACJA: CERTYFIKACJA: ocena dokumentacji pokontrolnej w świetle wymogówocena dokumentacji pokontrolnej w świetle wymogów przez inną osobę, niż inspektor przez inną osobę, niż inspektor

dla określonego producenta dla określonego producenta na określone produkty na określone produkty

na określony czas (okres ważności) na określony czas (okres ważności) ………………………………………………………………

CERTYFIKAT = WARUNEK CERTYFIKAT = WARUNEK EKO-ROLNICZEGO ZNAKOWANIAEKO-ROLNICZEGO ZNAKOWANIA

PRZEPUSTKA NA RYNEK EKO-PRODUKTÓWPRZEPUSTKA NA RYNEK EKO-PRODUKTÓW

CERTYFIKAT – WARUNEK EKO-ROLNICZEGO CERTYFIKAT – WARUNEK EKO-ROLNICZEGO ZNAKOWANIA PRODUKTÓWZNAKOWANIA PRODUKTÓW

Eko-rolniczeEko-rolnicze znakowanie możliwe, jeśli podane są znakowanie możliwe, jeśli podane są jednocześnie:jednocześnie:

NAZWA I ADRES PRODUCENTANAZWA I ADRES PRODUCENTA

NAZWA I NAZWA I NUMER IDENTYFIKACYJNY JEDNOSTKI NUMER IDENTYFIKACYJNY JEDNOSTKI CERTYFIKUJĄCEJ, npCERTYFIKUJĄCEJ, np. .

RE-07/2005/PL RE-07/2005/PL PL-EKO-07PL-EKO-07

Przykład znakowania Przykład znakowania eko-rolniczegoeko-rolniczego

Przykład znakowania Przykład znakowania eko-rolniczegoeko-rolniczego

Przykład fałszywego znakowaniaPrzykład fałszywego znakowania określniki BIO, EKO, etc. niedozwolone na produktach nieobjętych określniki BIO, EKO, etc. niedozwolone na produktach nieobjętych

kontrolą kontrolą ekoeko--rolniczą (niecertyfikowanych)rolniczą (niecertyfikowanych)

Przykład fałszywego znakowaniaPrzykład fałszywego znakowania

SANKCJE SANKCJE za naruszenie eko-rolniczego statusu produktówza naruszenie eko-rolniczego statusu produktów

(Art. 30 Reg. 834/2007)(Art. 30 Reg. 834/2007)

1. zakaz eko-rolniczego etykietowania danej partii, 1. zakaz eko-rolniczego etykietowania danej partii, zawieszenie certyfikatu odnośnie danego produktu, zawieszenie certyfikatu odnośnie danego produktu, na określony czas na określony czas

2. w razie poważnego naruszenia – cofnięcie certyfikatu 2. w razie poważnego naruszenia – cofnięcie certyfikatu

WYCOFANIE Z OBROTU PRODUKTÓW NIEWŁAŚCIWIE WYCOFANIE Z OBROTU PRODUKTÓW NIEWŁAŚCIWIE OZNAKOWANYCH, NA KOSZT PRODUCENTA OZNAKOWANYCH, NA KOSZT PRODUCENTA

PODANIE DO PUBLICZNEJ WIADOMOŚCI PODANIE DO PUBLICZNEJ WIADOMOŚCI

W Polsce – kary finansowe W Polsce – kary finansowe W Niemczech, zależnie od wagi sprawy, nawet postępowanie karneW Niemczech, zależnie od wagi sprawy, nawet postępowanie karne

CEL CERTYFIKACJICEL CERTYFIKACJI

POŚWIADCZENIE POŚWIADCZENIE ZGODNOŚCI PRODUKCJI ZGODNOŚCI PRODUKCJI Z WYMOGAMI Z WYMOGAMI

WYELIMINOWANIE WYELIMINOWANIE PRODUKTÓW PRODUKTÓW PSEUDO-EKOLOGICZNYCHPSEUDO-EKOLOGICZNYCH

______________________________________________

DLA NAS, KONSUMENTOW, DLA NAS, KONSUMENTOW, ZNACZY: ZNACZY:

Żywność, której można ufać!Żywność, której można ufać!