· Web viewPOWIATOWY PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA NA LATA 2004-2011 DLA POWIATU MYŚLENICKIEGO....

Powiatowy Program Ochrony Środowiska na lata 2004 – 2011 dla Powiatu Myślenickiego

POWIATOWY PROGRAM OCHRONYPOWIATOWY PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA NA LATA 2004-2011 ŚRODOWISKA NA LATA 2004-2011 DLA POWIATU MYŚLENICKIEGODLA POWIATU MYŚLENICKIEGO

Myślenice, czerwiec, 2004

Zarząd Powiatu Myślenickiego

1


SPIS TREŚCIStrona

1. WSTĘP

1.1. Podstawa prawna opracowania 41.2. Cel opracowania 41.3. Zakres opracowania 51.4. Metodyka tworzenia Programu 71.5. Baza informacyjna 81.6. Zespół autorski 10

2. CHARAKTERYSTYKA POWIATU

2.1. Charakterystyka ogólna 112.2. Transport 122.3. Osadnictwo 132.4. Walory turystyczne i rekreacyjne 142.5. Rolnictwo 152.6. Przemysł 17

3. ANALIZA I DIAGNOZA ŚRODOWISKA

3.1. Położenie fizyczno-geograficzne 203.2. Środowisko przyrodnicze. Różnorodność biologiczna i krajobrazowa 213.2.1. System obszarów i obiektów prawnie chronionych 213.2.2. Korytarze ekologiczne, doliny rzeczne, obszary wodno-błotne 223.2.3 Zieleń miejska 223.2.4. Flora i fauna 223.2.5 Ochrona i zrównoważony rozwój lasów 253.3. Zasoby wodne i gospodarka wodno-ściekowa 263.3.1. Wody podziemne 263.3.2. Wody powierzchniowe 313.3.3. Gospodarka wodno-ściekowa 353.3.4. Zagrożenie powodziowe 483.4. Powietrze atmosferyczne 483.4.1. Klimat 483.4.2. Źródła zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego 503.5. Hałas 553.6. Powierzchnia ziemi 593.6.1. Geologia 593.6.2. Geomorfologia terenu 603.6.3. Użytkowanie gruntów 633.6.4. Gleby 633.6.5. Zasoby kopalin 653.7. Pola elektromagnetyczne 663.8. Ochrona środowiska przed niebezpiecznymi awariami 673.9. Edukacja ekologiczna 67


2


CZĘŚĆ II – USTALENIA PROGRAMU

4. Założenia wyjściowe Programu 694.1. Uwarunkowania wynikające z realizacji polityki ekologicznej Państwa 694.2. Uwarunkowania zewnętrzne wynikające z polityki ekologicznej województwa 694.2.1. Ochrona i poprawa jakości środowiska 704.2.2. Racjonalne użytkowanie zasobów środowiska 704.2.3. Edukacja ekologiczna, dostęp do informacji i poszerzanie dialogu społecznego 704.3. Uwarunkowania wynikające ze strategii rozwoju Powiatu 704.3.1. Transport 714.3.2. Osadnictwo 724.3.3. Turystyka i rekreacja 734.3.4. Rolnictwo 734.3.5. Przemysł 744.4. Cele, priorytety oraz działania niezbędne dla realizacji celów 754.4.1. Cele ekologiczne wynikające z II polityki ekologicznej państwa 754.4.2. Cele i priorytety powiatu Myślenickiego 804.5. Przedsięwzięcia przewidziane do realizacji celów krótko-

i średnioterminowych wraz z harmonogramem realizacji 86

5. ZARZĄDZANIE PROGRAMEM OCHRONY ŚRODOWISKA

5.1. Instrumenty polityki ochrony środowiska 955.1.1. Instrumenty prawne 955.1.2. Instrumenty finansowe 955.1.3. Instrumenty społeczne 965.1.4. Instrumenty strukturalne 965.2. Organizacja zarządzania środowiskiem 965.3. Zarządzanie Programem Ochrony Środowiska 975.4. Monitoring wdrażania Programu 98

6. ASPEKTY FINANSOWE WDRAŻANIA PROGRAMU

6.1. Wprowadzenie 1026.2. Ramy finansowe wdrażania „Programu ochrony środowiska” 1026.2.1. Potencjalne źródła finansowania przedsięwzięć programu 1026.2.2. Oszacowanie wielkości środków możliwych do zaangażowania 1056.3. Koszty realizacji przedsięwzięć w latach 2004 – 2007 105

7. WYTYCZNE DO SPORZĄDZANIA PROGRAMÓW GMINNYCH 107

7. LITERATURA 113

WYKAZ SKRÓTÓW 114

ZAŁĄCZNIKI


3


1. WSTĘP

1.1. PODSTAWA PRAWNA OPRACOWANIA

Przedmiotem opracowania jest wykonanie, zgodnie z art.14 ust.1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo Ochrony Środowiska, PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA dla Powiatu Myślenickiego.

1.2. CEL OPRACOWANIA

Powiatowy Program Ochrony Środowiska, zwany dalej w skrócie PPOS, jest dokumentem, który będzie służył Powiatowi jako narzędzie realizacji polityki ekologicznej Państwa na terenie Powiatu, uwzględniając w szczególności:

1. cele ekologiczne;

2. priorytety ekologiczne;

3. rodzaj i harmonogram działań proekologicznych;

4. środki niezbędne do osiągnięcia założonych celów, w tym mechanizmy prawno - ekonomiczne i środki finansowe dla działań, realizowanych dla osiągnięcia celów.

Program uwzględnia cele i atuty rozwojowe Powiatu, określone w “Strategii Rozwoju Powiatu Myślenickiego na lata 2000-2006.

Program zakłada:

a) zrównoważony rozwój i podniesienie konkurencyjności Powiatu,

b) efektywne wykorzystanie stanu zainwestowania oraz tworzenie warunków do poprawy jakości życia mieszkańców Powiatu.

Postawione cele wpisują się w cele polityki ekologicznej państwa i województwa małopolskiego, zharmonizowane z wymaganiami Unii Europejskiej, która wspiera poprawę stanu środowiska w krajach członkowskich poprzez finansowanie z Funduszy Strukturalnych projektów wynikających z:

a) wymogów prawa środowiskowego oraz zobowiązań podjętych w procesie negocjacji akcesyjnych Polski do UE,

b) programów grupowych z zakresu ochrony środowiska,

c) programów dotyczących ochrony środowiska, przyrody oraz zalesień realizowanych w ramach programów rządowych i samorządowych.

Cele i priorytety Programu Ochrony Środowiska są zgodne z celami i priorytetami zawartymi w następujących dokumentach:

„Polityka Ekologiczna państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektyw na 2007-2010” Rada Ministrów, Warszawa, grudzień, 2002

„Program wykonawczy do II Polityki ekologicznej państwa na lata 2002-2010” Rada Ministrów Warszawa, listopad, 2002

Narodowa strategia ochrony środowiska na lata 2000-2006; Ministerstwo Środowiska, Warszawa, 2000


4


Strategia rozwoju energetyki odnawialnej; Ministerstwo Środowiska, Warszawa, 2000

Polityka leśna państwa (wraz z dokumentami uzupełniającymi, takimi jak Krajowy program zwiększenia lesistości, Strategia ochrony leśnej różnorodności biologicznej i in.); Ministerstwo Środowiska, Warszawa, 1999

Narodowa strategia edukacji ekologicznej; Ministerstwo Środowiska, Warszawa, 1998

Długookresowa strategia trwałego i zrównoważonego rozwoju – Polska 2025; rządowe Centrum Studiów Strategicznych, Warszawa, 2000

Narodowa strategia rozwoju regionalnego; Ministerstwo Gospodarki, Warszawa, 2000

Średniookresowa strategia rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Warszawa, 1999

Strategia rozwoju turystyki w latach 2001-2006; Ministerstwo Gospodarki, Warszawa, 2001

Wojewódzki Program Ochrony Środowiska wraz z Planem Gospodarki Odpadami na lata 2003-2014 dla województwa małopolskiego”, uchwała Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 29 września 2003 roku nr XIII/133/03;

Krajowy Program Rolno-środowiskowy,

Strategia rozwoju Powiatu Myślenickiego na lata 2000-2006.

1.3. ZAKRES OPRACOWANIA

Opracowanie składa się z dwóch zasadniczych części:

Plan gospodarki odpadami na terenie Powiatu Myślenickiego na lata 2004 – 2014.

Program ochrony środowiska dla Powiatu Myślenickiego na lata 2004-2011.

Zawartość opracowania oparta została głównie o uregulowania zawarte w następujących dokumentach:

1. Zapisach ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska [Dz. U. nr 62, poz.627], gdzie w art.14 ust.1 określono wymagania odnośnie zawartości Powiatowego programu ochrony środowiska. Zgodnie treścią ustawy program ochrony środowiska winien opierać się na aktualnych uwarunkowaniach środowiskowych (walorach i aktualnym stanie środowiska) oraz zawierać:

a) cele ekologiczne,

b) priorytety ekologiczne,

c) rodzaj i harmonogram działań proekologicznych,

d) środki niezbędne do osiągnięcia celów, w tym mechanizmy prawno-ekonomiczne i środki finansowe.

2. Dokumencie strategicznym „Polityka ekologiczna państwa na lata 2003 – 2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007 – 2010”, gdzie zgodnie z zapisami dokumentu Program Powiatowy winien określać:

a) cele średniookresowe, na okres 8 lat (do 2011 roku),

b) zadania na okres 4-letni (lata 2003 – 2007),

c) monitoring realizacji Programu,


5


d) nakłady finansowe na jego wdrożenie.

3. Materiały edukacyjne wydane przez Ministerstwo Środowiska „Wytyczne do sporządzania programów ochrony środowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym", w których podano sposób i zakres uwzględniania polityki ekologicznej państwa w programach ochrony środowiska oraz wskazówki co do zawartości programów, w tym określenie:

a) zadań własnych Powiatu tzn. przedsięwzięć finansowanych w całości lub częściowo ze środków będących w dyspozycji Powiatu, wynikające z ustawy o samorządzie Powiatowym (ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie Powiatowym [Dz. U. Nr 91, poz.578] wraz z późniejszymi zmianami),

b) zadań koordynowanych, tzn. finansowanych ze środków przedsiębiorstw oraz ze środków zewnętrznych, będących w dyspozycji organów i instytucji szczebla wojewódzkiego i centralnego, bądź instytucji działających na terenie Powiatu, podległych bezpośrednio organom wojewódzkim, bądź centralnym;

c) zadań innych, czyli zadań znajdujących się w kompetencji innych jednostek i organów, a których realizacja sprzyja działaniom celów Powiatowych i finansowych ze środków spoza Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej,

W Programie uwzględniono zapisy Art.14 ust.2 i art. 18 ust.2 ustawy uwzględniające uchwalenie przez Radę Powiatu programu w okresie 4-letnim wraz z aktualizacją Programu co 4 lata oraz wykonywaniem monitoringu Programu w okresach dwuletnich z przedstawianiem Radzie Powiatu raportów z wykonania Programu.

Program ochrony środowiska ma formułę otwartą, co oznacza, że winien być korygowany i uszczegóławiany wraz ze zmianą aktów wykonawczych do ustawy „Prawa ochrony środowiska” oraz pakietów ustaw towarzyszących.

Powiatowy program ochrony środowiska skorelowany został z pozostałymi dokumentami strategicznymi odnoszącymi się do obszaru Powiatu a mianowicie:

a) "Programem ochrony środowiska dla województwa małopolskiego", uchwalonego przez Sejmik Województwa Małopolskiego z dnia 29 września 2003 roku [uchwała nr XIII/133/03].

b) Strategii Powiatu Myślenickiego na lata 2000-2006,

b) strategiami rozwoju poszczególnych gmin Powiatu.

Relację programu ochrony środowiska Powiatu Myślenickiego w odniesieniu do innych opracowań strategicznych przedstawiono na rys.1.


6


Rys. 1. Relacje Powiatowego programu ochrony środowiska do innych opracowań

1.4. METODYKA TWORZENIA PROGRAMU

Opracowanie wykonano na bazie materiałów zebranych w trakcie wykonywania Programu pochodzących z:

a) bazy danych dotyczących stanu funkcjonowania poszczególnych elementów środowiska [Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska],

b) informacji zawartych w Studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania poszczególnych gmin Powiatu;

c) Powiatowej bazy danych (decyzje dotyczące wydanych pozwoleń i zezwoleń na korzystanie ze środowiska).

O przystąpieniu do opracowania „Programu...” zostały powiadomione pisemnie organy i instytucje odpowiedzialne za ochronę środowiska w powiecie oraz jednostki administracji samorządowej, jednostki gospodarcze, organizacje społeczne oraz społeczeństwo.

W procesie konsultowania „Programu...” wykorzystano następujące narzędzia komunikowania:

a) ogłoszenia w prasie,

b) warsztaty robocze,

c) spotkania robocze,

d) bieżące konsultacje ze specjalistami lokalnymi.

Projekt Programu został poddany procedurze opiniowania przez gminy i zainteresowane instytucje.


7

Polityka ekologiczna państwa

Program ochrony środowiska województwa

małopolskiego

Strategia rozwoju Powiatu Myślenickiego

Powiatowe plany sektorowe (np. plan

gospodarki odpadami)

PROGRAM OCHRONY

ŚRODOWISKA POWIATU

MYSLENICKIEGO

Strategie rozwoju gmin

Programy ochrony środowiska

poszczególnych gmin

Programy sektoroweStudia uwarunkowań

i kierunków zagospodarowania

przestrzennego poszczególnych gmin

Kraj,województwo

GminaPowiat


O przyjęciu określonych celów, kierunków działań i priorytetów w strategii działań na rzecz ochrony środowiska, poprawy i racjonalnego wykorzystania środowiska zdecydowały następujące aspekty:

a) specyfika Powiatu Myślenickiego (stan i zasoby środowiska, uwarunkowania środowiskowe, możliwości rozwoju gospodarczego, społecznego oraz możliwości finansowania przedsięwzięć ze źródeł budżetowych i pozabudżetowych),

b) analiza stanu środowiska w powiecie obejmująca:

analizę problemów z dziedziny ochrony środowiska istotnych dla Powiatu,

analizę problemów możliwych do rozwiązania na poziomie Powiatu,

diagnozę istniejącego stanu środowiska, opracowaną na bazie danych agregowanych na poziomie Powiatu,

c) Powiatowe, krajowe i wojewódzkie dokumenty strategiczne, nakreślające kierunki rozwoju społeczno-gospodarczego oraz przewidujące realizację zadań z dziedziny ochrony środowiska wynikające z integracji z Unią Europejską,

d) opinie i wnioski instytucji Powiatowych oraz gminnych jednostek samorządowych, zebrane na etapie opracowania Programu w trakcie procedury opiniowania projektu programu oraz w okresie jego udostępniania do publicznego wglądu, dotyczące:

proponowanych przedsięwzięć,

priorytetów o znaczeniu lokalnym i ponadlokalnym,

e) konieczność cyklicznej weryfikacji celów zawartych w Programie.

1.5. BAZA INFORMACYJNA

Bazą informacyjną opracowanego „Programu...” stanowiły następujące dokumenty:

Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Myślenice, 1998, UIA Biuro Projektów, Kraków;

Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Siepraw. Tom.1, 1999, Zarząd Gminy Siepraw, Siepraw, Kraków;

Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Siepraw. Tom.I1, 1999, Zarząd Gminy Siepraw, Siepraw, Kraków;

Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Tokarnia. części I, Diagnoza uwarunkowań i określenie strategii rozwoju, 1998, Asta Plan Pracownia Urbanistyczno-Architektoniczna, Kraków;

Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Tokarnia. Część.II, Kierunki zagospodarowania przestrzennego gminy Tokarnia 1998, Asta Plan Pracownia Urbanistyczno-Architektoniczna, Kraków;

Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Wiśniowa, Agencja Rozwoju Regionu Krakowskiego są, Kraków,

Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Lubień, 2000, UIA Biuro Projektów, Kraków;

Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Pcim. Diagnoza uwarunkowań rozwoju, 1999, Asta Plan Pracownia Urbanistyczno-Architektoniczna, Kraków;


8


Strategia rozwoju gminy Wiśniowa 1998, Asta Plan Pracownia Urbanistyczno-Architektoniczna, Kraków;

Raport z sesji planowania strategicznego rozwoju, 1998, Agencja Rozwoju Regionu Krakowskiego są, Kraków,

Program gospodarki odpadami komunalnymi dla związku gmin Dobczyce, Raciechowice, Wiśniowa, Diagnoza stanu i strategia, 1996, Ekoinvest Korporacja Kapitałowa sp. Z o o., Warszawa;

Prognoza oddziaływania na środowisko do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru wsi Trzemeśnia, Poręba i Zasań w gminie Myślenice, 2001, Zarząd Gminy Myślenice, Kraków;

Opracowanie problemowe i specjalistyczne do Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Tokarnia. Część.2, Analiza i ocena stanu mieszkalnictwa i infrastruktury społecznej oraz funkcji produkcyjno-komercyjnej w gminie, 1998, Asta Plan Pracownia Urbanistyczno-Architektoniczna, Kraków;

Opracowanie problemowe i specjalistyczne do Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Tokarnia. Część.4, Analiza uwarunkowań i kierunków rozwoju infrastruktury technicznej i komunikacyjnej, 1998, Asta Plan Pracownia Urbanistyczno-Architektoniczna, Kraków;

Opracowanie problemowe i specjalistyczne do Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Tokarnia. Część.7, Analiza uwarunkowań i ocena możliwości rozwoju w gminie Tokarnia 1998, Asta Plan Pracownia Urbanistyczno-Architektoniczna, Kraków;

Opracowanie problemowe i specjalistyczne do Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Tokarnia. Część.6, Analiza uwarunkowań i ochrony środowiska przyrodniczego oraz kulturowego w obszarze gminy Tokarnia, 1998, Asta Plan Pracownia Urbanistyczno-Architektoniczna, Kraków;

Opracowanie problemowe i specjalistyczne do Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Tokarnia. Część.5, Analiza rolniczej przestrzeni produkcyjnej i kierunków rozwoju wsi i rolnictwa w obszarze gminy 1998, Asta Plan Pracownia Urbanistyczno-Architektoniczna, Kraków;

Plan zagospodarowania przestrzennego województwa małopolskiego,2003, Kraków

Rocznik Statystyczny województwa Małopolskiego; 2002, Kraków

Raport o stanie środowiska w województwie małopolskim w roku 2001; WIOŚ, Kraków

Raport z sesji strategicznej nt. Społeczno-gospodarczego rozwoju gminy Raciechowice, Agencja Rozwoju Regionu Krakowskiego SA, Kraków,


9


1.6. ZESPÓŁ AUTORSKI

Na zlecenie Zarządu Powiatu Program opracowany został przez Biuro Konsultingowe Ochrony Środowiska EKOSYSTEM SLĄSK w Mysłowicach pod kierunkiem mgr Elżbiety Sugier – Dyrektora Biura. Projekt Programu jest opracowaniem autorskim sporządzonym w ramach Biura Konsultingowego Ochrony Środowiska EKOSYSTEM SLĄSK przez zespół autorski w składzie:

mgr Elżbieta Sugier – kierownik zespołu, zarządzanie Programem,

Izabela Wysoczańska – organizacja Programu, konsultacje społeczne,

inż. Małgorzata Półtorak – gospodarka odpadami,

mgr Mirosław Kręcioła: ochrona przyrody i bioróżnorodności,

mgr Piotr Wojtas: geologia, kopaliny, rekultywacja

mgr Paweł Dudek: ochrona wód, hydrogeologia, hydrografia,

mgr inż. Małgorzata Łukaszek – gospodarka wodno-ściekowa,

dr inż. Rafał Żuchowski – ochrona środowiska przed hałasem i promieniowanie.

Projekt Programu był opracowywany przy udziale przedstawicieli Starostwa i Gmin Powiatu Myślenickiego, w zakresie udostępnienia istniejących informacji, które zostały zebrane i przedstawione w części opisowej lub tabelarycznych zestawieniach. Przy opracowywaniu projektu Planu uczestniczyli między innymi:

Roman Podmokły – Starostwo Powiatowe Myślenice,

Michał Zborowski – Starostwo Powiatowe Myślenice,

Stanisław Nowak – ZGDGRiK, Myślenice,

Renata Kozioł – Urząd Gminy Siepraw,

Tadeusz Liszka– Urząd Miasta i Gminy Myślenice,

Małgorzata Zaszczudłowicz – Urząd Miasta i Gminy Dobczyce,

Ewa Jarosz – Urząd Gminy Lubień,

Jarosław Kędzior – Urząd Gminy Tokarnia,

Maria Murzyn – Urząd Gminy Wiśniowa,

Kazimiera Gorączko – Urząd Gminy Raciechowice,

Maciej Budek – Urząd Miasta Sułkowice,

Jerzy Biernat – Urząd Miasta Sułkowice,

Instytucją stale współpracującą przy opracowywaniu Programu było Starostwo Powiatowe w Myślenicach, a w szczególności Wydział Rolnictwa, Leśnictwa i Ochrony Środowiska.


10


2. CHARAKTERYSTYKA POWIATU

2.1. CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA

Powiat Myślenicki jest jednym z 22 Powiatów województwa małopolskiego. Leży w jego południowej części i zajmuje powierzchnię 673 km2. Stanowi 4,45% powierzchni województwa. Pod względem powierzchni Powiat zajmuje 9 miejsce w województwie na 19 Powiatów ziemskich i 3 grodzkie.

Powiat graniczy z:

a) od północy z Powiatem krakowskim

b) od północnego – wschodu z Powiatem wielickim

c) od wschodu z Powiatem bocheńskim,

d) od południowego wschodu z Powiatem limanowskim,

e) od południa z Powiatem nowotarskim,

f) od południowego-zachodu z Powiatem suskim,

g) od zachodu i północnego zachodu z Powiatem wadowickim.

Pod względem administracyjnym Powiat obejmuje 3 gminy miejsko-wiejskie: Myślenice, Sułkowice i Dobczyce, oraz 6 gmin wiejskich – Tokarnia, Lubień Wiśniowa, Raciechowice, Pcim i Siepraw.

W Tabeli 1 przedstawiono podstawowe dane charakteryzujące gminy Powiatu Myślenickiego.

TABELA 1Podstawowe dane charakteryzujące gminy Powiatu Myślenickiego (WUS, 2002)

Gmina Powierzchnia w km2 Ilość sołectw

Myślenice 154 17

Sułkowice 60 4

Dobczyce 67 13

Lubień 75 4

Pcim 88 6

Raciechowice 61 15

Siepraw 32 6

Tokarnia 69 6

Wiśniowa 67 7

Suma 673 78


11


2.2. TRANSPORT

System komunikacyjny na terenie Powiatu nie jest dobrze rozwinięty. Oś powiązań międzyregionalnych stanowi droga krajowa nr 7 (E 77), relacji Gdańsk – Elbląg – Ostróda – Olsztynek – Płońsk – Warszawa – Janki – Grójec – Radom – Kielce – Kraków – Rabka – Chyżne – granica państwa, przebiegająca przez teren Powiatu na kierunku północ-południe.

Przez analizowany teren Powiatu Myślenickiego przebiegają również fragmenty następujących odcinków dróg krajowych i wojewódzkich:

- DK 52 – relacji Bielsko Biała – Kęty – Wadowice – Głogoczów;

- DK 28 – relacji Zator – Wadowice – Rabka – Limanowa – Nowy Sącz – Gorlice-Jasło – Krosno – Sanok – Kuźmina – Bircza – Przemyśl – Medyka – granica państwa;

- DW 955 – droga zbiorcza, relacji Sułkowice-Jawornik, 8,5 km, w całości na obszarze Powiatu

- DW 956 – droga zbiorcza, relacji Biertowice-Sułkowice-Zembrzyce;

- DW 964 – droga główna, relacji Kasina Wlk.-Dobczyce-Wieliczka-Niepołomice-Ispina-Zielona-Sczurowa-Biskupice Radłowskie;

- DW 967 – droga główna, relacji Myślenice-Dobczyce-Łapczyca;

- DW 968 – droga główna, relacji Lubień-Mszana Dln.-Kamienica-Zabrzeż;

Sieć drogową uzupełniają drogi Powiatowe i drogi gminne o łącznej długości 709,7 km (w tym 649,4 km o twardej nawierzchni, stan na 31.12.2001). Daje to wskaźnik 105,5 km/100 km2 powierzchni, przy średniej dla całego województwa małopolskiego 169,4 km2.

Siecią dróg publicznych w powiecie administrują:

- Gminy (drogi gminne o łącznej długości 387 km);

- Zarząd Dróg Powiatowych (drogi Powiatowe o łącznej długości 322,7 km);

- Zarząd Dróg Wojewódzkich w Krakowie (DW 955, 956, 964, 967, 968);

- Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad oddział w Krakowie (DK 7, DK 28, DK 52);

Najbardziej obciążona ruchem jest droga nr 7 na odcinku Myślenice-Lubień. Mankamentem sieci drogowej jest brak obwodnic, jak również małe przekroje jezdni.

Stan dróg Powiatowych i gminnych jest zróżnicowany. Zróżnicowana jest także gęstość sieci dróg Powiatowych i gminnych. Nie wszystkie odcinki dróg Powiatowych i gminnych posiadają parametry odpowiednie do funkcji i klasy oraz wzrastającego natężenia ruchu.

Na podstawie „Strategii rozwoju Powiatu Myślenickiego” w polu Strategicznym: Drogownictwo uznano, że wiele odcinków drogowych wymaga odnowy, wzmocnienia lub modernizacji. Jedynie, zaledwie 20% dróg jest w stanie dobrym i wymaga jedynie bieżącego utrzymania. Ponadto modernizacji wymagają chodniki dla pieszych w ciągach ulic Powiatowych. Brak przepustowości dróg Powiatowych i ograniczenie bezpieczeństwa ruchu spowodowane jest złym stanem nawierzchni.


12


Komunikacja publiczna, której centrum w obrębie Powiatu stanowi miasto Myślenice, a którą uzupełniają połączenia pomiędzy miejscowościami spoza Powiatu, oparta jest głównie o ruch drogowy. Powiat Myślenicki posiada połączenie autobusowe dalekobieżne z całym krajem. W powiecie praktycznie nie funkcjonuje zbiorowa komunikacja publiczna.

2.3. OSADNICTWO

Powiat Myślenicki zamieszkuje 113.808 osób (stan na IX 2001), co stanowi 3,5% ludności województwa małopolskiego. Większość ludności zamieszkuje obszary wiejskie (ponad 83,59 tys. – 73,5%), natomiast w miastach ponad 30 tys. (26,5 %).

Pod względem wielkości ludności zamieszkującej Powiat Myślenicki zajmuje 9 miejsce w województwie (na 22 jednostki administracyjne województwa).

W skali województwa małopolskiego Powiat Myślenicki zaliczono do Powiatów o średnim wskaźniku zaludnienia (169 osób/km2, przy średniej gęstości zaludnienia w województwie 214 osób/km2, co klasyfikuje Powiat na 10 miejscu w województwie). Ludność rozmieszczona jest nierównomiernie, głównie w większych miejscowościach. Najludniejszym miastem Powiatu są Myślenice (257 osób/km2), najmniej ludnym gmina Wiśniowa i Raciechowice (po 99 osób/km2).

W całym powiecie znajdują się72 sołectwa, 3 miasta i 96 miejscowości wiejskich.

Wskaźnik przyrostu naturalnego ludności Powiatu Myślenickim jest dodatni (3,78/1000 osób)

i jest wyższy niż średnia całego województwa małopolskiego (1,61). Jedynie 4 Powiaty w województwie mają wyższy wskaźnik przyrostu (limanowski 7,68, tarnowski 3,85, nowotarski 5,09 i nowosądecki 7,18).

Najwyższy wskaźnik przyrostu naturalnego obserwuje się w gminach Pcim (5,13) i Tokarnia (5,13), najniższy w gminie Wiśniowa (1,36) oraz Sułkowice (2,77).

Powiat zaliczany jest do obszarów napływowych. Saldo migracji stałej jest dodatnie i należy do wyższych w województwie i wynosi 1,84/1000 osób (przy średniej w województwie 0,8/1000 osób). Saldo migracji czasowej jak i stałej jest dodatnie. Największy napływ ludności widoczny jest w gminie Myślenice, najniższy (ujemny) w gminie Raciechowice.

W Tabeli 2 przedstawiono podstawowe dane Powiatu Myślenickiego


13


TABELA NR 2Podstawowe dane demograficzne Powiatu Myślenickiego (na podstawie: GUS, 2002).

Gmina/Powiat Liczba ludności

Gęstość zaludnienia osób/km2

Wskaźnik przyrostu naturalnego/1000

osób

Saldo migracji stałej/1000 osób

Dobczyce 13587 203 3,2 3,6

Myślenice 39638 257 4,01 2,7

Sułkowice 13375 223 2,77 2,09

Lubień 9011 120 4,68 1,0

Pcim 10143 115 5,71 -

Raciechowice 6018 99 2,94 -3,82

Siepraw 7589 237 3,18 1,84

Tokarnia 8000 116 5,13 2,88

Wiśniowa 6644 99 1,36 0,3

Razem: 114005 169 3,78 1,83

Wśród zabudowy Powiatu Myślenickiego dominuje zabudowa jednorodzinna lub zagrodowa, często rozproszona, będąca w nieładzie urbanistycznym. Budynki znajdują się zarówno w dolinach większych cieków, jak również na wierzchołkach gór i zboczach o niewielkim nachyleniu. Często główną osią zabudowy są ciągi komunikacyjne (tzw. ulicówka). Szczególnie niekorzystne ze względu na wartości estetyczne jest lokalizacja budynków na szczytach wzniesień.

Największa ilość zabudowy znajduje się w ośrodkach miejskich: Myślenice, Sułkowice i Dobczyce.

2.4. WALORY TURYSTYCZNE I REKREACYJNE

Najciekawsze obiekty przyrodnicze Powiatu to:

- Cisy Raciborskiego w Harbutowicach, jedne z najstarszych drzew w Polsce,

- Diabelski Kamień w Rudniku i Krzesławicach,

- grzyb skalny k. Zegartowic,

- jaskinia Zimna Dziura w masywie góry Strzebel k.Lubnia,

- Lipka na górze Plebańskiej w Myślenicach,

- źródełko błogosławionej Anieli Salawa k. Sieprawia,

- lipa „Marysieńka” w Dobczycach


14


- liczny starodrzew przy zabytkowych budowlach (kościołach i dworach).

Licznie szlaki turystyczne są w zdecydowanej większości niezbyt trudne i jako takie dostępne dla każdego turysty, obfitują natomiast w wiele urokliwych miejsc i punktów widokowych. Biegną z dolin na prawie każdy ciekawszy szczyt oraz wszystkimi głównymi grzbietami. Są to odcinki szlaków tzw. dojściowych oraz dalekobieżnych. Są to m.in.:

- czerwony szlak tzw. północnobeskidzki: roztacza się z niego efektowana panorama na położone na północy pogórze, biegnie z Bielska Białej przez Żar, Zembrzyce, Chełm, Myślenice, Ukleinę na przełęcz Węglówkę.

- zielony: z Czupla przez Skomielną Czarną, Więcierzę do Sularzówki;

- niebieski: z Kalwarii przez Koskową Górę, Grzybków do Jordanowa;

Węzły i początki szlaków najczęściej znajdują się przy stacjach PKP, przystankach autobusowych, schroniskach pod szczytami czy na przełęczach.

Na stokach Beskidów Makowskiego i Wyspowego nie tak ma dobrych warunków narciarskich jak np. w Beskidzie Śląskim. Długie i połogie grzbiety nadają się bardziej do uprawiania narciarstwa biegowego. Tylko kilka wyciągów umożliwia uprawianie narciarstwa zjazdowego (m.in. Skomielna Czarna, w trakcie budowy i uruchamiania są wyciągi w Sieprawiu).

W ostatnich latach intensywnie rozwija się turystyka rowerowa. Długie, połogie grzbiety z dość dobrze zachowaną siecią dróg bitych dobrze nadają się do tego typu rekreacji. Proponuje się utworzenie 25 oznakowanych tras rowerowych o różnej długości i stopniu trudności.

Istnieją tu także dobre warunki do uprawiania paralotniarstwa. M.in. tereny w gminie Wiśniowa stają się w ostatnim czasie docenianym miejscem do organizowania szkoleń i obozów paralotniarskich.

Powstały poprzez sztuczne spiętrzenie wody Zbiornik Dobczycki wpłynął na urozmaicenie krajobrazu. Brzegi zalewu mogłyby być wykorzystane w celach turystycznych i rekreacyjnych, gdyby nie fakt ustanowienia rozległej strefy ochronnej. Jednakże położone nad brzegami jeziora i porośnięte lasami mieszanymi tereny posiadają interesujące krajobrazowo trasy spacerowe oraz szlaki turystyczne, które w okresie zimowym mogą służyć do uprawiania narciarstwa biegowego. Tereny usytuowane wokół jeziora nadają się także do uprawiania turystyki konnej.

2.5. ROLNICTWO

W powiecie Myślenickim ogólna powierzchnia użytków rolnych wynosi 34562 ha, co stanowi 51,3% powierzchni Powiatu (wskaźnik udziału gruntów użytkowanych rolniczo w województwie małopolskim wynosił 58,2% w ogólnej powierzchni województwa).

Strukturę użytkowania powierzchni w powiecie Myślenickim przedstawiono w Tabeli 3.


15


TABELA 3Struktura użytkowania powierzchni w powiecie Myślenickim

Powierzchnia Wartośćha

Wielkość procentowa do pow. Powiatu

Powierzchnia użytków rolnych ogółem 34 562 51,3Powierzchnia użytków rolnych w gospodarstwach indywidualnych

33 730 50,1

Grunty orne ogółem 25 365 37,7Grunty orne w gospodarstwach indywidualnych 24 847 36,9Sady ogółem 1 360 2,2Łąki ogółem 4 749 7,1Łąki w gospodarstwach indywidualnych 4 630 6,8Pastwiska ogółem 3 088 4,5Pastwiska w gospodarstwach indywidualnych 2 939 4,4Lasy i grunty leśne ogółem 24 174 35,9Lasy i grunty leśne w gospodarstwach indywidualnych

17 061 25,4

Pozostałe grunty i nieużytki ogółem 8 594 12,8Pozostałe grunty i nieużytki w gospodarstwach indywidualnych

4 212 6,3

Rys. 2 Wykres przedstawiający struktura użytkowania gruntów w powiecie Myślenickim.

W rolnictwie dominuje sektor prywatny. Przeważają gospodarstwa mało- i średnio- powierzchniowe, drobnotowarowe.


16


Brak jest perspektyw do powiększania się powierzchni działek poprzez ich łączenie lub tworzenie nowych terenów rolniczej przestrzeni produkcyjnej. Nadzieją na rozwój obszarów rolniczych jest rolnictwo ekologiczne. Otwarcie się rynków europejskich po wstąpieniu do Unii Europejskiej, jak również bliska odległość Powiatu do aglomeracji krakowskiej jest dużym atutem dla rozwoju tego typu rolnictwa.

Ograniczeniem dla rozwoju rolnictwa są strefy ochronne bezpośrednie i pośrednie dla wód powierzchniowych, głównie Zbiornika Dobczyckiego. Nakładają one wiele przepisów wpływających na poziom produkcji rolniczej. Są to:

rolnicze wykorzystanie wszelkich ścieków, także odchodów zwierząt z gospodarstw hodowlanych prowadzonym systemem bezściółkowym,

lokalizacja gospodarstw hodowli bydła, trzody chlewnej, zwierząt futerkowych drobiu oraz hodowli ryb,

nawożenie gleb nawozami naturalnymi i sztucznymi w ilościach przekraczających potrzeby nawozowe roślin uprawnych,

używanie środków ochrony roślin o klasie toksyczności I-III oraz wszelkich środków w pasie gruntów przylegających do zbiornika wodnego w odległości mniejszej niż 20 m od brzegów zbiornika,

urządzania pryzm kiszonkowych,

pojenia i pławienia zwierząt w korycie cieków,

budowy nowych urządzeń odwodniających użytki rolne bez regulacji odpływu w postaci zastawek.

W zależności od struktury i jakości gruntów najważniejsze kierunki produkcji rolnej na terenie Powiatu to:

- uprawa zbóż z przeznaczeniem na pasze,

- uprawa ziemniaków,

- uprawa drzew i krzewów ozdobnych,

- uprawa warzyw (szklarnie, tunele).

Wśród zwierząt hodowlanych przeważają: bydło, drób i trzoda chlewna.

2.6. PRZEMYSŁ

W 2001 roku produkcja sprzedana w powiecie wyniosła:

- 2922,9 mln zł w sektorze publicznym;

- 975859,3 mln zł w sektorze prywatnym.

Razem wyniosłą 978782,2 mln zł, co stanowiło 3,1% całkowitej produkcji województwa (13 pozycja w województwie) i 196,5 tys. zł/1 zatrudnionego (7 pozycja w województwie).

Według stanu na dzień 31 grudnia 2000 roku zarejestrowanych było w przemyśle 72 podmioty gospodarcze zatrudniających powyżej 9 osób: (1 w sektorze publicznym i 72 w sektorze prywatnym).


17


Udział ludności Powiatu w wieku produkcyjnym wynosi 57,6% (przy średniej województwa małopolskiego 60,6%).

W 2001 roku w przemyśle, w podmiotach gospodarczych zatrudniających powyżej 9 osób, pracowało 5590 osób (ok. 41% całkowitej liczby zatrudnionych).

Stopa bezrobocia w powiecie wynosi 13,8% (przy średniej dla województwa małopolskiego 13,4 %).

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w powiecie Myślenickim wyniosło w 2001 roku 1925,76 zł przy wskaźniku dla województwa 2018,45 zł (9 miejsce na 22 jednostki organizacyjne województwa). Wskaźnik produkcji sprzedanej na 1 zatrudnionego wynosił 196,5 tys. zł/osobę (170,4 tys.zł/osobę w województwie małopolskim), co stawia Powiat Myślenicki na 5 miejscu od względem wydajności pracy.

Największymi przedsiębiorstwami na terenie Powiatu są:

TELE-FONIKA KABLE S.A. Myślenice, ul. Hipolita Cegielskiego 1,

„UNIMIL” S.A. Dobczyce, ul. Towarowa 8,

P. P.H.U. „CERAMIKA” Sp. z o.o. 32-400 Myślenice, ul. Kasprowicza 13,

Fabryka Narzędzi „KUŹNIA” S.A. Sułkowice, ul. 1-go Maja 70,

HYDROELEKTROBUD s.c. (elektrownia wodna w Myślenicach),

Przedsiębiorstwa Państwowej Komunikacji Samochodowej, Myślenice, ul. Przemysłowa 4,

SCANDINAVIAN TOBACCO S.A. Myślenice, Jawornik 360.

MPWiK –ZUW „RABA” Dobczyce, ul.Nowowiejska

Polimerc Sp. z o.o Dobczyce, ul. Obwodowa 6

W Tabeli 4 przedstawiono strukturę działalności gospodarczej podmiotów działających na terenie Powiatu Myślenickiego.


18


TABELA 4 Podmioty gospodarki narodowej według wybranych sekcji PKD (Wybrane dane o Powiatach i gminach województwa małopolskiego w 2001 r)

Jednostka administracyjna

Przemysł budownictwo Rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo

Handel i naprawy

Transportgospodarka

magazynowai łączność

Usługi, edukacja, administracja

Powiat Myślenicki 1494 1272 188 2451 610 482

Gmina Myślenice 511 460 57 1098 222 265

Gmina Dobczyce 124 145 20 315 97 88

Gmina Sułkowice 213 109 16 258 44 26

Gmina Lubień 63 93 7 103 55 15

Gmina Pcim 88 124 13 193 44 18

Gmina Raciechowice 35 35 24 82 35 8

Gmina Siepraw 361 59 14 185 18 24

Gmina Tokarnia 54 117 14 93 59 15

Gmina Wiśniowa 45 130 23 124 36 23


19


3. ANALIZA I DIAGNOZA ŚRODOWISKA

Oceny aktualnego stanu środowiska Powiatu Myślenickiego dokonano w oparciu o dane zawarte w dostępnej dokumentacji z tego zakresu, w tym głównie: w aktualnych rocznikach Głównego Urzędu Statystycznego i Urzędu Statystycznego w Krakowie, opracowaniach wydanych przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie - „Stan środowiska w województwie małopolskim” z lat 1999-2001, a także „Informacja o stanie środowiska na terenie Powiatu Myślenickiego w 2001 roku”.

Przy ocenie stanu środowiska brano także pod uwagę bieżące informacje uzyskane w drodze ankietyzacji gmin, Powiatu i podmiotów gospodarki komunalnej, a także podczas spotkań i konsultacji w Starostwie Powiatowym i urzędach gmin wchodzących w skład Powiatu.

Niniejsza ocena stanu środowiska dotyczy lat 2000 – 2001.

Ocena aktualnego stanu środowiska, a zwłaszcza głównych problemów środowiska, zarówno zagrożeń naturalnych (pożary, powodzie, susze) oraz antropogenicznych, związanych z działalnością gospodarczą (przemysłem, osadnictwem, turystyką, rolnictwem, komunikacją, gospodarką komunalną), stanowią punkt wyjścia dla formułowania programu ochrony środowiska dla Powiatu Myślenickiego.

3.1. POŁOŻENIE FIZYCZNO-GEOGRAFICZNE

Wg regionalizacji fizyczno-geograficznej Kondrackiego (1998) Powiat Myślenicki znajduje się w obrębie podprowincji Zewnętrzych Karpat Zachodnich (513). Po stronie północnej jest to makroregion Pogórze Zachodniobeskidzkie (513.3), do którego należą mezoregiony:

- Pogórze Wielickie (513.33),

- Pogórze Wiśnickie (513.34)

oraz w części południowej makroregion Beskidy Zachodnie (15.3) do którego należą mezoregiony:

- Beskid Makowski (Średni) (513.48),

- Beskid Wyspowy (513.49)

Granice między Pogórzem Zachodniobeskidzkim a Beskidem Zachodnim przebiega równoleżnikowo na południe od Myślenic. Beskid Zachodni góruje nad Pogórzem kilkusetmetrową różnicą wysokości, tworząc tzw. próg denudacyjny.

Pogórze Wielickie i Pogórze Wiśnieckie obejmujące północną część Powiatu rozdziela granica doliny Raby między Myślenicami a Dobczycami i Godowem. Natomiast granica pomiędzy Beskidem Makowskim i Wyspowym znajdującymi się w południowej części Powiatu przebiega doliną potoku Krzyworzeka.

Położenie Powiatu w obrębie jednostek fizyczno-geograficznych przedstawione jest na załączniku mapowym.


20


3.2. ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE. RÓŻNORODNOŚĆ BIOLOGICZNA I KRAJOBRAZOWA

Informacje dotyczące zasobów przyrody ożywionej i nieożywionej na terenie Powiatu Myślenickiego są fragmentaryczne. Wynika to z braku dokładnej inwentaryzacji przyrodniczej wykonanej według jednolitej metodyki na obszarze wszystkich gmin Powiatu. Stosunkowo najwięcej informacji na temat zasobów przyrody dotyczy terenów leśnych i zawartych jest w różnego rodzaju dokumentacjach nadleśnictw. Brak jest także opracowań ekofizjograficznych dla gmin Powiatu oraz wykonanej na terenie Powiatu inwentaryzacji siedlisk przyrodniczych podlegających ochronie, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 sierpnia 2001 r. w sprawie określenia rodzajów siedlisk przyrodniczych podlegających ochronie (Dz. U. Nr 92, poz. 1029).

Z tego względu informacje dotyczące analizy stanu istniejącego oparte są na danych fragmentarycznych, zawartych głównie w Studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin.

3.2.1. SYSTEM OBSZARÓW I OBIEKTÓW PRAWNIE CHRONIONYCH

W obszarze Powiatu wielkość powierzchni stanowiącej przedmiot ochrony to tereny o powierzchni 9737,2 ha (1,44.% powierzchni Powiatu), w tym: na rezerwaty przyrody - przypada 293,8 ha, a na obszar chronionego krajobrazu - 9437,9 ha.

W granicach Powiatu Myślenickiego zlokalizowane są dwa istniejące rezerwaty przyrody:

- Las Gościbia (gmina Sułkowice): obszar leśny o powierzchni 282,46 ha. Przedmiotem ochrony jest charakterystyczny dla Beskidu Makowskiego leśny ekosystem w obszarze potoku górskiego oraz źródło wody pitnej dla Sułkowic.

- Zamczysko nad Rabą (gmina Myślenice): przedmiotem ochrony jest karpacki bór jodłowy z domieszką świerka, z dużym udziałem chronionego bluszczu pospolitego w warstwie podszytu. Porasta on północne stoki wzgórza Ukleina, na którym zachowały się ruiny średniowiecznego (pochodzącego z XIII w.) zamku. Pełnił on funkcję strażniczo-obronną dla szlaku kupieckiego w dolinie Raby.

Południowa część Powiatu wchodzi w skład Obszaru Chronionego Krajobrazu obejmującego teren byłego województwo nowosądeckiego, natomiast północno-wschodnia część Powiatu leży w granicach projektowanego OChK Dobczyce.

Prócz tego na obszarze Powiatu są zlokalizowane trzy istniejące użytki ekologiczne (dane Urzędu Wojewódzkiego, stan z dnia 4.II.2002):

- Mokradło Śródleśne w gminie Myślenice, pow. 0,26 ha

- Młaka Źródliskowa w gminie Myślenice, pow. 0,12 ha

- Polana Sucha w gminie Wiśniowa, pow. 5,06 ha.

Według Rejestru Wojewódzkiego na terenie Powiatu Myślenickiego zlokalizowanych jest obecnie 98 pomników – wg wykazu drzew i tworów przyrody nieożywionej uznanych za pomniki przyrody, użytków ekologicznych i stanowisk dokumentacyjnych.


21


Tą formą chroni się drzewa pomnikowe min. : sześć cisów pospolitych w gminie Sułkowice, trzy dęby szypułkowe w gm. Dobczyce, jodłę pospolitą i buka zwyczajnego w gm. Myślenice, dęba szypułkowego i grupę czterech lip drobnolistnych w gm. Wiśniowa, pięć dębów szypułkowych w gm. Pcim i lipę drobnolistną oraz dęba szypułkowego, a także grupę drzew w gm. Siepraw.

Ponadto odsłonięcie geologiczne we wsi Harbutowice (gm. Sułkowice) zostało uznane za stanowisko dokumentacyjne przyrody nieożywionej.

3.2.2. KORYTARZE EKOLOGICZNE, DOLINY RZECZNE, OBSZARY WODNO-BŁOTNE

Na opisywanym terenie znajduje się fragment krajowego korytarza ekologicznego Beskidu Makowskiego i Wyspowego (symbol 70k), włączonego do krajowej sieci ekologicznej ECONET-PL. Oprócz tego dolina Raby jest korytarzem ekologicznym o znaczeniu regionalnym i lokalnym.

Na obszarze Powiatu Myślenickiego nie ma obiektów proponowanych do włączenia w europejską sieć ekologiczną NATURA 2000.

3.2.3 ZIELEŃ MIEJSKA

Na terenie Powiatu Myślenickiego brak jest większych form zieleni urządzonej w miastach, istniejąca zieleń jest rozproszona są to skwery park miejski w Myślenicach oraz zieleń towarzysząca zabudowaniom mieszkalnym.

3.2.4. FLORA I FAUNA

Brak pełnej inwentaryzacji nie pozwala na szczegółową analizę florystyczną i faunistyczną. Z tego też powodu do opisu flory i fauny posiłkowano się danymi, zawartymi w Studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania gmin Powiatu, danych literaturowych i dokonywanych w czasie opracowywania Programu patroli terenowych.

Specjalne działania związane z ochroną rzadkich gatunków na terenie Powiatu nie są prowadzone. Ochronie tej sprzyjają pośrednio działania ochronne prowadzone przez nadleśnictwa oraz ochrona rezerwatowa.

FLORA

Ingerencja człowieka doprowadziła do całkowitej przemiany szaty roślinnej Beskidów. Już w połowie XIX w. zaburzono strukturę drzewostanu w reglu dolnym, wycinając las bukowo-jodłowy i sadząc znaczne ilości świerka, którego naturalnym środowiskiem jest regiel górny. W konsekwencji w Beskidach Małym i Makowskim sztucznie wprowadzony i protegowany przez leśników świerk wyrugował buczynę dolnoreglową na znacznych obszarach. Obecnie drzewostan nie jest zatem tak urozmaicony, jak np. w Beskidzie Śląskim.

Trzeba wspomnieć o grupie cisów w północnej części Beskidu Makowskiego koło Harbutowic (tzw. cisy Raciborskiego).

Naturalne zbiorowiska roślinne prawie nie istnieją. Ponad połowę powierzchni obszaru zajmują zbiorowiska zastępcze i wtórne (łąki, pastwiska, pola uprawne), do których należą


22


także lasy gospodarcze. Niektóre zbiorowiska nieleśne, na skutek długotrwałego użytkowania przekształciły się w zbiorowiska o stosunkowo wysokich walorach florystycznych i obecnie posiadają charakter półnaturalny. Najczęściej występują one na obszarach gdzie wykształciła się charakterystyczna mozaika siedlisk, spowodowana przez współwystępowanie obszarów czynnych i ustabilizowanych osuwisk, obszarów o dużym zróżnicowaniu warunków glebowych i wilgotnościowych. Obecnie na skutek zaprzestawania ich ekstensywnego użytkowania oraz niewłaściwej melioracji terenów (sprowadzającej się tylko i wyłącznie do osuszenia) tracą one swoje walory.

Obszarom zabudowanym towarzyszą również zbiorowiska roślinności ruderalnej i segetalnej oraz sztuczna zieleń przydomowa i terenów publicznych.

FAUNA

Fauna jest dość typowa dla całego obszaru Beskidów Zachodnich. Jedynie w Beskidzie Wyspowym, ze względu na dużą ilość siedzib ludzkich (także w dolinach górskich) oraz ograniczenie kompleksów leśnych przez wysoko podchodzące pod zbocza pola uprawne i zagrody jest ona uboższa. Ze ssaków dość często spotkać można sarny, jelenie, dziki, zające. Pospolitymi gatunkami są także lisy, borsuki, łasice, tchórze oraz przedstawiciele ssaków owadożernych – jeż, ryjówka. Rzadko spotyka się wilka i niedźwiedzia.

Odnotowano ok. 100 gatunków ptaków, z ciekawszych można wymienić kanię rudą, turkawkę, pliszkę górską czy kruki. Gady reprezentowane są przez jaszczurki – zwinkęi żyworodną, padalca, zaskrońca i żmiję zygzakowatą. Występowanie w okolicy Myślenic bardzo rzadkiego gatunku węża Eskulapa jest niepotwierdzone i wydaje się wątpliwe. Z płazów spotkać można żaby z grupy zielonych i brunatnych, a także salamandrę plamistą. Cieki zbiorniki wodne zamieszkuje kilka gatunków ryb, m.in.: karasie, hodowane karpie, kiełbie, płocie, leszcze, brzany, węgorze czy głowacze.

Krajobraz

Jednym z najważniejszych elementów krajobrazu Powiatu jest pofałdowana rzeźba terenu. Jest to najbardziej wyrazista cecha kształtująca krajobraz rolniczy na tym obszarze. Południowa część Powiatu leżąca w Beskidach, posiada cechy charakterystyczne dla rzeźby gór średnich – szerokie doliny i obniżenia oddzielające poszczególne grzbiety górskie. Płaskie dna głównych cieków ograniczają, strome krawędzie wyższych poziomów dolinnych. Powyżej znajdują się rozległe spłaszczenia dolnych części stoków, a wyżej, na poziomie ok. 150 m spłaszczenia stokowe przechodzą w strome stoki, wznoszące się bez załamań po grzbiety gór. Tak jak w wielu regionach beskidzkich występuje zjawisko wkraczania zabudowy na górne części stoków, często aż po grzbiety.

Usytuowane wzdłuż ujść potoków i wzdłuż rzek zabudowania tworzą charakterystyczny dla krajobrazu typ wsi łańcuchowych, z nieco odległymi, położonymi na zboczach przysiółkami, na które składa się nieliczna zabudowa. Bardzo charakterystycznym elementem krajobrazu kulturowego są liczne kapliczki.

Malowniczości krajobrazu dodają:

- uprawy polowe na łagodnych stokach i w dolinach;

- łąki i pastwiska na stokach bardziej stromych;


23


- doliny potoków łączące się z obszarami dolin większych rzek.

- bogata szata roślinna obejmująca górne partie wszystkich grzbietów górskich i schodzących w doliny, szczególnie wzdłuż cieków wodnych;

Ważnym elementem krajobrazu są wody powierzchniowe oraz towarzyszące im zadrzewienia (łęgi). Zachowanie wód powierzchniowych w możliwie naturalnym stanie oraz obudowa biologiczna, połączona z ewentualnym prawidłowym kształtowaniem brzegów, zapewni zwiększenie tzw. małej retencji oraz wpłynie na poprawę warunków topoklimatycznych. Wraz z zadrzewieniami i zakrzewieniami śródpolnymi jest to także ważny element sieci ekologicznej, zapewniający możliwość migracji zwierząt i zachowanie bioróżnorodności gatunkowej na obszarze Powiatu.

Człowiek poprzez swoją działalność przekształca rzeźbę terenu. Zabiegi prowadzone w ramach tzw. architektury krajobrazu powinny zmierzać do zapobiegania negatywnym skutkom tej działalności tj. uaktywniania się procesów osuwiskowych, pogarszania klimatu lokalnego, pogarszania stosunków wodnych, niszczenia pokrywy roślinnej i glebowej.

Elementy infrastruktury technicznej bardzo silnie oddziaływają na układ plastyczny krajobrazu. Dlatego też należy dążyć do ich możliwie korzystnego wpasowania w krajobraz. Projektowane w przyszłości elementy (np. szlaki komunikacyjne, linie energetyczne i telekomunikacyjne, obiekty budowlane) powinny wkomponowywać się w krajobraz i na ile to możliwe podnosić jego estetykę.

Dziedzictwo architektoniczno-archeologiczne

Wyniki badań archeologicznych potwierdziły, że obszar wchodzący w skład Beskidu Makowskiego pozostawał w okresie prehistorycznym niezasiedlony, a początki osadnictwa należy wiązać ze średniowieczem. Inaczej jest na obszarze Beskidu Wyspowego, gdzie na terenie gm. Wiśniowa znaleziono ślady osadnictwa prehistorycznego. W ramach AZP zinwentaryzowano na terenie gmin Powiatu liczne stanowiska archeologiczne.

Na terenie Powiatu istnieje grupa obiektów wpisanych do rejestru i ewidencji obiektów zabytkowych:

- obiekty architektury tradycyjnej – drewniane domy mieszkalne i zabudowania gospodarcze w charakterystycznym stylu (usytuowanie na południe, o konstrukcji zrębowej, uszczelnianej, z dachami półszczytowymi oraz z ozdobnym szalunkiem) z przełomu XIX i XX wieku. Przedstawiają one duże walory ciesielskie, etnograficzne i artystyczne.

- założenia dworsko-folwarczne;

- zespoły zamkowe (zamki, baszty) – zamek w Dobczycach, baszta „Zamczysko”;

- zespoły kościelne (kościoły, kaplice, dzwonnice, plebanie, cmentarze);

- sakralne zabytki małej architektury (kaplice, kapliczki, figury i krzyże przydrożne).


24


3.2.5 OCHRONA I ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ LASÓW

Wielkość powierzchni lasów i gruntów leśnych wynosi 23680 ha (236,80 km2). Wskaźnik lesistości Powiatu wynosi 35,9% i jest wyższy od wskaźnika lesistości całego kraju wynoszącego 28,4%. Zasoby leśne

W lasach Powiatu, podobnie jak i w całej Małopolsce, dominującą funkcją jest funkcja ochronna.

Lasy ochronne w 2001 r. w Lasach Państwowych zajmowały powierzchnię 80,1 % całej powierzchni leśnej. Pozyskanie drewna dokonywane jest w ramach zabiegów pielęgnacyjnych poprawiających warunki wzrostu i rozwoju drzew pozostających w lesie do wieku dojrzałości.

Powierzchnia lasów i gruntów leśnych na tle całkowitej powierzchni gmin Powiatu Myślenickiego (wg GUS, 2001).

Granica rolno-leśna przebiega względnie wysoko, zalesione są najczęściej górne części stoków i wyższe grzbiety górskie. Często strome fragmenty stoków pokryte kamienistymi glebami zostały zamienione na pola uprawne. Obecnie można obserwować tendencję do zaprzestawania uprawy pól, co pociąga za sobą ich powolne zarastanie, czasami są takie obszary zalesiane sztucznie.

Wskaźnik lesistości dla poszczególnych gmin Powiatu Myślenickiego (wg GUS, 2001).

Ważnym elementem prawidłowej gospodarki leśnej powinna być przebudowa drzewostanów w kierunku zbiorowisk zgodnych z siedliskiem, a na obszarze Powiatu są to najczęściej lasy liściaste z udziałem buka, charakteryzujące się dużymi zdolnościami retencyjnymi, co może korzystnie wpłynąć na poprawę sytuacji przeciwpowodziowej na obszarze Powiatu.

Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2003-2006 zakłada stopniowy wzrost lesistości do 30% w roku 2020, a w dalszej perspektywie nawet do 32-33%. Według Krajowego Programu Zwiększania Lesistości (aktualizacja 2003) w powiecie Myślenickim przewidziano największą ze wszystkich Powiatów województwa małopolskiego


25


powierzchnię do zalesienia w latach 2001-2020. W sektorze państwowym wynosi ona 106 ha, w sektorze niepaństwowym 4926 ha, co łącznie daję powierzchnię 5032 ha. Powiat nie potwierdza podanych danych.

Nadzór nad lasami publicznymi w powiecie Myślenickim sprawuje Nadleśnictwo Myślenice.

W powierzchni leśnej Powiatu Myślenickiego:

a) 6742 ha stanowią lasy państwowe,

b) 16938 ha lasy nie stanowiące własność skarbu państwa.

Lasy na obszarze Powiatu są bardzo rozdrobnione, szczególnie te będące własnością prywatną, stąd utrudnione jest prowadzenie gospodarki leśnej.

Poniżej przedstawiono powierzchnie obwodów łowieckich polnych, będących pod nadzorem Polskiego Związku Łowieckiego.

Koło Łowieckie „Głuszec” 3301 ha,

Koło Łowieckie „Ponowa” 5574 ha,

Koło Łowieckie „Darz Bór” 2880 ha,

Koło Łowieckie „Grodzisko” 4772 ha,

Koło Łowieckie „Jarząbek” 3625 ha,

Koło Łowieckie „Sarenka” 2385 ha,

Koło Łowieckie „Ciecień” 4368 ha.

Koło Łowieckie „Puszcza”

Koło Łowieckie „Świt”

3.3. ZASOBY WODNE I GOSPODARKA WODNO-ŚCIEKOWA

Powiat Myślenicki znamionują korzystne warunki występowania wód podziemnych. Obszar ten wykazuje również zróżnicowanie pod względem hydrografii.

3.3.1. WODY PODZIEMNE

Obszar Powiatu Myślenickiego należy do hydrogeologicznego XXIII Regionu Karpackiego i XXIII Podregionu Zewnątrzkarpackiego. Wody podziemne występuje w utworach fliszowych i pokrywach czwartorzędowych. W utworach fliszowych występują wody gruntowe szczelinowe lub szczelinowo-porowe.

W utworach czwartorzędowych stwierdzono występowanie właściwej wody gruntowej. Miąższość warstwy wodonośnej wynosi od 2,0 do 6,0 m. Woda gruntowa ma zwierciadło swobodne lub lekko naporowe.

Większość Powiatu znajduje się obszar Głównego Zbiornika Wód Podziemnych GZWP-443 - Dolina rzeki Raby, wschodnia część znajduje się na terenie GZWP -442 – Dolina rzeki Stradomki


26


Utwory czwartorzędowe poziomu wodonośnego można podzielić na dwie zróżnicowane pod względem hydrogeologicznym grupy:

utwory żwirowo - piaszczyste dolin rzecznych o dobrej, często zmiennej wodonośności,

utwory gliniasto - rumoszowe pokryw zboczowych o słabej wodonośności.

Utwory piaszczysto - żwirowe dolin rzecznych występują w dolinie Raby i większych jej dopływów, tworząc warstwę wodonośną zbudowaną z osadów okruchowych, miejscami zaglinionych, lokalnie przykrytych nieciągłą warstwą osadów słabo przepuszczalnych.Zwierciadło wody ma przeważnie charakter swobodny, a tylko lokalnie w miejscu występowania pokryw słabo przepuszczalnych - lekko naporowy. Występuje na głębokości od 2 do 6 m ppt. Miąższość warstwy wodonośnej jest zmienna i wynosi od 2 m w górnych odcinkach cieków do 10 m w dolinie Raby w okolicach Myślenic, średnio wynosi 2-5 m.

Współczynnik filtracji charakteryzuje się znacznie większą zmiennością przestrzenną niż pionową i waha się od 2,5 x 10 -3 do 1,5 x 10 -5. Największe wartości towarzyszą osadom korytowym i kamieńcom.

Zasilanie wód tego poziomu odbywa się poprzez bezpośrednią infiltrację opadów atmosferycznych oraz w mniejszym stopniu poprzez spływ wód ze zboczy i odpływ z wyżej morfologicznie położonych utworów fliszowych.

Osady zalegają bezpośrednio na podłożu fliszowym i w związku z tym mają kontakt hydrauliczny z wodami podziemnymi występującymi w tych utworach. Występuje więź hydrauliczną z wodami powierzchniowymi, rzeki spełniają rolę drenującą.

Ujęcia wód tego horyzontu osiągają wydajność ok. 5 m3/h, a w górnych odcinkach potoków < 2 m3/h. Najwyższe wydajności osiągają studnie wiercone w dolinie Raby poniżej Myślenic - do 20 m3/h. W podobny sposób zmieniają się wydajności jednostkowe ujęć.

Utwory gliniasto - rumoszowe pokryw zboczowych charakteryzują się niewielkim zawodnieniem. Powodem jest wykształcenie litologiczne niesprzyjające gromadzeniu się wody, mała miąższość i nieciągłość lateralna. Wody występują lokalnie w spągu pokryw zwietrzelinowych, gdzie zazwyczaj zwiększa się domieszka rumoszu. Miąższość strefy zawodnionej nie przekracza 1 -2 m.

Duża przepuszczalność pionowa omawianych utworów umożliwia szybką infiltrację wód opadowych, stanowiących ich wyłączne źródło zasilania. Wynika stąd także, iż znaczenie utworów pokrywowych polega nie na przewodzeniu wody, ale na jej gromadzeniu. Taki charakter hydrogeologiczny jest czynnikiem sprzyjającym powstawaniu licznych osuwisk warstw zwietrzeliny, w których powierzchnia poślizgu pokrywa się zazwyczaj z powierzchnią kontaktu pokrywa - podłoże skalne.

Wody utworów pokrywowych ujmowane są studniami kopanymi na potrzeby pojedynczych gospodarstw.

Charakteryzują się one ścisłym powiązaniem z wielkością opadów atmosferycznych, przejawiających się bardzo zmienną i małą wydajnością oraz dużymi wahaniami głębokości zwierciadła wody.


27


Nieco odmienny charakter mają koluwia osuwiskowe. Są one przeważnie zawodnione, co umożliwia zasilanie źródeł często występujących u czoła lub w obrębie niszy osuwiskowej. Źródła te mają niewielkie wydajności do 0,3 m3/h, jedynie w rejonie Pcimia zdarzają się wydajności rzędu 1,2 m3/h.

Fliszowy poziom wodonośny zasilany jest opadami atmosferycznymi poprzez pokrywy zwietrzelinowe lub bezpośrednio na wychodniach poprzez system spękań i szczelin. Znaczny obszar występowania utworów fliszowych w bezpośrednim otoczeniu planowanej inwestycji ma zwietrzeliny o grubości poniżej 2 m, a zatem uznać należy za praktycznie pozbawione pokrywy utworów czwartorzędowych.

Warunki krążenia wód uzależnione są głównie od gęstości spękań i szczelinowatości, w niewielkim zaś stopniu od porowatości piaskowców. Z tego też względu najlepsze warunki wodonośne mają stopowe partie utworów fliszowych do głębokości nieprzekraczającej 50 - 60 m. Czynnikami polepszającymi warunki hydrogeologiczne są:

ogólna prawidłowość w ułożeniu warstw,

wodonośność uskoków,

stałość składu litologicznego,

zawodnienie pokryw zwietrzelinowych,

wysokie położenie i zróżnicowanie morfologiczne powierzchni.

Wodonośność skał fliszowych jest generalnie niska i bardzo zróżnicowana przestrzennie. Głębokość występowania zwierciadła wody wynosi od 2 do 75 m. ppt. Zwierciadło nawiercone na głębokości do 30 m. jest najczęściej swobodne, poniżej ma charakter naporowy o ciśnieniu 100 - 700 kPa. Jego wahania wynoszą od ok. 150 cm na stokach łagodnie nachylonych do ponad 800 cm w strefach wododziałowych.

Kierunek spływu wód w utworach fliszowych jest zgodny z morfologią terenu, a zatem płyną one w kierunku doliny Raby lub lokalnie w kierunku dolin jej dopływów.

Bardzo rozwinięta powierzchnia morfologiczna terenu w otoczeniu doliny Raby (wcięcia erozyjne) powoduje silne drenowanie górotworu i w konsekwencji pojawienie się dużej ilości źródeł.

Źródła bazujące na warstwach magurskich są bardzo liczne (wskaźnik krenologiczny 2,53 - 3,36).Moduł zasobów dyspozycyjnych dla osadów rzecznych doliny Raby i jej dopływów wynosi od 2 - 4 l/s/km 2, natomiast dla obszarów fliszowych ok. 2,15 l/s/km 2. Średni moduł zasobów dyspozycyjnych dla całej strefy aktywnej wymiany wód wynosi od 2,8 - 3,21 l/s/km 2.

Wielkość całkowita i jednostkowa zasobów eksploatacyjnych jest uzależniona od stopnia możliwości wykorzystania zasobów dyspozycyjnych (od 0% np. w pstrych łupkach do 100 % w mało zaglinionych żwirach i piaskach rzecznych). Wartość modułu zasobów eksploatacyjnych uzależniona jest od:

litologii, rozprzestrzenienia i miąższości utworów wodonośnych,

tektoniki,

warunków zasilania i drenażu,


28


wydajności studni i ich potencjalnych możliwości eksploatacyjnych .

Wynosi on od 0 l/s/km2 w pstrych łupkach, poprzez 0,5 - 1,0 l/s/km2 w większości pakietów fliszowych, do 3 - 4 l/s/km2 w osadach koryta Raby.

ZBIORNIKI WÓD PODZIEMNYCH

Duża części Powiatu Myślenickiego znajduje się na terenie obszaru najwyższej ochrony ONO Głównego Zbiornika Wód Podziemnych GZWP nr 443 Dolina r. Raba. Jest to niewielki dolinny zbiornik w ośrodku porowym, którego powierzchnia wynosi 59 km2, a szacunkowe zasoby 11,50 tys. m3/d. Średnia głębokość ujęć wynosi ok. 8m. Wschodnia część Powiatu obejmująca gminę Raciechowice znajduje się w obrębie obszaru ONO zbiornika GZWP nr 442 Dolina r. Stradomki. Południowa część Powiatu (gm. Lubień) znajduje się na terenie GZWP nr 445 – Magura – Babia Góra. Większa część tej gminy jest w zasięgu najwyższej ochrony wód ONO zbiornika 445 i 443. Wody podziemne w utworach czwartorzędowych związane są z dolinami rzecznymi.

JAKOŚĆ WÓD PODZIEMNYCH

Jakość wód w obrębie zbiornika GZWP-443 i GZWP-442 jest wysoka – klasa Ib,c wg A. Macioszczyk [1987]. Wody te nie wymagają uzdatnienia lub są bardzo nieznacznie zanieczyszczone i ich uzdatnienie jest stosunkowo łatwe. Wody zbiornika Magura (Babia Góra) nr 445 zakwalifikowany jest do klasy I a,b. Są to wody bardzo czyste, nie wymagają uzdatniania przed użyciem. Wody niskiej i średniej jakości stwierdzono głównie w obszarach zabudowanych i na terenach wykorzystywanych rolniczo, gdzie czynnikiem degradującym są nadmierne ilości azotu. W wodach podziemnych Powiatu Myślenickiego nie stwierdzono obecności metali o charakterze toksycznym (Cu, Cr, Cd., Ni, Pb, Zn, Hg) w ilościach przekraczających normy dla wód najwyższej i wysokiej jakości.

Zbiorniki wód podziemnych są słabo izolowane od powierzchni terenu i są słabo odporne na przenikanie zanieczyszczeń. Podstawowe znaczenie dla ochrony jakości wód podziemnych mają wyznaczane w ramach dokumentacji hydrogeologicznych strefy ochronne GZWP.

Wykaz ujęć wód podziemnych użytkowanych na potrzeby mieszkańców zamieszczono w Tabeli 5, a na potrzeby przemysłu w Tabeli 6.


29


TABELA 5Wykaz ujęć wód podziemnych użytkowanych na potrzeby komunalne

Gmina Nazwa zakładu Wydajność ujęcia Ilość pobieranej wody

Dobczyce Urząd Gminy i Miasta Dobczyce

4 studnie wiercone1 rezerwowa wydajność: 6,0 + 2,0 + 13,0 + 17,5 = 38,3 m3/godz – na podstawie wydanego pozwolenia wodno-prawnego; obecnie eksploatowane są 2 studnie i 1 rezerwowa

10 m3/godz dla potrzeb wodociągu Dziekanowice, Rudnik, Sieraków, Skrzynka, Stadnik, Kędzierzynka

Dobczyce Urząd Gminy i Miasta Dobczyce

2 studnie czynne i jedna rezerwowa – ujęcie wód podziemnych w Dziekanowicach

Ujęcie w Skrzynce

OGÓŁEM: z ujęć wód podziemnych w gminie Dobczyce korzysta ok. 2500 mieszkańcówMyślenice *DPS „Biały Potok”

Trzemeśnia 3 studnie kopanewydajność: 0,851 + 0,493 + 0,520 = 1,864 m3/godz

44,736 m3/dobędla potrzeb socjalno-bytowych pensjonariuszy i pracowników

Myślenice *PZDPOD „PORĘBA”Poręba

studnia wierconawydajność: 1,8 m3/godz

43,2 m3/dobędla potrzeb socjalno-bytowych urlopowiczów

Myślenice Urząd Gminy MyśleniceSzkoła Podstawowa nr 6 Myślenice-Chełm

studnia wiercona wydajność: 4,5 m3/dobe

1,7 m3/dobędla potrzeb socjalno-bytowych uczniów i pracowników szkoły

Tokarnia Urząd Gminy w Tokarni

studnia wierconawydajność: 3,0 m3/godz

72 m3/dobędla potrzeb socjalno-bytowych Szkoły Podstawowej w Krzczonowie

Lubień KOSD w Rudawie S.A. Rudawa 86Kopalnia Odkrywkowa Piaskowca „Tenczyn”

3 studnie kopane wydajność: 3,6 m3/dobe

3,6 m3/dobędla potrzeb socjalno-bytowych pracowników Kopalni Odkrywkowej Piaskowca „Tenczyn” w Tenczynie

Myślenice KPRD S.A. Kraków, Oddział Budowy Dróg nr 4 w Jaworniku

studnia głębinowawydajność 1,9 m3/godz

8,0 m3/dobędla potrzeb socjalno-bytowych, technologicznych, mycia sprzętu, celów p.poż

Sułkowice Gmina Sułkowice studnia głębinowa dla potrzeb socjalno-bytowych,


30


TABELA 6Wykaz ujęć wód podziemnych użytkowanych na potrzeby przemysłu

Gmina Nazwa zakładu Rodzaj ujęcia /Wydajność ujęcia Ilość pobieranej wody

Dobczyce „UNIMIL” S.A.Dobczyce,

3 studnie wierconewydajność: 4,1 + 9,8 + 6,0 = 19,9 m3/godz

19,9 m3/godzdla potrzeb schładzania produkcji i klimatyzacji zakładu

Pcim Firma P.H.U. „SPYRKA” Marek Spyrka Pcim

2 studnie wierconewydajność: 3,5 + 2,2 = 5,7 m3/godz

5,7 m3/godzdla potrzeb gospodarczych zakładu (garbarnia)

Myślenice Firma P.H.U. „FANTIC” s.c. Głogoczów

studnia wierconawydajność 2 m3/godz

2,0 m3/godzdla zaopatrzenia wytwórni soków i wód gazowanych

Myślenice KPRD S.A. Kraków, Oddział Budowy Dróg nr 4 w Jaworniku

studnia głębinowawydajność 1,9 m3/godz

8,0 m3/dobędla potrzeb socjalno-bytowych, technologicznych, mycia sprzętu, celów p.poż

*KPRD – Krakowskie Przedsiębiorstwo Robót Drogowych*DPS – Dom Pomocy Społecznej*PZDPOD – Polski Związek Działkowców Pracowniczy Ogród Działkowy

3.3.2.WODY POWIERZCHNIOWE

Powiat Myślenicki w większości znajduje się w obszarze hydrograficznym II rzędu rzeki Raby, prawostronnego dopływu Wisły, w górnym odcinku tej rzeki. Na Rabie między Myślenicami a Dobczycami znajduje się Zbiornik Dobczycki, stanowiący podstawowe źródło wody pitnej dla zaopatrzenia Krakowa.

Raba przepływa przez środek Powiatu. Przecina gminy: Lubień, Pcim, Myślenice i Dobczyce.

Średni niski przepływ wód w rzece Rabie wynosi:

przekrój - ujście potoku Krzczonówka ŚLQ = 1,06 m3/s,

przekrój - ujście do zbiornika Dobczyckiego ŚLQ = 1,55 m3/s.

Rzeka Raba jako źródło wody pitnej zaklasyfikowana jest do III klasy czystości wód do Jeziora Dobczyckiego. Obszar źródliskowy rzeki znajduje się w utworach fliszowych na przełęczy między Gorcami a Beskidem Żywieckim na wysokości 780 m.npm. Zlewnia Raby od źródeł do Myślenic zbudowana jest z utworów fliszowych. Na odcinku od Stróży do Myślenic dolina Raby zawęża się do szerokości 0,5 km.

Aktualnie, według wykonywanych w ramach regionalnego monitoringu wód przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie, Raba w przekrojach powyżej zbiornika prowadzi w niektórych wskaźnikach wody pozaklasowe. Nie odpowiadają normie cynk, detergenty i miano Coli w przekroju poniżej Kasinki Małej (km 95,9) oraz fosfor i miano Coli w przekrojach: powyżej Stróży (km 80,6) i poniżej oczyszczalni Myślenice (km 71,2).

Dopływami rzeki Raby na terenie Powiatu są:


31


potok Tenczyński w Lubniu

potok Krzczonówka w Pcimiu,

potok Kaczanka w Pcimiu,

potok Suszanka w Pcimiu,

potok Trzebuńka w Stróży,

potok Kobylak w Myślenicach,

potok Bysianka w Myślenicach,

potok Trzemeśnianka w Droginii,

potok Krzyworzeka, poniżej Zbiornika Dobczyckiego, w miejscowości Stadniki k/Dobczyc,

kilkanaście innych mniejszych cieków.

Dla ujęcia wody w Dobczycach ustanowiona jest strefa ochronna. Część Powiatu znajduje się w obszarze objętym strefą ochronną

Zachodnia część Powiatu odwadniana jest przez II-rzędową rzekę Skawiankę wpadającą do Wisły w okolicy Skawina. W górnym odcinku na terenie gminy Sułkowice rzeka nosi nazwę Harbutówka. Dopływami Skawianki są: Głogoczówka, Sieprawianka, Gościbia, Rudnik. Odwadniane do niej są obszary z terenów gminy Sułkowice, Myślenice.

Rzeki Powiatu Myślenickiego mają charakter górski. Z powodu morfologii obszaru prowadzą wody głęboko wciętymi dolinami. Górski charakter zlewni rzek powoduje duży wpływ warunków atmosferycznych na stan wód w ciekach. Najwyższe wodostany obserwuje się na wiosnę po roztopach oraz w okresie letnim w trakcie gwałtownych opadów. Najniższy stan rzek obserwuje się w okresie letnich i jesiennych okresów suszy.

Na terenie Powiatu Myślenickiego cześć rzek w miejscach newralgicznych mają umocnione koryta. Dotyczy to przede wszystkim głównej rzeki Raby oraz Skawinki.

Poza obszarami zabudowy mieszkaniowej potoki płyną naturalnymi korytami, gdzie niegdzie brzegi zabezpieczone są głazami narzutowymi.

Zasoby wód powierzchniowych płynących

Pod względem wód powierzchniowych zasoby Powiatu Myślenickiego można określić jako zasobny ze względu na górski charakter obszaru. Ilość cieków powierzchniowych jest duża w stosunku do całego analizowanego terenu. Rzeki i potoki charakteryzują się zmiennymi przepływami. Z większych rzek wymienić należy Rabę i Skawinę (Harbutówkę). Rozmieszczenie cieków jest równomierne. Wody w ciekach powierzchniowych są stosunkowo mało zanieczyszczone, głównie na terenach źródliskowych. Jednak stan zanieczyszczenia jest zróżnicowany, w zależności od analizowanego wskaźnika. Przydatność do celów konsumpcyjnych jest ograniczona, wody powierzchniowe do celów pitnych są wykorzystywane w niewielkim stopniu.


32


Jakość wód powierzchniowych płynących

W powiecie Myślenickim WIOŚ w ramach monitoringu regionalnego prowadzi badania dla:

a) rzeki Raby w dwóch punktach pomiarowo-kontrolnych

powyżej Stróży w km 80,6

poniżej oczyszczalni w Myślenicach w km 71,2

b) na dopływach rzeki Raby:

potok Krzczonówka w odcinku ujściowym,

potok Bysinka w odcinku ujściowym,

potok Krzyworzeka na odcinku ujściowym

c) rzeka Skawina poniżej Sułkowic w km 24.4

d) wody zbiornika Dobczyckiego

e) wody zbiornika Gościba.

Pomiary wykonywane są 12 razy w roku na rzecze Rabie, Skawinie i zbiornikach: Gościba i Dobczyce. 6 razy w roku wykonywane są pomiary na dopływach Raby. W zależności od rodzaju analizowanego zanieczyszczenia, klasa czystości poszczególnych rzek jest różna i zmienna w czasie.

W ocenie ogólnej Raba do Stróży zaliczana jest do III klasy czystości z uwagi na zanieczyszczenie bakteriologiczne. Poniżej oczyszczalni w Myślenicach klasa ta również wynosi III, ale dodatkowo dochodzą tutaj zanieczyszczenia fizykochemiczne.

Potok Krzczonówka, lewobrzeżny dopływ Raby w ocenie ogólnej zalicza się do II klasy czystości. Przekroczone są wskaźniki fizykochemiczne i bakteriologiczne.

Potok Bysinka lewobrzeżny dopływ Raby badany jest w km 0+100 w Myślenicach. Stan zanieczyszczenia nie odpowiada przyjętym normą i w ocenie ogólnej zapisany jest non. Decydują o tym zanieczyszczenia bakteriologiczne.

Potok Krzyworzeka jest prawobrzeżnym dopływem Raby w jej 55,9 km biegu. Punkt pomiarowy znajduje się przy jej ujściowym odcinku w okolicach miejscowości Skrzynka. Przekroczenie współczynnika bakteriologicznego powoduje zaliczenie potoku do III klasy czystości.

Rzeka Skawinka przepływa przez teren gminy Sułkowice- prawobrzeżny dopływ Wisły. Z powodu przekroczenia stężenia azotu azotanowego oraz związków bakteriologicznych (miano Coli) Skawina zakwalifikowana jest do klasy – non.

Głównym źródłem zanieczyszczeń wód powierzchniowych na terenie Powiatu Myślenickiego są spływy powierzchniowe – związane z rolniczym charakterem niektórych obszarów, oraz ścieki socjalną-przemysłowe, często zrzucane bezpośrednio do potoków bez oczyszczenia. Słaba kanalizacja gmin oraz przestarzałe i nieszczelne zbiorniki szambowe zwiększają możliwości przedostania się zanieczyszczeń do wód powierzchniowych.


33


W ostatnich latach widoczna jest stopniowa poprawa stanu czystości rzek na terenie Powiatu Myślenickiego. Zmniejszają się przekroczenia wskaźników zawiesiny, zanieczyszczeń bakteriologicznych, stężenia fosforu. Poprawia się również stan sanitarny rzek i potoków. Jednak nadal głównym czynnikiem powodującym niską klasyfikacje rzek są zanieczyszczenia bakteriologiczne (przekroczenie wskaźnika miana Coli).

W celu poprawy stanu czystości rzek Powiatu wymagane będzie dalsze prowadzenie przedsięwzięć proekologicznych i stały monitoring rzek i potoków.

TABELA 7Ujęcia wód powierzchniowych wykorzystywanych na potrzeby zaopatrzenia mieszkańców Powiatu Myślenickiego


Dobczyce Zakup wody z MPWiK w Krakowie i MZWiK w Myślenicach

na zbiorniku Dobczyckim Ok.1500 m3/dobę (zaopatrzenie dla ok. 10000 mieszkańców gminy)

Pcim Urząd Gminy Pcim na potoku Kaczanka wydajność: 186,0 m3/dobę

186,0 m3/dobędla potrzeb socjalno-bytowych mieszkańców wsi Pcim

Wiśniowa Urząd Gminy Wiśniowa

na potoku Smarkawa w Kobielniku)

151 m3/dobędla potrzeb socjalno-bytowych mieszkańców wsi Kobielnik i Wiśniowa


na potoku „Na Padoły” w Wiśniowejwydajność: 121,05 m3/dobę

121,05 m3/dobędla potrzeb socjalno-bytowych mieszkańców wsi Wiśniowa


na potoku „bez nazwy”, wypływającym spod góry Lubomir i góry Łysina

1200,0 m3/dobędla potrzeb socjalno-bytowych

Sułkowice Urząd Miasta i Gminy Sułkowice

Główne ujęcie wody dla gminy Sułkowice na potoku Gościba w Harbutowicach

Maksymalna wydajność1200,0 m3/dobę dla potrzeb socjalno -bytowych

TABELA 8Ujęcia wód powierzchniowych wykorzystywanych na potrzeby przemysłu i celów hodowlanych


Myślenice mgr inż. Józef Jeleński – użytkownik obwodu rybackiego nr 3 rz. Raby Kraków

Z potoku Kobylak w km 0+300 w miejscowości Myślenice

2,0 dm3/sek ( =7,2 m3/godzdla potrzeb gospodarstwa rybackiego - pstrągowego

Sułkowice Fabryka Narzędzi „KUŹNIA” S.A. Sułkowice,

wydajność 409 m3/dobę z rzeki Skawinki

dla potrzeb schładzania produkcji


34


WODY POWIERZCHNIOWE STOJĄCE

Na terenie Powiatu znajduje się Zbiornik Dobczycki (zwany również Jeziorem Dobczyckim). Jest to sztuczny zbiornik oddany do użytkowania w roku 1985-1987 na rzece Rabie, położony miedzy Myślenicami a Dobczycami. Wokół zbiornika istnieje strefa ochronna wód obejmująca cześć Powiatu.

Główne funkcje jakie spełnia zbiornik to przede wszystkim źródło zasilania wód dla Krakowa w ilości 3,5 m3/s. Jako zbiornik retencyjny ogranicza ryzyko powodzi redukując fale kulminacyjną o wielkości 300 m3/s. Dodatkowo jest źródłem energii z zaporowej elektrowni wodnej.

Wody zasilające zbiornik nie spełniają wymogów I klasy czystości. Głównymi wskaźnikami, które przekraczają założoną klasyfikację jest azot azotynowy i miano Coli typu kałowego.

Widoczna jest poprawa w wielkości zanieczyszczenia wód zbiornika, związane ze zmianami rzek i potoków w zlewni Raby do ujścia do zbiornika.

Zanieczyszczenie związkami biogennymi (azotu i fosforu) zbiornika powoduję jego powolną eutrofizację. Na zbiorniku tym prowadzony jest monitoting czystości wód w czterech punktach pomiarowych.

Ogromna powierzchnia zbiornika oraz gęsto zalesione brzegi nadają mu charakter naturalnego jeziora. Długość jeziora wynosi ok. 8 km, szerokość średnio 1 km. Jest jednym z największych zbiorników wodnych w Polsce. Zabronione jest jakiekolwiek korzystanie z wody tego zbiornika (dla celów rekreacyjnych, gospodarczych, itp.).

Kolejnym zbiornikiem na terenie Powiatu, na którym prowadzone są badania stanu czystość wód jest zbiornik Gościba w gminie Sułkowice. Zlokalizowany jest na potoku Gościba, będącym prawobrzeżnym dopływem rzeki Skawinki (Harbutówka). Składa się z dwóch rozdzielonych zbiorników. Stanowi źródło zaopatrzenia w wodę miasta Sułkowice. Wody zbiornika zakwalifikowane zostały do II klasy czystości ze względu na stan sanitarny. Pozostałe wskaźniki odpowiadały klasie I. Cała zlewnia potoku oraz obszar wokół zbiornika posiada strefę ochrony sanitarnej bezpośredniej lub pośredniej.

3.3.3. GOSPODARKA WODNO-ŚCIEKOWA

ZAOPATRZENIE W WODĘ

Sieć wodociągowa

Według stanu na dzień 30.06.2003 długość sieci wodociągowej wynosiła 664,7 km, natomiast sieci kanalizacyjnej - 202 km.

Długość sieci wodociągowej w poszczególnych gminach wskazuje na stan infrastruktury technicznej związanej z zaopatrzeniem w wodę. Zróżnicowanie uwarunkowane jest wielkością gminy oraz stopniem rozproszenia (skupienia) zabudowy mieszkaniowej.

Powiat Myślenicki jest słabo zwodociągowany. Przeważają sieci lokalne, obejmujące pojedyncze lub niewielkie zgrupowane gospodarstwa. Wody pobierane są z obszarów źródliskowych (rzadziej z cieków powierzchniowych) oraz ze zbiorników wód podziemnych


35


(fliszu karpackiego i utworów czwartorzędowych). Większość ujęć nie posiada pozwoleń wodno-prawnych i pozwoleń na eksploatacje. Utrudnia to oszacowanie poboru wód przez mieszkańców. Brak jest ich kontroli i nadzoru prowadzonego przez wyspecjalizowane służby. Często ujęcia nie posiadają stref ochrony oraz odpowiedniego ogrodzenia i oznakowania.

„Dzikie” ujęcia mogą się przyczynić do zmian w zasobach wodnych i ich nadmiernej eksploatacji.

Najlepsza sytuacja sieci wodociągowej jest w gminach w północnej części Powiatu, w sąsiedztwie Zbiornika Dobczyckiego. Istnieją tam zbiorcze ujęcia wód dla większej ilości odbiorców. Ujęcia wód przemysłowych podane są w Tabeli nr 6 i 8.

Sytuacja sieci wodociągowej w poszczególnych gminach Powiatu Myślenickiego.

Gmina Sułkowice. Miasto Sułkowice, wieś Biertowice i część Krzywaczki zaopatrywane są z ujęcia wody na potoku Gościba w Harbutowicach wodociągiem komunalnym Sułkowice – Biertowice. Jest to ujęcie powierzchniowe, którego wydajność wynosi 1200m3/dobę. Zlewnia potoku do zbiornika pokryta jest w 90% lasami. Wody zakwalifikowane są do II klasy czystości (ze względu na wskaźnik hydrobiologiczny i sanitarny). Odprowadzenie wody następuje rurociągiem grawitacyjnym do Zakładu Uzdatniania Wody. Długość sieci wodociągowej wynosiła 3,0 km sieci magistralnej i 27,1 km sieci rozdzielczej.

Drugim wodociągiem na terenie gminy jest wodociąg lokalny w Rudniku zaopatrujący 39 gospodarstw. Długość sieci wynosi 2,5 km. Część wsi Krzywaczka zaopatrywana jest w wody powierzchniowe z rzeki Raby w Dobczycach. Pozostałe gospodarstwa zaopatrywane są z ujęć źródlanych. Łączna długość sieci kanalizacyjnej w gminie Sułkowice wynosi 76,5 km. Zużycie wody wynosiło 150,3 dm3/mieszkańca/dobę.

Gmina Tokarnia: Przeważają lokalne ujęcia wody podziemnej, zaopatrujące niewielką liczbę gospodarstw domowych. Są to wodociągi grawitacyjne, zstępujące, o szczelinowym charakterze wód krążenia. Wykonane są na stokach bądź w studniach kopalnych powyżej gospodarstw. Rzadko są to ujęcia wód powierzchniowych.

Sieć wodociągów lokalnych pokrywa całą zurbanizowaną część gminy. Nie posiadają dokumentacji technicznej, pozwoleń wodno-prawnego ani stref ochronnych. Wielkość poboru wód jest niekontrolowana.

Wydajność studni głębinowych wynosi w utworach czwartorzędowych - 2 m3/h, w utworach fliszowych – od 2,0 do 8,6 m3/h. Północna część gminy w górnym biegu potoku Więcierza charakteryzuje się wysokim wskaźnikiem krenologicznym.

Gmina Myślenice: Cały obszar gminy znajduje się w obrębie strefy ochrony wód pośredniej ujęć wody Raby, Skawiny i Zbiornika Dobczyckiego.

Miasto częściowo zaopatrywane jest w wodę wodociągiem komunalnym z rzeki Raby. Wody podziemne pobierane są ze zbiornika czwartorzędowego oraz zbiornika z utworów fliszu karpackiego. Z ujęć czwartorzędowych korzysta kilkudziesięciu użytkowników. Są to m.in. wodociągi wiejskie w Krzyszkowicach, Wodociągi MPGK w Zarabiu oraz inni użytkownicy w miejscowościach Głogoczów, Jawornik, Myślenice, Bysina, Osieczany, Trzemeśnia oraz Poręba. Wydajność tych ujęć wahają się w przedziale od 0,1 do 75,3 m3/h.


36


Wody podziemne z utworów fliszu karpackiego (trzeciorzęd i kreda) znajdują się w miejscowościach: Jawornik, Bulina, Góra Chełm, Poręba, Zasań, Głogoczew, Bęczarka, Borzęta, Zasań. W większości są to wodociągi wiejskie.

Długość sieci wodociągowej wynosi 158,9 km, sieci kanalizacyjnej – 74,2 km. Wielkość zużycia wody w gminie wynosi 1087,1 m3.

Gmina Siepraw. Zaopatrywana jest wodą ze Zbiornika Dobczyckiego. Jest to woda o zadawalającej jakości. Lokalne zasoby wód powierzchniowych są niewielkie.

Gmina Pcim. Źródłem zaopatrzenia w wodę jest wodociąg komunalny w Pcimiu, wodociągi prywatne oraz studnie prywatne i zakładowe. Gminny wodociąg zaopatrywany jest w wodę z dwóch głębinowych zbiorników, obsypanych obsypką filtracyjną. Regularnie prowadzone są badania jakości wody prowadzone przez stację SANEPID z Myślenic. Wodociągi prywatne budowane zostały przeważnie jako ujęcia wód źródliskowych

Gmina Lubień. Głównym źródłem zaopatrzenia w wodę są wodociągi lokalne. Ujęcia wykonane są w partiach stokowych pobliskich wzniesień, rzadko z wód powierzchniowych. Ujęcia te są używane głównie przez pojedynczych gospodarzy lub też w tzw. spółkach wodociągowych obejmująca kilku do kilkunastu użytkowników. Istnieją 4 większe wodociągi lokalne: „Wierzchowina” i „Rynek” w Lubaniu, „Rynek" oraz „Za Górą” w Skomielnej Białej.

Gmina Dobczyce. Zaopatrywanie gminy w wodę następuje z ujęć:

a) ujęcia powierzchniowego na Zbiorniku Dobczyckim (zakup wody z MPWiK w Krakowie i MZWiK w Myślenicach) – zaopatruje ok. 10.000 tys. mieszkańców;

b) ujęcia wód podziemnych w Dziekanowicach (2 studnie czynne i jedna rezerwowa) i Skrzynce (2 studnie) – ok. 25000 odbiorców.


37


TABELA 9Zwodociągowanie gmin, stan infrastruktury technicznej związanej z zaopatrzeniem w wodę oraz wielkość zużycia wody wodociągowej w powiecie Myślenickim (na podstawie WUS, 2002, zweryfikowanych informacji w gminach)

Miasto / GminaLiczba

zdrojów ulicznych

Długość czynnej rozdzielczej

sieci wodociągowej

[km]

Liczba połączeń prowadzącychdo budynków mieszkalnych

Zużycie wodyz wodociągów

ogółem[tys. m3]

Gminy miejsko-wiejskie

Dobczyce 1 135,3 2753 337,9

Myślenice 5 158,9 5251 1087,1

Sułkowice 1 102 1421 150,3

Gminy wiejskie

Lubień - 42 800 170,3

Pcim - 3,4 42 14,1

Raciechowice - 64,7 568 35,8

Siepraw - 100,7 504 110,1

Tokarnia - - - -

Wiśniowa - 37,5 367 75,1

Powiat Myślenicki 7 644,5 11706 1969,9

Stopień zwodociągowania Powiatu wynosi około 70% (bez gminy Tokarnia). Najwyższy stopień zwodociągowania występuje w gminach: Siepraw, Myślenice, Lubień i Dobczyce (powyżej 90%).

ODPROWADZANIE I OCZYSZCZANIE ŚCIEKÓW

Ścieki komunalne

W powiecie Myślenickim obsługiwane przez oczyszczalnie ścieków było 21,8 % ludności (w 2001 roku). Jest to oczyszczanie chemiczne, biologiczne oraz podwyższone usuwaniu biogenów.

Głównym problemem Powiatu Myślenickiego jest niewystarczający lub całkowity brak kanalizacji w niektórych gminach. Jest to problem o tyle duży, iż większa część Powiatu znajduje się na terenie ochrony wód powierzchniowych. Obowiązuje tutaj kompleksowy program utrzymania czystości wód zlewni Raby od źródeł do Zbiornika Dobczyckiego.W strefie tej wymagane jest całkowite skanalizowanie powierzchni zainwestowanych. Nakłada obowiązek bezwzględnego odprowadzania ścieków do oczyszczalni. Celem nadrzędnym dla Powiatu Myślenickiego jest ochrona jakości wód Zbiornika Dobczyckiego przed zanieczyszczeniami, temu celowi podporządkowana jest przestrzenna zabudowa i gospodarka Powiatu.

Duża ilość gospodarstw odprowadza ścieki bezpośrednio do cieków powierzchniowych, rowów przydrożnych lub bezpośrednio do gruntu.


38


Częstym przypadkiem są stare i nieszczelne szamba. Powodują przedostanie się zanieczyszczeń do Raby lub jej dopływów oraz wód podziemnych. Brakuje zbiorczych systemów odprowadzania i oczyszczania ścieków. Istniejąca ilość oczyszczalni jest niewystarczająca dla obsłużenia wszystkich mieszkańców.

W gminie Sułkowice ścieki odprowadzane są do biologicznej oczyszczalni w Bierutowicach o przepustowości 200 m3/dobę. Projektowana jest rozbudowa oczyszczalni o blok umożliwiający przyjęcie 937 m3/dobę ścieków. Odbiornikiem czystych ścieków wytworzonych w oczyszczalni jest rów melioracyjny uchodzący do rzeki Skawinki.

TABELA 10Zaopatrzenie w sieć kanalizacyjną oraz stan infrastruktury technicznej związanej z odprowadzaniem ścieków komunalnych w powiecie Myślenickim (stan na 31.12.2001 rok; WUS, 2002)

Miasto/Gmina Długość czynnej sieci kanalizacyjnej [ km]

Liczba połączeń prowadzących do

budynków mieszkalnych

Liczba korzystających z sieci kanalizacyjnej w %

ogółu ludności

Powiat Myślenice 202 4212 28%

Gmina Myślenice 74,2 2500 62%

Gmina Dobczyce 28,3 632 40%

Gmina Sułkowice 14,8 70 20%

Gmina Lubień 37,5 400 30%

Gmina Pcim 4,1 121 12%

Gmina Raciechowice 3,5 58 7%

Gmina Siepraw 24,6 172 17%

Gmina Tokarnia - - 0%

Gmina Wiśniowa 15,0 259 14%

Źródło: „Rocznik statystyczny województwa małopolskiego, 2002”,

Na terenie Powiatu Myślenickiego zewidencjonowano komunalne oczyszczalnie ścieków i przedstawiono w Tabeli 12.

Ścieki przemysłowe Na terenie Powiatu Myślenickiego zewidencjonowano przemysłowe oczyszczalnie ścieków i przedstawiono w Tabeli 11


39


TABELA 11Oczyszczalnie ścieków komunalnych w powiecie Myślenickim

Gmina Nazwa zakładu Rodzaj ścieków (technologia)

Ilość ścieków

Rodzaj zanieczyszczeń

Sposób oczyszczania ścieków (oczyszczalnia-wydajność – m3/d); sposób

wprowadzania do środowiska (ciek, ziemia)Myślenice Gminy Myślenice ścieki bytowe

z oczyszczalni ścieków przy szkole podstawowej w Bęczarce

2 m3/dobę zanieczyszczenia związane z bytowaniem ludzi,

osadnik wstępny, biologiczna oczyszczalnia (ze złożem biologicznym), osadnik wtórny; odprowadzanie do potoku Zakrętek – dopływ Głogoczówki

Myślenice *KPRD S.A. Kraków, ul. Mogilska 25Oddział Budowy Dróg nr 4 w Jaworniku

ścieki bytowe+

wody opadowe pochodzące z terenuOddział Budowy Dróg nr 4 w Jaworniku

50 m3/dobę

50,0 dm3/sek

zanieczyszczenia związane z bytowaniem ludzi,

substancje ropopochodne, zawiesina

kontenerowa mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia ścieków, zbiornik retencyjno-uśredniający; odprowadzanie do potoku Głogoczówka

łapacz osadu, łapacz oleju i osadu; odprowadzanie do rowu przy Zakopiance (drodze nr 7)

Myślenice Stacje Paliw Płynnych Lampa Sp. z o.o. Jawornik

ścieki bytowe 3,7 m3/doby zanieczyszczenia związane z bytowaniem ludzi,

oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna (osadnik wstępny, komora napowietrzania z osadem czynnym, osadnik wtórny),

Myślenice *MZWiK Sp. z o.o. w Myślenicach

ścieki komunalne (bytowe, przemysłowe, opadowe) z oczyszczalni ścieków w Myślenicach

7000 m3/dobę

zanieczyszczenia związane z bytowaniem ludzi,ścieki przemysłowe, zawiesina, substancje ropopochodne

oczyszczalnia mechaniczno-biologiczno- chemiczna (piaskowniki, osadniki, komory napowietrzania, komory beztlenowe, chlorownia); odprowadzanie do rzeki Raby

Tokarnia Gmina Tokarnia ścieki bytowe z oczyszczalni ścieków przy Szkole Podstawowej i Gimnazjum w Tokarni

20,0 m3/dobę zanieczyszczenia związane z bytowaniem ludzi

oczyszczalnia ścieków (złoże biologiczne, osadniki, dawkownik koagulanta PIX); odprowadzanie do potoku Krzczonówka

Tokarnia Ośrodek Wczasowy ścieki bytowe z ośrodka 200 m3/dobę zanieczyszczenia przepompownia z rozdrabniarką, zbiornik


40



Ilość ścieków



wprowadzania do środowiska (ciek, ziemia)„Czarnolas” w Skomielnej Czarnej

związane z bytowaniem ludzi

uśredniający, oczyszczalnia kontenerowa; odprowadzanie do potoku bez nazwy- dopływ potoku Bogdanówka

Sułkowice Gmina Sułkowice ścieki komunalne (bytowe + przemysłowe)z oczyszczalni ścieków w Biertowicach

obecnie Qmax

= 260,0 m3/dobęQśr.dob.= 200 m3/dobęDocelowo planowana rozbudowado 937 m3/dobę

zanieczyszczenia związane z bytowaniem ludzi + ścieki z zakładów rzemieślniczych;

oczyszczanie mechaniczne + reaktor biologiczny, osadnik; odprowadzanie do rowu melioracyjnego mającego ujście do rzeki Skawinki

Sułkowice *DPS w Harbutowicach ścieki bytowe z ośrodka 50 m3/dobę zanieczyszczenia związane z bytowaniem ludzi,

oczyszczalnia o przepustowości 50 m3/dobę (zbiornik retencyjno-uśredniający, kontenereowa oczyszczalnia ściek. ze złożem tarczowym, złoże filtracyjno-koksowe, zbiornik osadu); odprowadzenie do potoku Harbutówka

Dobczyce Urząd Miasta i Gminy Dobczyce

ścieki komunalne (bytowe+ przemysłowe + opadowe)z oczyszczalni w Dobczycach

1600 m3/dobę

rozbudowa

3516

m3/dobę


inne

oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna (piaskownik, komory: defosfatacji, denitryfikacji, nitryfikacji, osadniki); odprowadzanie do rzeki Raby

Lubień *ZGDGRiK Myślenice(Projektowana)będzie obsługiwać przede wszystkim Kasinkę Małą i gminę

ścieki komunalne (bytowe + przemysłowe)z oczyszczalni ścieków w Lubniu

880 m3/dobe zanieczyszczenia związane z bytowaniem ludzi + ścieki z zakładów

oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna z usuwaniem związków biogennych, strącanie chemiczne fosforuPIX-em; odprowadzanie do rzeki Raby


41



Ilość ścieków



wprowadzania do środowiska (ciek, ziemia)Mszana Dolna mięsnych

Lubień Gmina LubieńLubień

ścieki bytowe z oczyszczalni ścieków przy budynku Gimnazjum w Lubniu

14,4 m3/dobę zanieczyszczenia związane z bytowaniem ludzi

oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna (osadnik gnilny, biologiczny reaktor, studnia z zespołem napowietrzaczy); odprowadzanie do rowu przydrożnego

Pcim *ZGDGRiK Myślenice ścieki bytowe z oczyszczalni ścieków w Pcimiu

585 m3/dobę; 28454 m3/rok (2003)

zanieczyszczenia związane z bytowaniem ludzi (z kanalizacji i szamb)

oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna z reaktorem biologiczno-chemicznym; odprowadzanie do potoku Krzywianka –dopływ Raby

Pcim Gmina Pcim ścieki komunalne (bytowe + opadowe) z terenu szkoły podstawowej, gimnazjum i OSP w Trzebuni

bytowe9 m3/dobęopadowe 79,8 dm3/sek1737,6 m3/rok , w tym OSP – 224 m3/rok (2003)

zanieczyszczenia związane z bytowaniem ludzi,opadowe „czyste” – z dachów budynku

oczyszczalnia (osadnik wstępny, reaktor z osadem czynnym, osadnik wtórny); odprowadzanie do potoku Trzebuńka

Pcim *DPS w PcimiuPcim

ścieki bytowe z budynku DPS

50 m3/dobę; 4025,9 m3/rok (2003)

zanieczyszczenia związane z bytowaniem ludzi

zbiornik uśredniający, blok oczyszczalni mechaniczno-biologicznej, blok dezynfekcji; odprowadzanie do rowu w zlewni rzeki Raby

Raciechowice Gmina RaciechowiceRaciechowice 140

ścieki komunalne (bytowe + przemysłowe)z oczyszczalni w Raciechowicach

175,0 m3/dobę

zanieczyszczenia związane z bytowaniem ludzi + inne

oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna (komory: denitryfikacyjna, napowietrzna, osadników, filtr gruntowy); odprowadzanie do potoku Przywodnica

Siepraw Gmina SieprawSiepraw 1

ścieki komunalne z oczyszczalni ścieków w Sieprawiu

318 m3/dobę zanieczyszczenia związane z bytowaniem ludzi + inne

oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna (zbiornik uśredniający, selektor beztlenowy, dwa reaktory biologiczne, dwa osadniki); odprowadzanie do potoku Sieprawka – dopływ


42



Ilość ścieków



wprowadzania do środowiska (ciek, ziemia)Głogoczówki

Tokarnia ZGDGRiK Myślenice, ul. Drogowców 8(Projektowana)

ścieki komunalne z oczyszczalni ścieków„Tokarnia 1”


Reaktor do mechanicznego, biologicznego i chemicznego oczyszczania i fermentacji osadów; odprowadzanie do potoku Krzczonówka

Wiśniowa Oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna


TABELA 12Oczyszczalnie ścieków przemysłowych w powiecie Myślenickim. Emisja ścieków przemysłowych do środowiska Gmina Nazwa zakładu Rodzaj ścieków

(technologia)Ilość ścieków

Rodzaj zanieczyszczeń Sposób oczyszczania ścieków (oczyszczalnia-wydajność – m3/d); sposób wprowadzania do środowiska (ciek, ziemia)

Myślenice F.P.H.U. „FANTIC” Górszczak s.j. Głogoczów

ścieki przemysłowe powstające podczas płukania butelek i kontenerów

15,26 m3/dobę

detergenty, inne filtr pionowy z węglem aktywnym; odprowadzane do rowu

Myślenice Zarząd Dróg Wojewódzkich w Krakowie

wody opadowe ze skrzyżowania ul. Słowackiego i ul. K. Wielkiego w Myślenicach

155 m3/sek substancje ropopochodne, zawiesina

osadnik + separator lamelowy; odprowadzanie do rowu

Myślenice Zarząd Dróg Wojewódzkich w Krakowie

wody opadowe z mostu na Bysince na drodze nr 967 w Myślenicach

46,5 dm3/sek substancje ropopochodne, zawiesina

studzienki, osadnik szlamowy, separator cyrkulacyjno-koalescencyjny; odprowadzanie do potoku Bysinka

Myślenice Gminy Myślenice wody opadowe z chodnika przy drodze nr


studzienki, osadnik; odprowadzanie do rowu


43



Ilość ścieków


955 w JawornikuMyślenice AUTO-BOCHENEK Salon

Samochodów Używanych Jawornik

ścieki bytowe, +ścieki przemysłowe (z mycia samochodów), +wody opadowe

2 m3/dobę4,8 m3/dobę

55 dm3/sek

zanieczyszczenia związane z bytowaniem ludzi, + detergenty, zawiesina, substancje ropopochodne

oczyszczalnia przydomowa (osadnik gnilny, złoże biologiczne, studzienka napowietrzająca),osadnik + separator benzynowo-koalescencyjny; odprowadzanie do potoku Głogoczówka

Myślenice SCANDINAVIAN TOBACCO S.A. Jawornik 360

ścieki bytowe

wody opadowe

25 m3/dobę

375 dm3/sek



oczyszczalnia ścieków (osadnik, komory napowietrzania, reaktor biologiczny, poletka filtracyjne),sedymentacyjno-flotacyjny oddzielacz zawiesin, separatory lamelowe; odprowadzanie do cieku bez nazwy w zlewni potoku Głogoczówka

Myślenice Zarząd Dróg Powiatowych Rejon Robót Drogowych Myślenice

wody opadowe z Wytwórni Mas Bitumicznych na Bysinie


separator; odprowadzanie do cieku bez nazwy dopływu potoku Bysinka

Myślenice *GDDP – Oddział Południowo-Wschodni w Krakowie

wody opadowe z mostu na potoku Włosańka w Głogoczowie

58,7 m3/dobę substancje ropopochodne, zawiesina

separator koalescencyjny z odstojnikiem szlamowym; odprowadzanie do potoku Włosańka

Myślenice *GDDP – Oddział Południowo-Wschodni w Krakowie

wody opadowe z powierzchni skrzyżowania drogi nr 7 w Głogoczowie

51 dm3/sek substancje ropopochodne, zawiesina

separator lamelowy; odprowadzanie do potoku Włosańka

Myślenice Stacje Paliw Płynnych Lampa Sp. z o.o. Jawornik 447

ścieki – wody z drenażu opaskowego pod zbiornikami paliwa wody opadowe z terenu stacji

2,87 dm3/sek

27,8 dm3/sek

zawiesina


studnia rewizyjna, filtr żwirowo-piaskowy,

separator koalescencyjny;odprowadzanie do cieku bez nazwy

Myślenice Zakład Uboju i Przetwórstwa wody opadowe 64,0 dm3/sek substancje ropopochodne, osadnik, separator lamelowy; odprowadzanie


44



Ilość ścieków


Mięsnego „WĘDZONKA” Myślenice

zawiesina do potoku Bysinka

Myślenice Sylwester Kuchnia Myślenice wody opadowe z polowej wytwórni pustaków w Myślenicach


studzienki, separator lamelowy, osadnik; odprowadzanie do rowu melioracyjnego

Myślenice Zbigniew Jakubiec Dębica

wody opadowe z powierzchni parkingu samochodowego oraz dachu budynku w Głogoczowie

13,55 dm3/dek


studzienki, osadnik koalescencyjno-flotacyjny; odprowadzanie do rowu przydrożnego

Myślenice Józef Majda Myślenice, ul. K. Wielkiego 203

wody opadowe z terenu składu opałowego


studzienka z osadnikiem, zbiornik sedymentacyjno-flotacyjny oddzielacza błota, olejów; odprowadzanie do rowu śródpolnego

Myślenice *PZRI S.A. Kraków-Płaszów ul. Płk. Dąbka 2

ścieki komunalne (bytowe + wody opadowe) z ośrodka szkoleniowo-wypoczynkowego w Porębie

21 m3/dobę zanieczyszczenia związane z bytowaniem ludzi +substancje ropopochodne, zawiesina

oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna (oddzielacz tłuszczy, piaskownik, inne), studzienki ściekowe; odprowadzanie do potoku Porębianka

Myślenice Firma BIEGONICE-ZESŁAWICE Sp. z o.o. Kraków, ul. G. Morcinka 5

wody opadowe z terenu kopalni odkrywkowej gliny Myślenice-Polanka

34 dm3/sek zawiesina, substancje ropopochodne

osadnik zawiesin i szlamu; odprowadzanie do rowu, a następnie do potoku bez nazwy

Tokarnia Zarząd Dróg Powiatowych w Myślenicach ul. Drogowców 2

wody opadowe pochodzące z nawierzchni drogi nr 18268 w Krzczonowie

242,3 dm3/sek


osadniki szlamowe, separatory cyrkulacyjno-koalescencyjne; odprowadzanie do rowu uchodzącego do potoku Krzczonówka

Tokarnia Zarząd Dróg Powiatowych w Myślenicach ul. Drogowców 2

wody opadowe z drogi nr 18310 w Skomielnej Czarnej

205 dm3/sek substancje ropopochodne, zawiesina

Studzienki kanalizacyjne; odprowadzanie do potoku Skomielnianka

Sułkowice Gmina Sułkowice ul. Rynek 1

wody drenażowe z pod szczelnej czaszy

0,038 +0,094 +

zawiesina, (w razie awarii – odcieki ze

3 sączki drenarskie;odprowadzanie do gruntu


45



Ilość ścieków


składowiska odpadów w Sułkowicach

0,098 =0,23 dm3/sek

składowiska)

Sułkowice Fabryka Narzędzi „KUŹNIA” S.A. Sułkowice, ul 1-go Maja 70

wody chłodnicze 389 m3/dobę i 20 m3/dobę

temperatura odprowadzanie do kanalizacji miejskiej i do rzeki Skawinki

Sułkowice Fabryka Mebli „RYŚ” Izdebnik 469

ścieki komunalne (bytowe + opadowe) z zakładu w Krzywaczce

3,71 dm3/sek+118,43 dm3/sek

zanieczyszczenia związane z bytowaniem ludzi,zawiesina, substancje ropopochodne

przydomowa oczyszczalnia ścieków (osadniki gnilne, filtry piaskowe), separator węglowodorów z osadnikiem; odprowadzanie do rowu melioracyjnego uchodzącego do potoku Głogoczówka

Sułkowice Joanna Kowalska Kraków

wody opadowe z parkingu i części terenu z działalnością rolną

33,41 dm3/sek


separator koalescencyjny; odprowadzanie do gruntu

Sułkowice „BELMEB” Sp. z o.o. Izdebnik

wody opadowe z terenu zakładu w Biertowicach


separator koalescencyjny z odstojnikiem szlamowym; odprowadzanie do rowu melioracyjnego

Dobczyce P.W. „LARKIS” Sp. z o.o.Dobczyce

wody opadowe 116,0 dm3/sek


osadnik dwukomorowy, łapacz tłuszczów; odprowadzanie do rzeki Raby

Dobczyce „UNIMIL” S.A.Dobczyce

wody chłodnicze 19,9 m3/godz temperatura odprowadzanie do gruntu – studnie chłonne

Dobczyce Zakład „AUTOWOL” Jacek Wolak Dobczyce

wody opadowe 1,0 m3/dobę substancje ropopochodne, zawiesina

osadnik – łapacz błota i oleju, drenaż rozsączający; odprowadzanie do gruntu

Dobczyce POLIMERC Sp. z o.o. Dobczyce

wody opadowe 572 dm3/sek substancje ropopochodne, zawiesina

osadnik wstępny poziomy, zgarniacz osadu wstępnego; odprowadzanie do rzeki Raby

Źródło: Na podstawie wydanych decyzji – pozwoleń wodnoprawnych wydanych za okres 1 stycznia 1999 do 30 czerwca 2003

*ZGDGRiK – Związek Gmin Dorzecza Górnej Raby i Krakowa*KPRD – Krakowskie Przedsiębiorstwo Robót Drogowych


46


*GDDP – Generalna Dyrekcja Dróg Publicznych*MZWiK – Miejski Zakład Wodociągów i Kanalizacji*PZRI – Przedsiębiorstwo Zmechanizowanych Robót Inżynieryjnych*DPS – Dom Pomocy Społecznej


47


3.3.4. ZAGROŻENIE POWODZIOWE

Sieć rzeczna Powiatu Myślenickiego ma charakter zlewni górskich. Duże spadki terenów, niewielka powierzchnia zlewni cieków, może spowodować gwałtowne wezbrania w przypadku nawalnych opadów lub roztopów pokrywy śnieżnej.

Rzeki tylko częściowo mają zabezpieczenia przeciwpowodziowe, przeważnie w miejscach, gdzie zabudowa znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie koryta. Poza obszarami zabudowy rzeki mają naturalny charakter. Jednym ze zbiorników retencyjnych to Jezioro Dobczyckie w północnej części Powiatu. Zabezpiecza tereny tylko częściowo znajdujące się w granicach Powiatu. Część cieków płynie szerokimi dolinami o płaskich dnach. Koryto rzeki jest mało zagłębione (1-3 metry) Powoduje to, że na prawie całej szerokości istnieje terasa zalewowa. Największe problemy z podtopieniami występują w miejscach złej lokalizacji budynków kubaturowych. Budynki znajdują się w bezpośrednim sąsiedztwie koryta, są podtapiane w przypadku pojawienia się wody Q 1% lub na linii zasięgu zalewu.

Kolejnym zagrożeniem zwiększającym możliwość zalewów są zbyt małe światła niektórych przepustów, mostów drogowych. Jest to zjawisko spotykane przede wszystkim na małych ciekach. Dodatkowo wystąpienie wód z koryt powoduje zaleganie posuszu i śmieci w korytach i na brzegach cieków.

W powiecie Myślenickim projektowane jest kilkanaście zbiorników małej retencji(Plan zagospodarowania przestrzennego województwa małopolskiego, 2003).W większości będą się one znajdować na niewielkich potokach i strumieniach. Ich pojemność nie będzie przekraczać 500 000 m3. Najwięcej będzie w gminie Tokarnia m.in. na potoku Krzczonówka, Więcierża.

W Sieprawiu zbiorniki te znajdować się będą na Sieprawiance. W gminach Wiśniowa, Raciechowice i Pcim planowane są po 2 zbiorniki.

Gmina Sułkowice posiada „Program małej retencji” zawierający koncepcję budowy szeregu zbiorników retencyjnych oraz p. poż. Realizacja pierwszego z nich rozpocznie się w 2004 roku i będzie realizowana w latach następnych przy współudziale Małopolskiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych w Krakowie.

Na mapie wskazano tereny zagrożone powodzią w powiecie Myślenickim.

3.4. POWIETRZE ATMOSFERYCZNE

3.4.1. KLIMAT

Urozmaicona rzeźba Powiatu Myślenickiego wpływa na zróżnicowanie warunków klimatycznych. Odmienne warunki występują w dolinach, zboczach, czy też szczytach gór. Klimat dolin jest łagodniejszy ze średnią temperaturą przekraczającą +6oC, na szczytach temperatura ta waha się między +4 a +6oC.

Klimat kształtowany jest głównie poprzez cyrkulacje mas powietrza wyżowych i niżowych. Najbardziej charakterystyczną cechą klimatu doliny Raby, jak i każdej doliny górskiej jest inwersyjny rozkład temperatury powietrza, zwłaszcza w porze nocnej przy pogodzie wyżowej, bezchmurnej i bezwietrznej.


48


Na skutek silnego wypromieniowania w dnie doliny tworzą się obszary chłodu, zasilane przez spływające grawitacyjnie ze stoków zimne powietrze. Proces ochładzania powietrza przebiega stosunkowo silniej na płaskowyżach, powierzchniach garbów i grzbietach, niż na stokach, w związku z istniejącymi tam lepszymi warunkami do stagnowania powietrza. W wyniku tej lokalnej, wewnątrz dolinnej cyrkulacji tworzy się na stoku warstwa ciepła z powodu istnienia procesów dynamicznego osiadania powietrza i odprowadzania chłodnego powietrza ku obniżeniom.

W podgórskim odcinku doliny Raby w Gaiku - Brzezowej koło Myślenic wydzielono dwie strefy termiczno - wilgotnościowe [Exbud, 1996]:

I. Silnie inwersyjna część doliny Raby, chłodna i wilgotna, sięgająca od dna doliny na zbocza do około 50 m z trzema podstrefami:

a) silnie wychłodzone i bardzo wychłodzone dno doliny z dużą częstością mgieł radiacyjnych i bardzo częstym zagrożeniem przymrozkowym w skrajnym przypadku od pierwszej dekady września do pierwszej dekady czerwca (0-5 m nad dnem doliny),

b) chłodny i wilgotny obszar teras średnich i dolnych partii zboczy pozostających w zasięgu częstych mgieł radiacyjnych o dużym zagrożeniu przymrozkowym (5-20 m nad dnem doliny),

c) cieplejszy i bardziej suchy obszar środkowej i górnej części zboczy znajdujący się przy górnym zasięgu mgieł radiacyjnych (20-50 m nad dnem doliny).

II. Ciepła i sucha strefa grzbietów i spłaszczeń wierzchowinowych ponad 50 m nad dnem doliny poza zasięgiem częstych mgieł radiacyjnych o minimalnym zagrożeniu przez przymrozki..

Na kierunki i siłę wiatru główny wpływ będzie miała orografia Powiatu. Przeważają wiatry południowo-zachodnie, zachodnie i południowe. Maksymalne prędkości wiatrów następują w okresie zimy, minimalne w okresie lata.

Opady atmosferyczne są wyższe od średniej kraju i wynoszą ok. 900 mm, w zależności od położenia punktu pomiarowego.

Charakterystyczne cechy topoklimatu analizowanego obszaru zamieszczono w Tabelach 13 i 14.


49


TABELA 13Wybrane parametry klimatyczne doliny Raby.

Wysokość nad dnem doliny w m

Absolutna minimalna temperatura w roku w 0C

Liczba dni z przymrozkiem

Długość okresubezprzymrozkowego

722 -19,5 60 156

619 -17,7 64 168

114 -17,6 51 197

42 -21,3 57 183

30 -22,4 61 -

22 -22,5 64 -

13 -24,1 68 -

8 -25,6 73 165

0 -28,0 81 140

TABELA 14Charakterystyczne wskaźniki meteorologiczne

Elementy i wskaźniki Formy terenu

Wypukłe wysoczyzny

Wklęsłe, doliny

Stoki o ekspozycji północnej

Stoki o ekspozycji południowej

Absolutne minimum temperatury

-27,1 -31,8 -27,3 -25,9

Liczba dni z temperatura niższą od -10,0 0C

23 31 25 21

Liczba dni z przymrozkiem

116 132 129 114

Liczba dni z temperaturą maksymalną wyższą

od +25,0 0C

30 38 26 38

Długość okresu bezprzymrozkowego, dni

175 135 157 170

Suma roczna opadów, mm 768 690 925 675Liczba dni z pokrywą

śnieżną78 90 78 71

3.4.2. ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO

W powiecie Myślenickim głównym źródłem emisji zanieczyszczeń do powietrza jest emisja niska oraz emisja antropogeniczna, wynikająca z działalności człowieka.


50


Naturalne procesy zachodzące w przyrodzie (emisja naturalna) mają znaczenie marginalne i w niewielkim stopniu oddziałują na jakość powietrza.

Emisja antropogeniczna obejmuje emisję z zakładów przemysłowych i energetycznych, emisję niską z gospodarki komunalnej (kotłownie, indywidualne paleniska domowe i prywatne zakłady) oraz emisję komunikacyjną.

Ze względu na ilości emitowanych zanieczyszczeń, szacuje się, że w powiecie Myślenickim emisja antropogeniczna jest jednym z zagrożeń dla warunków życia i zdrowia człowieka oraz środowiska. Dla terenów wiejskich jej uciążliwość wynika głównie z rozproszenia źródeł emisji (emisja niska z palenisk domowych). Ze względu na koncentrację ośrodków przemysłowych w terenach miejskich obszary miejskie są w największym stopniu narażone na skutki emisji antropogenicznej (przemysłowej, niskiej i komunikacyjnej).

EMISJA PRZEMYSŁOWA

Wielkość emisji zanieczyszczeń z zakładów przemysłowych zlokalizowanych na obszarze Powiatu Myślenickiego omówiona została na podstawie wydanych i aktualnie obowiązujących decyzji o dopuszczalnej emisji. Wielkości te są zawyżone, jednakże ze względu na zmienność danych uznano, że mogą zostać przyjęte do analizy.

Wielkość emisji przemysłowej dopuszczonej do wytworzenia z przemysłu zamieszczono w Tabeli 15. Główni wytwórcy emisji przemysłowej zostali przedstawieni w Tabeli 16.

TABELA 15Wielkość emisji przemysłowej dopuszczonej do wytworzenia z przemysłu

Substancja Wielkość emisji [Mg/rok]

Udział w emisji [%]

Ditlenek siarki SO2 306,24 28,84

Dwutlenek azotu NO2 96,1 9,05

Tlenek węgla CO 321,55 30,28

Metale 0,15 0,014

Pyły 238,49 22,46

Inne zanieczyszczenia* 99,3 9,35

1061,83 100%

Inne zanieczyszczenia* – w zależności od rodzaju produkcji np. kwas siarkowy, siarkowodór, czterochloroetylen, amoniak, styren, propylobenzen, octan butylu, octan etylu, ksylen, etylobenzen, mezytylen, węglowodory alifatyczne, węglowodory aromatyczne, sadza, Benzoalfapiren i inne


51


TABELA 16Główni wytwórcy emisji przemysłowej na terenie Powiatu Myślenickiego

Podmiot gospodarczyWielkość

emisji [Mg/rok]

Udział w emisji [%]

Spółdzielnia Mieszkaniowa Lokatorsko-Własnościowa „ZORZA” Oś. 100-lecia 15a, Myślenice

219,6 20,68

Zakład Lakiernictwa Pojazdowego – Józef Kania, Myślenice 0,3 0,03

P.P.U.H. „KESTING” Sp. z o.o., Myślenice 6,6 0,62

SCANDINAVIAN TOBACCO S.A., Jawornik 15 1,41

TELE-FONIKA KABLE S.A., Myślenice 23,6 2,22

Spółdzielnia Inwalidów „RABA”, Myślenice 0,3 0,03

Przedsiębiorstwo PKS w Myślenicach 3,3 0,31

SP ZOZ w Myślenicach, Myślenice 1,2 0,11

Zakład Czyszczenia Kożuchów Roman Tula, Myślenice 0,3 0,03

Zakład Wędliniarski Franciszek Jakubiak, Myślenice 3,9 0,37

Zespół Szkół Medycznych im. Tytusa Chałubińskiego w Myślenicach,

0,8 0,08

Wytwórnia Mas Bitumicznych w Jaworniku Krakowskie Przedsiębiorstwo Robót Drogowych S.A., Kraków

51,1 4,81

Kotłownia olejowa w bloku nr 17 na Oś. 100-lecia w Myślenicach Urząd Miasta i Gminy Myślenice

3,6 0,34

P.P.H.U. „CERAMIKA” Sp. z o.o. , Myślenice 145,8 13,73

Fabryka Narzędzi „KUŻNIA” S.A, Sułkowice 36,4 3,43

Zakład nr 2 w Sułkowicach, KRAKPOL S.A. Kraków, 0,3 0,03

Przedsiębiorstwo Wielobranżowe LARKIS Sp. z o.o. Dobczyce

224,9 21,18

„POLIMERC” Sp. z o.o. , Dobczyce 9,5 0,89

„UNIMIL” S.A. ul.Towarowa 8, 32-410 Dobczyce 10 0,94Zakład Uzdatniania Wody „RABA” W Dobczycach MPW i K S.A Kraków

296,2 27,89

Zakład Przerobu Skór „SPYRKA” – Józef i Marek Spyrka, Pcim

1,7 0,16

„ELEKTROPLAST” Przetwórstwo Tworzyw Sztucznych Sp. z o.o. , Stróża

0,8 0,08

Zakład Produkcyjno–Handlowy „CRAWTICO” Adam Krawczyk, Siepraw

0,1 0,01

Fabryka Mebli „RYŚ” Kuchnie System, Krzywaczka, Izdebnik

6,6 0,62


52


EMISJA NISKA

Emisja niska obejmuje emisję ze źródeł niezorganizowanych, do których zalicza się głównie paleniska domowe, małe kotłownie, warsztaty rzemieślnicze i rolnicze. Wielkość tej emisji jest trudna do oszacowania: wynosi od kilku do kilkunastu procent na terenach o rozwiniętej sieci ciepłowniczej do kilkudziesięciu procent na obszarach, których nie obejmują centralne systemy ciepłownicze, zwłaszcza na obszarach wiejskich.

Wielkość emisji niskiej pozostaje w pewnej relacji do stopnia zgazyfikowania danego terenu. Należy podkreślić duże zróżnicowanie tego wskaźnika w poszczególnych gminach Powiatu, co przedstawiono w tabeli 17.

TABELA 17Stan infrastruktury oraz wielkość zużycia gazu w gminach Powiatu Myślenickiego (stan na 31.12.2001; WUS, 2002)

Wyszczególnienie Sieć gazowa czynna

rozdzielcza

w km

Połączenia prowadzące

do budynków

mieszkalnych

Odbiorcy gazu

sieciowego

Zużycia gazu sieciowego

w gospodarstwach domowych

stan w dniu 31.12.2001 w dam3 na 1 mieszkańcaw m3

Powiat Myślenice 897,3 15294 15,1 11,9 802

Gminy miejsko-wiejskie

Dobczyce 38,0 1006 1,5 1,5 1063

Myślenice 68,1 2790 4,5 5,4 1228

Sułkowice 48,2 1057 0,8 0,7 925

Gminy wiejskie 743,0 10441 8,3 4,2 513

Jak wynika z przedstawionej Tabeli 18 stopień zgazyfikowania poszczególnych gmin jest zróżnicowany. Średni stopień zużycia gazu na jednego mieszkańca w powiecie wynosi 802 m3/mieszkańca i jest wyższy od średniej wojewódzkiej (673 m3/mieszkańca).

Niska emisja zanieczyszczeń znajduje odzwierciedlenie we wzrostach stężeń dwutlenku siarki i pyłu zawieszonego w sezonie grzewczym. Z badań prowadzonych przez Inspekcję Sanitarną i Inspekcję Ochrony Środowiska na terenie województwa małopolskiego wynika, że sezonowe różnice poziomu stężeń, zwłaszcza SO2, mogą być nawet kilkukrotne.

W tabeli 18 przedstawiono stężenia średnioroczne i obliczone dla sezonów (grzewczego i letniego) podstawowe zanieczyszczania powietrza w Myślenicach ( na podstawie Raportu o stanie środowiska w 3001 roku. Powiat Myślenicki; WIOŚ, 2002).TABELA 18


53


Stężenia średnioroczne i obliczone podstawowe zanieczyszczania powietrza w Myślenicach dla sezonów (grzewczego i letniego)

Czas uśrednienia Zanieczyszczenia (μg/m3)

Dwutlenek siarki Dwutlenek azotu Pył zawieszony

Rok 9 21 22

Sezon grzewczy 15 25 36

Sezon letni 4 16 8

Niska emisja zanieczyszczeń znajduje odzwierciedlenie we wzrostach stężeń dwutlenku siarki i pyłu zawieszonego w sezonie grzewczym. Sezonowe różnice poziomu stężeń zanieczyszczeń kilkukrotne.

EMISJA KOMUNIKACYJNA

Obok energetyki do największych źródeł zanieczyszczeń powietrza zaliczana jest komunikacja. W wyniku spalania paliw w silnikach samochodowych do atmosfery przedostają się zanieczyszczenia gazowe: tlenki azotu, tlenek węgla, dwutlenek węgla i węglowodory (szczególnie benzen) oraz pyły zawierające m.in. związki ołowiu, kadmu, niklu i miedzi.

W Polsce emisja gazów ze źródeł mobilnych wynosi ponad 28% ogólnej emisji tlenku węgla, 42% emisji tlenku azotu i 28% niemetanowych związków organicznych. W powiecie Myślenickim nie prowadzono dotychczas szczegółowych badań związanych z określeniem udziału emisji pochodzącej z ruchu samochodowego w całkowitym zanieczyszczeniu powietrza. Generalnie oddziaływanie ruchu samochodowego na środowisko ma tendencje rosnące. W ostatnich latach nastąpił dynamiczny wzrost liczby samochodów poruszających się na drogach. Przez teren Powiatu Myślenickiego przebiegają główne drogowe szlaki tranzytowe droga krajowa nr 7 (E 77) i DK 28 do granicy państwa, można więc wnioskować, że emisja ta w kolejnych latach będzie przybierać na znaczeniu i stanowić będzie coraz większe zagrożenie dla terenów sąsiedztwa dróg. Ze względu na brak pomiarów stężeń w sąsiedztwie dróg na terenie Powiatu nie można sformułować wniosku, co do zagrożenia obszaru Powiatu emisja komunikacyjna

STAN SANITARNY POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO

Pomiary stężeń zanieczyszczeń powietrza w powiecie Myślenickim prowadzone są w ramach sieci monitorigu regionalnego i obejmowały pomiary średniodobowych stężeń zanieczyszczeń podstawowych: pyłu, dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, kadmu i ołowiu. Badania prowadzi Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie. Punkt pomiarowy usytuowano w Myślenicach przy ul. Kazimierza Wielkiego 199.

Głównie, wpływ na jakość powietrza atmosferycznego mają emisje pochodzące z kotłowni i palenisk indywidualnych (niska emisja) oraz zakładów przemysłowych i transportu. Udział emisji zanieczyszczeń pyłowych w roku 2001 z terenu Powiatu stanowił - 0,5 % całkowitej emisji z województwa a emisji gazów(bez CO2) – 0.35 w skali województwa. Pod względem emisji pyłów z zakładów.


54


Powiat zaklasyfikowano na 6 miejscu w skali województwa, natomiast pod względem sumarycznej emisji gazów na 8 miejscu. Powiat Myślenicki plasuje się w czołówce Powiatów emitujących najmniej zanieczyszczeń do atmosfery. (Raport o stanie środowiska w 2001 roku. Powiat Myślenicki; WIOŚ, 2002).

Na terenie Powiatu Myślenickiego zlokalizowano elektrownie wodne w Dobczycach o mocy 4 MW oraz w Myślenicach na rzece Rabie o mocy 0,23 MW.

3.5. HAŁAS

U źródeł uciążliwości związanych z hałasem leżą przede wszystkim komunikacja i przemysł. Komunikacja, z uwagi dynamiczny rozwój przemysłu motoryzacyjnego, a jednocześnie wzrost mobilności społeczeństwa, w dużej mierze związany popularyzacją turystyki, jest obecnie dominującym źródłem hałasu. Hałas w ujęciu przestrzennym, przyjmuje w tym przypadku charakter liniowy i związany jest z przebiegiem tras komunikacyjnych. Największe uciążliwości związane są z komunikacją samochodową na terenie dużych ośrodków miejskich o gęstej zabudowie i złożonym układzie drogowym. W mniejszym zakresie hałas dotyczy obszarów niezurbanizowanych, gdzie zdolności przepustowe w odniesieniu do ruchu samochodowego są większe.

W powiecie Myślenickim zinwentaryzowano następujące grupy hałasów:

a) hałas komunikacyjny, w skład którego wchodzą drogowe arterie komunikacyjne oraz magistrale kolejowe;

b) hałas przemysłowy, który w większości emitowany jest przez średniej wielkości zakłady produkcyjne lub usługowe,

c) hałas linii elektroenergetycznych;

HAŁAS KOMUNIKACYJNY - DROGOWY

Usytuowanie Powiatu Myślenickiego wzdłuż drogi krajowej nr 7 (E 77) sprawia, iż tereny położone w pobliżu tak ruchliwej trasy komunikacyjnej znajdują się w zasięgu ponadnormatywnego oddziaływania nie tylko w stosunku od dopuszczalnych wartości poziomów dźwięku określonych w Rozporządzeniu Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 13 maja 1998 r. [Dz. U. Nr 66, poz.436].

Badania poziomu hałasu komunikacyjnego prowadził WIOŚ w Krakowie na terenie miasta Myślenice w roku 1994. Przeprowadzone pomiary w 22 punktach pomiarowych w porze dziennej wykazały przekroczenie dopuszczalnej normy przy elewacji budynku lub 20 m od krawędzi jezdni w zakresie od 4,4 dB do 22,8 dB.

Powołując się na wyniki pomiarów zawarte w tabeli 19, przeprowadzone przez Krakowskie Biuro projektów Dróg i Mostów TRANSPROJEKT w Krakowie wykonane w okresie 1-5 czerwiec 1998 roku w porze dziennej można stwierdzić przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu.


55


TABELA 19Wyniki pomiarów hałasu w środowisku przy drodze krajowej nr 7 Myślenice Lubień (pora dzienna)

Numer

punktu

Poziom hałasu w środowisku [dB] Natężenie ruchu [P/godzinę] Odległość punktu

Laeq LAmax Lamin Osobowe i dostawcze Ciężarowe od krawędzi drogi

1 71,670,9

97,588,8

45,546,4

9851059

149128

9 m.

2 72,2 91,4 - 1060 109 8 m.3 68,0 86,2 40,6 1019 109 10 m.4 67,8 85,0 41,1 642 90 10 m5 74,6 96,0 48,1 636 158 6,5 m.6 73,5

73,592,292,0

--

632671

143132

5 m

7 68,0 87,5 - 666 127 10 m.8 68,6

70,170,169,7

85,594,088,493,1

---

42,2

646787648589

134135175134

10 m

9 69,069,869,869,3

93,493,686,787,4

-41,043,6

-

554537165549

11317336160

10 m

Wykonanych wyrywkowych pomiarów środowiskowych klimatu akustycznego w otoczeniu drogi krajowej nr 7 nie można traktować jako pomiarów monitoringowych, jednakże mogą reprezentować stan środowiska w otoczeniu trasy drogowej. Wartości pomiarów wykazują przekroczenia dopuszczalnych poziomów dźwięku w zakresie od 8,0 dB do 14,6 dB. [Ocena oddziaływania na środowisko przebudowy drogi krajowej nr 7 na drogę ekspresową II Klasy technicznej Nr S-7 na odcinku Myślenice-Lubień km 669+872 – 682+920- etap uzgodnienia projektu budowlanego, EKOSYSTEM ŚLĄSK].


56


TABELA 20Prognoza ruchu na lata 2000 - 2020 dla drogi S 7 Myślenice - Lubień w oparciu o średnie wartości wskaźników wzrostu ruchu według KOCKS CONSULT, [G. Skoplak „Prognoza ruchu na lata 2000 - 2020.”KBPDiM „TRANSPROJEKT”, Kraków 1996 rok]

Odcinek drogi S 7

Natężenie ruchu SDR [p.rz./dobę]

Prognoza ruchu według wersji: optymistycznej, pesymistycznej i średniej

[p. rz./dobę]

Miarodajne natężenie ruchu[p. rz./godzinę]

1995 2000 2005 2010 2015 2020 2010 2020

Myślenice13705 18090

1713017540

224802056021520

283702371025730

322102467028370

363202576030970

397233193602

508536064336

Myślenice - Pcim

11436 151001430014640

187501715017950

236701978021730

268702058023670

303002125025840

331427693042

424230103620

Pcim - Lubień

9989 131801249012790

163801498015680

206801728018980

234701798020680

264701878022580

289524192659

370626293161

Lubień - Skomielna

6249 869081908440

1112010006010620

136901137012560

158701281014000

182501281015560

1917159201758

255517932178

Dla prognozowanego ruchu na rok 2020 : dopuszczalny poziom hałasu w porze dziennej (60 dB) i w porze nocnej (50 dB) osiągany będzie w odległościach 75-210 m.

Teren Powiatu Myślenickiego oraz miasta Myślenice ze względu na swój charakter wyrażany m.in. konfiguracją terenu, gęstością zaludnienia, wielkością zabudowy urbanistycznej, układem komunikacyjnym – lokalizacją drogi krajowej nr 7 i drogi krajowej nr 28 oraz funkcją jaką spełnia w skali ponadlokalnej, jest rejonem najbardziej narażonym na uciążliwości związane z hałasem. Szczególnym aspektem w tym zakresie jest system powiązań drogowych, a także stan techniczny szlaków komunikacyjnych oraz sprawność i spójność jego funkcjonowania.

HAŁAS PRZEMYSŁOWY

Hałas przemysłowy, obok hałasu drogowego (ulicznego) i kolejowego decyduje o ogólnym poziomie uciążliwości hałasowej w skali kraju. Szczególnie uciążliwe są stacjonarne źródła hałasu (obiekty przemysłowe i usługowe) położone w pobliżu budynków mieszkalnych, stanowiąc jedną z głównych przyczyn skarg w tym zakresie.

Polskie normy w zakresie dopuszczalnego poziomu hałasu w środowisku są stosunkowo restrykcyjne. Wiele obiektów nie jest w związku z tym w stanie ograniczyć emitowanego hałasu nawet stosując dodatkowe urządzenia, bądź instalacje ochronne. Pośrednio potwierdzają to dane dotyczące skali przekroczeń.

Wyniki pomiarów hałasu przemysłowego, przeprowadzone w 1997 r. wskazują, że przekroczenia dopuszczalnego poziomu hałasu zarejestrowano w 54% skontrolowanych zakładów. Skala tych przekroczeń była znacznie zróżnicowana.


57


Porównanie danych określających mierzone obecnie wielkości odstępstw od dopuszczalnych poziomów hałasu, z danymi zebranymi na początku lat dziewięćdziesiątych wskazuje na względną poprawę w tym zakresie.

Szeroki dostęp do przodujących na świecie technologii i wyrobów powoduje, że w przypadku modernizacji zakładu przemysłowego stosowane są coraz sprawniejsze urządzenia, charakteryzujące się obniżoną emisją hałasu.

Źródłami hałasu przemysłowego są zakłady produkcyjne funkcjonujące na terenie Powiatu. W okresie od 1999 roku wydano 5 decyzji o dopuszczalnej emisji hałasu do środowiska.

W tabeli 21 zakłady posiadające decyzje. Dotyczą one głównie zakładów przeróbki drewna (tartak), zakłady produkcyjno-usługowe, kamieniołom.

TABELA 21Wykaz zakładów posiadających decyzje o dopuszczalnej emisji hałasu do środowiska (stan na 30.06.2004)

Gmina Nazwa zakładuJednostka (dB)

Uwagipomierzone dopuszczalne 600 - 2200

dopuszczalne 2200 - 600

Lubień Zakład Górniczy – TENCZYNKopalnia Odkrywkowa Surowców Drogowych w Rudawie S.A. 32-064 Rudawa 86

61,9 50 40

Kopalnia (kamieniołom)w Tenczynie

Myślenice Zakład Wędliniarski Franciszek Jakubiak 32-400 Myślenice, ul. Dąbrowskiego 42 A

52,6 50 40Źródłem hałasu są 3

wyrzutnie wentylacyjne

Myślenice Firma Produkcyjno-Handlowo-Usługowa „ELDREX” s.c. Zakład: Bysina 25332-440 Sułkowice, ul. Kowalska 154

51,3 50

Źródłem hałasu są: prasa mimośrodowa, prasa

hydrauliczna, gilotyna, giętarka, krawędziarka

Sułkowice Bogdan Piegza Rudnik 12732-440 Sułkowice

61,3 50 40Tartak

Źródłem hałasu są: trak pionowy i piła tarczowa

Pcim Firma Budowlana „ULMAN” 32-432 Pcim 84

59,9 50 40

Źródłem hałasu są: maszyna uniwersalna do

obróbki drewna z piła tarczową, frezarka, szlifierka taśmowa,

uniwersalna maszyna stolarska

Na podstawie wydanych decyzji za okres od 1 stycznia 1999 do 30 czerwca 2003

HAŁAS LINII ELEKTOENERGETYCZNYCH

System przesyłu energii elektrycznej w kraju oparty jest o linie wysokiego napięcia (WN), linie niskiego napięcia (NN) oraz stacje elektroenergetyczne (rozdzielacze).

Hałas linii elektroenrtgetycznych WN spowodowany jest zjawiskiem ulotu i zależny jest od następujących czynników:


58


a) Parametrów technicznych linii (napięcie fazowe, geometria układu przesyłowego i obciążenie),

b) Czynniki środowiskowe (warunki atmosferyczne, terenowe i zapylenie),

c) Stan techniczny linii.

Dla linii elektroenergetycznych normowany jest tzw. długotrwały średni poziom dźwięku A. Zagadnienia dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku uregulowane zostały przez Rozporządzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 13 maja 1998 r. [Dz. U. Nr 66, poz.436].

Przez teren Powiatu Myślenickiego przebiegają linie :

linia elektroenergetyczna 400 kV na terenie gminy Tokarnia, Pcim, Sułkowice oraz Dobczyce

linie elektroenergetyczne 220 i 100 kV we wszystkich gminach oprócz Raciechowic i Lubienia.

Na terenie Powiatu znajdują się 2 stacje energetyczne 110 kV w gminie Myślenice oraz Dobczyce.

3.6. POWIERZCHNIA ZIEMI

3.6.1. GEOLOGIA

Powiat Myślenicki znajduje się na obszarze jednostki magurskiej zewnętrznych Karpat Fliszowych, nasuniętej ku północy na jednostkę śląską. Granica nasunięcia ma generalnie przebieg W-E, a w rejonie Myślenic biegnie początkowo doliną Bysinki, a następnie skręca ku SE, omija centrum miasta i przecina rejon Zarabia.

Podstawę jednostki magurskiej tworzą różnorodne facje osadów fliszowych. Są to odporne na wietrzenie piaskowce, zlepieńce, margle iły, łupki. Poczynając od północy flisz karpacki tworzą:

warstwy ropnianieckie (inoceramowe) wieku senon - paleocen, wykształcone jako piaskowce średnioziarniste i łupki ilaste lub margliste (flisz normalny), maksymalna miąższość tej serii nie przekracza na omawianym terenie 200 m,

łupki pstre (miąższość maksymalna 120 m) wieku paleocen - eocen, ilaste, ze sporadycznie spotykanymi wkładkami cienkoławicowych piaskowców, które otaczają jądro synkliny zbudowanej z warstw

warstw ciężkowickich (eocen), wykształconych jako piaskowce gruboławicowei bardzo gruboławicowe, o zróżnicowanej wielkości łupków. Ich miąższość nie przekracza 250 m.

Opisane warstwy geologiczne stanowi brzeżną część jednostki, natomiast jej główną masę stanowią osady warstw magurskich rozwinięte w facji fliszu piaskowcowego. Są to eońsko - oligoceńkie piaskowce facji glaukonitowej, o różnej miąższości pojedynczych ławic, średnio- i różnoziarniste, czasem zlepieńcowate, sporadycznie przeławicane cienkimi pakietami lub ławicami łupków ilastych lub marglistych. Mogą one osiągać miąższość do 2000 m.


59


W przekroju Raby na odcinku pomiędzy ujściami Trzebuńki a Krzeczonówki zamiast warstw magurskich występują osady warstw ciężkowickich oraz warstw osieleckich (eocen). Te ostatnie zbudowane są z piaskowców średnio- i drobnoziarnistych, średnioławicowych. Jednakże znaczniejszą część opisywanego obszaru zajmują warstwy podmagurskie (głównie eocen, miąższość 100 - 150 m), wykształcone w facji fliszu łupkowatego. Są to łupki ilaste i wapniste z wkładkami piaskowców średnio- i cienkoławicowych, najczęściej drobnoziarnistych. Inwentarz skalny tego przekroju uzupełniają pstre łupki i osady warstw inoceramowych.

W rejonie Lubnia spotyka się w podłożu osady warstw hieroglifowych (śr. - głównie eocen) zbudowane z zielonych łupków ilastych przeławicowanych drobnoziarnistymi piaskowcami cienkoławicowymi tej barwy, przepełnione glaukonitem, o spoiwie krzemionkowym. Ich miąższość nie przekracza 250 m.

W trakcie fałdowania i nasuwania ku północy powstały deformacje nieciągłe ścinające, najczęściej na granicy sztywnych kompleksów piaskowców magurskich lub wewnątrz nich. Spowodowało to budowę łuskową jednostki magurskiej w części północnej (rejon Myślenice - rz. Trzebuńka), a także pojedyncze dyslokacje na pozostałym obszarze (północne stoki g. Zembalowej).

Istotną, z punktu widzenia analizy uwarunkowań tektonicznych, cechą budowy geologicznej omawianego obszaru jest inwersja rzeźby terenu. Prawie wszystkie elementy wyniesione morfologicznie są formami synklinalnymi (wklęsłymi), wypełnionymi w części centralnej piaskowcami magurskimi. Osady te, jako najbardziej odporne na wietrzenie i erozję w profilu jednostki magurskiej, w trakcie posttektonicznej historii terenu uległy najmniejszej degradacji w stosunku do pozostałych kompleksów. W konsekwencji nastąpiło obserwowane aktualnie odwrócenie pierwotnej morfologii płaszczowiny magurskiej.

Piaskowce magurskie tworzą izolowane masywy górskie (g. Lubogoszcz, Luboń, Szczebel, i in.)

Utwory czwartorzędowe to głównie gliny soliflukcyjne, deluwialne i zwietrzelinowe. Występują na stokach, wierzchowinach i zboczach dolin. Miąższość ich dochodzi od 0,5 do 4,0 metrów.

W dnach dolin występują utwory rzeczne. Są to żwiry o miąższości od 1 do 8 metrów. W stropie zalęgają płaty mad, w partiach przyzboczowych przemieszane z utworami nabytymi ze zboczy.

3.6.2. GEOMORFOLOGIA TERENU

Podział geomorfologiczny Powiatu Myślenickiego przedstawiony jest na mapie. Analizowany teren znajduje się w obrębie następujących mezoregionów:

a) Pogórze Wielickie ,

b) Pogórze Wiślickie,

należące do Pogórza Zachodniobeskidzkiego

c) Beskid Makowski (Średni),

d) Beskid Wyspowy

należące do Beskidu Zachodniego.


60


Według podziału K.Germana z 1992 roku Pogórze Wiślickie zaliczane było do Pogórza Wielickiego. Aktualnie rozróżnia się oba pogórza, oddzielone od siebie doliną Raby między Myślenicami a Dobczycami i Gdowem.

W północno-wschodnia część Powiatu znajduje się na tzw. Pogórzu Dobczyckim należącym do Pogórza Wiślickiego.

Beskid Makowski składa się z wielu rozczłonkowanych pasm, zbudowanych z piaskowców magurskich z przewarstwieniem łupków, w których są wypreparowane doliny. Od Pogórza Wileckiego oddzielony jest 150-200 metrowym niezbyt stromym progiem. Beskid Makowski dzieli się na część zachodnią i wschodnią rozdzieloną dolina Raby. Do części wschodniej zalicza się pasmo Lubomira i Łysiny. Wschodnią granicę Beskidu stanowi dolina potoku Krzyworzeka wykorzystująca tzw. obniżenie Wiśniowej.

Natomiast Beskid Wyspowy ma nieco odmienny charakter. Tutaj pojawiają się odizolowane kopy i grzbiety otoczone szerokimi obniżeniami. Stoki w górnych partiach zbudowane są z twardych piaskowców i mają stromizny o nachyleniu 25-40 stopni. W miejscach miękkiego fliszu wzgórza mają zaokrąglone wierzchowiny. Brak jest skalistych turni i przepaści.

Środkowa część Powiatu Myślenickiego położona jest w dolinie Raby. Otoczenie Powiatu to Beskid Średni po stronie zachodniej oraz Beskid Wyspowy po stronie wschodniej. Ogólny charakter rzeźby łączy elementy obszarów górskich i wyżynnych poprzecinanych większymi lub mniejszymi dolinami licznych cieków powierzchniowych. Największe wzniesienia na terenie Powiatu Myślenickiego to:

- Strzebel o wysokości 977 m,

- Lubomir 904m,

- Łysina 891 m,

- Koskowa Góra 866 m,

- Kotoń 857 m,

- Zębalowa 857 m,

- Uklejna 677m,

- Chełm 654m.

Północna część Powiatu ma charakter wyżynny, deniwelacje nie są tak duże jak w części południowej, gdzie rzeźba ma charakter górski.. Urozmaicona rzeźba terenu może stwarzać lokalnie przeszkody dla tworzenia form działalności gospodarczej. Związane jest to zarówno z produkcją rolnicza jak i z budową obiektów kubaturowych lub komunikacyjnych.

Do głównych problemów związanych z rzeźba należy wymienić duże spadki, często powyżej 20 % oraz znaczną podatność podłoża na ruchy geodynamiczne typu osuwiska lub złaziska.

Gęsta sieć rozcięć erozyjno-denudacyjnych utrudnia działalność rolnicza oraz prowadzenie ciągów komunikacyjnych i liniowych elementów infrastruktury technicznej. Doliny rzeczne obejmują głównie plejstoceńskie i holoceńskie założenia dolinne. Rozmiarami dominuje dolina Raby. Przejścia między terasą zalewową i nadzalewową są przeważnie bardzo łagodne.


61


W odcinkach źródłowych doliny potoków maja V-kształtny profil głęboko wcięty. Wzdłuż dolin występują liczne progi erozyjne wywołane podcinaniem brzegów przez nurt.

Beskidy ulegają procesowi erozyjnemu, powodującemu zmniejszanie się gór średnio o 0,05-0,15 mm rocznie. Proces ten trwa od blisko 15 mln lat i współcześnie nadal jest widoczny. Różnorodna odporność skał na wietrzenie powoduje różnorodność ukształtowania.

ANTROPOGENCZNE FORMY TERENU

Do głównych antropogenicznych form terenu występujących na obszarze Powiatu Myślenickiego zalicza się:

a) wykopy i nasypy komunikacyjne,

b) wyrobiska powierzchniowe

c) wały przeciwpowodziowe,

d) terasy rolne

II Polityka Ekologiczna Polski wśród celów długookresowych (do 2025 roku) przyjmuje realizację maksymalnie możliwej odbudowy zniszczeń zaistniałych w środowisku przyrodniczym i stworzenie systemu zabezpieczającego przed ich ponownym powstaniem.

Zjawiska geodynamiczne

Rzeźba Powiatu Myślenickiego ma charakter podgórski i górski, jest bardzo urozmaicona. Budowa geologiczna, warunki klimatyczne oraz morfologia terenu powodują, iż jest to obszar podatny na ruchy geodynamiczne. Flisz sprzyja powstawaniu tego typu zjawisk. W Karpatach fliszowych występuje największa ilość osuwisk w skali kraju. Dodatkowym elementem sprzyjającym ich powstawaniu jest stosunkowo młody wiek gór, widoczny w stromych zboczach i dużych spadkach terenów, lokalnie przewyższających 20 %.

Do zjawisk geodynamicznych spotykanych w analizowanym obszarze należą:

soliflukcja, czyli spłukiwanie i spełzywanie glin, iłów, gleb nasyconych wodą,

spływy gruzowe i gruzowo-błotne

zerwy

osuwiska.

Gęsta sieć rzeczna powoduje powstanie licznych rozcięć terenu i pojawienie się drobnych form erozyjno-denudacyjnych (erozji wąwozowej). Duże opady rejonów górskich przyczyniają się do zwiększenia erozji wodno-powierzchniowej, liniowej oraz do powstawania osuwisk. Ograniczają możliwość usadowienia obiektów kubaturowych na gruntach gliniasto-ilastych, podatnych na osuwanie.

Problem zjawisk geodynamicznych nasilił się wraz ze zwiększeniem w ostatnich latach (1997-2002) katastrofalnych zjawisk spowodowanych warunkami meteorologiczno- hydrologicznymi. Na obszarach górskich, które przeważają w powiecie, najgroźniejsza jest nie tylko ilość opadów, ale również ich charakter i rozłożenie w czasie.

Zagrożenia zjawiskami geodynamicznymi pojawiają się w miejscach niewłaściwej gospodarki, czyli tam gdzie istnieje zabudowa na stokach osuwiskowych lub w miejscach prowadzenia linii komunikacyjnych przez usuwiska.


62


Zagrożenie powstawaniem zjawisk geodynamicznych jest zróżnicowane w zależności od położenia gmin na terenie Pogórza lub Beskidu. Na terenie fliszu przeważają osuwiska, natomiast w północnej części Powiatu, na terenach lessowych, przeważa erozja wąwozowa.

Na terenie gminy Tokarnia osuwiska występują na południowym stoku pasma Kotonia gruntów rejonie wsi Zawadka. W gminie Pcim znajduje się blisko 90 aktywnych oraz ustabilizowanych osuwisk i osunięć. Największa liczba miejsc zagrożonych znajduje się na wschód od Pcimia w przysiółku Wola Gronkowa. Na terenie gminy Sułkowice pojawia się duży problem erozji wąwozowej, szczególnie widoczny w okolicach Rudnika. Wskaźnik gęstości sieci wąwozowej wynosi tam 3,7 km/km2. Gmina Siepraw leży na terenie Pogórza Wielickiego. Teren ten ze względu na podłoże oraz rzeźbę terenu jest podatny na ruchy geodynamiczne – osuwiska oraz złaziska. Na zboczach przekraczających 10% pojawia się problem erozji powierzchniowej i liniowej. Podobna sytuacja jest w gminy Myślenice, znajdującej się na pasie lessów Pogórza Wielickiego, gdzie pojawia się problem erozji wąwozowej (liniowej) oraz powierzchniowej. Rozdrobnienie produkcji rolniczej niesie ze sobą lokalne ograniczenie tego zjawiska w skutek tworzenia licznych miedz oraz zadrzewień śródpolnych.

W gminie Wiśniowa oraz Lubień znajduje się kilka miejsc potencjalnie zagrożonych powstaniem osuwisk.

3.6.3. UŻYTKOWANIE GRUNTÓW

Użytkowanie gruntów (WUS, 2002) jest następujące:

a) użytki rolne – 35 063 ha (52,1% powierzchni Powiatu),

b) użytki leśne i grunty zadrzewione – 24 174 ha (35,9% powierzchni Powiatu),

c) grunty zabudowane i zurbanizowane: 4 952 ha (7,35% powierzchni Powiatu), z czego:

tereny mieszkaniowe – 2 424 ha (3,6% powierzchni Powiatu),

tereny przemysłowe – 57 ha (0,08% powierzchni Powiatu),

tereny komunikacyjne – 2134 ha (3,17% powierzchni Powiatu),

d) pozostałe:8584 ha (12,8% powierzchni Powiatu).

3.6.4. GLEBY

Środowisko glebowe na terenie Powiatu jest stosunkowo zróżnicowane, co wynika z różnorodności podłoża geologicznego, różnorodności topograficznej związanej z nachyleniami i wysokością powierzchni terenu, pośrednio także z bogactwa szaty roślinnej, a wreszcie zmienności czynników antropogenicznych.

Na pokrywę glebową wpływ będą miały wszystkie elementy środowiska geograficznego takie jak: litosfera, atmosfera, hydrosfera i biosfera. Decydującym elementem będzie skała macierzysta, jej charakter i skład chemiczny zwietrzeliny. Dodatkowo profil glebowy będzie warunkowany poprzez klimat, stosunki wodne oraz porastającą teren roślinność.

Gleby Powiatu Myślenickiego powstały ze zwietrzeliny skał podłoża i naniesione na nierówności terenu. Na tutejszym podłożu fliszowym przeważają gleby charakterystyczne dla obszarów górzystych - bielicowe względnie brunatne.


63


Są to gleby gliniasto-kamieniste, piaszczyste, kamieniste oraz aluwialne. Z rolniczego punktu widzenia charakteryzują się złymi właściwościami fizycznymi i chemicznymi. Należą do gleb skrajnie ubogich w składniki pokarmowe.

Odporne piaskowce dają zwietrzelinę kamienistą. Na podłożu łupkowym występują słabo przepuszczalne gleby gliniaste. Przyczyniają się do spływu powierzchniowego powstawaniu młak. W dolinach rzek wytworzyły się mady o dużej zawartości piasku. Lepsze warunki glebowe występują w północnej części Powiatu, na terenie Pogórza. Jest to obszar lessowych gleb Pogórza Karpackiego. Spotyka się tutaj gleby pyłowe (lessowe lub lessopodobne). Gminy Siepraw i Myślenic leża w zwartym pasie kompleksów lessów Pogórza Wielickiego.

W północnej części Powiatu dominują gleby brunatnoziemne z przewagą gleb brunatnych i pyłowych. Jest to grupa średniej jakości i przydatności rolniczej. Najlepsze gleby zaliczone są do III klasy bonitacyjnej

Przeważają gleby o niskiej klasie bonitacyjnej – V-VI. Gleby o klasie I i II występują znikomo lub wcale, w zależności od gminy. Gleby te cechuje niska wartość odczynu pH od 3,0 do 5,5.

Na terenie Powiatu Myślenickiego dużym problemem jest erozja gleb ze względu na duże nachylenie stoków terenów górzystych. Stopień erozji uwarunkowany jest kilkoma czynnikami: kątem nachylenia stoku, ekspozycją oraz od składu granulometrycznego powierzchniowej warstwy gleby.

Zagrożeniem zwiększającym zanieczyszczenia gleb w powiecie są obszary wzdłuż ciągów komunikacyjnych. Dotyczy to przede wszystkim „zakopianki”, drogi krajowej o bardzo dużym natężeniu ruchu. W glebach znajduje się podwyższony wskaźnik zawartości metali ciężkich, głównie kadmu.

Ograniczenie procesom erozji gleb powinno być realizowane poprzez:

zmiana granicy rolno-leśnej, zwiększenie użytków leśnych kosztem terenów rolnych, zwiększenie powierzchni lasów glebochronnych

tworzenie i utrzymywanie istniejących zadrzewień śródpolnych,

na terenach o spadkach 10 do 20 % przemiana gruntów rolnych na trwałe użytki zielone,

stosowanie płodozmian przeciwerozyjnych,

stosowanie odpowiedniej agrotechniki,

użytkowanie rolnicze prowadzone z naturalnymi predyspozycjami terenu,

stosowanie upraw poprzecznostokowych,

Rolnictwo jest źródłem utrzymania dla dużej części mieszkańców Powiatu. Struktura obszarowa gospodarstw rolnych jest niekorzystna. Przeważają gospodarstwa małe (2-3 ha), ich produkcja rolna ogranicza się często do samozaopatrzenia.


64


3.6.5. ZASOBY KOPALIN

Powiat Myślenicki nie jest zasobny w surowce naturalne. Istniejące złoża kopalin są stosunkowo słabo wykorzystywane i nie wystarczająco rozpoznane. Cechuje je niska jakość, standardowe materiały budowlane są dla nich konkurencyjne. Nie planuje się w przyszłości zwiększenia eksploatacji złóż. Główne wydobycie związane jest z rynkiem lokalnym, eksploatowanym przez miejscową ludność dla potrzeb budownictwa. Zwiększenie wydobycia surowców na szerszą skale jest nieopłacalne i może przynieść duże szkody dla środowiska i krajobrazu.

Główne surowce spotykane na terenie Powiatu:

Kruszywo naturalne (piaski, żwiry)– są to głównie pokrywy aluwialne żwirów w dolinach większych rzek, przede wszystkim Raby, występują na terasie zalewowej, o zmiennej miąższości, wykorzystywane głównie dla potrzeb lokalnych,

Surowce ilaste – występują w formie iłołupków w trzeciorzędowych utworach fliszowych oraz złoża czwartorzędowych glin. Nie stanowią dobrego surowca dla budownictwa ze względu na znaczne domieszki okruchów skalnych,

Kopaliny skalne (piaskowce) – na terenie Powiatu znajduje się wiele odsłonięć naturalnych oraz wyrobisk surowca. Znaczenie gospodarcze mają piaskowce lgockie, godulskie, istebniańskie jednostki śląskiej oraz piaskowce mazurskie jednostki magurskiej

Na terenie Powiatu istnieją nieliczne wyrobiska żwiru w dolinach rzek, głównie Raby. Są one najczęściej eksploatowany na małą skalę, głównie przez miejscową ludność jako surowiec budowlany. Przeważają żwiry średnio i gruboziarniste z dużą ilością otoczaków. W przeszłości wydobywane były w Beskidach Zachodnich na niewielką skale piaskowce magurskie, inoceramowe, ciężkowickie. Najbardziej rozpowszechnione są piaskowce kredy oraz trzeciorzędowe.

Według mapy zasobów naturalnych w powiecie Myślenickim aktualnie eksploatowane są:

w dolinie Raby w gm. Dobczyce kruszywa naturalne,

w gm. Myślenice – kopaliny ilaste ceramiki budowlanej,

w gm. Sułkowice, Raciechowice i Lubień piaskowce.

W Tabeli 22 przedstawiono informacje dotyczące złóż kopalin w powiecie Myślenickim.


65


TABELA 22Zestawienie zbilansowanych złóż kopalin pospolitych (stan na 30.06.2004)

L.p. Nazwa złoża kopalina Stan zagospodarowania

Zasoby geologiczne

razem[tys. Mg]

Wydobycie [tys. Mg]

Powierzchnia złoża [ha]

1 Dobczyce-Betoniarnia

kruszywo naturalne rozpoznane 149,22 0 1,865

2 Myślenice-Polanka Kopaliny ilaste ceramiki budowlanej

eksploatowane 1278,3 2,99stan na dzień 31.12.1998

16,50

3 Tenczyn górny kamienie budowlane i drogowe (piaskowiec)

eksploatowane 7093,6 159,29 stan na dzień 31.12.1998

7,34

4 Tenczyn Lubień I kamienie budowlane i drogowe (piaskowiec)

Od 1 stycznia 2004 r. eksploatacja wstrzymana

121,0 2,45stan na dzień 31.12.2004 r

0,28

5 Tenczyn Lubień II kamienie budowlane i drogowe (piaskowiec)

eksploatowane 449,5 3,47stan na dzień 31.12.2004 r

1,73

6 Czasław-Zachód kamienie budowlane i drogowe (piaskowiec)

eksploatacja wstrzymana od listopada 2001 r.

123,2 0,779 0,56

3.7. POLA ELEKTROMAGNETYCZNE

Elektromagnetyczne promieniowanie niejonizujące występuje w zakresie częstotliwości 1 Hz do 1016 Hz. Źródła niejonizującego promieniowania elektromagnetycznego oddziałujące na środowisko mogą mieć charakter liniowy lub punktowy. Z punktu widzenia ochrony środowiska istotne znaczenie mają źródła liniowe - linie elektroenergetyczne o napięciu znamionowym wynoszącym 110 kV lub wyższym oraz źródła punktowe - urządzenia emitujące elektromagnetyczne promieniowanie niejonizujące w zakresie częstotliwości 0,1-300,000 MHz, do których należą:

urządzenia radiolokacyjne (np. na lotniskach lub w stacjach naprowadzania lotów cywilnych i wojskowych),

urządzenia radionadawcze i telewizyjne (np. stacje bazowe telefonii komórkowej (STK)),

urządzenia elektroenergetyczne o napięciu znamionowym powyżej 110 kV (np. stacje transformatorowe).

Zagadnienia ochrony ludzi i środowiska przed niejonizującym promieniowaniem elektromagnetycznym są uregulowane przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, prawa budowlanego, prawa ochrony środowiska, zagospodarowania przestrzennego i przepisami sanitarnymi. W obowiązującym prawie polskim natężenie pola elektrycznego o wartości poniżej 1 kV/m uważane jest za całkowicie bezpieczne, nawet przy długotrwałym w nim przebywaniu.

Natomiast w polu o wartości powyżej 10 kV/m – strefa ochronna pierwszego stopnia – przebywanie ludzi jest zabronione. W strefie ochronnej drugiego stopnia – pole


66


o natężeniu 1-10 kV/m – przebywanie ludności jest dozwolone, jednakże nie wolno lokalizować budynków mieszkalnych, szkół, szpitali itp. W Polsce nie istnieją przepisy ograniczające gospodarowanie oraz przebywanie ludności w obszarach, w których występuje pole magnetyczne. Najwyższe dopuszczalne natężenie pola magnetycznego na stanowiskach, na których praca trwa 8 godzin określone przez Ministerstwo Pracy, nie może być większe niż 400 A/m (indukcja 0,5 mT).

Na terenie Powiatu Myślenickiego nie zlokalizowano radiowo-telewizyjnych stacji nadawczych, radiowo-telewizyjnych stacji nadawczych i przekaźnikowych o mocy większej niż 100 W.

Urządzenia emitujące jonizujące promieniowanie elektromagnetyczne na terenie Powiatu to:

- linia elektroenergetyczna 400 kV na terenie gminy Tokarnia, Pcim, Sułkowice oraz Dobczyce

- linie elektroenergetyczne 220 i 100 kV we wszystkich gminach oprócz Raciechowic i Lubienia.

Na terenie Powiatu znajdują się 2 stacje energetyczne 110 kV w gminie Myślenice oraz Dobczyce.

3.8. OCHRONA ŚRODOWISKA PRZED NIEBEZPIECZNYMI AWARIAMI

Na terenie Powiatu Myślenickiego potencjalny problem nadzwyczajnych zagrożeń środowiska wynikających z awarii przemysłowych nie występuje, ze względu na brak instalacji, zakwalifikowanych do zakładów o dużym i zwiększonym ryzyku wystąpienia awarii przemysłowych. Nie dotyczy to stacji paliw, rozproszonych wzdłuż głównych ciągów komunikacyjnych, rozproszonych w obszarze Powiatu.

Potencjalnym źródłem zagrożenia na terenie Powiatu jest transport drogowy, którym przewozi się ładunki niebezpieczne (w tym przewóz paliw płynnych autocysternami). Zagrożenie takie może występować głównie ze strony transportu drogami krajowymi i wojewódzkimi.

3.9. EDUKACJA EKOLOGICZNA

Edukacja ekologiczna na terenie Powiatu Myślenickiego prowadzona jest w podstawowym wymiarze w ramach działalności dydaktycznej i pedagogicznej szkół podstawowych i ponadpodstawowych.

Szerszy wymiar przyjmuje jednak działalność edukacyjna prowadzona przez organizacje społeczne działające na terenie Powiatu takie jak: koła łowieckie, kluby wędkarskie, Polskie Towarzystwo Turystyczno Krajoznawcze czy Towarzystwo Miłośników Ziemi Myślenickiej, dla których ekologia jest podstawową lub jedną z głównych sfer działalności.


67


Bardzo istotną rolę w zakresie edukacji ekologicznej, podobnie jak i w skali całego województwa małopolskiego odgrywa działalność prowadzona przez zarządy Parków Krajobrazowych oraz Nadleśnictwa, ukierunkowana zarówno na rozpowszechnianie informacji i propagowanie ochrony przyrody w kwestii merytorycznej, jak też i tworzenie zaplecza technicznego wzbogacającego obszary chronione bądź cenne przyrodniczo o sferę edukacyjną. Dzięki tego rodzaju działalności udostępnione są do zwiedzania licznie oznakowanych ścieżek edukacyjnych i spacerowych.

Tłem dla edukacji ekologicznej jest odpowiednio ukierunkowany rozwój ruchu turystycznego i związanego z nim zaplecza. Dużą rolę odgrywa tu działalność Polskiego Towarzystwa Turystyczno Krajoznawczego odpowiedzialnego za tworzenie i utrzymanie pieszych szlaków turystycznych i ścieżek rowerowych.

Na terenie Powiatu Myślenickiego działa Związek Gmin Dorzecza Górnej Raby i Krakowa. Głównym zadaniem Związku było sporządzenie "Kompleksowego Programu Utrzymania Czystości Wód Zlewni Raby od Źródeł do Zapory w Dobczycach". Proekologiczny charakter działań Związku ma również na celu prowadzenie edukacji ekologicznej w szkołach podstawowych i średnich na terenie gmin członków Związku. Pośrednio, również mieszkańcy zlewni są objęci działaniami edukacyjnymi poprzez uczestniczenie w procesie decydowania o budowie obiektów infrastruktury z zakresu ochrony środowiska. Do przedsięwzięć nieinwestycyjnych zaliczyć można również program p.n. "Nowoczesne techniki zarządzania w rolnictwie" przewidziany dla rolników


68


CZĘŚĆ II – USTALENIA PROGRAMU

4. ZAŁOŻENIA WYJŚCIOWE PROGRAMU

Założenia wyjściowe do opracowania programu ochrony środowiska opierają się na uwarunkowaniach zewnętrznych (dokumentach strategicznych: Polityka Ekologiczna Polski na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektywy do 2010 roku” oraz „Programem ochrony środowiska dla województwa małopolskiego na lata 2003-1015) oraz uwarunkowaniach wewnętrznych, wynikających z zamierzeń rozwojowych Powiatu, determinujących przyszły kształt rozwoju gospodarczego, społecznego a także środowiskowo-przestrzennego Powiatu myslenickiego.

4.1. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z REALIZACJI POLITYKI EKOLOGICZNEJ PAŃSTWA

Naczelną zasadą realizacji polityki ekologicznej państwa jest zasada zrównoważonego rozwoju.

Realizacja tej zasady konkretyzuje się poprzez realizację zasad, ustalonych w Wojewódzkim Programie ochrony Środowiska dla województwa małopolskiego:

1. zasada “likwidacji aktualnych problemów”;

2. zasada “zanieczyszczający płaci”;

3. zasada prewencji (zapobiegania przyszłym problemom) i oszczędnego korzystania zasobów naturalnych;

4. zasada integracji polityki ekologicznej z politykami sektorowymi;

5. zasada odpowiedzialności grup zadaniowych i zasada uspołecznienia,

6. zasada regionalizmu;

7. zasada skuteczności ekologicznej i efektywności ekonomicznej.

4.2. UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE WYNIKAJĄCE Z POLITYKI EKOLOGICZNEJ WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO

Formułowanie celów długookresowych i krótkookresowych wraz z określeniem priorytetów ekologicznych opracowano w układzie analogicznym do Wojewódzkiego Programu Ochrony Środowiska dla województwa małopolskiego.

Odniesiono się do tych problemów, które dotyczą Powiatu i są priorytetowe dla realizacji polityki ekologicznej Powiatu.

W programie ochrony środowiska wymieniono priorytety realizacji określonych celów w obrębie określonych pól strategicznych, określonych pod względem ważności dla realizacji Programu według następującej kolejności:

1. ochrona i poprawa jakości środowiska,

2. racjonalne użytkowanie zasobów środowiska,

3. edukacja ekologiczna, dostęp do informacji i poszerzanie dialogu społecznego.


69


4.2.1. OCHRONA I POPRAWA JAKOŚCI ŚRODOWISKA

Przedmiotowe pole strategiczne obejmuje 7 następujących celów strategicznych:

Cel nr 1: Gospodarka odpadami - ograniczenie ilości wytwarzanych odpadów oraz wdrożenie nowoczesnego systemu ich wykorzystywania i unieszkodliwiania;

Cel nr 2: Ochrona wód i kształtowanie stosunków wodnych;

nr 3/1: Ochrona przed hałasem - zmniejszenie uciążliwości hałasowej w środowisku;

Cel nr 4: ochrona przed klęskami żywiołowymi i minimalizowanie ich skutków;

Cel nr 5: Ochrona przyrody, krajobrazu i różnorodności biologicznej

Cel nr 6: Ograniczanie zanieczyszczeń powietrza i przeciwdziałanie zmianom klimatu

Cel nr 7: Promieniowanie elektromagnetyczne – Przeciwdziałanie wprowadzaniu do środowiska źródeł promieniowanie elektromagnetycznego

4.2.2. RACJONALNE UŻYTKOWANIE ZASOBÓW ŚRODOWISKA

Przedmiotowe pole strategiczne obejmuje 5 następujących celów strategicznych

Cel nr 1: Ochrona gleb i rekultywacja terenów zdegradowanych - zapewnienie ochrony najlepszej jakości gleb, racjonalne wykorzystanie ziemi (w tym rozwój rolnictwa ekologicznego);

Cel nr 2: Ochrona kopalin - racjonalne gospodarowanie zasobami kopalin, ich kompleksowe wykorzystanie,

Cel nr 3: Wzbogacanie i racjonalne użytkowanie lasów - ochrona i zrównoważony rozwój lasów oraz regulacja lesistości.

Cel nr 4: Wykorzystanie energii odnawialnej – propagowanie korzystania z odnawialnych źródeł energii, wspieranie działań na rzecz wykorzystania źródeł energii odnawialnej;

4.2.3. EDUKACJA EKOLOGICZNA, DOSTĘP DO INFORMACJI I POSZERZANIE DIALOGU SPOŁECZNEGO

Propagowanie idei ochrony środowiska oraz trwałego i zrównoważonego rozwoju (ekonomicznego, ekologicznego i społecznego) w społeczeństwie.

4.3. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STRATEGII ROZWOJU POWIATU

Dokumentem będącym podstawą programowania rozwoju Powiatu jest strategia rozwoju Powiatu Myślenickiego. Z tego powodu w pracach nad Programem wykorzystano cele i zadania związane z ochroną środowiska i użytkowaniem zasobów naturalnych, sprecyzowane w ramach opracowania pn. "Strategia rozwoju Powiatu Myślenickiego".

Realizacją zakładanych celów określonych w „Strategii rozwoju Powiatu Myślenickiego” objęto następujące obszary aktywności społecznej gospodarczej:

a) gospodarka,

b) obszary wiejskie,


70


c) infrastruktura społeczna,

d) infrastruktura techniczna,

e) turystyka i wypoczynek,

f) środowisko przyrodnicze w powiązaniu z obszarami i obiektami o znaczeniu kulturowym.

Osiągnięcie celów będzie możliwe poprzez zogniskowaniu działań na następujących dziedzinach zwanych priorytetami Powiatu Myślenickiego:

1. Ochrona zlewni Górnej Raby.

2. Rozwiązania systemowe gospodarki odpadami na terenie Powiatu.

3. Gospodarka wodno-ściekowa

4. Gospodarka leśna.

5. Rozwój rolnictwa ekologicznego.

6. Alternatywne źródła energii.

7. Wielofunkcyjny rozwój i aktywizacja obszarów wiejskich.

Kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju sformułowano dla każdej z dziedzin średnioterminowy cel zintegrowany z ochroną środowiska, strategię realizacji celu, w tym działania minimalizujące zagrożenia wynikające z rozwoju danej dziedziny.

4.3.1. TRANSPORT

Zgodnie z przyjęta strategią rozwoju rozwój społeczno-gospodarczy wiązać się będzie z rozwojem sieci transportu komunikacyjnego. Biorąc pod uwagę uwarunkowania zewnętrzne Powiatu – szeroki dostęp do miejscowości Powiatu poprzez rozwiniętą sieć dróg krajowych, wojewódzkich, Powiatowych i gminnych należy liczyć się z dalszym rozwojem sieci drogowej oraz korzystaniem z samochodu jako głównego środka transportu, a co za tym idzie

z potencjalnymi uciążliwościami niesionymi przez transport drogowy. Rozwój transportu drogowego winien być zatem korelowany ściśle z uwarunkowaniami środowiskowymi czyli lokowaniem sieci dróg i obiektów drogowych w zgodzie ze standardami środowiskowymi. Zmniejszenie uciążliwości z transportu powinno także uwzględniać, oprócz sprawnych środków transportu, dobrze funkcjonującą sieć połączeń drogowych, pozwalającą w sposób bezkolizyjny i bezpieczny na przemieszczanie się środków transportu (bezkolizyjne skrzyżowania, chodniki dla pieszych, ścieżki rowerowe), odpowiednią nawierzchnię dróg, wyposażonych w urządzenia ochronne (ekrany akustyczne, zieleń ochronna, urządzenia do gromadzenia zanieczyszczonych spływów deszczowych – sieć kanalizacji deszczowej, urządzenia do oczyszczania ścieków deszczowych itp.).

Istotnym czynnikiem ograniczającym wpływ transportu drogowego na środowisko jest rozwój komunikacji zbiorowej, której tabor samochodowy wyposażony będzie w proekologiczne nośniki energii. Ze względu na uwarunkowania lokalizacyjne gmin Powiatu Myślenickiego nie planuje się rozwoju komunikacji zbiorowej na terenie Powiatu.


71


W Planie Wojewódzkim zapisano następujące inwestycje związane z modernizacją sieci drogowej na obszarze Powiatu Myślenickiego, wynikające z Koncepcji Polityki Zagospodarowania Przestrzennego Kraju, polityki i zamierzeń inwestycyjnych Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad oddział w Krakowie oraz Zarządu Dróg Wojewódzkich w Krakowie, a także ze Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego:

a) dla drogi krajowej nr 7:

- odcinek Kraków – Myślenice – modernizacja istniejącej drogi do parametrów drogi ekspresowej wraz z węzłami Głogoczów, Jawornik;

- odcinek Myślenice – Lubień: przebudowa drogi do parametrów drogi ekspresowej wraz z obejściem Lubnia oraz regulacja rzeki Raby, budową trzech węzłów: w Lubniu, Pcimiu i Stróży, zadanie przygotowywane do realizacji w latach 2003–2005;

b) dla dróg wojewódzkich:

- nr 955 modernizacja drogi;

- nr 964 modernizacja drogi, obejście Dobczyc;

- nr 967 modernizacja drogi;

- nr 968 modernizacja drogi, poprawa parametrów technicznych, częściowe przełożenie drogi;

Obecnie przez teren Powiatu nie przebiega żadna linia kolejowa. W Planie Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Małopolskiego (2003) jest jednak mowa o planowanej budowie nowego odcinka linii kolejowej Podłęże-Tymbark z odgałęzieniem w kierunku Zakopanego i Muszyny. Odcinek ten przebiegałby przez Powiat Myślenicki na wysokości gminy Raciechowice.

W strategii Powiatu jako działania priorytetowe uznano budowę nowych odcinków dróg Powiatowych i gminnych oraz modernizację istniejących odcinków dróg, znajdujących się w gestii Powiatu i gmin.

4.3.2. OSADNICTWO

Jednym z głównych trendów rozwoju osadnictwa założonym w strategii Powiatu będzie systematyczna poprawa stanu wyposażenia w pełną infrastrukturę techniczną.

We wszystkich gminach Powiatu następuje porządkowanie gospodarki wodno-ściekowej poprzez rozbudowę sieci kanalizacyjnej wraz z budową nowych oczyszczalni ścieków, modernizacja i rozbudowa sieci wodociągowej.

Problem gospodarki odpadami planuje się rozwiązać na poziomie Powiatowym we współpracy gmin miedzy sobą.

Dzięki postępom w rozwoju infrastruktury technicznej podniesie się poziom życia mieszkańców Powiatu, wzrośnie atrakcyjność Powiatu zarówno dla inwestorów jak i potencjalnych nowych mieszkańców, wzrośnie także popyt na usługi turystyczne rozwijane na terenie Powiatu.


72


4.3.3. TURYSTYKA I REKREACJA

Powiat Myślenicki wraz z gminami leżącymi w obrębie Powiatu jest szczególnie predysponowany do rozwoju turystyki i rekreacji. Decyduje o tym duża powierzchnia terenów leśnych, ciekawy krajobraz, tradycje regionalne, obfitość obiektów kultury materialnej i rozwinięta baza turystyczno-rekreacyjna. Na terenie Powiatu turystyka jako funkcja gospodarcza a zarazem forma promocji Powiatu, powinna umacniać swoją pozycję, przy wzrastającym zainteresowaniu turystów regionem. Spełniać ona będzie rolę instrumentu silnie wspomagającego przemiany społeczno-gospodarcze i awans ekonomiczny terenów wiejskich. Zasadniczy ciężar rozwoju turystyki sprowadzać się będzie do rozbudowy infrastruktury, którą tworzyć powinny nie tylko obiekty noclegowe, ale również, placówki gastronomiczne, sklepy nastawione na potrzeby turystów, a zwłaszcza zaplecze związane z ofertą usług rekreacyjnych i sportowych.

Dla dalszego rozwoju turystyki wskazuje się potrzebę wydzielenia i wykorzystania terenów przy zbiorniku Dobczyckim dla celów rekreacyjnych (plażowania, kąpieli, wędkowania, żeglugi białej). Obecnie, ze względu na nieuporządkowany stan gospodarki ściekowej w gminach powiatu (brak pełnego skanalizowania i oczyszczania ścieków sanitarnych, brak pełnego skanalizowania ścieków deszczowych, dopływ zanieczyszczeń obszarowych do zbiornika Dobczyckiego) nie jest możliwa realizacja zamierzeń w tym zakresie. Częściowe wykorzystanie zbiornika Dobczyckiego dla celów rekreacyjnych będzie możliwe dopiero po wykonaniu programu ochrony zlewni rzeki Górnej Raby, czyli po zrealizowaniu programu całkowitego wyeliminowania dopływających ścieków do rzeki i potoków, znajdujących się w zlewni Górnej Raby.

4.3.4. ROLNICTWO

Integracja Polski z Unią Europejską wymusi konieczność zrestrukturyzowania rolnictwa. Zakłada się: wprowadzanie nowoczesnych metod gospodarowania, rozwój rolnictwa ekologicznego, rozwój przetwórstwa rolno-spożywczego, prowadzenie edukacji w zakresie rolnictwa.

W momencie integracji z Unią Europejską pojawi się możliwość korzystania przez rolników z pakietów zawartych w programie rolnośrodowiskowym. Rolnik, chcący uczestniczyć w tym programie, musi złożyć wniosek o przystąpienie do programu rolnośrodowiskowego wraz z wnioskiem o płatność i odpowiednimi załącznikami. Przygotowanie wniosku będzie wymagało udziału doradcy rolnośrodowiskowego. Wnioski będą przyjmowane przez właściwe, w stosunku do położenia siedziby gospodarstwa, biura Powiatowe ARiMR przez cały rok i rozpatrywane dwa razy w roku Na terenie Powiatu Myślenickiego nie zostały wytypowane strefy priorytetowe, dlatego istnieje możliwość korzystania z pakietów o zasięgu wdrażania obejmujące cały kraj. Są to dwa pakiety o kodzie S02 i G01.

Pakiet SO2 – rolnictwo ekologiczne Pakiet ten obejmuje gospodarstwa przestawiające się na produkcję metodami ekologicznymi i gospodarstwa ekologiczne posiadające ważny certyfikat wydany przez upoważnioną jednostkę certyfikującą, zgodnie z przepisami o rolnictwie ekologicznym, tj. ustawą z dnia 16 marca, 2001r. o rolnictwie ekologicznym (Dz.U. z 2001 r. Nr 38, poz. 452) oraz rozporządzeniami wykonawczymi. Celem tego pakietu jest wsparcie rozwoju rolnictwa ekologicznego na terenie Polski. Minimalna powierzchnia użytków rolnych wynosi 1 ha. Wymogi pakietu S02:


73


gospodarowanie rolne zgodne ze zobowiązaniami planu rolnośrodowiskowego,

odwzorowanymi na mapie w skali 1 : 5000 lub innej dostępnej skali;

prowadzenie produkcji rolnej, zgodnie z regułami określonymi w ustawie o rolnictwie

ekologicznym i przepisach wykonawczych zgodnych Rozporządzeniem Rady (WE) Nr 2092/92 i 1804/99;

zachowanie na terenie gospodarstwa powierzchni trwałych użytków zielonych i wszystkich elementów krajobrazu, tworzących ostoje dzikiej przyrody, tzw. użytki przyrodnicze (oczka wodne, zadrzewienia, miedze, torfowiska itd.). Dopuszczalne odstępstwo w uzasadnionych przypadkach pod warunkiem zachowania co najmniej 3 % powierzchni użytków przyrodniczych.

Pakiet G01 - zachowanie lokalnych ras zwierząt gospodarskichPakiet ten obejmuje rodzime rasy i odmiany zwierząt są doskonale przystosowane do lokalnych, często bardzo trudnych warunków środowiska. Wypasy opierające się na rodzimych rasach, pozwolą na skuteczne zagospodarowanie terenów półnaturalnych o ubogich zasobach paszowych. Rasy rodzime mają także duże znaczenie ze względu na rolę, jaką pełniły w historii rozwoju regionów, są one związane z tradycją i kulturą lokalnych społeczności. Rasy rodzime powinny być upowszechniane ze szczególnym uwzględnieniem okolic, gdzie żywe są tradycje ich hodowli i chowu. W początkowym okresie wdrażania programów pod uwagę będą brane wszystkie rasy i odmiany bydła, koni i owiec objęte w Polsce programami hodowlanymi ochrony populacji.

Celem tego pakietu jest ochrona różnorodności genetycznej zwierząt gospodarskich, zagrożonych oraz zastępowaniem ich rasami wysokowydajnymi. Minimalna liczba zwierząt w stadzie to 4 krowy lub 3 klacze lub 5 matek owcy olkuskiej lub 10 owiec matek pozostałych ras, wpisanych do ksiąg zwierząt hodowlanych danej rasy. Poziom wsparcia wynosi:

Bydło (Kod: G01a) -1080 PLN/krowę

Konie (Kod: G01b) - 1300 PLN/klacz

Owce (Kod: G01c) -310 PLN/matkę owcy

Edukacja rolnicza

Jedną z podstaw unowocześniania rolnictwa będzie działalność edukacyjna z zakresu stosowania założeń Kodeksu Dobrej Praktyki Rolniczej. W tym zakresie znaczną rolę mają odegrać jednostki zajmujące się doradztwem rolniczo-ekonomicznym (Ośrodki Doradztwa Rolniczego).

4.3.5. Przemysł

Jednym z koniecznych działań będzie dostosowanie się zakładów do tzw. zintegrowanych pozwoleń, obejmujących wszystkie elementy środowiska (zgodnie z Dyrektywą IPPC). Obecnie proponowany ZZO wymagać będzie uzyskania pozwolenia zintegrowanego.


74


4.4. CELE , PRIORYTETY ORAZ DZIAŁANIA NIEZBĘDNE DLA REALIZACJI CELÓW

4.4.1.CELE EKOLOGICZNE WYNIKAJĄCE Z II POLITYKI EKOLOGICZNEJ PAŃSTWA

I. POLE STRATEGICZNE NR 1: POPRAWA STANU ŚRODOWISKA

I.1. OCHRONA POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO

Cel długookresowy do 2015 roku: Spełnienie wymagań ustawodawstwa UE w zakresie jakości powietrza poprzez sukcesywną redukcję emisji substancji zanieczyszczających powietrze, zwłaszcza niskiej emisji

Cele szczegółowe, zawarte w II Polityce Ekologicznej Państwa, w horyzoncie do 2010 roku - ograniczenie emisji (w stosunku do stanu z 1990 r.):

pyłów średnio o 75% (w zakresie zróżnicowanym w zależności od branżowych wymagań określonych w przepisach prawa międzynarodowego i dyrektywach UE),

dwutlenku siarki o 56%,

tlenków azotu o 31%,

lotnych związków organicznych (poza metanem) o 4%,

amoniaku o 8%

toksycznych substancji z grupy metali ciężkich i trwałych zanieczyszczeń organicznych

Ponadto, w latach 2008 - 2012 wielkość emisji gazów cieplarnianych powinna osiągnąć wartość nie przekraczającą 94% wielkości emisji z roku 1988 i spełnić wymagania Protokołu z Kioto.

Ograniczenie emisji substancji zanieczyszczających powietrze pozwoli na osiągnięcie wymagań dyrektywy Unii Europejskiej w zakresie stężeń w powietrzu podstawowych zanieczyszczeń, tj. dla pyłu zawieszonego PM10 – 30 ug/m3 od 2005 r., dwutlenku siarki – 20ug/m3 od 2005 r., tlenków azotu – 30 ug/m3 – od 2010 r.

W zakresie stężeń podstawowych zanieczyszczeń jedynie stężenie pyłu zawieszonego w sezonie grzewczym w powiecie myślenickim wystepuje obecnie powyżej wartości 30 ug/m3 . Dla pozostałych zanieczyszczeń zmierzone w 2002 roku poziomy stężeń występują poniżej wskazanych wielkości docelowych (do osiągnięcia w 2005 i 2010 roku).

Analizując źródła emisji w/w substancji, uznano że ww cele mogą być osiągnięte poprzez działania ukierunkowane na:

transport i ruch uliczny (emisja komunikacyjna),

procesy energetycznego spalania paliw: zakłady energetyki zawodowej oraz lokalne kotłownie

i paleniska domowe (emisja niska)

Dla osiągnięcia założonego celu w zestawie zadań przewidzianych do realizacji celu wyspecyfikowano następujące zadania:


75


realizację programu „niskiej emisji” modernizację istniejących kotłowni i palenisk domowych, opalanych węglem poprzez zmianę nośnika energii na gaz ziemny lub olej opałowy, termorenowację obiektów,

sukcesywną gazyfikację gmin powiatu myślenickiego,

propagowanie źródeł energii odnawialnej,

modernizację i poprawę nawierzchni istniejących dróg,

kontrolę wprowadzania do przemysłu nowoczesnych technologii BAT

edukację ekologiczną poprzez promowanie właściwych zachowań społeczeństwa.

I.2. HAŁAS

Cel długookresowy do 2015 roku: Zmniejszenie uciążliwości hałasu dla mieszkańców i środowiska poprzez obniżenie jego natężenia do poziomu obowiązujących standardów

Cele szczegółowe:

a) Niekonfliktowa lokalizacja źródeł emisji hałasu i terenów chronionych przed hałasem,

b) Poprawa nawierzchni istniejących tras drogowych,

c) Budowa tras obwodnicowych.

I.3. NIEJONIZUJĄCE PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE

Cel długookresowy do 2015 roku: Kontrola i ograniczenie emisji do środowiska promieniowania niejonizującego

Wprowadzenie do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego zapisów poświęconych ochronie przed promieniowaniem (II Polityka Ekologiczna Państwa) z wyznaczeniem stref ograniczonego użytkowania m.in. wokół urządzeń elektroenergetycznych, radiokomunikacyjnych i radiolokacyjnych gdzie jest rejestrowane przekroczenie dopuszczalnych poziomów promieniowania niejonizującego.

1.4. OCHRONA ZASOBÓW WODNYCH

Cel długookresowy do 2015 roku: Przywrócenie wysokiej jakości wód powierzchniowych, rewitalizacja pierwszego poziomu wodonośnego do jakości umożliwiającej jego wykorzystanie jako lokalnego źródła zaopatrzenia w wodę pitną, ochrona jakości wód podziemnych oraz racjonalizacja ich wykorzystania, stworzenie racjonalnego systemu stref ochronnych ujęć wody i zapewnienie w planach zagospodarowania przestrzennego nadrzędności zasad gospodarowania w nich nad innym wykorzystaniem terenów.

Jako priorytet w WPOŚ uznano ochronę wód zlewni rzeki Raby i Zbiornika Dobczyckiego.

Cele szczegółowe:

1. Ochrona wód podziemnych przed zanieczyszczeniem

2. Ochrona zasobów ilościowych wód podziemnych


76


Obok działań w zakresie infrastruktury technicznej (oczyszczenie ścieków odprowadzanych do wód powierzchniowych) podejmowane będą działania ukierunkowane na ograniczenie trudniejszych do eliminacji zanieczyszczeń obszarowych. Działania w tym zakresie przebiegać będą dwutorowo, poprzez:

Ograniczenie zanieczyszczeń rozproszonych: pochodzących z terenów zainwestowanych (oczyszczanie m in. ścieków, wód opadowych), zanieczyszczeń rolniczych, zanieczyszczeń z transportu i komunikacji)

Poprawę zdolności samooczyszczania wód poprzez budowę filtrów biologicznych wzdłuż cieków.

Zgodnie z II Polityką Ekologiczną Państwa, do 2015 roku w powiecie myślenickim powinien być zrealizowany program budowy, rozbudowy i modernizacji oczyszczalni ścieków z podwyższonym usuwaniem biogenów w aglomeracjach o równoważnej liczbie mieszkańców 10 000 oraz program budowy systemów kanalizacyjnych i oczyszczalni ścieków w aglomeracjach mniejszych oraz w osiedlach wiejskich o równoważnej liczbie mieszkańców powyżej 2 000 i zabudowie skupionej. Niektóre tereny powiatu są predysponowane do budowy oczyszczalni przydomowych. Ważnym zadaniem dla gmin będzie rzetelna inwentaryzacja stanu technicznego zbiorników wybieralnych, które bardzo często nie spełniają stosownych wymagań.

Szczególna uwaga będzie zwrócona na współpracę międzygminną w zakresie gospodarki wodno-ściekowej (np. w ramach Związku Gmin Dorzecza Górnej Raby i Krakowa, program ochrony zlewni Raby, zbiornika Dobczyckiego).

II. POLE STRATEGICZNE NR 2: RACJONALNE UŻYTKOWANIE ZASOBÓW ŚRODOWISKA

Realizacja tego celu strategicznego powinna zapewnić wzrost efektywności wykorzystania surowców, wody i energii poprzez zmniejszenie ich zużycia na jednostkę produktu, jednostkową wartość usługi, statystycznego konsumenta itp., bez pogarszania standardu życiowego ludności i perspektyw rozwojowych gospodarki.

II.1. ZMNIEJSZENIE MATERIAŁOCHŁONNOŚCI, WODOCHŁONNOŚCI, ENERGOCHŁONNOŚCI I ODPADOWOŚCI GOSPODARKI

Zgodnie ze wskaźnikami krajowymi zawartymi w II Polityce ekologicznej państwa, ustala się następujące cele długookresowe (taktyczne) w zakresie racjonalnego wykorzystywania zasobów naturalnych i poprawy stanu środowiska (do 2010 roku):

Cel nr 1: Ograniczenie materiałochłonności produkcji o 50% w stosunku do stanu w 1990r., w taki sposób aby uzyskać najmniej średnie wielkości dla państw OECD (w przeliczeniu na jednostkę produkcji, wartość produkcji lub PKB).

Cel nr 2: Pełna likwidacja zrzutów ścieków nieoczyszczonych z miast i zakładów przemysłowych;

Cel nr 3: Zmniejszenie wodochłonności produkcji o 50% w stosunku do stanu w 1990 r. (w przeliczeniu na PKB i wartość sprzedaną w przemyśle).

Kierunki działań w zakresie realizacji celów długookresowych


77


II.1.1. WODOCHŁONNOŚĆ

Działania dla zracjonalizowania użytkowania wód powinny objąć wszystkie dziedziny gospodarki korzystające z zasobów wód, przede wszystkim, poprzez zastosowanie najlepszych dostępnych technik produkcji przemysłowej i praktyk rolniczych, aby doprowadzić do zmniejszenia zapotrzebowania na wodę i do ograniczenia ładunków odprowadzanych do odbiorników zanieczyszczeń a przede wszystkim: zaniechać należy nieuzasadnionego wykorzystywania wód podziemnych na cele przemysłowe.

Racjonalizacja zużycia wody w gospodarstwach domowych powinna zmierzać do:

a) ograniczenia marnotrawstwa wody;

b) stosowania wodooszczędnej aparatury czerpalnej i sprzętu gospodarstwa domowego;

c) dalszego rozwoju pomiaru zużycia wody;

d) podjęcia działań w celu ograniczania strat w systemach rozprowadzania wody.

Głównym kierunkiem działań nieinwestycyjnych jest wprowadzanie normatywów zużycia wody do pozwoleń zintegrowanych dla wodochłonnych dziedzin produkcji. W zakresie działań inwestycyjnych zakłada się wprowadzenie zamkniętych obiegów wody w przemyśle, wodooszczędnych technologii produkcji i przedsięwzięcia modernizacyjne w systemach zaopatrzenia miast w wodę, ukierunkowane na zmniejszenie strat wody.

II.1.2. MATERIAŁOCHŁONNOŚĆ I ODPADOWOŚĆ

Podejmowane działania muszą doprowadzić do zmniejszenia materiałochłonności i odpadowości produkcji a przez to do likwidacji zanieczyszczeń, uciążliwości i zagrożeń u źródła. Pozwoli to na uzyskanie korzyści gospodarczych w postaci zmniejszenia nakładów na produkcję a w konsekwencji zmniejszenia obciążeń korzystających z produktów z tytułu wykorzystywania zasobów naturalnych i ochrony środowiska.

II.1.3. ENERGOCHŁONNOŚĆ

Zmniejszanie energochłonności gospodarki, zarówno w zakresie procesów wytwórczych, jak i świadczenia usług oraz konsumpcji.

Realizacja tego celu będzie wymagać w większym, niż dotąd, stopniu wprowadzenia mechanizmów uwzględniania w cenach energii kosztów środowiskowych.

W perspektywie zakłada się prawie dwukrotne zmniejszenie energochłonności poprzez

a) wdrożenie opłat produktowych od paliw, zróżnicowanych w zależności od rodzaju wykorzystanej energii

b) większe, niż dotąd, zaangażowanie się instytucji publicznych, przedsiębiorstw i obywateli w działania w zakresie wprowadzania i upowszechniania wysoce energooszczędnych technologii i wyrobów.

Zmianom powinna podlegać przede wszystkim struktura wykorzystania nośników energii, w kierunku dalszego zwiększania udziału energii elektrycznej w ogólnym zużyciu energii finalnej; zwiększania udziału w produkcji energii gazu i ropy naftowej (w miejsce węgla), poprawy jakości węgla i innych paliw, a także wzrostu udziału w produkcji energii elektrycznej i cieplnej energetycznych nośników odnawialnych (energia wody i wiatru, energia geotermalna, energia słoneczna, energia z biomasy) oraz pochodzących z odpadów.


78


W zakresie dalszego zmniejszania jednostkowego zużycia energii we wszystkich dziedzinach sfery produkcji, świadczenia usług i konsumpcji:

a) wspieranie rozwoju przemysłu wysokiej techniki i sektora usług, restrukturyzacji i modernizacji przedsiębiorstw energetycznych oraz rozwoju technik informatycznych w gospodarce energetycznej;

b) systematyczne zwiększanie zaangażowania środków publicznych (budżetowych i pozabudżetowych) w realizację programów efektywności energetycznej;

c) wzrost wykorzystania odnawialnych źródeł energii;

d) wprowadzanie nowoczesnych technologii i urządzeń przetwarzających energię ze źródeł odnawialnych na nośniki użyteczne we wszystkich sferach produkcji, usług i konsumpcji;

e) intensywny rozwój energetyki odnawialnej na szczeblu regionalnym i lokalnym, pracującej w układach zdecentralizowanych na regionalne i lokalne potrzeby;

f) popularyzacja i wdrożenie najlepszych praktyk w dziedzinie wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych, w sferze rozwiązań technologicznych, administracyjnych i finansowych.

W zakresie działań inwestycyjnych:

a) wprowadzenie wysoce energooszczędnych technologii i urządzeń w tych dziedzinach produkcji i usług, których aktywność zostanie utrzymana lub będzie wzrastać;

b) powszechne wprowadzenie wysoce energooszczędnych technologii i urządzeń w instytucjach publicznych oraz obiektach użyteczności publicznej (m in. inwestycje termoizolacyjne);

c) zmniejszenie strat energii, zwłaszcza energii cieplnej, w systemach przesyłowych, poprawa parametrów energetycznych budynków oraz dalszego podnoszenie sprawności wytwarzania energii (czyli dalsza poprawa relacji pomiędzy ilością wytwarzanej energii finalnej a ilością zużywanej energii pierwotnej).

Działania w zakresie realizacji celów krótkookresowych:

a) sporządzanie programów i uruchamianie mechanizmów stymulujących wycofanie z produkcji i użytkowania bądź ograniczenie użytkowania materiałów niebezpiecznych, reglamentowanych przez prawo międzynarodowe i dyrektywy Unii Europejskiej;

b) wprowadzanie normatywów zużycia wody do pozwoleń zintegrowanych dla wodochłonnych dziedzin produkcji (sukcesywnie);.

c) wprowadzanie zamkniętych obiegów wody w przemyśle, wprowadzanie wodooszczędnych technologii produkcji i przedsięwzięcia modernizacyjne w systemach zaopatrzenia miast w wodę, ukierunkowane na zmniejszenie strat wody,

d) realizacja strategii ograniczania materiałochłonności o 50% w stosunku do 1990 r.

e) realizacja programu zagospodarowania wycofanych z użytkowania substancji i materiałów niebezpiecznych.

Realizacja celu głównego powinna dotyczyć wszystkich sektorów, ale koncentrować się będzie głownie w sektorze przemysłowym, energetycznym oraz w sektorze budownictwa i gospodarki komunalnej.


79


4.4.2.CELE I PRIORYTETY POWIATU MYŚLENICKIEGO

Pola strategiczne, w zależności od dziedziny, obejmują określoną ilość celów strategicznych (długoterminowych), w ramach których wyznaczone zostały cele długookresowe i krótkookresowe oraz określone działania inwestycyjne i nieinwestycyjne, zapewniające osiąganie przyjętych celów.

Cele strategiczne oraz, zawarte w ich ramach, cele długookresowe i krótkookresowe wymienione są w Programie w kolejności określonej priorytetami wynikającymi ze stopnia ważności i pilności tych celów dla realizacji zadań, w obrębie danego pola strategicznego. Taka sama zasada kolejności, ważności i priorytetów odnosi się do działań inwestycyjnych i nieinwestycyjnych sformułowanych dla realizacji poszczególnych celów długo i krótkookresowych.

Formułując listę działań wzięto pod uwagę:

a) ponadlokalny (Powiatowy) wymiar planowanych przedsięwzięć,

b) spodziewany efekt ekologiczny,

c) możliwość uzyskania zewnętrznego wsparcia finansowego,

Tabela 23Zbiorcze zestawienie celów i priorytetów ekologicznych Powiatu myślenickiego na lata 2007 i 2011

CELE/PRIORYTETY

WYSZCZEGÓLNIENIE/DZIAŁANIA DLA REALIZACJI CELÓW

do 2007

do 2011

OCHRONA I POPRAWA JAKOŚCI ŚRODOWISKA – POLE STRATEGICZNE 1

CEL 1 KSZTAŁTOWANIE STOSUNKÓW WODNYCH I OCHRONA PRZED POWODZIĄ X X

Priorytet 1 Zapewnienie skutecznej ochrony wód podziemnych i powierzchniowych (ochrona doliny rzeki Raby) X X

Działania do realizacji celów

1 Bieżąca kontrola sprawności systemu odprowadzania ścieków oraz stanu technicznego szamb X X

2

Ograniczenie powierzchniowego dopływu zanieczyszczeń do wód powierzchniowych i podziemnych z terenów rolniczych, źródeł obszarowych i liniowych poprzez budowę pasów zieleni śródpolnej i przypotokowej

- X

3 Ujmowanie i oczyszczanie odcieków z zamykanych składowisk odpadów komunalnych X X

4 Budowa kanalizacji deszczowej przy drogach i systemów oczyszczających spływy opadowe z dróg - X


80


CELE/PRIORYTETY


do 2007

do 2011

5Wprowadzanie odpowiednich zapisów do planów zagospodarowania przestrzennego chroniących obszary szczególnie wrażliwe przed ingerencją mogącą spowodować pogorszenie jakości wód

X X

Priorytet 2 Uporządkowanie gospodarki ściekowej w powiecie X X


1 Budowa sieci kanalizacyjnej we wszystkich gminach Powiatu według koncepcji zaprojektowanej dla każdej z gmin X X

2 Budowa nowych mechaniczno-biologicznych oczyszczalni ścieków na terenie Powiatu oraz modernizacja oczyszczalni istniejących X X

3

Zaopatrzenie gospodarstw nie objętych siecią kanalizacyjną w perspektywie do 2011 roku w zależności od uwarunkowań finansowych w oczyszczalnie przydomowe lub bezodpływowe zbiorniki na ścieki

- X

Priorytet 3 Ochrona przed powodzią X X


1 Bieżąca konserwacja cieków powierzchniowych X X

2 Budowa oraz bieżąca kontrola systemu obiektów urządzeń zabezpieczających przed powodzią X X

3 Budowa i konserwacja urządzeń do kształtowania stosunków wodnych X X

CEL 2 GOSPODARKA ODPADAMI

PRIORYTETY

1 Wprowadzanie systemowej gospodarki odpadów komunalnych w układzie ponadlokalnym X X

2Opracowanie systemowej zbiórki odpadów komunalnych w powiecie dla selekcji odpadów ze strumienia odpadów komunalnych

X X

3Opracowanie systemowej zbiórki odpadów komunalnych w powiecie dla redukcji w strumieniu odpadów komunalnych odpadów ulęgających biodegradacji

X X

4 Opracowanie systemowych rozwiązań w zakresie gospodarki odpadami wielkogabarytowymi X X


81


CELE/PRIORYTETY


do 2007

do 2011

5 Opracowanie systemowych rozwiązań w zakresie gospodarki odpadami budowlanymi x x

6 Opracowanie systemowych rozwiązań w gospodarce odpadami niebezpiecznymi w strumieniu odpadów komunalnych x x

7 Likwidacja dzikich składowisk odpadów x x

8 Edukacja ekologiczna x x


1 Organizacja i budowa ZZO X X

2 Wspieranie selektywnej zbiórki odpadów komunalnych X X

3 Doposażenie gminnych służb komunalnych w odpowiedni sprzęt X X

4 Edukacja ekologiczna X X

5 Budowa GPZON X X

6 Opracowanie gminnych planów gospodarki odpadami X X

7 Opracowanie sprawozdań z realizacji PPGO i GPGO X X

8 Aktualizacja PPGO i GPGO - X

9 Uporządkowanie stanu formalnoprawnego wszystkich wytwórców i posiadaczy odpadów X X

10 Prowadzenie ewidencji odpadów wytwarzanych w powiecie (na bazie ewidencji prowadzonej przez marszałka województwa) X X

11 Współudział w wojewódzkim programie usuwania azbestu, PCB, elektronicznych i elektrycznych urządzeń X X

12 Opiniowanie, uzgadnianie przedsięwzięć znacząco oddziałujących na środowisko, wydawanie zezwoleń i pozwoleń X X

CEL 3 OCHRONA PRZYRODY, KRAJOBRAZU I RÓŻNORODNOŚCI BIOLOGICZNEJ

Priorytet 1 Ochrona krajobrazu rolniczego i terenów turystycznych X X


1 Budowa i rozbudowa szlaków pieszych (chodników) i ścieżek rowerowych, tras wycieczkowych w sąsiedztwie obiektów

X X


82


CELE/PRIORYTETY


do 2007

do 2011

zabytkowych

2Rozwój systemów zieleni terenów zurbanizowanych łączących zadania ochrony i rekonstrukcji zieleni urządzonej z ochroną i rekonstrukcją obszarów i obiektów zabytkowych

X X

3 Rozwój rolnictwa ekologicznego, agroturystyki zgodnie z Krajowym Programem Aktywizacji Wsi X X

4 Opracowanie programu zadrzewień śródpolnych X X

Priorytet 2 Rozwój obszarów chronionych - X


1 Przeprowadzenie inwentaryzacji i waloryzacji przyrodniczej gmin Powiatu - X

2 Pielęgnacja zieleni miejskiej i wiejskiej X X

CEL 4 OCHRONA PRZED HAŁASEM


1 Usprawnienie sieci drogowej X X

2. Budowa obwodnic miejskich X X

3 Rozbudowa sieci dróg lokalnych X X

4. Poprawa nawierzchni dróg istniejących X X

5 Przebudowa skrzyżowań w miejscach kolizyjnych X X

6. Budowa chodników X X

7. Budowa ścieżek rowerowych X X

CEL 5 OGRANICZENIE ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA I PRZECIWDZIAŁANIE ZMIANOM KLIMATU


1. Termorenowacja obiektów X X

2 Rozwój systemu wykorzystania energii odnawialnej - X

3 Stała kontrola zakładów w zakresie przestrzegania zapisów X X


83


CELE/PRIORYTETY


do 2007

do 2011

wydanych w pozwoleniach

4. Utwardzenie lub wymiana nawierzchni dróg Powiatowych i gminnych X X

5 Rozwój sieci tras rowerowych X X

CEL 6 OCHRONA PRZED POLAMI ELEKTROMAGNETYCZNYMI


1Wprowadzanie zapisów do planów zagospodarowania PRZESTRZENNEGO w zakresie możliwości lokalizacji urządzeń emitujących promieniowanie elektromagnetyczne

X X

RACJONALNE UŻYTKOWANIE ZASOBÓW ŚRODOWISKA – POLE STRATEGICZNE 2

Cel 1. Zapewnienie sprawnego systemu zaopatrzenia mieszkańców w wodę


1 Budowa odcinków wodociągów X X

2 Budowa i modernizacja stacji uzdatniania wody X X

3Racjonalizacja zużycia wody poprzez kontrolę stanu szczelności wodociągów przesyłowych i modernizację wodociągów, wymianę liczników wody

X X

CEL 2 OCHRONA TERENÓW LEŚNYCH X X


1 Wykonanie planów urządzeniowych lasów nie będących własnością Skarbu Państwa X X

2 Sukcesywne zalesianie gruntów rolnych niskich klas zgodnie z Krajowym Programem Zalesiania X X

3 Prowadzenie prawidłowej gospodarki leśnej X X

Cel 3 Racjonalne wykorzystanie zasobów glebowych i surowców mineralnych


1 Ochrona surowców i gleb w planach zagospodarowania przestrzennego X X

2 Wydawanie koncesji dla obszarów o powierzchni do 20 ha X X


84


CELE/PRIORYTETY


do 2007

do 2011

3 Prowadzenie rejestrów X X

Cel 4 Zachowanie naturalnej rzeźby terenu i likwidacja powstałych szkód


1 Inwentaryzacja terenów zdegradowanych X X

2 Usuwanie skutków degradacji powierzchni ziemi X X

Cel 5 Zapewnienie bezpieczeństwa ekologicznego


1 Doposażenie służb współodpowiadających za bezpieczeństwo ekologiczne - X

2 Wyeliminowanie lokalizacji zabudowy na terenach zalewowych X X

EDUKACJA EKOLOGICZNA I PROMOCJA WALORÓW PRZYRODNICZYCH POWIATU


1 Rozszerzenie zakresu i wzbogacenie form edukacji ekologicznej dla wszystkich grup wiekowych i różnych grup zawodowych X X

2Promowanie inicjatyw edukacji dzieci i młodzieży z zakresu metodyki i edukacji ekologicznej poprzez włączanie szkół do realizacji różnych aspektów polityki ekologicznej

X X

3 Edukacja dorosłych - podniesienie świadomości ekologicznej. X X

4. Promowanie niekonwencjonalnych źródeł energii X X

5 Edukacja ekologiczna w zakresie rolnictwa ekologicznego X X


85


4.5. PRZEDSIĘWZIĘCIA PRZEWIDZIANE DO REALIZACJI CELÓW KRÓTKO- I SREDNIOTERMINOWYCH WRAZ Z HARMONOGRAMEM REALIZACJI

W myśl sformułowanych przez Ministerstwo Środowiska „Wytycznych sporządzania programów ochrony środowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym” (2002r.) przyjęte zadania podzielono na:

a) zadania własne Powiatu (W) (pod zadaniami własnymi należy rozumieć te przedsięwzięcia, które będą finansowane w całości lub częściowo ze środków będących w dyspozycji Powiatu);

b) zadania koordynowane (K) (pod zadaniami koordynowanymi należy rozumieć pozostałe zadania związane z ochroną środowiska i racjonalnym wykorzystaniem zasobów naturalnych, które są finansowane ze środków przedsiębiorstw oraz ze środków zewnętrznych, będących w dyspozycji organów i instytucji szczebla wojewódzkiego i centralnego, bądź instytucji działających na terenie Powiatu, ale podległych bezpośrednio organom wojewódzkim, bądź centralnym).

c) zadania inne(I)) nie finansowanie z PFOŚiGW, realizowane przez podmioty gospodarcze lub administracje publiczną( realizacja zadania leży poza obowiązkami starostwa), ale realizują cele środowiskowe Powiatu).

Wykaz zadań do realizacji w latach 2004-2007 zamieszczono w Tabeli 24.


86


TABELA 24Harmonogram realizacji zadań z zakresu ochrony środowiska, źródła ich finansowania w perspektywie do roku 2007 i 2011 dla Powiatu Myślenickiego

Lp Opis zadania Rodzaj zadania (W, K, I, IN, NIN)

Okres realizacji Podmioty realizujące

Szacunkowa wielkość nakładów niezbędnych do realizacji przedsięwzięcia do roku 2007

(tys. zł)

1.1.1.1.1.1 Źródła finansowania

2004-2007 2008-2011

OCHRONA I POPRAWA JAKOŚCI ŚRODOWISKA

CEL 1 KSZTAŁTOWANIE STOSUNKÓW WODNYCH I OCHRONA PRZED POWODZIĄ

PRIORYTET 1: ZAPEWNIENIE SKUTECZNEJ OCHRONY WÓD PODZIEMNYCH I POWIERZCHNIOWYCH (OCHRONA DOLINY RZEKI RABY)

1 Bieżąca kontrola sprawności systemu odprowadzania ścieków oraz stanu technicznego szamb

1.1.1.1.2 I, NIN X Gminy - budżet gmin w ramach wykonywania zadań statutowych

2 Opracowanie projektu budowy pasów zieleni śródpolnej i przypotokowej

1.1.1.1.3 I, NIN X Gminy 150 budżet gmin

3 Ujmowanie i oczyszczanie odcieków z zamykanych składowisk odpadów komunalnych

1.1.1.1.4 W, IN X Powiat Przedsięwzięcie realizowane w ramach zadania nr 18

PFOŚiGW, WFOŚiGW, podmioty gospodarcze

4 Budowa kanalizacji deszczowej przy drogach i systemów oczyszczających spływy opadowe z dróg

1.1.1.1.5 W/I, IN X X Zarządcy dróg Brak danych Budżet państwa, budżet Wojewody, budżet Powiatu, budżety gmin

5 Ustanawianie stref ochronnych wokół komunalnych ujęć wód

1.1.1.1.6 I, NIN X X RZGW, Urząd Marszałkowski

1.1.1.1.7 Brak danych budżet RZGW, Wojewody

6 Ochrona w planach zagospodarowania przestrzennego stref ochronnych ujęć wód, dolin rzecznych

1.1.1.1.8 I, NIN X X RZGW, Urząd Marszałkowski

1.1.1.1.9 Brak danych budżet RZGW, Wojewody

PRIORYTET 2: UPORZĄDKOWANIE GOSPODARKI ŚCIEKOWEJ W POWIECIE

7 Budowa sieci kanalizacyjnej we wszystkich gminach Powiatu według koncepcji zaprojektowanej dla każdej z gmin

1.1.1.1.10 K, IN X X Gminy 29849 Budżety gmin, WFOŚiGW, fundusze pomocowe UE, ZGDGRiK

8 Budowa nowych mechaniczno-biologicznych oczyszczalni ścieków na terenie Powiatu oraz rozbudowa, modernizacja oczyszczalni istniejących

1.1.1.1.11 K, IN X X Gminy 17609 GFOŚiGW, WFOŚiGW, fundusze pomocowe UE

9 Zaopatrzenie gospodarstw nie objętych siecią kanalizacyjną w perspektywie do 2011 roku w zależności od uwarunkowań finansowych w oczyszczalnie przydomowe lub bezodpływowe zbiorniki na ścieki

1.1.1.1.12 I, IN X X Gminy 1.1.1.1.13 Brak danych GFOŚiGW, WFOŚiGW, fundusze pomocowe UE

PRIORYTET 3: OCHRONA PRZED POWODZIĄ


87





(tys. zł)


2004-2007 2008-2011

10 Bieżąca konserwacja cieków powierzchniowych I, IN X X Gminy 27 budżet gmin

11 Budowa oraz bieżąca kontrola systemu obiektów urządzeń zabezpieczających przed powodzią

I, IN X X RZGW, IMGiW 1.1.1.1.14 Brak danych budżet RZGW, IMGiW, Urząd Marszałkowski

12 Budowa i konserwacja urządzeń do kształtowania stosunków wodnych (w tym budowa zbiorników retencyjnych)

I, IN X X RZGW, administratorzy cieków

940 budżet RZGW, administratorów cieków, Urząd Marszałkowski

13 Usuwanie skutków powodzi K, IN X X RZGW, IMGiW 1.1.1.1.15 Brak danych budżet RZGW, IMGiW, Urząd Marszałkowski

1.1.1.1.15.1.1 CEL 2: GOSPODARKA ODPADAMI

14 Organizacja i budowa Zakładu Zagospodarowania Odpadów dla obsługi gmin Powiatu Myślenickiego

K, IN X X Gminy, Powiat 17000 GFOŚiGW, WFOŚiGW, fundusze pomocowe UE, podmioty gospodarcze

15 Organizacja selektywnej zbiórki i selekcji odpadów komunalnych w gminach Powiatu

K, IN X 1.1.1.1.16 X Gminy 6800 GFOŚiGW, WFOŚiGW, fundusze pomocowe UE

16 Organizacja i budowa Gminnych Punktów Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych, zakup Mobilnego Pojazdu do Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych, okresowa zbiórka odpadów niebezpiecznych

K, IN X X Gminy 720 GFOŚiGW, WFOŚiGW, fundusze pomocowe UE

17 Przystosowanie zamykanych składowisk do wymogów prawnych oraz monitoring środowiska

W, IN X X Powiat 600 WFOŚiGW, fundusze pomocowe UE

18 Opracowanie gminnych planów gospodarki odpadami, Opracowanie sprawozdań z realizacji PPGO i GPGO, Aktualizacja PPGO i GPGO

W/K, IN X X Gminy 400 GFOŚiGW

19 Organizacja i zbiórka odpadów wielkogabarytowych i tekstylnych

K, IN X X Gminy 140 GFOŚiGW, WFOŚiGW, fundusze pomocowe UE

20 Uporządkowanie stanu formalnoprawnego wszystkich wytwórców i posiadaczy odpadów

W, NIN X X Powiat, podmioty gospodarcze

budżet Powiatu w ramach wykonywania zadań statutowych

21 Współudział w wojewódzkim programie usuwania azbestu, PCB, elektronicznych i elektrycznych urządzeń

K, NIN X Powiat, Wojewoda - budżet Powiatu w ramach wykonywania zadań statutowych

22 Inwentaryzacja i likwidacja „dzikich” składowisk odpadów komunalnych

W, NIN X Powiat 168 PFOŚiGW


88





(tys. zł)


2004-2007 2008-2011

CEL 3: OCHRONA PRZYRODY, KRAJOBRAZU I RÓŻNORODNOŚCI BIOLOGICZNEJ

1.1.1.1.16.1.1 PRIORYTET 1: OCHRONA KRAJOBRAZU ROLNICZEGO I TERENÓW TURYSTYCZNYCH

23 Budowa i rozbudowa szlaków pieszych (chodników) i ścieżek rowerowych, tras wycieczkowych, szlaków turystycznych, deptaków turystycznych

1.1.1.1.17 I, NIN X Gminy, Wojewoda 4406 Budżet gmin i Wojewody

24 Pielęgnacja zieleni zabytkowej 1.1.1.1.18 I, NIN X X Gminy, Wojewoda Brak danych Budżet Wojewody

25 Rozwój rolnictwa ekologicznego, agroturystyki zgodnie z Krajowym Programem Aktywizacji Wsi

1.1.1.1.19 I, NIN X X Rolnicy indywidualni Brak danych, w ramach zgłaszanych wniosków Rolnicy indywidualni, fundusze pomocowe UE

PRIORYTET 2: ROZWÓJ OBSZARÓW CHRONIONYCH

26 Przeprowadzenie inwentaryzacji i waloryzacji przyrodniczej gmin Powiatu

1.1.1.1.20 I, NIN X Gminy 200 GFOŚiGW

27 Pielęgnacja zieleni miejskiej i wiejskiej W, NIN X X Powiat - Budżety gmin w ramach wykonywania zadań statutowych

28 Realizowanie planów ochrony terenów chronionych 1.1.1.1.21 I, NIN X X Zarządy Parków Krajobrazowych, Wojewoda

Brak danych Ministerstwo Środowiska, budżet Wojewody, WFOŚiGW

29 Wprowadzanie nowych obszarów chronionych 1.1.1.1.22 I, NIN X X Gminy 33 Ministerstwo Środowiska, budżet Wojewody, WFOŚiGW

1.1.1.1.22.1.1 CEL 4: OCHRONA PRZED HAŁASEM

30 Budowa obwodnic miejskich w ciągu dróg krajowych i wojewódzkich

I, IN - X GDDKiA, ZDW, 764 budżet Wojewody, budżet państwa; fundusze pomocowe UE

31 Rozbudowa sieci dróg Powiatowych i gminnych W/K, IN - X Powiat, Gminy 29725 budżet Powiatu, budżety gmin, fundusze pomocowe UE

32 Poprawa nawierzchni dróg Powiatowych W, IN X X Powiat 13396 budżet Powiatu, fundusze pomocowe UE

33 Poprawa nawierzchni dróg gminnych K, IN X X Gminy 9510 budżet gmin, fundusze pomocowe UE

34 Przebudowa skrzyżowań dróg krajowych i wojewódzkich

I, IN X X GDDKiA, ZDW, Brak danych budżet Wojewody, budżet państwa; fundusze pomocowe UE


89





(tys. zł)


2004-2007 2008-2011

35 Budowa chodników przy drogach Powiatowych W, IN X Powiat brak danych budżet Powiatu, fundusze pomocowe UE

36 Budowa chodników przy drogach gminnych K, IN X Gminy 790 budżet gmin, fundusze pomocowe UE

37 Budowa ścieżek rowerowych przy drogach krajowych i wojewódzkich

I, IN X X GDDKiA, ZDW, Brak danych budżet Wojewody, budżet państwa; fundusze pomocowe UE

38 Budowa ścieżek rowerowych przy drogach Powiatowych

W, IN X Powiat brak danych budżet Powiatu, fundusze pomocowe UE

39 Budowa ścieżek rowerowych przy drogach gminnych

K, IN X Gminy - budżet gmin, fundusze pomocowe UE

40 Budowa urządzeń ograniczających emisję hałasu do środowiska

I, IN X Podmioty gospodarcze, zarządcy dróg

brak danych budżety podmiotów gospodarczych i zarządców dróg

1.1.1.1.22.1.2 CEL 5: OGRANICZENIE ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA I PRZECIWDZIAŁANIE ZMIANOM KLIMATU

41 Zmiana nośników energii i termorenowacja obiektów podległych Powiatowi

W, IN X Powiat 320 PFOŚiGW, WFOŚiGW, fundusze pomocowe UE

42 Zmiana nośników energii i termorenowacja obiektów podległych gminom

I, IN X X Gminy 6684 GFOŚiGW, WFOŚiGW, fundusze pomocowe UE

43 Zmiana nośników energii i termorenowacja obiektów pozostałych

I, IN X X Właściciele obiektów Brak danych Środki właścicieli, WFOŚiGW,

44 Budowa odcinków gazociągów w gminach Powiatu I, IN X X Gminy 947 GFOŚiGW, fundusze pomocowe UE

45 Rozwój systemu wykorzystania energii odnawialnej I, IN X X Podmioty gospodarcze

Brak danych Podmioty gospodarcze, WFOŚiGW, fundusze pomocowe UE

46 Utwardzenie lub wymiana nawierzchni dróg Powiatowych

W, IN X X Zarząd Dróg Powiatowych

1.1.1.1.22.1.2.1 Zadanie wymienione w punkcie 33

budżet Powiatu, fundusze pomocowe UE

47 Utwardzenie lub wymiana nawierzchni dróg gminnych

K, IN X X Gminy Zadanie wymienione w punkcie 34 budżety gmin, fundusze pomocowe UE

48 Rozwój sieci tras rowerowych przy drogach krajowych i wojewódzkich

K, IN X X GDDKiA, ZDW, Brak danych budżet Wojewody, budżet państwa; fundusze pomocowe UE


90





(tys. zł)


2004-2007 2008-2011

49 Rozwój sieci tras rowerowych przy drogach Powiatowych i gminnych

W, K, IN - X ZDP, Gminy brak danych; budżet Powiatu, budżety gmin, fundusze pomocowe UE

50 Budowa instalacji do odgazowania zamykanych składowisk

K, IN - X Podmioty gospodarcze

Zadanie wymienione w punkcie 18 budżet podmiotów gospodarczych, WFOŚiGW środki pomocowe UE

1.1.1.1.22.1.3 CEL 6: OCHRONA PRZED POLAMI ELEKTROMAGNETYCZNYMI

51 Wprowadzanie zapisów do planów zagospodarowania przestrzennego w zakresie możliwości lokalizacji urządzeń emitujących promieniowanie elektromagnetyczne

W, IN X X Gminy Brak danych w miarę zgłaszania wniosków PFOŚiGW, WFOŚiGW, fundusze pomocowe UE

1.1.1.1.22.1.4 RACJONALNE UŻYTKOWANIE ZASOBÓW ŚRODOWISKA

1.1.1.1.22.1.5 CEL 1: ZAPEWNIENIE SPRAWNEGO SYSTEMU ZAOPATRZENIA MIESZKAŃCÓW W WODĘ

52 Budowa i modernizacja odcinków wodociągów 1.1.1.1.23 I, IN X X Gminy 1260 GFOŚiGW, WFOŚiGW, fundusze pomocowe UE

53 Wymiana rurociągów przesyłowych wody I, IN X X PEC, gminy 70 GFOŚiGW, WFOŚiGW, fundusze pomocowe UE

54 Budowa i modernizacja ujęć wody, stacji uzdatniania wody

I, IN X RZGW, Gminy 6575 fundusz RZGW, Wojewoda, fundusze pomocowe UE

55 Montaż i wymiana liczników wody I, IN X X odbiorcy indywidualni

30 fundusze właścicieli indywidualnych

56 Ustanawianie stref ochronnych wokół komunalnych ujęć wód

I, NIN X Brak danych fundusz RZGW, Wojewoda, fundusze pomocowe UE

57 Modernizacja istniejących składowisk odpadów komunalnych (uszczelnienie, oczyszczanie odcieków)

W, IN X X Powiat, Wojewoda Przedsięwzięcie wymienione w zadaniu nr 5 WFOŚiGW

58 Wymiana wodociągów azbestowych K, IN X X Gminy 105 Budżety gmin, WFOŚiGW, środki pomocowe

CEL 2OCHRONA TERENÓW LEŚNYCH

59 Sukcesywne zalesianie gruntów rolnych niskich klas W, IN X X Powiat, Ministerstwo Środowiska

130 NFOŚiGW, fundusze pomocowe UE

60 Prowadzenie prawidłowej gospodarki leśnej I, NIN X X ODGL - Fundusz leśny, fundusze pomocowe UE


91





(tys. zł)


2004-2007 2008-2011

CEL 3: RACJONALNE WYKORZYSTANIE ZASOBÓW GLEBOWYCH I SUROWCÓW MINERALNYCH

61 Ochrona surowców i gleb w planach zagospodarowania przestrzennego

1.1.1.1.24 K, NIN X X Gminy 1.1.1.1.24.1.1.1 Brak danych w miarę zgłaszania wniosków

PFOŚiGW, budżet właścicieli prywatnych

62 Rekultywacja terenów powyrobiskowych złóż zasobów mineralnych

1.1.1.1.25 K, IN X X Właściciele indywidualni, Powiat

zadanie realizowane w ramach bieżących kosztów

budżet właścicieli, budżet Powiatu

63 Wapnowanie gleb 1.1.1.1.26 K,IN X X Właściciele indywidualni, Powiat

36 budżet właścicieli, budżet Powiatu

64 Wydawanie koncesji 1.1.1.1.27 W,NIN X X Właściciele indywidualni, Powiat


budżet właścicieli, budżet Powiatu

CEL 4: ZACHOWANIE NATURALNEJ RZEŹBY TERENU I LIKWIDACJA POWSTAŁYCH SZKÓD

65 Inwentaryzacja terenów zdegradowanych K, NIN X X Wojewoda, Powiat Brak danych budżet właścicieli, budżet Powiatu

66 Usuwanie skutków degradacji powierzchni ziemi K, NIN X X Właściciele indywidualni, Powiat

Brak danych budżet właścicieli, budżet Powiatu

CEL 5: ZAPEWNIENIE BEZPIECZEŃSTWA EKOLOGICZNEGO

67 Budowa oświetlenia dróg gminnych 1.1.1.1.28 I, IN - X Powiat 127 Budżety gmin, fundusze pomocowe UE

68 Wymiana hydrantów K, IN X - Gminy 10 GFOŚiGW, fundusze pomocowe UE

EDUKACJA EKOLOGICZNA I PROMOCJA WALORÓW PRZYRODNICZYCH POWIATU

69 Materiały informacyjne dla dzieci i młodzieży K, NIN X X Gminy, Wojewoda, organizacje ekologiczne

76 GFOŚiGW, WFOŚiGW, fundusze pomocowe UE, fundusz GZDGRiK

70 Urządzanie akcji „Sprzątanie świata” W,K,NIN X X Powiat, Gminy, Wojewoda, organizacje ekologiczne

20 PFOŚiGW, GFOŚiGW, WFOŚiGW, fundusze pomocowe UE

71 Edukacja rolników w dziedzinie rolnictwa ekologicznego

I,NIN X X Gminy, WODR Brak danych WFOŚiGW, fundusze pomocowe UE

72 Organizacja szkoleń i wyjazdów edukacyjnych dla młodzieży szkolnej

W,K,NIN X X Gminy, 9 Budżety gmin, GFOŚiGW, fundusze pomocowe UE


92





(tys. zł)


2004-2007 2008-2011

73 Organizacja konkursów o tematyce ekologicznej W,K,NIN X X Powiat, Gminy, 20 PFOŚiGW, GFOŚiGW, fundusze pomocowe UE

74 Prowadzenie akcji edukacyjnej dla dorosłych w dziedzinie właściwej gospodarki odpadami komunalnymi

K, NIN X X Gminy, ZOZ, służby komunalne, organizacje ekologiczne

35 GFOŚiGW, podmioty gospodarcze, fundusze pomocowe UE, fundusze ZZO, przedsiębiorstwa komunalne, fundusz GZDGRiK

75 Prowadzenie edukacji ekologicznej w zakresie ochrony przyrody i ochrony lasów

I, NIN X X Zarządy Parków, Nadleśnictwa

0,68 WFOŚiGW, Fundusz leśny, fundusze pomocowe UE

76 Budowa ścieżek dydaktycznych I, IN X X Zarządy Parków, Nadleśnictwa

21 WFOŚiGW, Fundusz leśny, fundusze pomocowe UE


93


1.1.1.1.28.1.1 DZIAŁANIA SYSTEMOWE

78 Opracowanie gminnych programów ochrony środowiska

K, NIN X Gminy 70 GFOŚiGW

79 Opracowanie sprawozdań z realizacji PPOŚ i GPOŚ W, K, NIN X X Powiat, Gminy zadanie realizowane w ramach bieżących kosztów

budżet Powiatu, gmin

80 Aktualizacja PPOŚ i GPOŚ W, K, NIN X Powiat, Gminy 250 PFOŚiGW, GFOŚiGW

81 Uporządkowanie stanu formalnoprawnego wszystkich istniejących podmiotów korzystających ze środowiska

W, NIN X X Powiat zadanie realizowane w ramach bieżących kosztów

budżet Powiatu

82 Uzyskanie pozwolenia zintegrowanego Centrum Recyklingu w Sułkowicach

W, NIN X X Podmiot gospodarczy, Powiat


środki własne podmiotów gospodarczych i Powiatu

83 Opracowanie przeglądów ekologicznych i analiz powykonawczych dla instalacji

W, K, NIN X X Powiat, WIOŚ, podmiot gospodarczy


środki własne podmiotów uczestniczących w postępowaniu

84 Stała kontrola zakładów w zakresie przestrzegania zapisów wydanych w pozwoleniach

W, K, NIN X X Powiat, podmiot gospodarczy



85 Prowadzenie sieci monitoringu środowiska I, NIN X X WIOŚ, PSSE, podmioty gospodarcze

Udział Powiatu w finansowaniu zadania nie jest przewidywany


86 Prowadzenie kontroli stanu środowiska (powietrza atmosferycznego, hałasu) w zakładach (pomiary stałe i okresowe)

I, NIN X X WIOŚ, PSSE, podmioty gospodarcze



87 Opiniowanie, uzgadnianie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, wydawanie zezwoleń i pozwoleń, koncesji

W, NIN X X Powiat, podmioty gospodarcze



88 Ustalanie prawa lokalnego w zakresie ochrony hałasu (standardy akustyczne dla terenów mieszkaniowych), ochrony kopalin, ochrony przyrodniczych terenów chronionych, terenów ochrony wód, ochrony przed promieniowaniem elektromagnetycznym, zakaz wprowadzania terenów mieszkaniowych na tereny zalewowe, ochrona gleb wysokiej jakości, ochrona dolin rzecznych

I, NIN X X Gminy W miarę zgłaszania wniosków budżet gminy, budżet zgłaszających wnioski


94


5. ZARZĄDZANIE PROGRAMEM OCHRONY ŚRODOWISKA

Proces zarządzania środowiskiem spoczywa na władzach lokalnych. Mając na uwadze spójność koordynacji działań pomiędzy poszczególnymi szczeblami władz samorządowych i rządowych a także współpracę z pozostałymi podmiotami uczestniczącymi w zarządzaniu środowiskiem na terenie Powiatu, zarządzanie środowiskiem Powiatu Myślenickiego przy pomocy Programu Ochrony Środowiska wymagać będzie ustalenia roli i zakresu działania poszczególnych podmiotów zaangażowanych w jego realizację, struktury organizacji Programu oraz systemu monitoringu.

Partnerzy – podmioty realizujące Program nie stanowią grupy jednorodnej. Należą do nich m.in. struktury administracyjne władz samorządowych obszaru. Do nich należy bezpośrednie zarządzanie Programem. Władze Powiatu pełnią w odniesieniu do Programu kilka funkcji. Jedną z ważniejszych jest funkcja regulacyjna, na którą składają się akty prawa lokalnego – uchwały oraz decyzje administracyjne związane odpowiednio z określonymi obszarami zagadnień środowiskowych. Władze pełnią również funkcje wykonawcze (zadania wynikające z ustaw) i kontrolne. Pożądane jest, aby władze Powiatu pełniły również funkcje wspierające dla podmiotów zaangażowanych w rozwój gmin oraz funkcje kreujące działania ukierunkowane na poprawę środowiska.

Inną grupa są partnerzy wykonujący zadania Programu, a jeszcze inną społeczność lokalna będąca zarazem beneficjentem jego rezultatów.

Zarządzanie środowiskiem realizowane zgodnie z zasadami Zrównoważonego Rozwoju posługuje się określonymi instrumentami o charakterze prawnym, finansowym i społecznym. Instrumenty te mają charakter uniwersalny a ich zastosowanie ma miejsce na poszczególnych szczeblach administracyjnych.

5.1. INSTRUMENTY POLITYKI OCHRONY ŚRODOWISKA

5.1.1. INSTRUMENTY PRAWNE

Do podstawowych instrumentów prawnych odnoszących się do zagadnień ochrony środowiska należą: standardy i normy środowiskowe, pozwolenia i odpowiedzialność administracyjna, karna i cywilna.

Samorząd Powiatowy posiada kompetencje pozwalające mu realizować zawarte w programie cele i zadania. Aby jednak ta realizacja przebiegała spójnie z polityką regionalną konieczne jest przygotowanie struktur administracyjnych do ścisłej współpracy z organami dysponującymi znacznie szerszymi uprawnieniami wynikającymi z ich kompetencji. Nie mniej ważnym jest wewnętrzny system usprawnień związanych z przepływem informacji i kompletnością decyzji administracyjnych wydawanych na szczeblu Powiatowym. Wśród instrumentów o charakterze społecznym wyróżniamy dostęp do informacji, komunikacje społeczną, edukację i promocję ekologiczną.

5.1.2. INSTRUMENTY FINANSOWE

Głównymi instrumentami finansowymi są opłaty ekologiczne, kary, fundusze celowe, ulgi podatkowe.


95


5.1.3. INSTRUMENTY SPOŁECZNE

Wśród instrumentów o charakterze społecznym wyróżniamy dostęp do informacji, komunikacje społeczną, edukację i promocję ekologiczną.

Ustawa Prawo Ochrony Środowiska nakłada na instytucje rządowe i samorządowe obowiązek wzajemnego informowania się i uzgadniania. Obowiązek ten dotyczy w pierwszej kolejności wymiany informacji między przedstawicielami różnych szczebli samorządu i rządowych organizacji ochrony środowiska.

Ustawa - Prawo ochrony środowiska nie przewiduje żadnych ograniczeń w korzystaniu z prawa dostępu do informacji o środowisku i jego ochronie, a dostęp do informacji nie jest uzależniony od uczestnictwa w żadnym konkretnym postępowaniu i posiadania jakiegokolwiek interesu w sprawie.

5.1.4. INSTRUMENTY STRUKTURALNE

Instrumenty strukturalne rozumiane są jako narzędzia dla formułowania, integrowania i wdrażania polityk środowiskowych. Są to przede wszystkim strategie i programy wdrożeniowe oraz systemy zarządzania środowiskowego.

Strategie i programy wdrożeniowe

Strategia rozwoju Powiatu Myślenickiego jest dokumentem wytyczającym główne tendencje i kierunki działań w ramach rozwoju gospodarczego, społecznego i ochrony środowiska w skali Powiatu. Dokument ten jest bazą dla programów sektorowych (np. dot. rozwoju turystyki, ochrony zdrowia, przemysłu, itd.), a także daje ogólne wytyczne co do kierunków działań w zakresie ochrony środowiska.

5.2. ORGANIZACJA ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKIEM

Zarządzanie środowiskiem odbywa się na kilku szczeblach. W powiecie zarządzanie dotyczy działań własnych (podejmowanych przez Powiat) oraz działań poszczególnych gmin, ważnych w skali Powiatu, a także jednostek organizacyjnych, obejmujących działania podejmowane przez podmioty gospodarcze korzystające ze środowiska. Ponadto administracja publiczna województwa również w ramach swoich obowiązków i kompetencji realizuje zadania związane z zarządzaniem środowiskiem w powiecie.

Podmioty gospodarcze korzystające ze środowiska kierują się głównie efektami ekonomicznymi i zasadami konkurencji rynkowej, a od niedawna liczą się także z głosami opinii społecznej. Na tym szczeblu zarządzanie środowiskiem odbywa się przez:

dotrzymywanie wymagań stawianych przez przepisy prawa,

porządkowanie technologii i reżimów obsługi urządzeń,

modernizację technologii,

eliminowanie technologii uciążliwych dla środowiska,

instalowanie urządzeń ochrony środowiska,

stałą kontrolę emisji zanieczyszczeń.


96


Instytucje działające w ramach administracji odpowiedzialnych za wykonywanie i egzekwowanie prawa mają głównie na celu zapobieganie zanieczyszczeniu środowiska przez:

racjonalne planowanie przestrzenne,

kontrolowanie gospodarczego korzystania ze środowiska,

porządkowanie działalności związanej z gospodarczym korzystaniem ze środowiska.

Podstawowymi organami wykonawczymi w dziedzinie ochrony środowiska są wojewoda i starosta. Obowiązkiem organów wszystkich szczebli jest wzajemne informowanie się i uzgadnianie.

Przepisy przewidują tworzenie na wszystkich szczeblach administracji rozbudowanego systemu dokumentów planistycznych wytyczających generalne kierunki polityki rozwoju w kontekście ochrony środowiska i zagospodarowania przestrzennego.

Zarządy województw, Powiatów i gmin sporządzają programy ochrony środowiska w celu realizacji polityki ekologicznej państwa. Dokumenty dotyczące zagospodarowania przestrzennego sporządza się na wszystkich szczeblach, ale nie wszystkie mają jednakową moc prawną i rolę w całym systemie. Z punktu widzenia prawnego najmocniejszą pozycję w omawianej strukturze ma gmina, gdyż tylko miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, uchwalane przez gminy, mają rangę obowiązującego powszechnie przepisu prawa. Wszelkie programy, plany i strategie formułowane na różnych szczeblach mają tylko wtedy szansę realizacji, jeśli znajdą odzwierciedlenie w konkretnym miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.

Samorząd Powiatowy określa również strategię rozwoju Powiatu, na którą składa się m.in. racjonalne korzystanie z zasobów przyrody oraz kształtowanie środowiska naturalnego zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju. Ustawowy jest również obowiązek uchwalenia Powiatowego programu ochrony środowiska.

5.3. ZARZĄDZANIE PROGRAMEM OCHRONY ŚRODOWISKA

Wyróżnia się następujące grupy podmiotów uczestniczących w Programie:

Podmioty uczestniczące w organizacji i zarządzaniu programem

Podmioty realizujące zadania programu, w tym instytucje finansujące

Podmioty kontrolujące przebieg realizacji i efekty programu

Społeczność Powiatu jako główny podmiot odbierający wyniki działań programu

Schemat zarządzania Programem przedstawia rycina 6.1.

Rys. 3.. Schemat zarządzania programem ochrony środowiska


97


Rys. 3 Schemat zarządzania programem ochrony środowiska

Główna odpowiedzialność za realizację Programu spoczywa na Zarządzie Powiatu, który składa Radzie Powiatu raporty z wykonania Programu. Zarząd Powiatu winien współdziałać z organami administracji rządowej i samorządowej szczebla wojewódzkiego oraz samorządami gminnymi, które dysponują instrumentarium wynikającym z ich kompetencji. Wojewoda (oraz podległe mu służby zespolone) dysponuje instrumentarium prawnym umożliwiającym reglamentowanie korzystania ze środowiska. Natomiast w dyspozycji Zarządu Województwa znajdują się instrumenty finansowe na realizację zadań programu (poprzez WFOŚiGW w Krakowie).

Ponadto Zarząd Powiatu winien współdziałać z instytucjami administracji specjalnej, w dyspozycji których znajdują się instrumenty kontroli i monitoringu. Instytucje te kontrolują respektowanie prawa, prowadzą monitoring stanu środowiska (WIOŚ), prowadzą monitoring wód (RZGW).

Odbiorcą Programu są mieszkańcy Powiatu, którzy subiektywnie oceniają efekty wdrożonych przedsięwzięć. Ocenę taką można uzyskać poprzez wprowadzenie odpowiednich mierników świadomości społecznej.

5.4. MONITORING WDRAŻANIA PROGRAMU

Zakres monitoringu

Wdrażanie Programu Ochrony Środowiska będzie podlegało regularnej ocenie w zakresie:

Określenia stopnia wykonania przedsięwzięć / działań

Określenia stopnia realizacji przyjętych celów

Oceny rozbieżności pomiędzy przyjętymi celami i działaniami, a ich wykonaniem

Analizy przyczyn tych rozbieżności

Zarząd Powiatu Myślenickiego będzie oceniał co dwa lata stopień wdrożenia Programu, natomiast na bieżąco będzie kontrolowany postęp w zakresie wykonania przedsięwzięć zdefiniowanych w programie.


ZARZĄD POWIATU

Pełnomocnik ds. Programu

RADA POWIATU

Zespół Konsultacyjny

Samorządy gminne

Wojewoda

Samorząd wojewódzki

Instytucje kontrolujące

Odbiór społeczny

Instytucje finansujące

Jednostki realizujące przedsięwzięcia

98


Pod koniec 2005 roku nastąpi ocena realizacji przedsięwzięć przewidzianych do realizacji w latach 2004 - 2007. Wyniki oceny będą stanowiły wkład dla nowej listy przedsięwzięć, obejmujących okres 2006 - 2009. Ten cykl będzie się powtarzał co dwa lata, co zapewni ciągły nadzór nad wykonaniem Programu.

W cyklach czteroletnich będzie oceniany stopień realizacji celów ekologicznych (określonych w tym dokumencie dla okresu do 2011 roku). Ocena ta będzie bazą do ewentualnej korekty celów i strategii ich realizacji. Taka procedura pozwoli na spełnienie wymagań zapisanych w ustawie "Prawo ochrony środowiska", a dotyczących okresu na jaki jest przyjmowany program ochrony środowiska i systemu raportowania o stanie realizacji programu ochrony środowiska.

Zatem głównymi elementami monitoringu wdrażania Programu będą:

Ocena postępów we wdrażaniu programu ochrony środowiska, w tym przygotowanie raportu (co dwa lata)

Aktualizacja listy przedsięwzięć (co dwa lata)

Aktualizacja polityki ochrony środowiska, tj. celów ekologicznych i kierunków działań (co cztery lata)

Wskaźniki monitorowania efektywności Programu

Program Ochrony Środowiska jest narzędziem wdrażania polityki ochrony środowiska w powiecie. Oznacza to konieczność monitorowania zmian zachodzących w powiecie poprzez regularne ocenianie stopnia jego realizacji w odniesieniu do stopnia realizacji założonych działań, przyjętych celów, a także ustalania rozbieżności pomiędzy założonymi celami i działaniami, a ich wykonaniem.

Ostatnim elementem tej analizy jest ustalenie przyczyn ujawnionych rozbieżności.

Cykliczność oceny zakłada okres dwóch lat. Niezależnie od tego, monitorowanie Programu odbywać się będzie poprzez roczną ocenę wykonania założonego na wskazane działania budżetu. Należy przyjąć, że aktualizacja polityki długookresowej odbywać się będzie co cztery lata.

Dla prawidłowej oceny realizacji Programu należy przyjąć uporządkowany system mierników jego efektywności. Mierniki te dzielą się na trzy zasadnicze grupy:

mierniki ekonomiczne,

ekologiczne,

społeczne (świadomości społecznej).

Mierniki ekonomiczne związane są z procesem finansowania inwestycji ochrony środowiska przy założeniu, że punktem odniesienia są określone efekty ekologiczne. Należą do nich łączny i jednostkowy koszt uzyskania efektu ekologicznego oraz koszty uzyskania efektu w okresie eksploatacji, a także trwałość efektu w określonym czasie.

W grupie mierników ekologicznych znajdą się mierniki określające stan środowiska, stopień zmian w nim zachodzących oraz mierniki określające skutki zdrowotne dla populacji.


99


Miernikami będą:

jakość wód powierzchniowych i podziemnych,

długość sieci kanalizacyjnej,

ilość odpadów komunalnych na 1 mieszkańca na rok,

powierzchnia terenów objętych ochroną prawną,

poziom stężeń zanieczyszczeń w powietrzu atmosferycznym,

poziom hałasu w środowisku,

nakłady inwestycyjne na ochronę środowiska.

Mierniki społeczne to:

udział społeczeństwa w działaniach związanych z ochroną środowiska,

stopień uspołecznienia procesów decyzyjnych (ilość i rodzaje interwencji społecznej),

ilość i zróżnicowanie sposobów informacji i edukacji środowiskowej (akcje, kampanie, udział mediów lokalnych, zaangażowanie różnych grup/społeczności),

ilość działań prawnych (procesów) odszkodowawczych związanych ze zniszczeniami środowiska.

Decyzja o przyjęciu liczby i rodzajach wskaźników jest decyzją ustalającą określony system oceny przyjętej polityki ochrony środowiska w powiecie. Oprócz ich doboru konieczne jest ustalenie sposobu ich agregacji, a następnie interpretacji.

Dla prawidłowej realizacji monitoringu wykonalności celów, priorytetów i zadań Programu Ochrony Środowiska Powiatu Myslenickiego niezbędna jest okresowa wymiana informacji pomiędzy starostwem i gminami, dotycząca stanu komponentów środowiska oraz stopnia zaawansowania realizacji poszczególnych zadań (w tym w szczególności zadań gmin). Przewiduje się wymianę ww. informacji w sposób zorganizowany – w ustalonej formie pisemnej lub elektronicznej (sprawozdawczość okresowa).

W Tabeli 25 zaproponowano istotne wskaźniki, przyjmując że lista ta nie jest wyczerpująca i będzie sukcesywnie modyfikowana.

TABELA 25Wskaźniki monitorowania programu

Lp. Wskaźnik Stan wyjściowy

A. Wskaźniki stanu środowiska i zmiany presji na środowisko

1. Jakość wód powierzchniowych; udział wód pozaklasowych (wg oceny ogólnej)

non

2. Jakość wód podziemnych; udział wód o bardzo dobrej i dobrej jakości (klasa Ia i Ib)

b.d.

3 Ilość wody zużywanej dla celów socjalnych (m3/M/rok) 1969,9


100


4 Udział ścieków komunalnych nieoczyszczonych (%)

5 % wskaźnik zwodociągowania Powiatu 70%

6 % wskaźnik skanalizowania Powiatu 32%

7 Stosunek długości sieci kanalizacyjnej do sieci wodociągowej 30%

8 Ilość zebranych odpadów komunalnych/1 mieszkańca w roku 225 kg/M/rok

9 Udział odpadów komunalnych pozyskiwanych ze zbiórki selektywnej

20%

10 Wielkość emisji zanieczyszczeń pyłowych dopuszczonych do wytwarzania

238,49 Mg

11 Wielkość emisji zanieczyszczeń gazowych do powietrza z zakładów objętych sprawozdawczością GUS (bez CO2)

823,34 Mg

12 Jakość powietrza atmosferycznego (dane z monitoringu - rok):- dwutlenek siarki– dwutlenek azotu– pył zawieszony PM10

9 g/m3

21 g/m3

22 g/m3

13 Wskaźnik lesistości (%). 35,9%

14 Powierzchnia terenów objętych ochroną prawną (%) 1,44%

15 Nakłady inwestycyjne na ochronę środowiska b.d.

16 Udział powierzchni zbiorników wód retencyjnych/powierzchnia Powiatu (%)

4,2%

B. Wskaźniki świadomości społecznej

17 Ilość interwencji (wniosków) zgłaszanych przez mieszkańców b.d.

18 Nakłady inwestycyjne na edukację ekologiczną (zł) b.d.


101


6. ASPEKTY FINANSOWE WDRAŻANIA PROGRAMU

6.1. WPROWADZENIE

W niniejszym rozdziale omówiono potencjalne źródła finansowania i ich szacunkowy udział w kosztach realizacji przedsięwzięć zdefiniowanych w "Programie..." . Koszty wdrażania "Programu ..." zostały określone dla okresu 2004 - 2007. Dla dalszych okresów (po 2007 roku) koszty powinny być szacowane w następnych etapach realizacji Programu, w ramach uściślania informacji i korygowania działań na podstawie badań monitoringowych.

Koszty wdrożenia przedsięwzięć zdefiniowanych w "Programie ochrony środowiska" dla okresu 2004 - 2007, podane są w cenach II kwartału 2003 roku.

6.2. RAMY FINANSOWE WDRAŻANIA „PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA”

Niezbędnym elementem "Programu ochrony środowiska" jest wskazanie ram finansowych wdrażania "Programu ..." poprzez szacunek wielkości środków, które mogą być zaangażowane w realizację przedsięwzięć zdefiniowanych w programie. Są to środki własne Powiatu i gmin Powiatu, środki podmiotów gospodarczych, środki budżetu Państwa i budżetu województwa małopolskiego, a także środki pochodzące z funduszy celowych i środki pomocowe.

6.2.1. POTENCJALNE ŹRÓDŁA FINANSOWANIA PRZEDSIĘWZIĘĆ PROGRAMU

Dla Powiatu dostępnymi sposobami finansowania inwestycji są:

a) środki własne,

b) kredyty i pożyczki udzielane w bankach komercyjnych,

c) kredyty i pożyczki o oprocentowaniu preferencyjnym udzielane przez instytucje wspierające rozwój gmin i Powiatów,

d) dotacje państwowe z funduszy krajowych i zagranicznych.

Osiągane coraz lepsze wyniki w ochronie środowiska są w dużej mierze efektem funkcjonującego systemu finansowania przedsięwzięć proekologicznych. Podstawę tego systemu stanowią przede wszystkim instytucjonalne fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej.

W perspektywie członkostwa w Unii Europejskiej podstawowe znaczenie nabierają programy i fundusze pomocowe przygotowujące Polskę do wykorzystania funduszy strukturalnych. Fundacje i programy pomocowe udzielają bezzwrotnej pomocy finansowej w różnych formach. Są to między innymi: pomoc finansowa na zadania inwestycyjne lub projekty, pomoc konsultingowa oraz pomoc szkoleniowa.

W zakresie ochrony środowiska, rozwoju regionalnego i rozwoju wsi funkcjonują m.in.: takie organizacje i fundusze jak:

NARODOWY FUNDUSZ OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ – największa instytucja finansująca przedsięwzięcia ochrony środowiska o zasięgu ponadregionalnym i ogólnokrajowym w Polsce,


102


WOJEWÓDZKI FUNDUSZ OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ – dofinansowuje zadania z zakresu ochrony środowiska i gospodarki wodnej z uwzględnieniem celów określonych w ustawie z dnia 27.04.2001roku. Prawo ochrony środowiska ( Dz. U. nr 62 poz. 627 z 2001r. ), Polityce Ekologicznej Państwa,

GLOBAL ENVIRONMENTAL FACILITY – światowa organizacja o charakterze kapitałowego funduszu celowego na rzecz ochrony środowiska,

PROGRAM WWF DLA POLSKI – krajowe przedstawicielstwo międzynarodowej organizacji World Wild Fund,

NARODOWA FUNDACJA OCHRONY ŚRODOWISKA - fundacja zajmująca się opracowywaniem ekspertyz w zakresie ochrony środowiska oraz edukacją ekologiczną,

FUNDACJA PARTNERSTWO DLA ŚRODOWISKA – Fundacja promuje działania na rzecz ekorozwoju,

REGIONALNE CENTRUM EKOLOGICZNE NA EUROPĘ ŚRODKOWĄ WSCHODNIĄ – wspomaga swobodną wymianę informacji oraz udział społeczeństwa w podejmowaniu decyzji dotyczących ochrony środowiska,

Dostępne na rynku formy finansowania inwestycji ekologicznych dzieli się na:

kredyty, pożyczki, obligacje, leasing,

udziały kapitałowe – akcje i udziały w spółkach,

dotacje.

Programy pomocowe Unii Europejskiej

Fundusze Strukturalne i Fundusz spójności

Na lata 2004 - 2006 UE przewiduje transfer środków finansowych na poziomie 13,8 mld EURO, z czego ponad 4,2 mld na realizację projektów z Funduszu Spójności. Planowane działania strukturalne będą ujęte w Narodowym Planie Rozwoju (NPR). Przewidziane środki inwestycyjne w ramach NPR wynoszą 23 mld. EURO (13,8 mld z funduszy strukturalnych UE, ok. 6,2 mld EURO krajowe środki publiczne i ok. 3 mld. z sektora prywatnego, jeżeli będzie beneficjentem funduszy europejskich). Jednym z priorytetów NPR na lata 2004 – 2006 jest: ochrona środowiska i racjonalne wykorzystanie zasobów środowiska. Priorytet ten będzie realizowany przez:

a) część środowiskową Funduszu Spójności – 2,6 - 3,1 mld EURO (2,1 mld EURO wkład UE),

b) Sektorowy Program Operacyjny: Ochrona środowiska i gospodarka wodna – 643 mln EURO (516 mln EURO środki Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego ERDF),

c) inne programy operacyjne (szczególnie Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego – ZPORR).

Jednym z kryteriów uzyskania środków finansowych z Funduszu Spójności jest wielkość projektu, a mianowicie łączna wartość projektu powinna przekraczać 10 mln EURO. Projekty o takiej wartości są w stanie zorganizować głównie średnie lub duże miasta bądź np. związki miast czy gmin.


103


Priorytetem 3 FS jest racjonalna gospodarka odpadami komunalnymi. Przewidziana kwota środków finansowych na ten priorytet z UE wynosi 390,2 mln EURO (przy założeniu 19 % udziału środków krajowych). Fundusze te ukierunkowane będą na finansowanie konkretnych inwestycji, których wyniki są zgodne z zapisami Dyrektywy Rady 91/156/EEC.

Priorytetem 2 w Sektorowym Programie Operacyjnym - Ochrona środowiska i gospodarka wodna jest Ochrona środowiska na obszarach zanieczyszczonych. Działanie 4 dotyczy zagospodarowania odpadów niebezpiecznych. W ramach tego priorytetu realizowane będą zadania, których nie można dofinansować z Funduszu Spójności. Wsparcie finansowe dotyczyć będzie, także podmiotów niepublicznych. Na ten priorytet przeznaczono 127 mln EURO.

W ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego wsparcie zostanie udzielone szerokiej gamie projektów z zakresu ochrony środowiska. Pomoc z zasobów funduszy strukturalnych i państwowych będzie udzielana głównie na projekty jednostek samorządu terytorialnego realizowane w powiązaniu ze wsparciem udzielanym dla wzmocnienia potencjału rozwojowego regionów. Wydatki w ramach działań wyniosą nie więcej niż 633,1 mln EURO, z tego wsparcie ze środków Funduszy Strukturalnych wyniesie 411,56 mln EURO, z czego ok. 70 % zostanie przeznaczone na ochronę wód i gospodarkę wodną. W ramach działań dotyczących gospodarki odpadami na dofinansowanie mogą liczyć projekty ograniczający wpływ składowanych odpadów na powietrze atmosferyczne, wody i glebę poprzez:

a) modernizację istniejących wysypisk komunalnych,

b) budowę zakładów unieszkodliwiania odpadów (kompostownie, spalarnie),

c) wprowadzenie na szeroką skalę systemu powtórnego zagospodarowania odpadów,

d) regionalne programy likwidacji niebezpiecznych i dzikich składowisk.

Beneficjentem końcowym w ramach działań będą samorządy wojewódzkie, Powiatowe i gminne.

Inne źródła finansowania

Wśród możliwych do zastosowania innych źródeł finansowania można zasygnalizować:

a) opłaty produktowe - opłaty nakładane na produkty obciążające środowisko np. opakowania, baterie, świetlówki. Wpływy z tego tytułu, trafiające do budżetu państwa, będą przeznaczane na wspomaganie i dofinansowanie systemu recyklingu (Ustawa o opakowaniach i odpadach opakowaniowych z dnia 11 maja 2001 r. (Dz.U.2001.63.638) – weszła z dniem 1 stycznia 2002 r.)

b) depozyty ekologiczne - obciążenia nakładane na produkty, podlegające zwrotowi w momencie przekazania tego produktu do recyklingu lub unieszkodliwienia (Ustawa o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej z dnia 11 maja 2001 r. (Dz.U.2001.63.639) – weszła z dniem 1 stycznia 2002 r.).


104


6.2.2. OSZACOWANIE WIELKOŚCI ŚRODKÓW MOŻLIWYCH DO ZAANGAŻOWANIA

W oparciu o analizę źródeł finansowania działań w zakresie ochrony środowiska w ostatnich latach w Polsce, województwie i gminach Powiatu Myślenickiego oraz prognoz co do perspektywicznych źródeł, przewiduje się następujące ramy finansowe dla wdrażania Programu w najbliższych czterech latach:

TABELA 25UDZIAŁ W FINANSOWANIU ZADAŃ

Źródło finansowania Łącznie w latach 2004 – 2007 w tys. zł

%

Środki własne Powiatu i gmin, w tym PFOŚiGW i GFOŚiGW

18003 12%

WFOŚiGW, Wojewoda, 37506 25%

NFOŚiGW, Budżet Państwa 12002 8%

Środki pomocowe UE 78012 52%

Środki własne podmiotów gospodarczych 4500 3%

RAZEM 150023 100,0

6.3. KOSZTY REALIZACJI PRZEDSIĘWZIĘĆ W LATACH 2004 - 2007

W Tabeli 24 przedstawiono szczegółowy harmonogram zadań przewidzianych do realizacji w latach 2004-2007. Kalkulacja kosztów zadań przewidzianych w okresach dłuższych została jedynie oszacowana, albowiem wykaz zadań do realizacji po okresie 2007 byłby obarczony tak dużym błędem, iż stałby się mało przydatnym.

Szacunkowe koszty wdrażania "Programu..." w latach 2004 - 2007 przedstawiono w tabeli zbiorczej. Koszty te zostały określone w oparciu o:

a) szczegółowe dane zgłoszone przez różne jednostki nt. kosztów realizacji konkretnych przedsięwzięć lub szacunek kosztów przeprowadzony w oparciu o średnie wskaźniki dotyczące budowy i eksploatacji urządzeń,

b) ocenę wielkości środków możliwych do zaangażowania (tzw. ramy finansowe)

KOSZTY REALIZACJI PROGRAMU W LATACH 2004-2007 OSZACOWANO NA POZIOMIE 135436 TYS. ZŁ, A DLA LAT 2008-2011 PRZYJĘTO NA POZIOMIE 50% KOSZTÓW Z LAT 2004-2007, CZYLI 67718 TYS. ZŁ, CZYLI OGÓŁEM W LATACH 2004-2011 NA POZIOMIE 203154 TYS. ZŁ.


105


TABELA 27Szacunkowe koszty wdrażania Programu w latach 2004 - 2007 ( w tys. PLN)

Lp. Zagadnienie Koszty w latach 2004-2007 w tys. PLN

1. Zarządzanie Programem 718

2. Edukacja ekologiczna 182

3. Ochrona wód powierzchniowych i podziemnych

48575

4 Gospodarka odpadami 10973

5. Powietrze atmosferyczne 7951

6 Ochrona przed hałasem 54185

7 Kształtowanie stosunków wodnych

8040

8 Przyroda i krajobraz 4639

9. Bezpieczeństwo ekologiczne 137

10. Ochrona zasobów kopalin 36

Razem w latach 2004 - 2007 135436


106


7. WYTYCZNE DO SPORZĄDZANIA PROGRAMÓW GMINNYCH

Gminne programy ochrony środowiska powinny zostać sporządzone na podstawie gruntownej znajomości aktualnego stanu środowiska w gminie. Podobnie jak polityka ekologiczna państwa muszą one określać przede wszystkim:

cele polityki ekologicznej na terenie gminy,

wybrane priorytety ekologiczne wraz z uzasadnieniem ich wyboru,

rodzaj i harmonogram działań ekologicznych, których podejmuje się dana gmina,

środki niezbędne do osiągnięcia założonych celów, w tym mechanizmy prawno - ekonomiczne i środki finansowe.

Zaplanowane cele, priorytety, działania (zadania) i środki muszą zostać zdefiniowane dla każdego z obszarów ochrony środowiska, którymi zajmuje się dana gmina, a więc:

gospodarowania odpadami,

stosunków wodnych i jakości wód,

jakości powietrza,

ochrony gleb,

ochrony przyrody, w tym różnorodności biologicznej i krajobrazowej.

Częścią gminnego programu ochrony środowiska musi być stosowny plan gospodarki odpadami. Plan ten powinien określać:

aktualny stan gospodarki odpadami w gminie,

prognozowane zmiany w zakresie gospodarki odpadami,

działania zmierzające do poprawy sytuacji w zakresie gospodarowania odpadami,

instrumenty finansowe służące realizacji zamierzonych celów,

system monitoringu i oceny realizacji zamierzonych celów.

Plan gospodarki odpadami powinien przede wszystkim wskazywać na:

rodzaj, ilość, źródło pochodzenia odpadów, które mają być poddane procesom odzysku lub unieszkodliwiania,

rozmieszczenie istniejących instalacji i urządzeń do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, wraz z wykazem podmiotów prowadzących działalność w tym zakresie,

działania zmierzające do zapobiegania powstawaniu odpadów lub ograniczania ilości odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko oraz prawidłowego postępowania z nimi, w tym ograniczenia ilości odpadów ulegających biodegradacji zawartych w odpadach komunalnych kierowanych na składowiska,

projektowany system gospodarowania odpadami.

Gminny program gospodarki odpadami powinien określać również:

rodzaj i harmonogram realizacji przedsięwzięć,

harmonogram uruchamiania środków finansowych i ich źródła.


107


Jako główne problemy ochrony środowiska powiatu myślenickiego uznano:

a) ochronę wód powierzchniowych (zlewni rzeki Raby) i ochronę wód podziemnych,

b) gospodarkę odpadami,

c) ochronę klimatu akustycznego.

Jako działania uzupełniające, realizujące podstawowy cel rozwojowy powiatu (turystyka) uznano także

a) zwiększenie komfortu „czystości powietrza atmosferycznego”,

b) odizolowanie terenów emitujących promieniowanie elektromagnetyczne od terenów penetracji ludności,

c) zabezpieczenie środowiska przed nadzwyczajnymi zagrożeniami środowiska, wynikającymi ze stosowania chemikaliów i preparatów chemicznych, powodujących nadzwyczajne awarie w środowisku.

OCHRONA WÓD POWIERZCHNIOWYCH I PODZIEMNYCH

Do opracowania kompleksowych programów ochrony wód powierzchniowych i podziemnychna szczeblu gminnym niezbędnym będzie uwzględnienie dotychczasowych rozwiązań gospodarki wodno – ściekowej na terenie każdej gminy oraz precyzyjne zdiagnozowanie stanu i zidentyfikowanie źródeł obecnych i potencjalnych zagrożeń na obszarze objętym programem.

We wszelkich działaniach programowych należy uwzględnić poszczególne etapy:

Zgromadzenie danych wyjściowych;

Diagnoza stanu – zdefiniowanie problemów;

Określenie celów do osiągnięcia (założenia);

Wybór optymalnych rozwiązań;

Umiejscowienie w czasie i powiązane z niezbędnymi finansami propozycje sekwencji działań wykonawczych.

W podstawowych zadaniach mających na celu poprawę jakości wód powierzchniowych i podziemnych oraz usprawnienie prowadzonej gospodarki wodno – ściekowej na terenie powiatu poprzez zaplanowane działania na obszarach gmin należy uwzględnić:

a) Inwentaryzację infrastruktury komunalnej,

b) Opracowanie koncepcji kanalizacji deszczowej Miasta i gminy Myślenice,

c) Planowaną budowę nowych oczyszczalni ścieków i rozbudowę wraz z modernizacją już istniejących warunkując ich ilość i zasadność względami lokalizacyjnymi i ekonomicznymi - wskazane działanie koordynowane przez celowy związek gmin lub związek powiatowy.

d) Zwiększenie obszarów objętych sieciami wodociągowymi i kanalizacyjnymi, a w pierwszej kolejności objęcie siecią kanalizacyjną wszystkich obiektów z podłączoną już siecią wodociągową.

e) Poprawę stanu technicznego istniejących już sieci wodociągowych i kanalizacyjnych.

f) Ciągłą poprawę jakości produkowanej wody uzdatnionej.


108


g) Budowę przydomowych oczyszczalni ścieków w miejscach, gdzie instalowanie sieci kanalizacyjnych jest ze względów ekonomicznych nieopłacalne.

h) Dokonanie rzetelnej inwentaryzacji bezodpływowych zbiorników przeznaczonych do magazynowania ścieków wraz z ich oceną techniczną oraz sporządzenie programu ich likwidacji.

i) Likwidacje bądź relokację stacji zlewnych ścieków komunalnych oraz zmniejszenie ich uciążliwości poprzez instalowanie systemów hermetycznego odbierania ścieków.

j) Instalowanie liczników zużycia wody oraz stymulację do zmniejszania jej zużycia, np. poprzez odpowiednie regulowanie ceną.

k) Zwiększenie kontroli posiadania przez właścicieli nieruchomości, dokumentacji stwierdzających korzystanie z usług usuwania ścieków ze zbiorników bezodpływowych przez uprawnione do tego podmioty.

l) W wypadku podejrzeń niespełniania ww. wymogów nakazanie przeprowadzenia badań szczelności zbiorników do gromadzenia ścieków.

m) Wprowadzenie obowiązku kontroli, przez służby gminne, szczelności nowo tworzonych zbiorników bezodpływowych do gromadzenia ścieków.

n) Działania edukacyjne społeczności lokalnej w zakresie wysokiej szkodliwości dla środowiska i zdrowia mieszkańców zanieczyszczeń wydostających się z nieszczelnych zbiorników do gromadzenia ścieków oraz wylewania ich zawartości na tereny upraw i działek nie objętych systemami kanalizacji.

o) Działania edukacyjne społeczności lokalnej w zakresie zwiększenia racjonalności wykorzystania wody oraz środków wpływających negatywnie na jej stan (w tym np. środków piorących, detergentów, środków ochrony roślin itp.).

p) Działania edukacyjne społeczności lokalnej w zakresie neutralizacji szkodliwości zawartości zbiorników do gromadzenia ścieków np. poprzez stosowanie preparatów zawierających żywe kultury bakterii wstępnie oczyszczające ścieki, obsadzanie roślinnością terenów wokół zbiorników itp.

q) Likwidację nielegalnych składowisk odpadów.

r) Ograniczenie wykorzystania soli do likwidacji gołoledzi poprzez przyjęcie jako obowiązującego standardu stosowanie wysokiej jakości sprzętu pozwalającego na wykorzystanie solanki bądź racjonalne dozowanie soli suchej bądź zwilżonej.

OCHRONA POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO

Wymienione w PPOŚ przedsięwzięcia winny stanowić podstawę wyjściową do sporządzenia odpowiednich programów na szczeblu gminnym. W szczególności zaleca się, aby działania gmin na rzecz wprowadzenia systemów zarządzania stanem jakości powietrza były zintegrowane z programem działania powiatu. Z uwagi na kompetencje organów gmin, w programach ochrony środowiska winny być w szczególności wyeksponowane przedsięwzięcia związane z:

planowaniem przestrzennym – w tym tworzeniem obszarów wymagających zapewnienia właściwego stanu jakości powietrza i ich rozdziału od obszarów niewymagających np., obszarów zabudowy mieszkaniowej i terenów rolnych od obszarów przemysłowych, obszarów emitujących substancje odoroczynne (oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów komunalnych), respektowania naturalnych kierunków przewietrzania w planowaniu zabudowy itp,;


109


uchwalaniem ograniczeń w zakresie korzystania ze środowiska jako działań analogicznych do czynności reglamentacyjnych organu powiatowego;

dbałością o prawidłowy przebieg procedur w procedurze oceny oddziaływania na środowisko na etapie ustalania warunków zabudowy i zagospodarowania terenu;

wzmocnieniem funkcji kontrolnej i intensyfikacja działań prewencyjnych;

działaniami na rzecz promowania odnawialnych źródeł energii;

działaniami na rzecz modernizacji systemów grzewczych w obiektach komunalnychi prywatnych;

edukacją mieszkańców w zakresie szkodliwości spalania odpadów i opakowań.

Każda gmina powinna ponadto wyodrębnić zadania nawiązujące do jej specyfiki i potrzeb i potraktować je jako lokalne priorytety.

OCHRONA KLIMATU AKUSTYCZNEGO

Wymienione w PPOŚ przedsięwzięcia winny stanowić podstawę wyjściową do sporządzenia odpowiednich programów na szczeblu gminnym. W szczególności zaleca się, aby działania gmin na rzecz wprowadzenia systemów zarządzania stanem akustycznym środowiska były zintegrowane z programem działania powiatu. Z uwagi na kompetencje organów gmin, w programach ochrony środowiska winny być w szczególności wyeksponowane przedsięwzięcia związane z:

planowaniem przestrzennym – w tym tworzeniem obszarów wymagających zapewnienia właściwego komfortu akustycznego i zapewnienia właściwego rozdziału na obszary wymagające ochrony stanu np., obszarów zabudowy mieszkaniowej, terenów opieki zdrowotnej, terenów oświaty i innych od obszarów przemysłowych, komunikacyjnych;

uchwalaniem ograniczeń w zakresie korzystania ze środowiska jako działań analogicznych do czynności reglamentacyjnych organu powiatowego;

dbałością o prawidłowy przebieg procedur w procedurze oceny oddziaływania na środowisko na etapie ustalania warunków zabudowy i zagospodarowania terenu;

wzmocnieniem funkcji kontrolnej i intensyfikacji działań prewencyjnych;

promowaniem komunikacji zbiorowej jako alternatywnych sposobów przemieszczania się,

budową ścieżek rowerowych.

PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE

Każda gmina powinna ponadto wyodrębnić zadania nawiązujące do jej specyfiki i potrzeb, i potraktować je jako lokalne priorytety.

Gminne programy ochrony środowiska powinny uwzględniać cele określone w powiatowym programie ochrony środowiska. W szczególności powinny w nich zostać zawarte te cele, które należy uwzględniać w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego oraz w wydawanych decyzjach ustalających warunki zabudowy.


110


1. Lokalizacja terenów zabudowy mieszkaniowej lub innej przeznaczonej na stały pobyt ludzi w zasięgu linii elektroenergetycznych 110 kV powinna być poprzedzona badaniami poziomu pól elektromagnetycznych w środowisku.

1. Nie należy lokalizować zabudowy mieszkaniowej lub innej przeznaczonej na stały pobyt ludzi w zasięgu do 35 m od osi linii elektroenergetycznych 220 kV

2. W miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego zaleca się wskazywać tereny, na których ze względu na ochronę krajobrazu, niedopuszczalna będzie budowa urządzeń radiokomunikacyjnych wymagających wysokich konstrukcji wsporczych, takich jak np. stacje bazowe telefonii komórkowej, nadajniki radiowotelewizyjne, które mogą mieć wpływ na utratę walorów krajobrazowych terenu.

3. Ze względu na ochronę krajobrazu należy minimalizować liczbę wysokich konstrukcji antenowych i lokalizować urządzenia nadawcze kilku użytkowników na jednej konstrukcji wsporczej.

ZAPOBIEGANIE AWARIOM

Do opracowania kompleksowych programów przeciwdziałania poważnym awariom, klęskom żywiołowym, usuwania ich skutków oraz kontroli i monitoringu stosowania chemikaliów niezbędnym jest zdefiniowanie i zidentyfikowanie źródeł mogących stanowić zagrożenie w każdej gminie oraz precyzyjne zdiagnozowanie stanu w tym zakresie na obszarze objętym programem. We wszelkich działaniach programowych należy uwzględnić poszczególne etapy:

a) zgromadzenie danych wejściowych,

b) diagnozę stanu istniejącego,

c) określenie celów do osiągnięcia,

d) wybór optymalnych rozwiązań,

e) umiejscowienie w czasie i powiązanie z niezbędnymi instrumentami finansowymi niezbędnych działań wykonawczych.

W podstawowych zadaniach mających na celu ochronę przed niekontrolowanym stosowaniem chemikaliów oraz możliwością wystąpienia poważnej awarii lub klęski żywiołowej na obszarach gmin należy uwzględnić:

a) identyfikację jednostek stosujących chemikalia ze szczególnym uwzględnieniem substancji i preparatów chemicznych,

b) sposoby zastosowanych zabezpieczeń przed możliwością wystąpienia poważnej awarii i klęski żywiołowej,

c) źródła wystąpienia substancji stwarzającej szczególne zagrożenie dla środowiska i sposoby postępowania z nimi,

d) identyfikację terenów potencjalnie zagrożonych z tytułu możliwości wystąpienia poważnej awarii lub klęski żywiołowej,

e) identyfikację sieci transportowych i wynikających z nich zagrożeń z tytułu możliwości wystąpienia katastrof drogowych,

f) organizację systemów reagowania, powiadamiania i usuwania skutków wystąpienia poważnych awarii i klęsk żywiołowych,


111


g) remonty dróg, których stan zagraża wystąpieniem katastrofy drogowej,

h) ograniczenia w sposobie gospodarowania środkami chemicznymi w rolnictwie,

i) przegląd i przygotowanie organizacyjne oraz sprzętowe struktur OSP, obrony cywilnej oraz komitetów przeciwpowodziowych,

j) budowę chodników wzdłuż dróg gminnych,

k) edukację ekologiczną.


112


8. LITERATURA

1. Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce wg stanu na 31 XII 2001, Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa, 2002

2. II Polityka Ekologiczna Państwa, Warszawa, 2001

3. Koncepcja sieci Natura 2000 w Polsce, raport końcowy, Ministerstwo Środowiska, Warszawa 2001

4. Ochrona Środowiska 2002, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, 2002

5. Leśnictwo 2002, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2002

6. Geografia Regionalna Polski, J. Kondracki, Wydawnictwa Naukowe PWN, Warszawa, 2002

7. Geografia Polski – środowisko przyrodnicze, pod red. L. Starkla, Wydawnictwa Naukowe PWN,Warszawa 1999

8. Poradnik do opracowania gminnego i Powiatowego programu zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska, M. Kistowski, W. Staszek, Gdańsk, 1999


113


WYKAZ skrótów

BAT - Best Available Techniques (Najlepsze Dostępne Techniki )b.d. - brak danychGFOŚiGW - Gminny Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki WodnejGUS - Główny Urząd StatystycznyGZWP Główny Zbiornik Wód PodziemnychISO - International Organization for Standarization ( Międzynarodowy system

ujednolicania norm )IMGW Instytut Meteorologii i Gospodarki WodnejNFOŚiGW - Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej PFOŚiGW - Powiatowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki WodnejRLM - Równoważna liczba mieszkańcówRZGW Regionalny Zarząd Gospodarki WodnejSAPARD - Fundusz pomocowy Unii Europejskiej dla rolnikówUE - Unia EuropejskaUG - Urząd GminyUM - Urząd MiastaUMiG - Urząd Miasta i GminyUS - Urząd StatystycznyWFOŚiGW - Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki WodnejWIOŚ - Wojewódzki Inspektorat Ochrony ŚrodowiskaWSSE - Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna


114


ZAŁĄCZNIKI


115


Ryc.1 Powiaty sąsiadujące z powiatem myślenickim

Ryc.2 Gminy powiatu myślenickiego


116



117



118



119



120

· Web viewPOWIATOWY PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA NA LATA 2004-2011 DLA POWIATU MYŚLENICKIEGO....

Documents

Transcript of · Web viewPOWIATOWY PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA NA LATA 2004-2011 DLA POWIATU MYŚLENICKIEGO....