Uchwala Nr XXVI/180/2016 z dnia 12 grudnia 2016 r. fileUCHWAŁA NR XXVI/180/2016 RADY GMINY W...

18
UCHWAŁA NR XXVI/180/2016 RADY GMINY W SOBKOWIE z dnia 12 grudnia 2016 r. w sprawie uchwalenia Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie dla Gminy Sobków na lata 2017-2022 Na podstawie art. 18 ust. 1 pkt. 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (tekst jednolity: Dz.U. z 2016 poz. 446 ze zm.) oraz art. 6 ust. 2 pkt. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz.U. z 2015r., poz. 1390) Rada Gminy Sobków uchwala, co następuje: § 1. Uchwala się Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie dla Gminy Sobków na lata 2017-2022, stanowiący załącznik do niniejszej uchwały. § 2. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy Sobków i Kierownikowi Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Sobkowie. § 3. Uchwała podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Województwa Świętokrzyskiego i wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia z mocą obowiązującą od 1 stycznia 2017 roku. Przewodniczący Rady Gminy Ryszard Dębiński DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO Kielce, dnia 16 grudnia 2016 r. Poz. 4098

Transcript of Uchwala Nr XXVI/180/2016 z dnia 12 grudnia 2016 r. fileUCHWAŁA NR XXVI/180/2016 RADY GMINY W...

UCHWAŁA NR XXVI/180/2016RADY GMINY W SOBKOWIE

z dnia 12 grudnia 2016 r.

w sprawie uchwalenia Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie dla Gminy Sobków na lata 2017-2022

Na podstawie art. 18 ust. 1 pkt. 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (tekst jednolity: Dz.U. z 2016 poz. 446 ze zm.) oraz art. 6 ust. 2 pkt. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz.U. z 2015r., poz. 1390) Rada Gminy Sobków uchwala, co następuje:

§ 1. Uchwala się Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie dla Gminy Sobków na lata 2017-2022, stanowiący załącznik do niniejszej uchwały.

§ 2. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy Sobków i Kierownikowi Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Sobkowie.

§ 3. Uchwała podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Województwa Świętokrzyskiego i wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia z mocą obowiązującą od 1 stycznia 2017 roku.

Przewodniczący Rady Gminy

Ryszard Dębiński

DZIENNIK URZĘDOWYWOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO

Kielce, dnia 16 grudnia 2016 r.

Poz. 4098

Załącznik do Uchwały

Nr XXVI/180/2016 Rady Gminy

Sobków z dnia 12 grudnia 2016 roku

PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE

ORAZ OCHRONY OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE DLA GMINY SOBKÓW NA LATA

2017- 2022

I. Wstęp

Jednym z nadrzędnych i długofalowych celów polityki prorodzinnej państwa jest tworzenie

warunków do pełnego rozwoju i prawidłowego funkcjonowania rodziny oraz zapobieganie

występowaniu postaw i zachowań aspołecznych, grożących patologiami, w tym przemocą domową.

Ustawa z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz.U. z 2015r., poz. 1390)

nakłada na samorządy gmin w tym obszarze następujące działania:

1) Opracowanie i realizacja gminnego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz

ochrony ofiar przemocy w rodzinie,

2) prowadzenie poradnictwa i interwencji w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie w

szczególności poprzez działania edukacyjne służące wzmocnieniu opiekuńczych i

wychowawczych kompetencji rodziców w rodzinach zagrożonych przemocą w rodzinie,

3) zapewnienie osobom dotkniętym przemocą w rodzinie miejsc w ośrodkach wsparcia,

4) tworzenie zespołów interdyscyplinarnych.

Nadrzędnym celem Programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie jest ograniczenie na terenie

gminy Sobków skali problemu, jakim jest przemoc domowa. Cele szczegółowe, jakie będą

bezpośrednio osiągane, odnoszą się do całego systemu zapobiegania i zwalczania przemocy w

rodzinie.

W części opisowej Programu zostały zawarte podstawowe informacje na temat zjawiska przemocy w

rodzinie, istotne dla jego właściwego zrozumienia oraz planowania działań w zakresie profilaktyki i

działań naprawczych w obszarze przemocy w rodzinie.

W części diagnostycznej ukazano skalę zjawiska przemocy w rodzinie na terenie gminy Sobków.

Zakładając, że niniejszy Program będzie stanowił wspólny strategiczny plan działań wobec problemu

przemocy w rodzinie na terenie Gminy Sobków i będzie realizowany przez wszystkie instytucje

zobligowane do podejmowania działań na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie, oczekuje się,

że przyczyni się on do stworzenia zintegrowanego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie,

Dziennik Urzędowy Województwa Świętokrzyskiego – 2 – Poz. 4098

ograniczenia zjawiska przemocy oraz poprawy kondycji rodzin mieszkających na terenie gminy

Sobków.

II. Charakterystyka zjawiska przemocy w rodzinie

1. Pojęcie przemocy w rodzinie

Kiedy myślimy o przemocy, kojarzy nam się ona najczęściej z biciem, popychaniem, kopaniem,

znęcaniem się fizycznym nad drugą osobą, zmuszaniem człowieka do upokarzających czynności lub

też gwałtem. Jednakże przemocą jest również poniżanie psychiczne człowieka, oczernianie go,

wyzywanie, ranienie jego uczuć, niszczenie jego poczucia własnej wartości, niszczenie przedmiotów,

do których jest przywiązany, głodzenie, ograniczanie swobody drugiej osoby w sposób

przekraczający normy moralne, izolowanie od otoczenia. Przemoc może przybierać wiele form, może

być zarówno skutkiem, jak i przyczyną dysfunkcji w rodzinie. Bez wątpienia należy zaklasyfikować

ją do kategorii zachowań negatywnych o dużej szkodliwości społecznej.

Mimo, że w relacjach międzyludzkich obecna była od zawsze, o przemocy w rodzinie mówiło się

niewiele, jakby nie zauważając jej jako poważnego zaburzenia w funkcjonowaniu rodziny. Takiego,

które w konsekwencji prowadzi do znacznych naruszeń norm moralnych i prawnych, tragicznych

skutków psychologicznych, a w skrajnych przypadkach do poważnych okaleczeń i zabójstw.

Dla lepszego rozpoznania zjawiska przemocy w rodzinie konieczne jest jej zdefiniowanie.

Przemoc w rodzinie, zwana także potocznie przemocą domową, zgodnie z treścią art. 2 pkt. 2

ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie to:” jednorazowe albo

powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste osób

wymienionych w pkt. 1, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia,

zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące

szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u

osób dotkniętych przemocą”.

Osoby wymienione w zacytowanym pkt. 1 to:” członek rodziny – należy przez to rozumieć osobę

najbliższą w rozumieniu art. 115 § 11 ustawy z dnia 6 czerwca 1997r. – kodeks karny (Dz.U. Nr 88,

poz. 553, z późn. zm.), a także inną osobę wspólnie zamieszkującą lub gospodarującą”.

Osobą najbliższą jest małżonek, wstępny (rodzice, dziadkowie, pradziadkowie), zstępny (dzieci,

wnuki, prawnuki), rodzeństwo, powinowaty w tej samej linii lub stopniu, osoba pozostająca w

stosunku przysposobienia oraz jej małżonek, a także osoba pozostająca we wspólnym pożyciu.

Dziennik Urzędowy Województwa Świętokrzyskiego – 3 – Poz. 4098

Na zjawisko przemocy w rodzinie można patrzeć z różnych punktów widzenia przyjmując

perspektywę indywidualną, systemową lub społeczną. Perspektywa indywidualna to spojrzenie przez

pryzmat osoby doświadczającej przemocy lub przez pryzmat sprawcy. Perspektywa systemowa to

ukazanie możliwych form wsparcia dla osób uwikłanych w przemoc oraz opis metod wsparcia.

Perspektywa społeczna to odbiór społeczny zjawiska przemocy w rodzinie, postawy członków

lokalnej społeczności wobec aktów przemocy, prospołeczność obywateli, postawy i czynniki mogące

sprzyjać przemocy lub ją usprawiedliwiać.

Na przemoc w rodzinie można spojrzeć również z perspektywy prawnej, moralnej, psychologicznej

i społecznej.

Z punktu widzenia prawa przemoc w rodzinie to przestępstwo, którego odmiany określone są w

różnych kodeksach i odpowiednio karane. Najczęściej stosowany artykuł 207 kodeksu karnego

dotyczy znęcania się fizycznego lub psychicznego nad członkiem rodziny i przewiduje karę

pozbawienia wolności.

Perspektywa moralna pokazuje, że dokonywanie przemocy to krzywdzenie słabszego i jest złem

moralnym. Sprawca powinien podlegać sankcjom własnego sumienia i potępieniu ze strony innych

ludzi. Moralna ocena przemocy powinna powstrzymywać sprawców i motywować świadków do

pomagania.

Psychologiczne spojrzenie na przemoc domową zwraca naszą uwagę na cierpienie i bezradność

ofiary, odsłania mechanizmy wewnętrzne i sytuacyjne sterujące przemocą oraz złożone procesy

interakcji między sprawcą i ofiarą. Psychologiczne zrozumienie przemocy odgrywa podstawową rolę

przy pomaganiu ofiarom w wyzwalaniu się od przemocy i w naprawianiu szkód, jakie poczyniła w ich

życiu.

Z perspektywy społecznej widać czynniki zawarte w obyczajach i postawach, które mogą sprzyjać

przemocy lub ją usprawiedliwiać. Z drugiej strony w przeciwdziałanie przemocy mogą angażować się

znaczące siły społeczne i wywierać wpływ na stan spraw publicznych.

2. Rodzaje i typy przemocy

Wyróżnia się następujące formy:

Przemoc fizyczna – nazywana również gorącą, to każde agresywne zachowanie polegające na

użyciu siły i prowadzące do naruszenia nietykalności cielesnej, nieprzypadkowych urazów,

zranień, stłuczeń, złamań czy zasinień (m.in. popychanie, obezwładnianie, szarpanie,

policzkowanie, uderzanie pięścią, kopanie, duszenie, rzucanie przedmiotami, użycie

przedmiotów lub narzędzi niebezpiecznych, mogących spowodować utratę zdrowia lub życia).

Przemoc psychiczna – nazywana również zimną, to umyślne agresywne działania,

wykorzystujące nie tyle siłę fizyczną lecz mechanizmy psychologiczne, powodujące u ofiary

Dziennik Urzędowy Województwa Świętokrzyskiego – 4 – Poz. 4098

zachwianie pozytywnego obrazu własnej osoby, obniżanie u niej poczucia własnej wartości,

pojawienie się stanów lękowych i nerwicowych. Zachowania sprawcy mają na ogół charakter

poniżający lub budzący poczucie zagrożenia i wywołują emocjonalny ból lub cierpienie (m.in.

wyśmiewanie, wyzywanie, poniżanie, upokarzanie, zawstydzenie, narzucanie własnych

poglądów, ciągłe krytykowanie, kontrolowanie, ograniczanie kontaktów, stosowanie gróźb,

szantażowanie).

Przemoc seksualna – wymuszanie pożycia seksualnego lub nieakceptowanych i niechcianych

przez ofiarę praktyk seksualnych w celu zaspokojenia potrzeb seksualnych sprawcy.

Przemoc ekonomiczna – przejawia się w uniemożliwieniu dostępu do rodzinnych środków

finansowych, prowadzą do całkowitego finansowego uzależnienia ofiary od sprawcy (np.

odbieranie zarobionych pieniędzy, uniemożliwienie podjęcia pracy, niezaspokajanie

podstawowych potrzeb rodziny, okradanie, zaciąganie kredytów i zmuszanie do zaciągania

pożyczek wbrew woli współmałżonka).

Zaniedbanie – stan ciągłego niezaspakajania podstawowych potrzeb fizycznych i

emocjonalnych osób zależnych.

Formy przemocy: fizyczna, psychiczna, ekonomiczna i seksualna mogą się przenikać, ale każda

może też występować osobno.

Osobami doświadczającymi przemocy domowej są najczęściej kobiety, dzieci, osoby starsze lub

niepełnosprawne, ale bywają też nimi mężczyźni.

3. Fazy cyklu przemocy

Aby móc lepiej zrozumieć dlaczego osobom doznającym przemocy tak trudno zmienić swoją

sytuację, ważne jest przyjrzenie się specyfice relacji między osobą stosującą przemoc a ofiarą.

Zdecydowana większość osób nie doświadcza przemocy w sposób ciągły, gdyż przemoc ma tendencję

do powtarzania się według określonej, zauważalnej prawidłowości. Istnienie tych cykli pozwala także

lepiej wyjaśnić proces wiktymizacji (stawania się ofiarą, traktowania siebie jako ofiary) osób

doznających przemocy, a także pojawiający się w ich zachowaniu syndrom wyuczonej bezradności.

W cyklu przemocy występują trzy niezależne fazy, zmienne pod względem swej intensywności i

czasu trwania:

1) faza narastającego napięcia – jest to początek cyklu, który charakteryzuje się wzrostem

napięcia i natężeniem sytuacji konfliktowych,

Dziennik Urzędowy Województwa Świętokrzyskiego – 5 – Poz. 4098

2) faza ostrej, gwałtownej przemocy – to druga faza, w której następuje wybuch gniewu i

wyładowanie agresji; agresja w tej fazie może być zagrażająca dla zdrowia i życia ofiary,

moment zakończenia aktu przemocy zależy wyłącznie od sprawcy i nie ma żadnego związku z

zachowaniem ofiary (sygnały jej bólu i cierpienia nie wyciszają agresji),

3) faza „miodowego miesiąca” – to trzecia faza w czasie, w trakcie której sprawca wyraża swoją

skruchę, okazuje żal, obiecuje, że już nigdy więcej nie skrzywdzi ofiary lub po prostu

zachowuje się tak jak gdyby przemoc nie miała miejsca; faza ta jest przemijająca i bez

specjalistycznej pomocy kończy się nawrotem przemocy spowodowanym ponownym

wzrostem napięcia u sprawcy.

Faza „miodowego miesiąca” zatrzymuje ofiarę w sytuacji przemocy, bo łatwo pod jej wpływem

zapomnieć o koszmarze pozostałych dwóch faz. Prawdziwe zagrożenie, jakie niesie za sobą ta faza

jest związane z tym, że przemoc w następnym cyklu zazwyczaj jest gwałtowniejsza i za każdym

razem narasta. Jeśli już raz doszło do użycia przemocy, będzie ona się powtarzać dopóki nie zostanie

przerwana, najczęściej przez interwencję z zewnątrz.

4. Rola stereotypów i przekonań na temat przemocy domowej

Wiele społeczeństw czy środowisk nie reaguje na problem przemocy w rodzinie, wyrażając tym

samym przyzwolenie na jej istnienie. Jest to wynikiem funkcjonujących w świadomości społecznej

stereotypów i przekonań, które głęboko zapuszczają swoje korzenie i fałszują rzeczywistość.

Stereotypy i mity czy przekonania usprawiedliwiają stosowanie przemocy, służą do ukrycia czy

zbagatelizowania problemu, przez co utrudniają prawidłowe reagowanie na akty brutalności czy

okrucieństwa wobec bliskich.

Dają sprawcy sygnał o społecznym przyzwoleniu na stosowanie przemocy, umacniają w nim poczucie

bezkarności, zniewalając ofiarę i zmuszając ją do milczenia.

5. Skutki przemocy w rodzinie

Przemoc może spowodować oprócz szkód fizycznych również trwałe i rozległe następstwa w

psychice człowieka. Z powodu wielu następstw takich doświadczeń, cierpią nie tylko ci, którzy są

ofiarami, ale również bezsilni świadkowie obserwujący akty przemocy, tj. najczęściej dzieci.

Konsekwencje doświadczania przemocy przez osoby dorosłe:

- poważne obrażenia ciała,

- wzrost częstości objawów związanych ze stresem (bóle głowy, żołądka, pleców),

Dziennik Urzędowy Województwa Świętokrzyskiego – 6 – Poz. 4098

- przygnębienie, smutek, obojętność, popadanie w depresję, niepokój,

- niekontrolowane wybuchy płaczu, śmiechu czy agresji,

- zmienność nastrojów, decyzji,

- lęk przed bliskością, nieufność, poczucie zagrożenia, niska samoocena,

- kłopoty z zasypianiem, koszmary nocne, kłopoty z koncentracją,

- zaprzeczanie, obwinianie się, bezradność, adaptacja do przemocy.

Konsekwencje doświadczania przemocy przez dzieci:

- obrażenia cielesne,

- życie w poczuciu ciągłego strachu i zagrożenia,

- brak poczucia bezpieczeństwa i stabilności środowiska wychowawczego,

- liczne schorzenia psychosomatyczne,

- znęcanie psychiczne może prowadzić do nieprzystosowania interpersonalnego (niski poziom

kompetencji społecznych, trudności w kontaktach z rówieśnikami).

Niezwykle istotne jest podkreślenie, iż konsekwencje stosowania przemocy ujawniają się

często również po długim czasie, kiedy dziecko dorasta lub też już w jego dorosłym życiu.

Odroczone skutki przemocy objawiają się w postaci różnych form niedostosowania społecznego (tj.

trudności w nauce, wagarowanie, ucieczki z domu, udział w przestępstwach, wysoki poziom agresji,

nadużywanie alkoholu, branie narkotyków, itp.).

Społeczne konsekwencje doświadczania przemocy.

- przemoc domowa jako siła niszcząca cały system rodzinny niesie za sobą ryzyko dziedziczenia

przez dzieci zachowań przemocowych i powielania ich w dorosłym życiu,

- niezwalczana przemoc przybiera na sile, utrwala się niosąc konsekwencje dla uwikłanych w nią

rodzin i dla całego społeczeństwa.

III. Diagnoza zjawiska przemocy w rodzinie w gminie Sobków

Przemoc w rodzinie jest zjawiskiem trudnym do badania, ze względu na fakt, że dotyka

najbardziej intymnej sfery życia człowieka. Ogólne szacowanie skali przemocy domowej obarczone

jest dużym błędem ze względu na społeczne ograniczenia w ujawnianiu tego rodzaju problemów.

Ofiary przemocy nie zawsze chcą zdradzać sprawy, które uznają za wstydliwe. W konsekwencji

większość przypadków przemocy nadal nie jest ujawniona. Zjawisko to przez wiele lat było

marginalizowane, a podejmowane działania miały jedynie na celu odizolowanie ofiary od sprawcy.

Dziennik Urzędowy Województwa Świętokrzyskiego – 7 – Poz. 4098

Istnieje zatem potrzeba podejmowania kompleksowych działań skierowanych do ofiar przemocy w

rodzinie jak również osób stosujących przemoc. Od problemu przemocy nie są wolne również

rodziny zamieszkujące gminę Sobków. Przemoc w rodzinie często łączy się z problemem

nadużywania alkoholu i występuje w rodzinach o różnym statusie społecznym. Diagnoza zjawiska

przemocy w rodzinie została przeprowadzona w oparciu o posiadane statystyki i dane. Oszacowanie

zjawiska przemocy możliwe jest między innymi dzięki procedurze „Niebieskiej Karty”.

Tabela. 1. Zjawisko przemocy w rodzinie w Gminie Sobków

Niebieskie

Karty

2012r.

Niebieskie

Karty

2013r.

Niebieskie

Karty

2014r.

Niebieskie

Karty

2015r.

policja 39 22 58 56

pracownicy socjalni 3 0 0 1

oświata 0 0 0 0

służba zdrowia 0 0 0 0

razem 42 22 58 57

Tabela 2. Liczba zakończonych „Niebieskich kart” w latach 2012-2015

2012 2013 2014 2015

Niebieskie Karty zakończone 10 28 26 51

Tabela nr 3. Liczba rodzin korzystających z pomocy GOPS w Sobkowie z powodu przemocy

Liczba rodzin korzystających z

pomocy GOPS w Sobkowie z

powodu przemocy

2012 2013 2014 2015

1 0 8 1

IV. Cele programu

Celem Programu jest:

1) zmniejszenie skali zjawiska przemocy w rodzinie na terenie Gminy Sobków ,

Dziennik Urzędowy Województwa Świętokrzyskiego – 8 – Poz. 4098

2) zwiększenie skuteczności działań interwencyjnych wobec osób stosujących przemoc

w rodzinie,

3) zwiększenie pomocy i ochrony ofiar przemocy w rodzinie,

4) podniesienie świadomości i wrażliwości społecznej na temat zjawiska przemocy w rodzinie.

Cele ogólne będą realizowane przez:

1) budowanie lokalnego systemu przeciwdziałania przemocy,

2) diagnozowanie zjawiska przemocy na terenie Gminy Sobków,

3) podnoszenie kompetencji służb i instytucji w zakresie przemocy w rodzinie,

4) udzielanie pomocy ofiarom przemocy w rodzinie,

5) oddziaływanie na sprawców przemocy w rodzinie.

V. Założenia Programu

Realizacja celów Programu zakłada:

1) uwrażliwienie społeczności lokalnej na problem przemocy w rodzinie,

2) promowanie modelu rodziny wolnego od przemocy,

3) edukację dzieci, młodzieży i dorosłych w zakresie przemocy w rodzinie,

4) działania interdyscyplinarne w zakresie przeciwdziałania przemocy.

VI. Zadania służb powołanych do niesienia pomocy ofiarom przemocy w rodzinie.

Pomoc w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie mają obowiązek świadczyć: gmina, policja,

prokuratura, pomoc społeczna, służba zdrowia oraz organizacje pozarządowe.

Gmina

Obowiązek przeciwdziałania przemocy w rodzinie, szczególnie w rodzinie z problemem

alkoholowym, spoczywa także na samorządach lokalnych. Zgodnie ze znowelizowaną ustawą o

wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, do zadań własnych gminy należy m.in.

udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe, pomocy psychologicznej i prawnej,

a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie. Możliwości działań na rzecz pomocy ofiarom

przemocy domowej podejmowanych na terenie gmin:

Udostępnienie rodzinom, w których występuje przemoc, pomocy psychologicznej i prawnej, poprzez:

a) tworzenie i prowadzenie:

- punktów informacyjno-konsultacyjnych,

- schronisk dla ofiar przemocy domowej,

- ośrodków interwencji kryzysowej,

Dziennik Urzędowy Województwa Świętokrzyskiego – 9 – Poz. 4098

- telefonów zaufania,

- programów środowiskowych.

b) inicjowanie powstawania i wspieranie:

- organizacji społecznych pomagających ofiarom przemocy domowej,

- grup wsparcia dla ofiar przemocy domowej.

Policja

Do podstawowych zadań policji należy m.in.:

1. ochrona życia i zdrowia ludzi oraz mienia przed bezprawnymi zamachami naruszającymi te

dobra,

2. inicjowanie i organizowanie działań mających na celu zapobieganie popełnianiu przestępstw i

wykroczeń oraz zjawiskom kryminogennym i współdziałanie w tym zakresie z organami

państwowymi, samorządowymi i organizacjami pozarządowymi.

3. Wykrywanie przestępstw i wykroczeń oraz ściganie ich sprawców.

Działania chroniące ofiary przemocy domowej podejmowane są przez policję zgodnie z

obowiązującym prawem:

- interwencja,

- sporządzenie dokładnego opisu zdarzenia (notatka urzędowa),

- zatrzymanie sprawców przemocy domowej stwarzających w sposób oczywisty zagrożenie dla życia

bądź zdrowia ofiar, a także mienia,

- wszczęcie postępowania przygotowawczego przeciwko sprawcy przemocy w przypadku zgłoszenia

lub stwierdzenia popełnienia przestępstwa,

- zabezpieczenie dowodów popełnienia przestępstwa,

- podjecie działań prewencyjnych wobec sprawcy przemocy,

- udzielanie informacji ofiarom przemocy o możliwości uzyskania pomocy.

Policja jest jedyną instytucją, która może interweniować przez cała dobę, dlatego interwencja taka

powinna wprowadzić w rodzinie istotne zmiany, przede wszystkim ujawnienie przemocy, przerwanie

izolacji rodziny, wyrównanie dysproporcji sił pomiędzy sprawcą a ofiarą oraz umożliwienie ofiarom

uzyskania ciągłego wsparcia przedstawicieli różnych służb. Ogromną rolę w walce z przemocą

odgrywają dzielnicowi, którzy jako pierwsi maja kontakt z pokrzywdzonymi, przyjmują

zawiadomienia o przestępstwie, pouczają o przysługujących ofierze prawach, informują o placówkach

niosących pomoc pokrzywdzonym, tj. schroniskach, placówkach psychologiczno-pedagogicznych.

Dziennik Urzędowy Województwa Świętokrzyskiego – 10 – Poz. 4098

Prokuratura

Osoby poszkodowane na skutek przemocy domowej, a także świadkowie mogą złożyć w prokuraturze

bądź na policji zawiadomienie o przestępstwie ściganym w trybie publiczno-skargowym lub na

wniosek o ściganie przestępstwa (dotyczy to przestępstw ściganych na wniosek osoby

poszkodowanej). W przypadku uzasadnionego podejrzenia, że popełniono przestępstwo prokuratura

wspólnie z policją ma obowiązek:

- wszcząć postępowanie przygotowawcze mające na celu sprawdzenie czy faktycznie popełniono

przestępstwo,

- wyjaśnienia okoliczności czynu,

- zebrania i zabezpieczenia dowodów,

- ujęcia sprawcy,

- w uzasadnionym przypadku zastosować środek zapobiegawczy wobec sprawcy przemocy w postaci

dozoru policyjnego, tymczasowego aresztowania.

Pomoc społeczna

Celem działania pomocy społecznej jest umożliwienie osobom, rodzinom przezwyciężenie trudnych

sytuacji życiowych, których same nie są w stanie pokonać, a także zapobieganie powstawaniu tych

sytuacji. Pomocy społecznej udziela się m.in. w przypadku: ubóstwa, bezradności w sprawach

opiekuńczo-wychowawczych. Każda z tych sytuacji może sprzyjać występowaniu przemocy lub z niej

wynikać. Pracownik socjalny w ramach swoich obowiązków powinien:

- przeprowadzić wywiad środowiskowy umożliwiający diagnozę sytuacji,

- przygotować plan pomocy,

- w przypadku stwierdzenia przemocy, skierować do odpowiednich instytucji zajmujących się

przemocą, umieścić w schronisku oraz za zgodą osoby poszkodowanej zwrócić się do policji o

pomoc,

- prowadzić „Niebieską Kartę”.

Służba zdrowia

Głównym zadaniem służby zdrowia jest ochrona zdrowia pacjenta. Zjawisko przemocy domowej

kwalifikuje się do zakresu sytuacji objętych świadczeniami zdrowotnymi ponieważ:

bardzo często towarzyszą mu wyraźne uszkodzenia zdrowia somatycznego, zawsze występują

poważne uszkodzenia zdrowia psychicznego. W dziedzinie pomocy ofiarom przemocy domowej,

oprócz zadań podstawowych, takich jak np. udzielenie pomocy medycznej, istotne jest:

Dziennik Urzędowy Województwa Świętokrzyskiego – 11 – Poz. 4098

- rozpoznanie sygnałów świadczących o występowaniu przemocy, szczególnie gdy ofiary bądź

świadkowie próbują to ukryć,

- umiejętność przeprowadzenia rozmowy umożliwiającej rozpoznanie form przemocy i częstotliwości

jej występowania,

- poinformowanie ofiar o możliwościach szukania przemocy,

- wystawienie na prośbę poszkodowanych zaświadczenia lekarskiego o stwierdzonych obrażeniach,

- poinformowanie ofiar o miejscach i warunkach wystawienia obdukcji,

- w przypadku stwierdzenia takiej konieczności lub na prośbę poszkodowanych powiadomienie

innych służb np. pomocy społecznej, policji, gminnej komisji ds. rozwiązywania problemów

alkoholowych,

- w przypadku stwierdzenia podczas badania lub podejrzenia popełnienia przestępstwa, np. ślady

ciężkiego uszkodzenia ciała, ślady podejrzanych oparzeń, wykorzystania seksualnego, powiadomienie

organów ścigania.

Oświata

Nauczyciel, wychowawca, pedagog, dyrektor szkoły podejrzewając, że dziecko jest ofiarą bądź

świadkiem przemocy ma obowiązek:

- sporządzić jak najpełniejszą dokumentację spostrzeżeń,

- nawiązać współpracę z instytucjami pomocowymi w celu poszerzenia wiedzy na temat sytuacji

dziecka,

- współuczestniczyć w tworzeniu planu pomocy dziecku i jego rodzinie w sytuacji stwierdzenia

przemocy,

- powiadomić sąd rodzinny lub prokuraturę rejonową o sytuacji dziecka,

- wspierać dziecko oraz jego rodzinę podczas realizowania planu pomocy,

- monitorowania prawidłowości i skuteczności oddziaływań pomocowych,

- udział w pracach zespołu interdyscyplinarnego i grupach roboczych.

Organizacje pozarządowe

Informacja o działalności lokalnych organizacji pozarządowych powinna być dostępna w każdej

gminie, w przychodni, poradni, szkole, komisariacie, itp. Organizacje pozarządowe to są głównie

stowarzyszenia, fundacje, kluby. W zakresie pomocy ofiarom przemocy domowej organizują:

- telefony zaufania, punkty informacyjno-konsultacyjne, ośrodki pomocy, schroniska, świetlice dla

dzieci.

Dziennik Urzędowy Województwa Świętokrzyskiego – 12 – Poz. 4098

W ramach swej działalności oferują, m.in.:

- pomoc psychologiczną, w grupie i kontakcie indywidualnym,

- pomoc prawną, w tym pisie pozwów, wniosków,

- pomoc socjalną,

- pomoc socjoterapeutyczną dla dzieci,

- udział w interwencjach,

- pilotowanie przypadków,

- pomoc w załatwianiu spraw urzędowych i innych.

Współpraca służb i instytucji

Ofiary przemocy domowej potrzebują zwykle pomocy psychologicznej, materialnej, socjalnej,

medycznej, a także wsparcia. Niezmiernie istotna jest współpraca i przepływ informacji pomiędzy

różnymi instytucjami i organizacjami zajmującymi się pomaganiem ofiarom przemocy, a co za tym

idzie tworzenie koalicji lokalnych. Czynniki sprzyjające podniesieniu skuteczności pomocy ofiarom

przemocy domowej świadczonej przez różne służby:

- tworzenie zespołów pomocowych składających się z przedstawicieli różnych instytucji, np.

policjant, pracownik socjalny, lekarz, pedagog,

- znajomość miejsc, osób, możliwości udzielania pomocy w środowisku lokalnym,

- konsekwentne egzekwowanie świadczeń wynikających z zadań i kompetencji poszczególnych

instytucji,

- podnoszenie kwalifikacji pracowników w dziedzinie zjawiska przemocy domowej oraz sposobów

skutecznej interwencji i możliwości pomocy.

VII. Zasoby Gminy Sobków w zakresie realizacji Programu:

1. Zasoby instytucjonalne – instytucje i organizacje zajmujące się problemem przemocy

w rodzinie oraz instytucje i organizacje pełniące funkcję wspierającą:

Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej,

Komisariat Policji,

Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych,

placówki oświatowe,

Zakłady Opieki Zdrowotnej,

organizacje pozarządowe,

parafie,

Dziennik Urzędowy Województwa Świętokrzyskiego – 13 – Poz. 4098

inne.

2. Mocne strony

a) Dobrze przygotowana i stale doskonaląca umiejętności kadra instytucji działających na rzecz

rodziny,

b) Znajomość problemu i dobrze działające służby zajmujące się profilaktyką i wsparciem

rodzin zagrożonych patologiami,

c) Poparcie działań i współpraca z samorządem gminnym.

3. Słabe strony

a) Niewystarczająca infrastruktura socjalna gminy,

b) Brak wypracowanych systemów wspomagania działań profilaktycznych,

c) Brak spójnego systemu współpracy pomiędzy podmiotami działającymi na rzecz rodzin

zagrożonych przemocą (prokuratura, policja, sądy, pomoc społeczna).

4. Zagrożenia

a) Słaba kondycja ekonomiczna rodzin,

b) Negatywne wzorce zachowań społecznych,

c) Bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych rodzin,

d) Problemy alkoholowe członków rodzin.

VIII. Harmonogram realizacji programu.

Lp. Działanie Zadanie Termin

realizacji

Koszt i źródło

finansowania

Realizator

1 Monitorowanie i

diagnozowanie

zjawiska przemocy w

rodzinie

Zbieranie i

aktualizowanie

informacji na temat

rozmiarów i form

przemocy

2017-2022 Bez

dodatkowych

kosztów

GOPS, Policja,

oświata, służba

zdrowia, GKRPA

Zebranie danych na

temat postaw, wiedzy i

kwalifikacji

pracowników służb

zajmujących się

przemocą w rodzinie

raz w roku Każda jednostka

we własnym

zakresie

Gminny Zespół

Interdyscyplinarny

Przygotowanie danych

na temat przemocy

2017-2022

corocznie

Bez kosztów GOPS, Policja,

GKRPA, oświata,

służba zdrowia

2 Informowanie i

edukowanie

mieszkańców

Prowadzenie akcji

informacyjno-

edukacyjnej

Na bieżąco Bez

dodatkowych

kosztów

Tablice ogłoszeń

strona internetowa

Przygotowanie

materiałów

corocznie W ramach

środków

GOPS

Dziennik Urzędowy Województwa Świętokrzyskiego – 14 – Poz. 4098

informacyjnych przeznaczonych

na zadania w

zakresie

przeciwdziałani

a przemocy w

rodzinie

Podanie do publicznej

wiadomości wykazu

placówek zajmujących

się ofiarami przemocy,

numerów telefonów

zaufania, na Niebieską

Linię

Na bieżąco Bez

dodatkowych

kosztów

Tablice ogłoszeń

strona internetowa

Prowadzenie edukacji

wśród ofiar przemocy w

rodzinie w zakresie

przysługujących im

praw

Na bieżąco Bez

dodatkowych

kosztów

GOPS, Policja,

GKRPA, oświata,

służba zdrowia

3 Zwiększanie

dostępności i

efektywności działań

profilaktycznych

Realizowanie

programów

edukacyjnych

adresowanych do dzieci

i młodzieży

Corocznie W ramach

środków

przeznaczonych

na realizację

Gminnego

Programu

Profilaktyki i

Rozwiązywania

Problemów

Alkoholowych

oraz

przeciwdziałani

a narkomanii

Oświata

4 Podniesienie

kompetencji

zawodowych

pracowników służb

zajmujących się

przeciwdziałaniem

przemocy w rodzinie

Szkolenia w zakresie

stosowania „Niebieskiej

Karty”

2017-2022 W ramach

środków

przeznaczonych

na realizację

Gminnego

Programu

Profilaktyki i

Rozwiązywania

Problemów

Alkoholowych

oraz

przeciwdziałani

a narkomanii,

GOPS

GOPS, Policja,

GKRPA, oświata,

służba zdrowia

5 Zapewnienie pomocy

członkom rodzin, w

których występuje

przemoc

Zapewnienie pomocy

psychologicznej

dzieciom i młodzieży-

świadkom lub ofiarom

przemocy

Na bieżąco Bez

dodatkowych

kosztów

Pedagog szkolny,

GOPS

Dziennik Urzędowy Województwa Świętokrzyskiego – 15 – Poz. 4098

Realizowanie procedury

„Niebieskiej Karty”

Na bieżąco Bez

dodatkowych

kosztów

GOPS, Policja,

GKRPA, oświata,

służba zdrowia

Zapewnienie warunków

do działania dla

Gminnego Zespołu

Interdyscyplinarnego

2017-2022 Bez

dodatkowych

kosztów

Wójt Gminy

Sobków

Udzielanie pomocy w

formie pracy socjalnej i

świadczeń finansowych

Na bieżąco W ramach

środków w

corocznym

planie

finansowym

GOPS

GOPS

6 Budowanie lokalnego

systemu

przeciwdziałania

przemocy

Realizacja zadań

Gminnego Zespołu

Interdyscyplinarnego

2017-2022 Bez

dodatkowych

kosztów

Wójt Gminy

Sobków

Rozwijanie współpracy

podmiotów

działających na rzecz

przeciwdziałania

przemocy

2017-2022 Bez

dodatkowych

kosztów

Gminny Zespół

Interdyscyplinarny

Zawarcie porozumień

pomiędzy instytucjami

w sprawie realizacji

wypracowanych

procedur

2017-2022 Bez

dodatkowych

kosztów

Policja, GOPS, Sąd

Rejonowy w

Jędrzejowie Zespół

Kuratorskiej Służby

Sądowej, GKRPA,

Zespół Placówek

Oświatowych w

Miąsowej, Gminny

Zespół Opieki

Zdrowotnej w

Sobkowie,

Gimnazjum

Publicznym w

Sobkowie

Utworzenie grup

roboczych przez

Na bieżąco Bez

dodatkowych

kosztów

Gminny Zespół

Interdyscyplinarny

IX. Adresaci programu

1. ofiary przemocy,

2. sprawcy przemocy,

3. przedstawiciele instytucji i służb zajmujących się przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie,

4. przedstawiciele władz lokalnych,

5. społeczność lokalna gminy Sobków.

Dziennik Urzędowy Województwa Świętokrzyskiego – 16 – Poz. 4098

X. Przewidywane efekty realizacji Programu

1. Pogłębienie wiedzy społeczności lokalnej Gminy Sobków o zjawisku przemocy domowej i

sposobach radzenia sobie z tym problemem.

2. Zmiana postaw społecznych wobec zjawiska przemocy w rodzinie.

3. Zbudowanie na terenie Gminy Sobków spójnego, pełnozakresowego systemu przeciwdziałania

przemocy w rodzinie.

4. Zmniejszenie rozmiarów zjawiska przemocy domowej.

5. Spadek liczby rodzin, w których interwencje podejmowane są wielokrotnie.

6. Spadek liczby przypadków przemocy w rodzinie.

XI. Monitorowanie

Monitorowanie realizacji Programu odbywać się będzie w oparciu o sprawozdawczość podmiotów

zaangażowanych w jego realizację. Sprawozdania z realizacji Programu podmioty składają do dnia

31 stycznia każdego roku do Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej.

XII. Sprawozdawczość

Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Sobkowie do dnia 31 marca każdego roku przedłoży Radzie

Gminy sprawozdanie z realizacji Programu.

XIII. Finansowanie Programu

Program będzie finansowany ze środków budżetu Gminy Sobków, dotacji oraz ze środków

pozabudżetowych pozyskanych z innych źródeł.

Dziennik Urzędowy Województwa Świętokrzyskiego – 17 – Poz. 4098

Dziennik Urzędowy Województwa Świętokrzyskiego – 18 – Poz. 4098