Uchwala Nr XXVI/180/2016 z dnia 12 grudnia 2016 r. fileUCHWAŁA NR XXVI/180/2016 RADY GMINY W...
-
Upload
nguyenlien -
Category
Documents
-
view
212 -
download
0
Transcript of Uchwala Nr XXVI/180/2016 z dnia 12 grudnia 2016 r. fileUCHWAŁA NR XXVI/180/2016 RADY GMINY W...
UCHWAŁA NR XXVI/180/2016RADY GMINY W SOBKOWIE
z dnia 12 grudnia 2016 r.
w sprawie uchwalenia Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie dla Gminy Sobków na lata 2017-2022
Na podstawie art. 18 ust. 1 pkt. 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (tekst jednolity: Dz.U. z 2016 poz. 446 ze zm.) oraz art. 6 ust. 2 pkt. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz.U. z 2015r., poz. 1390) Rada Gminy Sobków uchwala, co następuje:
§ 1. Uchwala się Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie dla Gminy Sobków na lata 2017-2022, stanowiący załącznik do niniejszej uchwały.
§ 2. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy Sobków i Kierownikowi Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Sobkowie.
§ 3. Uchwała podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Województwa Świętokrzyskiego i wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia z mocą obowiązującą od 1 stycznia 2017 roku.
Przewodniczący Rady Gminy
Ryszard Dębiński
DZIENNIK URZĘDOWYWOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO
Kielce, dnia 16 grudnia 2016 r.
Poz. 4098
Załącznik do Uchwały
Nr XXVI/180/2016 Rady Gminy
Sobków z dnia 12 grudnia 2016 roku
PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE
ORAZ OCHRONY OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE DLA GMINY SOBKÓW NA LATA
2017- 2022
I. Wstęp
Jednym z nadrzędnych i długofalowych celów polityki prorodzinnej państwa jest tworzenie
warunków do pełnego rozwoju i prawidłowego funkcjonowania rodziny oraz zapobieganie
występowaniu postaw i zachowań aspołecznych, grożących patologiami, w tym przemocą domową.
Ustawa z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz.U. z 2015r., poz. 1390)
nakłada na samorządy gmin w tym obszarze następujące działania:
1) Opracowanie i realizacja gminnego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz
ochrony ofiar przemocy w rodzinie,
2) prowadzenie poradnictwa i interwencji w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie w
szczególności poprzez działania edukacyjne służące wzmocnieniu opiekuńczych i
wychowawczych kompetencji rodziców w rodzinach zagrożonych przemocą w rodzinie,
3) zapewnienie osobom dotkniętym przemocą w rodzinie miejsc w ośrodkach wsparcia,
4) tworzenie zespołów interdyscyplinarnych.
Nadrzędnym celem Programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie jest ograniczenie na terenie
gminy Sobków skali problemu, jakim jest przemoc domowa. Cele szczegółowe, jakie będą
bezpośrednio osiągane, odnoszą się do całego systemu zapobiegania i zwalczania przemocy w
rodzinie.
W części opisowej Programu zostały zawarte podstawowe informacje na temat zjawiska przemocy w
rodzinie, istotne dla jego właściwego zrozumienia oraz planowania działań w zakresie profilaktyki i
działań naprawczych w obszarze przemocy w rodzinie.
W części diagnostycznej ukazano skalę zjawiska przemocy w rodzinie na terenie gminy Sobków.
Zakładając, że niniejszy Program będzie stanowił wspólny strategiczny plan działań wobec problemu
przemocy w rodzinie na terenie Gminy Sobków i będzie realizowany przez wszystkie instytucje
zobligowane do podejmowania działań na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie, oczekuje się,
że przyczyni się on do stworzenia zintegrowanego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie,
Dziennik Urzędowy Województwa Świętokrzyskiego – 2 – Poz. 4098
ograniczenia zjawiska przemocy oraz poprawy kondycji rodzin mieszkających na terenie gminy
Sobków.
II. Charakterystyka zjawiska przemocy w rodzinie
1. Pojęcie przemocy w rodzinie
Kiedy myślimy o przemocy, kojarzy nam się ona najczęściej z biciem, popychaniem, kopaniem,
znęcaniem się fizycznym nad drugą osobą, zmuszaniem człowieka do upokarzających czynności lub
też gwałtem. Jednakże przemocą jest również poniżanie psychiczne człowieka, oczernianie go,
wyzywanie, ranienie jego uczuć, niszczenie jego poczucia własnej wartości, niszczenie przedmiotów,
do których jest przywiązany, głodzenie, ograniczanie swobody drugiej osoby w sposób
przekraczający normy moralne, izolowanie od otoczenia. Przemoc może przybierać wiele form, może
być zarówno skutkiem, jak i przyczyną dysfunkcji w rodzinie. Bez wątpienia należy zaklasyfikować
ją do kategorii zachowań negatywnych o dużej szkodliwości społecznej.
Mimo, że w relacjach międzyludzkich obecna była od zawsze, o przemocy w rodzinie mówiło się
niewiele, jakby nie zauważając jej jako poważnego zaburzenia w funkcjonowaniu rodziny. Takiego,
które w konsekwencji prowadzi do znacznych naruszeń norm moralnych i prawnych, tragicznych
skutków psychologicznych, a w skrajnych przypadkach do poważnych okaleczeń i zabójstw.
Dla lepszego rozpoznania zjawiska przemocy w rodzinie konieczne jest jej zdefiniowanie.
Przemoc w rodzinie, zwana także potocznie przemocą domową, zgodnie z treścią art. 2 pkt. 2
ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie to:” jednorazowe albo
powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste osób
wymienionych w pkt. 1, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia,
zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące
szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u
osób dotkniętych przemocą”.
Osoby wymienione w zacytowanym pkt. 1 to:” członek rodziny – należy przez to rozumieć osobę
najbliższą w rozumieniu art. 115 § 11 ustawy z dnia 6 czerwca 1997r. – kodeks karny (Dz.U. Nr 88,
poz. 553, z późn. zm.), a także inną osobę wspólnie zamieszkującą lub gospodarującą”.
Osobą najbliższą jest małżonek, wstępny (rodzice, dziadkowie, pradziadkowie), zstępny (dzieci,
wnuki, prawnuki), rodzeństwo, powinowaty w tej samej linii lub stopniu, osoba pozostająca w
stosunku przysposobienia oraz jej małżonek, a także osoba pozostająca we wspólnym pożyciu.
Dziennik Urzędowy Województwa Świętokrzyskiego – 3 – Poz. 4098
Na zjawisko przemocy w rodzinie można patrzeć z różnych punktów widzenia przyjmując
perspektywę indywidualną, systemową lub społeczną. Perspektywa indywidualna to spojrzenie przez
pryzmat osoby doświadczającej przemocy lub przez pryzmat sprawcy. Perspektywa systemowa to
ukazanie możliwych form wsparcia dla osób uwikłanych w przemoc oraz opis metod wsparcia.
Perspektywa społeczna to odbiór społeczny zjawiska przemocy w rodzinie, postawy członków
lokalnej społeczności wobec aktów przemocy, prospołeczność obywateli, postawy i czynniki mogące
sprzyjać przemocy lub ją usprawiedliwiać.
Na przemoc w rodzinie można spojrzeć również z perspektywy prawnej, moralnej, psychologicznej
i społecznej.
Z punktu widzenia prawa przemoc w rodzinie to przestępstwo, którego odmiany określone są w
różnych kodeksach i odpowiednio karane. Najczęściej stosowany artykuł 207 kodeksu karnego
dotyczy znęcania się fizycznego lub psychicznego nad członkiem rodziny i przewiduje karę
pozbawienia wolności.
Perspektywa moralna pokazuje, że dokonywanie przemocy to krzywdzenie słabszego i jest złem
moralnym. Sprawca powinien podlegać sankcjom własnego sumienia i potępieniu ze strony innych
ludzi. Moralna ocena przemocy powinna powstrzymywać sprawców i motywować świadków do
pomagania.
Psychologiczne spojrzenie na przemoc domową zwraca naszą uwagę na cierpienie i bezradność
ofiary, odsłania mechanizmy wewnętrzne i sytuacyjne sterujące przemocą oraz złożone procesy
interakcji między sprawcą i ofiarą. Psychologiczne zrozumienie przemocy odgrywa podstawową rolę
przy pomaganiu ofiarom w wyzwalaniu się od przemocy i w naprawianiu szkód, jakie poczyniła w ich
życiu.
Z perspektywy społecznej widać czynniki zawarte w obyczajach i postawach, które mogą sprzyjać
przemocy lub ją usprawiedliwiać. Z drugiej strony w przeciwdziałanie przemocy mogą angażować się
znaczące siły społeczne i wywierać wpływ na stan spraw publicznych.
2. Rodzaje i typy przemocy
Wyróżnia się następujące formy:
Przemoc fizyczna – nazywana również gorącą, to każde agresywne zachowanie polegające na
użyciu siły i prowadzące do naruszenia nietykalności cielesnej, nieprzypadkowych urazów,
zranień, stłuczeń, złamań czy zasinień (m.in. popychanie, obezwładnianie, szarpanie,
policzkowanie, uderzanie pięścią, kopanie, duszenie, rzucanie przedmiotami, użycie
przedmiotów lub narzędzi niebezpiecznych, mogących spowodować utratę zdrowia lub życia).
Przemoc psychiczna – nazywana również zimną, to umyślne agresywne działania,
wykorzystujące nie tyle siłę fizyczną lecz mechanizmy psychologiczne, powodujące u ofiary
Dziennik Urzędowy Województwa Świętokrzyskiego – 4 – Poz. 4098
zachwianie pozytywnego obrazu własnej osoby, obniżanie u niej poczucia własnej wartości,
pojawienie się stanów lękowych i nerwicowych. Zachowania sprawcy mają na ogół charakter
poniżający lub budzący poczucie zagrożenia i wywołują emocjonalny ból lub cierpienie (m.in.
wyśmiewanie, wyzywanie, poniżanie, upokarzanie, zawstydzenie, narzucanie własnych
poglądów, ciągłe krytykowanie, kontrolowanie, ograniczanie kontaktów, stosowanie gróźb,
szantażowanie).
Przemoc seksualna – wymuszanie pożycia seksualnego lub nieakceptowanych i niechcianych
przez ofiarę praktyk seksualnych w celu zaspokojenia potrzeb seksualnych sprawcy.
Przemoc ekonomiczna – przejawia się w uniemożliwieniu dostępu do rodzinnych środków
finansowych, prowadzą do całkowitego finansowego uzależnienia ofiary od sprawcy (np.
odbieranie zarobionych pieniędzy, uniemożliwienie podjęcia pracy, niezaspokajanie
podstawowych potrzeb rodziny, okradanie, zaciąganie kredytów i zmuszanie do zaciągania
pożyczek wbrew woli współmałżonka).
Zaniedbanie – stan ciągłego niezaspakajania podstawowych potrzeb fizycznych i
emocjonalnych osób zależnych.
Formy przemocy: fizyczna, psychiczna, ekonomiczna i seksualna mogą się przenikać, ale każda
może też występować osobno.
Osobami doświadczającymi przemocy domowej są najczęściej kobiety, dzieci, osoby starsze lub
niepełnosprawne, ale bywają też nimi mężczyźni.
3. Fazy cyklu przemocy
Aby móc lepiej zrozumieć dlaczego osobom doznającym przemocy tak trudno zmienić swoją
sytuację, ważne jest przyjrzenie się specyfice relacji między osobą stosującą przemoc a ofiarą.
Zdecydowana większość osób nie doświadcza przemocy w sposób ciągły, gdyż przemoc ma tendencję
do powtarzania się według określonej, zauważalnej prawidłowości. Istnienie tych cykli pozwala także
lepiej wyjaśnić proces wiktymizacji (stawania się ofiarą, traktowania siebie jako ofiary) osób
doznających przemocy, a także pojawiający się w ich zachowaniu syndrom wyuczonej bezradności.
W cyklu przemocy występują trzy niezależne fazy, zmienne pod względem swej intensywności i
czasu trwania:
1) faza narastającego napięcia – jest to początek cyklu, który charakteryzuje się wzrostem
napięcia i natężeniem sytuacji konfliktowych,
Dziennik Urzędowy Województwa Świętokrzyskiego – 5 – Poz. 4098
2) faza ostrej, gwałtownej przemocy – to druga faza, w której następuje wybuch gniewu i
wyładowanie agresji; agresja w tej fazie może być zagrażająca dla zdrowia i życia ofiary,
moment zakończenia aktu przemocy zależy wyłącznie od sprawcy i nie ma żadnego związku z
zachowaniem ofiary (sygnały jej bólu i cierpienia nie wyciszają agresji),
3) faza „miodowego miesiąca” – to trzecia faza w czasie, w trakcie której sprawca wyraża swoją
skruchę, okazuje żal, obiecuje, że już nigdy więcej nie skrzywdzi ofiary lub po prostu
zachowuje się tak jak gdyby przemoc nie miała miejsca; faza ta jest przemijająca i bez
specjalistycznej pomocy kończy się nawrotem przemocy spowodowanym ponownym
wzrostem napięcia u sprawcy.
Faza „miodowego miesiąca” zatrzymuje ofiarę w sytuacji przemocy, bo łatwo pod jej wpływem
zapomnieć o koszmarze pozostałych dwóch faz. Prawdziwe zagrożenie, jakie niesie za sobą ta faza
jest związane z tym, że przemoc w następnym cyklu zazwyczaj jest gwałtowniejsza i za każdym
razem narasta. Jeśli już raz doszło do użycia przemocy, będzie ona się powtarzać dopóki nie zostanie
przerwana, najczęściej przez interwencję z zewnątrz.
4. Rola stereotypów i przekonań na temat przemocy domowej
Wiele społeczeństw czy środowisk nie reaguje na problem przemocy w rodzinie, wyrażając tym
samym przyzwolenie na jej istnienie. Jest to wynikiem funkcjonujących w świadomości społecznej
stereotypów i przekonań, które głęboko zapuszczają swoje korzenie i fałszują rzeczywistość.
Stereotypy i mity czy przekonania usprawiedliwiają stosowanie przemocy, służą do ukrycia czy
zbagatelizowania problemu, przez co utrudniają prawidłowe reagowanie na akty brutalności czy
okrucieństwa wobec bliskich.
Dają sprawcy sygnał o społecznym przyzwoleniu na stosowanie przemocy, umacniają w nim poczucie
bezkarności, zniewalając ofiarę i zmuszając ją do milczenia.
5. Skutki przemocy w rodzinie
Przemoc może spowodować oprócz szkód fizycznych również trwałe i rozległe następstwa w
psychice człowieka. Z powodu wielu następstw takich doświadczeń, cierpią nie tylko ci, którzy są
ofiarami, ale również bezsilni świadkowie obserwujący akty przemocy, tj. najczęściej dzieci.
Konsekwencje doświadczania przemocy przez osoby dorosłe:
- poważne obrażenia ciała,
- wzrost częstości objawów związanych ze stresem (bóle głowy, żołądka, pleców),
Dziennik Urzędowy Województwa Świętokrzyskiego – 6 – Poz. 4098
- przygnębienie, smutek, obojętność, popadanie w depresję, niepokój,
- niekontrolowane wybuchy płaczu, śmiechu czy agresji,
- zmienność nastrojów, decyzji,
- lęk przed bliskością, nieufność, poczucie zagrożenia, niska samoocena,
- kłopoty z zasypianiem, koszmary nocne, kłopoty z koncentracją,
- zaprzeczanie, obwinianie się, bezradność, adaptacja do przemocy.
Konsekwencje doświadczania przemocy przez dzieci:
- obrażenia cielesne,
- życie w poczuciu ciągłego strachu i zagrożenia,
- brak poczucia bezpieczeństwa i stabilności środowiska wychowawczego,
- liczne schorzenia psychosomatyczne,
- znęcanie psychiczne może prowadzić do nieprzystosowania interpersonalnego (niski poziom
kompetencji społecznych, trudności w kontaktach z rówieśnikami).
Niezwykle istotne jest podkreślenie, iż konsekwencje stosowania przemocy ujawniają się
często również po długim czasie, kiedy dziecko dorasta lub też już w jego dorosłym życiu.
Odroczone skutki przemocy objawiają się w postaci różnych form niedostosowania społecznego (tj.
trudności w nauce, wagarowanie, ucieczki z domu, udział w przestępstwach, wysoki poziom agresji,
nadużywanie alkoholu, branie narkotyków, itp.).
Społeczne konsekwencje doświadczania przemocy.
- przemoc domowa jako siła niszcząca cały system rodzinny niesie za sobą ryzyko dziedziczenia
przez dzieci zachowań przemocowych i powielania ich w dorosłym życiu,
- niezwalczana przemoc przybiera na sile, utrwala się niosąc konsekwencje dla uwikłanych w nią
rodzin i dla całego społeczeństwa.
III. Diagnoza zjawiska przemocy w rodzinie w gminie Sobków
Przemoc w rodzinie jest zjawiskiem trudnym do badania, ze względu na fakt, że dotyka
najbardziej intymnej sfery życia człowieka. Ogólne szacowanie skali przemocy domowej obarczone
jest dużym błędem ze względu na społeczne ograniczenia w ujawnianiu tego rodzaju problemów.
Ofiary przemocy nie zawsze chcą zdradzać sprawy, które uznają za wstydliwe. W konsekwencji
większość przypadków przemocy nadal nie jest ujawniona. Zjawisko to przez wiele lat było
marginalizowane, a podejmowane działania miały jedynie na celu odizolowanie ofiary od sprawcy.
Dziennik Urzędowy Województwa Świętokrzyskiego – 7 – Poz. 4098
Istnieje zatem potrzeba podejmowania kompleksowych działań skierowanych do ofiar przemocy w
rodzinie jak również osób stosujących przemoc. Od problemu przemocy nie są wolne również
rodziny zamieszkujące gminę Sobków. Przemoc w rodzinie często łączy się z problemem
nadużywania alkoholu i występuje w rodzinach o różnym statusie społecznym. Diagnoza zjawiska
przemocy w rodzinie została przeprowadzona w oparciu o posiadane statystyki i dane. Oszacowanie
zjawiska przemocy możliwe jest między innymi dzięki procedurze „Niebieskiej Karty”.
Tabela. 1. Zjawisko przemocy w rodzinie w Gminie Sobków
Niebieskie
Karty
2012r.
Niebieskie
Karty
2013r.
Niebieskie
Karty
2014r.
Niebieskie
Karty
2015r.
policja 39 22 58 56
pracownicy socjalni 3 0 0 1
oświata 0 0 0 0
służba zdrowia 0 0 0 0
razem 42 22 58 57
Tabela 2. Liczba zakończonych „Niebieskich kart” w latach 2012-2015
2012 2013 2014 2015
Niebieskie Karty zakończone 10 28 26 51
Tabela nr 3. Liczba rodzin korzystających z pomocy GOPS w Sobkowie z powodu przemocy
Liczba rodzin korzystających z
pomocy GOPS w Sobkowie z
powodu przemocy
2012 2013 2014 2015
1 0 8 1
IV. Cele programu
Celem Programu jest:
1) zmniejszenie skali zjawiska przemocy w rodzinie na terenie Gminy Sobków ,
Dziennik Urzędowy Województwa Świętokrzyskiego – 8 – Poz. 4098
2) zwiększenie skuteczności działań interwencyjnych wobec osób stosujących przemoc
w rodzinie,
3) zwiększenie pomocy i ochrony ofiar przemocy w rodzinie,
4) podniesienie świadomości i wrażliwości społecznej na temat zjawiska przemocy w rodzinie.
Cele ogólne będą realizowane przez:
1) budowanie lokalnego systemu przeciwdziałania przemocy,
2) diagnozowanie zjawiska przemocy na terenie Gminy Sobków,
3) podnoszenie kompetencji służb i instytucji w zakresie przemocy w rodzinie,
4) udzielanie pomocy ofiarom przemocy w rodzinie,
5) oddziaływanie na sprawców przemocy w rodzinie.
V. Założenia Programu
Realizacja celów Programu zakłada:
1) uwrażliwienie społeczności lokalnej na problem przemocy w rodzinie,
2) promowanie modelu rodziny wolnego od przemocy,
3) edukację dzieci, młodzieży i dorosłych w zakresie przemocy w rodzinie,
4) działania interdyscyplinarne w zakresie przeciwdziałania przemocy.
VI. Zadania służb powołanych do niesienia pomocy ofiarom przemocy w rodzinie.
Pomoc w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie mają obowiązek świadczyć: gmina, policja,
prokuratura, pomoc społeczna, służba zdrowia oraz organizacje pozarządowe.
Gmina
Obowiązek przeciwdziałania przemocy w rodzinie, szczególnie w rodzinie z problemem
alkoholowym, spoczywa także na samorządach lokalnych. Zgodnie ze znowelizowaną ustawą o
wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, do zadań własnych gminy należy m.in.
udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe, pomocy psychologicznej i prawnej,
a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie. Możliwości działań na rzecz pomocy ofiarom
przemocy domowej podejmowanych na terenie gmin:
Udostępnienie rodzinom, w których występuje przemoc, pomocy psychologicznej i prawnej, poprzez:
a) tworzenie i prowadzenie:
- punktów informacyjno-konsultacyjnych,
- schronisk dla ofiar przemocy domowej,
- ośrodków interwencji kryzysowej,
Dziennik Urzędowy Województwa Świętokrzyskiego – 9 – Poz. 4098
- telefonów zaufania,
- programów środowiskowych.
b) inicjowanie powstawania i wspieranie:
- organizacji społecznych pomagających ofiarom przemocy domowej,
- grup wsparcia dla ofiar przemocy domowej.
Policja
Do podstawowych zadań policji należy m.in.:
1. ochrona życia i zdrowia ludzi oraz mienia przed bezprawnymi zamachami naruszającymi te
dobra,
2. inicjowanie i organizowanie działań mających na celu zapobieganie popełnianiu przestępstw i
wykroczeń oraz zjawiskom kryminogennym i współdziałanie w tym zakresie z organami
państwowymi, samorządowymi i organizacjami pozarządowymi.
3. Wykrywanie przestępstw i wykroczeń oraz ściganie ich sprawców.
Działania chroniące ofiary przemocy domowej podejmowane są przez policję zgodnie z
obowiązującym prawem:
- interwencja,
- sporządzenie dokładnego opisu zdarzenia (notatka urzędowa),
- zatrzymanie sprawców przemocy domowej stwarzających w sposób oczywisty zagrożenie dla życia
bądź zdrowia ofiar, a także mienia,
- wszczęcie postępowania przygotowawczego przeciwko sprawcy przemocy w przypadku zgłoszenia
lub stwierdzenia popełnienia przestępstwa,
- zabezpieczenie dowodów popełnienia przestępstwa,
- podjecie działań prewencyjnych wobec sprawcy przemocy,
- udzielanie informacji ofiarom przemocy o możliwości uzyskania pomocy.
Policja jest jedyną instytucją, która może interweniować przez cała dobę, dlatego interwencja taka
powinna wprowadzić w rodzinie istotne zmiany, przede wszystkim ujawnienie przemocy, przerwanie
izolacji rodziny, wyrównanie dysproporcji sił pomiędzy sprawcą a ofiarą oraz umożliwienie ofiarom
uzyskania ciągłego wsparcia przedstawicieli różnych służb. Ogromną rolę w walce z przemocą
odgrywają dzielnicowi, którzy jako pierwsi maja kontakt z pokrzywdzonymi, przyjmują
zawiadomienia o przestępstwie, pouczają o przysługujących ofierze prawach, informują o placówkach
niosących pomoc pokrzywdzonym, tj. schroniskach, placówkach psychologiczno-pedagogicznych.
Dziennik Urzędowy Województwa Świętokrzyskiego – 10 – Poz. 4098
Prokuratura
Osoby poszkodowane na skutek przemocy domowej, a także świadkowie mogą złożyć w prokuraturze
bądź na policji zawiadomienie o przestępstwie ściganym w trybie publiczno-skargowym lub na
wniosek o ściganie przestępstwa (dotyczy to przestępstw ściganych na wniosek osoby
poszkodowanej). W przypadku uzasadnionego podejrzenia, że popełniono przestępstwo prokuratura
wspólnie z policją ma obowiązek:
- wszcząć postępowanie przygotowawcze mające na celu sprawdzenie czy faktycznie popełniono
przestępstwo,
- wyjaśnienia okoliczności czynu,
- zebrania i zabezpieczenia dowodów,
- ujęcia sprawcy,
- w uzasadnionym przypadku zastosować środek zapobiegawczy wobec sprawcy przemocy w postaci
dozoru policyjnego, tymczasowego aresztowania.
Pomoc społeczna
Celem działania pomocy społecznej jest umożliwienie osobom, rodzinom przezwyciężenie trudnych
sytuacji życiowych, których same nie są w stanie pokonać, a także zapobieganie powstawaniu tych
sytuacji. Pomocy społecznej udziela się m.in. w przypadku: ubóstwa, bezradności w sprawach
opiekuńczo-wychowawczych. Każda z tych sytuacji może sprzyjać występowaniu przemocy lub z niej
wynikać. Pracownik socjalny w ramach swoich obowiązków powinien:
- przeprowadzić wywiad środowiskowy umożliwiający diagnozę sytuacji,
- przygotować plan pomocy,
- w przypadku stwierdzenia przemocy, skierować do odpowiednich instytucji zajmujących się
przemocą, umieścić w schronisku oraz za zgodą osoby poszkodowanej zwrócić się do policji o
pomoc,
- prowadzić „Niebieską Kartę”.
Służba zdrowia
Głównym zadaniem służby zdrowia jest ochrona zdrowia pacjenta. Zjawisko przemocy domowej
kwalifikuje się do zakresu sytuacji objętych świadczeniami zdrowotnymi ponieważ:
bardzo często towarzyszą mu wyraźne uszkodzenia zdrowia somatycznego, zawsze występują
poważne uszkodzenia zdrowia psychicznego. W dziedzinie pomocy ofiarom przemocy domowej,
oprócz zadań podstawowych, takich jak np. udzielenie pomocy medycznej, istotne jest:
Dziennik Urzędowy Województwa Świętokrzyskiego – 11 – Poz. 4098
- rozpoznanie sygnałów świadczących o występowaniu przemocy, szczególnie gdy ofiary bądź
świadkowie próbują to ukryć,
- umiejętność przeprowadzenia rozmowy umożliwiającej rozpoznanie form przemocy i częstotliwości
jej występowania,
- poinformowanie ofiar o możliwościach szukania przemocy,
- wystawienie na prośbę poszkodowanych zaświadczenia lekarskiego o stwierdzonych obrażeniach,
- poinformowanie ofiar o miejscach i warunkach wystawienia obdukcji,
- w przypadku stwierdzenia takiej konieczności lub na prośbę poszkodowanych powiadomienie
innych służb np. pomocy społecznej, policji, gminnej komisji ds. rozwiązywania problemów
alkoholowych,
- w przypadku stwierdzenia podczas badania lub podejrzenia popełnienia przestępstwa, np. ślady
ciężkiego uszkodzenia ciała, ślady podejrzanych oparzeń, wykorzystania seksualnego, powiadomienie
organów ścigania.
Oświata
Nauczyciel, wychowawca, pedagog, dyrektor szkoły podejrzewając, że dziecko jest ofiarą bądź
świadkiem przemocy ma obowiązek:
- sporządzić jak najpełniejszą dokumentację spostrzeżeń,
- nawiązać współpracę z instytucjami pomocowymi w celu poszerzenia wiedzy na temat sytuacji
dziecka,
- współuczestniczyć w tworzeniu planu pomocy dziecku i jego rodzinie w sytuacji stwierdzenia
przemocy,
- powiadomić sąd rodzinny lub prokuraturę rejonową o sytuacji dziecka,
- wspierać dziecko oraz jego rodzinę podczas realizowania planu pomocy,
- monitorowania prawidłowości i skuteczności oddziaływań pomocowych,
- udział w pracach zespołu interdyscyplinarnego i grupach roboczych.
Organizacje pozarządowe
Informacja o działalności lokalnych organizacji pozarządowych powinna być dostępna w każdej
gminie, w przychodni, poradni, szkole, komisariacie, itp. Organizacje pozarządowe to są głównie
stowarzyszenia, fundacje, kluby. W zakresie pomocy ofiarom przemocy domowej organizują:
- telefony zaufania, punkty informacyjno-konsultacyjne, ośrodki pomocy, schroniska, świetlice dla
dzieci.
Dziennik Urzędowy Województwa Świętokrzyskiego – 12 – Poz. 4098
W ramach swej działalności oferują, m.in.:
- pomoc psychologiczną, w grupie i kontakcie indywidualnym,
- pomoc prawną, w tym pisie pozwów, wniosków,
- pomoc socjalną,
- pomoc socjoterapeutyczną dla dzieci,
- udział w interwencjach,
- pilotowanie przypadków,
- pomoc w załatwianiu spraw urzędowych i innych.
Współpraca służb i instytucji
Ofiary przemocy domowej potrzebują zwykle pomocy psychologicznej, materialnej, socjalnej,
medycznej, a także wsparcia. Niezmiernie istotna jest współpraca i przepływ informacji pomiędzy
różnymi instytucjami i organizacjami zajmującymi się pomaganiem ofiarom przemocy, a co za tym
idzie tworzenie koalicji lokalnych. Czynniki sprzyjające podniesieniu skuteczności pomocy ofiarom
przemocy domowej świadczonej przez różne służby:
- tworzenie zespołów pomocowych składających się z przedstawicieli różnych instytucji, np.
policjant, pracownik socjalny, lekarz, pedagog,
- znajomość miejsc, osób, możliwości udzielania pomocy w środowisku lokalnym,
- konsekwentne egzekwowanie świadczeń wynikających z zadań i kompetencji poszczególnych
instytucji,
- podnoszenie kwalifikacji pracowników w dziedzinie zjawiska przemocy domowej oraz sposobów
skutecznej interwencji i możliwości pomocy.
VII. Zasoby Gminy Sobków w zakresie realizacji Programu:
1. Zasoby instytucjonalne – instytucje i organizacje zajmujące się problemem przemocy
w rodzinie oraz instytucje i organizacje pełniące funkcję wspierającą:
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej,
Komisariat Policji,
Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych,
placówki oświatowe,
Zakłady Opieki Zdrowotnej,
organizacje pozarządowe,
parafie,
Dziennik Urzędowy Województwa Świętokrzyskiego – 13 – Poz. 4098
inne.
2. Mocne strony
a) Dobrze przygotowana i stale doskonaląca umiejętności kadra instytucji działających na rzecz
rodziny,
b) Znajomość problemu i dobrze działające służby zajmujące się profilaktyką i wsparciem
rodzin zagrożonych patologiami,
c) Poparcie działań i współpraca z samorządem gminnym.
3. Słabe strony
a) Niewystarczająca infrastruktura socjalna gminy,
b) Brak wypracowanych systemów wspomagania działań profilaktycznych,
c) Brak spójnego systemu współpracy pomiędzy podmiotami działającymi na rzecz rodzin
zagrożonych przemocą (prokuratura, policja, sądy, pomoc społeczna).
4. Zagrożenia
a) Słaba kondycja ekonomiczna rodzin,
b) Negatywne wzorce zachowań społecznych,
c) Bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych rodzin,
d) Problemy alkoholowe członków rodzin.
VIII. Harmonogram realizacji programu.
Lp. Działanie Zadanie Termin
realizacji
Koszt i źródło
finansowania
Realizator
1 Monitorowanie i
diagnozowanie
zjawiska przemocy w
rodzinie
Zbieranie i
aktualizowanie
informacji na temat
rozmiarów i form
przemocy
2017-2022 Bez
dodatkowych
kosztów
GOPS, Policja,
oświata, służba
zdrowia, GKRPA
Zebranie danych na
temat postaw, wiedzy i
kwalifikacji
pracowników służb
zajmujących się
przemocą w rodzinie
raz w roku Każda jednostka
we własnym
zakresie
Gminny Zespół
Interdyscyplinarny
Przygotowanie danych
na temat przemocy
2017-2022
corocznie
Bez kosztów GOPS, Policja,
GKRPA, oświata,
służba zdrowia
2 Informowanie i
edukowanie
mieszkańców
Prowadzenie akcji
informacyjno-
edukacyjnej
Na bieżąco Bez
dodatkowych
kosztów
Tablice ogłoszeń
strona internetowa
Przygotowanie
materiałów
corocznie W ramach
środków
GOPS
Dziennik Urzędowy Województwa Świętokrzyskiego – 14 – Poz. 4098
informacyjnych przeznaczonych
na zadania w
zakresie
przeciwdziałani
a przemocy w
rodzinie
Podanie do publicznej
wiadomości wykazu
placówek zajmujących
się ofiarami przemocy,
numerów telefonów
zaufania, na Niebieską
Linię
Na bieżąco Bez
dodatkowych
kosztów
Tablice ogłoszeń
strona internetowa
Prowadzenie edukacji
wśród ofiar przemocy w
rodzinie w zakresie
przysługujących im
praw
Na bieżąco Bez
dodatkowych
kosztów
GOPS, Policja,
GKRPA, oświata,
służba zdrowia
3 Zwiększanie
dostępności i
efektywności działań
profilaktycznych
Realizowanie
programów
edukacyjnych
adresowanych do dzieci
i młodzieży
Corocznie W ramach
środków
przeznaczonych
na realizację
Gminnego
Programu
Profilaktyki i
Rozwiązywania
Problemów
Alkoholowych
oraz
przeciwdziałani
a narkomanii
Oświata
4 Podniesienie
kompetencji
zawodowych
pracowników służb
zajmujących się
przeciwdziałaniem
przemocy w rodzinie
Szkolenia w zakresie
stosowania „Niebieskiej
Karty”
2017-2022 W ramach
środków
przeznaczonych
na realizację
Gminnego
Programu
Profilaktyki i
Rozwiązywania
Problemów
Alkoholowych
oraz
przeciwdziałani
a narkomanii,
GOPS
GOPS, Policja,
GKRPA, oświata,
służba zdrowia
5 Zapewnienie pomocy
członkom rodzin, w
których występuje
przemoc
Zapewnienie pomocy
psychologicznej
dzieciom i młodzieży-
świadkom lub ofiarom
przemocy
Na bieżąco Bez
dodatkowych
kosztów
Pedagog szkolny,
GOPS
Dziennik Urzędowy Województwa Świętokrzyskiego – 15 – Poz. 4098
Realizowanie procedury
„Niebieskiej Karty”
Na bieżąco Bez
dodatkowych
kosztów
GOPS, Policja,
GKRPA, oświata,
służba zdrowia
Zapewnienie warunków
do działania dla
Gminnego Zespołu
Interdyscyplinarnego
2017-2022 Bez
dodatkowych
kosztów
Wójt Gminy
Sobków
Udzielanie pomocy w
formie pracy socjalnej i
świadczeń finansowych
Na bieżąco W ramach
środków w
corocznym
planie
finansowym
GOPS
GOPS
6 Budowanie lokalnego
systemu
przeciwdziałania
przemocy
Realizacja zadań
Gminnego Zespołu
Interdyscyplinarnego
2017-2022 Bez
dodatkowych
kosztów
Wójt Gminy
Sobków
Rozwijanie współpracy
podmiotów
działających na rzecz
przeciwdziałania
przemocy
2017-2022 Bez
dodatkowych
kosztów
Gminny Zespół
Interdyscyplinarny
Zawarcie porozumień
pomiędzy instytucjami
w sprawie realizacji
wypracowanych
procedur
2017-2022 Bez
dodatkowych
kosztów
Policja, GOPS, Sąd
Rejonowy w
Jędrzejowie Zespół
Kuratorskiej Służby
Sądowej, GKRPA,
Zespół Placówek
Oświatowych w
Miąsowej, Gminny
Zespół Opieki
Zdrowotnej w
Sobkowie,
Gimnazjum
Publicznym w
Sobkowie
Utworzenie grup
roboczych przez
Na bieżąco Bez
dodatkowych
kosztów
Gminny Zespół
Interdyscyplinarny
IX. Adresaci programu
1. ofiary przemocy,
2. sprawcy przemocy,
3. przedstawiciele instytucji i służb zajmujących się przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie,
4. przedstawiciele władz lokalnych,
5. społeczność lokalna gminy Sobków.
Dziennik Urzędowy Województwa Świętokrzyskiego – 16 – Poz. 4098
X. Przewidywane efekty realizacji Programu
1. Pogłębienie wiedzy społeczności lokalnej Gminy Sobków o zjawisku przemocy domowej i
sposobach radzenia sobie z tym problemem.
2. Zmiana postaw społecznych wobec zjawiska przemocy w rodzinie.
3. Zbudowanie na terenie Gminy Sobków spójnego, pełnozakresowego systemu przeciwdziałania
przemocy w rodzinie.
4. Zmniejszenie rozmiarów zjawiska przemocy domowej.
5. Spadek liczby rodzin, w których interwencje podejmowane są wielokrotnie.
6. Spadek liczby przypadków przemocy w rodzinie.
XI. Monitorowanie
Monitorowanie realizacji Programu odbywać się będzie w oparciu o sprawozdawczość podmiotów
zaangażowanych w jego realizację. Sprawozdania z realizacji Programu podmioty składają do dnia
31 stycznia każdego roku do Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej.
XII. Sprawozdawczość
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Sobkowie do dnia 31 marca każdego roku przedłoży Radzie
Gminy sprawozdanie z realizacji Programu.
XIII. Finansowanie Programu
Program będzie finansowany ze środków budżetu Gminy Sobków, dotacji oraz ze środków
pozabudżetowych pozyskanych z innych źródeł.
Dziennik Urzędowy Województwa Świętokrzyskiego – 17 – Poz. 4098