Uprawnienia do świadczeń emerytalnych dla nauczycieli.

Suwałki, 21.11.2013 r.

Plan szkolenia

1. Zasady przyznawania emerytur na podstawie: - art.88 ustawy z 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela, - ustawy z 18 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych

2. Zasady nabywania prawa do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego.

3. Rekompensata z tytułu utraty możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

4. Ustalanie wysokości świadczeń emerytalnych i nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego.

Emerytura na zasadach przewidzianych w art.88 Karty Nauczyciela (bez względu na wiek)

Emeryturę nauczycielską na podstawie Karty Nauczyciela mogą uzyskać osoby urodzone po dniu 31 grudnia 1948r. a przed dniem 1 stycznia 1969r., jeśli do dnia 31 grudnia 2008r. udowodniły co najmniej:

• 30 - letni okres składkowy i nieskładkowy, w tym 20 lat wykonywania pracy nauczycielskiej co najmniej w połowie obowiązującego wymiaru zajęć lub

• 25 - letni okres składkowy i nieskładkowy, w tym 20 lat wykonywania zatrudnienia w szkolnictwie specjalnym co najmniej w połowie obowiązującego wymiaru zajęć (w przypadku nauczycieli klas, szkół, placówek i zakładów specjalnych).

Osoby z tej grupy wiekowej, aby nabyć prawo do emerytury na podstawie Karty Nauczyciela, muszą również:

• rozwiązać stosunek pracy nauczycielskiej (choć nie musiały tego uczynić do dnia 31 grudnia 2008r.),

• złożyć wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa (jeśli przystąpiły do otwartego funduszu emerytalnego).

Emerytura na zasadach przewidzianych w ustawie z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r.

Nr 153, poz.1227 ze zm.)

Nauczyciele urodzeni po dniu 31 grudnia 1948r. a przed dniem 1 stycznia 1969r. mogą nabyć prawo do emerytury, jeśli do dnia 31 grudnia 2008r. spełnili następujące warunki określone dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach:

- nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego lub złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w ofe, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa

- osiągnęli wiek : 55 lat kobieta i 60 lat mężczyzna- mają wymagany okres składkowy i nieskładkowy wynoszący 20 lat kobieta

i 25 lat mężczyzna, w tym co najmniej 15 lat pracy nauczycielskiej w pełnym wymiarze czasu pracy

( przyznanie takiej emerytury nie jest uzależnione od rozwiązania umowy o pracę, ale w przypadku braku rozwiązania umowy o pracę, wypłata emerytur będzie zawieszona bez względu na osiągany przychód)

Przy ustalaniu stażu nauczycielskiego (zatrudnienia w szczególnym charakterze ) nie uwzględnia się

- urlopu bezpłatnego,- urlopu wychowawczego- służby wojskowej,- urlopu dla poratowania zdrowia,- urlopu szkoleniowego,- przebywania nauczyciela na urlopie na dalsze kształcenie sie,- pozostawania nauczyciela w stanie nieczynnym- okresów, za które pracownik otrzymał po 14 listopada 1991 r. zasiłki:

chorobowy, macierzyński, opiekuńczy bądź świadczenie rehabilitacyjne- okresów usprawiedliwionej nieobecności do pracy, za które nauczyciel w

okresie od 15.11.1991 r. do 24.07.1992 r. otrzymał wynagrodzenie na podstawie Karty Nauczyciela, a w odniesieniu do wynagrodzenia wypłaconego nauczycielowi w czasie urlopu macierzyńskiego – za okres od 15.11.1991 r. do 31.07.1992 r.

Za rozwiązanie stosunku pracy na wniosek nauczyciela (uprawniającego do emerytury z Karty Nauczyciela) uznaje się:

Rozwiązanie umowy o pracę na podstawie:- art. 20 ust.1 ( w przypadku całkowitej lub częściowej likwidacji szkoły)- art. 20 ust. 5c i 7 (wygaśnięcie umowy po stanie nieczynnym lub odmowa

podjęcia pracy)- art. 23 ust.1 pkt1. (na wniosek nauczyciela)- art. 23 ust.4 pkt.1 ( za porozumieniem stron – o ile wniosek o rozwiązanie

stosunku pracy w tym trybie złoży sam nauczyciel)- art. 27 ust.1 (za trzymiesięcznym wypowiedzeniem) W przypadku nauczycieli zatrudnionych w szkołach niepublicznych z

uprawnieniami szkół publicznych (do których nie mają zastosowania art.20, 23 i 27 Karty Nauczyciela) rozwiązanie umowy o prace musi nastąpić na zasadach określonych w Kodeksie pracy:

- poprzez wypowiedzenie umowy o pracę przez nauczyciela- rozwiązanie umowy o pracę na podstawie porozumienia stron, o ile z

wnioskiem o takie rozwiązanie stosunku pracy wystąpi nauczyciel

Rozwiązanie stosunku pracy c.d.

Prawo do emerytury na podstawie Karty Nauczyciela nabywa nauczyciel:

1) zatrudniony na umowę na czas określony, o ile złoży wniosek o jej rozwiązanie przed upływem okresu, na jaki umowa została zawarta (również za porozumieniem stron)

2) który ma dwie umowy o pracę (w jednej szkole na czas nieokreślony, a w drugiej określony) i jedna z tych umów wygaśnie z upływem terminu, na jaki została zawarta, z tym samym dniem, w którym w drugiej szkole rozwiązana została na wniosek nauczyciela

Uwaga – renta z tytułu niezdolności do pracy a emerytura - data złożenia wniosku o emeryturę - dyrektorzy

Nauczycielskie świadczenie kompensacyjneustawa z 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych

(Dz. U. Nr 97, poz.800)

• Przysługuje nauczycielom, wychowawcom i innym pracownikom pedagogicznym zatrudnionym w jednostkach wymienionych w art.2 pkt.1 ustawy , tj. w:

- w publicznych i niepublicznych przedszkolach- w szkołach publicznych i niepublicznych o uprawnieniach szkół

publicznych- w publicznych i niepublicznych placówkach kształcenia

ustawicznego - w placówkach, o których mowa w art. 2 pkt.5 i 7 ustawy o

systemie oświaty

Prawo do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego przysługuje nauczycielowi, który spełnił łącznie następujące

warunki:- posiada 30 lat okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 20 lat pracy

w wymienionych wyżej jednostkach w wymiarze co najmniej połowy obowiązkowego wymiaru zajęć,

- rozwiązał na swój wniosek umowę o pracę- ukończył 55 lat – w latach 2009-2014 (dla kobiet i mężczyzn)• 55 lat kobieta i 56 mężczyzna w latach 2015-2016• 55 lat kobieta i 57 mężczyzna w latach 2017-2018• 55 lat kobieta i 58 mężczyzna w latach 2019-2020• 55 lat kobieta i 59 mężczyzna w latach 2021-2022• 55 lat kobieta i 60 mężczyzna w latach 2023-2024• 56 lat kobieta i 61 mężczyzna w latach 2025-2026• 57 lat kobieta i 62 mężczyzna w latach 2027-2028• 58 lat kobieta i 63 mężczyzna w latach 2029-2030• 59 lat kobieta i 64 mężczyzna w latach 2031-2032

Świadczenie kompensacyjne c.d.

1) Prawo do świadczenia kompensacyjnego mogą nabywać nauczyciele urodzeni zarówno po 1 stycznia 1949 r., jak i przed tą datą

2) Rozwiązanie stosunku pracy - jak przy uprawnieniu do emerytury bez względu na wiek (jeżeli ma jeszcze inne umowy o prace, musi rozwiązać wszystkie do dnia rozwiązania umowy z jednostką wymienioną w art.2 pkt.1 ustawy kompensacyjnej)

3) Prawo do świadczenia kompensacyjnego przysługuje osobie, która po rozwiązaniu (wygaśnięciu) stosunku pracy, a przed przejściem na świadczenie nie wykonuje żadnej pracy ani też nie prowadzi żadnej pozarolniczej działalności (może pobierać zasiłek dla bezrobotnych)

4) Do okresu wymaganych 30 lat okresów składkowych i nieskładkowych nie uwzględnia się pracy w gospodarstwie rolnym

5) Okresy pracy nauczycielskiej – jak przy uprawnieniu do emerytury bez względu na wiek

Świadczenie kompensacyjne c.d.

6) Prawo do świadczenia kompensacyjnego przysługuje do dnia poprzedzającego dzień osiągnięcia ustawowego wieku emerytalnego lub do dnia nabycia prawa do emerytury

7) Prawo do świadczenia kompensacyjnego ulega zawieszeniu lub zmniejszeniu z powodu osiągania przychodów z tytułu działalności, o której mowa w art.104 ust.2 ustawy emerytalnej

8) Prawo do świadczenia kompensacyjnego ulega zawieszeniu – bez względu na wysokość uzyskiwanego przychodu – w razie podjęcia pracy w jednostkach wymienionych w art.1 ustawy – Karta Nauczyciela (za wyjątkiem jednostek wymienionych w art. 1 ust.2 pkt. 1 ,4,5 ustawy, o ile zatrudnienie w charakterze innym nie uzasadniającym objęcie przepisami Karta Nauczyciela)

Ustalanie wysokości świadczenia kompensacyjnego Wysokość świadczenia kompensacyjnego ustalamy poprzez podzielenie Kwoty składek na ubezpieczenie emerytalne z uwzględnieniem ich waloryzacji,

zaewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata świadczenia oraz zwaloryzowanego kapitału początkowego

przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku 60 lat ( obowiązujących w dniu

zgłoszenia wniosku o przyznanie świadczenia kompensacyjnego)

Jeżeli ubezpieczony jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego, składki na ubezpieczenie emerytalne, zaewidencjonowane na jego koncie w ZUS, zwiększa się poprzez pomnożenie wskaźnikiem korygującym 19,52/ 12,22 (stosunek pełnej wysokości składki emerytalnej do wysokości składki zaewidencjonowanej na koncie ubezpieczonego w ZUS)

Świadczenie kompensacyjne nie ulega ponownemu przeliczeniu, jeżeli ubezpieczony po przyznaniu świadczenia podlegał ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Emerytury pomostoweUstawa z 19.12.2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. Nr

237, poz. 1656) – obowiązuje od 1.01.2009 r.

• Prawo do emerytury pomostowej przysługuje pracownikowi urodzonemu po 31.12.1948 r., który spełnia łącznie następujące warunki:

- osiągnął wymagany wiek emerytalny (55 lat kobieta, 60 mężczyzna lub niższy)- ma okres pracy w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze ,

wynoszący co najmniej 15 lat (starych i nowych w pełnym wymiarze)- ma okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 dla

mężczyzn - przed dniem 1.01.1999 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub w

szczególnym charakterze w myśl art.32,33 ustawy o emeryturach z FUS lub w myśl ustawy o emeryturach pomostowych (min. 1 dzień)

- po dniu 31.12.2008 r. wykonywał prace o szczególnym charakterze lub w warunkach szczególnych w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych (min. 1 dzień)

- nastąpiło z nim rozwiązanie stosunku pracy (sposób rozwiązania nie ma znaczenia)- z każdym pracodawcą!

Emerytury pomostoweUstawa z 19.12.2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. Nr

237, poz. 1656)

W wykazie prac o szczególnym charakterze stanowiącym załącznik do

powyższej ustawy w pkt.22 wskazano:

„Prace nauczycieli, wychowawców i innych pracowników pedagogicznych zatrudnionych w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, młodzieżowych ośrodkach socjoterapii, ośrodkach szkolno-wychowawczych, schroniskach dla nieletnich oraz zakładach poprawczych, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich.”

Ustawa z 19.12.2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. Nr 237, poz. 1656) – obowiązuje od 1.01.2009 r.

• Powyższa ustawa przewiduje przyznawanie rekompensaty ubezpieczonym, urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. , którzy:

- przed dniem 1 stycznia 2009 r. wykonywali prace w szczególnych

warunkach lub w szczególnym charakterze przez okres wynoszący co najmniej 15 lat (w rozumieniu przepisów art.32 i 33 ustawy emerytalnej)

- nie mają ustalonego prawa do emerytury wcześniejszej w związku z pracą w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze

- nie mają ustalonego prawa do emerytury pomostowej lub nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego

Rekompensata

• Rekompensata stanowi dodatek do kapitału początkowego, ustalony na dzień 1 stycznia 1999 r. i podlega waloryzacjom przewidzianym dla kapitału początkowego.

• Złożenie po 31.12.2008 r. wniosku o emeryturę na podstawie art. 24 ust.1 ustawy emerytalnej, oznacza równocześnie złożenie wniosku o ustalenie rekompensaty ( o ile dokumentacja załączona do wniosku potwierdza zatrudnienie w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze).

Wysokość emerytury wyliczonej według art.53 ustawy emerytalnej („stare emerytury”)

• Emerytura wynosi:- 24 % kwoty bazowej- po 1,3% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych- po 0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych

• Kwota bazowa- 100% przeciętnego wynagrodzenia pomniejszonego o potrącone od ubezpieczonych składki na ubezpieczenia społeczne w poprzednim roku kalendarzowym

• Podstawa wymiaru –ustalana na podstawie wynagrodzenia z kolejnych dziesięciu lat kalendarzowych wybranych z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających rok , w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub z dowolnych 20 lat kalendarzowych z całego okresu ubezpieczenia

Wysokość emerytury wyliczonej według art.26 ustawy emerytalnej („nowe emerytury”)-dla urodzonych po 31.12.1948 r.

• Wysokość emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji, zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca, poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, oraz zwaloryzowanego kapitału początkowego dzielona przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego.

• Jeżeli z wnioskiem o emeryturę w wieku powszechnym wystąpi osoba uprawniona do wcześniejszej emerytury z FUS, podstawę emerytury pomniejsza się o kwoty pobranych emerytur brutto

Wysokość emerytury wyliczonej według art.183 ustawy emerytalnej („emerytura mieszana”) – dla urodzonych po 31.12.1948 r.

• Dla ubezpieczonych, którzy wiek uprawniający do emerytury z art.24 i 184 ustawy osiągną w latach 2009-2014, wysokość emerytury ustala się w sposób mieszany:

• W przypadku osiągnięcia wieku emerytalnego w latach 2013-2014- 20% emerytury oblicza się według strych zasad (art.53)- 80% emerytury oblicza się według nowych zasad

Emerytura w mieszanej wysokości może być obliczona osobie, która:1) nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego2) nie pobrała, choćby za 1 miesiąc, emerytury wcześniejszej obliczonej

według „starych zasad”