01.06.2020 Temat : Świat przedstawiony „Igrzysk śmierci” i „Syzyfowych prac”.

1.Uzupełnij tabelę na podstawie filmu, lektury, internetu

„Igrzyska śmierci” „Syzyfowe prace”autorrok wydania książkiepokagatunek literackigłówni bohaterowieczas, miejsce akcjirozszyfrowanie tytułu

2. Skojarzenie z każdym utworem (wypisz jak najwięcej haseł)

Możesz się zainspirować:

„Igrzyska śmierci”

„Syzyfowe prace”

02.06.2020 Temat: Charakterystyka porównawcza Marcina Borowicza i Katniss Everdeen.

1. Zastanów się jak oceniasz głównych bohaterów obu książek?

2. Napisz, co ich łączy.

3. Napisz najważniejsze informacje potrzebne do charakterystyki tych bohaterów. Możesz wykorzystać podaną tabelę.

4. Jako kolejną rubrykę w tabeli dopisz ocenę własną wraz z uzasadnieniem.

04.06.2020 Temat: Jak mówić, by inni słuchali - sposoby komunikacji w Igrzyskach śmierci

i Syzyfowych pracach.

1. Jakie sposoby komunikacji wybrał prezydent Snow w Panem, a jaki Rosjanie w Syzyfowych pracach? Zauważ, że zarówno w jednym, jak i w drugim miejscu była zarówno ścieżka oficjalna —

bazująca na utartych schematach, głosząca wzniosłe hasła, jak i ta nieoficjalna — pełna gróźb i przemocy. Poza tym:

Panem — nowoczesne komunikatory, strażnicy pokoju, pracownicy urzędów, urzędnicy Kapitolu, cenzura.

Zabór rosyjski — rusyfikacja poprzez cenzurę (książki i język), zachowanie nauczycieli, program szkolny, surowe karty dla tych, którzy mówią po polsku.

2. Jakie treści były przekazywane przez władzę?

Panem: Kapitol jest waszym przyjacielem; dzięki nam panuje pokój; dzięki systemowi żyjecie w

dostatku.

Zabór rosyjski: Rosja jest waszym przyjacielem; dzięki nam jesteście bezpieczni; żyj z nami w

przyjaźni, a unikniesz problemów.

Treści głoszone przez władzę są często kłamstwem i bazują wyłącznie na tym, co pasuje władzy.

3. Podsumowanie: zarówno komunikacja w Panem, jak i w zaborze rosyjskim była ukierunkowana na to, by przy władzy mogły zostać odpowiednie osoby; w żaden sposób nie dbano o dobro ludzi mieszkających w dystryktach i zaborach; język propagandowy jest zazwyczaj oficjalny.

4. W jaki sposób dzisiaj, w naszym kraju jest prowadzona komunikacja między władzą a ludem?

media ukierunkowane światopoglądowo;

fake newsy w internecie;

social media, etc

05.06.2020 Temat: Ćwiczenia przed egzaminem ósmoklasisty.

Zbiór zadań egzaminacyjnych

Jan Kochanowski

Jan KochanowskiDo snuŚnie, który uczysz umierać człowiekaI ukazujesz smak przyszłego wieka,Uspi na chwilę to śmiertelne ciało,A dusza sobie niech pobuja mało!Chce li, gdzie jasny dzień wychodzi z morza,Chce li, gdzie wieczór gaśnie pozna zorzaAlbo gdzie śniegi panują i lody,Albo gdzie wyschły przed gorącem wody.Wolno jej w niebie gwiazdom się dziwowaćI spornym biegom1 z bliska przypatrować,

A jako koła w społecznym mijaniuCzynią dźwięk barzo wdzięczny ku słuchaniu2.Niech się nacieszy nieboga do woli,A ciało, które odpoczynek woli,Niechaj tym czasem tesknice3 nie czuje,A co to nie żyć, w czas się przypatruje.

Jan Kochanowski, Do snu [w:] tegoż, Dzieła polskie, t. 1, PIW, Warszawa 1976, s. 164–165.1 spornym biegom – różnorodnym ruchom ciał niebieskich.2 koła [...] czynią dźwięk – według wyobrażeń greckiego filozofa Pitagorasa, uznawanych aż do przyjęcia nauki Kopernika, wszechświatbył zbudowany z dziewięciu kręgów – „kół” – a raczej półkul (sfer) umieszczonych jedna nad drugą; uważano, że te półkuleobracając się, wydają dźwięczne głosy, tzw. harmonię sfer.3 tesknice – przykrości, żal z powodu utraty kogoś bliskiego.

Zadanie 1. (0–1)Oceń prawdziwość poniższych stwierdzeń. Wybierz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, alboF – jeśli jest fałszywe.

Sen, o którym mowa we fraszce, przygotowuje człowieka do uwolnienia się od lękuprzed śmiercią. P FFraszka Jana Kochanowskiego zwraca uwagę na dwoistość natury człowieka, któryposiada materialne ciało i nieśmiertelną duszę. P F

Zadanie 2. (0–1)Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.Podmiot liryczny chce, by duszaA. zrozumiała istotę snu.B. dokonała rozrachunku z własnym życiem.C. odpoczęła od okrutnego losu i pełnego zła życia.D. poznała zjawiska niedostępne człowiekowi w realnym świecie

Zadanie 3. (0–1)Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.Z utworu Jana Kochanowskiego Do snu wynika, że najważniejszą dla podmiotu lirycznegowartością jestA. zapewnienie spokojnego snu.B. zrozumienie istoty wszechświata.C. osiągnięcie pełni szczęścia w życiu ziemskim.D. właściwe przygotowanie się do nieuniknionej śmierci.Zadanie 4. (0–1)Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród A lub B oraz jej uzasadnienie spośród1.–3.Obraz ludzkiego losu wyłaniający się z utworu jestA. optymistyczny 1. wizję szczęśliwego życia po śmierci ukazaną w wierszu.

ze względu naB. pesymistyczny 2. niemożność osiągnięcia przez człowieka szczęścia.

3. ograniczenia duszy człowieka w poznaniu świata.Zadanie 5. (0–1)W tabeli podano przykłady występujących w wierszu środków poetyckich. Zaznacz T (tak) lubN (nie) w zależności od tego, czy poprawnie określono ich role w utworze.

Środek poetycki i przykład Rola w utworze

apostrofa: Śnie, który uczysz umierać człowieka uwydatnia cechę przedmiotu T Nożywienie: gdzie jasny dzień wychodzi z morza porównuje dwa zjawiska do siebie T N

Zadanie 6. (0–2)Internetowy słownik języka polskiego podaje następujące zasady pisowni partykuły -li.

https://sjp.pwn.pl/zasady/;629496.

a) Oceń, które z poniższych zdań jest napisane zgodnie z przytoczonymi zasadami. Wybierz T,jeśli stwierdzenie jest zgodne, albo N – jeśli nie jest zgodne.

Napiszesz li w końcu to przemówienie na uroczystość Dnia Patrona Szkoły? T NPrzeczytałem ten artykuł li tylko z litości dla autora. T N

b) Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród podanych.

Wyrazy dziwować, tesknice użyte w wierszu Jana Kochanowskiego to

A. archaizmy.B. neologizmy.C. eufemizmy.D. homonimy.

Zadanie 7. (0–2)a) Podaj imię i nazwisko autora oraz tytuł utworu, z którego pochodzi poniższy fragment.Nieszczęsne ochędóstwo, żałosne ubioryMojej namilszej cory! […]Ujął ją sen żelazny, twardy, nieprzespany…Już letniczek pisanyI uploteczki wniwecz, i paski złocone,Matczyne dary płone.Nie do takiej łożnice, moja dziewko droga,

Miała cię mać ubogaDoprowadzić! Nie takąć dać obiecowałaWyprawę, jakąć dałaGiezłeczkoć tylko dała a lichą tkaneczkę;Ojciec ziemie brełeczkęW główki włożył. – Niestetyż, i posag, i onaW jednej skrzynce zamkniona!..............................................................................................................................................................

b) Czy w przytoczonym fragmencie sens snu jest rozumiany jak we fraszce Do snu? Uzasadnij

odpowiedź, odwołując się do obu utworów.

..............................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................

Zadanie 8. (0–2)

a) Wyjaśnij znaczenie powiedzenia sen mara – Bóg wiara.

..............................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................

b) Podaj inny niż w zadaniu 8.a) przykład poprawnego związku frazeologicznego z wyrazem

sen. Wyjaśnij znaczenie tego związku.

..............................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................

Tekst

PIEŚŃ XIV

Wy, którzy Pospolitą Rzeczą władacie,A ludzką sprawiedliwość[3] w ręku trzymacie;Wy, mówię, którym ludzi paść poruczonoI zwierzchności nad stadem Bożym zwierzono,

Miejcie to przed oczyma zawżdy swojemi,Żeście miejsca zasiedli Boże na ziemi,Z którego macie nie tak swe własne rzeczyJako wszytek ludzki mieć rodzaj na pieczy.

A wam więc nad mniejszemi zwierzchność jest dana,Ale i sami macie nad sobą Pana,Któremu kiedyżkolwiek z spraw swych uczynićPoczet macie; trudnoż tam krzywemu wynić.

Nie bierze ten Pan darów ani sie pyta,Jesli kto chłop czyli sie grofem[4] poczyta;

W siermiędze[5] li go widzi, w złotych li głowach[6],Jesli namniej przewinił, być mu w okowach.

Więc ja podobno[7] z mniejszym niebezpieczeństwemGrzeszę, bo sam sie tracę swym wszeteczeństwem[8];Przełożonych występki miasta zgubiłyI szerokie do gruntu carstwa zniszczyły.

Przypisy[1]

Ks. 2, Pieśń XIV — pieśń ta pojawia się również w Odprawie posłów greckich jako chór drugi. [przypis redakcyjny]

[2]W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Pieśniach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]

[3]ludzka sprawiedliwość — sprawiedliwość wobec ludzi. [przypis redakcyjny]

[4]grof — graf, hrabia. [przypis redakcyjny]

[5]siermięga — ubranie chłopskie. [przypis redakcyjny]

[6]złotych (…) głowach — złotogłowach; złotogłów: kosztowna tkanina przetykana złotymi nićmi. [przypis redakcyjny]

[7]podobno (daw.) — zapewne. [przypis redakcyjny]

[8]wszeteczeństwo (daw.) — bezwstyd, nieprzyzwoitość, występek. [przypis redakcyjny]

1. Wypisz z „Pieśni XVI” J. Kochanowskiego wers, w którym ujawnia się podmiot

liryczny.

……………………………………………………………………………………….

2. Podmiot liryczny w wierszu wskazuje na obowiązki rządzących wobec narodu. Daje

im także przestrogę, która ma nakłonić ich do sprawiedliwych rządów. Na podstawie

wiersza podaj jeden przykład obowiązku i jedną przestrogę dla rządzących.

a) obowiązek rządzących

………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………….

b) przestroga dla rządzących

………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………….

3. Wskaż punkt, w którym podana cecha nie jest cechą pieśni jako gatunku literackiego.

a) Opowiada historię zawierającą pouczenie.

b) Pierwotnie związana z muzyką.

c) Podzielona na strofy i wersy.

d) Zwykle związana z tematyką poważną.

4. Z utworu J. Kochanowskiego wypisz fragment, w którym podmiot liryczny mówi o skutkach złych rządów w państwie.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

5. Przekształć podane zdanie złożone w zdanie pojedyncze, zamieniając podkreślony czasownik na imiesłów.

Na początku utworu podmiot liryczny zwraca się do ludzi, którzy sprawują władzę w państwie.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

TEKST

Na dom w Czarnolesie

Panie, to moja praca, a zdarzenie Twoje;Raczyż błogosławieństwo dać do końca swoje!Inszy niechaj pałace marmurowe[1] mająI szczerym złotogłowem ściany obijają,5Ja, Panie, niechaj mieszkam w tym gniaździe ojczystym,A Ty mię zdrowiem opatrz i sumnieniem czystym,Pożywieniem ućciwym, ludzką życzliwością,Obyczajmi znośnymi, nieprzykrą starością.

Przypisy[1]

marmurowe — u Kochanowskiego, zgodnie z dawną ortografią: „marmórowe” [przypis edytorski]

1. Uzupełnij poniższe zdanie tak, aby jego treść zawierała prawdziwe informacje.

W utworze Jana Kochanowskiego podmiot liryczny zwraca się w formie ………………….

do Boga, który jest …………………….. wiersza.

2. Oceń prawdziwość poniższych zdań. Wybierz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, albo F

– jeśli jest fałszywe.

Podmiot liryczny w wierszu prowadzi dialog z Bogiem. P F

Podmiot liryczny przedstawia system wyznawanych przez siebie wartości. P F

3. Uzupełnij zdanie. Wybierz właściwe odpowiedzi spośród podanych.

W ostatnim wersie fraszki Jana Kochanowskiego w wyrażeniu nieprzykrą starością

wyraz nieprzykrą można zastąpić słowem A/B, ponieważ jest jego C/D.

A. Spokojną C. synonimem

B. Skromną D. antonimem

4. Na podstawie fragmentu „Opowieści wigilijnej” i fraszki „Na dom w Czarnolesie” wskaż różnicę postaw życiowych Ebenezera Scrooge’a (przed przemianą) i podmiotu lirycznego w utworze Jana Kochanowskiego. Swoją wypowiedź zawrzyj w dwóch zdaniach.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

TEKST

TREN V

Jako oliwka mała pod wysokim sadem[2]Idzie[3] z ziemie[4] ku górze macierzyńskim szladem[5],Jeszcze ani gałązek, ani listków rodząc,Sama tylko dopiro[6] szczupłym prątkiem[7] wschodząc;

Tę, jesli ostre ciernie[8] lub rodne[9] pokrzywyUprzątając, sadownik[10] podciął ukwapliwy[11],Mdleje[12] zaraz, a zbywszy[13] siły przyrodzonej[14],Upada przed nogami matki ulubionej.

Takci sie mej namilszej Orszuli dostało:

Przed oczyma rodziców swoich rostąc[15], małoOd ziemie sie co[16] wznióswszy, duchem zaraźliwym[17]Srogiej śmierci otchniona[18], rodzicom troskliwym[19]U nóg martwa upadła. O zła Persefono[20],Mogłażeś tak wielu łzam[21] dać upłynąć płono[22]?

Przypisy[1]

W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Trenach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]

[2]sad* (starop.) — drzewo owocowe. [przypis redakcyjny]

[3]idzie* (starop.) — rośnie. [przypis redakcyjny]

[4]z ziemie (forma starop.) — z ziemi. [przypis redakcyjny]

[5]macierzyńskim szladem (starop.) — śladem matki, drzewa macierzyńskiego, zwanego tu sadem (w. 1). [przypis redakcyjny]

[6]dopiro (starop.) — dopiero. [przypis redakcyjny]

[7]szczupły prątek (starop.) — cienki pęd. [przypis redakcyjny]

[8]ciernie* (daw.) — cierniste krzewy (np. tarnina, głóg). [przypis redakcyjny]

[9]rodny (starop.) — urodzajny, bujny, plenny, rodzący. [przypis redakcyjny]

[10]sadownik — ogrodnik zajmujący się owocami (por. czas. „sadzić”). [przypis redakcyjny]

[11]ukwapliwy (starop.) — skwapliwy, śpieszący się, niecierpliwy. [przypis redakcyjny]

[12]mdleć (daw.) — tracić siły, słabnąć, więdnąć. [przypis redakcyjny]

[13]zbywszy (starop.) — pozbywszy się, utraciwszy. [przypis redakcyjny]

[14]przyrodzony (daw.) — naturalny. [przypis redakcyjny]

[15]rostąc (starop.; imiesł. od rość: rosnąć)— rosnąc. [przypis redakcyjny]

[16]mało (…) co (starop.) — zaledwie, trochę. [przypis redakcyjny]

[17]duch zaraźliwy — tchnienie zarazy lub porażająca zła siła, siła diabelska. [przypis redakcyjny]

[18]otchniony (daw.) — owiany (zob. wyrazy „tchnąć”, „tchnienie”, „oddech”). [przypis redakcyjny]

[19]troskliwy* (starop.) — stroskany, zatroskany. [przypis redakcyjny]

[20]Persefona — tu: uosobienie śmierci. [przypis redakcyjny]

[21]łzam (starop. forma C. lp. rodz. ż.) — łzom. [przypis redakcyjny]

[22]płono (starop.) — daremnie, na próżno (dziś mówi się: „płonne nadzieje”). [przypis redakcyjny]

1. W tabeli zapisano zdanie odnoszące się do treści Trenu V. Rozstrzygnij, które zdanie jest fałszywe. Zaznacz F we właściwym miejscu.

1. Tren V jest wielkim poetyckim rozbudowanym porównaniem. F

2. Podmiot liryczny w utworze zwraca się do zmarłej Urszulki. F

3. W utworze poeta odwołuje się do motywu mitologicznego. F

2. Wskaż fragment trenu, w którym ujawnił się podmiot liryczny.

A) Jako oliwka mała pod wysokim sademIdzie z ziemieku górze macierzyńskim szladem,

B) Tę, jesli ostre ciernie lub rodne  pokrzywyUprzątając, sadownik  podciął skwapliwy

C) Upada przed nogami matki ulubionej. Takci sie mej namilszej Orszuli dostało:

D) Przed oczyma rodziców swoich rostąc, mało Od ziemie sie co wznióswszy, duchem zaraźliwym

3. Jaką funkcję w utworze J. Kochanowskiego pełni pytanie retoryczne?

…O zła Persefono,Mogłażeś tak wielu łzam dać upłynąć płono?

a) Zmusza odbiorcę do udzielenia odpowiedzi.

b) Wyraża nadzieję i optymizm osoby mówiącej.

c) Podkreśla słowa o bardzo ważnej treści.

d) Wyraża żal i smutek podmiotu lirycznego.

4. Prawidłowe odczytanie utworu umożliwiają czytelnikowi umieszczone u dołu strony

a) Komentarze.

b) Odsyłacze.

c) Przypisy.

d) Bibliografie.

5. Uzupełnij zdanie właściwym wyrazem z ramki.

W wyrazie „Urszulka” cząstka –a jest

a) Przyrostkiem

b) Końcówką

c) Formantem

d) Wrostkiem

e) Przedrostkiem.

Jan Kochanowski - wiadomości na temat życia i twórczości

Zadanie 1 Uzupełnij puste miejsca w zdaniach wyrazami w odpowiedniej formie.

szlachecka, Zygmunt August, Sycyna, Czarnolas, Akademia Krakowska

Jan Kochanowski urodził się w .............................. Pochodził z rodziny ..............................

Studiował m.in. w .................................................. Był sekretarzem króla ............................

Zamieszkał w .......................................................

Zadanie 2 Jan Kochanowski nie pisał A. fraszek. B. pieśni. C. bajek. D. trenów.

Zadanie 3 Przeczytaj fraszkę "Na dom w Czarnolesie", a następnie odpowiedz na pytania.

Panie, to moja praca, a zdarzenie Twoje; Raczyż błogosławieństwo dać do końca swoje! Inszy niechaj pałace marmurowe mają I szczerym złotogłowem ściany obijają, Ja, Panie, niechaj mieszkam w tym gniaździe ojczystym, A Ty mię zdrowiem opatrz i sumnieniem czystym, Pożywieniem ućciwym, ludzką życzliwością, Obyczajmi znośnymi, nieprzykrą starością.

A. Do kogo zwraca się podmiot mówiący?

......................................................................................................................................................

B. Na czym mu nie zależy?

......................................................................................................................................................

C. Jakie wartości ceni? Podaj trzy przykłady.

.......................................................................................................................................................

D. Czym dla podmiotu mówiącego jest dom? Podaj jedno określenie.

.......................................................................................................................................................

E. Podaj symboliczne znaczenie wyrazu 'dom', o jakim mowa jest w wierszu.

.......................................................................................................................................................

Zadanie 4 Objaśnij własnymi słowami cytaty pochodzące z pieśni. A. "Nie porzucaj nadzieje,/Jakoć się kolwiek dzieje" B. "Nic wiecznego na świecie:/Radość się z troską plecie" C. "Lecz na szczęście wszelakie/Serce ma być jednakie" Zadanie 5 Do podanych określeń dopisz tytuły pieśni. "Miło szaleć, kiedy czas po temu...", "Pieśń o dobrej sławie", "Wy, którzy pospolitą rzeczą władacie...", "Serce roście, patrząc na te czasy..." A. nagrodą za godne życie jest dobre imię - B. tylko człowiek o czystym sumieniu może w pełni cieszyć się życiem - C. pochwała beztroskiej biesiady z przyjaciółmi - D. wezwanie do rządzących o mądre sprawowanie władzy - Zadanie 6 Kim jest bohaterka "Trenów"? Odpowiedź zawrzyj w zdaniu podrzędnie złożonym. ....................................................................................................................................................... Zadanie 7 Uzupełnij puste miejsca w zdaniu. W Trenie .......... śmierć została porównana do .......... wyjadającego pisklęta .......... z gniazda. Zadanie 8 Uzupełnij puste miejsca w zdaniu. W Trenie .......... Urszulka została porównana do drzewka .........., które usycha podcięte przez nieuważnego .......... Zadanie 9 Zaznacz P, jeśli sformułowanie jest prawdziwe lub F - jeśli jest fałszywe. A. W Trenie VII użyte zdrobnienia (m.in. uploteczki, letniczek) wyrażają ojcowską miłość. B. W Trenie VIII została podkreślona pustka, jaka zapanowała w domu po śmierci Urszulki. Zadanie 10 Jakich tematów nie podejmował Jan Kochanowski w swojej twórczości? A. przyrody. B. patriotyzmu. C. walki o niepodległość. D. szkolnych doświadczeń. E. ludzkich wad.