WALORY PRZYRODNICZE I ICH OCHRONA W REJONIE … · Walory przyrodnicze i ich ochrona w rejonie...

Obłazowa Skała, rezerwat przełom Białki, ochrona

przyrody, turystyka

Agnieszka POLAŃSKA-KŁAPUT, Agnieszka MAJER-DURMAN*

WALORY PRZYRODNICZE I ICH OCHRONA W REJONIE

PRZEŁOMU BIAŁKI

Obłazowa Skała wraz z Kramnicą położoną na drugim brzegu rzeki Białki objęte są ochroną

rezerwatową od 1931 r. Ochrona rezerwatowa formalnie zabezpiecza zarówno walory przyrody

żywej, nieożywionej, jak i krajobrazowe. Zabezpiecza zatem różnorodne formy skalne, wyróżniające

się w szczególny sposób w obrębie Pienińskiego Pasa Skałkowego, oraz unikalne w skali kraju

i Europy gatunki roślin i zwierząt. Niestety, masowy rozwój turystyki w tym rejonie doprowadza do

niszczenia szaty roślinnej, zakłócania spokoju zwierząt i w ostateczności do szeroko rozumianej

dewastacji środowiska naturalnego poprzez powszechnie uprawianą wspinaczkę skałkową, palenie

ognisk, zadeptywanie roślin, wydeptywanie dzikich ścieżek, porzucanie wszelkich odpadów.

Wygląda na to, że tzw. turyści nie wiedzą, iż znajdują się w obrębie ścisłego rezerwatu bądź nie mają

pojęcia, jak w takim miejscu należy się zachowywać. Wszystkie bowiem dostrzeżone zachowania są

zabronione Ustawą o ochronie przyrody z 2004 r., znowelizowaną 1 października 2012 r. Pilnie

niezbędne są poczynania edukacyjne wszystkich grup wiekowych społeczeństwa w zakresie ochrony

różnych form przyrody. Niezwykle ważne jest podniesienie świadomości ekologicznej pracowników

różnych szczebli administracji, aby rozwijając turystykę w danym regionie pamiętali, że w nachalnym

promowaniu danego regionu, w pogoni za korzyściami finansowymi i zwiększeniem miejsc pracy

dla mieszkańców, nie tylko nie wolno zapominać o zabezpieczeniu walorów istniejącego środowiska

naturalnego, ale ponadto należy stwarzać warunki do zrównoważonego rozwoju tego środowiska.

1. POŁOŻENIE

Obłazowa Skała i Kramnica to izolowane skały wapienne, poprzetykane marglami

puchowskimi, położone na przeciwnych brzegach rzeki Białki w miejscowości Nowa

__________

* Katedra Geologii Ogólnej i Geoturystyki, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska,

Akademia Górniczo – Hutnicza im. Stanisława Staszica, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków,

[email protected].

530 A. POLAŃSKA-KŁAPUT, A. MAJER-DURMAN

Biała w powiecie nowotarskim, w województwie małopolskim. Niedaleko znajduje

się Białka Tatrzańska – jedna z bardziej znanych wsi podhalańskich (rys.1).

Rys. 1. Położenie skał Obłazowej i Kramnicy

1. GEOLOGIA REJONU SKAŁY OBŁAZOWEJ

I KRAMNICY (PRZEŁOMU BIAŁKI)

Skała Obłazowa i Kramnica zbudowane są z wapieni serii czorsztyńskiej [1].

Zaobserwować w nich można licznie występujące zjawiska krasowe. Są to głównie

jaskinie i szczeliny skalne, ale występuje tam również podziemny przepływ odnogi

Białki pod skałą Kramnicą. Jest to zjawisko bardzo rzadko spotykane i stanowi

swoistą osobliwość tego miejsca [3].

Obłazowa Skała ma wysokość 670 m n.p.m. i znajduje się po lewej stronie rzeki

Białki. Natomiast Kramnica położona jest na prawym brzegu, ma wysokość 688 m

n.p.m. Obie skałki wraz z rzeką tworzą przełom Białki [2].

Skałkę Obłazową budują dwie łuski serii czorsztyńskiej. Najstarsze ogniwo

stratygraficzne, jakie dostrzega się w tym miejscu, to biały wapień krynoidowy

pochodzący z okresu bajosu. Nieco młodszym, a zarazem dość ważnym ogniwem jest

łupkowaty wapień krynoidowy. Występuje on w odmianie żółtej lub czerwonej

i powstał w okresie batonu. Następnie wyróżnić tu możemy wapień czorsztyński,

występujący w postaci czerwonych, bulastych wapieni grubo ławicowych, powstałych

w okresie od keloweju do kimerydy (rys.2). Wapienie te przechodzą w wapienie

kalpionellowe, które utworzyły się w okresie tytonu dolnego. Najmłodsze są warstwy

globigerynowo-radiolariowe o zielonawym zabarwieniu z licznymi plamkami.

Wykształcone zostały w czasie od neokomu górnego do albu [2].

W skałce tej widoczne są liczne nisze, groty i jaskinie (fot.1). Część z nich

powstała dzięki wymyciu przez rzekę Białkę. Niektóre dodatkowo zostały pogłębione

Walory przyrodnicze i ich ochrona w rejonie przełomu Białki 531

przez człowieka. Możemy obserwować w nich różnego rodzaju zjawiska krasowe,

fugi międzyławicowe wypełnione substancją gliniastą. Nie ma tutaj natomiast form

naciekowych, jedynie można zauważyć gliniasto-skalny stożek namuliskowy [2].

Rys. 2. Profil Skały Obłazowej z rezerwatu „Przełom Białki pod Krempachami”. 1 – biały wapień

krynoidowy, 1a - biały wapień krynoidowy w spągu zapiaszczony (bajos), 2 – łupkowaty, czerwony

wapień krynoidowy (baton), 3 – wapień czorsztyński (kelowej – kimeryd), 4 – wapień kalpionellowy

(dolny tyton), 5 – warstwy globigerynowo – radiolariowe (neokom górny – alb).

Fot. 1. Obłazowa Skała (z lewej widok ogólny, z prawej widoczne spękania i pustki w wapieniu).

Kramnica to tak naprawdę grupa skał, również zaliczana do serii czorsztyńskiej

(fot.2). Budują ją głównie: biały wapień krynoidowy powstały w okresie od bajosu do

batonu. Spotyka się tam również czerwone wapienie bulaste zwane czorsztyńskimi

i czerwone wapienie z okresu tytonu. Kramnica zbudowana jest tak naprawdę z

bloków skalnych rozdzielonych czerwono – ceglastymi marglami puchowskimi, które

są silnie zmięte. Główną skałę Kramnicy budują różne odmiany wapieni i muszlowce


z fauną amonitową. Utwory te zapadają w kierunku S i od południa są oddzielone

pionową dyslokacją. W tym miejscu kontaktują z marglami puchowskimi [2].

Fot. 2. Widok na przełom Białki i skałkę Kramnicę

2. INFORMACJE O REZERWACIE PRZYRODY I WALORACH

PRZYRODNICZYCH

Obszar, na którym znajduje się Obłazowa Skała oraz Kramnica chroniony jest

prawnie poprzez utworzony tam rezerwat ścisły, krajobrazowy. Nazywany jest on

„przełomem Białki pod Krempachami”. Rezerwat powstał w 1931 r., a od 1959 r.

zajmuje obszar 8,5 ha [3].

Przełom Białki chroniony jest ze względu na swoiste walory krajobrazowe,

dostrzegane w Pieninach na wielu miejscach [6]. Na walory te składają się przede

wszystkim formy geologiczne powstałe w wyniku licznych ruchów górotwórczych

zapoczątkowanych ponad 100 mln lat temu w okresie kredy i trwających dalej

w okresie trzeciorzędu, fałdując utwory osadowe. Utwory te były później

kształtowane przez liczne procesy erozji i denudacji.

Rezerwat mimo małej powierzchni zasiedlony jest przez liczne gatunki roślin

(fot.3). Jest to wynikiem bardzo zróżnicowanej rzeźby terenu, która daje możliwość


wzrostu różnorodnych gatunków roślin. Drugim czynnikiem mającym wpływ na

różnorodność szaty roślinnej jest obecność rzeki Białki, która łączy w swoisty sposób

rezerwat z Tatrami. Występują tutaj unikatowe w skali kraju, ale również i Europy,

gatunki roślin i zwierząt. Spotyka się tutaj zarówno gatunki wybitnie ciepłolubne, jak

i gatunki górskie i północno-górskie. Licznie reprezentowane są również gatunki

kserotermiczne [3].

Fot. 3. Roślinność na zboczach Obłazowej Skały

3.1 NIEKTÓRE GATUNKI ROŚLIN I ZWIERZĄT W REZERWACIE

Na terenie rezerwatu jak i w najbliższym jego sąsiedztwie napotyka się bardzo

bogatą szatę roślinną. Występuje tu duże zróżnicowanie zbiorowisk roślinnych,

których doliczono się kilkanaście. Również dostrzega się wielką różnorodność

gatunków. Szacuje się, że jest ich tutaj ponad 430. Charakterystyczne jest

występowanie gatunków górskich zarówno alpejskich jak i subalpejskich.

Wyróżniono kilkanaście gatunków. Wśród gatunków ogólnogórskich spotkać można

np.: powojnik alpejski, skalnicę gronkową, tojad dzióbaty, pióropusznik strusi i różne

rodzaje górskich storczyków [3].

Roślinność alpejska zajmuje głównie północne murawy naskalne. Wyróżnić tu

należy gęsiówkę alpejską, przetacznik krzewinkowy, macierzankę karpacką,

rogownicę Raciborskiego, wiechlinę alpejską, skalnicę dwuletnią. Ponadto swoje


stanowisko, jedyne w pasie skałkowym, ma tutaj skalnica seledynowa. Na uwagę

zasługują również: rogownica źródlana, rozchodnik czarnawy i fiołek dwukwiatowy.

Są to gatunki nie spotykane nigdzie indziej na terenie Pienin właściwych i Małych

Pienin [3].

Gatunki subalpejskie zajmują przede wszystkim cieniste lasy i zarośla. Ponadto

spotkać je można nad potokami i na ubogich łąkach. Są wśród nich np.: omieg górski,

świetlik zalcburski. Na uwagę zasługują natomiast: złocień okrągłolistny i słonecznica

wąskolistna, które na terenie pasa skałkowego mają tu jedyne stanowiska [3].

Południowe zbocza porasta roślinność kserotermiczna m. in. perłówka

siedmiogrodzka, oman szlachtawy i przewiercień sierpowaty [3].

Jeśli chodzi o faunę rezerwatu, niedawno odkryto nowy gatunek kusakowaty

Hydrosmectina subtilissima. Kusakowate należą do rzędu chrząszczy z gromady

owadów. Gatunek ten jest rzadko spotykany na terenie Polski. Zaobserwowano go na

pojedynczych stanowiskach w rejonie Dolnego Śląska, Beskidu Zachodniego

i Beskidu Wschodniego. Od niedawna notuje się go również w Kotlinie Nowotarskiej

w rejonie Obłazowej Skały [5].

3. TURYSTYKA W REJONIE PRZEŁOMU BIAŁKI

Tereny przyrodniczo i kulturowo najatrakcyjniejsze są impulsem do rozwoju

turystyki w danym rejonie. Przełom Białki niewątpliwe spełnia te kryteria. Objęcie

ochroną tego obszaru pociągnęło za sobą rozwój turystki w tym rejonie. Jednak nie

jest to rola pierwszoplanowa, jaką to miejsce powinno odgrywać, bowiem ma ono

przede wszystkim chronić walory przyrodnicze.

Ważne jest, by rozwijająca się turystyka była w pewnym stopniu kontrolowana, by

nie była zbyt inwazyjna i zbyt masowa. Należałoby zatem określić pojemność

turystyczną tego rezerwatu, czyli oznaczyć „bezpieczną” liczbę turystów

odwiedzających ten teren w ciągu roku, tzn. taką, która nie spowoduje degradacji

środowiska i załamania lokalnych ekosystemów. Dane z 2001 r. mówią o tym, iż

Pieniński Park Narodowy jest najbardziej zagęszczonym turystami parkiem, a co za

tym idzie, na najbliższych terenach tego parku liczba turystów również jest zanadto

duża [4].

3.1. PRZEKSZTAŁCENIE TERENU CHRONIONEGO W WYNIKU RUCHU

TURYSTYCZNEGO

Największym zagrożeniem dla dziedzictwa geologicznego i przyrodniczego

w rejonie Obłazowej Skały jest intensywny rozwój turystyki i wzrastająca liczba

turystów.


Do najpopularniejszych form niszczenia przyrody w tym rejonie należy palenie

ognisk, zrywanie i zadeptywanie rodzimej roślinności, w tym również występujących

tam gatunków chronionych oraz rozjeżdżanie tego terenu pojazdami [7]. Zbierane są

również sezonowo jagody i grzyby, łowione przez wędkarzy bywają ryby, co na tym

terenie jest niedopuszczalne. Obserwowany jest tam również wzmożony hałas oraz

zaśmiecanie środowiska przez wypoczywających nad rzeką wczasowiczów i turystów.

Wbrew ustawie zabraniającej wprowadzania psów na teren rezerwatu często spotyka

się też w okresie letnim wczasowiczów w towarzystwie swoich czworonożnych

przyjaciół, zapewne nieświadomych tego iż łamią przepisy zapisane w ustawie

o ochronie przyrody [9].

Przykładowo podane zachowania zdają się wskazywać, że tak zwani wczasowicze

czy turyści nie zdają sobie sprawy, że znajdują się na terenie rezerwatu ścisłego.

Osoby te nie mają pojęcia, jak należy się zachowywać w takim miejscu. Kolejny

problem stanowi rozwijająca się w rejonie skał Obłazowej i Kramnicy turystyka

wspinaczkowa, mimo iż w rezerwacie ścisłym, wg. Ustawy o ochronie przyrody

z 2004 r., zaktualizowanej 1 października 2012, art. 15 [9], wspinaczka jest

zabroniona. Wspinanie w tym miejscu jest zabronione od 1931 r., kiedy to skały

Obłazowa i Kramnica zostały objęte ochroną poprzez włączenie ich do obszaru

rezerwatu [3]. Informacje o zakazie można znaleźć na licznych stronach

internetowych poświęconych wspinaczkom m.in. na stronie www.naszeskaly.pl [10].

Niestety wydaje się, że nikt istniejącym zakazem się nie przejmuje, a co więcej

projektowane są tam nowe trasy wspinaczkowe.

Rozwój procesów cywilizacyjnych w Pienińskim Parku Narodowym i w jego

najbliższym sąsiedztwie wywołuje zmiany środowiska naturalnego. Przyczynia się do

tego również rozwój turystyki, która powoduje porzucanie przez mieszkańców

dotychczasowego źródła utrzymania, jakim było rolnictwo. Coraz chętniej podejmują

zajęcia związane z obsługą ruchu turystycznego. Powstają bardzo licznie nowe hotele,

pensjonaty, gospodarstwa agroturystyczne, restauracje, parkingi itp., co nie pozostaje

bez wpływu na zmieniający się krajobraz. Rozwój przemysłu oraz wzrost liczby

turystów, przybywających samochodami znacznie zwiększa zanieczyszczenie

powietrza w wyniku emisji spalin. Na skutek tego wymierają wrażliwe na

zanieczyszczenia porosty, a masowy rozwój budownictwa i dróg niszczy trasy

migracji zwierząt, które istniały od stuleci.

3.2. PROPOZYCJA NOWEJ ATRAKCJI TURYSTYCZNEJ

W JASKINI W OBŁAZOWEJ SKALE

W wyniku prowadzonych wykopalisk w rejonie Obłazowej Skały udało się

odnaleźć ślady ludzi sprzed 10-9 tyś. lat p.n.e. Podczas poszukiwań odkryto również

jaskinię (fot.4)., w której odnaleziono przedmioty pochodzące sprzed prawdopodobnie

50 tyś lat oraz inne ślady później mieszkających tam ludzi. Zabezpieczono liczne


przedmioty służące górnikom w pracy oraz przedmioty codziennego użytku i służące

do pozyskiwania żywności. Najcenniejszym z nich jest liczący ok. 20 tys. lat

bumerang wykonany z ciosu mamuta [8].

Co z jaskinią dzieje się obecnie? Niestety, grota ta niszczeje, jest zasypywana przez

butelki po alkoholu i inne śmieci, nierzadko służy też jako toaleta. Jaskinia ta powinna

zostać objęta ochroną. Powinno się przedstawić bogatą historię tego miejsca,

zabezpieczyć i udostępnić turystom. Można by tam było utworzyć np. rezerwat

archeologiczny albo nawet i muzeum. Powinno się również postarać o wpisanie

obiektu na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Wg kryteriów, jakie obiekt musi

spełniać, by znaleźć się na takiej liście, można by było w zasadzie uznać, że nie tylko

jaskinia, ale cały rezerwat Przełom Białki pod Krempachami nadaje się do objęcia

taką ochroną.

Fot. 4. Wejście do jaskini Obłazowej

4. PROPOZYCJE ZABEZPIECZENIA ŚRODOWISKA PRZED NEGATYWNYM

WPŁYWEM TURYSTYKI W REJONIE PRZEŁOMU BIAŁKI

Masowy rozwój turystyki pociąga za sobą szereg niekorzystnych zmian. Często

degradacja i niszczenie zasobów przyrody wiąże się ze zwykłym wandalizmem, ale

równie często spotykane nieodpowiednie zachowania ludzi na terenie rezerwatów

wiążą się ze zwykłą nieświadomością społeczeństwa. Jakie zachowania i postawy są

dozwolone w terenach chronionych, a jakie są niedopuszczalne, a wręcz karalne

należałoby zacząć uświadamiać społeczeństwu już na etapie edukacji szkolnej.

W rejonie przełomu Białki, chcąc zadbać o ochronę tego miejsca, powinno się

zacząć od zorganizowania ruchu turystycznego. Można by rozpocząć od

rozmieszczenia w różnych miejscach tablic informacyjnych powiadamiających


turystów, że wkraczają na teren rezerwatu. Obecnie jedna taka tablica znajduje się

przy parkingu wyznaczonym dla turystów, lecz tak naprawdę do rezerwatu można

dojść z kilku stron. Ze względu na małą powierzchnię rezerwatu ciężko by było

wyznaczyć tu szlaki turystyczne. Alternatywą natomiast może być utworzenie ścieżki

edukacyjnej, przedstawiającej zarówno przyrodę żywą jak i nieożywioną. Ścieżka taka

mogłaby rozpocząć się i zakończyć przy parkingu, gdzie turyści znaleźliby

podstawowe informacje na temat historii-geologii tego miejsca oraz ogólne informacje

na temat chronionych gatunków roślin i zwierząt. Powinny się tu znaleźć przede

wszystkim informacje o rezerwacie przyrody „Przełom Białki pod Krempachami oraz

rzucające się w oczy zakazy, na temat tego, czego na terenie rezerwatu robić nie

wolno. Szczegółowe informacje o obiektach powinny zostać umieszczone przy trasie

ścieżki. Powinny to być na pewno:

Obłazowa Skała. W opisie należałoby uwzględnić jej geologię, omówić

powstawanie grot oraz zjawisk krasowych, a dla zobrazowania umieścić rysunki oraz

fragment tabeli stratygraficznej określający wiek tych utworów.

Jaskinia w Obłazowej skale. Ważnym elementem w tym miejscu byłoby

omówienie wykopalisk archeologicznych oraz również odniesienie do wieku tych

znalezisk.

Przełom Białki. Informacje na temat charakteru rzeki, jej zmienności podczas

większych wezbrań i kształtowania otaczającego terenu

Kramnica. Ze względu na to, iż skała ta leży na przeciwnym brzegu rzeki,

informacja geologiczna o niej wraz z fragmentem tabeli stratygraficznej powinna

zostać umieszczona zarówno na jednym jak i drugim brzegu rzeki.

Tablice informacyjne na temat chronionych gatunków roślin i zwierząt. Ze

względu na bogactwo szaty roślinnej informacje można rozdzielić na kilka mniejszych

tablic i umieścić w miejscach charakterystycznych dla występowania danych

gatunków.

Ze względu na szeroko rozwinięty wandalizm, powinno wprowadzić się w tym

rejonie okresowe kontrole zachowań turystów, zwłaszcza w okresie letnim, gdy

wczasowicze masowo przybywają tu na odpoczynek. Przydałoby się przygotowanie

i udostępnienie miejsc, w których turyści mogliby odpocząć i poplażować. Miejsca

takie powinny znaleźć się już poza terenem rezerwatu, co pozwoli uniknąć

niewłaściwych zachowań w tym miejscu. Takich zorganizowanych plaż

i odpowiedniej ilości parkingów, pozwalających zostawić bezpiecznie samochód,

brakuje w tym rejonie. Jest to zapewne przyczyną tego, że duża część turystów

korzysta właśnie z możliwości plażowania w rejonie Obłazowej Skały, gdyż tutaj

mają możliwość pozostawienia samochodu na przygotowanym parkingu.


5. WNIOSKI

Gwałtowny rozwój terenów chronionych w ostatnich latach wpłynął na utworzenie

szeregu obiektów i rezerwatów przyrody, co oczywiście jest zjawiskiem korzystnym.

Jednakże objęcie ochroną jakiegoś obszaru nie zawsze jest dostatecznie jasno

ogłoszone, a mieszkańcy danego regionu nieraz nie są świadomi tego, iż w ich

sąsiedztwie coś się zmieniło. Dlatego konieczne jest lepsze oznakowanie obiektów

(najlepiej z różnych stron), które są lub zostają objęte ochroną, by każdy, kto odwiedzi

to miejsce, bądź każdy kto w jego pobliżu mieszka, był o tym poinformowany.

Samo oznakowanie i istniejące przepisy to jednak jeszcze za mało. Konieczne jest

włączenie środków społecznego komunikowania do rozpowszechniania i utrwalania

znajomości przepisów. A przy tym istnieje potrzeba egzekwowania nałożonych

nakazów i zakazów. Jedyną możliwością wydaje się być wprowadzenie częstszego niż

do tej pory dozoru nad obiektami prawnie chronionymi.

Dodatkowo w rejonie przełomu Białki powinno się zaniechać jakiejkolwiek

ingerencji w kształtowaniu koryta rzeki i pozostawić ją jej własnemu biegowi,

bowiem podczas większych wezbrań wód rzeka ta ma tendencję do zmieniania

swojego koryta i nie należy w to ingerować.

6. PODSUMOWANIE

Jednym z najpiękniejszych miejsc Pienin Spiskich jest przełom Białki, utworzony

przez rzekę Białkę i otoczony przez skały: Obłazową i Kramnicę. Oprócz nich

spotykamy w tym miejscu liczne mniejsze formy skalne. Swym bogactwem uwagę

przyciąga również szata roślinna. Znajdują się tutaj gatunki roślinności górskiej

niespotykane w Polsce a nawet Europie. Jaskinia Obłazowa kryje w swym wnętrzu

historię z ponad 50 tyś. lat wstecz. Wszystkie te wytwory przyrody i historii człowieka

zasługują na specjalną ochronę, dlatego utworzono tam rezerwat ścisły. Niestety

masowy rozwój turystyki z roku na rok coraz bardziej degraduje środowisko w tym

miejscu. Zachodzi potrzeba objęcia tego miejsca szczególnym dozorem.

Nieodzownym jest postaranie się o wpisanie tego miejsca na listę światowego

dziedzictwa UNESCO, co na pewno zabezpieczyłoby je przed tzw. „turystami”.

LITERATURA

[1] BIRKENMAJER K., Przewodnik geologiczny po pienińskim pasie skałkowym. Część I – szkic

geologiczny pasa skałkowego, Wydawnictwa geologiczne, Warszawa 1958, stron 135


[2] BIRKENMAJER K., Przewodnik geologiczny po pienińskim pasie skałkowym. Część II – wycieczki

w rejonie Czarny Dunajec – Nowy Targ – Frydman, Wydawnictwa geologiczne, Warszawa 1958,

stron 72

[3] DĄBROWSKI P., Ochrona przyrody w pienińskim pasie skałkowym, Oddział Akademicki PTTK,

Kraków 1989, str. 63-92

[4] GŁOWACIŃSKI Z., Turystyka a ochrona przyrody, [w:] Integralna Ochrona Przyrody pod

redakcją M. Grzegorczyk, Kraków 2007, str.: 177-185

[5] PAŚNIK G., Nowe i rzadkie w faunie Polski gatunki kusakowatych (Coleoptera: Staphylinidae),

[w:] Wiadomości entomologiczne XVII, (17) 3-4 Polskiego Towarzystwa Entomologicznego,

Poznań 1998(1999), str. 151-156

[6] WITKOWSKI Z. J., Dlaczego chronimy Pieniny? Rozważania z okazji 70-lecia utworzenia

pierwszego w Europie i drugiego w świecie międzynarodowego parku narodowego, [w:] Pieniny –

Przyroda

i Człowiek 8, 2003, str.: 3–10

[7] ZARZYCKI K., MARCINEK R., WRÓBEL S., Pieniński Park Narodowy, Multico Oficyna

Wydawnicza, Warszawa 2000, stron 96

[8] Strona internetowa Pienińskiego Parku Narodowego: www.pieninypn.pl

[9] Ustawa o ochronie przyrody z 2004 r., zaktualizowana 1 października 2012

[10] www.naszeskaly.pl

NATURAL VALUES AND THIER PROTECTION IN THE REGION OF BIAŁKA RAVINE

Obłazowa Rock together with Kramnica situated on the Białka river are protected by nature reserve

since 1931. Reserve protection protects both the advantages of living nature, inanimate and landscape.

Secures a variety of rock formations, distinguished within the Pieniny Klippen Belt and unique in the

country and Europe, species of plants and animals.

Unfortunately, the massive development of tourism in this region leads to the destruction of

vegetation, disturbing the animals and the devastation of the environment by practicing rock climbing,

bonfires, trampling of plants, trampling wild tracks, abandoning all waste. It seems that the so-called

tourists do not know that they are in a strict nature reserve or have no idea how in such a place should

behave. All of these behaviors are prohibited on Nature Conservation Act of 2004, amended 1 October

2012.

Educational actions are needed for all ages of society for the protection of various forms of wildlife. It

is extremely important to raise awareness of employees from different levels of government to developing

tourism in the region, remember that you can forget about the security environment and to create

conditions for sustainable development of the environment.

WALORY PRZYRODNICZE I ICH OCHRONA W REJONIE … · Walory przyrodnicze i ich ochrona w rejonie...

Documents

Transcript of WALORY PRZYRODNICZE I ICH OCHRONA W REJONIE … · Walory przyrodnicze i ich ochrona w rejonie...