Uniwersytet Warszawski

Paweł Stępień i Agata Wroczyńska

Doświadczenia z wdrażania Krajowych Ram Kwalifikacji

na Uniwersytecie Warszawskim w kontekście systemu zapewnieniai doskonalenia jakości kształcenia

DOBRE PRAKTYKI W ZAPEWNIANIU I DOSKONALENIU JAKOŚCI KSZTAŁCENIA

NA UNIWERSYTECIE WARSZAWSKIM 2012

15 czerwca 2012

2

I. Akty prawne związane z wdrażaniem Krajowych Ram Kwalifikacji na UW

II. Kalendarz prac nad wdrażaniem KRK na UW

III. Wnioski z prac nad wdrażaniem KRK na UW

IV. KRK a system zapewnienia i doskonalenia jakości kształcenia na UW – obawy, oczekiwania, skutki

V. KRK a ocena Polskiej Komisji Akredytacyjnej

VI. Problemy do dyskusji3


Ustawa z dnia 27 lipca 2005 roku Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. nr 164 poz. 1365 z późn. zm.),

Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 8 sierpnia 2011 r. w sprawie obszarów wiedzy, dziedzin nauki i sztuki oraz dyscyplin naukowych i artystycznych,

Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 1 września 2011 r. w sprawie tytułów zawodowych nadawanych absolwentom studiów, warunków wydawania oraz niezbędnych elementów dyplomów ukończenia studiów i świadectw ukończenia studiów podyplomowych oraz wzoru suplementu do dyplomu,

Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 29 września 2011 r. w sprawie warunków oceny programowej i oceny instytucjonalnej,

http://www.bip.nauka.gov.pl/bipmein/index.jsp?place=Menu02&news_cat_id=117&layout=1&page=0

4




Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 5 października 2011 r. w sprawie warunków prowadzenia studiów na określonym kierunku i poziomie kształcenia,

Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 2 listopada 2011 r. w sprawie Krajowych Ram Kwalifikacji, w tym opisów efektów kształcenia dla obszarów kształcenia,

Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 4 listopada 2011 w sprawie wzorcowych efektów kształcenia,

Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 17 stycznia 2012 r. w sprawie standardów kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela,


5




Uchwała Senatu UW nr 405 z dnia 28 września 2011 r. w sprawie wytycznych dotyczących projektowania planów studiów i programów kształcenia, ich realizacji i oceny rezultatów,

http://www.bss.uw.edu.pl/aktualnosci/uchw_405.pdf http://www.bss.uw.edu.pl/aktualnosci/zal_uchw_nr_405.pdf

Zarządzenia Rektora UW nr 44 z dnia 26 października 2011 r. w sprawie szczegółowego sposobu projektowania realizacji i oceny rezultatów programów kształcenia,

http://www.bjk.uw.edu.pl/files/pdf/zarz44_opis_pr_stud.pdf

Zarządzenie Rektora UW nr 13 z dnia 12 marca 2012 r. w sprawie powołania Komisji Rektorskich ds. Programów Kształcenia.

http://www.monitor.uw.edu.pl/podglad2.php?id=2108

6

http://www.bss.uw.edu.pl/aktualnosci/uchw_405.pdf

http://www.bss.uw.edu.pl/aktualnosci/zal_uchw_nr_405.pdf

http://www.bjk.uw.edu.pl/files/pdf/zarz44_opis_pr_stud.pdf

http://www.monitor.uw.edu.pl/podglad2.php?id=2108


2 i 30 listopada 2011 r. – szkolenia dla członków wydziałowych komisji ds. opisu programu kształcenia zgodnego z KRK (BJK),

14 listopada 2011 r. – szkolenie dla członków wydziałowych zespołów zapewnienia jakości kształcenia oraz członków Uczelnianego Zespołu zapewnienia Jakości Kształcenia (BJK),

23 listopada 2011 r. – informacja dla kierowników jednostek na posiedzeniu „Małego Senatu” (BJK),

10 grudnia 2011 r. – warsztaty dla członków Zarządów Samorządu Studentów jednostek UW (BJK),

21 grudnia 2011 r. – spotkanie dotyczące punktów ECTS oraz kształcenia językowego w związku z wdrażaniem Krajowych Ram Kwalifikacji i weryfikacją opisu programów kształcenia (Pełnomocnik Rektora ds. realizacji Procesu Bolońskiego),

7


15 lutego 2012 r. – zakończenie prac w jednostkach nad opisem programów kształcenia zgodnych z KRK,

19 marca 2012 r. – rozpoczęcie prac Komisji Rektorskich ds. Programów Kształcenia,

2 kwietnia 2012 r. – spotkanie robocze z udziałem Prorektora ds. Studenckich, Przewodniczących Komisji Rektorskich, Przewodniczącej Senackiej Komisji ds. Studentów..., Pełnomocnika Rektora ds. Jakości Kształcenia, Kierownika Biura ds. Jakości Kształcenia, Uczelnianego Koordynatora ECTS,

16 kwietnia 2012 r. – zakończenie prac Komisji Rektorskich ds. Programów Kształcenia,

16 maja 2012 r. – przyjęcie przez Senat UW efektów kształcenia dla uchwalonych już wcześniej kierunków studiów,

30 maja 2012 r. – przyjęcie przez Senat UW efektów kształcenia dla nowych kierunków studiów.

8


III 1. Wnioski przekazane przez przewodniczących Zespołów w Komisjach Rektorskich ds. Programów Kształcenia

w przeważającej większości programów kształcenia efekty kierunkowe stanowią uszczegółowienie efektów obszarowych, są spójne oraz adekwatne do kierunku studiów,w przeważającej większości programów kształcenia efekty kierunkowe zostały zdefiniowane tak, że można łatwo zweryfikować, czy zostały osiągnięte przez studenta (są konkretne, sprawdzalne i mierzalne), w przeważającej większości programów podział na moduły jasno odzwierciedla logikę struktury programu kształcenia,

ale...9


III 1. Wnioski przekazane przez przewodniczących Zespołów w Komisjach Rektorskich ds. Programów Kształcenia

w wielu wypadkach nie założono uzyskania biegłości językowej na poziomie B2+ na studiach II stopnia,w niektórych programach kształcenia wątpliwości budziło przypisanie programu do więcej niż jednego obszaru kształcenia, mimo że większość efektów kształcenia sformułowano jasno i precyzyjnie, w niektórych programach kształcenia wątpliwości budziła mierzalność efektów dotyczących kompetencji społecznych,w nielicznych wypadkach uznano, iż metody weryfikacji efektów kształcenia (dotyczących umiejętności oraz kompetencji społecznych) są nieodpowiednie.

10


III 2. Wnioski z punktu widzenia systemu zapewnienia i doskonalenia jakości kształcenia na UW

dzięki szkoleniom, w których uczestniczyło ok. 1000 osób, społeczność akademicka UW lepiej poznała skutki nowelizacji Ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym w zakresie dydaktyki, zwłaszcza zaś możliwości i ograniczenia, jakie niosą regulacje związane z Krajowymi Ramami Kwalifikacji,opiniowanie programów kształcenia przez nauczycieli akademickich z innych jednostek UW umożliwiło poznanie korzyści płynących z peer review,opiniując programy kształcenia, członkowie Zespołów w Komisjach Rektorskich ds. Programów Kształcenia mieli możliwość zapoznania się z ofertą dydaktyczną, koncepcją kształcenia, pomysłami na programy studiów w innych niż ich macierzysta jednostkach.

11


IV 1. Obawy i oczekiwania społeczności akademickiej związane z budową systemu zapewnienia i doskonalenia jakości kształcenia na Uniwersytecie Warszawskim (2007)

Obawy (m.in.):•przed ograniczaniem autonomii Uniwersytetu i poszczególnych jednostek•przed utożsamieniem zapewnienia jakości z działaniami kontrolnymi•przed działaniami godzącymi w tradycję akademicką•przed działaniami antagonizującymi środowisko akademickie•przed działaniami pozornymi•przed rozrostem biurokracji.

12


IV 1. Obawy i oczekiwania społeczności akademickiej związane z budową systemu zapewnienia i doskonalenia jakości kształcenia na Uniwersytecie Warszawskim (2007)

Oczekiwania (m.in.):•poszanowania autonomii i specyfiki jednostek Uniwersytetu Warszawskiego,•wykorzystania dobrych doświadczeń jednostek w zapewnianiu jakości kształcenia,•nadania wysokiej rangi ocenie własnej,•dialogu, współpracy, wspierania i upowszechniania najlepszych rozwiązań,•racjonalności i efektywności podejmowanych działań.

13


IV 2. Założenia systemu zapewnienia i doskonalenia jakości kształcenia na Uniwersytecie Warszawskim (2007)

Kluczem do wysokiej jakości kształcenia na UW jest świadome współtworzenie kultury jakości przez wszystkich członków społeczności akademickiej.

Uzyskiwanie wysokiej jakości kształcenia na UW nierozerwalnie wiąże się z autonomią, tradycją i godnością społeczności akademickiej i możliwe jest dzięki osiąganiu założonych przez nią celów.

14


IV 3. Spodziewane skutki przyjęcia efektów kształcenia jako podstawy projektowania dydaktyki (konferencja Efekty kształcenia – szanse i wyzwania dla szkolnictwa wyższego w Polsce, 29 października 2008)

Na poziomie jednostki (m.in.):•program studiów jako całość celowa i zhierarchizowana ze względu na cele•wykluczenie bezrefleksyjnego powielania starych wzorów przy projektowaniu dydaktyki•uwiarygodnienie ECTS jako punktacji organicznie związanej z efektami kształcenia•zaangażowanie, autorefleksja, integracja społeczności akademickiej poprzez udział w dyskusji o programach studiów•uwzględnienie wyników badań ankietowych i benchmarkingu w dyskusji o programach studiów (opinie studentów, nauczycieli akademickich, absolwentów, pracodawców)•namysł nad misją i strategią jednostki.

15


V 1. Ocena programowa

Funkcjonowanie wewnętrznego systemu zapewniania jakości powinno zostać przedstawione ze szczególnym uwzględnieniem następujących aspektów:1. Zarządzanie kierunkiemNależy przedstawić: strukturę procesu decyzyjnego, w tym organy i osoby podejmujące decyzje odnoszące się do tworzenia i prowadzenia kształcenia na ocenianym kierunku studiów z uwzględnieniem zakresu ich kompetencji i odpowiedzialności;system oceny procesu zarządzania kierunkiem i sposób wykorzystania jej wyników w celu doskonalenia kształcenia na ocenianym kierunku, a także ocenę skuteczności przyjętych rozwiązań.Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 1/ 2012 Prezydium Polskiej Komisji Akredytacyjnej, http://www.pka.edu.pl/Dokumenty/Uchwaly/1.2012_zal.1.pdf

16

http://www.pka.edu.pl/Dokumenty/Uchwaly/1.2012_zal.1.pdf

http://www.pka.edu.pl/Dokumenty/Uchwaly/1.2012_zal.1.pdf


V 1. Ocena programowa

2. Weryfikacja zakładanych efektów kształcenia.Należy przedstawić system weryfikacji osiągnięcia zakładanych efektów kształcenia na różnych jego etapach, w tym:opis procedur określania efektów kształcenia oraz monitorowania ich realizacji,opis sposobów potwierdzania efektów na każdym etapie kształcenia, w tym: system oceny prac zaliczeniowych, projektowych, egzaminacyjnych, system weryfikacji efektów uzyskanych w wyniku odbycia praktyk/stażu,

system sprawdzania końcowych efektów (proces dyplomowania), oraz jeżeli jest to możliwe ze względu na specyfikę i profil prowadzonego kształcenia system monitorowania karier zawodowych na rynku pracy;opis udziału interesariuszy wewnętrznych i zewnętrznych w procesie określania i weryfikacji zakładanych efektów kształcenia;opis mechanizmów mających na celu doskonalenie programu kształcenia i jego efektów;opis procedur zapewniających publiczną dostępność opisu efektów kształcenia, systemu ich oceny oraz weryfikacji;opis systemu zapobiegania zjawiskom patologicznym, związanym z procesem kształcenia,oraz dokonać oceny trafności i skuteczności przyjętych rozwiązań.

Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 1/ 2012 Prezydium Polskiej Komisji Akredytacyjnej, http://www.pka.edu.pl/Dokumenty/Uchwaly/1.2012_zal.1.pdf

17


V 2. Ocena instytucjonalnaNależy podać informacje umożliwiające ocenę czy:jednostka ma sformułowaną strategię rozwoju?strategia rozwoju jednostki jest zbieżna z misją Uczelni i nawiązuje do polityki budowy wysokiej jakości kształcenia?jednostka opracowała koncepcję kształcenia obejmującą studia I i II stopnia, studia doktoranckie i podyplomowe, spójną z jej celami strategicznymi?jednostka identyfikuje swoją rolę i pozycję na rynku edukacyjnym uwzględniając znaczenie jakości kształcenia,jednostka ma zidentyfikowanych wewnętrznych i zewnętrznych interesariuszy oraz czy uczestniczą oni w procesie kształtowania oferty edukacyjnej jednostki i budowaniu wysokiej kultury jakości kształcenia, a takżesformułować ocenę przyjętych rozwiązań w tym zakresie oraz wynikające z niej wnioski.Załącznik nr 2 do Uchwały Nr 1/ 2012 Prezydium Polskiej Komisji Akredytacyjnej, http://www.pka.edu.pl/Dokumenty/Uchwaly/1.2012_zal.2.pdf

18


V 2. Ocena instytucjonalna

Część II. Wewnętrzny system zapewniania jakości

Należy wskazać poszczególne przepisy i ich zakres normatywny, w tym przepisy:konstytuujące wewnętrzny system zapewniania jakości oraz określające kompetencje organów [...] jednostki w tym zakresie,dotyczące tworzenia programów kształcenia [...],dotyczące określania i weryfikacji efektów kształcenia, w tym procesu dyplomowania, zasad rekrutacji, toku studiów [...].

Załącznik nr 2 do Uchwały Nr 1/ 2012 Prezydium Polskiej Komisji Akredytacyjnej, http://www.pka.edu.pl/Dokumenty/Uchwaly/1.2012_zal.2.pdf

19


V 2. Ocena instytucjonalna

Należy przedstawić procedury / procesy dotyczące:weryfikacji osiągania zakładanych efektów kształcenia; [...]prowadzenia badań naukowych w zakresie obszaru / obszarów, do których zostały przyporządkowane prowadzone studia;zasad oceniania studentów [...], monitorowania i oceny efektów kształcenia na rynku pracy;udziału pracodawców i innych przedstawicieli rynku pracy w określaniu i ocenie efektów kształcenia;publicznego dostępu do informacji o programach studiów, efektach kształcenia, organizacji i procedurach toku studiów; [...]weryfikacji zasobów materialnych, w tym infrastruktury dydaktycznej i naukowej; [...]oceny doboru kadry prowadzącej i wspierającej proces kształcenia [...].Załącznik nr 2 do Uchwały Nr 1/ 2012 Prezydium Polskiej Komisji Akredytacyjnej, http://www.pka.edu.pl/Dokumenty/Uchwaly/1.2012_zal.2.pdf

20

VI. Problemy do dyskusji

Drogi do osiągnięcia świadomego współtworzenia kultury jakości w warunkach znowelizowanego Prawa o szkolnictwie wyższym.

Zagrożenia dla autonomii, tradycji i godności społeczności akademickiej jako fundamentu wysokiej jakości kształcenia.

Wykorzystanie doświadczeń z prac nad wdrażaniem KRK w budowie systemu zapewnienia jakości kształcenia.

Informacja, narzędzia, biurokracja? Rola procedur i dokumentacji w budowie systemu zapewnienia jakości kształcenia.

21

Pełnomocnik Rektora ds. Jakości Kształcenia

dr hab. Paweł Stępień, prof. UWE-mail: [email protected]

Tel. 0 692 15 62 64

Biuro ds. Jakości KształceniaKierownik: mgr Agata Wroczyńska ([email protected])

Katarzyna Wileńska ([email protected])www.bjk.uw.edu.pl

E-mail: [email protected]. (022) 55 24 072, (022) 55 24 073, Fax (022) 55 24 071

Siedziba: ul. Karowa 18, p. 203

22

Uniwersytet Warszawski

Documents

Transcript of Uniwersytet Warszawski