WĘDRUJEMY PRZEZ KONTYNENT KONTRASTÓW...

KIE

RU

NE

K A

ZJ

A ∞ Z

E S

KA

UT

OW

EG

O JA

MB

OR

EE

WĘ

DR

UJE

MY

PR

ZE

Z K

ON

TY

NE

NT

KO

NT

RA

ST

ÓW

ZE SKAUTOWEGO JAMBOREE WĘDRUJEMY PRZEZ KONTYNENT KONTRASTÓW

WYDAWNICTWO

MARRON

Azja to ogromny kontynent, pełen kontrastów kulturowych, geograficznych, przyrodniczych, społecznych i ekonomicznych. Poznanie Azji i zamieszkujących ją skautów może być zarówno niezwykłą przygodą, jak i szansą na osobisty rozwój. Skorzystaj-cie z tej propozycji – oprócz pomysłów na zbiórki znalazło się w niej sporo informacji na temat Azji i jej mieszkańców. Chcemy Was nimi nie tylko zainteresować, ale i zainspirować do samo-dzielnego odkrywania tego niezwykłego kontynentu. Azjatyccy skauci też chętnie podzielą się swoim doświadczeniem!

KIERUNEK AZJAPropozycja programowa dla gromad i drużyn ZHP

KIERUNEK AZJA

4

K I E R U N E K A Z JA !

1

P R O P O Z Y C J E D L A Z U C H ÓW

KIERUNEKAZJAZE SKAUTOWEGO JAMBOREE WĘDRUJEMYPRZEZ KONTYNENT KONTRASTÓW

pod redakcją

Emilii Kulczyk-Prus

Propozycja programowa dla gromad i drużyn ZHP

2


Redakcja wydawnicza: Agnieszka Kazek, współpraca Anna OmiecińskaProducent wydawniczy: Marek Skrzydlewski

Autorzy:

Łukasz Kochowski, Anna Książek, Emilia Kulczyk-Prus, Magdalena Noszczyk,

Zbigniew Popowski, Małgorzata Szwed

Opracowanie grafi czne: Studio Marron

Grafi ka na okładce: avian/shutterstock.com

Wspieramy:

FB: How to /ex\change the Word, https://movebabel.wordpress.com/

Publikacja została wydana w ramach projektu

„Kierunek Azja! Ze skautowego jamboree wędrujemy przez kontynent kontrastów” realizowanego

przez Związek Harcerstwa Polskiego. Projekt współfi nansowany w ramach programu

polskiej współpracy rozwojowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP.

Publikacja wyraża wyłącznie poglądy autorów i nie może być utożsamiana z ofi cjalnym stanowiskiem

Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP.

Publikacja „Kierunek Azja – ze skautowego jamboree wędrujemy przez kontynent kontrastów”

jest dostępna na licencji Creative Commons. Uznanie autorstwa 3.0 Polska. Pewne prawa zastrzeżone są na rzecz

ZHP. Utwór powstał w ramach programu polskiej współpracy rozwojowej realizowanej za pośrednictwem MSZ RP

w roku 2015. Zezwala się na dowolne wykorzystanie utworu, pod warunkiem zachowania ww. informacji,

w tym informacji o stosowanej licencji, o posiadaczach praw oraz o programie polskiej współpracy rozwojowej.

Główna Kwatera Związku Harcerstwa Polskiego00-491 Warszawa, ul. M. Konopnickiej 6

tel. 22 339 06 00, e-mail: [email protected], www.zhp.pl

ISBN 978-83-64637-83-4Wydawnictwo Marron, 90-423 Łódź, ul. Piotrkowska 85 lok. 6

Łódź 2015

Dziękujemy Wydawnictwu „Nowa Era” za udostępnienie mapy fi zycznej Azji.

3

WSTĘPZasadniczym celem propozycji programowej „Kierunek Azja! Ze skautowego Jamboree wę-drujemy przez kontynent kontrastów” – wynikającym z „Podstaw wychowawczych ZHP” – jest kształtowanie postaw otwartości, wrażliwości, akceptacji innych, aktywności w swoim otocze-niu i w skali globalnej, chęci poznawania świata i wzbogacania swojej wiedzy.

Azja – pomimo zawiłej historii i skomplikowanej, a nawet w niektórych rejonach dramatycznej sytuacji w dniu dzisiejszym – posiada wielki, wciąż niewykorzystany potencjał. Coraz bardziej zauważana w świecie jest rola jej mieszkańców w różnych dziedzinach gospodarki, nauki, kul-tury czy sportu. Przy tym Azja to kontynent mnóstwa różnorodnych kontrastów, które ujawnia-ją się tu ze względu na warunki geografi czne, przyrodniczo-klimatyczne, polityczne, etniczne, religijne i społeczne. Azja to przecież nowoczesne technologie i mrówcza praca, elektronika i rękodzieło, wielki przemysł i tradycyjne rolnictwo, wysoki standard życia i skrajne ubóstwo...

Chcemy, aby propozycja programowa „Kierunek Azja” skłaniała do zdobywania wiedzy, a także zachęcała do refleksji, dostrzegania różnic i podobieństw między życiem w naszych warunkach i w krajach azjatyckich, do definiowania globalnych problemów i aktywnego poszukiwania ich rozwiązań.

Szczególnym powodem do włączenia do programów gromad i drużyn tematyki związanej z Azją stało się zorganizowanie w Japonii latem 2015 roku 23. Światowego Jamboree Skau-towego. W Jamboree wzięło udział ponad 300 członków ZHP, a kilkudziesięciu instruktorów i wędrowników podjęło w tym roku azjatyckie podróże i wędrówki. Znaleźli się wśród nich uczestnicy Rowerowego Jamboree, którzy zmieniając się na poszczególnych etapach, w ciągu kilku miesięcy dotarli na Światowe Jamboree w Japonii, a także łódzkie harcmistrzynie: Justyna Rędzikowska, która po jamborowej pracy w ramach IST podjęła trzymiesięczną samodzielną podróż przez kraje Azji Południowo-Wschodniej oraz Anna Książek, która wyruszyła do Azji w poszukiwaniu „światozmieniaczy”.

Skorzystajcie z naszej propozycji – oprócz pomysłów na zbiórki i zadania znalazło się w niej sporo informacji na temat Azji i jej mieszkańców. Chcemy Was nimi nie tylko zainteresować, ale i zainspirować do samodzielnego odkrywania tego niezwykłego kontynentu. Azjatyccy skauci także chętnie podzielą się swoim doświadczeniem!

hm. Emilia Kulczyk-Prus

członkini GK ZHP

Propozycja programowa realizuje zalecenia Uchwały nr 14/XXXVIII Rady Naczelnej ZHP z dnia 25 maja 2014 r. w sprawie wskazania problemów wychowawczych, uwzględniając w przyjętych celach wychowawczych zachę-canie do konsekwentnego i aktywnego zdobywania wiedzy, otwarcie na świat, kształtowanie świadomości zrów-noważonego rozwoju, podejmowanie i realizowanie w zespole wyzwań.

C

4


5

PROPOZYCJEDLA ZUCHÓW

6

Rówieśnicy zuchów – najmłodsi japońscy skauci na 23. Światowym Jamboree Skautowym

7


SPRAWNOŚĆ ZESPOŁOWA „AZJATA”

1. Zbadaliśmy, z czego słynie największy kontynent – Azja.

2. Poznawaliśmy faunę i fl orę Azji.

3. Zorganizowaliśmy konkurs wiedzy o Azji (zwierzęta, rośliny, klimat, państwa i ich mieszkańcy, religie, zwyczaje, znajomość mapy).

4. Poznaliśmy baśnie i legendy azjatyckie.

5. Dowiedzieliśmy się, jak żyją nasi rówieśnicy w różnych krajach azjatyckich.

6. Urządziliśmy w szkole wystawę zdjęć z ciekawych zakątków Azji.

Uwagi. Sprawność zaspokaja dziecięcą ciekawość świata, daje możliwość poznania innych kultur i naro-dów. Koniecznie trzeba pokazać zuchom to, co im najbliższe – życie dzieci w różnych krajach Azji. Warto podkreślić występujące tu kontrasty i zastanowić się nad tym, jakie są podobieństwa i różnice między dziećmi z wybranych krajów i polskimi zuchami. W trakcie zabawy można nauczyć zuchy kilku słów w ję-zyku któregoś z krajów azjatyckich. Przygotowując cykl, drużynowy powinien zapoznać się z propozycją programową „Kierunek Azja”, skorzystać z atlasów geografi cznych oraz innych źródeł. Podczas zbiórek należy posługiwać się mapą, pokazywać dzieciom rozmieszczenie państw, miasta, krainy geografi czne, występowanie roślin i zwierząt. Gawędy drużynowego powinny być bogato ilustrowane, warto sięgać po zdjęcia przedstawiające mieszkańców różnych regionów Azji, krajobraz kulturowy i przyrodniczy. Przyda-dzą się również zbiory baśni i legend, w pewnym stopniu może być pomocna także literatura przygodo-wa. Sprawność można realizować zarówno podczas roku szkolnego, jak i na kolonii.

Wskazówki bibliografi czne

B. Grąbczewski, Podróże po Azji Środkowej.

R. Gawęda, Magia Azji.

Kierunek Azja. Ze skautowego jamboree wędrujemy przez kontynent kontrastów. Propozycja programowa GK ZHP.

R. Kipling, Kim.

A. Szklarski, Tomek na tropach yeti.

A. Szklarski, Tajemnicza wyprawa Tomka.

Szkolny Atlas Świata.

D. Szczypiński, M. Wójtowicz, Planeta Nowa 2. Podręcznik do geografi i dla klasy 2 [gimnazjum].

B. Taylor, Ilustrowany atlas zwierząt.

M. Wojciechowska, Dzieciaki świata.

www.globalna.edu.pl

www.miedzykulturowa.org.pl

www.wioskiswiata.org.pl

Na następnych stronach znajdziesz przykładowy scenariusz cyklu sprawnościowego „Azjata”.

8

Zbiórka 1KONTYNENT WIELU LUDÓW,

KULTUR I PAŃSTW

Azja jest największym kontynentem. Zamieszkuje ją ponad 60% ludności świata.

Znajduje się na nim 48 państw. Mieszkańcy krajów azjatyckich różnią się wyglą-

dem, żyją w rozmaitych warunkach. Mieszkają w wielkich miastach, małych wio-

skach albo prowadzą życie koczowników. Noszą różne ubiory. Mówią wieloma ję-

zykami. Są wyznawcami wielu religii i mają rozmaite zwyczaje. Pracują w wielkich

korporacjach i małych warsztatach rzemieślniczych, są rolnikami i hodowcami.

Cele zbiórki Pokazanie zuchom różnorodności mieszkańców Azji i ich sposobu życia. Zwrócenie uwagi na potrzebę tolerancji i akceptacji innych ludzi.

* ZZZOiT – zuchowe znaki, zwyczaje, obrzędy i tajemnice.

1. ZZZOiT*. Obrzędowe rozpoczęcie zbiórki zgod-nie ze zwyczajem gromady.

2. Gawęda, część 1. Pokaż zuchom przesyłkę, którą otrzymała gromada. Wspólnie otwórzcie paczkę zawierającą mapę (znajdującą się w pakie-cie propozycji programowej „Kierunek Azja”) oraz cztery listy od dzieci z różnych regionów konty-nentu azjatyckiego (listy w wersji przeznaczonej

Moją ojczyznę nazywa się często Krajem Kwitnącej Wiśni. Rzeczywiście rośnie u nas wiele drzew wiśniowych, które na wiosnę okrywają się pięknymi białymi i jasnoróżowymi kwiatami. Jednak to nie oznacza, że mamy potem mnóstwo wi-

śni do jedzenia. Nasze drzewa wiśniowe nie dają owoców, ponieważ są to tylko drzewka ozdobne.

Mieszkam w Tokio, ogromnym mieście, które jest stolicą mego kraju. Moja ro-dzina składa się z czterech osób: mamy, taty, mojego młodszego brata i mnie. Mój tata jest inżynierem, pracuje w wielkiej fi rmie. Pracuje bardzo dużo – wychodzi z domu wcześnie rano i wraca bardzo późno – i dlatego w ciągu tygodnia spędza z nami niewiele czasu.

Od poniedziałku do soboty codziennie rano mama szykuje mnie do szkoły, a mojego brata do przedszkola. Chodzę do szkoły podstawowej i jak dziewczynki we wszystkich szkołach w Japonii noszę szkolny mundurek – plisowaną spódniczkę, białą bluzkę, podkolanówki i czarne lakierowane buty. Chłopcy też noszą mundurki – spodnie i marynarki z kołnierzykiem w kształcie stójki.

Uczę się bardzo dużo. Mamy lekcje przyrody, matematyki, języka angielskie-go. Dużo czasu zajmuje nam nauka czytania i pisania po japońsku. Żeby płynnie czytać wszystkie książki i gazety, musimy poznać ponad dwa tysiące znaków. To wcale nie jest ła-

do wydrukowania i wykorzystania podczas zbiórki znajdują się na CD). Wspólnie otwórzcie przesyłkę (możesz przypomnieć zuchom, że podobną prze-syłkę otrzymaliście rok temu z Afryki). Zapoznaj gromadę z otrzymanymi listami. Po każdym z nich upewnij się, że dzieci wszystko dobrze zrozumiały, w razie potrzeby wyjaśnij trudne pojęcia. Przeczy-taj głośno pierwszy list.

9


twe, umieją to robić moje koleżanki i koledzy dopiero w wieku 15 lat. Wiem, że nauka jest ważna i da mi szansę na dobrą pracę. Dlatego po południu chodzę jeszcze na dodatko-we zajęcia z różnych przedmiotów. Uczę się także bardzo przyjemnych rzeczy, takich jak ikebana, czyli umiejętność układania kwiatów oraz origami, czyli sztuka składania kartek papieru w ten sposób, by powstawały z nich różne kształty. Mój młodszy brat nie może się już doczekać, kiedy zacznie trenować karate, aikido lub judo.

Późnym popołudniem wracam do domu i mogę wtedy odpocząć. Wieczorami chętnie gram w gry elektroniczne, a najbardziej lubię czytać mangę, czyli japoński ko-miks. Czasami oglądam także z moim bratem animowane seriale dla dzieci.

Toshiko, Tokio, Japonia

Na otrzymanej mapie zuchy wskazują Japonię i jej stolicę Tokio.

3. Gry i ćwiczenia. Zuchy poznają elementy ja-pońskiego pisma i przekonują się, dlaczego dopie-ro po wielu latach jego nauki można czytać gazetę.

Mała Japonka w tradycyjnym stroju

Dzieci piszą japońskie znaki za pomocą cienkiego pędzelka i farby na kartkach formatu A4 lub więk-szych arkuszach (można przy tym skorzystać ze wzorów zamieszczonych na CD).

4. Gawęda, część 2. Przeczytaj zuchom kolejny list.

Znaki pisma japońskiego nazywanego kanji są

używane dla oznaczenia całych słów lub morfemów,

czyli najmniejszych znaczących cząstek języka

przyjaciel

dziewczyna

chłopiec

słońce

mama

tata

dom

10


Mieszkam w ogromnym kraju, którego większą część zajmuje step, bezkresna przestrzeń porośnięta trawą. Jedna trzecia powierzchni mojej ojczyzny to pustynia Gobi, co do wielkości druga na świecie, po Saharze. Mój kraj jest pięć razy

większy niż Polska. W Mongolii żyje bardzo mało ludzi – trochę mniej niż trzy miliony. Część z nich

mieszka w stolicy, która nazywa się Ułan Bator, a także w innych miastach, ale wielu z nas zajmuje się hodowlą zwierząt i mieszka w stepie. Jesteśmy niewysocy, mamy żółty odcień skóry, czarne, proste włosy i skośne oczy.

Hodujemy wiele zwierząt, chociaż hodowla jest bardzo trudna z powodu kli-matu. Lato jest upalne, a zimy są bardzo długie i mroźne (poniżej minus 30° Celsjusza). Najwięcej jest u nas owiec – hoduje je również mój tata. Razem z nim chodzę w step je wypasać. Mamy także konie. Nasi kuzyni mają kozy, krowy i jaki. Na pustyni Gobi hoduje się wielbłądy dwugarbne, a na dalekiej północy – renifery.

Moja rodzina mieszka w jurcie. To okrągły namiot, którego ściany z grubej weł-nianej tkaniny umocowane są na drewnianej konstrukcji. Naszą jurtę mama urządziła bar-dzo przytulnie, na ziemi leżą grube, ciepłe dywany, śpimy w wygodnych łóżkach. Ogrze-wamy jurtę piecykiem, na którym mama gotuje nam smaczne dania, często przyrządza je z baraniny. Jemy głównie potrawy z mięsa i mleka, bo w stepie jest trudno o owoce i warzywa. Z mleka robimy też sery, które następnie suszymy, aby można było je dłużej przechowywać. Suszymy również mięso, ponieważ nie mamy lodówki.

Musimy oszczędnie postępować z wodą, bo do naszej jurty przynosimy ją z dość daleka. Często pijemy herbatę, którą przygotowujemy na mleku i solimy. W stepie nie ma elektryczności, jednak czasami korzystamy z baterii słonecznych. Dzięki temu od czasu do czasu oglądamy nawet fi lmy na naszym małym telewizorze.

Ja i mój tata, podobnie jak nasi krewni i znajomi, najchętniej podróżujemy kon-no. W ogóle bardzo lubimy jazdę konną i często urządzamy konne wyścigi. Ja nauczyłem się jeździć na koniu, kiedy miałem cztery lata.

Munkhbat, stepy Mongolii

Puste przestrzenie to w Mongolii częsty krajobraz Jurta – tradycyjny mongolski dom

11


Zuchy znajdują na mapie Azji Mongolię, jej stolicę Ułan Bator i oglądają obszar zajęty przez pustynię Gobi.

5. Gry i ćwiczenia. Zuchy poznają grę mongol-skich dzieci Ujeżdżanie stepowych koni. Potrzeb-na jest do niej chusteczka oraz kreda lub sznurek. Celem gry jest zdobycie chusteczki (lub najszybsze dotarcie do mety) podczas ujeżdżania złapanego w stepie konia. Grę można przeprowadzić na kory-tarzu, boisku lub w parku. Jeśli na zbiórce jest wię-cej niż 20 osób, podziel gromadę na dwa zespoły grające osobno.

Zaznacz kredą lub sznurkiem dwie równoległe linie, oddalone od siebie 5–15 metrów.

Za pierwszą linią ustawia się wskazana osoba trzymająca chusteczkę w dłoni, a za drugą po-zostałe zuchy, dobrane w pary (w których jed-na osoba jest jeźdźcem, a druga koniem). Koń

robi skłon do przodu, przekładając jednocześnie ręce do tyłu między nogami. Jeździec prawą dłonią łapie konia za obydwie ręce, a lewą trzy-ma w górze.

Zawodnicy ustawiają się obok siebie na linii startu. Kiedy wszyscy są gotowi, prowadzący, czyli zuch trzymający chusteczkę, wydaje pole-cenie „Start!”.

Jeźdźcy „na koniach” ruszają w pościg – muszą jak najszybciej dotrzeć do zucha z chustką, który przemieszcza się w tę i z powrotem wzdłuż linii, za którą stoi. Koń i jeździec nie mogą się rozdzie-lić, a jeśli niechcący jednak się rozłączą, muszą zatrzymać się na 5 sekund.

Wygrywa para, która pierwsza dotrze do osoby po drugiej stronie linii i zdobędzie chusteczkę.

6. Gawęda, część 3. Odczytaj głośno trzeci list.

Mieszkam w chmurach. Mój kraj położony jest w najwyższych górach świata – Himalajach. Ścieżką obok mego domu turyści (nazywamy ich himalaistami) wyruszają na najwyższy szczyt świata Mount Everest. Nazwa Himalaje znaczy

Siedziba Śniegów, a Mount Everest po nepalsku nazywa się Sagarmatha, czyli Czoło Nie-ba. Szczyt, który widzę z okna mojego domu, ma 8848 m n.p.m. – tyle, ile miałby wieżo-wiec liczący 3000 pięter. W moim kraju jest aż osiem z dziesięciu szczytów świata przekra-czających wysokość 8000 m n.p.m.

Należymy do ludu Szerpów. Mój tata jest przewodnikiem górskim, prowadzi często wyprawy turystów z całego świata. To bardzo niebezpieczna praca, wymaga wielu umiejętności, m.in. sprawności fi zycznej, wytrzymałości, znajomości najlepszych górskich przejść, a nawet zdolności przewidywania pogody w górach. W pracy mojego taty naj-bardziej niebezpieczne są lawiny śnieżne. Tata musi bardzo uważać, aby ich uniknąć – od niego zależy przecież nie tylko jego własne bezpieczeńswo, ale i życie turystów, których prowadzi.

Dzięki temu, że mój tata jest bardzo dobrym przewodnikiem, zagraniczni tu-ryści chętnie opłacają jego usługi i mojej rodzinie nie brakuje pieniędzy na jedzenie, a ja i moje rodzeństwo możemy chodzić do szkoły. Z mojej wioski idę do szkoły dwie godziny, cały czas górskimi ścieżkami. Po lekcjach tyle samo czasu zajmuje mi droga powrotna. Ale nie narzekam na to, cieszę się, że mogę się uczyć i mieszkać ze swoją rodziną. Niektóre dzieci w Nepalu, nawet zupełnie małe, muszą zamieszkać w internacie, ponieważ szkoła jest bardzo daleko od ich domu. W Nepalu jest także wiele dzieci, które wcale nie chodzą do szkoły, bo ich rodzice są zbyt biedni, by kupić im potrzebne ubranie i przybory szkolne.

Wieczorami w domach – a gdy jest trochę cieplej i nie wieje wiatr, to na dworze – robimy mandale, czasem każdy sam, a czasem razem z kolegami. Bardzo lubię to usypy-wanie obrazków z piasku i zachęcam was do spróbowania tego zajęcia.

Sudhir, Nepal, wioska u podnóża Himalajów

12


Kunsztowna tybetańska mandala zostaje zniszczona

chwilę po wykonaniu

Zuchy pokazują na mapie Nepal i jego stolicę.

7. Majsterka. Słowo mandala oznacza „koło”. Podstawową formą większości mandali jest kwa-drat z zaznaczonymi czterema bramami, zamknię-ty w okręgu. Mandale są precyzyjnie usypywanez drobnego kolorowego piasku, a następnie nisz-czone przez swoich twórców. Takie działanie ma uświadomić, że wszystko przemija, dlatego trzeba jak najlepiej wykorzystać każdą chwilę swojego życia. Zachęć zuchy do usypania (np. z soli zabar-wionej na różne kolory, mąki, piasku, nasion, su-szonych owoców), namalowania lub wykonania inną techniką własnych mandali (pokaż im ilustra-cje przedstawiające różne mandale, możecie sko-rzystać ze wzorów zamieszczonych na CD). Zuchy mogą pracować w szóstkach lub indywidualnie (im w większej grupie pracują dzieci, tym większa powinna być mandala). Po wykonaniu mandali z nietrwałych materiałów nie zapomnijcie ich sfo-tografować.

Jaki to w Himalajach nadal popularny środek transportu

13


Mnisi buddyjscy wykonują mandalę

z kolorowego piasku8. Gawęda, część 4. Przeczytaj zuchom czwarty list, a następnie poproś, aby pokazały na mapie In-

die i stolicę tego kraju – Dehli.

Mieszkam w wielkim mieście, głośnym i pełnym ludzi. To miasto ma jedenaście milionów mieszkańców i jest stolicą mojego kraju. Lubię spacerować po jego ulicach. Są tu stragany z pamiątkami. Można kupić posążki Buddy, bransoletki

i kolczyki, fi gurki zwierząt, tkaniny i ubrania, a także mnóstwo owoców. Czasem mama prosi mnie, żebym kupiła jakąś przyprawę, na przykład kurkumę, chili lub imbir. Na obiad mama zwykle gotuje ryż lub robi placki z warzywami i dodaje do nich wiele przypraw. Jedzenie w Indiach jest zawsze bardzo aromatyczne.

Na ulicach mego miasta jest wielki ruch. Kiedy spieszę się do szkoły, żałuję, że nie potrafi ę latać, bo łatwiej by mi było przefrunąć niż przejść przez ulicę. Muszę umykać przed pędzącymi ciężarówkami, trąbiącymi głośno taksówkami, motocyklami i rowero-wymi rikszami. Od czasu do czasu widuję słonia, wykorzystywanego jako ciężarówka lub taksówka albo przebiega obok mnie małpa (małpy robią przechodniom różne psikusy, wyrywają z ręki jedzenie lub picie). Niekiedy można napotkać krowę. Hindusi uważają, że krowa to święte zwierzę. Dawniej, gdy stawała na środku drogi, nikt jej nie przeganiał – ludzie posłusznie czekali, aż przejdzie i zrobi im miejsce.

Divya, Delhi, Indie

9. Gry i ćwiczenia. Zuchy wykonują ćwiczenia, które pozwolą im wczuć się w klimat indyjskiej ulicy.

Wędrówka w tłumie. Podziel gromadę na dwie grupy. Pierwsza ma dotrzeć z jednego końca ulicy

na drugi z bagażem (książką lub woreczkiem z gro-chem) na głowie na wzór hinduskich kobiet, które w ten sposób przenoszą pakunki. Zuchy z drugiej grupy poruszają się w różnych kierunkach, zgodnie z otrzymaną rolą (sprzedawcy pamiątek, przypraw,

14


Przyprawy na hinduskim targu można kupować całymi workami

owoców i warzyw obok ulicznych stoisk za-chęcają do zakupów, czyścibut zagaduje potencjalnych klientów, szybko poruszają się kierujący rikszami, wolno kroczą potężne słoniowe taksówki, małpy zaczepiają prze-chodniów, przemykają trąbiące samochody osobowe i ciężarówki, dużo miejsca na jezd-ni zabierają powolne autobusy). Cała ulica zastyga bez ruchu na hasło „święta krowa”, ruch powraca na hasło „przeszła”.

„Kim”. W Indiach wychowywał się Kim, bo-hater powieści R. Kiplinga. Od imienia tego hinduskiego chłopca pochodzi nazwa tra-dycyjnej skautowej gry ćwiczącej pamięć oraz spostrzegawczość. Zagrajcie w nią, wykorzystując do zabawy różne rodzaje przypraw i owoców pochodzących z Azji. Rozłóż je przed zuchami. Poproś, aby dzieci je rozpoznały, w razie potrzeby podpowiedz nazwy. Następnie, kiedy zuchy odwrócą się, schowaj niektóre z przypraw i zmień ułoże-nie pozostałych. Zadaniem zuchów jest od-gadnięcie, jakie przyprawy zniknęły.

10. Krąg rady. Zuchy poznały różne kra-je Azji. Zaproponuj im teraz zdobywanie sprawności „Azjaty” i założenie biura tury-stycznego „Kierunek Azja”.

11. ZZZOiT. Obrzędowe zakończenie zbiórki.

Podczas zbiórki zuchy mogą realizować za-dania na sprawności indywidualne „plasty-

ka” i „gimnastyka”.

Ulica w indyjskim mieście jest pełna przechodniów i straganów

z rozmaitymi towarami

15

Zbiórka 2W KRÓLESTWIE ZWIERZĄT

W Azji żyje mnóstwo rozmaitych zwierząt. Jednak ich przestrzeń ciągle się kur-

czy. Rozmaite rezultaty działalności człowieka powodują, że wielu gatunkom gro-

zi wyginięcie, także tym, które są bardzo popularne, jak cieszący się powszechną

sympatią niedźwiedź panda. Dlatego ludzie z całego świata włączają się w działa-

nia mające na celu ochronę tych zwierząt.

Cele zbiórki Zapoznanie zuchów ze zwierzętami żyjącymi w Azji. Zwrócenie uwagi na konieczność troski o zwierzęta i środowisko naturalne. Ćwiczenie zręczności zuchów. Kształtowanie postawy braterstwa i rozwijanie empatii.

Nad brzegiem wielkiej rzeki żyły kiedyś zielone małpy. Ich dzieje były bardzo krótkie i to, niestety, one same się do tego przyczyniły. Rządziły się bowiem własnymi prawami i nie respektowały zasad obowiązujących w dżungli. Były

wyjątkowo chytre i złośliwe. Cały czas wykorzystywały inne zwierzęta. Posłuchajcie teraz, w jaki sposób jedna z nich oszukała dobrodusznego żółwika.

Pewnego razu oboje stali nad brzegiem rzeki. Wyławiali rzeczy, które na skutek powodzi znalazły się w wodzie. Wcześniej umówili się, że cokolwiek wyciągną z wody, będą dzielić na pół. Kiedy więc nadpłynęło bananowe drzewo, oczy małpy zaiskrzyły z radości.– Wskakuj do wody i wyciągaj drzewo na brzeg – rozkazała, a żółw bez sprzeciwu wykonał polecenie.

Po chwili drzewo leżało w bezpiecznym miejscu, a małpa uważnie oglądała zdobycz. Wśród mokrych liści wypatrzyła kilka bananów. Wiedziała już, jak będzie wyglą-dał podział.– Ty weźmiesz dolną część drzewa, bo jesteś za mały, żeby wspiąć się na górę. Ja wezmę górną część, choć, przyznam, ze stratą dla siebie – kłamała jak najęta, w myślach bowiem widziała się objadającą owocami.– Dobrze – zgodził się żółw.

Zabrał swoją część i udał się na pobliskie pole. Tam posadził kłącze bananowca. Małpa widząc to, wzięła nadgniły banan i również wsadziła w ziemię. Teraz oboje czekali na plony. Po pewnym czasie żółwiowi wyrósł wspaniały bananowiec z dorodnymi owoca-mi, a małpie nic. Nie sadzi się przecież bananów z owoców, ale z kłączy. Miał więc żółwik swoje dorodne banany, ale miał też problem. Nie mógł ich bowiem zerwać. Nie potrafi ł przecież wejść na drzewo. Zwrócił się ponownie do małpy.

1. ZZZOiT. Obrzędowe rozpoczęcie nawiązuje do decyzji kręgu rady z poprzedniej zbiórki. Zuchy zdo-bywając sprawność „Azjaty”, witają się okrzykiem:Do Azji wyruszamy

Zbadać kontynent nieznany.

2. Gawęda. Przedstaw zuchom azjatycką opo-wieść o zwierzętach, np. malajską bajkę „Małpa, żółw i banany” (http://www.missio.org.pl/mdm/in-dex1.php?f01=3&f02=a&f03=101&wstecz=112&o-d=0&aa=aa&szukane1=&idss= 108667s9316).

16


– Słuchaj, czy nadal jesteśmy wspólnikami? – zapytał.– Oczywiście! – odrzekła małpa, wietrząc w tym korzystny interes.– To zerwij moje banany, a ja w zamian podaruję ci połowę zbioru.

Żółw nie musiał powtarzać tego dwa razy. Małpa natychmiast wspięła się na drzewo i już po chwili na ziemię zaczęły spadać dorodne... skórki po bananach. Zeszła dopiero wtedy, kiedy na drzewie nie było ani jednego owocu. Nie przejmowała się wy-mówkami żółwia, a wręcz odwrotnie – wyśmiewała się z jego naiwności. Szczęśliwa, że po raz drugi go oszukała, poszła do swej kryjówki.

Los chciał, że już następnego dnia zwierzęta znowu się spotkały. Małpa zoba-czyła żółwia w przedziwnej sytuacji, kiedy podskakiwał, posapywał i sprawiał wrażenie, że jej nie widzi. Podeszła do niego ostrożnie i odezwała się przymilnie:– Witaj, przyjacielu!– Odejdź ode mnie! Nie chcę cię znać. Zawsze mnie oszukujesz.– Odejdę, jeśli mi powiesz, co robisz? A może ci się do czegoś przydam?– O, nie! Tym razem nie poproszę cię o pomoc. Sam sobie zdejmę ten koralowy naszyjnik. On jest mój, ja go znalazłem.

Rzeczywiście, nad głową żółwia wisiała pętla z różowych lian. W małpie natych-miast odezwała się chytra natura. Odepchnęła żółwia i podskoczyła. Jako że była zwinna, bez problemu trafi ła głową prosto w pętlę. Małpa gwałtownie uniosła się w górę. Tym razem długo musiała czekać na uwolnienie. Miała więc dużo czasu, by uświadomić sobie, że ponosi właśnie karę za wszystkie niegodziwości, jakich wcześniej się dopuściła.

Zwróć uwagę zuchów na to, że zwierzęta z baśni mają ludzkie cechy. Które z nich tradycyjnie przy-pisywano małpom? Dlaczego? Przedstaw zuchom gatunki małp żyjące w Azji. Przypomnij także inne zwierzęta, które żyją na tym kontynencie (możecie zająć się np. dużymi ssakami). Zaznacz, że wiele gatunków azjatyckich jest zagrożonych wyginię-ciem i wymaga ze strony ludzi szczególnej opieki,

Panda wielka była maskotką Letnich Igrzysk Olimpijskich w Pekinie w 2008 r. Tybetańska legenda głosi, że dawniej pandy były zupełnie białe. Pewnego razu młoda pasterka zginęła, broniąc pandy przed atakiem leoparda. Na znak żałoby pandy założyły na przednie łapki czarne opaski. Potem wzruszo-ne zaczęły płakać, a łzy rozpuszczały czarny barwnik. Wtedy pandy przyrzekły, że aby nie zapomnieć o tym zdarzeniu, nigdy już nie pozbędą się czarnych plam z futerka. Obecnie pandy żyją jedynie w rezerwatach na terenie Chin i nielicznych ogrodach zoologicznych.

jak żyjąca w Chinach sympatyczna panda. Ochrony potrzebują również słonie, zarówno te nieliczne już żyjące dziko, jak i wykorzystywane przez człowieka do różnych sprzecznych z naturą tych zwierząt za-jęć – nadmiernie obciążane jako środek transportu, zmuszane do cyrkowych sztuczek itp. Wiele słoni azjatyckich żyjących w niewoli przebywa w bardzo złych warunkach.

17


Większość makaków żyje w górskich lasach północnej Japonii. Małpy te znalazły sposób na rozgrzanie się podczas mrozu. Kąpią się w gorących źródłach, które wybijają spod ziemi. Makaki żyją w stadach liczących około 40 samic z młodymi i kilku samców. Jedzą prawie wszystko. Latem żywią się liśćmi, owocami i owadami. Kiedy ziemia zamarza, zjadają korę drzew. Niektóre makaki miesz-kają w pobliżu morza. Jedzą kraby, mięczaki i wodorosty. W poszukiwaniu pożywienia potrafi ą przepłynąć z wyspy na wyspę. Stada makaków żyją też w pobliżu świątyń, gdzie dopraszają się o jedzenie u ludzi.

W Indonezji żyją orangutany. W języku malajskim słowo orang hutan znaczy„leśny człowiek”. To jedyne małpy człekokształtne ży-jące w Azji. Od ludzi różni je tylko 3% DNA. Nie-stety, są gatunkiem zagrożonym wyginięciem.

Baktriany (dwugarbne wielbłądy) od 4000 lat wożą ludzi przez pustynię. Są dobrze przystosowane do pustynnego życia. Dwa rzędy grubych, długich rzęs i zakryte nozdrza chronią oczy i nos baktriana przed drobinami piachu. Poduchy na stopach pomagają mu się poruszać w piasku. Sierść chroni go przed zimnem. Baktrian wytrzymuje temperatury od minus 27° do plus 50° Celsjusza. Zwie-rzę to może całymi dniami obywać się bez wody. Potem na raz wypija nawet 120 litrów. Współcześnie baktriany są głównie zwierzęta-mi hodowlanymi – dziko żyje ich już bardzo mało.

Wystarczy chwila nieuwagi, a małpy wykradną

z bagażu turystów odwiedzających świątynie Angkor

w Kambodży wszystko, co nadaje się do jedzenia

18


Słonie żyjące w Azji nie są tak wielkie jak afrykańskie. Mają mniejsze uszy, zaokrą-glony grzbiet i dwa wyraźne guzy na głowie. Ważą około 8 ton i osiągają 3,4 m wysokości, to znaczy, że są 120 razy cięższe i dwa razy wyższe niż człowiek. Są roślinożerne. W ciągu dnia zjadają nawet 200 kg trawy, liści, gałązek i owoców. Trąba słonia to bardzo długi nos połączony z górną wargą. Słoń może nią swobodnie poruszać. Używa jej do wąchania, zbierania pożywienia i picia – potrafi wessać do niej 7 litrów wody! Potem zamyka koniec trąby i wkłada ją do pyska – w ten sposób wypija dziennie ponad 160 litrów wody. Słonie kąpią się, by pozbyć się insektów – ich skóra ma 2 cm grubości, ale i tak czują ukłucia owadów. Wszystkie słonie azjatyckie nazy-wamy potocznie indyjskimi, ale wyróżnia się wśród nich:

słonie indyjskie w Indiach, słonie malajskie na Półwyspie Malajskim, słonie sumatrzańskie na Sumatrze, słonie cejlońskie na wyspie Cejlon (Sri Lanka).

Słonie azjatyckie chętnie korzystają z kąpieli

W lasach Indii żyją tygrysy. Buszują w zaroślach, potrafi ą także pływać. Są największe z wielkich kotów. Ważą nawet ponad 250 kg. Od nosa do ogona osiągają długość 3 m. Zjadają dziennie około 18 kg mięsa – tyle, ile waży 80 hamburgerów. Jaskra-we barwy pasiastego, żółto-czarnego futra są w rzeczywistości kamufl ażem, zlewają się ze światłem i cieniem w dżungli. Wyraźne czarno--białe plamki z tyłu uszu, które wyglądają jak oczy, pozwalają małym tygrysom widzieć matkę, kiedy skrada się przed nimi w gąszczu.

19


3. Gry i ćwiczenia. Małpy są bardzo zwinne. Pod-czas ćwiczeń zuchy mogą się przekonać, czy potra-fi ą im dorównać.

Wyścigi szóstek. Zuchy ustawiają się szóstkami w rzędach. Przykładowe stacje zręcznościowe:

Stacja 1. Start na sygnał drużynowego. Stacja 2. Bieg slalomem między trzema pachoł-

kami (mogą to być plastikowe butelki). Stacja 3. Wykonanie trzech rzutów jednorącz

piłką o ścianę. Stacja 4. Wykonanie wieloskoków przez trzy

różne piłki (np. nożną, siatkową, lekarską) usta-wione w odległości około 1 m od siebie.

Stacja 5. Przejście w dowolny sposób przez szar-fę lub pętlę ze sznurka.

Stacja 6. Przejście pod krzesłem. Stacja 7. Bieg do pachołka i obiegnięcie go. Stacja 8. Przejście równoważne po ławeczce, ze-

skok i bieg do mety.

Tropienie tygrysa. Podczas wietnamskiej zabawy polegającej na tropieniu z zawiązanymi oczami, je-den zuch jest zwierzęciem (w oryginale występuje gęś, ale u nas może to być tygrys), a drugi tropicie-lem, który ma go złapać.

Obu uczestnikom zawiąż oczy, aby nie widzieli, co się dzieje wokół nich. Wybrana dwójka staje w kręgu złożonym z pozostałych zuchów.

Gra rozpoczyna się na głośno wypowiedziane przez prowadzącego umówione hasło.

Tygrys może poruszać się, gdzie chce, ale musi od czasu do czasu ryczeć. Tropiciel nasłuchuje i stara się go znaleźć. Tygrys powinien poruszać się bezszelestnie, żeby uniknąć złapania. Ponie-waż obaj uczestnicy mają zawiązane oczy, mu-szą wytężać słuch i inne zmysły.

Pozostałe zuchy starają się zmylić tygrysa i jego tropiciela, rozpraszając ich uwagę, np. poklepu-jąc lub dotykając ich ubrania.

Kolejna runda (z innymi osobami) rozpoczyna się, gdy tygrys zostanie złapany.

4. Majsterka. Zuchy wykonują słonia, małpę lub inne zwierzę techniką origami (możesz skorzystać z instrukcji zamieszczonej na CD). Warto zwró-

Baktriany często wożą turystów, używane są również

jako zwierzęta juczne. Ich długa, gęsta sierść wykorzysty-

wana jest do produkcji wełnianych tkanin

cić uwagę dzieci na fakt, że origami wywodzi się z jednego z krajów azjatyckich – Japonii. Dla młod-szych zuchów można przygotować kolorowanki lub wyklejanki z sylwetkami zwierząt.

5. Piosenki i pląsy. Zuchy uczą się krótkiego plą-su „Słoń ma trąbę”. Podczas śpiewania wykonują odpowiednie ruchy:Słoń ma trąbę – prawa noga do przodu,A my nie – prawa noga do tyłu,I tym od słonia – lewa noga w leworóżnimy się – lewa noga w prawo.

6. Krąg rady. Podsumowanie zbiórki, zuchy ko-lejno wskazują zwierzęta, które najbardziej je za-interesowały i wypowiadają swoje przemyślenia na temat potrzeby i sposobów ochrony gatunków zwierząt zagrożonych wyginięciem.


Podczas zbiórki zuchy mogą zrealizować zadania na sprawności indywidualne „gimnastyka”, „pla-

styka” i „dekoratora”.

20

Zbiórka 3AZJATYCKIE „NAJ”

Azja jest „naj” pod wieloma względami. To kontynent największy i mający na-

więcej mieszkańców. Znajdują się na nim m.in. najwyższy szczyt świata Mount

Everest (po tybetańsku Czomolungma, 8848 m n.p.m.) i największa depresja – Mo-

rze Martwe (~ 398– 408 m p.p.m.). W Azji powstała też najdłuższa budowla świata

– Wielki Mur Chiński.

Cele zbiórki Wzbogacenie wiedzy zuchów na temat Azji. Ćwiczenie sprawności fi zycznej zuchów.

1. ZZZOiT. Obrzędowe rozpoczęcie zbiórki:Do Azji wyruszamy


2. Gawęda. Wyjaśnij zuchom, że na zbiórce po-znają największe rekordy Azji (w zależności od wieku dzieci przedstaw odpowiednie informa-

cje – wykorzystaj i rozwiń treści zamieszczone na s. 22). Opowiedz gawędę związaną z wybranym „naj”, np. na podstawie buriackiej legendy o po-wstaniu Bajkału, zaczerpniętej z książki A. Tiwanien-ko „Tajny bajkalskich głubin” (http://szerokietory.pl/lang.pl/no/pnews/66). Obejrzyjcie też zamieszczo-ne na CD zdjęcia z zimowej wyprawy nad Bajkał.

W bardzo, bardzo dawnych czasach na miejscu Bajkału znajdowała się kwitnąca dolina z mnóstwem zwierzyny i ptactwa. Szczęśliwie i w pokoju żyli tam ludzie, zajmując się myślistwem i rybołówstwem. Ale kiedyś bogowie rozgniewali się

i zesłali niszczące trzęsienie ziemi. Ziemia rozwarła się i w miejscu żyznej doliny rozpa-noszył się ogień. Pochłaniał wszystko, chcąc wyjść z podziemnych otchłani, uwolnić się i zapanować nad światem. Wystraszeni ludzie w panice rozbiegli się po okolicy, modląc się o ratunek. Wówczas podniosły się góry Chamar-Daban, a z ich szczytów chlusnęły po-toki wody. Między ogniem a wodą rozgorzała walka i wkrótce pokonany ogień schował się pod powierzchnię ziemi. Zwycięska woda wypełniła gigantyczne zagłębienie w ziemi. Tak powstało jezioro, które ocaleni mieszkańcy dawnej doliny nazwali Bajgał – to znaczy Bogaty Ogień.

Zimą po zamarzniętej tafl i jeziora Bajkał bezpiecznie jeżdżą nawet ciężarówki (lód ma ponad metr grubości)

Cieśnina między zachodnim brzegiem Bajkału a największą na jeziorze wyspą Olchon

21


Zuchy nazywają swoje szczyty (przymocowują kartki z napisami), od najwyższego do najniższego.

5. Gry i ćwiczenia. Wyprawa wysokogórska. Szóstki ustawiają się w rzędach, każda przed swoją trasą. Zawodnicy pokonują po drodze przeszko-dy, np. stołki lub krzesła (szczyty), na które muszą wejść. Pomiędzy przeszkodami poruszają się tak, aby nie zboczyć z narysowanej kredą lub zazna-czonej sznurkiem wąskiej trasy (ścieżki skalnej). Dla utrudnienia każdy zawodnik ma przenieść małą pi-łeczkę umieszczoną na książce lub paletce.

6. Gawęda rozmowa. Porozmawiaj z zuchami o niebezpieczeństwach, na jakie narażeni są hima-laiści, a także trudnościach, jakie muszą pokony-wać, zdobywając tak wysokie góry.

7. Gry i ćwiczenia. Wielki Mur Chiński. Podziel gromadę na dwa zespoły. Zadaniem jednego jest przejście przez Wielki Mur Chiński, utworzony przez członków drugiego zespołu. Osoby, które tworzą mur, stoją w szeregu i trzymają się za ręce, mając za-wiązane oczy. Zuchy, które przedostają się na drugą stronę, nie mogą przechodzić dookoła muru.

8. Krąg rady. Podsumowując zbiórkę, zuchy wskazują na mapie wszystkie miejsca, o których była mowa. Każdy zuch mówi, co najbardziej chciał-by zwiedzić na kontynencie azjatyckim.


Podczas zbiórki zuchy mogą zdobywać sprawności indywidualne „plastyka” i „przewodnika po…”.

3. Gry i ćwiczenia. Połów krewetek. Grę można przeprowadzić w szóstkach. Zadaniem uczestni-ków jest zdobycie wszystkich kulek (kapsli, na-krętek), które są w grze. W tym przypadku będzie to wyłowienie krewetek z jeziora Bajkał. Wyjaśnij zuchom, że w jeziorze Bajkał żyje najwięcej gatun-ków krewetek na świecie.

Narysuj na ziemi trójkąt o bokach 50 cm x 70 cm x 90 cm. Na każdym boku ułóż kulki (kapsle, nakrętki): na jednym dwie, na drugim trzy i na trzecim cztery.

Wyznacz linię rzutu, równoległą do jednego z boków trójkąta, z której uczestnicy będą pstry-kać kulkami w kulki na bokach trójkąta.

Gracz rzuca kulką (kapslem, nakrętką), kładąc ją na palcu wskazującym i pstrykając kciukiem.

Jeśli trafi swoją kulką w którąś kulkę na trójkącie, zabiera wybitą kulkę i pstryka dalej z miejsca, w którym zatrzymała się kulka, którą rzucał.

Jeżeli gracz nie trafi w kulkę, traci rundę i jego kulka zostaje na polu gry.

Kiedy na ramionach trójkąta nie będzie już ku-lek, gracz celuje w kulkę, którą rzucał przeciw-nik. Jeśli mu się uda – zabiera trafi oną kulkę, a także pozostałe kulki zebrane przez przeciwni-ka w trakcie rozgrywki. W ten sposób zwycięzca tury zgarnia wszystkie kulki, które były w grze, czyli wyławia wszystkie krewetki.

4. Majsterka. Zuchy już wiedzą, że w Azji znaj-duje się najwyższy szczyt świata. Zadaniem szóstek jest zbudowanie z różnych przedmiotów (dostęp-nych w zuchówce, przyniesionych na zbiórkę przez przybocznych) jak najwyższej „góry”.

Najwyższe szczyty Azji:

1. Mount Everest – 8848 m n.p.m. 2. K2 – 8611 m n.p.m. 3. Kanczendżanga – 8598 m n.p.m. 4. Lhotse – 8511 m n.p.m. 5. Makalu – 8481 m n.p.m. 6. Cho Oyu – 8153 m n.p.m. 7. Dhaulagiri – 8167 m n.p.m. 8. Manaslu – 8156 m n.p.m. 9. Nanga Parbat – 8125 m n.p.m.10. Annapurna – 8091 m n.p.m. Mount Everest – najwyższy szczyt świata

22


CZY WIESZ, ŻE

Azja:

jest największym kontynen-tem, ma 44 579 mln km2,

jest najliczniej zamieszkałym kontynentem, ma 3604 mld mieszkańców.

W Azji znajduje się:

najwyższa wyżyna na świecie – Wyżyna Tybetańska, 5500 m n.p.m., powierzchnia 2,5 mln km²,

najrzadziej zaludniony kraj – Mongolia,

najdłuższa budowla – Wielki Mur Chiński,

największy półwysep – Półwysep Arabski,powierzchnia 2780 tys. km²,

największy archipelag – Archipelag Malajski,

największe jezioro – Morze Kaspijskie, powierzchnia 374 tys. km²,

najgłębsze jezioro – Bajkał, głębokość 1637 m p.p.m.,

najwyższy szczyt – Mount Everest (Czomolungma), 8848 m n.p.m.,

największa depresja – Morze Martwe, 398–408 m p.p.m.,

obszar, gdzie występuje najwyższa temperatura – Półwysep Arabski, bywa tu nawet 65° Celsjusza w cieniu,

największe miasto świata – Tokio w Japonii, 32,5 mln mieszkańców,

najludniejsze państwo – Chiny, ok. 1,32 mld (2007),

najwyższy na świecie wieżo-wiec – Burdż Chalifa w Dubaju, 829 m wysokości i 163 piętra,

największy stadion piłkarski – Rungrado May Day Stadium w Korei Północnej,150 tys. miejsc,

najdłuższy most wybudowa-ny nad wodą – w Chinach, ma 42,5 km.

Wielki Mur od północy osłaniał Chiny przed najazdami plemion stepowych. Dziś jest zabytkiem wpisanym

na listę światowego dziedzictwa UNESCO

23

Zbiórka 4Z WYSPY NA WYSPĘ

Azja to nie tylko zwarty kontynent, to także wiele małych i dużych wysp. Do Azji

należy m.in. największy archipelag na Ziemi – Archipelag Malajski.

Cele zbiórki Kształtowanie postawy tolerancji i braterstwa. Ćwiczenie sprawności fi zycznej zuchów.



Zbiórka ma formę gry terenowej. Zuchy odwiedzą podczas niej azjatyckie wyspy oraz wykonają roz-maite zadania, w których muszą się wykazać zna-jomością Azji.

2. Gawęda. Wielu mieszkańców Azji prowadzi ko-czowniczy tryb życia – polega on na częstej zmia-nie miejsca zamieszkania. Zmienia się je z różnych powodów, w tym ze względów bezpieczeństwa – zagrażających wybuchów wulkanów, suszy, trzę-sienia ziemi, a nawet wojen i konfl iktów. Wędrujący tryb życia prowadzą również pasterze przemiesz-czający się ze swoimi stadami w poszukiwaniu pastwisk. Przykładem osób, które często zmieniają miejsce zamieszkania, są m.in. mieszkańcy pływa-

jącej wioski na jeziorze Tonle Sap w Kambodży. Na wodzie są w niej nie tylko domy mieszkalne, ale też sklepy i szkoła.

3. Gry i ćwiczenia. Na zbiórce zuchy odwiedzą siedem wysp. Na każdej mają najpierw urządzić swoje obozowisko (np. rozbić mały, jak najprostszy do rozstawienia namiot i schować do niego swoje rzeczy), potem wykonać zadanie, a następnie spa-kować swoje rzeczy. Zuchy pokonują trasę szóstka-mi. Każda szóstka rozpoczyna od innej wyspy.

Wyspa 1. Ko Samui to wyspa należąca do Tajlandii. Jest trzecią pod względem wielkości tajską wyspą. Słynie z pięknych plaż i mnó-stwa hoteli, a także uprawy kokosów. Wyspa ta stanowi część Morskiego Parku Narodowe-go Ang Thong, który obejmuje pobliskie rafy koralowe.

Pływająca wioska na jeziorze Tonle Sap w Kambodży Dzieci z wioski na wodzie pływają do szkoły

samodzielnie – w czym kto może, nawet w miskach

24


Zadanie dla szóstki. Tworzenie raf. Z ko-lorowej krepiny wykonajcie jak największą rafę koralową, która będzie otaczała wasz nowy dom i kamufl owała go przed innymi.

Wyspa 2. Boracay to mała fi lipińska wyspa, ma tylko 7 km długości. Nie ma na niej sa-mochodów. Można się tu poruszać rowerem lub skuterem. Na wyspie Boracay znajdują się piękne plaże.

Zadanie dla szóstki. Konstruktor. Z plasti-kowych butelek i innych dostępnych materiałów zbudujcie tratwę do przemieszczania się między wyspami.

Wyspa 3. Indonezyjska wyspa Gili Trawan-

gan to świetne miejsce dla nurków, na wyspie tej działa wiele szkół uczących nurkowania. Jest to jedna z głównych tutejszych atrakcji turystycznych – poza lekcjami jogi.

Zadanie dla szóstki. Nurkowanie po ryby.

W misce z wodą pływają kawałki mandarynki lub innego owocu i trzeba wyłowić je bez użycia rąk.

Wyspa 4. Wyspa Bali, należąca do Indone-zji słynie m.in. z muzyki, tańca i teatru cieni, w którym występują misternie wykonane lalki.

Zadanie dla szóstki. Taniec. Opracujcie wła-sny układ taneczny, który zatańczcie przed całą gromadą.

Wyspa 5. Pionier to bezludna wyspa na Oceanie Arktycznym należąca do Rosji. Jej po-wierzchnia liczy 1527 km2.

Zadanie dla szóstki. Dowód tożsamości.

Wykonajcie paszport szóstki, do którego wpiszecie nazwy odwiedzanych przez was wysp. Do paszpor-tu wpiszcie też nazwy krajów, które odwiedziliście na poprzednich zbiórkach.

Wyspa 6. Tengyz to jedna z Wysp Foczych na Morzu Kaspijskim. Należy do Kazachstanu. Bezludna wyspa o szerokości 7 km i długości 19 km jest zamieszkana przez foki i ptactwo morskie.

Zadanie dla szóstki. Focze zabawy. Utwórz-cie węża, łapiąc się za ramiona. Ostatnia osoba przy-czepia sobie do pasa „foczą płetwę” (może to być kawałek sznurka, taśmy lub chusta). Pierwsza oso-ba, prowadząc cały rząd, usiłuje odczepić płetwę ostatniemu zuchowi w rzędzie, który stara się przed nią uciekać. Po zdobyciu płetwy pierwsza osoba przechodzi na koniec utworzonego rzędu. Gra trwa, dopóki wszyscy nie złapią foczej płetwy.

Ryby to popularne pożywienie ludzi wysp

25


Wyspa 7. Jaja to bezludna wyspa w archi-pelagu Wysp Nowosyberyjskich. Odkryli ją w 2013 r. członkowie załóg dwóch rosyjskich śmigłowców. Z jej nazwą związana jest za-bawna historia. Najpierw odkrywcy postano-wili nazwać ją Bounty. Jednak gdy ustalano, kto pierwszy dostrzegł wyspę, wszyscy zaczęli przekrzykiwać się: „Ja, ja, ja!”. Wtedy postano-wiono nazwać wyspę Jaja.

Zadanie dla szóstki. Poszukiwanie batona.

Na wyspie ukryty został baton Bounty. Zadaniem szóstki jest odnaleźć go i zjeść tak, aby każdy zuch dostał kawałek.

4. Podsumowanie gry. Zuchy pokazują na ma-pie miejsca, które odwiedziły. Każda szóstka pre-zentuje taniec przygotowany na wyspie Bali.

5. Krąg rady. Zapytaj zuchy, czy wygodnie było im za każdym razem zbierać cały swój dobytek i przenosić się w inne miejsce. Skoro same męczyły się z przenoszeniem swoich rzeczy, łatwiej będzie im zrozumieć sytuację ludzi, którzy zmuszeni są do koczowniczego życia. Zastanów się z zuchami, jak można rozwiązać ten problem.


Podczas zbiórki zuchy mogą zdobywać sprawności indywidualne, m.in. „majsterkowicza” i „gimna-

styka”.

Plaża na Poda Island w południowej Tajlandii

nad Morzem Andamańskim

Malezyjska wyspa Mantanani

26

Zbiórka 5W ŚWIECIE BAŚNI I TRADYCJI

Zuchy znają Japonię zapewne głównie z fi lmów rysunkowych. Być może nie zdają

sobie sprawy, że to kraj o bogatej kulturze, którego mieszkańcy dbają o tradycje

narodowe. Na każdym kroku kultywuje się tam dawne zwyczaje, które współist-

nieją z najnowszymi zdobyczami cywilizacji.

Cele zbiórki Przybliżenie zuchom tradycji występujących w Azji – na przykładzie Japonii. Zwrócenie uwagi na znaczenie przyjaźni i postawę braterstwa.



2. Gawęda. Zuchy znają już azjatyckie zwierzętai wiedzą, jak wspaniałe krajobrazy można zobaczyć na tym kontynencie. Teraz z biurem turystycznym „Kierunek Azja” wybiorą się na wycieczkę do Ja-

ponii – w tym kraju podczas wakacji w 2015 r. na skautowym Jamboree przebywała ponad 300-oso-bowa grupa harcerek i harcerzy. Aby wprowadzić dzieci w klimat tradycyjnej kultury Kraju Kwitnącej Wiśni, zaproś je do wysłuchania japońskiej baśni „Czarodziejski imbryczek” (M. Juszkiewiczowa, Czarodziejski imbryczek. Baśnie i legendy japońskie, Warszawa 1986).

Daleko, daleko, w ciemnym, starym lesie stała kiedyś świątynia. Obok świątyni mieszkał bonza – mnich japoński, który opiekował się przybytkiem i odprawiał nabożeństwa. W świątyni było wiele różnych przedmiotów, a wśród nich mały,

nadgryziony zębem czasu imbryk. Naczynie nie było szczególne: wyglądało bardzo zwy-czajnie, ale okoliczni mieszkańcy znali legendę, która mówiła, iż ten stary czajnik jest ma-giczny. Być może dlatego nie używano już go od dłuższego czasu.

Kiedyś bonza postanowił zaparzyć w nim herbatę – powód był prozaiczny: nie mógł znaleźć żadnego innego imbryka w swoim domu. Postawił napełniony wodą czaj-niczek na piecu i czekał niecierpliwie aż woda się zagotuje. Nagle krzyknął przerażony – z dzióbka imbryka wystawał łebek borsuka, a na miejscu ucha od imbryka pojawił się sterczący, puszysty borsuczy ogon. Borsukowi-imbryczkowi zrobiło się gorąco, zeskoczył z pieca, gonił po kątach i biegał po podłodze. Przerażony bonza zaczął krzyczeć.

Uczniowie bonzy, słysząc krzyki z jego domu, rzucili się na pomoc nauczycielo-wi. Zbiegli się z różnymi chwyconymi w biegu przedmiotami: jeden złapał miotłę, drugi szczypce, trzeci łopatę. Ta banda przestraszyła skutecznie dziwne stworzenie. Czmychnę-ło z domu i na dworze z powrotem zamieniło się w zwykły imbryk. Uczniowie zostawili imbryk na polanie, jednak bonza postanowił sprzedać przedziwny przedmiot blacharzo-wi – wszak przyda się każdy grosz. Wieczorem, kiedy uczniów nie było już w pobliżu, po-szedł na polanę po imbryk i zaniósł go do blacharza. Blacharz nie był zachwycony tym, co mnich chciał mu sprzedać. – Stary, zniszczony imbryk jest niewiele wart – pomyślał, ale nie rozczarował mnicha. Mimo że nie zarabiał wiele, a w dodatku posiadał liczną rodzinę, zapłacił godziwe pieniądze za imbryk, według wagi i jakości materiału. Następnego wieczoru blacharz nie mógł zasnąć. Miał wrażenie, że w domu hałasują szczury, zaczął więc je przeganiać, tupiąc nogą, którą

27


wystawił na podłogę. Nagle poczuł, że coś futrzastego przebiegło mu po stopie. Zdener-wował się okropnie! Zapalił lampę, żeby poszukać szkodników i w jej świetle zobaczył dziwne stworzenie, które przypominało ni to imbryk, ni to borsuka! Złapał kij i zamierzył się w stronę znalezionego stwora, ale nim zdążył machnąć, borsuka już nie było. Blacharz bardzo się zdziwił i to, co widział, zrzucił na karb zmęczenia i niewyspania.

Nazajutrz opowiedział żonie o swoich przywidzeniach i wspólnie zdecydowa-li, że powinni zwrócić imbryk. Czuli, że dzieje się coś dziwnego, od kiedy ten przedmiot pojawił się w domu. Tego dnia jednak blacharz nie miał na to czasu, ponieważ pracował od świtu do nocy, bowiem stała się rzecz niewiarygodna: wszystkim sąsiadom popękały imbryki. Cały czas jednak myślał o tym, żeby zwrócić imbryk bonzie. Kiedy kładł się spać, ledwo przyłożył głowę do poduszki, znów rozległ się hałas. Wyprowadzony z równowagi zaczął krzyczeć. – Wyrzucę cię! Wyrzucę cię, potworze, z domu! – wołał, szukając wzrokiem imbryka szu-rającego po podłodze. – Nie wyrzucaj mnie! – odezwał się imbryk. – Nie wyrzucaj! Mogę ci pomóc. Wiem, że jesteś biedny i żyjesz ubogo ze swoją rodziną. Pomogę ci!

Blacharz stanął, zastanawiając się, jak to się stało, że imbryk przemówił. – Blacharzu! Zostaw wszystko i rusz ze mną w świat. O nic się nie martw. Weź tylko swój bambusowy fl et. Ja zatroszczę się o wszystko inne.

Blacharz rozejrzał się wokoło, słowa były magiczne, przekonujące. Zabrał bam-busowy fl et i postanowił zaufać czarodziejskiemu imbrykowi. Imbryk-borsuk i blacharz wędrowali po całej Japonii. Ludzie gromadnie zbierali się wokół nich i podziwiali, to z ciekawością, to ze strachem patrząc na tańce borsuko-imbryka, któremu blacharz przy-grywał na fl ecie. Zawitali nawet na cesarski dwór, gdzie otrzymali od cesarza przecud-ne szaty. Gdy blacharz poczuł, że może z pełnymi rękami wrócić do domu, skierował się w drogę powrotną. Czekała na niego cała rodzina. Już nigdy nie zaznali biedy, a czaro-dziejski imbryk stał się ich domownikiem.

Zadaj zuchom pytania, które pozwolą sprawdzić, czy dzieci zrozumiały przesłanie japońskiej baśni:

Czy podobała im się ta historia? Jak potraktował imbryczek bonza, a jak bla-

charz? Jak imbryk odwdzięczył się blacharzowi?

Następnie zapytaj zuchy, jakie mają skojarzenia z Japonią. Co zapamiętały ze zbiórki, podczas któ-rej czytaliście listy od dzieci mieszkających w Azji? Wskażcie Japonię na mapie.

3. Gry i ćwiczenia. Na wyznaczonym terenie (szkoła, korytarz, boisko, park przy szkole itp.) w określonym czasie szóstki poszukują przed-miotów lub ilustracji przedstawiających rzeczy i pojęcia związane z Japonią (jedną z ukrytych rze-czy powinien być imbryk – czajniczek do herbaty).

Japońskie uczennice witają w swojej szkole

uczestników 23. Światowego Jamboree Skautowego

28


4. Gawęda, część 2. Nawiązując do ostatniego ćwiczenia, w oparciu o znalezione przedmioty i ilu-stracje, porozmawiaj z zuchami o tym, jak wyglą-dają, jak się ubierają i jak żyją mieszkańcy Japonii (możesz wykorzystać zdjęcia zamieszczone na CD). Odwołaj się przy tym do znanych zuchom bajek, fi l-mów i innych produktów japońskiej kultury. Opo-wiedz o obchodzonym w Japonii święcie, jakim jest Dzień Dziecka, czyli Kodomo no Hi. Japoński

Dzień Dziecka, przypadający 5 maja, dawniej był tylko świętem chłopców, dopiero później zaczęły w tym dniu świętować także dziewczynki. Ważnym symbolem tego dnia jest karp. Japończycy wierzą, że jest on tak silny, iż może płynąć nawet w górę wodospadu. Karp, który tam dopłynie, zamienia się w smoka i wzlatuje do nieba. Ryba ta symbolizu-je zatem wytrwałość i zdolność do pokonywania życiowych przeszkód. W tym świątecznym dniu chłopcy spacerują z latawcami w kształcie karpia, a papierowe wizerunki ryby zdobią japońskie domy.

5. Majsterka. Umów się z zuchami, że teraz bę-dziecie obchodzić Dzień Dziecka po japońsku. Z tej okazji przygotujecie latawce w kształcie karpi. Do ich wykonania potrzebne będą arkusze papie-ru – białe lub kolorowe, karbowana bibuła (różne kolory), kredki, kawałki sznurka lub tasiemki, no-życzki, klej do papieru, niepotrzebne gazety. Prosta instrukcja zrobienia takiego latawca (w języku an-gielskim, z pokazem wykonania) znajduje się pod adresem: https://www.youtube.com/watch?v=32p-smx4aDnQ. Zuchy najpierw rysują kształt ryby, a następnie z pomocą przybocznych wycinają go i rysują rybie oczy, płetwy i łuski, kolorując po-szczególne jej części. Sklejonego i wypchanego gazetami karpia ozdabiają kawałkami bibuły, które będą powiewać na wietrze.

6. Gry i ćwiczenia. Po wykonaniu zadania za-proś zuchy do zaprezentowania latawców innym i sprawdzenia, jak się unoszą w powietrzu. Przed wspólnym puszczaniem latawców zaproponuj dzie-ciom, aby nadały im imiona. Przedstaw zuchom listę popularnych japońskich imion.

Tradycyjne japońskie latawce w kształcie ryb

Japońskie imiona dla dziewczynek:

Aiko – Kochane Dziecko Haruko – Dziec-ko Wiosny Hikaru – Blask Hitomi – Źreni-ca Oka Junko – Posłuszne Dziecko Kaori – Zapach Tkania Kasumi – Mgła Mitsuki – Dziecko Światła Natsuko – Dziecko Lata

Sakura – Kwiat Wiśni Yūko – Uczynne

Dziecko

29


Mały Japończyk uczestniczy w zajęciach

w namiocie polskim podczas 23. Światowego Jamboree

Skautowego

Małe Japonki lubią być fotografowane

Japońskie imiona dla chłopców:

Akira – Jasny Hiroshi – Zrównoważony

Katsumi – Opanowany Kishiro – Szczę-śliwy Syn Masaru – Zwycięski Masashi – Elegancki Shinji – Postępujący Naprzód

Satoshi – Trzeźwo Myślący Tadasho – Lo-jalny, Prawdziwy Tamotsu – Obrońca, Opie-kun

7. Piosenki i pląsy. W Dniu Dziecka w Japonii śpiewa się tradycyjną piosenkę „Koinobori”:Yane yori takai koinobori

Ookii magoi wa otoosan

Chiisai higoi wa kodomo tachi

Omoshirosoo ni oyoideru

Wyżej niż czubki dachów są koinobori,

Wielki czarny to ojciec,

Mniejsze złote to dzieci,

Jak one zabawnie pływają.

Zaproś zuchy do wysłuchania piosenki w języku japońskim (https://www.youtube.com/watch?v= 23wLafeCg2o). Zaśpiewajcie do jej melodii japoń-skie, a także polskie słowa. Przygotuj duży arkusz z tekstem w obu językach.

8. Krąg rady. Nawiązując do znalezionego na początku zbiórki czajniczka i imbryka – bohatera bajki, zapytaj zuchy o związki czajnika do herbaty z Japonią. W razie potrzeby uzupełnij wypowiedzi dzieci, przedstawiając krótko japońską ceremonię picia herbaty.

Przygotuj wcześniej z przybocznymi odpowiednie przybory i zieloną herbatę, następnie zaparzcie uroczyście ten napój (uważaj, aby zuchy nie opa-

30


rzyły się gorącą wodą). Zuchy, siedząc w kręgu, ceremonialnie piją herbatę i podsumowują cykl zbiórek „Azjata”.

Na koniec wręcz uczestnikom zbiórki znaczki sprawności, które mogą przylecieć do nich lataw-cem razem z życzeniami z okazji japońskiego Dnia Dziecka.


Uzupełnieniem prezentowanego cyklu sprawno-ściowego może być wspólne obejrzenie fi lmu ani-mowanego o przyjaźni i trosce o innych pt. „Mój są-siad Totoro”, którego autorem jest Hayao Miyazaki, jeden z najbardziej popularnych twórców animacji japońskiej.

Podczas zbiórki zuchy mogą zrealizować zadania na sprawności indywidualne „śpiewaka”, „plasty-

ka” i „dekoratora”.

31

PROPOZYCJEDLA HARCERZY

32

W Tajlandii skauting jest bardzo popularny. Stroje skautowe dziewczynek są ciemnozielone,

a chłopców w kolorze khaki, do tego wszyscy noszą żółte chusty

33

Zbiórka 1JAK ŻYJĄ NASI RÓWIEŚNICY W JAPONII?

Życie dzieci w krajach azjatyckich nie jest jednakowe. W zamożnej rodzinie japoń-

skiej, pod opieką rodziców dbających o najlepsze wykształcenie syna czy córki,

wygląda inaczej niż życie dziecka z Afganistanu, Kambodży i Bangladeszu, zmu-

szonego sytuacją rodziny do ciężkiej pracy i pozbawionego możliwości nauki.

Cele zbiórki Kształtowanie postawy tolerancji i akceptacji innych. Dostarczenie wiedzy o kulturze i życiu codziennym w Japonii.

1. Obrzędowe rozpoczęcie zbiórki.

2. Ćwiczenie. Zastanówcie się wspólnie, czy moż-na opisać typowy dzień z życia polskiego dziecka. Poproś uczestników o wypisanie kilku punktów,

które większość polskich dzieci realizuje w ciągu dnia. Następnie zastępy prezentują swoje ustalenia.

3. Gawęda. Uczestnicy zbiórki zapoznają się z opi-sem dnia z życia dziecka japońskiego.

Mam na imię Mia, skończyłam już 12 lat. Moja siostra Yoko ma 9 lat. Mieszka- my w Osace razem z tatą, mamą i psem. Pies w naszym języku nazywa się inu, a wołamy na niego Shiroi, czyli Biały. Tata jest głową rodziny. To on pracuje cięż-

ko w koncernie Sony i całymi dniami nie ma go w domu. Tak naprawdę to szansę na po-rozmawianie z nim mamy tylko w soboty i niedziele. Dobrze, że przynajmniej nasza mama nie pracuje.

Codziennie wstajemy o 6 rano, żeby nie spóźnić się do szkoły. Mama budzi mnie i Yoko. Szykujemy się z siostrą do szkoły. Każda z nas zakłada swój mundurek: białą bluzkę, plisowaną spódnicę i podkolanówki. Nasi koledzy ze szkoły też mają mundurki. Chodzą w czarnych marynarkach z metalowymi guzikami, czarnych spodniach i eleganckich bu-tach, prawie tak ładnych jak nasze lakierki. Przed wyjściem z domu dostajemy od mamy obentō czyli drugie śniadanie do szkoły. Zawsze jest pyszne i pięknie wygląda. Mieści się w specjalnym pudełku z przegródkami, w których mama z warzyw i innych produktów układa różne wesołe obrazki. Do szkoły jedziemy autobusem. Przystanek jest pod do-mem. Nawet wtedy, gdy jest dużo ludzi, wszyscy grzecznie czekają w kolejce do wejścia do autobusu.

Szkoła jest dla nas bardzo ważna, to dzięki pilnej nauce możemy znaleźć dobrą pracę. Uczymy się matematyki, fi zyki, przyrody, geografi i, języków obcych i innych przed-miotów. No i oczywiście japońskiego. Nasz język nie jest łatwy. Trzeba dużo czasu poświę-cić na naukę pisania i czytania. Ja, chociaż mam już 12 lat, jeszcze nie znam wszystkich znaków naszego pisma.

Po południu chodzę na dodatkowe lekcje – dzięki temu na pewno dostanę się do dobrej szkoły średniej. Mam też zajęcia sportowe. Uwielbiam judo i stale doskonalę swoje umiejętności, zdobyłam już niebieski pas. Yoko uczy się układania kwiatów, czyli ikebany. Dopiero późnym popołudniem wracamy z siostrą do domu. Gramy w gry elek-troniczne i czytamy mangę. Lubimy zajmować się orgiami, czyli składaniem z papieru przeróżnych kształtów. Oglądamy też często fi lmy animowane.


34

4. Ćwiczenie. Poproś uczestników zbiórki o wska-zanie podobieństw i różnic w codziennych czynno-ściach polskich dzieci i ich japońskich rówieśników. Porównajcie wspólnie zajęcia szkolne, pozaszkolne, posiłki, godziny poszczególnych aktywności itp.

5. Wspólne gotowanie i japońska uczta. Przygotujcie na zbiórce tradycyjne japońskie danie – sushi (przykładowy przepis na s. 61). Zjedzcie je potem przy użyciu pałeczek (https://www.youtube.com/watch?v=yh97thcH2Oc). Możecie też wspól-nie napić się zielonej herbaty i zjeść japońskie cia-steczka.

6. Obrzędowe zakończenie zbiórki.

U góry: tradycyjny japoński dom i jego wnętrze,

obok: śniadanie w japońskiej rodzinie

Do przyrządzenia ciasteczek z pastą z czar-

nego sezamu potrzeba:

200 g mąki, 100 g cukru, 90 g masła, 70 g pasty z czarnego sezamu, 1 średnie jajko, 2 łyżeczki czarnego sezamu, pół łyżeczki sody.

Sposób przygotowania:

masło rozpuszczamy w misce, dodajemy jajko, cukier i pastę z czarnego sezamu,

następnie dosypujemy sodę oraz mąkę, ponownie mieszamy, na blachę wyłożoną papierem do pieczenia

łyżką nakładamy masę, formując spłaszczo-ne kulki o średnicy 4–5 cm,

wierzch ciastek posypujemy ziarnami czar-nego sezamu, lekko je dociskając,

ciasteczka pieczemy przez 15–20 minut w piekarniku rozgrzanym do 160°C.

(za: http://www.pl.emb-japan.go.jp/kultura/docu-

ments/Biuletyny/biuletyn1214.pdf)

35

Zbiórka 2SKAUCI W AZJI

W czasie wakacji w 2015 r. 300 harcerek i harcerzy odwiedziło Japonię, uczestni-

cząc w 23. Światowym Jamboree Skautowym. Spotkali się tam ze swoimi rówie-

śnikami z całego świata. Mogli się przekonać, że mają wspólne zainteresowania

i zajęcia, a także podobne problemy – chociaż żyją w różnych kulturach, bardzo

daleko od siebie.

Cele zbiórki Przybliżenie uczestnikom zbiórki idei Jamboree. Zachęcenie do poznawania życia skautów z innych krajów.


2. Gawęda wprowadzająca. Zapytaj harcerzy, czy gdyby mogli poznać swoich rówieśników, zgro-madzonych w jednym miejscu przedstawicieli nie-mal wszystkich krajów, reprezentantów wszystkich kontynentów, skorzystaliby z takiej okazji. Powiedz,

że taka możliwość w skautowym świecie zdarza się raz na cztery lata. Przedstaw krótko ideę Jamboree, czyli światowych zlotów skautowych. Wspomnij, że ostatnie Jamboree odbyło się w sierpniu 2015 r. w Japonii. Możesz przy tym wykorzystać artykuł korespondenta jamborowych mediów Mikołaja Zawiślaka.

Teren, na którym odbywa się 23. Światowe Jamboree Skautowe w Japonii, znajduje się w prefekturze Yamaguchi, w miejscowości Kirara-hama, na sztucz- nej wyspie zajmującej powierzchnię 286 hektarów. Na zlocie są 33 tysiące skau-

tów z całego świata. Można to porównać z liczbą ludności, która mieszka w Ostródzie, Iławie, Nowym Targu lub w dzielnicy Warszawy – Wilanowie. To miasteczko powstawało przez 5 dni, podczas gdy zjeżdżali się do niego skauci z ponad 150 krajów.

Teren Jamboree dzieli się na huby, które można porównać do dzielnic miasta. Na wyspie znajdują się trzy huby mieszkalne, w których są zakwaterowani skauci. Znaj-dują się też różne strefy aktywności (np. basen, arena, globalna wioska). Każda „dzielni-ca” dzieli się na cztery podobozy, które mają nazwy związane z terenami geografi cznymi w Japonii.

Dzień zaczyna się o 5.00 rano, kiedy to rozpoczyna się wydawanie produktów na śniadanie i na lunch. O godzinie 9.00 zostają otwarte drzwi do strefy aktywności (kul-tura, globalna wioska, nauka oraz strefa religii i wyznań). Również od tej godziny można wyruszać na wędrówkę, podczas której poznaje się japońskie środowisko naturalne. Mię-dzy godziną 9.00 a 10.00 odjeżdżają autobusy zawożące uczestników na plażę na zajęcia wodne, do Hiroszimy do Centrum Pokoju i do różnych miast w prefekturze Yamaguchi, gdzie można bliżej poznać kulturę Japonii. Wszystko odbywa się według ustalonego har-monogramu. Każdy podobóz ma codziennie zaplanowaną inną aktywność.

Na terenie Jamboree – tak jak w każdym mieście – znajdują się supermarkety, bank, poczta, budka z telefonami i sklepy z pamiątkami. Jest też specjalne strefa, gdzie stoją namioty organizacji skautowych z całego świata, w których można poznać bliżej różne kraje i skautów, którzy w nich działają. Skauci mogą odwiedzić centrum skautowe w swoim wolnym czasie. Strefy aktywności działają od 9.00 do 12.00 i od 14.00 do 17.00.


36

W każdym przedziale czasowym przybywa na nie inny podobóz. Pozostałe zajęcia cało-dniowe kończą się w godzinach 16.00–17.00.

Po skończonym programie skautowe miasteczko zaczyna tętnić własnym ży-ciem. Idąc, można poczuć się jak w Zakopanem na Krupówkach. Wszyscy skauci są dla sie-bie życzliwi, machają do siebie, uśmiechają się, witają się z tobą – przy okazji pozdrawiając cię i życząc miłego dnia. Przy drogach rozkładają się małe stoiska z plakietkami, chustami czy koszulkami skautowymi na wymianę. Każdy może podejść, zagadać, zaproponować własną plakietkę za wybraną, ustalić warunki wymiany i w końcu jej dokonać. Trzeba pa-miętać tylko o tym, że uczestnik może wymieniać się tylko z innym uczestnikiem, zastę-powy z innym zastępowym, a obsługa (IST) tylko ze sobą.

Wieczorami rozpoczynają się spotkania kulturowe. Wspólne ogniska, wieczory w namiotach hubów z tańcami, piosenkami, grami i pląsami z różnych stron świata. Ostat-nie ofi cjalne wydarzenia programowe kończą się o 22.00, ale niektórzy zostają dłużej ze swoimi nowymi przyjaciółmi.

3. Pokaz fi lmu. Obejrzyjcie wspólnie fi lmową relację z Jamboree w Japonii. Poproś, żeby uczest-nicy zbiórki dokładnie ją obserwowali i postarali się zapamiętać jak najwięcej szczegółów („A look back”, https://www.youtube.com/watch?v=SM7y-JABzA7I).

4. Kwiz dla zastępów. Uczestnicy zbiórki (w za-stępach) mają za zadanie wypisać:

jakie fl agi, jakie instrumenty, jakie dyscypliny sportu, jakie narodowości

udało im się rozpoznać na fi lmie. Podsumowując to ćwiczenie, podkreśl, że w rzeczywistości podczas Jamboree można spotkać jeszcze więcej cieka-wych osób z całego świata, które prezentują swoje narodowe tradycje i aktywności.

5. Pokaz fi lmu, cd. Wyjaśnij, że kolejne Jam-boree odbędzie się w 2019 r. w Stanach Zjedno-czonych. Pokaż uczestnikom fi lm zapraszający na ten zlot (https://www.youtube.com/watch?v=y-ixTHVdSqJI).

6. Ćwiczenie. Uczestnicy zbiórki w zastępach zastanawiają się, jak należy się przygotować do Światowego Jamboree Skautowego. Rozdaj im małe karteczki, na których wypiszą swoje pomy-sły. Następnie zbierzcie podobne do siebie tematy w grupy. Zapewne wśród nich znajdą się kwestie

dotyczące pozyskania pieniędzy, zorganizowania transportu, nauki języka angielskiego, a także pro-blemy związane z uzyskaniem zgody rodziców na wyjazd, lękiem przed wyjazdem do nieznanego kraju i spotkaniem z ludźmi z innych kultur. Poroz-mawiaj z harcerzami o tym, jak najlepiej rozwiązać poszczególne problemy.

7. Przygotowanie reklamy Jamboree. Poproś uczestników zbiórki, aby zamknęli oczy i wyobrazili sobie wielkie, kolorowe pole namiotowe, uśmiech-niętych skautów mówiących w różnych językach, o różnym kolorze skóry, w różnych mundurach i kolorowych chustach. Skauci razem uczestniczą w warsztatach i wędrówkach, a wieczorem przygo-towują posiłki wspólnie z sąsiadami pochodzący-mi z innych krajów. Poproś harcerzy, aby w zastę-pach zastanowili się, dlaczego warto pojechać na Jamboree. Następnie zadaniem zastępów będzie przygotowanie krótkiego fi lmu zachęcającego do udziału w światowym zlocie skautów (można na-grać go kamerą lub telefonem komórkowym).

8. Podsumowanie. Czy po tej zbiórce harcerze chcieliby wziąć udział w Światowym Jamboree Skautowym? Zastanówcie się, jakie kroki zbliżające was do uczestnictwa w kolejnym Jamboree może-cie podjąć już teraz.


P R O P O Z Y C J E D L A H A R C E R Z Y

37

Uczestnicy ceremonii otwarcia 23. Światowego Jamboree Skautowego w miejscowości Kirara-hama w Japonii

Na 23. Światowym Jamboree

Skautowym w Japonii: u góry skautki

i skauci z Hongkongu, z lewej skauci

z Japonii

38

Zbiórka 3Z MAPĄ WŚRÓD ZWIERZĄT

Wiele gatunków azjatyckich jest bardzo poważnie zagrożonych wyginięciem –

z powodu zabijania ich przez kłusowników (dla uzyskania kości słoniowej, skóry

czy mięsa), nielegalnego handlu żywymi zwierzętami, a także niszczenia natural-

nego środowiska (np. wycinania lub wypalania lasów). Na listę potrzebujących

ochrony gatunków trafi ły zarówno popularne zwierzęta, m.in. tak lubiana panda

wielka, tygrys sumatrzański czy słoń indyjski, jak i mityczny saola, czyli odkryte

dopiero w XX w. zwierzę przypominające jednorożca.

Cele zbiórki Wspomaganie rozwoju zmysłów, przede wszystkim spostrzegawczości i orientacji. Uświadomienie potrzeby szacunku dla zwierząt. Wzbogacenie wiedzy dotyczącej zwierząt żyjących w Azji.


2. Gawęda wprowadzająca. Aby uświadomić

uczestnikom zbiórki, że w kulturze Azji od niepa-miętnych czasów zwierzęta odgrywają istotną rolę, przedstaw legendę o znakach chińskiego zodiaku.

W zamierzchłych czasach Budda zaprosił zwierzęta na uroczystą kolację, aby świętować z nimi Nowy Rok. Nie wszystkie jednak zechciały go odwiedzić – postanowiło przybyć tylko kilkanaście z nich.

Aby dotrzeć do Buddy, musiały przejść przez rzekę. Bawół – jako dobry towa-rzysz – podjął się przenieść przez wodę szczura między swymi rogami, ale na drugim brzegu sprytny szczur zeskoczył na ziemię i pierwszy dobiegł do Buddy. Również za spra-wą szczura u Buddy nie zjawił się kot. Wcześniej kot poszedł spać, ale poprosił szczura, by ten go w porę obudził. Szczur, pozbywając się potencjalnego rywala do łask Buddy, nie zrobił tego. Oszukany kot obraził się i odtąd szczur i kot są zajadłymi wrogami.

Do Buddy przybyło w końcu tylko dwanaście zwierząt: przebiegły szczur, pra-cowity bawół, pogodny tygrys, rozważny królik, wspaniały smok, przebiegły wąż, zgrab-ny koń, nieśmiała koza, wesoła małpa, dumny kogut, wierny pies i – ostatnia – spokoj-na świnia. Budda, chcąc podziękować zwierzętom, ofi arował każdemu z nich jeden rok w dwunastoletnim cyklu.

Według chińskich wierzeń ludzie urodzeni w roku danego zwierzęcia dziedzi-czą jego cechy charakteru.

3. Gra terenowa „Poszukiwanie zwierząt w Azji”. Zastępy kolejno wyruszają na wypra-wę po Azji. Ich zadaniem jest opracowanie mapy przedstawiającej jak najwięcej gatunków zwierząt zamieszkujących poznawany kontynent, zgroma-dzenie informacji o tych zwierzętach oraz przed-stawiających je ilustracji.

Każdy zastęp otrzymuje mapę Azji i określony azy-mut, według którego powinien się poruszać, aby znaleźć pierwsze zwierzę. Kolejne miejsca zastępy odnajdują na podstawie azymutu podanego na końcu informacji o zwierzęciu, które już odnaleź-li. Na punktach zastępy mogą mieć do wykonania dodatkowe zadania. Zapoznaj się z przykłado-

wymi punktami gry.


39

Punkt 1. W Azji żyją dwa gatunki jeżozwierzy. Choć wyglądają jak gigantyczne jeże, ich bliski-mi krewnymi są gryzonie, np. świnki morskie.

Jeżatka długoogonowa jest mniej więcej wielkości kota, a wyglądem przypomina kol-czastego szczura. Jej długi ogon na końcu ma kępkę włosów, a całe ciało i nogi pokry-wają krótkie, ostre włosy. Z grzbietu wyrasta jej kilka długich kolców. Jeśli coś zagraża je-żatce, potrząsa ogonem i grzechoce. Jeżatki żyją w lasach. W dzień chronią się w norach, a w nocy polują na owady. Wspinają się na drzewa, by pożywić się owocami, potrafi ą też pływać – u nóg mają błony pławne.

Jeżozwierz indyjski jest dwa razy większy od jeżatki. Jego grzbiet pokrywają długie, ostre kolce. Rozzłoszczony jeżozwierz pod-nosi kolce i grzechocze nimi głośno, aby przestraszyć wroga. Jeśli to nie poskutkuje, szarżuje tyłem i wbija kolce w nieprzyjaciela. Jeżozwierze indyjskie poruszają się powoli. W nocy wychodzą z nor, by coś zjeść. Mają doskonały słuch – spadający na ściółkę owoc słyszą z odległości kilku metrów.

Zadanie dodatkowe. Na podstawie opisu narysujcie sumaka. Porównajcie wasz rysunek ze zdjęciem zwierzęcia znajdującym się w osobnej kopercie.

Punkt 3. Makaki żyją w stadach liczących 40 samic z młodymi oraz 4 lub 5 samców. Jedzą prawie wszystko. Latem żywią się liśćmi, owoca-mi, owadami i larwami. Kiedy ziemia zamarznie, jedzą korę drzew. Większość japońskich ma-kaków mieszka w górskich, chłodnych lasach północnej Japonii. Te śnieżne małpy wynalazły sposób na rozgrzanie się, kiedy jest mróz. Kąpią się w gorących źródłach, które wybijają spod ziemi i tworzą zagłębienia niczym wanny z go-tową kąpielą. Niektóre makaki mieszkają nad morzem. Jedzą kraby i mięczaki, mogą nawet żywić się wodorostami. Szukając pożywienia, potrafi ą przepłynąć pieskiem z jednej wyspy na drugą. Inne stada makaków żyją obok świątyń, gdzie żebrzą o jedzenie u mnichów i ludzi od-wiedzających świątynię.

Zadanie dodatkowe. Ze znajdujących się w kopercie elementów ułóżcie ilustrację przedsta-wiającą opisane zwierzę.

Punkt 4. Tygrysy żyją w dżunglach i lasach In-dii – buszują w zaroślach, a czasem nawet pły-wają w rzekach. Są największe z wielkich kotów. Ważą nawet ponad 250 kg. Od nosa do ogona osiągają długość 3 m. Są mięsożercami. Często polują nocą. Żółto-czarne barwy ich futra są kamufl ażem – zlewają się ze światłem i cieniem w dżungli. Z tyłu uszu tygrysy mają czarno-białe plamki, przypominające wyglądem oczy. Dzięki nim małe tygrysy widzą matkę, która przed nimi skrada się przez dżunglę.

Zadanie dodatkowe. Dorosły tygrys i tygry-siątko zjadają razem 25,2 kg mięsa w ciągu doby. Mały tygrys je 2,5 raza mniej niż duży. Ile kilogra-mów zjada w ciągu doby każde z tych zwierząt? Wiedząc, że jeden hamburger waży 0,225 kg – ob-liczcie, ile hamburgerów dziennie mógłby zjeść dorosły tygrys.

Zadanie dodatkowe. Znajdźcie w pobliżu coś, co się kojarzy z przedstawionym w informacji zwierzęciem. (Mogą to być np. igły sosny przypo-minające kolce jeżozwierza).

Punkt 2. Mongolska antylopa saiga, zwana inaczej sumakiem lub suhakiem, jest wielkości owcy. Wygląda niezgrabnie, ale potrafi szybko uciekać przed wrogiem. Ma potężny nos, po-dobny do trąby. Wygląda to zabawnie, ale jest bardzo przydatne. Gdy saiga galopuje, podno-szą się chmury pyłu. Zwierzę mogłoby się udu-sić, ale nos działa jak fi ltr i uniemożliwia piaskom i pyłom przedostanie się do płuc. Zimą nos pomaga oddychać, ogrzewając lodowate po-wietrze. Działa to tak, jak noszenie szalika na ustach. Saiga ma także wyłupiaste oczy, którymi potrafi zauważyć najmniejszy ruch. Samce mają zakręcone rogi, które są ich bronią. W 1960 r. na wolności było mniej niż 500 sumaków. Dzisiaj jest ich już ponad 2 miliony.


40

Punkt 5. Słonie indyjskie nie są tak wielkie, jak afrykańskie – mają mniejsze uszy, zaokrąglony grzbiet i dwa okazałe guzy na głowie. Ważą około 8 ton i osiągają 3,4 m wysokości. Są dwu-krotnie wyższe i 120 razy cięższe niż człowiek. Są roślinożercami, w ciągu dnia mogą schrupać nawet 200 kg trawy, liści, gałązek i owoców. Trą-ba słonia to bardzo długi nos połączony z gór-ną wargą. Ma ponad 60 tysięcy mięśni – dzięki temu słoń może nią swobodnie poruszać. Sło-nie używają swoich trąb do wąchania, zbierania pożywienia, picia – potrafi ą wessać do tego wielkiego nosa 7 litrów wody!

Zadanie dodatkowe. Według podanej in-strukcji (zamieszczonej na CD) wykonajcie z papie-ru techniką origami sylwetkę słonia.

Punkt 6. Panda wielka (zwana też niedźwie-dziem bambusowym) żyje z reguły samotnie, żywi się wyłącznie pędami, liśćmi i korzeniami bambusa. Ma białe futro z czarnymi plamami wokół oczu, na uszach, łopatkach i łapach. Na wolności żyje tylko 1600 pand, z czego 1200 w górzystych lasach Syczuanu, pozostałe w są-siednich prowincjach. Ponadto 300–400 pand żyje w ogrodach zoologicznych na całym świe-cie. Główną przyczyną wymierania pandy wiel-kiej jest działalność człowieka, który polował na nią w celu zdobycia jej futra. Obecnie dużym za-grożeniem jest niszczenie jej środowiska, czyli wycinanie lasów i obumieranie bambusa. Inną przyczyną jest niska rozrodczość i duża umie-ralność młodych pand. Panda wielka stała się symbolem World Wildlife Fund, organizacji zaj-mującej się ochroną środowiska i organizmów zagrożonych wymarciem, jest także narodo-wym zwierzęciem Chin. Dzięki akcji ochrony pand udało się w ostatnich latach nieco zwięk-szyć ich populację, ale nadal panda wielka należy do najbardziej zagrożonych gatunków zwierząt.

Zadanie dodatkowe. Wymyślcie działanie, które może wspomóc ochronę pandy wielkiej.

Punkt 7. Od 4000 lat wożą ludzi. Przedstawiciel tego gatunku jest doskonale przystosowany do życia w pustynnych warunkach. Dwa rzędy grubych, długich rzęs i zakryte nozdrza chro-nią jego oczy i nos przed piachem. Na stopach ma poduchy, które ułatwiają mu poruszanie się w ruchomych pustynnych piaskach. Może wy-trzymać w temperaturach od minus 27 do plus 50° Celsjusza. Całymi dniami może obywać się bez wody. Potem na raz wypija tyle, ile wynosi jedna trzecia masy jego ciała.

Zadanie dodatkowe. Odgadnijcie, jakiego zwierzęcia dotyczy powyższy opis.

4. Podsumowanie gry. Opowieści podróżni-

ków. Każdy zastęp przygotowuje kilkuminutową prezentację ze swojej wyprawy. Opowiada o po-szukiwaniu zwierząt i zwierzęciu, które najbardziej zainteresowało członków zastępu. Uczestnicy gry wskazują na mapie Azji miejsca, w których żyją po-znane zwierzęta i rozwiązują test, oceniając praw-dziwość zamieszczonych w nim zdań, np.:

Słonie są roślinożercami (prawda). Tygrysy nie potrafi ą pływać (fałsz). Jeżozwierze są krewnymi świnek morskich

(prawda). Baktrian ma jeden garb (fałsz).

Można wyłonić zwycięzców gry lub symbolicznie nagrodzić wszystkie uczestniczące w niej zastępy.

5. Burza mózgów. Zastanówcie się nad tym, dlaczego zwierzęta są ważne i z jakich powodów ludzie powinni się o nie troszczyć.



41

Gęsta, czarno-biała sierść pandy wielkiej

stanowi dobry kamufl aż w bambusowych

zaroślach

Słoń indyjski jest mniejszy od afrykańskiego

Antylopa saiga

ma zabawny, szeroki nos

Makaki lubią przesiadywać

w gorących źródłach

42

Zbiórka 4W 90 MINUT PRZEZ AZJĘ

Azja leży na półkuli wschodniej. Najdalej wysuniętym na wschód punktem

(169°40’W) jest Przylądek Dieżniowa na Półwyspie Czukockim w Rosji, na zachód

natomiast (26°03’E) przylądek Baba na półwyspie Azja Mniejsza w Turcji.

Cele zbiórki Zapoznanie uczestników z krajobrazami Azji. Kształtowanie postawy empatii.


2. Gra „Azjatycka podróż”. Na wstępie należy wyjaśnić cel i zasady gry. Kolejność odwiedzania punktów zastępy wybierają same. Liczba punktów zależy od ilości czasu przeznaczonego na grę i roz-ległości terenu. Przygotowane dla zastępów karty punktacji mogą mieć formę konturowych map Azji z zaznaczonymi w odpowiednich państwach punktami zadaniowymi.

Punkt 1. Nepal

Tubylcy witają podróżników w Nepalu

pogodnym „namaste”, ze złożonymi jak do modlitwy rękami, którymi dotykają czoła. To znaczy nie tylko „dzień dobry”, ale także „po-zdrawiam cię i życzę ci wszystkiego dobrego”. (W ten sposób może również powitać uczest-ników gry osoba prowadząca pierwszy punkt).

Chociaż Nepal jest jednym z najrzadziej zaludnionych krajów świata, wolną przestrzeń wypełniają tu turyści, którzy obierają to miejsce za cel podróży. Niektórzy z nich szukają we-wnętrznego spokoju w ośrodkach buddyjskich, inni wspinają się na najwyższe góry Ziemi, które zajmują 80% powierzchni tego kraju, w tym na Mount Everest, który wznosi się na wysokość 8848 m n.p.m.

Nepal to setki kolorowych buddyjskich fl ag modlitewnych. Ich historia zaczęła się 10 tys. lat temu. Kolory fl ag symbolizują: żółty – ziemię, zielony – wodę, czerwony – ogień, biały – po-wietrze, niebieski – przestrzeń.

Zadanie dla zastępu. Wykonajcie fl agę sym-bolizującą najważniejszy dla waszego zastępu ży-wioł. Uzasadnijcie swój wybór.

Punkt 2. Indie

Indie wkrótce będą najludniejszym

państwem świata (dziś są drugie za Chinami) – zamieszkuje je blisko 1,2 mld osób. Bombaj to jedna z najgęściej zaludnionych me-tropolii – 55 tys. osób na km2 (dla porównania w Warszawie na km2 przypada 3,3 tys. osób). Przez cały dzień na ulicy słychać tu gwar, a sprze-dawcy zapraszają przechodniów do straganów pełnych kolorowych towarów.

Większość wypijanej na świecie herbaty pochodzi z Indii. Kobiety zbierają tam młode, delikatne listki, które potem zostają wysuszone.

Zadanie dla zastępu. Przygotujcie do sprze-daży przyprawy. (Zastępy otrzymują pojemniki z przyprawami – mają rozpoznać przyprawy i wy-konać etykietki z ich nazwami).

Punkt 3. Kambodża

Położona jest na Półwyspie Indochiń- skim, w południowo-wschodniej części

Azji. Należy do najbiedniejszych krajów w tej części świata, gdzie prawie jedna trzecia popu-lacji żyje za mniej niż jednego dolara dziennie.

W Kambodży warto odwiedzić Angkor, czyli kompleks świątyń leżących na powierzchni 400 km2. Największa z nich to Angkor Wat.


43

Duże zainteresowanie budzi obecnie świątynia , na terenie której kręcono fi lm „Tomb Rider” z Angeliną Jolie.

Na jeziorze Tonle Sap znajdują się pły-wające wioski. Na wodzie są też sklepy i szkoła, do której dzieci pływają nawet w baliach.

Zadanie dla zastępu. Udajcie się do najbliż-szego sklepu i za znajdujące się w załączonej ko-percie 4 zł (przybliżona równowartość 1 dolara)kupcie jedzenie, które wystarczy jednej osobie na cały dzień. Dokonajcie jak najrozsądniejszych za-kupów. Punkt 4. Indonezja

Borneo jest największą wyspą Azji oraz

trzecią co do wielkości na świecie (po Grenlandii i Nowej Gwinei).

Ta wyspa to raj dla miłośników przyro-dy. Ciągle odkrywa się tu nowe gatunki roślin i zwierząt. W tropikalnej dżungli możemy tu spotkać dzbaneczniki wielkości człowieka albo osiągającą ponad metr średnicy rafl ezję – mon-strualny pasożytniczy kwiat nazywany „lilią pachnącą trupem” ze względu na rozsiewaną woń gnijącego mięsa.

Indonezyjski archipelag jest największy na świecie. Liczy ponad 17 tys. wysp po obu stronach równika, między Oceanem Indyjskim a Oceanem Spokojnym. Na wyspach mieszka najbardziej zróżnicowane społeczeństwo świa-ta – 200 grup etnicznych mówiących w ponad 300 językach.

Indonezja należy do Ognistego Pier-ścienia Pacyfi ku. Jest tam 167 wulkanów (na ca-łym świecie jest 600 wulkanów), z czego ponad 70 aktywnych. W tym niebezpiecznym rejonie nadal o warunkach życia decyduje natura.

Indonezja ma fl agę podobną do fl agi Polski – tylko odwróconą do góry nogami.

Zadanie dla zastępu. Przygotujcie makietę wybuchającego wulkanu. W jego środek wstawcie butelkę coca coli. Następnie do butelki ostrożnie włóżcie mentosa i zakręćcie ją. Co się stanie gdy

odkręcicie butelkę? Jak wygląda krajobraz dooko-ła waszego wulkanu? (Podczas ćwiczenia należy uważać, by nie pochlapać się colą).

Punkt 5. Iran

Iran do 1935 r. znany był jako Persja. To

bardzo górzysta kraina. Leży nad Zato-ką Perską i Morzem Kaspijskim, w Azji Południo-wo-Zachodniej.

Iran jest republiką teokratyczną, gdzie ofi cjalną religią jest islam. Internet jest inwigi-lowany, telewizja satelitarna zabroniona, policja zamyka sklepy, w których sprzedaje się zakaza-ne od 1996 r. lalki Barbie, a w autobusach i me-trze są osobne wejścia dla kobiet i mężczyzn.

Hidżab oznacza „skromny sposób ubie-rania”. Kobietom nie wolno odsłaniać nic oprócz twarzy i dłoni (dotyczy to również turystek),a mężczyźni zobowiązani są nosić spodnie, któ-re zakrywają całe nogi. Czador to zewnętrzny strój noszony przez kobiety. Jest obowiązkowy w miejscach świętych dla muzułmanów.

Iran słynie z ręcznie tkanych dywanów. Utkano tam największy dywan, o powierzchni 5625 m2. Zawiązano w nim 2,2 mld węzełków, ważył 48 ton i kosztował 5,8 mln dolarów.

Zadanie dla zastępu. Napiszcie petycję do władz irańskich o umożliwienie sprzedaży lalek Barbie.

Punkt 6. Japonia

Zwana jest Krajem Kwitnącej Wiśni. Leży

u wybrzeży wschodniej Azji na czterech głównych wyspach (Honsiu, Hokkaido, Sikoku i Kiusiu) i setkach małych. Jej symbol to wulkan Fudżi.

Mimo że Japonia zmaga się co roku z blisko 1500 trzęsieniami ziemi i 20 tajfunami, ma doskonale rozwiniętą gospodarkę. Aglome-racja stolicy Tokio jest największa na świecie i li-czy ponad 30 mln mieszkańców, a mimo to jest jednym z najbezpieczniejszych miejsc do życia, przestępczość jest tam znikoma.


44

Japońska sieć kolejowa Shinkansen nie tylko jest najbardziej punktualna na świecie (największe opóźnienie to 36 sekund). Do niej należy też rekord świata w prędkości pociągu (581,6 km/h).

Origami uważane jest za tradycyjną sztukę japońską. Historia tej niełatwej umie-jętności składania papieru sięga 700 r. Jedną z najpopularniejszych fi gur origami jest podo-bizna żurawia – japońskiego symbolu szczęścia i życia.

Japońska ceremonia parzenia i picia her-baty liczy sobie 500 lat. Przed ceremonią wszy-scy myją ręce i płuczą usta oraz zdejmują buty i biżuterię. Potem siadają w ciszy i skupieniu. Gospodarz czerpie wodę z żelaznego kocioł-ka zawieszonego nad ogniem. Czerpadełkiem wsypuje herbatę do czarki, zalewa wrzącą wodą i miesza mątewką aż wytworzą się bańki. Czar-kę przekazuje pierwszej osobie, która upija trzy łyki i podaje ją następnej. Cała ceremonia może trwać ponad cztery godziny.

Zadanie dla zastępu. Na podstawie instruk-cji wykonajcie z papieru żurawia. (Instrukcja znaj-duje się na CD i na s. 55–56).

Punkt 7. Chiny

Chiny to najbardziej zaludniony kraj na

świecie (liczy 1,3 mld mieszkańców). Tu w izolacji od reszty świata rozwinęła się cywiliza-cja, po której został Wielki Mur, Zakazane Miasto w Pekinie czy Terakotowa Armia w Xi’anie.

Współczesne Chiny są potęgą gospo-darczą, która jednak rozwija się kosztem środo-wiska naturalnego i zdrowia mieszkańców.

Jednym z gatunków zwierząt zagrożo-nych z powodu wycinania lasów bambusowych jest panda wielka. Występuje tylko w Chinach i żywi się wyłącznie bambusem.

Sztuki walki praktykuje się w Chinach od kilkunastu stuleci. Przy buddyjskim klaszto-rze Shaolin działa słynna szkoła kung-fu. Dzieci rozpoczynają treningi już w wieku 5 lat, dzięki czemu są w stanie osiągnąć poziom mistrzowski.

Zadanie dla zastępu. Na przygotowanych kartonikach wykonajcie swoje wizytówki, zapisu-jąc imiona za pomocą znaków chińskiego alfabetu (załącznik z imionami zapisanymi w chińskim alfa-becie znajduje się na CD).

Punkt 8. Rosja (wschodnia część)

Wierchojańsk na dalekiej północy jest

najmroźniejszym miejscem na świecie. W zimie temperatura spada tam nawet do mi-nus 70° C.

Syberyjskie jezioro Bajkał jest najgłęb-szym jeziorem na Ziemi. Ma 1640 m głębokości i zawiera jedną piątą słodkiej wody na świecie (jest tu jej więcej niż w pięciu Wielkich Jeziorach Ameryki Północnej). W wodzie Bajkału i przy-brzeżnych lasach żyje ponad 1800 gatunków zwierząt. Woda w jeziorze jest bardzo czysta i przejrzysta – widać wszystko na głębokość 40 m. Kiedy jezioro jest zamarznięte, widocz-ność sięga 12 m.

Zadanie dla zastępu. Wykonajcie ilustrację przedstawiającą podwodny świat Bajkału.

3. Podsumowanie. Na zakończenie gry przed-staw zastępom zdania, które mają określić jako prawdziwe lub fałszywe, np.:

W Bajkale mieści się więcej wody niż w pięciu Wielkich Jeziorach Ameryki Północnej (prawda).

Podczas świąt Hindusi malują krowy (prawda). Morze Kaspijskie jest największym jeziorem

świata (prawda). Hindukusz to potrawa z ryżu i rodzynek (fałsz). Buddyści nigdy nie ścinają włosów (fałsz). W Tajlandii podczas pory chłodnej często pada

śnieg i grad (fałsz). Waty to posągi Buddy (fałsz). Nomadzi mieszkają w jogurtach (fałsz). Kumys to napój z wielbłądziego mleka (fałsz).


45

Zbiórka 5KULTURA AZJI

Poszczególne regiony Azji rozwijały się przez tysiące lat w odosobnieniu, więc dziś

kultura tego kontynentu jest najbardziej różnorodna na świecie.

Cele zbiórki Poszerzanie wiedzy uczestników zbiórki o Azji. Kształtowanie postawy tolerancji i otwartości na innych.


2. Wyjaśnienie zasad gry „Kultura Azji”. Za-stępy otrzymują mapę terenu, na której zaznaczo-no kolejne punkty gry. Zadaniem zastępów jest dotarcie do nich i wykonanie zadań, dzięki którym harcerze poznają elementy kultury Azji.

Punkt 1. Religia

Azja jest kontynentem bardzo zróż- nicowanym pod względem religii. Jego

mieszkańcy wyznają zarówno religie monote-istyczne, jak i politeistyczne, mieszkają tu także zwolennicy nowoczesnych ruchów religijnych.

Buddyzm wywodzi się z Indii, jest jedną z najbardziej rozpowszechnionych religii. Jego twórcą był indyjski książę Budda („Oświecony”, „Przebudzony”).

Budda porzucił życie w luksusie. Roz-myślał nad tym, jak można pomóc ludziom w osiągnięciu szczęśliwszego życia. Nauczał, że nie wolno kraść, zabijać i kłamać, że ludzie powinni być dobrzy dla innych. Głosił, że tych, którzy posłuchają jego nauk, czeka reinkarna-cja. Polega ona na odrodzeniu się po śmierci w ciele doskonalszej istoty. Reinkarnacja ma trwać do momentu, aż ludzie osiągną stan doskonałego pokoju i harmonii czyli nirwany. Posągi Buddy można znaleźć w Azji na każdym kroku, a w świątyniach żyje wielu buddyjskich mnichów.

Hinduizm to religia dominująca w In-

diach, Indonezji, Nepalu, Sri Lance i Pa-kistanie. To wiara w jednego Boga (monoteizm) w wielu wcieleniach. Zakłada podziały w spo-łeczeństwie na kasty. Na terenach Indii istnie-je wiele świątyń oraz klasztorów, gdzie mnisi oddają się medytacji. Hinduizm zakłada wiarę w reinkarnację i dążenie do absolutu zwanego atmanem.

Budda ma licznych wyznawców w wielu krajach Azji


46

Islam to religia wyznawana przede

wszystkim w zachodniej Azji – na Półwy-spie Arabskim. Ma obecnie najwięcej wyznaw-ców na świecie. Jej twórcą był prorok Mahomet, który urodził się pod koniec VI w. w Mekce. Jako młody chłopak doznał objawienia – przemówił do niego anioł, który nakazał mu głoszenie no-wej religii. Jego nauki nie spodobały się miesz-kańcom Mekki i w 622 r. Mahomet musiał ucie-kać z miasta – wydarzenie to jest uznawane za ofi cjalny początek religii islamu.

Święta księga islamu, Koran, zawiera opis życia Proroka oraz prawa i zasady życia wyznawców. Religia ta bazuje na Starym Te-stamencie. Islam nie uznaje Jezusa za Boga, a jedynie za jednego z jego proroków. Muzuł-manie mówią o Bogu Allah, co w języku arab-skim oznacza Jeden Bóg.

Taoizm to religia i fi lozofi a wyznawana przede wszystkim w Chinach. Został

zapoczątkowany przez Lao Tzu w VI w. p.n.e. Najważniejszym pojęciem jest tao – źródło, z którego wszystko wypływa, zmienia chaos w porządek, budzi życie. Na tao składają się dwa pierwiastki, jin i jang, oddziałujące wza-jemnie i uzupełniające się. Jin utożsamia się z tym, co żeńskie. Pierwiastek jang jest symbo-lem męskości. Pierwiastek męski dał początek niebu, a żeński ziemi. Dla wyznawców taoizmu ważna jest harmonia i kontakt z naturą, m.in. praktykują jogę, odżywiają się według określo-nych zasad i uczą się specjalnych technik oddy-chania.

Zadanie. Nauczanie Buddy opiera się na zasadach, dzięki którym wszystkim ma być lepiej. Sformułujcie własne zasady, dzięki którym ludzie mogą być dla siebie dobrzy. Swoje propozycje zanotujcie w kolejnych punktach. Porównajcie je z Prawem Harcerskim.

Punkt 2. Język i pismo

Co piąty mieszkaniec Ziemi mówi po

chińsku. Mówiony język chiński składa się z niezliczonej liczby dialektów, które różnią się od siebie tak bardzo, że Chińczyk z Pekinu z trudem może zrozumieć mieszkańca połu-dniowych Chin. W 1955 r. tzw. dialekt manda-ryński (oparty na dialekcie pekińskim) został ogłoszony językiem ofi cjalnym. Młodzi Chiń-czycy uczą się mandaryńskiego w szkole, ale starsi mieszkańcy wsi nadal posługują się tylko swoimi dialektami. Podstawy chińskiego nie są szczególnie trudne do nauczenia. Gramatyka jest dosyć prosta, nie ma w niej odmiany przez przypadki, rodzajów i liczby mnogiej. Problemy w opanowaniu chińskiego powodują cztery tony mowy, chińskie znaki i ogromna liczba przysłów, które są często używane przez wy-kształconych ludzi.

Zadanie. Dobierzcie w pary przysłowia chiń-skie i odpowiadające im polskie. Wyjaśnijcie, co znaczą.

Rzeka ma dwa brzegi, zaś sprawa dwie stro-ny. Kij ma dwa końce.

Człowiekowi, któremu się nie wiedzie, nawet łyk zimnej wody mrozi zęby. Biednemu wiatr wieje w oczy.

Zbyt wielu weterynarzy zaleczy byka na śmierć. Gdzie kucharek sześć, tam nie ma co jeść.

Gdy w górach nie ma tygrysa, małpa ogłasza się królem. Na bezrybiu i rak ryba.

Punkt 3. Sztuka

W 1974 r. w środkowych Chinach pod-

czas drążenia studni rolnicy natrafi li na naturalnej wielkości sylwetki wojowników z gliny. Potem archeolodzy rozpoczęli prace wykopaliskowe w tej okolicy. W rezultacie pod powierzchnią pól uprawnych odkryli rzędy sylwetek żołnierzy z terakoty – całą armię. Te podziemne posągi należały do wielkiego mau-zoleum, które wzniósł dla siebie cesarz chiński Qin Shi Huang Di w III wieku p.n.e.


47

Władca zgromadził 700 tys. przymuso-wych robotników z całego cesarstwa i nakazał im budowę podziemnego pałacu-mauzoleum. Gdy władca zmarł, jego syn i następca pocho-wał go tam, a żywcem zamurowano w mauzo-leum wszystkich, którzy wiedzieli o skarbach. Armia miała strzec cesarza w życiu pozagrobo-wym.

Ocenia się, że w mauzoleum było ponad 8 tys. żołnierzy, 130 rydwanów z 520 końmi oraz 150 żołnierzy kawalerii. W 1994 r. zostało otwar-te Muzeum Xi'an Terakotowej Armii Pierwsze-go Cesarza Qin, które składa się z trzech krypt o głębokości 4–8 metrów. Terakotowi wojow-nicy prowadzą konie i wozy, mają broń, noszą starannie wykonane mundury. Są wśród nich piechurzy, kopijnicy, łucznicy i kusznicy, jeźdźcy prowadzący konie bojowe, woźnice, ofi cerowie, a nawet dwumetrowej wysokości generał, gó-rujący nad innymi.

Najbardziej zdumiewające są twarze żołnierzy. Każda jest inna i przedstawia inne emocje. Badacze uważają, że jako modele za-

pewne posłużyli żołnierze z różnych stron ce-sarstwa.

Armia terakotowa określana jest mia-nem ósmego cudu świata. Od 1987 r. znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO.

Zadanie dla zastępu. Wykonajcie rzeźbę z gliny (gipsu, plasteliny, modeliny), przedstawiają-cą sylwetkę człowieka.

Punkt 4. Film

Bollywood to potoczna nazwa indyj-

skiego przemysłu fi lmowego, utworzo-na w latach 70. XX wieku ze zbitki słów Bombaj i Hollywood. W Madrasie i Bombaju kręci się więcej fi lmów niż w Hollywood. Nazwa Bolly-wood jest używana w kilku znaczeniach jako:

nazwa wielkiego ośrodka produkcji fi lmów w Bombaju,

całej kinematografi i indyjskiej, także spoza Mumbaju (Bombaju),

gatunek fi lmów fabularnych z Indii (lub Pa-kistanu, np. z Lollywood), pokazujących przeważnie problemy miłosne bohaterów, ze sporą ilością piosenek i barwnych scen tanecznych.

Rzeźby tworzące Terakotową Armię

Buddyjscy mnisi korzystają z nowych technologii


48

Zadanie dla zastępu. Obejrzyjcie fragment fi lmu i postarajcie się powtórzyć przedstawiony w nim układ choreografi czny (https://www.youtu-be.com/watch?v=waEXlvat5GA).

Punkt 5. Sport

Karate to sztuka i sport walki. Powstało

na Okinawie w Japonii jako metoda sa-moobrony bez użycia broni. Rozpowszechniło się na całym świecie. Do chwili obecnej powstało ponad 100 stylów karate. W niektórych jednak stylach sztuka ta zmieniła swój charakter z sys-temu walki na system psychofi zycznego dosko-nalenia się, gdzie na pierwszy plan wysuwa się aspekt „drogi”, którą kroczy się całe życie, jako symbolu niekończącego się procesu dążenia do doskonałości.

Sztuka zdobienia ciała rysunkami wykonanymi henną ma w Indiach długą tradycję

W chińskiej sztuce często występuje

wizerunek smoka

Zadanie dla zastępu. Obejrzyjcie fi lm i powtórzcie kilku ciosów karate (https://www.youtube.com/watch?v=LJD6WyLqTa0).

3. Podsumowanie zbiórki. Omawiając wyniki gry, poproś uczestników o wskazanie odwiedzo-nych krajów na mapie.


49

PROPOZYCJE DLA HARCERZY STARSZYCH

50

Skauci ze Sri Lanki w namiocie polskim, 23. ŚwiatoweJamboree Skautowe w Japonii

51

Zbiórka 1ZE ŚWIATOWEGO JAMBOREE

Światowe Jamboree Skautowe w 2015 r. odbyło się w Japonii. Jego uczestnicy

wspólnie poznawali krajobraz, kulturę, przeszłość i współczesne życie Kraju Kwit-

nącej Wiśni.

Cele zbiórki Poszerzanie wiedzy uczestników zbiórki na temat Japonii. Wzbudzenie zainteresowania harcerzy starszych kontynentem azjatyckim.

1. Rozpoczęcie zbiórki w sposób przyjęty w dru-żynie.

2. Gawęda. Uczestnicy zbiórki słuchają japoń-

skiej legendy o powstaniu wulkanu na górze Fu-dżi (https://pl.wikipedia.org/wiki/Opowie%C5%9B %C4%87_o_zbieraczu_bambusu), wprowadzającej w klimat zbiórki.

Dawno temu żył człowiek trudniący się zbieraniem bambusu. Nazywany był Taketori no Okina (Starzec Zbierający Bambus). Do sędziwego wieku nie docze- kał się potomstwa. Pewnego razu, gdy wybrał się zbierać łodygi bambusa, zoba-

czył światło wydobywające się z jednej z nich. Gdy ją ściął, we wnętrzu znalazł niemowlę wielkości ludzkiego palca. Zabrał dziecko do domu i pokazał swojej żonie. Nadali dziecku imię Kaguya-hime (Świetlista Księżniczka) i postanowili, że wychowają dziewczynkę jak własną córkę.

Pomimo niezwykłego pochodzenia, gdy już dorosła, Kaguya nie różniła się wzrostem od swych rówieśniczek. Odznaczała się tak niezwykłą urodą, że przybywali do niej zalotnicy z całego kraju. Dziewczyna jednak odmawiała wyjścia za mąż za którego-kolwiek z nich, większość zatem porzuciła nadzieję na ożenek z nią. Pozostało jednak pię-ciu szczególnie wytrwałych. Ostatecznie Taketori no Okina przekonał córkę, żeby wybrała któregoś z nich. Kaguya zgodziła się, ale postawiła warunek: obiecała wyjść za mąż za tego, który przyniesie jej wskazany przedmiot. Każdemu wyznaczyła inną próbę.

Pierwszy z nich miał przynieść z Indii miskę żebraczą, która należała kiedyś do Buddy. Ten uznał jednak, że zdobycie oryginału przerasta jego możliwości. Nie udawszy się zatem wcale do Indii, znalazł starą, kamienną misę i wręczył dziewczynie. Kaguya za-uważyła jednak, że misa nie jest otoczona blaskiem, który powinien towarzyszyć święte-mu przedmiotowi, i odprawiła oszusta.

Drugi z zalotników miał zdobyć wysadzaną klejnotami gałąź z drzewa rosną-cego na mitycznej górze Hōrai. On również postanowił uciec się do podstępu: zatrud-nił znamienitych rzemieślników, aby wykonali dla niego sztuczną gałąź ze złota, srebrai drogocennych kamieni. Tak spreparowany podarek przedstawił swojej wybrance. Jed-nak gdy prezentował gałąź ukochanej, do bramy jej rezydencji zaczęli się dobijać zatrud-nieni przezeń rzemieślnicy, domagając się zapłaty. Podstęp się wydał i on także musiał zrezygnować z zamiaru poślubienia Kaguyi.

Trzeci konkurent miał przynieść futro ognistego szczura. Pewien kupiec za-pewnił go, że jest w stanie je zdobyć. Przywiózł z Chin futro odpowiadające opisowi. Za-


52

żądał za nie znacznej sumy pieniędzy, którą jego kontrahent wypłacił bez chwili wahania. Gdy Kaguya otrzymała podarek, natychmiast wrzuciła go do paleniska, gdzie futro stra-wił ogień. Okazało się, że zalotnik dał się oszukać kupcowi – prawdziwe futro ognistego szczura miało być bowiem odporne na ogień.

Czwartemu Kaguya wyznaczyła zadanie zdobycia klejnotu ze smoczego na-szyjnika. Zalotnik rozesłał swoich ludzi w celu odnalezienia smoka. Nie wątpiąc w sukces, zaczął przystrajać swoją siedzibę złotem i jedwabiami, aby godnie przyjąć przyszłą żonę. Jednak wysłani przezeń słudzy uznali zadanie za niewykonalne i postanowili nie wracać w ogóle do swego suwerena. W końcu zniecierpliwiony zalotnik sam wypłynął statkiem na pełne morze, by osobiście odnaleźć smoka. Powstrzymał go jednak gwałtowny sztorm, podczas którego niemal postradał życie. Przekonany, iż jest to efekt gniewu smoka, posta-nowił zrezygnować z dalszych prób i wrócić do swojej posiadłości. Całe przedsięwzięcie pochłonęło tak wiele pieniędzy, że jego niegdyś okazała rezydencja popadła w ruinę.

Piąty konkurent miał zdobyć amulet z gniazda jaskółki. Zaczął więc przeszuki-wać gniazda tych ptaków. Podczas swoich starań spadł jednak z dużej wysokości i ciężko się poturbował. Skoro żaden z narzeczonych nie zdołał spełnić swego zadania, Kaguya nie musiała stawać na ślubnym kobiercu.

Wieści o cudownej urodzie dziewczyny dotarły w końcu do uszu samego ce-sarza. Nawet władca nie był w stanie oprzeć się jej wdziękom. Choć nie został poddany żadnym próbom, zaskarbił sobie sympatię Kaguyi. Jednak i jemu nie było pisane zdobyć ręki ukochanej. Ta wyjawiła bowiem ojcu, iż nie pochodzi z tego świata, lecz jest księżnicz-ką z Księżyca. Niedługo też miał nadejść czas jej powrotu do domu i niebiańscy wysłanni-cy mieli przybyć, aby zabrać ją do ojczyzny. Usłyszawszy to, Taketori no Okina powiadomił o całej sytuacji cesarza. Ten wysłał swych żołnierzy, by dzień i noc pilnowali ukochanej i powstrzymali jej krajan, gdy ci już przybędą.

Dom dziewczyny został otoczony kordonem wojska tak szczelnym, iż nawet nietoperz nie byłby w stanie się prześlizgnąć. Jednak zabiegi te okazały się daremne. Gdy przybyli mieszkańcy Księżyca, ich blask poraził żołnierzy i nie byli w stanie stawić najmniej-szego oporu. Nim Kaguya została zabrana do swej ojczyzny, zostawiła list pożegnalny do cesarza oraz eliksir życia. Władca uznał, iż nie pragnie żyć wiecznie bez ukochanej. Rozka-zał zanieść list oraz eliksir na wierzchołek góry Fudżi i tam je spalić. Widoczny nawet z Księ-życa dym unoszący się ze szczytu miał przypominać Kaguyi o tym, że na tym świecie wciąż o niej pamiętają.

3. Rozmowa. Zapytaj uczestników zbiórki: Czy podobała im się ta historia? Jakie przesłanie zawiera? Czy przypomina legendy i baśnie funkcjonujące

w naszej kulturze?

4. Ćwiczenie. Wypiszcie na dużym arkuszu pa-pieru skojarzenia związane z Japonią. Zapewne pojawi się ich wiele, zarówno przywołujących tra-dycyjny wizerunek tego kraju, jak i obraz Japonii współczesnej oraz jej różnych popkulturowych przejawów

5. Historia Sadako. Zapytaj harcerzy, czy Ja-ponia kojarzy im się z Hiroszimą i czy znają histo-rię tego miasta. Jeśli nie, opowiedz o atomowym ataku na Hiroszimę. Przedstaw też historię Sadako – japońskiej dziewczynki, która w wieku dwóch lat przeżyła wybuch bomby atomowej.

P R O P O Z Y C J E D L A H A R C E R Z Y S TA R S Z Y C H

53


W dniu 6 sierpnia 1945 r. startująca z wyspy Tinian superforteca lotnictwa USA zrzuciła na miasto czterotonową uranową bombę atomową „Little Boy”. W chwili ataku w Hiroszimie mieszkało 275 tys. ludzi, oprócz tego stacjonował

tam 40-tysięczny garnizon wojskowy. Bomba spadła na centrum miasta. Wybuchła o go-dzinie 8:16:02 na wysokości 580 metrów nad ziemią z siłą około 15 kiloton trotylu, zabija-jąc natychmiast 78 100 mieszkańców i ciężko raniąc 37 424 osoby. Za zaginione uznano 13 983 osoby. Był to pierwszy w historii atak z użyciem broni nuklearnej. Drugi miał miej-sce trzy dni później w mieście Nagasaki.

Sadako chciała zostać mistrzynią w biegach. Jednak kiedy miała 11 lat, zdia-gnozowano u niej białaczkę, będącą wynikiem napromieniowania po wybuchu bomby atomowej. Dziewczynka, wierząc japońskiej legendzie, postanowiła złożyć tysiąc papie-rowych żurawi, by wyzdrowieć. Nie udało się jej. Zmarła rok później. Złożyła 644 żurawie. Przyjaciele dokończyli jej dzieło i Sadako została pochowana z tysiącem żurawi origami. W 1958 r. z funduszy zebranych przez przyjaciół dziewczyny i wielu innych młodych Ja-pończyków z całego kraju zbudowano pomnik Sadako, który stoi w parku w Hiroszimie. Na pomniku znajduje się napis: „To jest nasz płacz, to jest nasza modlitwa, pokój na świe-cie". Obok wiszą rzędy papierowych żurawi. Ciągle przybywają nowe.

W Parku Pamięci w Hiroszimie znajdują się ogromne ilości papierowych żu-rawi połączonych w łańcuchy, razem z życzeniami pokoju dla całego świata. W stojącym nieopodal muzeum można obejrzeć skutki ataku atomowego oraz wiele eksponatów, które dobitnie uzmysławiają siłę rażenia bomby (np. rozrzucone ubrania, stopioną ze sobą porcelanową zastawę, zdjęcia tzw. „czarnego deszczu” czyli opadów atmosferycznych z pyłami i aerozolami po wybuchu bomby).

Miasto po wybuchu bomby atomowej przedstawia makieta znajdująca się w muzeum w Hiroszimie


54

6. Rozmowa. Zapytaj harcerzy: Jakie konfl ikty powodują wojnę? Jakie zagrożenia dla ludności cywilnej niesie

wojna? Jakie działania są współcześnie podejmowane,

aby na świecie był pokój? Czy są skuteczne? Co my możemy zrobić dla pokoju na świecie?

7. Planowanie działania. Zaplanujcie w waszej szkole akcję na rzecz przyjaźni i pokoju na świecie. Zastanówcie się nad hasłami na plakaty, może wy-myślicie wspólnie happening lub inne wydarzenie, które zwróci uwagę na aktualne wojny i konfl ikty w różnych zakątkach kuli ziemskiej. Harcerze mogą też bardziej lokalnie podejść do tego zadania i za-stanowić się, gdzie w najbliższej okolicy występuje problem związany z nietolerancją, mową niena-wiści lub brakiem akceptacji. Inspiracją może być materiał z kampanii na rzecz pokoju, polegającej na robieniu żurawi przez skautów na całym świe-cie (https://www.youtube.com/watch?v=gpB51o-gwGPc). Zastanówcie się, jak można wykorzystać

wykonane żurawie. Może razem z odpowiednim przesłaniem warto rozesłać je do innych drużyn? Może w ramach waszej kampanii rozmieścicie je w szkole lub w miejscach użyteczności publicznej w waszej okolicy?

Sadako i jej żuraw – symbol szczęścia i długiego życia

Skauci z Tajwanu w Parku Pokoju w Hiroszimie

Pomnik Pamięci Dzieci w Hiroszimie


55

9. Rozmowa. Jamboree to miejsce spotkań „zmieniaczy świata” (changemakers). Zapytaj uczest-ników zbiórki, czy chcieliby się spotkać z tymi, któ-rzy zmieniają świat na lepsze oraz realizują działania na rzecz pokoju i rozwoju. Jeśli tak, to jako IST mogą wziąć udział w kolejnym Światowym Jamboree Skautowym (2019), podczas którego jak zawsze wiele zajęć zostanie poświęconych współpracy, bra-terstwu, pokojowi i rozwojowi.

10. Pokaz fi lmu. Na zakończenie możecie wspól-nie obejrzeć fi lmy dotyczące Jamboree w Japonii (https://www.youtube.com/watch?v=0nqPByTk-c3Q).

11. Zakończenie zbiórki w sposób przyjęty w drużynie.

Wieńce z papierowych żurawi przy Pomniku Pokoju

w Hiroszimie


8. Ćwiczenie. Wykonajcie żurawie do waszej kampanii na rzecz pokoju. Opis składania origami w formie żurawia znajduje się na s. 56–57

Skauci intensywnie działają na rzecz pokoju na świecie. Przygotowując się do 100-lecia skau-tingu, w latach 2005–2007 realizowali pro-gram „Gifts for Peace” w postaci lokalnych pro-jektów na rzecz pokoju w różnych częściach świata. Obecnie realizowany jest program „Messengers of Peace” – „Posłańcy pokoju”. Każda drużyna Związku Harcerstwa Polskie-go może zwrócić się po środki na realizację działań w ramach tego programu – wystarczy poszukać aktualności na ten temat na stronie zhp.pl, wpisując w pole poszukiwań „Messen-gers of Peace”.

Skauci z krajów azjatyckich

chętnie pozują do zdjęć

56


1. Składamy kwadrat po przekątnej

w trójkąt.

2. Rozkładamy pracę i składamy

w trójkąt wzdłuż drugiej przekątnej.

Rozkładamy pracę.

3. Odwracamy pracę i składamy

kwadrat w tzw. książkę, czyli na pół,

na dwa prostokąty.

4. Rozkładamy pracę i znowu skła-

damy na pół, ale tym razem wzdłuż

pionowej osi symetrii.

5. Składamy podwójny kwadrat, tak

jak wskazują krawędzie.

6. Otrzymujemy podwójny kwadrat.

Pracę układamy paszczą do siebie,

dziobem na zewnątrz.

7. Wykonujemy tzw. lody rożki, czyli dolne krawędzie

składamy do środka (do linii przekątnej kwadratu).

8. Odwracamy pracę. Z drugiej strony robimy

także lody rożki.

9. Zginamy mały trójkąt wzdłuż powstałej linii. 10. Otwieramy jedną część i rozciągamy ją.

ŻURAW


575

11. Odwracamy pracę i znowu ją

rozciągamy.12. Pracę układamy całymi trójkąta-

mi na zewnątrz, a podzielonymi

do siebie. Dolne krawędzie składamy

do środka.

13. Odwracamy pracę. Z drugiej

strony tak samo dolne krawędzie

składamy do środka, zwężając w ten

sposób pracę.

14. Odginamy do góry

dolne wąsy.

15. Lekko rozchylamy jeden z wąsów

i przeginamy pracę tak, aby wąs znalazł się

w jej środku. To samo robimy z drugiej strony.

16. Wąs z jednej strony zaginamy i wpychamy

do środka.

17. Ujmujemy za skrzydełka

i delikatnie rozciągamy –

żuraw jest już gotowy.


58

Kopuła Bomby Atomowej (Pomnik Pokoju) – ruiny

budynku, który przetrwał wybuch bomby atomowej

w Hiroszimie, obiekt wpisany na listę światowego

dziedzictwa UNESCO

Cenotaf – symboliczny grobowiec ofi ar bomby atomowej w Hiroszimie

59

Zbiórka 2KULTURA AZJI

Azja to kontynent różnorodny i wielokulturowy, nadal tajemniczy i fascynujący

dla mieszkańców Europy.

Cele zbiórki Poszerzenie wiedzy uczestników o kulturze Azji. Kształtowanie postawy tolerancji i akceptacji innych.


2. Wyjaśnienie zasad gry „Kultura Azji”. Za-daniem uczestników jest zaopatrzenie się przed zbiórką w program wskazujący położenie GPS. Uczestnicy dostają współrzędne GPS punktów, w których zostały rozmieszczone zadania. Zastępy same wybierają kolejność odwiedzania punktów.

Punkt 1. Architektura – skalne miasto Petra

Skalne miasto Petra przez wieki było stolicą arabskiego królestwa. W okre-

sie od III w. p.n.e. do I w. n.e. przeżywało cza-sy swojej świetności. Po latach zapomnienia (zapomniano o nim na kilka wieków) teraz jest jednym z najatrakcyjniejszych historycznych miejsc Bliskiego Wschodu. Znajduje się w po-łudniowo-zachodniej Jordanii, na terenie wy-żynnym, półpustynnym, wśród skał ciągnących się przez ok. 1,6 km ze wschodu na zachód oraz z północy na południe.

Położone w skalnej dolinie miasto wy-maga od odwiedzających wysiłku, by do niego dotrzeć – prowadzi tutaj bowiem jedna wąska droga wśród skał.

Oczywiście, miasto nie jest obecnie zamieszkane, stanowi wyłącznie atrakcję tury-styczną.

Zadanie dla zastępu. „Wykujcie” w mydle mi-niaturę wejścia do skalnego miasta.

Petra – miasto wykute w skale


60

Punkt 2. Ubiór

Sari to tradycyjny strój zakładany przez kobiety na subkontynencie indyjskim.

Jest pasem materiału długości 5–6 metrów. Nie zszywa się go, ale odpowiednio drapuje na syl-wetce.

Tkaninę można udrapować na kilkana-ście sposobów. Najpopularniejsze jest zawija-nie dookoła talii, z końcem przerzuconym przez ramię. Sari najczęściej jest zakładane na halkę i noszone z krótką bluzką z rękawkami.

Zadanie dla zastępu. Zawiążcie sari (wzór na CD).

Punkt 3. Sport

Karate to sztuka i sport walki. Powsta-

ło na Okinawie w Japonii, jako meto-da samoobrony. Rozpowszechniło się na ca-łym świecie. Istnieje ponad 100 stylów karate. W niektórych stylach sztuka ta zmieniła charak-ter z utylitarnego systemu walki na system psy-chofi zycznego doskonalenia się, gdzie na pierw-szy plan wysuwa się aspekt „drogi”, którą kroczy się całe życie, dążąc do doskonałości.

Zadanie dla zastępu. Postarajcie się po-wtórzyć kilka ciosów karate pokazanych na fi lmie (https://www.youtube.com/watch?v=LJD6Wy-LqTa0).

Punkt 4. Jedzenie – sushi

Sushi to potrawa japońska wykonana z gotowanego ryżu zaprawionego octem

ryżowym oraz różnych dodatków, często suro-wych: owoców morza, wodorostów nori, kawał-ków ryb, warzyw, grzybów i jajek. Ze względu na bardzo krótki termin przydatności do spo-życia w restauracjach japońskich jest przygo-towywana dopiero po dokonaniu zamówienia.

Zadanie dla zastępu. Przygotujcie z wybra-nych składników sushi.

Tradycyjny strój Hinduski – sari

3. Podsumowanie gry, wskazanie na mapie miejsc i regionów poznanych na dzisiejszej zbiórce.

4. Zakończenie zbiórki w sposób przyjęty w dru-żynie.

W posiłkach mieszkańców Azji Południowo-

-Wschodniej występuje wiele warzyw i owoców


61

Składniki sushi:

0,5 kg ryżu, 7 łyżek octu ryżowego, 4 łyżki cukru, sól do smaku, nori (prasowane algi).

Przykładowe dodatki:

300 g fi letu łososia, świeży ogórek, mango, surimi (paluszki krabowe), sałata, serek kiri (kanapkowy,

śmietankowy), wasabi, marynowany imbir, sos sojowy.

Gotowanie ryżu:

Ryż płuczemy pod bieżącą wodą, ciągle mieszając, aż woda będzie przezroczysta.

Po wypłukaniu zostawiamy go w wodzie na kilkanaście minut.

Potem płuczemy jeszcze raz, nalewamy wodę w proporcji 1:1,2 (ryż i woda).

Gotujemy pod przykryciem na małym ogniu 15 minut –

aż odparuje cała woda, na początku często mieszając.

Po ugotowaniu zostawiamy ryż na 15 minut pod przy-kryciem, później przekła-damy do miski, polewamy sosem, delikatnie mieszamy i zostawiamy przykryty do wystygnięcia.

Przygotowanie sosu ryżowego:

Łączymy ocet ryżowy z cukrem i solą, wlewamy do rondelkai podgrzewamy – aż cukier i sól się rozpuszczą (nie gotujemy). Odstawiamy do wystygnięcia.

Przygotowanie dodatków:

Łososia (bez ości) po odkroje-niu skóry kroimy na paseczki (lepiej nie używać surowej ryby, tylko ją zgrillować).

Ogórka nie obieramy ze skórki, należy wydrążyć miąższ i pokroić go w cienkie paseczki.

Mango obieramy ze skórki, kroimy w długie paski.

Zawijanie sushi:

Matę bambusową owijamy przezroczystą folią spożyw-czą i kładziemy na stole.

Przygotowujemy miseczkę z wodą do moczenia rąk przed każdym dotknięciem ryżu, który jest bardzo kleisty.

Na macie układamy nori, a następnie na 2/3 nori nakładamy cienką warstwę ryżu.

W połowie ryżu układamy wybrane składniki, np. liść sałaty, kawałek ryby, ogórek

W japońskim barze sushi

(przed nałożeniem składni-ków można na ryżu rozsma-rować pasek z wasabi).

Zawijając, palcami chwytamy matę i nadzienie sushi, matę zawijamy za nadzienie i lekko dociskamy, a potem rolujemy prawie do końca. Koniec nori bez ryżu zwilżamy wodą, aby lepiej się skleił, zawijamy do końca.

Kroimy rolkę na kawałki. Podajemy na drewnianej desce lub talerzykach, w małej miseczce podajemy sos sojowy (do maczania kawałków sushi).

PRZYGOTOWANIE SUSHI

62

Zbiórka 3AZJATYCKIE „NAJ”

Azja jest „naj” pod wieloma względami. To największy i najbardziej zaludniony

kontynent, z najwyższym szczytem świata Mount Everestem i największą depre-

sją, jaką jest Morze Martwe. W Azji powstała też najdłuższa na świecie budowla

– Wielki Mur Chiński.

Cele zbiórki Zwrócenie uwagi na wartość pracy zespołowej. Poszerzenie wiedzy uczestników o Azji.


2. Gawęda o azjatyckich „naj”. Zamiast w tra-dycyjnej gawędzie informacje można przedstawić w formie puzzli, zaszyfrowanej wiadomości lub w inny atrakcyjny sposób.

W Azji znajdują się najwyższe budynki świata, w tym aż dziewięć z dziesięciu najwyższych wieżowców. Najwyższy z nich nazywa się Burdż Chalifa, znajduje się w Dubaju. Ma 829 metrów wysokości, 163 piętra, na 124 piętrze taras wido-

kowy, a jego stylistyka nawiązuje do kwiatu pustyni i architektury islamu. Azja może również pochwalić się największym na świecie stadionem piłkar-

skim Rungrado May Day Stadium, który powstał w Korei Północnej. Ma 150 tysięcy miejsc siedzących.

Chiny szczycą się najdłuższym na świecie mostem wybudowanym nad wodą, w mieście Qingdao, nad Zatoką Jiaozhou. Ma 42,5 km długości, a jego konstrukcja może przetrwać trzęsienia ziemi, tajfuny i uderzenia statków.

Warto podkreślić również, że Azja to największy kontynent świata, liczący 44 miliony km2. Znajduje się na nim najwyższy szczyt świata Mount Everest (8848 m), tam również, w Tadżykistanie, znajduje się największe jezioro świata, czyli Morze Kaspijskie o powierzchni 371 800 km2.

3. Naj, naj, naj… czyli co? Szybki rozwój kon-tynentu azjatyckiego sprawił, że to tam znajduje się wiele największych, najdłuższych i najwyższych rzeczy. A co „naj” można odnaleźć na innych kon-tynentach?

Odszukajcie w Internecie lub przewodnikach zdję-cia wspomnianych „cudów” Azji i zastanówcie się, czy rzeczywiście są one warte tak wielkiego podzi-wu. Znajdźcie następnie dziewięć z dziesięciu naj-wyższych wieżowców świata i nadajcie im nazwy cech, które uważacie za najważniejsze w dzisiej-szym świecie.

4. Współpraca popłaca. Wykorzystując pianki spożywcze (marshmallow) oraz patyczki do szasz-łyków, postawcie jak najwyższą budowlę. Niech będzie również najstabilniejsza, największa, naj-szersza i najładniejsza... Czy łatwo było ją zbudo-wać? Spróbujcie wykonać to zadanie w ograniczo-nym czasie, np. 4 minut. Czy wtedy uda się spełnić wcześniejsze założenia? Zastanówcie się, jaki wpływ na waszą budowlę i sposób jej powstania miała współpraca w zastępie.

5. Jak silna jest grupa? Aby mogły powstać wspaniałe budowle, potrzebna była praca wielu


63

osób, które musiały nauczyć się współpracować w grupie, dzielić zadaniami i pomagać sobie na-wzajem. Weźcie grubą linę i zwiążcie ją tak, aby tworzyła okrąg. Następnie niech każdy złapie w obie ręce jej fragment i napnie nad ziemią z całej siły. Waszym zadaniem jest pokazanie, jak silna jest grupa. W tym celu wybierzcie jedną osobę, która przejdzie po napiętej linie na wysokości około 0,5 metra nad ziemią. Co było najważniejsze pod-czas wykonywania tego zadania?


Tokio, stolica Japonii, najliczniejsze miasto świata

Szanghaj, największe miasto w Chinach

64

Zbiórka 4PRZEŻYĆ W KAMBODŻY

ZA DOLARA

Kambodża położona jest na Półwyspie Indochińskim, w południowo-wschodniej

części Azji. Należy do najbiedniejszych krajów w tej części świata, gdzie prawie

jedna trzecia populacji żyje za mniej niż jednego dolara dziennie.

Cele zbiórki Kształtowanie postawy tolerancji i empatii. Zwrócenie uwagi na mądre pomaganie.


2. Gawęda o mieszkańcach Kambodży przy-gotowana np. na podstawie odcinka „Kobieta saper – Kambodża” z serii podróżniczych fi lmów M. Wojciechowskiej „Kobieta na krańcu świata” lub bloga podróżniczego http://www.koniecswiata.net/azja/kambodza.

3. Wyjaśnienie zasad gry. W grze biorą udział zastępy. Na początku każdy z nich dostaje 1 dolara. Jest siedem etapów gry, z których każdy to jeden dzień. Podstawowe zadanie uczestników to prze-życie za posiadaną kwotę. Każdego dnia za swoją pracę każdy zastęp dostaje 1 dolara. Żeby otrzymać zapłatę, członkowie zastępu muszą wykonać kon-kretne zadania – każdego dnia inne. W przypad-ku, gdy zastęp wykona swoje zadanie bezbłędnie i nadzwyczajnie, wynagrodzenie może zostać pod-niesione do wysokości 1,5 dolara za dany dzień.

Każdy dzień (każde zadanie) zlokalizowany jest w innym miejscu. Poszczególne zastępy zaczyna-ją swoją grę innego dnia (umownie!). Jedynym dniem, od którego nie można rozpocząć, jest dzień drugi, ponieważ zadanie z tego dnia jest bezpośrednio związane z poprzednim. Następnie grupy poruszają się zgodnie z kolejnością dni ty-godnia (jeśli grupa zaczyna od dnia siódmego, to kolejnym zadaniem jest wykonanie pracy w dniu pierwszym).

Pod koniec każdego dnia należy dokonać zakupu jedzenia, które powinno dostarczyć co najmniej 350 kalorii każdej osobie z zastępu. Wygrywa za-stęp, który zarobił najwięcej pieniędzy i którego członkowie w sumie spożyli posiłki o największej wartości kalorycznej.

Cennik i wartość kaloryczna jedzenia:

szaszłyczki mięsne (1000 cal) – 1 dolar, smażone warzywa z makaronem (2500 cal) – 2 dolary,

shake kokosowy (1100 cal) – 1,5 dolara, sojowe mleko w puszce, 300 ml (475 cal) –

0,45 dolara, gotowana kukurydza, 4 sztuki (300 cal x 4) – 1 dolar,

kawa z mlekiem skondensowanym słodzo-nym (350 cal) – 0,60 dolara,

mandarynki, 6 sztuk (100 cal x 6 ) – 1 dolar, zupa z makaronem i wieprzowiną (2600 cal) – 1 dolar,

sucha bułka (75 cal) – 0,13 dolara.

4. Kolejne dni pracy

Dzień pierwszy (prace krawieckie). Zastęp wykonuje strój roboczy dla jednego ze swoich członków, w którym uda się on nazajutrz do pracy w polu i który zapewni mu wygodę, osłoni od słoń-ca oraz umożliwi przechowanie zebranych plonów w specjalnie zaprojektowanych kieszeniach.


65

Dzień drugi (praca w polu). Członkowie zastępu muszą w jak najkrótszym czasie (poniżej 7 minut) oddzielić od siebie 1 kg ryżu, 0,5 kg fasoli oraz 0,5 kg soczewicy. Fasolę gromadzi jedna oso-ba z zastępu w specjalnie zaprojektowanym miej-scu w ubraniu robotnika, wykonanym w ramach zadania z poprzedniego dnia. Wszyscy uczestni-cy mogą pomagać oddzielać składniki, ale fasoli może dotykać tylko robotnik ubrany w uszyty strój.

Dzień trzeci (wyprawa po wodę). Uczestnicy muszą dostarczyć wodę swojemu pracodawcy. Do 10-litrowego wiadra znajdującego się w odległo-ści 50 m muszą przetransportować jak najwięcej wody w czasie 10 min, mając do dyspozycji tylko trzy strzykawki o pojemności 5 ml każda. Za każdą minutę poniżej przewidzianego czasu doliczana zostaje premia w wysokości 0,05 dolara, za każdą minutę zwłoki kwota zarobiona spada o 0,05 do-lara.

Dzień czwarty (budowa domu). Robotnicy znajdują pracę przy budowie tymczasowych do-mów. Zadaniem zastępu jest podział ról i budo-wa domu, w którym znajdzie się pokój do spania i jedzenia oraz miejsce do przygotowywania posił-ków. Do dyspozycji są plastikowe butelki, kartony, sznurek, trawa, kije i inne przedmioty znajdujące się w pobliżu miejsca budowy.

Dzień piąty (praca w Bollywood). Ponieważ jeden z głównych aktorów reklamy o ziemniakach nagle zachorował, reżyser z Bollywood szuka od-twórcy jego roli w całej Azji. Zadaniem każdego członka zastępu jest powiedzieć do kamery kil-ka zdań o sobie (jak się nazywa, co najbardziej lubi robić w wolnym czasie) oraz przedstawić jak najwięcej kreatywnych zastosowań ziemniaka w życiu codziennym (co najmniej pięć). Za każde zastosowanie wymyślone ponad wymagane pięć przewiduje się dodatkowe wynagrodzenie w wy-sokości 0,20 dolara.

Dzień szósty (dostarczenie przesyłki). Aby zarobić pieniądze na przeżycie kolejnego dnia, mo-żecie również zostać kurierami w pobliskim mie-

ście. Zadaniem zastępu jest dostarczenie przesyłki do niebezpiecznej dzielnicy. Kurier nie może zo-stać zauważony przez członka złodziejskiego gangu, który uważnie obserwuje miejsce, w któ-rym ma się znaleźć przesyłka i tylko sporadycznie jego uwagę mogą odwrócić rozgrywające się na ulicy wydarzenia. Przesyłka musi w określonym czasie (10 minut) dotrzeć na miejsce. Jeśli osoba niosąca paczkę zostanie zauważona, musi z nią wrócić na miejsce wyjścia i przekazać ją kolejne-mu członkowi grupy. Raz złapany kurier nie może więcej dotknąć przesyłki. Za każdą minutę poniżej przewidzianego czasu doliczana zostaje premia w wysokości 0,05 dolara, za każdą minutę zwłoki kwota zarobiona spada o 0,05 dolara.

Dzień siódmy (praca przewodnika). Zaro-bić na porcję jedzenia można także, pracując jako przewodnik oprowadzający turystów, którzy licz-nie odwiedzają kraje azjatyckie. Jedna osoba z za-stępu dostaje krótki opis miejsca wraz z jego histo-rią (s. 66–67). Jej zadaniem jest opowiedzieć o tym miejscu reszcie zastępu w taki sposób, aby koledzy mogli na podstawie wysłuchanej historii wykonać „fotografi ę" z wyprawy (rysunek na kartce formatu A6 ilustrujący daną opowieść).

Khmerka przy pracy w polu


66

Opowieść 1. Masada. Na niedostępnym, położo-nym na wysokości 440 m n.p.m. górskim płasko-wyżu nad brzegiem Morza Martwego w 30 r. p.n.e. Herod I Wielki kazał wybudować ogromną twierdzę. Rzymianie zdobyli ją w 73 r. po kilkumiesięcznym oblężeniu. Według przekazu wszyscy mieszkańcy Masady odebrali sobie życie, aby nie wpaść w ręce wroga. Ruiny twierdzy są do dziś dla Żydów symbo-lem heroicznej walki.

Opowieść 2. Pustynia Gobi. Jest położona w Azji Centralnej, na obszarze Mongolii i Chin. Obejmuje zarówno piaszczystą pustynię, słone bagna oraz jeziora, jak i stepy, które przemierzają mongolscy nomadzi, pędząc bydło. Paleontolodzy odkryli na jej obszarze Iiczne szczątki wymarłych jaszczurów sprzed 70 milionów lat.

Opowieść 3. Wielki Mur Chiński. Rozciąga się od Pacyfi ku aż po Turkmenistan na odcinku ponad 6250 km. Rozpoczęta w III w. budowla została ukończona za czasów dynastii Ming (1368–1644). Mur ma wysokość 6–9 m, grubość 5 m i ciągnie się poprzez głębokie doliny i grzbiety górskie.

Opowieść 4. Mekong. Rzeka, która ma źródło na Wyżynie Tybetańskiej, wyznacza granicę Laosu z Birmą, w dolnym biegu między Laosem i Tajlan-dią wpada, po przepłynięciu Kambodży oraz połu-dniowej części Wietnamu, do Morza Południowo-chińskiego. Z powodu silnych spadków oraz wielu katarakt statki mogą pływać dopiero w dolnym biegu Mekongu, który w tym miejscu jest głównym szlakiem komunikacyjnym. Rzeka płynie przez ob-szar urozmaicony krajobrazowo, pełen rozległych pól ryżowych, a także plantacji kukurydzy, trzciny cukrowej i tytoniu.

Masada – skalna twierdza

Odrestaurowane fragmenty Muru Chińskiego

zwiedzają turyści z całego świata


67

Opowieść 7. Prambanan. Obejmujący w sumie 232 budynki kompleks świątyń został wybudowa-ny jako kamienna pamiątka zwycięstwa hindu-istycznej dynastii Mataram nad dynastią Szailen-drów oraz jako odpowiedź wyznawców Siwy na buddyjską świątynię Borobudur w drugiej połowie IX w. Licząca 47 m wysokości główna świątynia jest poświęcona bogu Siwie, a u jej boków stoją dwie mniejsze budowle ofi arowane Brahmie i Wisznu. Ten największy w Indonezji kompleks od 1991 r. na-leży do światowego dziedzictwa kultury UNESCO.

5. Podsumowanie tygodnia pracy. Zastępy podliczają zarobione pieniądze. Wygrywa grupa, która uzyskała najwięcej pieniędzy i której członko-wie w sumie spożyli najwięcej kalorii. Każdy zastęp opowiada o swoich staraniach, aby przeżyć za za-robione pieniądze. Podsumowując grę, jeszcze raz podkreśl, że wielu ludzi w Kambodży musi przeżyć za 1 dolara dziennie – nie jest to jednak proste za-danie.


Opowieść 5. Zatoka Ha Long (Zatoka Spadają-

cych Smoków). Na północno-wschodnim wybrze-żu Wietnamu, wewnątrz Zatoki Tonkińskiej znaj-duje się Zatoka Ha Long, w której na powierzchni 1500 km2 stromo wznosi się z wody ponad 3000 skał wapiennych. Według legendy spadł tutaj smok, który w obronie przed inwazją mongolską zniszczył wybrzeże. Tak powstała Zatoka Spadają-cych Smoków.

Opowieść 6. Malakka. Jest najstarszym miastem Malezji. Stare domy handlowe w stylu kolonialnym, mieszanka europejskich i chińskich elementów architektury, a także chińska dzielnica, w której zachowano czystość stylu architektonicznego, oraz domy na palach na peryferiach metropolii są odbi-ciem liczącej 600 lat historii miasta. Miasto dawno straciło już znaczenie jako ośrodek handlowy i port, jednak ciągle jeszcze można tu poczuć kupiecką at-mosferę.

Z lewej: Zatoka Ha Long w północnej części

Wietnamu, pełna wysepek wyglądających

jak wynurzające się z wody skaliste słupy

Świątynie Prambanan

W Malakce architektura kolonialna miesza się z ele-

mentami charakterystycznymi dla budowli chińskich

68

Zbiórka 5SKAUTING W AZJI.

BOGACTWO RÓŻNORODNOŚCI

Na terenie Azji łączą się trzy regiony skautowe WOSM – Region Euroazjatycki, Re-

gion Arabski oraz Region Azji i Pacyfi ku. Skauci azjatyccy pochodzą z różnych kul-

tur, ale wszystkich – jak skautów na całym świecie – łączy chęć niesienia pomocy

bliźnim.

Cele zbiórki Poznanie indyjskiego epizodu z życia twórcy skautingu R. Baden-Powella. Poznanie azjatyckich organizacji skautowych. Kształtowanie postawy służby.


2. Gawęda wprowadzająca do tematu skautin-gu w Azji, opracowana na podstawie historii, która wydarzyła się podczas pobytu twórcy skautingu w Indiach. Robert Baden-Powell (1856–1943) jako brytyjski ofi cer przebywał tu na misji wojskowej.

Zajmował się przede wszystkim kształceniem zwia-dowców, poszukiwał nowych metod w tym zakre-sie, obserwując uważnie tubylców. Zamieszczona opowieść pochodzi ze zbeletryzowanej biografi i R. Baden-Powella „Wilk, który nigdy nie śpi. Pełne przygód życie lorda Baden-Powella”, autorstwa W. Hansena.

Pewnego razu jeden z żołnierzy zaginął podczas samotnego zwiadu konnego. Możliwe, że zabłądził. Możliwe też, że jego koń – gniady deresz – nie mógł już iść. Miał bowiem na kopycie tylnej nogi zgrubienie, które po dłuższym galopie

musiało boleśnie uwierać. Oddział żołnierzy pod dowództwem ofi cera wywiadu podjął trop jeźdźca wiodący z garnizonu do dżungli, miejscami wyraźnie rozpoznawalny, miej-scami ledwie widoczny.

Po trzech godzinach żołnierze napotkali hinduskiego chłopca wędrującego samotnie z odległej wioski do garnizonu.– Hej, widziałeś może jeźdźca?– Czy macie na myśli bardzo wysokiego żołnierza na gniadym dereszu, który trochę ku-leje?– Tak, to on. Gdzie go widziałeś?– W ogóle go nie widziałem.– To skąd wiesz, jak wyglądał jeździec i jego koń, skoro ich nie widziałeś?– To całkiem proste. Widziałem jego ślady.– My też widzieliśmy jego ślady. Ale skąd wiesz, że jego koń kuleje?

Chłopiec schylił się.– Tu podkowy są wyraźnie rozpoznawalne i ślady są normalne. Ale tylko po lewej. Po tych śladach widać, że duże kopyto tylne wykracza poza małe kopyto przednie. To znak, że koń ma z prawej bóle i utyka. Poza tym prawe kopyto jest słabiej odciśnięte.– Hm. A skąd wiesz, że jeździec był żołnierzem?


69

Chłopak poprowadził oddział przez kilka minut do miejsca, gdzie jeździec zsiadł z konia, przerywając jazdę.– Tu są ślady butów podbitych gwoździami. Układ gwoździ jest charakterystyczny dla bu-tów wojskowych.– A skąd wiesz, że był wysoki?– Odłamał tu gałąź. Stał przy tym na ziemi. Miejsce odłamania jest na dużej wysokości. Tylko bardzo wysoki człowiek mógł tam sięgnąć.– A skąd wiesz, że jechał na gniadym koniu?– Koń otarł się tu o pień drzewa – młody Hindus wydłubał z kory rudawą sierść i pokazał. – Sierść gniadego deresza.

Z pomocą chłopca znaleziono w końcu zaginionego żołnierza.– Ile lat miał chłopiec? – zapytał Baden-Powell ofi cera wywiadu, który opowiedział mu tę historię.– Sądzę, że około dwunastu.– Dwanaście lat. I sam w dżungli – B-P wiedział, jak łatwo można było tam zabłądzić, wie-dział, jak niebezpieczny mógł być las tropikalny, jeśli nie miało się doświadczenia.– Tak, ten chłopak wiedział o zasadach orientacji w terenie więcej niż my. Był bardzo pew-ny siebie. Jak dorosły!– Ma powody – powiedział B-P. – Kto w wieku dwunastu lat odważy się iść sam przez tro-pikalny las? Kto zna przyrodę tak dobrze, kto potrafi ją przechytrzyć, ten ma prawo oka-zywać pewność siebie.

Takie zdarzenia były inspiracją do prac B-P nad tworzeniem zasad skautingu. Baden-Powell miał już wtedy pewien pomysł. Gromadził synów i córki ofi cerów garnizo-nowych wraz z synami i córkami krajowców, zachęcał ich do wspólnych gier, wspólnych zabaw, tańców, przedstawień teatralnych – i okazało się, że młodzi rozumieli się nawza-jem lepiej niż dorośli! Odmienność religii, tradycji, światopoglądu i przyzwyczajeń życio-wych nie stanowiła wcale nieprzezwyciężonego problemu – dla młodzieży! Zaskakujące odkrycie. Odkrycie, które zaprzątało jego uwagę od najwcześniejszego pobytu w Indiach. Jak napisał B-P wiele lat później, gdy założył już ruch skautowy: wielkie braterstwo mło-dych ludzi bez względu na różnice pochodzenia, rasy i wyznania.

Skautki z Turcji również przybyły na Jamboree

Skautki z Indii prezentowały na Jamboree w Japonii

rozmaite elementy swojej kultury


70

3. Rozmowa. Jacy są dziś wasi rówieśnicy w In-diach i innych krajach azjatyckich? Czy idea Ro-berta Baden-Powella znajduje wśród nich swoje odzwierciedlenie? Uczestnicy wspólnie oglądają mapę skautową Azji i zapoznają się z organizacja-mi skautowymi w różnych państwach tego konty-nentu.

4. Uczestnicy poszukują informacji i prezen-tują wybraną organizację skautową z Azji.

5. Przygotowanie kostek domina „Skauto-wa służba”. Na co dzień skauci z Azji nie różnią się od nas. Też pomagają innym. Pełnią służbę, niekiedy w dramatycznych momentach. Podczas trzęsienia ziemi w Nepalu powstały wielkie szkody. W obliczu strasznego kataklizmu skauci z Nepalu realizowali swoją służbę bliźnim, udzielali pomo-cy medycznej, transportowali poszkodowanych i starali się zapewnić jak najlepszą opiekę dzieciom, które straciły rodziców.

Wykonajcie domino pokazujące różne działania pomocowe prowadzone w Azji (mogą to być dzia-łania edukacyjne, pomoc humanitarna, wsparcie

działań służących rozwojowi ekonomicznemu i społecznemu). Potrzebnych ilustracji możecie szukać w Internecie, czasopismach itp. Pracę nale-ży wykonać w zastępach (każdy zastęp przygoto-wuje kilka kostek domina, które złożą się później na wspólną grę).

Należy zwrócić uwagę na to, aby w grze nie wy-korzystywać ilustracji przedstawiających sytuacje drastyczne, związane np. z kataklizmami, katastro-fami itp. – obrazki na kostkach domina powinny dotyczyć działań pozytywnych, wprowadzających dobrą pomoc.

6. Gra w domino „Skautowa służba”.

7. Podsumowanie zbiórki. Zastanówcie się wspólnie nad sytuacjami, które pokazują obrazki na kostkach domina. Zaproponujcie projekty, któ-re możecie podjąć, aby włączyć się w skautową służbę na rzecz rozwiązania problemów global-nych, które dotykają Azję.


Skautki z Indonezji

71

PROPOZYCJE DLA WĘDROWNIKÓW

72

Japończycy byli gospodarzami 23. Światowego Jamboree Skautowego

73

Zbiórka 1KIERUNEK JAMBOREE

Światowe Jamboree Skautowe organizowane jest co cztery lata od 1920 roku, kie-

dy to Wielka Brytania gościła 8 tys. skautów z 38 krajów. W Jamboree w 2015 r.

uczestniczyło 40 tys. dzieci i młodzieży ze 180 państw. W 2019 r. skauci spotkają

się w Stanach Zjednoczonych Ameryki. Związek Harcerstwa Polskiego ubiega się

o organizację Jamboree w naszym kraju w 2023 r.

Cele zbiórki Poszerzenie wiedzy o Japonii. Wspieranie postawy otwartości i służby. Pozyskanie informacji o możliwościach udziału dorosłych wędrowników w światowych zlotach.

WYJDŹ W ŚWIAT, ZOBACZ, POMYŚL, POMÓŻ, CZYLI DZIAŁAJ


2. Gawęda. Zapoznajcie się z japońską legendą, np. opowieścią o króliku i jenocie (http://www3.nhk.or.jp/nhkworld/folktale/english/story32.html).

Dawno temu żył sobie z żoną pewien starzec. Uprawiał w swoim ogródku warzywa, ale na polu zjawiał się często zły jenot i niszczył uprawy. Zmęczony wizytami zwierzęcia mężczyzna postanowił zastawić na niego pułapkę.

Pewnego dnia udało się złapać jenota. Zwierzę zaczęło błagać starca: „Przysię-gam, że już nigdy nie zrobię nic złego!”, lecz ten nie uwierzył mu, związał go mocno sznu-rem i zaniósł do domu. Wchodząc do izby, krzyknął do żony:

– Dzisiaj na kolację zjemy zupę z jenota! Zawiesiwszy zwierzę na haku w kuchni, starzec udał się ponownie na pole.

W tym czasie żona zabrała się za przygotowanie posiłku, ubijając pszenicę w kamiennym moździerzu. Jenot zaczął kwilić słabiutkim głosem:

– Proszę pani, obiecuję, że już będę grzeczny! Proszę mnie odwiązać! – Nie ma mowy – odrzekła staruszka. Po jakimś czasie jenot odezwał się ponownie: – Musi być pani zmęczona, więc niech mnie pani odwiąże, a chętnie pomogę – obiecywał. – Nie potrzebuję żadnej pomocy – odpowiedziała kobieta, ale w końcu słuchając ciągłych

próśb zwierzęcia, uległa jego namowom i odwiązała go. Uwolniony jenot chwycił tłuczek i z całej siły uderzył nim kobietę w głowę. Biedna staruszka upadła, wyzionąwszy ducha.

Po jakimś czasie zrozpaczonego wdowca odwiedził zaprzyjaźniony królik. Zmartwił się bardzo na wieść o śmierci staruszki i rzekł do mężczyzny:

– Pomogę ci się zemścić za śmierć żony! Następnego dnia królik poszedł do jenota i zaprosił go na spacer, zagadując: – Panie Jenocie, pogoda dzisiaj jest prześliczna, może wybierzemy się razem na spacer

w góry, aby uzbierać trochę chrustu? Jenot przystał na tę propozycję. Dwa zwierzaki wybrały się do lasu i uzbierały całą górę

74


chrustu. Wracając do domu, z chrustem na plecach, usłyszeli nagle nieznany i złowieszczy trzeszczący dźwięk. Jenot, który szedł przodem, odwrócił się do królika.

– Panie Króliku, słyszał pan te trzaski? Co to może być? – zastanawiał się głośno. – Nie mam pojęcia – odpowiedział królik. – Może to Trzask-ptak śpiewa na Trzask-górze? Tak naprawdę był to odgłos krzesiwa, za pomocą którego królik starał się podpalić chrust

na plecach złego jenota. Po chwili jenot zapytał ponownie:– Panie Króliku, a słyszy pan ten dziwny ryk?– Oj, panie Jenocie – odrzekł królik – to tylko śpiew Ryk-ptaka.Ogień na plecach Jenota płonął coraz mocniej.– Ał! Ała! – zaczął wrzeszczeć z bólu Jenot.

Następnego dnia Królik przygotowywał pastę z soi, kiedy przyszedł do niego mocno poparzony jenot.

– Wczoraj miałem naprawdę zły dzień – zagaił na powitanie. – Oh, czyżby – odpowiedział chłodno królik. – To przykre. Mam jednak dobre lekarstwo na

oparzenia – dodał, po czym nałożył świeżo przygotowaną pastę na plecy jenota. Jenot nie wiedział jednak, że do pasty Królik dodał świeżo zmielone ostre papryczki. Jak tylko królik posmarował jego plecy pastą, ten zerwał się na nogi i uciekł z przerażającym krzykiem.

Minęło kilka dni. Królik budował drewnianą łódkę na plaży, kiedy zjawił się nie-spodziewanie jenot.

– Panie Jenocie, wybieram się właśnie w morze, aby złowić trochę ryb, może chce się pan zabrać ze mną? – zagaił królik.

Jenot odpowiedział bez zastanowienia:– Oczywiście, z chęcią!

Królik zasugerował zatem, żeby zbudował sobie szybko łódź z błota i jenot zabrał się od razu do roboty. Potem każdy wsiadł do swojej łódki – królik do drewnianej, a jenot do tej z błota – i wypłynęli powolutku w morze.

Im dalej płynęli, tym łódka jenota kruszyła się coraz bardziej. Kiedy ten zorien-tował się, co się dzieje i zaczął krzyczeć z rozpaczy, było już za późno. Tonął razem z roz-padającą się błotną łódką.

Królik krzyknął do tonącego jenota: – Ty podły Jenocie, zasłużyłeś na to za zabicie biednej staruszki! Kiedy jenot na zawsze zniknął pod powierzchnia wody, królik odpłynął spokojnie w stronę

brzegu, wypełniwszy obietnicę daną owdowiałemu starcowi.

Wyjaśnij uczestnikom zbiórki, że legenda jest zwią-zana z najwyższym szczytem w Japonii – górą Fu-dżi. Wokół góry Fudżi i wspinając się na nią moż-na natrafi ć niemal wszędzie na podobizny królika i jenota: w nazwach restauracji, w postaci pomnicz-ków, posążków i różnych gadżetów w sklepach z pamiątkami.

3. Planowanie wyprawy. Przedstaw wędrowni-kom zadanie. Poproś ich o zaplanowanie wyjazdu drużyny na obóz wędrowny do Japonii, którego celem będzie zdobycie góry Fudżi. Przygotuj na

spotkanie mapy, wydrukowane z Internetu infor-macje dotyczące góry Fudżi i możliwości jej zdo-bycia. Przydatne materiały można znaleźć m.in. na stronach internetowych:

http://www.Fujisan-climb.jp/en/, http://www.japan-guide.com/e/e6901.html, http://www.jnto.go.jp/eng/indepth/scenic/mtfuji/fuji_05.html,

https://pl.wikipedia.org/wiki/Fud%C5%BCi.

Na przygotowanie wyprawy uczestnicy zbiórki mają 60 minut, w tym czasie powinni:

75

P R O P O Z Y C J E D L A W Ę D R OWN I KÓWP R O P O Z Y C J E D L A W Ę D R OWN I KÓW

opracować plan podróży z Polski do Japonii i z powrotem, razem z kosztorysem,

zaplanować sposób pozyskania potrzebnego sprzętu,

obliczyć koszty ubezpieczenia, wstępów, trans-portu w Japonii itp.,

znaleźć sposoby organizacji i obliczyć koszt wy-żywienia,

zaplanować wspinaczkę na szczyt, przygotować dokumentację do zgłoszenia wy-

jazdu odpowiednim instytucjom, opracować plan pozyskania środków na takie

przedsięwzięcie, wykonać listę potencjalnych sojuszników i zainteresowanych mediów,

opracować dokładny harmonogram przygo-towań wraz ze szczegółowym podziałem obo-wiązków.

Podczas wykonywania zadania wędrownicy po-winni mieć możliwość korzystania z laptopów z dostępem do Internetu, żeby weryfi kować swoje pomysły i sprawdzać online realia podróży. Możesz również wcześniej skontaktować się z kimś z grona 60 polskich instruktorów i instruktorek IST, którzy

brali udział w 23. Światowym Jamboree Skauto-wym w Japonii, aby zaprosić tę osobę na zbiórkę.

Po upływie wyznaczonego czasu następuje pre-zentacja rezultatów zadania. Zadawaj pytania dotyczące szczegółów planowanych wypraw, wy-chwyć elementy niedopracowane, pochwal za ob-szary dokładnie przygotowane.

Góra Fudżi na wyspie Honsiu została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO

Świt na górze Fudżi

76


4. Kierunek Jamboree! Uświadom uczestnikom zbiórki, że to zadanie miało pokazać, jak należy planować duże przedsięwzięcia – trzeba je rozło-żyć na małe elementy i podzielić się pracą. W taki sposób należy także przygotowywać się do naj-ważniejszej imprezy skautowej – Światowego Jam-boree. Jeśli w ciągu kilkudziesięciu minut potrafi -

Tureccy skauci z IST na Jamboree w Japonii

Czym jest IST? To International Service Team, czyli Międzynarodowy Zespół Służbowy. By znaleźć się na Jamboree jako IST, trzeba mieć ukończone 18 lat i być gotowym do pracy podczas tej międzynarodowej imprezy. W 2019 r.

Jamboree odbędzie się w Stanach Zjednoczonych i jak przed każdym Jamboree zosta-nie ogłoszona rekrutacja do pełnienia różnych rodzajów służb. Wypełniając zgłoszenie do wybranej służby, zaznaczamy doświadczenie i umiejętności, którymi możemy się po-chwalić, następnie po kilkutygodniowej weryfi kacji komenda kontyngentu wysyła infor-mację zwrotną o przydzieleniu do poszczególnych obszarów służb, takich jak media, lo-gistyka, transport, służba na terenie zlotu, służba poza terenem zlotu, służba porządkowa, obsługa programu (na terenie i poza terenem zlotu) – z wyszczególnieniem modułów programowych, obsługa gości, tłumacze, „słuchające ucho” (wsparcie psychologiczne na zlocie). Każdy z członków IST ma obowiązek stawiać się na swoją służbę w wyznaczonych godzinach i wykonywać wyznaczone obowiązki. Ale obowiązki to nie wszystko!

Podczas Jamboree członkowie IST mieszkają w tzw. Adult Area, jest to miej-sce noclegu dorosłych uczestników i organizatorów zlotu. Przygotowany jest osobny program dla dorosłych, mogą oni swobodnie korzystać z czasu wolnego, zwykle mają opracowane opcje wycieczek, a prócz tego mogą zdobywać Jamboree Friendship Badge, czyli odznakę, której regulamin uwzględnia przede wszystkim pozyskiwanie nowych zna-jomości podczas codziennej pracy i czasu wolnego.

Bez IST Jamboree nie mogłoby się odbyć! IST to kilka tysięcy osób, wolonta-riacko wykonujących swoją skautową pracę, by uczestnicy mogli jak najlepiej przeżyć niezwykłą przygodę.

liście zaplanować podstawowe sprawy związane z przygotowaniami do wyprawy na górę Fudżi w Japonii, to z pewnością podołacie przygotowa-niom do udziału w Jamboree w 2019 roku! Może-cie w nim wziąć udział jako członkowie IST. Wyja-śnij uczestnikom zbiórki, czym jest IST, możesz przy tym skorzystać z poniższego tekstu.

Członkowie IST pełnili m.in. służbę porządkową

77

P R O P O Z Y C J E D L A W Ę D R OWN I KÓW

Członkowie IST z Polski w drodze do pracy


5. Służba jako fascynująca przygoda – wspomnienia uczestników. Porozmawiajcie z zaproszonym gościem – uczestnikiem IST lub obejrzyjcie fi lmy dotyczące tej tematyki (fi lm przy-gotowany z okazji 100-lecia skautingu na 21. Świa- towe Jamboree Skautowe w Wielkiej Brytanii,

https://www.youtube.com/watch?v=hrC1VMh7lnc, fi lm pokazujący służbę IST na Jamboree w Japonii: https://www.youtube.com/watch?v=l5H2gqBRC-KE). Zapoznajcie się też z relacją Justyny Rędzikow-skiej, która uczestniczyła w Jamboree w Japonii w 2015 r jako IST.

Cały świat w jednym miejscu. 35-tysięczne miasteczko, gdzie każdy mijany człowiek wita się z tobą uśmiechem. Gdzie wieczorem na dyskotece bawią się razem ludzie wszystkich wyznań, gdzie obok siebie stoi namiot religii chrze-

ścijańskiej, żydowskiej, muzułmańskiej i buddyjskiej. Gdzie skauci z Nepalu spokojnie wciągają co rano swoją fl agę, Turcy dzielą się kawą, Peruwiańczycy uczą grać na bębnach, Meksyk robi „meksyk”, Brazylia – najbardziej gorące dyskoteki, Afryka również umiera tu z gorąca, Madagaskar gubi się na ceremonii, a Węgrzy każdego dnia maszerują ze śpie-wem na ustach. Gdzie obiad jesz dziś z Japończykiem, a następny raz w towarzystwie Australijczyka. Gdzie wciągasz polską fl agę obok fl agi Papui Nowej Gwinei, gdzie skaut z Malezji planuje ci podróż po swoim kraju, Kanadyjczyk wręcza kwiaty w kolorach naro-dowych, Tajwanka jest twoją najlepszą kumpelą z pracy, a Filipińczyk dzieli te same myśli. Gdzie każdego dnia mija się na 3 km2 ludzi ze 150 krajów i regionów. Gdzie przez dwa tygodnie ludzie dzielą się wiedzą, radością i pieśnią. Gdzie Polacy dojechali rowerami,

78


a Czesi starym autem. Gdzie mieszkasz pomiędzy Arabią Saudyjską a Ameryką. Gdzie naj-wyższe władze skautowe sprzątają toalety, bo służba to służba. Jest magia! Idea Jamboree wcielona w życie zawsze pozostanie magiczna.

6. Podsumowanie zbiórki. Zachęć wszystkich do przeżycia wyjątkowej przygody dzięki uczest-nictwu w Jamboree w ramach IST. Nawiązując do zadania dotyczącego góry Fudżi, podkreśl, że każ-de wielkie zadanie składa się z wielu małych kro-ków. Podobnie jak planowanie wyprawy na górę Fudżi, przygotowanie do wyjazdu na kolejne Jam-

boree też wymaga dobrej organizacji pracy, już na etapie planów i przygotowań. A służba IST może być jednym z najbardziej satysfakcjonujących za-dań, jakie będzie wam dane zrealizować.


Członkowie IST z różnych organizacji skautowych

podczas 23. Światowego Jamboree w Japonii Obsługę zlotowych mediów również stanowili

członkowie IST

79

Zbiórka 2PODRÓŻ ŻYCIA.

WĘDRUJEMY PRZEZ AZJĘ

W Azji znajduje się 48 niepodległych państw (licząc państwa tylko częściowo le-

żące na tym kontynencie), 6 państw nieuznawanych na arenie międzynarodowej

oraz 14 terytoriów autonomicznych. Na terenie kontynentu znajdują się także

4 terytoria niesamodzielne.

Cele zbiórki Poznanie różnych sposobów podróżowania. Dostarczenie motywacji do realizacji własnej podróży marzeń. Zachęcenie do stawania się aktywnymi obywatelami świata.



2. Wprowadzenie. Podziel wędrowników na pary. Jedna osoba z każdej pary opowiada o po-dróży, którą chciałaby odbyć w przyszłości. Druga osoba słucha i zadaje pytania, starając się dowie-dzieć jak najwięcej – dokąd chce się udać rozmów-ca, w jakim celu, na jak długo, z kim, co chce robić w czasie podróży. Po 5–7 minutach rozmówcy za-mieniają się rolami. Na zakończenie tej części każ-dy otrzymuje kartkę i zapisuje (rysuje) wizję swojej podróży. Na koniec ćwiczenia zastanówcie się, ja-kie największe wyzwania i potencjalne przeszkody mogą czekać was podczas wymarzonej wyprawy.

3. Podróżnicze historie. Wędrownicy dzielą się na patrole. Każdy patrol otrzymuje adres innej stro-ny internetowej opisującej podróż marzeń po Azji. Zadanie patrolu polega na tym, by w ciągu 15 mi-nut zapoznać się ze stroną i przygotować kilkumi-nutową prezentację danej wyprawy przeznaczoną dla pozostałych osób. Warto zwrócić uwagę na to, kto, w jaki sposób i dokąd jedzie, w jaki sposób po-zyskuje pieniądze, czy stoi za tym jakaś idea oraz jak podróżnik pokonuje przeszkody i rozwiązuje problemy podobne do wskazanych we wcześniej-szej dyskusji w parach na temat podróży marzeń.

Proponowane adresy (strony internetowe w cało-ści lub częściowo dotyczącą Azji):

exchangebabel.com, nagniatamy.pl, loswiaheros.pl.

Następnie patrole prezentują wyprawę, o której czytały, odpowiadają też na pytania innych. W trak-cie prezentacji i rozmowy mogą posiłkować się od-powiednią stroną internetową.

4. Za czy przeciw. Podziel wędrowników na dwie grupy. Jedna z nich będzie za postawioną tezą, druga przeciw niej. Grupy mają 5 minut na

80


wymyślenie jak największej liczby argumentów. Następnie przystępujecie do dyskusji. Przedsta-wiciel grupy „za” ma pierwszy głos oraz minutę, by wypowiedzieć swoje argumenty. Potem głos ma osoba z grupy „przeciw”, która odpowiada na argumenty przeciwników oraz dodaje swoje, rów-nież ma na to minutę. Następnie czas ma kolejna (inna niż poprzednio) osoba z grupy „za” – odpo-wiada na usłyszane argumenty i dodaje kolejne(w ciągu minuty), potem znów następuje minu-ta dla osoby z grupy „przeciw”. W trzeciej rundzie kolejni przedstawiciele też mają minutę czasu i oprócz podawania argumentów podsumowują dyskusję. Przeprowadzamy dwie rundy dyskusji na dwa różne tematy, zmieniając skład grup. Pro-ponowane zagadnienia do dyskusji „za” i „przeciw”:

podróżowanie autostopem, couchsurfi ng (upewnij się, że wszyscy uczest-

nicy wiedzą, czym jest couchsurfi ng – jeśli nie, zrób krótkie wprowadzenie, wyjaśniając ideę i pokazując stronę internetową),

workaway.info (jak wyżej, warto zapoznać się ze stroną internetową i ideą przed rozpoczęciem dyskusji).

5. Rowerowe Jamboree – pomysł na podróż życia. Dla uczestników Rowerowego Jamboree była to niewątpliwie niesamowita przygoda i moż-liwość sprawdzenia własnej wytrzymałości. Na tra-sie uczestnicy spotykali się z życzliwością i przyja-znym przyjęciem przez miejscową ludność.

Na Jamboree na dwóch kółkach. Większość dotarła na Jamboree samolotem, niektórzy dopłynęli statkiem, jeszcze inni całą niemal trasę przejechali po- ciągiem lub autokarem. Ale są tacy, którzy do Japonii postanowili dojechać na

dwóch kółkach – na rowerze. Harcerze z Polski uczestniczyli w trwającej ponad pół roku sztafecie rowerowej prowadzącej z rodzinnego kraju pod bramy Jamboree – Rowero-wym Jamboree.

Idea. Rowerowe Jamboree to projekt zorganizowany wspólnie przez Stowa-rzyszenie „Afryka Nowaka" oraz „Fundację Światowe Jamboree" z Polski. Celem wyprawy była promocja Polski jako organizatora Światowego Jamboree w 2023 r. Przy okazji pomy-słodawcom zależało na zrealizowaniu wyczynu, podjęciu się czegoś wyjątkowo trudnego, co jednocześnie będzie niesamowitą przygodą. Podczas spotkań ze skautami na trasie sztafety uczestnicy chcieli przedstawić polską kandydaturę do organizacji największego światowego zlotu skautów. Poza tym Rowerowe Jamboree stanowi nawiązanie do wypra-wy Kazimierza Nowaka przez Afrykę. Kazimierz Nowak odbył w latach 30. XX w. samotną wyprawę po Czarnym Lądzie, podczas której przebył około 40 000 km – przede wszystkim na rowerze, ale także pieszo i na wielbłądach.

Ludzie. Przygotowania do wyprawy rozpoczęły się ponad pół roku przed wyru-szeniem – w maju 2014 r. Wtedy powstał pierwszy plan, a później zgromadzono liderów, którzy mieli pokierować zespołem. Do każdego odcinka wybrano dwóch liderów – lidera głównego i lidera harcerskiego, odpowiedzialnego m.in. za kontakty z lokalnymi organi-zacjami skautowymi. Zanim pierwsze osoby wsiadły na rowery i ruszyły przed siebie, trze-ba było pozyskać sponsorów, przygotować sprzęt, poszukać noclegów i zadbać o wiele innych rzeczy.

W całej sztafecie wzięło udział prawie 70 osób podzielonych na kilkuosobowe zespoły. W każdym z nich znalazł się jeden lider – doświadczony turysta rowerowy – który miał na celu czuwać nad przygotowaniem i bezpiecznym przeprowadzeniem danego od-cinka. Wśród uczestników byli harcerze, a także osoby niezrzeszone – miłośnicy podróży i rowerów. Aby zostać uczestnikiem, trzeba było mieć co najmniej 18 lat, podstawowe doświadczenie rowerowe i dobrą kondycję. Jedni mieli za sobą już setki zjeżdżonych ki-

81


Uczestnicy Rowerowego

Jamboree zdobywają kolejną część świata Przez Azję – tym razem na rowerach

lometrów, inni tylko lokalne wycieczki. Każda osoba wnosiła do projektu coś nowego – Rowerowe Jamboree to działanie, które jest wspólnym dziełem wszystkich uczestników.

Trasa. Sztafeta wyruszyła na początku stycznia 2015 r. Cała trasa od Polski do Japonii obejmowała 12 500 km i podzielona została na dziewięć etapów trwających od 13 do 30 dni. Uczestnicy jednego odcinka mieli do pokonania od 900 do 2400 km – śred-nio trzeba było przejechać około 70 km dziennie. Trasa Rowerowego Jamboree wiodła przez Polskę, Ukrainę, Rumunię, Turcję, Irak, Iran, Turkmenistan, Uzbekistan, Tadżykistan, Kirgistan, Chiny, Koreę i Japonię.

Wybór trasy wynikał z kilku powodów. Po pierwsze ważne było, aby rowerzy-ści przejeżdżali przez tereny różnorodne i atrakcyjne pod względem turystycznym. Spo-ra część odcinków biegła wzdłuż historycznego Szlaku Jedwabnego. Ważne były także pragmatyczne względy – trzeba było wybrać drogi, którymi da się bezpiecznie i w miarę komfortowo przejechać, więc strome góry czy pustynie trzeba było ominąć. Poza tym po-nieważ jednym z celów było promowanie polskiej kandydatury do Jamboree, uczestnicy chcieli spotkać się z jak największą liczbą skautów, co też dyktowało przebieg trasy.

Po drodze. Podczas całej wyprawy uczestnicy spotykali się z członkami orga-nizacji skautowych. Skauci pomagali w znalezieniu noclegu, organizowali zwiedzanie, a także chętnie brali udział w spotkaniach i dowiadywali się, jak wygląda harcerstwo. Uczestnicy nawiązali wiele ciekawych znajomości. Wsparciem podczas wyprawy okazy-wały się różne stowarzyszenia rowerzystów, które witały uczestników wyprawy i udzielały dobrych rad. Dzięki spotykanym na trasie ludziom Rowerowe Jamboree mogło zmierzać do celu.

Uczestnicy wyprawy przebywali w bardzo różnych warunkach klimatycznych – od kilkunastostopniowych mrozów i ponad metrowych zasp w Turcji do ponad 40-stop-niowych upałów w stepach Turkmenistanu i Uzbekistanu. Rowerzyści przemierzali tereny nizinne, nadmorskie, stepowe, pustynne oraz górzyste, włącznie z przejazdem przez góry Pamir z siedmiotysięcznikami i przełęczami na wysokości ponad 4 tys. m.n.p.m. Spotykali na trasie ludzi różnych kultur i religii, rozmawiali z żyjącymi bardzo skromnie pasterzami w Tadżykistanie, a także z zamożnymi Japończykami z wielkich miast. Urozmaicona, wie-lokulturowa trasa pod koniec lipca 2015 r. zawiodła uczestników Rowerowego Jamboree

82


na 23. Światowe Jamboree w Japonii. Tam uczestnicy ostatniego, dziewiątego etapu po-witani zostali przez polski kontyngent, czyli ponad 300-osobową ekipę harcerzy z Polski, reprezentujących nasz kraj na tym zlocie.

Wyzwanie czy szaleństwo? Mógłby ktoś powiedzieć, że zdecydowanie sza-leństwo... Ale prawda jest taka, że warto, a nawet trzeba realizować w harcerstwie projekty na granicy swoich możliwości. Takie projekty dają wiarę we własne siły, bardzo potrzebną w wędrowniczym działaniu. Mogą być inspiracją dla wielu środowisk, dowodem na to, że nie ma rzeczy niemożliwych. Jednak aby taki projekt zakończył się pomyślnie, trzeba się do niego solidnie przygotować.

Ten wyjazd pozostawił w pamięci uczestników wiele wyjątkowych wspomnień – jak w przypadku hm. Zbigniewa Popowskiego, współpomysłodaw-cy projektu oraz uczestnika etapu siódmego:

Mój etap to była trasa rodzinna, która prowadziła przez Turcję. Dużym za-

skoczeniem dla nas była pogoda – minus 10°C i śniegi. To nie były warunki, jakich się spo-dziewaliśmy. Najciekawszym przeżyciem był fragment trasy, kiedy byliśmy zmuszeni złapać stopa, żeby przemieścić się dalej. Zamarzły nam linki od hamulców i nie dało się jechać. Wreszcie udało się nam zatrzymać... chłodnię. Rowerzy-ści, którzy jechali na tyle samochodu chłodni, musieli tańczyć i śpiewać, aby nie zamarznąć w środku. Na szczęście udało się bezpiecznie i w całości dojechać na miejsce.

Obejrzyjcie również zamieszczony na CD wy-wiad z najmłodszym uczestnikiem Rowerowe-go Jamboree.

6. Podsumowanie. Wróćcie do waszej wymarzo-nej podróży z początku spotkania. Zastanówcie się, czy któreś z przedstawionych rozwiązań może po-móc wam w jej realizacji. Zapiszcie wnioski i nowe pomysły, zdecydujcie też, jaki będzie wasz pierw-szy krok w stronę spełnienia marzeń.


Uczestnicy Rowerowego Jamboree zwiedzali miejscowości położone na ich szlaku

83


2. Gawęda rozmowa. Dewiza wędrownicza jasno określa, że pomaganie jest ważne dla wę-drownika. Zawiera się w programie każdego znaku służby.

Pomaganie nie jest prostą rzeczą. W zależno-ści od motywacji pomagającego może ono zrobić wiele dobrego, ale i sporo złego. Poniżej kilka zasad dotyczących dobrej pomocy:

Dobra pomoc nie jest zaspokajaniem własnych potrzeb i emocji.

Dobrze pomagając, nie przynosimy i nie reali-zujemy swoich idei, ale słuchamy i wspieramy czyjeś pomysł.

Dobra pomoc nastawiona jest na upodmioto-wienie drugiego człowieka, a nie rozwiązanie jego problemów poza nim.

Dobrze pomagając, wspieramy ludzi, którzy sami chcą sobie pomóc i podjęli działanie zanim pojawiła się możliwość ich wsparcia.

Oferując dobrą pomoc, nie przejmujemy od-powiedzialności za życie i rozwój osoby, która z niej korzysta.

Dobra współpraca rozwojowa to nie pomoc hu-manitarna – jej celem nie jest rozwiązanie do-raźnego problemu.

Zbiórka 3ŚWIATOZMIENIACZE.

MĄDRE POMAGANIE W AZJI

Światozmieniacze w różny sposób zmieniają nasz świat na lepsze, odpowiadając

na problemy społeczne, podejmując działania i inspirując innych.

Cele zbiórki Pokazanie różnych sposobów pozytywnego przeobrażania świata. Poznanie mieszkańców Azji aktywnie zmieniających świat. Dostarczenie motywacji do pozostawienia świata odrobinę lepszym. Zachęcenie do stawania się aktywnymi obywatelami świata.


W dobrej pomocy wspieramy konkretnego czło-wieka (grupę ludzi) i jego (ich) ideę.

Dobrze pomagamy, gdy wspieramy ludzi, któ-rzy widzą swoją rolę i odpowiedzialność wobec szerszej grupy – osoby, dla których przyświeca-jąca im idea jest ważniejsza niż doraźne korzyści.

Gdy zdecydujecie, że chcecie włączyć się w dobre pomaganie, znajdźcie organizację, z którą można współpracować zarówno w Polsce, jak i w Azji. Warto zaglądać na stronę www.ngo.pl (portal polskich organizacji pozarządowych).

W Polsce jednym z organizatorów międzyna-rodowego wolontariatu jest Ministerstwo Spraw Zagranicznych, które corocznie organizuje program Wolontariat Polska Pomoc, dzięki któremu młodzi ludzie pracują w różnych krajach świata, w tym w Azji (http://www.polskapomoc.gov.pl/wolonta-riat).

3. Ćwiczenie. Po zapoznaniu się z charakterysty-ką dobrej pomocy uzupełnijcie zamieszczoną na s. 84 tabelę i wypiszcie cechy i motywy dobrego pomagania oraz przykłady z tym związane. Zasta-nówcie się, jaki znak służby lub jaką pomoc chcieli-byście realizować.

84


4. Gra planszowa „Światozmieniacze”. Świa-tozmieniacze to ludzie, którzy w różnych miejscach zmieniają świat na lepsze. Co ich łączy? Co jest po-trzebne, by zmieniać świat?

Przed zbiórką należy przygotować elementy gry:

Plansza do gry. Planszę układamy na stole lub podłodze z kolorowych kartek lub wyciętych z papieru kółek. Plansza zawiera pola w czterech kolorach, każdy kolor oznacza co innego, np.:

czerwony – historia światozmieniacza, zielony – zadanie do wykonania, żółty – polecenie na planszy, biały – kolor neutralny, nic się nie dzieje.

Liczba pól tworzących planszę zależy od czasu, którym dysponujemy i liczby uczestników gry. W razie potrzeby można dołożyć lub usunąć pola, jest to nawet spójne z ideą, szczególnie dokładanie kolejnych pól. Jeśli ktoś zmienia świat, często od-krywa do przejścia nowe pola (zadania, problemy, tematy), których na początku się nie spodziewał.

Zasady gry. Mimo iż dzielimy uczestników na kilkuosobowe zespoły, nie grają one przeciw-ko sobie, ale ze sobą. W grze jest tylko jeden pio-nek, którym posługują się wszyscy gracze. Pierw-sza drużyna rzuca kostką i pionek przesuwa się o określoną liczbę pól. W zależności od koloru pola, na którym znalazł się pionek, zespół rzucają-cy wybiera historię światozmieniacza, którą chce poznać (czerwony), losuje zadanie lub polecenie do wykonania (żółty, zielony). Każdy zespół, który prawidłowo wykonana zadanie, przesuwa pionek dwa pola do przodu (jedno pole, jeśli odpowiedź jest udzielona częściowo). Następnie kolejny ze-spół rzuca kostką, ale gramy tym samym pionkiem, mając wspólny cel – posuwanie się do przodu.

Zadania i polecenia. Treść zadań oraz po-leceń zapisana jest na kartkach odpowiedniego koloru, leżących w trzech pakietach rewersami do góry. W zależności od koloru pola, na którym zna-lazł się pionek, gracze losują kartę z odpowiedniej grupy.

Zasada dobrej pomocy Pomysł na pomoc w Azji Pomysł na pomoc w waszym środowisku

Nienarzucanie się ............................................................... .........................................................................

Uczniowie szkoły prowadzonej przez EA Cambodia

85


Historia światozmieniacza. Na początku pracowałem w innych organizacjach pozarządowych – mówi Sokhan, założyciel EA Cambodia. – Pracuję z biedny- mi społecznościami w sumie od ponad dziesięciu lat. Ale w innych organiza-

cjach pracowałem tylko z jedną określoną społecznością. Dostawałem pensję, wracałem do domu i tyle. Nie zmieniałem tak naprawdę sytuacji biednych ludzi. Dlatego postano-wiłem, że muszę spróbować i samemu rozwiązać ten problem. Wciąż zbyt wiele złych rze-czy dzieje się dzieciom w Kambodży, szczególnie tym najbiedniejszym. Chociaż mamy w Kambodży ponad 2000 NGO, tyle jest jeszcze do zrobienia, przede wszystkim w edu-kacji. Kambodża jest biednym, rozwijającym się krajem. (...) Wierzę, że jeśli w kraju będzie więcej osób z wyższym wykształceniem, kraj będzie się rozwijał. Dlatego też koncentruję się na edukowaniu kolejnych pokoleń. Dzięki mojej organizacji Education in Action (Edu-kacja w Działaniu), używając moich umiejętności i serca, chcę dać możliwość uczenia się

Grupa 1. Historie światozmieniaczy. Historie świa-tozmieniaczy z Azji od września 2015 r. są publiko-wane na stronie exchangebabel.com, w zakładce „światozmieniacze”. Można również poszukać po-dobnych historii w czasopismach i w Internecie, przedstawionych w postaci artykułów, wspomnień, reportaży, fi lmów.

Grupa 2. Przykładowe zadania:

Wymień trzy kampanie Amnesty International związane z Azją.

Rozwiń skrót PAH i powiedz, czym się zajmuje ta organizacja.

Przygotuj krótką reklamę zachęcającą ludzi do zmieniania świata na lepsze.

Sformułuj defi nicję słowa „światozmieniacz”, czyli changemaker.

Podaj przykład organizacji lub fi rmy działającej na rzecz ochrony przyrody.

Grupa 3. Przykładowe polecenia:

Cofnij się o trzy pola. Idź trzy pola do przodu. Zmiana w grupach (osoby z poszczególnych

grup zmieniają się tak, by stworzyć nowe składy, umieść to polecenie przynajmniej kilka razy).

Działania światozmieniaczy mogą odmienić los wielu kambodżańskich dzieci

86


jak największej liczbie osób w Kambodży. (...) Przychodzą do nas dwie grupy dzieci. Pierw-sza z nich jest naszą grupą docelową: dzieci biedne, migranci, sieroty, dzieci ulicy, dzieci z trudnych rodzin; akceptujemy je bez jakichkolwiek opłat. Dostarczamy książki, ołówki, jedzenie. Drugą grupą są dzieci z rodzin, które mogą zapłacić nam choć trochę. Kiedy za-czynaliśmy kilka lat temu, mieliśmy tylko pięcioro dzieci, wybranych z lokalnych społecz-ności spośród sierot lub dzieci w trudnej sytuacji. W tej chwili mamy 47 dzieci w potrzebie, nie licząc tych, które mogą zapłacić. Biorąc pod uwagę również zajęcia z języka angiel-skiego dla młodzieży, które prowadzimy wieczorem, mamy w sumie ponad 150 uczniów każdego dnia. (...)

Dobrej jakości edukacja to zasługa zarówno Sokhana, jak i jego wolontariuszy i wolontariuszek, pracujących od rana do wieczora, bez wytchnienia, po to, by dać dzie-ciom szansę na lepszą przyszłość. (...) Na miejscu potrzebni są wolontariusze i wolonta-riuszki, zarówno z Kambodży, jak i zagraniczni. Wobec takiej liczby uczniów i uczennic czasem nie wiadomo, w co ręce włożyć. Pomagać trzeba przede wszystkim na miejscu, choć i z daleka jest na to szansa. Jednym z przykładów jest Patrick, który codziennie pro-wadzi lekcje online dla studentów i studentek, siedząc w swoim domu w Australii. Innym sposobem wsparcia na odległość są dotacje, choćby niewielkie. Nawet 5–10 dolarów ma tu ogromne znaczenie. Choć Sokhan wiele pracy poświęca pozyskiwaniu dotacji, które pozwalają funkcjonować organizacji z miesiąca na miesiąc, jego długofalowa wizja zakła-da, że EAC uniezależni się od zewnętrznego fi nansowania:

– Muszę znaleźć (...) sposób na niezależność fi nansową. Muszę podnieść ja-kość nauczania angielskiego, żebyśmy mieli więcej uczniów, którzy mogą zapłacić. Po-trzebujemy trzech lub czterech uczniów, którzy mogą płacić, żeby wesprzeć jedno dziec-ko, które nie może. Ta część też jest dla nas wyzwaniem. (...) W przyszłości chcę pracować, korzystając tylko z pieniędzy kambodżańskich obywateli. Chcę zorganizować projekt, dzięki któremu bogaci ludzie staną się bardziej otwarci i zrozumieją, dlaczego ważne jest, żeby wspierać inicjatywy takie, jak nasza. W przyszłości zagraniczni darczyńcy mogą prze-stać wspierać fi nansowo rozwijające się kraje. Albo pewnego dnia zechcą skoncentrować się na krajach innych niż Kambodża. Co się wtedy stanie? Większość NGO zostanie za-mknięta. Dlatego staram się działać małymi krokami, zmieniać strategię, system edukacji, metodykę nauczania – żeby osiągnąć dobrą jakość. Jeśli będę mógł dostarczyć eduka-cji na wysokim poziomie, będę mógł wprowadzić wyższe opłaty. Jakość w edukowaniu jest drogą EAC do niezależności fi nansowej. To jednak wciąż przed nami, dlatego proszę darczyńców: pomóżcie nam teraz, nie na długo. W przyszłości chcemy zmieniać sytuację z wykorzystaniem kambodżańskich funduszy.

A. Książek, Edukacja w działaniu,

[online], https://movebabel.fi les.wordpress.com/2015/08/edukacja-w-dziaaniu.pdf

5. Podsumowanie. Obejrzyjcie kilkuminuto-wy fi lm, na którego podstawie powstał pomysł gry, warto więc zamknąć nim temat (https://www.youtube.com/watch?v=cpkR vc-sOKk).


87

Zbiórka 4ROZWÓJ AZJI I JEJ POTENCJAŁ

Rozwój gospodarczy państw azjatyckich odbywa się w dużej mierze kosztem śro-

dowiska, a jego wpływ na rozwój społeczny i poziom życia mieszkańców ma też

swoje ciemne strony. Dzięki inicjatywom z zakresu przedsiębiorczości społecznej

nawet najubożsi mieszkańcy Azji mogą znaleźć godną, satysfakcjonującą pracę.

Cele zbiórki Poznanie różnych aspektów rozwoju gospodarczego Azji, zwrócenie uwagi na globalne zależności.

Zachęcenie do stawania się aktywnymi obywatelami świata.



2. Marki Azji – ćwiczenie wprowadzające. Zastanawialiście się nad tym, co kupujecie? Czy kiedykolwiek myśleliście o tym, skąd pochodzą ubrania, które nosicie, sprzęty lub kosmetyki, któ-rych używacie na co dzień? Stwórzcie listę marek, które was otaczają – ubraniowych, meblowych i technologicznych. Przyporządkujcie do nich kraje, w których są wytwarzane odpowiednie produkty. Które marki pochodzą z Azji? Czy dużo produktów pochodzenia azjatyckiego znajdziemy w Polsce?

3. Dyskusja. Czy Polacy wpływają na rozwój azja-tyckiej gospodarki? Jeśli tak, to czy jest to dobry wpływ? Czy należy wspierać producentów, któ-rzy bezwzględnie wykorzystują pracowników, nie dbając o warunki ich pracy, a nawet podstawowe zasady bezpieczeństwa? Wyobraźcie sobie, jak ta sytuacja wygląda z punktu widzenia pracujących w fabrykach robotników. Spróbujcie odpowiedzieć na pytanie, jakie jest prawdziwe oblicze azjatyc-kich tygrysów biznesu. Wybierzcie najbardziej od-powiadającą wam formę dyskusji (charakterystykę różnych rodzajów dyskusji znajdziecie w podręcz-niku „Teraz Afryka” na s. 88)

Płaca nie wystarcza na życie. W wielu krajach, w których znajdują się fabryki sprzętu elektronicznego, ustawowa płaca minimalna ma się nijak do rzeczywi- stych kosztów życia. Mimo iż pracownicy najczęściej otrzymują wynagrodzenie

nieco powyżej ustawowego minimum, nie wystarcza im ono na spełnienie wszystkich swoich życiowych potrzeb. Osobne mieszkanie, należyta dbałość o zdrowie czy założenie rodziny są zazwyczaj poza ich zasięgiem. Dlatego wielu z nich jest zmuszonych do pracy w nadgodzinach, aby uzupełnić swój budżet. (...)

http://www.ekonsument.pl/a66701_wyzysk_w_fabrykach. html

Sandblasting, czyli piaskowanie, to jeden z najpopularniejszych zabiegów w branży tekstylnej. Wykorzystuje się go głównie przy produkcji jeansów, dzięki czemu powstaje ceniony przez konsumentów efekt „wytarcia”. Przy pracy stosuje

się wysokociśnieniowe pistolety, które rozpylają piasek na materiał. W czasie piaskowania w powietrzu słabo wentylowanych pomieszczeń unosi się mnóstwo drobinek krzemionki. Nie pomagają prowizorycznie zawiązane na ustach chusty, jeśli w ogóle ktoś takie chusty nosi. W efekcie pracownicy zapadają na krzemicę płuc – chorobę, na którą do dzisiaj nie

88


Butik „Tonlé” sprzedający produkty wytworzone

zgodnie z ideą zero-waste, Phnom Penh

wynaleziono lekarstwa, a która w skrajnych przypadkach prowadzi do śmierci. W 2009 r. w Turcji zabroniono stosowania tej metody, co przyczyniło się do przeniesienia

produkcji piaskowanego jeansu do innych krajów o słabszych mechanizmach kontroli, takich jak Chiny, Indie, Bangladesz czy Pakistan. Choć ofi cjalnie międzynarodowe marki deklarują, że nie stosują sandblastingu przy produkcji swoich spodni, organizacje poza-rządowe co chwila ujawniają nowe przypadki, podobnie jak rosnącą liczbę zachorowań.

K. Nadolski, Krew na metkach, http://www.focus.pl/czlowiek/krew-na-metkach-11464

Czy należy wspierać (np. kupując produkowa-ne w ten sposób wyroby) opisany stan rzeczy? Czy możemy mieć wpływ na charakter produkcji w azjatyckich przedsiębiorstwach? Zastanówcie się, jaką postawę należy przyjąć wobec przywoła-nych wcześniej sytuacji występujących w biznesie krajów azjatyckich (jeśli chcecie szerzej zająć się tą tematyką, skorzystajcie z propozycji GK ZHP „Eko-nomia jest kobietą”).

4. Burza mózgów. Przeprowadźcie burzę mó-zgów na temat możliwej współpracy między młodymi ludźmi z Polski i Azji. Zastanówcie sięi opracujcie dwie lub trzy propozycje wspólnych unikalnych projektów, opierających się na silnych stronach oraz talentach młodych Azjatów i Po-laków. Wcześniej przeczytajcie, jak w przypadku przedstawionych biznesowych projektów współ-pracują już z powodzeniem inni – oto dwa przykła-dy z Kambodży.

„Tonlé” z Phnom Penh udowadnia, że pro-dukty tekstylne mogą być wytwarzane nie tylko w sposób sprawiedliwy, ale i przyjazny dla środo-wiska. Ubrania i dodatki z „Tonlé” są oryginalne i piękne, jak ludzie, którzy je produkują. Przedsię-biorstwo realizuje ideę zero-waste, czyli funkcjo-nowania bez pozostawiania odpadów ze swojej działalności. W produkcji wykorzystywane są naj-mniejsze skrawki materiałów, wiele produktów jest wytwarzanych z odpadów pozyskanych z dużych przedsiębiorstw (przeciętna fabryka odzieżowa pozostawia 40% odpadów). Więcej o tym przedsię-wzięciu znajdziecie na stronie: www.tonle-au.com.

Podobnie traktuje się pracę i pracowników w hotelu „Soria Moria” w Siem Rap (s. 89), który sta-nowi wzorcowy przykład przedsiębiorczości spo-łecznej.


W „Tonlé” pracują ludzie, którzy lubią to, co robią

89


Hotel „Soria Moria”. Czy hotel może być przedsiębiorstwem społecznym? Może! I to hotel o wysokim standardzie. „Soria Moria” to (...) przede wszystkim niezwy- kła organizacja, która wspiera wiele lokalnych inicjatyw i stwarza swoim pracow-

nikom szanse na rozwój. Ken, założyciel, Norweg: Zaczęliśmy pod koniec 2007 r. (...) Koncept przed-

siębiorstw społecznych jest wciąż nowym pomysłem w Kambodży i całym regionie Azji Południowo-Wschodniej. Te, które najłatwiej znaleźć, najczęściej sprzedają ręcznie robio-ne produkty: koszulki, chusty, pamiątki. „Soria Moria” to hotel łączący pomysł na biznes z chęcią zmieniania świata.

Samnieng, kierownik „Soria Moria”, Kambodżanin: Chcemy, żeby nasz hotel był przykładem dobrego społecznego biznesu. Staramy się być wzorem dla innych, chcemy, żeby zrozumieli, jak ważne jest dbanie o ludzi, a nie tylko zarabianie pieniędzy. W naszym projekcie dbamy o społeczność, edukację naszych pracowników i środowisko.

Jeszcze przed przekroczeniem progu „Soria Moria” czuć, że nie jest to zwykły hotel. Przed drzwiami widać rząd rowerów, będących częścią innego przedsiębiorstwa społecznego założonego przez Kena – „White Bicycle”, które dochód z wypożyczenia ro-werów przeznacza na dofi nansowanie studiów dla Kambodżan. Główny holl hotelu wy-pełniony jest różnego rodzaju pamiątkami, które turyści mogą zakupić, wspierając jedno-cześnie NGO i przedsiębiorstwa społeczne z Kambodży (...).

Samnieng: Każdy pracownik po przepracowaniu roku staje się również właści-cielem. Mamy specjalną formułę na liczenie udziałów. Bazuje na trzech kryteriach: stażu pracy, wykonywanych obowiązkach oraz wysokości pensji.

Ken: Wzmacnianie przez bycie właścicielem to najprawdopodobniej pierwsza tego rodzaju inicjatywa w Azji Południowo Wschodniej. (...). 51% procent własności „Soria Moria” należy do pracowników. (...)

Ken: Największy sukces „Soria Moria”? Może zapewnienie możliwości uzyskania wyższego wykształcenia oraz doświadczenia zawodowego młodym ludziom oraz rozpo-wszechnienie etyki i dobrych praktyk biznesowych w Siem Reap.

Poch, pracownik: Lubię pracować w „Soria Moria”, ponieważ mogę się uczyć nowych rzeczy. I zostałem właścicielem. I jeszcze jedna rzecz, mogę wyjechać za granicę i tam również się uczyć. Ten hotel ma program wymiany z hotelem w Norwegii. Wymiana z hotelem w Norwegii to kolejna szansa dla pracowników na rozwój, poznanie świata, ćwiczenie języka. Co roku dwie osoby z Kambodży jadą do Norwegii, a dwie z Norwegii przyjeżdżają do Siem Reap.

A. Książek, A. Pucci, Współhotel, https://movebabel.fi les.wordpress.com/2015/08/wsp-hotel.pdf

Zbiórka 5OCHRONA PRZYRODY W AZJI

Olbrzymi przyrost naturalny i rozwój gospodarki w Azji w XX w. doprowadził

w dużej mierze do wyniszczenia środowiska naturalnego na wielu obszarach kon-

tynentu. Rządy państw azjatyckich nie są w stanie odpowiednio dbać o środowi-

sko, dlatego w walkę o zachowanie zagrożonych gatunków włączyli się ekolodzy

z całego świata.

Cele zbiórki Zwrócenie uwagi na konieczność dbania o środowisko naturalne. Zachęcenie do stawania się aktywnymi obywatelami świata.



Nasza planeta umiera. Zostało nam bardzo mało czasu. Jeśli będziemy mieli szczęście, może nasze dzieci, maksimum wnuki będą miały szanse pożyć. Naj- prawdopodobniej jednak jeszcze nasze pokolenie będzie świadkiem zagłady.

Nie mam pewności, czy najpierw zniszczy nas sama natura, czy szybsze będą wojny – nieodzowny skutek braku środków, jedzenia, zmian klimatycznych, które spowodują, że miliony ludzie stracą domy. To, co się dzieje w tej chwili w Europie w kwestii uchodźców, to tylko wierzchołek góry lodowej. Wkrótce coraz więcej ludzi będzie się przemieszczać, nie mając innej opcji. Czekają nas ogromne zmiany i to raczej nie będą zmiany na lepsze. Codziennie na świecie ginie 105 gatunków. Za kilkadziesiąt lat wszyscy zostaną wegeta-rianami i to bynajmniej nie z własnego wyboru.

Ziemia umiera. Zostało nam mniej czasu, niż większości z nas się wydaje. Nie jest to pierwszy raz, kiedy słyszę o tych rzeczach. (...) Dlaczego jednak dopiero teraz na-prawdę to do mnie dotarło? Pewnie przede wszystkim dlatego, że oprócz rozmów z ludź-mi, którzy pracują w tych tematach na co dzień, zobaczyłam to na własne oczy. Zobaczy-łam umierający ocean. Oceany to źródło 70% tlenu na naszej planecie. Drzewa, o których uczą w szkole, to mniejszość. Śmierć oceanu to śmierć nas wszystkich. A ocean umiera, i to umiera w absolutnie zastraszającym tempie. Przez tydzień spacerowałam przepiękną plażą, ocean i widoki z pocztówek. Wszystko pełne śmieci. Od plastikowych butelek, opa-kowań, przez ubrania, baterie, a nawet telewizor. Rafy koralowej więcej jest na brzegu niż w wodzie. Wokół tej w wodzie krążą jeszcze jakieś ryby, raczej jednak kilka niż kilkaset, jak być powinno. I wszystko to idzie tylko ku gorszemu. Coraz więcej turystów, coraz więcej śmieci, lokalna społeczność wypychana jest przez chińskich inwestorów.

Ziemia umiera. Wystarczy spojrzeć na naukowe dane. Mamy w związku z tym dwa wyjścia. Pierwsze to dalej żyć w matrixie i wierzyć, że mnie to nie dotyczy. Drugie to otworzyć oczy, sprawdzić, poczytać, posłuchać, zrozumieć i zaakceptować, że – czy tego chcemy czy nie – taka jest rzeczywistość.

2. Wprowadzenie. W gawędzie inspirującej do refl eksji dotyczącej problemów ekologicznych mo-żesz wykorzystać poniższy tekst A. Książek.

90

91


Przerażający widok śmieci wyrzucanych przez ocean na wyspie Mantanani

2. Ćwiczenie. Na podstawie przeczytanych tek-stów oraz obejrzanych fi lmów wykonajcie listę co-dziennych czynności wpływających na środowisko – lokalne (dom, miejscowość) i globalne (dotykają-ce Azji).

3. Dyskusja. Przeprowadźcie dyskusję na jeden z wybranych tematów:

W jaki sposób przyczyniamy się do zwiększenia produkcji gazów cieplarnianych i jak możemy zmniejszyć ten poziom (np. jak podróżujemy, skąd pochodzi nasze jedzenie oraz energia elek-tryczna)? Środek transportu: samolot, auto czy autobus, a może rower?

Zużycie energii elektrycznej – jak je ograniczyć? Zużycie wody – jak je zracjonalizować? Zakupy – skąd docierają do nas towary, które

nabywamy? Ile paliwa trzeba zużyć, żeby dżinsy lub laptop dotarły do sklepu, w którym je kupu-jecie?

4. Ćwiczenie. Na podstawie przedstawionych tekstów lub innych materiałów (artykułów, fi lmów itp.) wskażcie, jakie problemy ekologiczne dotykają Azję – zarówno ludzi, jak zwierzęta i świat roślinny.

5. Dyskusja. Zaplanujcie przemyślane działanie związane z tematyką ekologiczno-społeczną, doty-czące zarówno Azji, jak i waszego lokalnego środo-wiska. Przeprowadźcie to działanie! Stwórzcie

multiumedialną formę zapisu, którą udostępni-

cie na stronie drużyny!


PROBLEMY EKOLOGICZNE AZJI

Zmiany klimatyczne Powstające w Azji zanieczyszczenia atmos- feryczne mają większy wpływ na światowy

klimat, niż poprzednio przypuszczano. Wskazują na to wyniki badań opublikowane przez Amery-kańską Akademię Nauk. Podczas gdy Europa sku-tecznie walczy z aerozolami czyli drobinkami py-łów czy siarki, ich emisja w Azji jest coraz większa.

Jednym z najpoważniejszych problemów jest sadza, której stężenie wzrasta podczas zimy na półkuli północnej, kiedy to spala się duże ilości węgla. To przyczynia się do powstawania chmur o gigantycznych rozmiarach i tym samym zwiększa ilość opadów. Przez to prognozowanie zmian kli-matycznych jest znacznie utrudnione.

Według autorów publikacji, w ciągu dzie-

92


Szybkie wymieranie tygrysów mimo prób ich ratowania

Na konferencji poświęconej tygrysom, spotkali się w Katmandu (2009) eksperci

pochodzący z 20 państw, w tym z 13, gdzie gatu-nek ten wciąż żyje na wolności. Na całym świecie przetrwało na wolności zaledwie 3,5–4 tysiąca ty-grysów, podczas gdy na początku XX w. było ich jeszcze 100 tysięcy. (...)

Polowanie na tygrysy jest w całym świecie zakazane, ale w Azji, m.in. w Chinach, kłusownic-two wobec tych zwierząt przynosi duże zyski. Nie-które części ich ciała uchodzą za afrodyzjaki lub są wykorzystywane w medycynie tradycyjnej, a skór używa się w meblarstwie lub jako ozdób. Zdaniem ekspertów, skóra tygrysa kosztuje na nepalskim rynku około 1000 dolarów, a za granicą dziesięcio-krotnie więcej.

Prezes Banku Światowego, Robert Zoellick, który przekazał uczestnikom konferencji przesła-nie wideo, wyraził pogląd, że kłusownicy są lepiej zorganizowani niż politycy i obrońcy zagrożonych gatunków. – Nielegalny handel dzikimi zwierzęta-mi przynosi w Azji szacunkowo około 10 mld dol. rocznie, jest więc drugim co do lukratywności zaję-ciem po handlu bronią i narkotykami – oświadczył Zoellick.

Wśród państw, gdzie wciąż żyją tygrysy, są Bangladesz, Bhutan, Kambodża, Chiny, Indie, Indo-nezja, Laos, Birma, Nepal, Rosja, Tajlandia i Wietnam.

http://pracownia.org.pl/dzikie-zycie-numery-

archiwalne2245,article,4394

sięciu lat ilość chmur na północnym Pacyfi ku wzro-sła o ponad 30%. Niektóre z nich docierają nawet w regiony polarne, co przyspiesza proces topnienia pokrywy lodowej i tym samym pogłębia problem globalnego ocieplenia.

IAR, http://www.ekoportal.eu/Ochrona_przyrody/Azja_

wyrasta_na_najwiekszego_truciciela_naszej_planety.html

Pożary i smog Indonezyjski smog zawiera drobinki pyłu, które wnikają do płuc i krwiobiegu. Jeszcze

bardziej niebezpieczne dla życia są czad i snujący się nad gruntem ozon. – Stężenie tych substancji przekracza istniejące skale – mówi Susan Page z uniwersytetu w Leicester, która pracuje w tych okolicach od początku lat 90. XX w.

Trujący dym zbiera pierwsze ofi ary. Zmarło już 19 osób, odnotowano pół miliona przypadków chorób dróg oddechowych. Smog może koszto-wać Indonezję 100 tys. przedwczesnych zgonów - alarmuje organizacja ekologiczna Greenpeace.

Pożary trawią największy rezerwat Saban-gau Forest na Borneo, gdzie żyje większa część tamtejszej populacji orangutanów. – Boję się nawet myśleć, co to dla nich znaczy – mówi „The Guardian” znany obrońca tych małp Mark Harrison. – Dla nich i dla innych zagrożonych gatunków, jak dzioboro-żec (ptak o długim zakrzywionym dziobie) czy pan-tera mglista, sytuacja jest dramatyczna i pogarsza się każdego dnia.

Połowa z blisko 1,8 tys. pożarów, które odnotowano w Indonezji, ma miejsce na torfowi-skach, które są od lat osuszane i karczowane pod plantacje palm olejowych i produkcję celulozy. W tej części świata pożary wybuchają co roku, gdy nastaje pora sucha. Chłopska biedota uprawia tra-dycyjne rolnictwo żarowe. Myśliwi używają ognia, by płoszyć zwierzynę, a plantatorzy oczyszczają pola pod uprawy. Wystarczy niezgaszone ognisko, rzucony niedopałek, a torfowiska stają w ogniu.

M. Kruczkowska. Dymy nad Azją. Katastrofa ekologiczna

stulecia? http://wyborcza.pl/1,75400,19105118,dymy-

nad-azja-katastrofa-ekologiczna-stulecia.html

Tygrys bengalski

93


Tresura słoni Wśród chat z dachami z liści palmowych słychać przeciągłe wycie. Czteroletnia sło-

nica, którą kilka dni wcześniej złapano w dżungli porastającej północną Tajlandię, stoi w niedużej drewnianej klatce. Nie może się obrócić ani poło-żyć. Wyje, bo właśnie zaczęła się sesja treningowa. Siedmiu treserów nazywanych mahoutami (słowo pochodzi z języka hindi) wbija jej gwoździe w uszy i stopy. Nazywają to oswajaniem. Uważają – jak przez kilka tysięcy lat większość treserów w po-łudniowo-wschodniej Azji – że słoń, żeby słuchać człowieka, najpierw musi się go bać. Boi się, kiedy kojarzy człowieka z bólem. Za kilka miesięcy sło-nica będzie gotowa, żeby wozić na grzbiecie tury-stów.

Jeśli będzie mieć szczęście, trafi do ośrodka na otwartym powietrzu, gdzie lektyki, które będzie nosić na grzbiecie, są drewniane, a nie metalowe. Spacery nie trwają zbyt długo, a turyści wyszoru-ją jej czasem plecy i na koniec nakarmią pędami bambusa. Jeśli będzie mieć mniej szczęścia, cały boży dzień spędzi, chodząc po pętli 200-metrowej długości. (...)

Ale nasza słonica mogła trafi ć jeszcze go-rzej: stać na betonie otoczonym metalową barier-ką. Od ulicy, na której gromadzą się gapie, oddziela ją niewielki rów, odległość taka, że można trąbą sięgnąć po wyciągające się w jej stronę ręce z ba-nanami albo z czekoladowymi batonikami. Banany i batoniki turyści kupują u właściciela słonicy.

A przecież mogła nielegalnie pracować przy wyrębie lasu. Zwalać nogami pnie, aż nieod-wracalnie odkształciłoby się jej podbicie stóp. Już zawsze będzie lekko kuleć (ma szczęście, że nie we-szła na minę). Bólu nie czuje, bo cały dzień jest na amfetaminie – żeby wydajniej pracować.

Jeśli myślicie, że miałaby szczęście, gdy-by tych siedmiu mężczyzn w ogóle jej nie złapało i nie zaczęło oswajania gwoździami, to też nie do końca macie rację. Dżungla jest wycinana pod pola uprawne, słonie mają coraz mniej przestrzeni.

K. Boni, Złamane dusze , http://wyborcza.pl/magazy-

n/1,139825,16374773,Zlamane_dusze.html

Z lewej: las bambusowy w Japonii

U dołuj: las w Malezji

94


SPRAWNOŚCI HARCERSKIEWSPIERAJĄCE REALIZACJĘ PROPOZYCJI

PROGRAMOWEJ „KIERUNEK AZJA”

Azjata *1. Potrafi wymienić 10 krajów azjatyckich i wskazać je na mapie.2. Wie, jakie zwierzęta żyją w Azji – potrafi je wymienić oraz rozpoznać na

zdjęciach.3. Wie, jakie najważniejsze religie występują w Azji.4. Wykona sushi lub inną tradycyjną potrawę pochodzącą z Azji.5. Wykona wybraną formę origami.

Miłośnik Azji **1. Wybierze jeden kraj azjatycki i zaprezentuje zastępowi lub drużynie

najciekawsze informacje na jego temat.2. Wskaże dziesięć miejsc, które chciałby odwiedzić w Azji. Uzasadni,

dlaczego wybrał właśnie te.3. Napisze kilka słów w języku chińskim, japońskim lub arabskim.4. Zapozna się z informacjami na temat wybranej organizacji skautowej z Azji.

Znawca Azji ***1. Potrafi powiedzieć kilka podstawowych zwrotów w jednym z języków

krajów azjatyckich.2. Zna najważniejsze religie występujące w Azji i potrafi opowiedzieć,

czym się charakteryzują.3. Zna największe problemy krajów azjatyckich. Poprowadzi w gronie

harcerzy starszych lub wędrowników debatę dotyczącą któregoś z nich.4. Nawiąże kontakt ze skautem z Azji i dowie się od niego, jak działa tamtejsza organizacja

skautowa.5. Podejmie działanie wspierające dobre rozwiązanie któregoś z problemów występują-

cych w Azji.

95

Wstęp .............................................................................................3

PROPOZYCJE DLA ZUCHÓW ................................5

Sprawność zespołowa „Azjata” .......................................7

Zbiórka 1. Kontynent wielu ludów, kultur i państw .........8

Zbiórka 2. W królestwie zwierząt ................................ 15

Zbiórka 3. Azjatyckie „naj” ............................................. 20

Zbiórka 4. Z wyspy na wyspę ....................................... 23

Zbiórka 5. W świecie baśni i tradycji .......................... 26

PROPOZYCJE DLA HARCERZY ........................... 31

Zbiórka 1. Jak żyją nasi rówieśnicy w Japonii......... 33

Zbiórka 2. Skauci w Azji.................................................. 35

Zbiórka 3. Z mapą wśród zwierząt ............................. 38

Zbiórka 4. W 90 minut przez Azję ......................................42

Zbiórka 5. Kultura Azji ..................................................... 45

PROPOZYCJE DLA HARCERZY STARSZYCH ......48

Zbiórka 1. Ze światowego Jamboree ........................ 51

Zbiórka 2. Kultura Azji ..................................................... 59

Zbiórka 3. Azjatyckie „naj” ............................................. 62

Zbiórka 4. Przeżyć w Kambodży za dolara ....................... 64

Zbiórka 5. Skauting w Azji. Bogactwo

różnorodności .................................................................... 68

PROPOZYCJE DLA WĘDROWNIKÓW ................ 71

Zbiórka 1 . Kierunek Jamboree .................................... 73

Zbiórka 2. Podróż życia. Wędrujemy przez Azję .... 79

Zbiórka 3. Światozmieniacze. Mądre pomaganie

w Azji ..................................................................................... 83

Zbiórka 4. Rozwój Azji i jej potencjał ........................ 87

Zbiórka 5. Ochrona przyrody w Azji. ......................... 90

Sprawności harcerskie wspierające realizację

propozycji „Kierunek Azja!” .......................................... 94

SPIS TREŚCI ZAWARTOŚĆ PŁYTY FILMY

Najmłodszy uczestnik „Rowerowego Jamboree" –

wywiad z Robertem Popowskim

ZDJĘCIA

Anna Książek – Azja

Marek Pęczak, Justyna Sikorska, Ola Zinkiewicz –

Jamboree w Japonii 2015

Justyna Rędzikowska – Azja

Marek Pęczak – Japonia

Sławomir Pułka – Bajkał

MATERIAŁY DO ZBIÓREK

Jak upinać sari

Listy od dzieci z Azji

Mandale – wzory

Origami

Mieszkańcy Japonii – zdjęcia Justyny Sikorskiej

Pismo chińskie – przykłady

Pismo japońskie – przykłady

Światozmieniacze – zdjęcia i przykładowe historie

z projektu „How to (ex)change the world"

Zwierzęta Azji – zdjęcia

MAPA AZJI

LOGA AZJATYCKICH ORGANIZACJI

SKAUTOWYCH


96

Autorzy zdjęć:

Monika Bajkowska – s. 34 u dołu, s. 61 u góry; Dominik Kolęda – s. 16; Anna Książek – s. 5, s. 24 z prawej, s. 25 u góry, s. 32, s. 47 z lewej, s. 60 u dołu, s. 65, s. 84–85, s. 88 z lewej, s. 91; Emilia Kulczyk-Prus – s. 24 z lewej, s. 28 u dołu, s. 54 u dołu, s. 55 u dołu, s. 69 z lewej, s. 70; Olga Kulczyk – s. 19, s. 66; Paweł Pawłow-ski – s. 37 w środku, s. 72; Marek Pęczak – s. 37 u dołu, s. 76 z prawej, s. 78 z lewej; Zbigniew Popowski – s. 81, s. 82; Sławomir Pułka – s. 20 z lewej; Justyna Rędzikowska – s. 17 u dołu, s. 22, s. 48, s. 61 z prawej, s. 63 u dołu, s. 63 u góry, s. 67 u dołu z prawej, s. 75 u dołu, s. 78 z prawej, s. 93; Justyna Sikorska – s. 9, s. 29 z prawej, s. 34 u góry, s. 54 u góry, s. 58 u góry, s. 61 u góry; Iwona Zawadzka – s. 56–57; Aleksandra Zinkiewicz – s. 27, s. 71

oraz

Claudio Accheri – s. 14 u góry; Christopher Amos, https://www.fl ickr.com/photos/christopheramos/7665112992 –

s. 67 u dołu z lewej; Andrzej Barabasz, https://pl.wikipedia.org/wiki/Bajka%C5%82#/media/File:Olchon_prom.jpg –

s. 20 z prawej; Dawid Bjorgen, https://pl.wikipedia.org/wiki/Petra_%28Jordania%29#/media/File:Petra_Treasury.jpg –

s. 59; Popo le Chien, https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Mongolian_yurt_in_steppe.jpg – s. 10 z prawej; Wayne

Dilger, https://www.fl ickr.com/photos/rockinred1969/6048779847/ – s. 18 u dołu; Exotissimo Travel, https://www.fl ickr.

com/photos/exotissimo/6171147037/ – s. 17 u góry z prawej; Lucca Galucci, https://pl.wikipedia.org/wiki/Mount_Eve-

rest#/media/File:Everest_North_Face_toward_Base_Camp_Tibet_Luca_Galuzzi_2006.jpg – s. 21; Godot 13, https://

commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=25671212 – s. 66; Harsha K. R., https://commons.wikimedia.org/wiki/File-

:Green_sari.jpg – s. 60 u góry; Vernon Hyde, https://www.fl ickr.com/photos/vernonhyde/7436312198/ – s. 13; Jadamta,

https://commons.wikimedia.org/wiki/File%3ATonle_Sap_-_wioska.JPG – s. 23 z lewej; judepics, http://www.fl ickr.com/

photos/judepics/409841087/ – s. 14 u dołu; kallerna, https://pl.wikipedia.org/wiki/Tajlandia#/media/File:Poda_island_

beach.jpg – s. 25 u dołu; David McKelvey, https://www.fl ickr.com/photos/dgmckelvey/13789796615/ – s. 17 u góry

z lewej; Shivakumar Lakshminarayana, https://www.fl ickr.com/photos/lookingthroughtheglass/5579439527/ – s. 41,

u góry z lewej; Ms Saigon, https://www.fl ickr.com/photos/saigontaitai/145961359/in/photolist-dU6ea – s. 67 u góry;

Jennifer Pack, https://www.fl ickr.com/photos/petitshoo/3595165188/ – s. 17 u dołu z prawej; Nathan Rupert, https://

www.fl ickr.com/photos/nathaninsandiego/4286225101/ – s. 41 u góry z prawej; Khasar Sandag / World Bank Photo

Collection – s. 10 z lewej; Staff an Scherz, https://www.fl ickr.com/photos/staff anscherz/10303737473/ – s. 23 z prawej;

Igor Shpilenok, https://www.fl ickr.com/photos/usfwshq/6383856545 – s. 41 w środku; Yosemite https://commons.wiki-

media.org/w/index.php?curid=59752 – s. 41 u dołu; Colonel Warden, https://en.wikipedia.org/wiki/Mandala#/media/

File:Chenrezig_Sand_Mandala.jpg – s. 12 u dołu; Steve Wilson, https://www.fl ickr.com/photos/pokerbrit/8939168780/,

s. 18 u góry i https://www.fl ickr.com/photos/pokerbrit/9205184176/ – s. 92; http://1989juni.deviantart.com/art/Stock-

-Objekt-Budda-323708220 – s. 45; http://cudaswiata.pl/azja/terakotowa_armia.html – s. 47 z prawej; http://7-themes.

com/7001031-fuji-mountain-japan.html – s. 75 u góry; www. tonle-au.com – s. 88 z prawej

Pozostałe fotografi e: Archiwum GK ZHP

Opracowanie instrukcji origami: Iwona Zawadzka

4


KIE

RU

NE

K A

ZJ

A ∞ Z

E S

KA

UT

OW

EG

O JA

MB

OR

EE

WĘ

DR

UJE

MY

PR

ZE

Z K

ON

TY

NE

NT

KO

NT

RA

ST

ÓW

ZE SKAUTOWEGO JAMBOREE WĘDRUJEMY PRZEZ KONTYNENT KONTRASTÓW

WYDAWNICTWO

MARRON

Azja to ogromny kontynent, pełen kontrastów kulturowych, geograficznych, przyrodniczych, społecznych i ekonomicznych. Poznanie Azji i zamieszkujących ją skautów może być zarówno niezwykłą przygodą, jak i szansą na osobisty rozwój. Skorzystaj-cie z tej propozycji – oprócz pomysłów na zbiórki znalazło się w niej sporo informacji na temat Azji i jej mieszkańców. Chcemy Was nimi nie tylko zainteresować, ale i zainspirować do samo-dzielnego odkrywania tego niezwykłego kontynentu. Azjatyccy skauci też chętnie podzielą się swoim doświadczeniem!

KIERUNEK AZJAPropozycja programowa dla gromad i drużyn ZHP

KIERUNEK AZJA

WĘDRUJEMY PRZEZ KONTYNENT KONTRASTÓW...

Documents

Transcript of WĘDRUJEMY PRZEZ KONTYNENT KONTRASTÓW...