USA

Szkoła Podstawowa nr 17 w Koszalinie

MIĘDZYSZKOLNY KONKURS WIEDZY O KRAJACH ANGLOJĘZYCZNYCH

Mapa

Stany Zjednoczone Ameryki Północnej są największym krajem anglojęzycznympod względem liczby ludności, jak również powierzchni. Obecnie mieszka tamokoło 315 milionów obywateli, czyli ponad pięć razy więcej niż w WielkiejBrytanii. USA ( The United States of America ) są mocarstwem o globalnymzasięgu, przy czym termin „mocarstwo” należy rozumieć wielopłaszczyznowo:polityczne, militarne, gospodarcze, technologiczne oraz kulturalne. Zajmujeobszar ponad 9 milionów 300 tysięcy km kwadratowych, około 30 razy więcejniż Polska. Rozciąga się od Oceanu Atlantyckiego na wschodzie do Spokojnegona zachodzie, obejmuje Alaskę na dalekiej północy oraz wyspy Hawaje na Oceanie Spokojnym. Można tutaj zobaczyć chyba wszystkie rodzaje krajobrazu,od piaszczystych pustyń (np. Nowy Meksyk), poprzez tereny o klimacie

tropikalnym (np. Floryda czy Kalifornia), umiarkowanym lub chłodnym ipodbiegunowym (Alaska). Fauna też jest różnorodna: aligatory, niedźwiedzie,renifery oraz wiele innych gatunków. Obszar Stanów Zjednoczonych jest prawietaki jak Europy, a liczba ludności taka jak pięciu największych krajów UniiEuropejskiej.

Jednak początki tego kraju były bardzo skromne. Na początku była przyroda ibezkresne obszary, które zamieszkiwali a raczej przemierzali w poszukiwaniubizonów i innych zwierząt potrzebnych do przeżycia pierwsi mieszkańcy tych

ziem,których nazwiemy Rdzennymi Amerykanami (Native Americans), czasembłędnie nazywani Indianami. Ziemia, według ich wierzeń, nie należała do nich,to oni należeli do niej i żyli zgodnie z jej rytmem. Pierwsi biali, byli nimi najpierw

Anglicy, zaczęli osiedlać się tutaj na początku XVII wieku i stopniowobyło ich coraz więcej, wabieni żyznością ziemi oraz zasobnością lasów i wód.W 1620 roku przybyli tak zwani Ojcowie Pielgrzymi poszukujący w Nowym

Świecie wolności od absolutyzmu i prześladowań religijnych. Ich statek „Mayflower”

został zrekonstruowany i obecnie można go zwiedzać.

Stopniowo na wschodnim wybrzeżu zaczęto tworzyć kolonie, takie jak Virginia(nazwa na cześć królowej Elżbiety I), Georgia ( na cześć króla Jerzego),Pennsylvania (założona przez kwakra Williama Penna) czy też założona przez wspomnianych wyżej Ojców Pielgrzymów Massachusetts. W XVIII wieku

tych koloni było już 13. Na południu tworzono wielkie plantacje tytoniubawełny i trzciny cukrowej. Pracowali na nich murzyńscy niewolnicy

sprowadzani w nieludzkich warunkach z Afryki. Niewolnictwo oraz stosunek do Indian to ciemne karty w historii USA, o których należy pamiętać.

Na północy z kolei rozwijało się rzemiosło i handel w szybko rozbudowującychsię miastach, takich jak Filadelfia, Boston i Nowy Jork (odebrany Holendrom).Taki obraz kraju miał przetrwać długo. Od połowy XVIII w. amerykańskiekolonie imperium brytyjskiego zaczęły dążyć do niepodległości, nie podobałoim się to, że Londyn nakłada na nie coraz to nowe podatki i jednocześnie nie daje żadnej władzy, lekceważąc ich aspiracje. 4 lipca 1776 roku przedstawiciele13 koloni podpisali Deklarację Niepodległości zrywając swoją zależność od króla Anglii i tworząc nowe państwo: Stany Zjednoczone Ameryki Północnej.Trwająca kilka lat wojna kolonistów z wojskami brytyjskimi zakończyła się uznaniem przez króla niepodległości nowego państwa. Przeważyła determinacjaźle uzbrojonej i wyszkolonej armii dowodzonej przez Jerzego Waszyngtona,jednak walczącej w obronie najcenniejszej wartości jaką jest wolność, nad armią najpotężniejszego wtedy państwa. Amerykanom pomagali również wszyscy, którym droga była sprawa wolności, min. Polacy: Tadeusz Kościuszkoi Kazimierz Pułaski.

Ustrój polityczny młodego państwa oparto na dorobku myśli europejskiego Oświecenia. W 1787 roku opracowano pierwszą na świeciekonstytucję, która z poprawkami obowiązuje do dzisiaj. Wszyscy obywatele są równi wobec prawa. Władza wykonawcza spoczywa w rękach wybieranego

przez wszystkich prezydenta, będącego głową państwa, który może nim być conajwyżej przez dwie czteroletnie kadencje. Jeżeli jego rządy nie odpowiadają obywatelom to po pierwszej kadencji wyborcy głosują na innego kandydata.Jest to motywacja, by dbać o sprawy kraju. Władzę ustawodawczą sprawujeKongres składający się z dwóch izb; Senatu i Izby Reprezentantów. Senat składasię ze stu senatorów, po dwóch z każdego stanu. W Izbie Reprezentantów

zasiadają kongresmeni, ich liczba jest proporcjonalna do liczby mieszkańcówdanego stanu. Władza sądownicza należy do niezawisłych sądów. Wzajemnie tetrzy władze kontrolują się i równoważą i widocznie system ten się sprawdzaskoro umożliwił rozwój państwa oraz przyciągnął dziesiątki milionów

emigrantów z całego świata poszukujących dla siebie wolności i chleba.

Pierwszym prezydentem wybrano Jerzego Waszyngtona i na właśnie jego cześć nazwano

stolicę państwa Waszyngtonem (położony jest na wydzielonym obszarze Dystryktu

Kolumbii, który nie jest częścią żadnego stanu).

George Washington

Obecnie USA składa się z 50 stanów, stąd 50 gwiazd na sztandarze narodowym( The Star Spangled Banner – Gwiaździsty Sztandar), natomiast 13 poziomychbiało-czerwonych pasów symbolizuje pierwszych 13 stanów.XIX wiek to okres ekspansji w kierunku zachodnim, opanowywanie coraz to

nowych terenów takich jak: Luizjana kupiona od Francuzów, Nowy Meksyk, Kalifornia i Teksas uzyskane od Meksyku, Alaska kupiona od Rosji. Wielkie tereny zabrano Indianom, przepędzając ich stamtąd lub zamykając w

rezerwatach. Granice niektórych stanów wyglądają tak jakby odrysowano je odlinijki, świadczy to o tym jak szybko je tworzono i jak dynamicznie się rozwijały.

Najbardziej dramatycznym wydarzeniem w historii tego kraju była

wojna secesyjna toczona w latach 1861-65. Południowe stany nie zgadzały się z poglądami nowego prezydenta Abrahama Lincolna, który chciał znieść niewolnictwo.

Jak pamiętamy podstawą gospodarczą południa była praca

niewolników na plantacjach. Południowe stany ogłosiły secesję czyli wystąpienie z Unii,

północ z prezydentem na czele walczyła w obronie jednościcałego kraju. Bardzo krwawa wojna zakończyła się zwycięstwem północy iutrzymaniem jedności Unii. Główny bohater tej wojny prezydent Lincoln zostałzamordowany w zamachu przez fanatyka południa, jednak wcześniej w 1863

roku Udało mu się znieść niewolnictwo na terenie całego kraju, o czym mówi 13 poprawka do konstytucji. Lincoln, obok Waszyngtona jest uważany za największego prezydenta.

Abraham Lincoln

Insert Title Text

Teraz nastąpił okres rekonstrukcji i nieprzerwanegorozwoju, trwający aż do dzisiaj. Cały kraj się rozwija i bogaci, z Europy i Azjinapływają nieprzerwaną falą emigranci, kuszeni amerykańskim marzeniem „od

pucybuta do milionera”. I tak faktycznie w przypadku wielu się dzieje; np. ubogiSzkot Andrew Carnegie przybywając do USA cały swój majątek mieścił w starej

walizce, po kilkudziesięciu latach staje się „królem stali” i jednym z najbogatszych ludzi

świata. Podobne historie możemy opowiadać o innych:Rockefellerach, Morganach czy DuPontach. Bogacze część swoich majątkówprzeznaczają na cele charytatywne, tworzą fundacje, instytuty badawcze iuniwersytety. Nazwiska wielu z nich znane są i dzisiaj: Henry Ford – twórcapierwszego produkowanego masowo samochodu, Forda model T.

Z owoców dobrobytu korzysta większość społeczeństwa, przeciętnie zarabiający robotnik

jest w stanie kupić sobie Forda T i pojechać nim z rodziną na wycieczkę za miasto. O

potędze Ameryki świadczy to, że dwukrotnie przychodzi z pomocą demokratycznej

Europie w czasie I oraz II wojny światowej i jej pomoc jest decydująca w pokonaniu sił

agresorów.Okres po II wojnie światowej to dalszy rozwój. USA to główna siła światademokratycznego sprzeciwiająca się komunizmowi i terroryzmowi. Pomagazniszczonej po wojnie Europie w odbudowie, daje schronienie i pomocprześladowanym i szukającym wolności. Spośród prezydentów wypada

wymienić Ronalda Reagana, wcześniej aktora, przyjaciela Polski i Polaków.Dzisiaj stają przed tym krajem nowe wyzwania: kryzys gospodarczy, rywalizacja gospodarcza z Chinami czy walka z terroryzmem. Jednak na pewnoAmerykanie sobie z tym poradzą, a inne narody uznające podobne wartości(w tym Polska) im pomogą.

Drapacze chmur

Ten kraj kojarzy się nam z drapaczami chmur wielkich miast, takich jak:Nowy Jork, Los Angeles, Chicago, San Francisco czy Detroit; pomnikami przyrody: wodospadem Niagara, Wielkim Kanionem, parkiem narodowymYellowstone czy obszarem pustynnym Doliny Śmierci. W przyrodę czasemsą wkomponowywane dzieła człowieka, tak jak w Mount Rushmore, gdzie w olbrzymiej skale wykuto głowy czterech prezydentów: Waszyngtona,Jeffersona, Roosevelta i Lincolna. Największa rzeka Mississipi płynie z północy na południe przez sam środek kraju, wpadając do Zatoki Meksykańskiejw rejonie Nowego Orleanu. Tych obrazów można by przytaczać wiele.Ameryka to kraj najbardziej rozwiniętej na świecie techniki, z technologiąkomputerową na czele. Wystarczy wspomnieć Microsoft i jej twórcę Billa Gatesa

oraz Dolinę Krzemową, gdzie skupiono największy potencjał zakładówbadawczych i fabryk przemysłu komputerowego. Wszyscy znają samoloty Boeinga, polska armia ma samoloty bojowe F 16. Przemysł samochodowyz markami takimi jak Ford i Chevrolet, to światowi potentaci.

Dziedzina kultury to również światowa czołówka. Przemysł filmowy, któregosercem jest Hollywood, jest najlepiej rozpoznawalna marką. Reżyserzy tacyjak Steven Spielberg (film Jurassic Park), John Carpenter (Titanic i Avatar) iGeorge Lucas (saga o Gwiezdnych Wojnach) to klasyka kina. Aktorki i aktorzymarzą by zrobić tu karierę. Angelina Jolie, Brad Pitt, Kate Winslet to zaledwieprzykłady w całej armii tych, którym się udało. Wcześniejsze gwiazdy: CharlieChaplin, Rudolf Valentino czy Polka Apolonia Chałupiec( filmowa Pola Negrii)były ikonami I poł. XX wieku. Muzyka to nie mniej znana dziedzina sztuki, z takimi nazwiskami jak królrocka Elvis Presley, Michael Jackson i Madonna. Ich przeboje słuchane są na całym świecie. Rodzaje muzyki, które dzisiaj są już klasyką to jazz, country,

blues, gospel i wiele innych. Trudno zamknąć obraz tak wielkiego kraju w tak niewielkiej objętości, jednakpowinniśmy pamiętać, że na samym początku byli Rdzenni Amerykanie, którzynależeli do tej pięknej ziemi i może to jest wskazówka dla nas, byśmy pamiętalii szanowali naszą ziemię oraz tych, którzy wcześniej tu mieszkali i jej służyli.