Wczesne rozpoznawanie nowotworów [tryb...
Transcript of Wczesne rozpoznawanie nowotworów [tryb...
Wczesne rozpoznawanie nowotworów zło śliwych u dzieci
Michał Matysiak
Katedra i Klinika Pediatrii, Hematologii i Onkologi i Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
1100- 1200 dzieci
WYLECZENIE
Każdego roku choruje
WYLECZENIE
70%-80%
Epidemiologia
• Białaczki 28.7%• Guzy mózgu 22.3%• Chłoniaki zło śliwe 10.3%• Nephroblastoma 6.9%• Nowotwory tk. mi ękkich 6.6%• Nowotwory tk. mi ękkich 6.6%• Nowotwory ko ści 8.2%• Guzy zarodkowe 5.8%• Siatkówczak 2.7%• Nowotwory w ątroby 1.5%• Inne 1.3%
• Typ rozrostu• Wiek pacjenta
CZAS
Co wpływa na efekty leczenia ?
• CZAS • Stopie ń klinicznego zaawansowania
= WCZESNE ROZPOZNANIE
BIAŁACZKI
CHŁONIAKI
Objawy kliniczne białaczki
Blasty > 10 9
Wypieranie utkania szpiku
Zaburzenia metaboliczne
Naciekanie narządów
Wypieranie utkania szpiku
Małopłytkowo ść Skaza krwotoczna
Niedokrwisto ść
Neutropenia
Blado śćOsłabienie
TemperaturaInfekcje
Naciekanie komórek nowotworu
Jamy szpiku Bóle kostne
NarządyBóle brzuchaHepatomegaliaNarządy
OUN
HepatomegaliaSplenomegaliaPow.węzłów chłonnych
Bóle głowyWymiotyPorażenia
Białaczka – objawy kliniczne
NarządyNerkiNadnerczaWątroba
OUNNadmierny apetytHirsutyzmZaburzenia snu
Białaczka - objawy kliniczne
• gorączka (60%) • osłabienie (50%) • blado ść powłok skórnych (40%)• wybroczyny na skórze
• zmiana zachowania dziecka
Białaczka - objawy kliniczne
• bóle brzucha • bóle stawowo -kostne ( 25 - 40%) • wysypki skórne• wysypki skórne• cechy infekcji ( neutropenia )• duszno ść• zaburzenia połykania
• bezbolesne powi ększenie j ąder !!!
Białaczka - badania dodatkowe
Morfologia z rozmazem
Hb - obni żonaL - obni żona-norma -podwy ższona PLT – obni żone Przewaga form jednoj ądrzastych
POWIĘKSZENIE WĘZŁÓW CHŁONNYCH
BiałaczkaChoroba HodgkinaNieziarniczy chłoniak zło śliwy
Wywiad obejmuje :
• temp o narastania zmian • obecno ść objawów towarzysz ących
- świąd skóry- poty nocne - poty nocne - os łabienie - utrata masy cia ła
• ostatnio p rzebyte choroby• wyst ępowanie chorób przewle kłych
Nieziarnicze chłoniaki zło śliwe
• różne pierwotne umiejscowienie
• duży dynamizm wzrostu• duży dynamizm wzrostu• szybkie powstawanie ognisk
przerzutowych
Nieziarnicze chłoniaki zło śliwe
• bóle brzucha• wymioty• zaburzenie pasa żu jelitowego do
niedro żności wł ącznie• krwawienie• powi ększenie w ęzłów chłonnych • wodobrzusze
Nieziarnicze chłoniaki zło śliwe
• bóle brzucha• wymioty• zaburzenie pasa żu jelitowego do
niedro żności wł ącznie• krwawienia• powi ększenie w ęzłów chłonnych • obecno ść wodobrzusza
Nieziarnicze chłoniaki zło śliwe
Klinicznie T -NHL objawia si ę :• uporczywym kaszlem
• zaburzeniami połykania• zaburzeniami połykania
• niewydolno ścią oddechow ą
• obrz ękiem twarzy, szyi i ko ńczyn
górnych (zespół żyły głównej górnej)
Choroba Hodgkina
Niesymetryczne pow.w ęzłów chłonnych
• twarde• niebolesne• skłonno ść do zrastania si ę w pakiety• skóra nad nimi nie jest zmieniona • rosn ą stosunkowo wolno• wywiad kilkutygodniowy/kilkumiesi ęczny
(cecha ró żnicuj ąca z NHL )
Choroba Hodgkina
Niesymetryczne pow.w ęzłów chłonnych
• twarde• niebolesne• skłonno ść do zrastania si ę w pakiety• skóra nad nimi nie jest zmieniona • rosn ą stosunkowo wolno• wywiad kilkutygodniowy/ kilkumiesi ęczny
(cecha ró żnicuj ąca z NHL )
Choroba Hodgkina
Leczenie antybiotykami może spowodowa ć przejściowe zmniejszenie przejściowe zmniejszenie węzłów chłonnych i opó źnienie właściwego rozpoznania
Choroba Hodgkina
Objawy ogólne w HD • gor ączka• nocne poty• nocne poty• utrata > 10 % masy ciała / 6 m -cy • świąd skóry (rzadki u dzieci)
Guzy mózgu• Najczęstsze guzy lite
• Objawy: poranne mdło ści, wymioty- poranne mdło ści, wymioty
- bóle głowy- zaburzenia chodu (kaczkowaty, na szerokiej podstawie)
Guzy mózgu- zaburzenia równowagi
(ataksja)
- zaburzenia widzenia (ubytek pola, nagłe pogorszenie ostro ści)
- ogniskowe uszkodzenie n. czaszkowych
Guzy mózgu• Objawy zaj ęcia rdzenia (5%) :
- ogniskowe ubytki neurologiczne- bolesne skurcze m.przykr ęgosłupowych- bóle przy skłonach- bóle przy skłonach- bóle pleców nasilaj ące się w pozycji le żącej,
a ustępujące w pozycji siedz ącej- nagle post ępująca skolioza- podra żnienia i pora żenia n. czaszkowych
Neuroblastoma NBL
• Najczęstszy guz lity wieku niemowl ęcegowieku niemowl ęcego
• 90% < 7rż; (u 40-60%- w chwili rozpoznania ogniska przerzutów)
Neuroblastoma - lokalizacja i objawy
I. najcz ęściej brzuszna1. rozdra żnienie lub apatia
2. utrata łaknienia, bóle brzucha, 2. utrata łaknienia, bóle brzucha,
wymioty, wyniszczenie
3. zaburzenia odpływu moczu,
niewydolno ść nerek
Neuroblastoma NBL
III. pora żenie podra żnienie podra żnienie n. czaszkowych
wewnątrzrdzeniowo
Neuroblastoma NBL
IV. zajęcie szpiku1. niedokrwisto ść2. bóle kostne2. bóle kostne
V. wytrzeszcz gałki ocznej
wylewy okularoweVI. guzki podskórne
Retinoblastoma
• 50% uwarunkowanych genetycznie• często obustronny• wiek: 1 – 1 2 /12 - najcz ęściej;
do 3. r ż. 85% do 3. r ż. 85% • objawy:
leukokoria – koci reflexzez ślepota
szerzy si ę drog ą n. wzrokowego
PAMIĘTAJMY
Większość nowotworów
wieku dzieci ęcego rozwija si ęwieku dzieci ęcego rozwija si ę
skrycie, niekiedy pod mask ą
innych chorób
UWAGA• Gorączka • Ból - głowy, brzucha, kostny• Powiększenie w ęzłów chłonnych• Przewlekły wyciek z ucha• Przewlekły wyciek z ucha• Powiększenie obwodu brzucha• Zaparcia - biegunki • Krwawienia z dróg rodnych, moczowych
MOGĄ BYĆ PIERWSZYM OBJAWEM NOWOTWORU
najcz ęściej - zaka żenieale tak że pierwszy objaw : - białaczki
Gorączka
- białaczki- chłoniaka- neuroblastoma- mięsaka Ewinga
- Nerczak płodowy nephroblastoma – guz Wilmsa
Gorączka
nephroblastoma – guz Wilmsa
- Histiocytoza kom Langerhansa
Żółtaczka- Hepatoblastoma- Rak wątrobowokomórkowy - Choroba Hodgkina- Chłoniaki nieziarnicze- Białaczki
Powi ększenie w ęzłów chłonnych
odczyn - zapalenieropie ń
ale tak że: chłoniakbiałaczkabiałaczkarhabdomyosarcomaneuroblastomahistiocytoza X
Zwłaszcza, gdy niebolesne i bez reakcji na leczenie p -zapalne !!!
zaburzenia czynno ściowe migrenawady wzrokupadaczkazap. zatok obocznych nosa
Bóle głowy
zap. zatok obocznych nosanadci śnienie
ale tak że guz mózgu, białaczka- zwłaszcza z towarzysz ącymi
wymiotami porannymi
- Poranne wymioty – chlustaj ące- Apatia- Tarcza zastoinowa
Bóle głowy – Guz mózgu
- Tarcza zastoinowa- Poszerzenie plamki ślepej- Napadowe niedowidzenie- Niedowłady nerwów okoruchowych
- Zmiany psychiczne- Drażliwo ść- Dekoncentracja
Bóle głowy – Guz mózgu
- Dekoncentracja- Osłabienie pami ęci- Trudno ści w nauce - Objawy ubytkowe- Napad padaczkowy
OBJAWY ALARMOWE - WGŁOBIENIE- Splątanie- Zaburzenia oddechowe
Bóle głowy – Guz mózgu
- Zaburzenia oddechowe- Bradykardia- Nadci śnienie t ętnicze- Objawy mó żdżkowe- Rozszerzenie żrenic
Kaszel • Guzy śródpiersia• Histiocytoza• Białaczka limfoblastyczna• Białaczka limfoblastyczna• Przerzuty do płuc mi ęsaków
kościopochodnych i Ewinga
Bóle brzucha- zapalenie - wgłobienie -niedro żność
ale tak że powi ększenie narz ądów,węzłów chłonnychwęzłów chłonnychw przebiegu: białaczki
chłoniakahistiocytozyguza Wilmsahepatoblastoma
Wyczuwalny guz j. brzusznej- masy kałowe- pęcherz moczowy- kręgosłup - torbielowato ść nerek
→→→→ale tak że →→→→ hepatoblastomanephroblastomachłoniak
często z powi ększeniem obwodu brzucha
Zaburzenia miksji
- Poliuria
nowotwór w ok. siodła tureckiego
PNET, szyszyniaki, histiocytoza
- Oliguria – anuria
guz Wilmsa , zespół guzy liza
neuroblastoma, mi ęsak groniasty RMS
guzy germinalne
Bóle kostne
- Gdzie ?- W jakich okoliczno ściach ?- W jakich okoliczno ściach ?- Czy są objawy ogólne ?
Bóle kostne
- Objaw guza nowotworowego
- Objaw przerzutów do ko ści
Bóle kostne
- Białaczki ( bóle podokostnowe )
- Guzy ko ści
- ból zlokalizowany- ból zlokalizowany( guz pierwotny )
- ból rozlany (przerzutu, zmiany wieloogniskowe)
Bóle kostne - Guzy ko ści
- Osteosarcoma – mięsak ko ściopochodny- najczęstszy pierwotny zło śliwy guz
kości kości - gł. dystalna cz ęść k. udowej- proksymalna piszczeli- proksymalna k. ramieniowej - inne ko ści
Bóle kostne - Guzy ko ści
- Osteosarcoma:- 20% kości miednicy / czaszki
- BÓL przy ruchach- twarda nieprzesuwalna masa
- czasem tkliwa
- nadmiernie ucieplona
Osteosarcoma
- ból narastaj ący - często bóle nocne !!- utykanie- często w wywiadzie: uraz !!- często w wywiadzie: uraz !!- rzadko złamania patologiczne ( 8% )- 20% przerzuty w płucach- od pierwszego objawu do rozpoznania 6 - 16 tygodni !!!!
Mięsak Ewinga
• Bóle kostne
• Obrzęk• Obrzęk
• Zaczerwienienie
• Gorączka
Bóle kostne - Guzy ko ści
- Mięsak Ewinga :- BÓL SPOCZYNKOWY - dysfunkcja ruchowa
- często objawy ogólne
(utrata masy, st podgor ączkowe )
DIAGNOSTYKA
WYWIADBADANIE PRZEDMIOTOWE
MORFOLOGIA Z ROZMAZEMBADANIA OBRAZOWE BADANIA OBRAZOWE
KLINIKA ONKOLOGII DZIECIECEJ
PAMIĘTAJMY
Wczesna diagnoza zwi ększa Wczesna diagnoza zwi ększa
szans ę przeżycia dziecka
PAMIĘTAJMYDiagnozuj ąc pacjentów, którychleczenie przebiega w sposóbnietypowy nale ży zawsze mie ćnietypowy nale ży zawsze mie ć
na wzgl ędzie możliwo śćwyst ąpienia nowotworu
Nowotwory s ą uleczalne
lecz musz ą być wcześnie lecz musz ą być wcześnie
wykryte
Prawidłowe leczenie pacjenta onkologicznego - w każdym przypadku - na każdym etapie terapii - na każdym etapie terapii
wymaga ścisłej współpracy z lekarzem rodzinnym