Ubuntu. Oficjalny podręcznik. Wydanie Vpdf.helion.pl/ubuop5/ubuop5-4.pdf · Ubuntu to dystrybucja...

Idź do

• Spis treści• Przykładowy rozdział• Skorowidz

• Katalog online

• Dodaj do koszyka

• Zamów cennik

• Zamów informacjeo nowościach

• Fragmenty książekonline

Helion SAul. Kościuszki 1c44-100 Gliwicetel. 32 230 98 63e-mail: [email protected]© Helion 1991–2011

Katalog książek

Twój koszyk

Cennik i informacje

Czytelnia

Kontakt

• Zamów drukowanykatalog

Ubuntu. Oficjalnypodręcznik. Wydanie V

Autorzy: Benjamin Mako Hill, Matthew Helmke, Corey Burger

Tłumaczenie: Adam Bąk

ISBN: 978-83-246-2955-8

Tytuł oryginału: The Official Ubuntu Book, (5th Edition)

Format: B5, stron: 360

Sprawdź możliwości darmowego systemu operacyjnego!• Jakie zalety posiada system Ubuntu?

• Jak go zainstalować?

• Jak przygotować serwer oparty o dystrybucję Ubuntu?

Ubuntu to dystrybucja Linuksa, która odmieniła rynek systemów operacyjnych. Przemyślane zabiegi

marketingowe, łatwa instalacja, stabilność oraz szeroki wachlarz możliwości sprawiły, że system

ten trafił do „zwykłych” użytkowników. Użytkowników, którym do tej pory nie śnił się system inny

niż ten z Redmond. Dzięki funkcji LiveCD każdy z nich mógł się przekonać o zaletach Ubuntu bez

konieczności usuwania dotychczas używanego systemu. Stąd droga do sukcesu była już prosta!

W Twoje ręce oddajemy piąte wydanie książki poświęconej właśnie temu systemowi. Dzięki niej

będziesz mógł poznać od podstaw dystrybucję Ubuntu, jej funkcje, zalety, a także drobne

niedociągnięcia. Dowiesz się, jak bezproblemowo przeprowadzić proces instalacji, skonfigurować

system oraz stworzyć konta użytkowników. Ponadto zobaczysz, jakich narzędzi warto używać do

korzystania z poczty elektronicznej oraz przeglądania stron internetowych. Nauczysz się konfigurować

drukarki, współdzielić dane z innymi komputerami w sieci oraz korzystać z wiedzy społeczności

użytkowników, którzy zawsze są chętni do pomocy! Książka ta stanowi idealne źródło informacji na

temat systemu operacyjnego, który zdobył uznanie użytkowników na całym świecie. Dołącz do nich!

• Historia oprogramowania z otwartym kodem źródłowym

• Instalacja Ubuntu

• Rodzaje dystrybucji Ubuntu

• Graficzny interfejs użytkownika

• Pakiet OpenOffice

• Dostosowywanie wyglądu systemu Ubuntu

• Odtwarzanie multimediów

• Instalacja oprogramowania

• Zarządzanie użytkownikami

• Drukowanie

• Serwer oparty o dystrybucję Ubuntu

• Nagrywanie płyt

• Kubuntu - co to jest?

• Dostępne komunikatory

Dołącz do społeczności używającej najpopularniejszej dystrybucji Linuksa!

http://helion.pl

http://helion.pl/zamow_katalog.htm

http://helion.pl/katalog.htm

http://helion.pl/zakupy/add.cgi?id=ubuop5

http://helion.pl/emaile.cgi

http://helion.pl/cennik.htm

http://helion.pl/online.htm

mailto:[email protected]

http://helion.pl/ksiazki/ubuop5.htm

http://www.amazon.com/exec/obidos/ASIN/0137081308/helion-20

http://helion.pl/autorzy/himabe.htm

http://helion.pl/autorzy/burcor.htm

Spis tre�ci

Przedmowa do pierwszego wydania ............................................................................. 15

Wst�p ................................................................................................................................ 19

Podzi�kowania ................................................................................................................. 21

O autorach ....................................................................................................................... 23

Wprowadzenie ................................................................................................................ 25

Rozdzia� 1. Wprowadzenie do Ubuntu ......................................................................... 29Dzika jazda .........................................................................................................................................30Wolne oprogramowanie, oprogramowanie o otwartych �ród�ach, GNU/Linux .............................31

Wolne oprogramowanie i GNU ....................................................................................................31Linux ...............................................................................................................................................32Oprogramowanie o otwartych �ród�ach — open source .............................................................33

Krótka historia Ubuntu ......................................................................................................................34Mark Shuttleworth .........................................................................................................................35Warthogs, czyli Gu�ce ...................................................................................................................36Co oznacza Ubuntu? ......................................................................................................................37Utworzenie Canonical ...................................................................................................................38

Czym jest Ubuntu? ............................................................................................................................39Czym jest dystrybucja? ..................................................................................................................39Ekosystem dystrybucji ..................................................................................................................40Debian i wszech�wiat wolnego oprogramowania ........................................................................42Spo�eczno�� Ubuntu ......................................................................................................................43

Cele i obietnice Ubuntu ....................................................................................................................44Za�o�enia filozoficzne ....................................................................................................................44Kodeks Post�powania Ubuntu ......................................................................................................46

8 Spis tre�ci

Cele techniczne ..............................................................................................................................48B��d #1 ...........................................................................................................................................50

Canonical i Fundacja Ubuntu ...........................................................................................................51Canonical Ltd. ................................................................................................................................51Us�ugi �wiadczone przez Canonical oraz wsparcie techniczne ..................................................52Bazaar i Launchpad .......................................................................................................................53Fundacja Ubuntu ...........................................................................................................................54

Podprojekty Ubuntu, warianty i inne ................................................................................................55Podsumowanie ....................................................................................................................................56

Rozdzia� 2. Instalacja Ubuntu ....................................................................................... 57Wybór odpowiedniej wersji Ubuntu ................................................................................................58

Inne dystrybucje Ubuntu ..............................................................................................................59Czy to wci�� Ubuntu? ....................................................................................................................60

Zdobywanie Ubuntu ..........................................................................................................................60Nagrywanie p�yty CD ....................................................................................................................61

Instalacja z p�yty desktop CD ...........................................................................................................62Wybór j�zyka ..................................................................................................................................63Lokalizacja ......................................................................................................................................64Konfigurowanie uk�adu klawiatury ...............................................................................................65Miejsce na dysku ............................................................................................................................66Identyfikacja ...................................................................................................................................69Przenosiny ......................................................................................................................................70Czynno�ci kocowe .......................................................................................................................71

Instalacja z u�yciem p�yty alternate CD ...........................................................................................71Twoje miejsce na �wiecie ..............................................................................................................71Sprz�t ..............................................................................................................................................72Nazwa serwera i strefa czasowa ....................................................................................................72Tworzenie partycji .........................................................................................................................73Konfigurowanie konta u�ytkownika .............................................................................................76Koczenie instalacji .......................................................................................................................76

Instalacja z pami�ci USB ...................................................................................................................76Instalacja z systemu Windows ...........................................................................................................77Podsumowanie ....................................................................................................................................78

Rozdzia� 3. U�ywanie Ubuntu na komputerach biurkowych ..................................... 79Pierwsza przeja�d�ka z Ubuntu ........................................................................................................81

Uruchamianie aplikacji i wyszukiwanie .......................................................................................82Odnajdywanie plików i katalogów ................................................................................................82Konfigurowanie systemu ...............................................................................................................83Dodawanie kolejnych u�ytkowników ...........................................................................................84Ikony dowi�za ..............................................................................................................................85Aplety ..............................................................................................................................................86Obszar powiadamiania ...................................................................................................................87

Spis tre�ci 9

Aplet Network Manager ................................................................................................................87Zegar ...............................................................................................................................................88Pasek zada ....................................................................................................................................88Wy��czanie komputera i wylogowywanie u�ytkownika ..............................................................90

U�ywanie aplikacji .............................................................................................................................91Przegl�danie internetu za pomoc� Firefoksa ...............................................................................92Tworzenie dokumentów za pomoc� OpenOffice.org ..................................................................95Komunikator Empathy, Gwibber i aplet powiadomie ..............................................................97Ubuntu One ...................................................................................................................................97Evolution — poczta elektroniczna i terminarz ............................................................................98

Zak�adki i wybieranie plików ...........................................................................................................103Ubuntu w ró�nych j�zykach ............................................................................................................104Dostosowywanie wygl�du systemu Ubuntu ...................................................................................105

Zmiana t�a pulpitu ........................................................................................................................105Zmiana motywu ............................................................................................................................106Konfigurowanie wygaszacza ekranu ...........................................................................................106

Zarz�dzanie plikami .........................................................................................................................107Wybieranie, kopiowanie i przenoszenie plików oraz katalogów ...............................................109U�ywanie panelu paska bocznego ..............................................................................................110Zdalny dost�p do plików za pomoc� interfejsu graficznego ......................................................111

Ubuntu i multimedia ........................................................................................................................112Instalowanie kodeków .................................................................................................................112Odtwarzanie plików audio ...........................................................................................................114Odtwarzanie i zgrywanie p�yt CD ..............................................................................................115Kupowanie muzyki ......................................................................................................................116Zarz�dzanie fotografiami .............................................................................................................116Odtwarzanie plików wideo ..........................................................................................................117Edycja plików wideo ...................................................................................................................119Eksploracja Ubuntu .....................................................................................................................119

Aktualizacja do nowego wydania .....................................................................................................126Aktualizowanie systemu ..............................................................................................................126

Podsumowanie ..................................................................................................................................128

Rozdzia� 4. Nabywanie wi�kszej wprawy ................................................................... 129Dodawanie i usuwanie programów oraz pakietów .........................................................................130

Centrum oprogramowania Ubuntu ............................................................................................130Terminologia ................................................................................................................................132Zarz�dzanie programami za pomoc� Synaptica .........................................................................132

Aktualizowanie systemu ...................................................................................................................135Instalowanie aktualizacji .............................................................................................................136Szczegó�owe informacje o aktualizacjach ...................................................................................136Jak zainstalowa� program, którego nie ma w repozytoriach? ...................................................137Zmiana uk�adu menu ...................................................................................................................138

Dodawanie kolejnych u�ytkowników .............................................................................................139

10 Spis tre�ci

Korzystanie z urz�dze zewn�trznych i mediów ...........................................................................141U�ywanie pami�ci USB ...............................................................................................................141Nagrywanie p�yt CD ....................................................................................................................142U�ywanie stacji dyskietek ...........................................................................................................142Korzystanie z aparatów cyfrowych w Ubuntu ............................................................................143

Konfigurowanie drukarki w Ubuntu ...............................................................................................143Gromadzenie informacji ..............................................................................................................145Uruchamianie kreatora konfiguracji ...........................................................................................145Misja zakoczona .........................................................................................................................147Drukowanie zdalne ......................................................................................................................147

Przechowywanie i organizacja plików w Linuksie ...............................................................................148Korzystanie z plików znajduj�cych si� na partycjach Windows ...............................................150

Terminal ............................................................................................................................................151Kopie zapasowe — strategie ............................................................................................................151Wspó�praca z Windows ...................................................................................................................153

Uruchamianie aplikacji ................................................................................................................153Podsumowanie ..................................................................................................................................154

Rozdzia� 5. Serwer Ubuntu .......................................................................................... 155Czym jest Ubuntu Server? ..............................................................................................................156Instalowanie serwera Ubuntu .........................................................................................................158

Kilka sztuczek instalatora ............................................................................................................158Partycjonowanie ...........................................................................................................................159Historia RAID ..............................................................................................................................160Zak�adanie macierzy RAID .........................................................................................................162Historia LVM ...............................................................................................................................164Ustawianie LVM ..........................................................................................................................166Szyfrowanie katalogu domowego i dobór oprogramowania ......................................................168Prawie gotowe — ale precz od konta root! .................................................................................169

Zarz�dzanie pakietami w Ubuntu ...................................................................................................169Archiwum Ubuntu .......................................................................................................................170ród�a i repozytoria APT .............................................................................................................170dpkg ..............................................................................................................................................171R�czne instalowanie pakietu .......................................................................................................172apt-get i apt-cache ........................................................................................................................174Aktualizacja wydania dystrybucji ................................................................................................176aptitude .........................................................................................................................................178Sztuczki i kruczki .........................................................................................................................179

Bezpieczestwo serwera Ubuntu ....................................................................................................180Zarz�dzanie kontami u�ytkowników ...........................................................................................181Bezpieczestwo systemu plików .................................................................................................182Reglamentowanie zasobów systemowych ..................................................................................183Pliki dzienników systemowych ...................................................................................................184S�owo o bezpieczestwie sieci ....................................................................................................185Ostatnie s�owa na temat bezpieczestwa ...................................................................................186

Spis tre�ci 11

Zaawansowane zagadnienia .............................................................................................................187Wirtualizacja ................................................................................................................................187Replikacja dysków ........................................................................................................................189Przetwarzanie w chmurze ...........................................................................................................190

Podsumowanie ..................................................................................................................................191

Rozdzia� 6. Jeszcze wi�cej programów dla Ubuntu .................................................. 193Tworzenie grafiki za pomoc� programów GIMP i Inkscape .........................................................194

GIMP ............................................................................................................................................194Inkscape .......................................................................................................................................200

DTP i Scribus ...................................................................................................................................205Bawi�c, uczy — ucz�c, bawi, czyli oprogramowanie edukacyjne .............................................209

Rzut oka w przysz�o��: GNOME Shell i Zeitgeist .........................................................................215Szybciej, szybciej… GNOME Do i Docky ....................................................................................220Podsumowanie ..................................................................................................................................223

Rozdzia� 7. Spo�eczno�� Ubuntu ................................................................................. 225Kana�y ...............................................................................................................................................227

Listy dystrybucyjne poczty elektronicznej .................................................................................227IRC (Internet Relay Chat) ...........................................................................................................229Fora WWW ..................................................................................................................................231Wiki ..............................................................................................................................................232Serwis Fridge ...............................................................................................................................234Zjazdy i sp�dy programistów ......................................................................................................235Konferencje u�ytkowników .........................................................................................................237Planet Ubuntu ..............................................................................................................................238

Zespo�y, procesy i nadzór ................................................................................................................238Zespo�y .........................................................................................................................................240Reprezentacje spo�eczno�ci lokalnych .......................................................................................241MOTU ..........................................................................................................................................241Rada Spo�eczno�ci Ubuntu .........................................................................................................242Rada Techniczna ..........................................................................................................................244Samozwaczy �askawy Do�ywotni Dyktator Ubuntu ..............................................................245Ubunteros i cz�onkowie Ubuntu .................................................................................................245

Jak si� przy��czy�? ............................................................................................................................246Or�downictwo ..............................................................................................................................247Wsparcie .......................................................................................................................................247Pomys�y i propozycje ...................................................................................................................247Dokumentacja ..............................................................................................................................248Oprawa .........................................................................................................................................248T�umaczenia i lokalizacje .............................................................................................................248Zapewnianie jako�ci .....................................................................................................................249Programowanie i przygotowywanie pakietów ............................................................................249

Podsumowanie ..................................................................................................................................250

12 Spis tre�ci

Rozdzia� 8. Kubuntu ..................................................................................................... 251Wprowadzenie do Kubuntu ............................................................................................................252

Historia KDE ...............................................................................................................................253Historia Kubuntu .........................................................................................................................254

Instalowanie Kubuntu ......................................................................................................................255Gdzie znale�� Kubuntu? .............................................................................................................255Czy mo�na zamieni� zainstalowane ju� Ubuntu w Kubuntu? ..................................................255Instalowanie Kubuntu z p�yty Desktop CD ...............................................................................256

Poruszanie si� po Kubuntu ..............................................................................................................259Wy��czanie komputera i koczenie sesji ....................................................................................261Korzystanie z sudo zamiast z konta superu�ytkownika .............................................................261

Dostosowywanie Kubuntu ...............................................................................................................262Dostosowywanie Plasmy .............................................................................................................262GHNS, czyli dostawa towaru ......................................................................................................264

Administrowanie systemem .............................................................................................................264Instalowanie nowych pakietów ...................................................................................................265Zarz�dzanie repozytoriami ..........................................................................................................268Uaktualnianie Kubuntu ...............................................................................................................269Jak dba� o aktualno�� systemu? ..................................................................................................269Ustawienia systemowe .................................................................................................................269Wygl�d ..........................................................................................................................................270Osobiste ........................................................................................................................................271Sie� i po��czenia ...........................................................................................................................271Administracja systemu .................................................................................................................271Dodawaj i usuwaj oprogramowanie ............................................................................................272Konfiguracja drukarki ..................................................................................................................272Zak�adka Zaawansowane .............................................................................................................272Zaawansowane ustawienia u�ytkownika .....................................................................................273System ..........................................................................................................................................275

Zarz�dzanie plikami w Kubuntu .....................................................................................................277Wprowadzenie do Dolphina .......................................................................................................277Zmiany w strukturze systemu plików .........................................................................................278Wprowadzenie do Konquerora ...................................................................................................278Dost�p do partycji systemu Windows ........................................................................................280Dost�p do nap�dów USB ............................................................................................................280Zarz�dzanie zbiorami muzycznymi ............................................................................................280

Popularne aplikacje ..........................................................................................................................281OpenOffice.org ............................................................................................................................281Przegl�danie WWW za pomoc� Konquerora ............................................................................282Przegl�danie WWW za pomoc� Firefoksa .................................................................................283Nagrywanie p�yt CD (z muzyk� i danymi) .................................................................................284Komunikatory internetowe .........................................................................................................286IRC ...............................................................................................................................................286Kontact .........................................................................................................................................287

Spis tre�ci 13

Tryb kiosku ...................................................................................................................................290Wycieczka po krainie Kubuntu ...................................................................................................291Sztuczki i kruczki .........................................................................................................................293

Szukanie pomocy i wspó�praca ze spo�eczno�ci� ...........................................................................294Szukanie pomocy .........................................................................................................................294Wspó�praca ze spo�eczno�ci� ......................................................................................................295

Podsumowanie ..................................................................................................................................295

Rozdzia� 9. Wydanie dla netbooków ........................................................................... 297Instalacja na netbooku .....................................................................................................................298U�ywanie Launchera .......................................................................................................................300

U�ywanie Launchera 2D .............................................................................................................300Lista otwartych okien .......................................................................................................................303Maksymalizowanie okien .................................................................................................................304Z powrotem do standardowego Ubuntu .........................................................................................305Programy, które ulepsz� Twój netbook ..........................................................................................305

Cheese ..........................................................................................................................................306FBReader .....................................................................................................................................306Cellwriter .....................................................................................................................................307Xournal .........................................................................................................................................308

Ró�nice w porównaniu z wersj� dla komputerów biurkowych .....................................................308Pulpity wirtualne .........................................................................................................................309

Podsumowanie ..................................................................................................................................309

Rozdzia� 10. Projekty Ubuntu ...................................................................................... 311Warianty oficjalne ............................................................................................................................312

Kubuntu ........................................................................................................................................312Edubuntu .....................................................................................................................................313Ubuntu Server .............................................................................................................................315

Inne warianty ....................................................................................................................................315Xubuntu ........................................................................................................................................315Ubuntu Studio ..............................................................................................................................316Mythbuntu ...................................................................................................................................316

Inne dystrybucje ..............................................................................................................................317Guadalinex ....................................................................................................................................317gNewSense ...................................................................................................................................318Linux Mint ...................................................................................................................................318Lubuntu ........................................................................................................................................319

Launchpad ........................................................................................................................................319Soyuz ............................................................................................................................................320T�umaczenia w Launchpadzie ....................................................................................................321B��dy a Launchpad ......................................................................................................................322Launchpad Blueprint Tracker .....................................................................................................323Launchpad Answers ....................................................................................................................323

14 Spis tre�ci

Inne komponenty infrastruktury .................................................................................................324Bazaar ...........................................................................................................................................324Launchpad Ground Control ........................................................................................................325

Podsumowanie ..................................................................................................................................325

Rozdzia� 11. Forum Ubuntu — wprowadzenie ......................................................... 327Czym jest forum Ubuntu? ...............................................................................................................328Historia forum Ubuntu w skrócie ...................................................................................................328Jak mo�na si� w��czy�? ....................................................................................................................329Pytania, tematy, rozmowy ................................................................................................................333Kluczowe osoby na forum ................................................................................................................334Ciekawostki ......................................................................................................................................335Fundamenty forum Ubuntu ............................................................................................................336Podsumowanie ..................................................................................................................................336

Dodatek A Witamy w wierszu polece� ...................................................................... 337Uruchamianie terminala ..................................................................................................................337Zaczynamy ........................................................................................................................................338Tworzenie potoków ..........................................................................................................................339Wykonywanie polece z uprawnieniami superu�ytkownika .........................................................340Uzyskiwanie pomocy .......................................................................................................................341Poruszanie si� po systemie plików ..................................................................................................341Manipulowanie plikami i katalogami ..............................................................................................342Polecenia informacji o systemie ......................................................................................................343Przeszukiwanie i edytowanie plików tekstowych ..............................................................................344Obs�uga kont u�ytkowników i grup ................................................................................................345Pomoc w wierszu polece ................................................................................................................346Przeszukiwanie stron dokumentacji systemowej ...............................................................................347Stosowanie symboli wieloznacznych ..............................................................................................347Uruchamianie wielu polece ...........................................................................................................348

Uruchamianie sekwencyjne ........................................................................................................348Zarz�dzanie terminalem za pomoc� narz�dzia byobu ...............................................................349U�ywanie byobu w terminalu GNOME ....................................................................................350

Zaawansowane zastosowania wiersza polece ...............................................................................350

Skorowidz ...................................................................................................................... 351

Rozdzia� 4

Nabywaniewi�kszej wprawy

� Dodawanie i usuwanie programów oraz pakietów

� Aktualizowanie systemu

� Dodawanie kolejnych u�ytkowników

� Korzystanie z urz�dze zewn�trznych i mediów

� Konfigurowanie drukarki w Ubuntu

� Przechowywanie plików w Linuksie i ich organizacja

� Terminal

� Kopie zapasowe — strategia

� Wspó�praca z Windows

� Podsumowanie

130 Rozdzia� 4 � Nabywanie wi�kszej wprawy

JAK JU� MO�NA BY�O SI� PRZEKONA , Ubuntu jest stosunkowo prosty w konfiguracjii codziennym u�ytku. Z up�ywem czasu u�ytkownicy zwykle chc� zmieni� dost�pnyzestaw oprogramowania; eksperymentowa� z innymi aplikacjami dost�pnymi w sys-temie, zamontowa� nowe urz�dzenia, na przyk�ad drukarki, i zacz�� ich u�ywa�,uzyska� dost�p do zdalnych serwerów, wypróbowa� s�ynny (ale czasem i gro�niebrzmi�cy) terminal, a mo�e nawet uruchomi� programy z Windows. W Ubuntu po-wy�sze cele mo�na osi�gn�� na wiele sposobów. S� one nieco bardziej skompliko-wane, ani�eli tematy omówione w poprzednich rozdzia�ach, ale spo�eczno�� Ubuntunieustannie próbuje uczyni� je tak prostymi, jak to tylko mo�liwe, a ten rozdzia�mo�e by� pocz�tkiem nowej przygody.

Dodawanie i usuwanie programóworaz pakietówChocia� Ubuntu domy�lnie zawiera zestaw oprogramowania, którego u�ytkownicypotrzebuj�, czasem pojawia si� konieczno�� zainstalowania dodatkowych aplikacji,na przyk�ad programu do DTP czy po prostu gry. Najprostszym sposobem na ichdodanie jest u�ycie Centrum oprogramowania Ubuntu, które — cho� niezwykle prostew u�yciu — ma jednak kilka ogranicze. Poni�ej opisano równie� dodatkowe sposobyinstalacji oprogramowania. Programy do dodawania i usuwania aplikacji s� ze sob�powi�zane, zatem mo�na wykorzystywa� je zamiennie lub ��czy� ich dzia�anie.

Centrum oprogramowania UbuntuPodobnie jak inne narz�dzia opisane dalej, Centrum oprogramowania Ubuntu in-staluje pakiety z internetowych repozytoriów Ubuntu.

Aby uruchomi� Centrum oprogramowania Ubuntu, wystarczy klikn�� odpowiedni�pozycj� w menu Programy. Podczas pierwszego uruchomienia, a tak�e co jaki� czaspó�niej, kilka sekund zajmie aktualizacja list dost�pnego i zainstalowanego oprogra-mowania. Po zakoczeniu procesu inicjalizacji zostanie wy�wietlone okno widocznena rysunku 4.1.

Okno jest podzielone na dwie g�ówne cz��ci. Po lewej stronie dost�pne s� opcjeumo�liwiaj�ce sprawdzenie ju� zainstalowanego oprogramowania lub pobranie no-wego. Po zaznaczeniu opcji Pobierz program w prawym panelu zostanie wy�wietlonalista oprogramowania wraz z kategori� Programy wyró�nione obejmuj�c� niektórez popularnych aplikacji w repozytoriach Ubuntu, które jednak nie zosta�y zain-stalowane domy�lnie (rysunek 4.2). Aby uzyska� wi�cej informacji na temat danego

Dodawanie i usuwanie programów oraz pakietów 131

Rysunek 4.1. Ekran g�ówny Centrum oprogramowania Ubuntu

Rysunek 4.2. Programy wyró�nione w Centrum oprogramowania

programu, nale�y go zaznaczy� i klikn�� odpowiedni przycisk. To naprawd� zupe�nieproste. Aby cofn�� si� do ekranu g�ównego, wystarczy klikn�� przycisk ze strza�k�w górnym panelu lub przycisk Pobierz program.


Domy�lnie w Centrum oprogramowania Ubuntu widoczne s� wszystkie aplikacjedost�pne dla systemu, ��cznie ze wspieranymi przez ochotników skupionych w spo-�eczno�ci (tak zwanym MOTU; wi�cej na ten temat w rozdziale 7.). Korzystaniez Centrum oprogramowania Ubuntu do instalacji aplikacji zarówno dost�pnychw oficjalnych repozytoriach, jak i wspieranych przez spo�eczno�� to doskona�e roz-wi�zanie dla wi�kszo�ci u�ytkowników; jednak czasami potrzebne jest nieco bardziejkonserwatywne podej�cie. Mo�na wówczas ograniczy� liczb� wy�wietlanych pozycji,wybieraj�c z menu opcj� Dostarczane przez Ubuntu; wtedy pojawi� si� tylko teprogramy, które s� monitorowane i aktualizowane przez Canonical, firm� stoj�c� zaUbuntu. Takie podej�cie jest czasem preferowane w firmach oczekuj�cych czy wr�czwymagaj�cych powa�niejszych gwarancji obs�ugi technicznej.

TerminologiaNim przejdziemy dalej, warto zaznajomi� si� z kilkoma terminami, które s� u�ywanedo opisu instalacji oprogramowania na komputerze, a tak�e dzia�ania samego systemu.

1. APT (Advanced Package Tool) — opisuje ca�y system internetowychrepozytoriów, pobieranych z nich pakietów oraz ich instalacj�. Nie jestwidoczny podczas korzystania z graficznych programów do instalacji,takich jak Centrum oprogramowania Ubuntu, natomiast trudno go niezauwa�y� podczas pracy w terminalu z narz�dziami, takimi jak apt-getczy aptitude. Tak czy inaczej, APT po prostu pracuje.

� Repozytoria, kana�y oprogramowania — w �wiecie Ubuntu ogromnymagazyn oprogramowania zosta� podzielony na oficjalne i nieoficjalnerepozytoria.

� Pakiety — aplikacje przechowywane s� w pakietach, które zawieraj�opisy instalowanych programów, ale tak�e informacje dla mened�erapakietów na temat ich uruchomienia oraz metody bezpiecznejinstalacji i usuwania.

� Zale�no�ci — opisuj� programy konieczne do uruchomienia innychprogramów. I tak do uruchomienia programu Centrum oprogramowaniaUbuntu potrzebny jest APT, który — dzia�aj�c w ukryciu — zajmujesi� wieloma szczegó�ami podczas procesu instalacji plików.

Zarz�dzanie programami za pomoc� SynapticaSynaptic, zwany te� mened�erem pakietów, to pot��ne narz�dzie z graficznym in-terfejsem. Centrum oprogramowania Ubuntu pracuje z pakietami, w których umiesz-czono programy, natomiast Synaptic wykorzystuje wszystkie pakiety: zawieraj�ce

Dodawanie i usuwanie programów oraz pakietów 133

aplikacje, biblioteki i inne fragmenty oprogramowania. Dokonywanie zmian w sys-temie na tym poziomie jest bardziej skomplikowane, ale umo�liwia te� bardziejszczegó�ow� kontrol�. Mo�na na przyk�ad zainstalowa� bibliotek� niezb�dn� dodzia�ania danego programu, która nie znajduje si� w pakiecie.

WSKAZÓWKA Czym jest biblioteka?Biblioteka — w kontek�cie aplikacji — to zbiór funkcji programistycznych, które mog� bywykorzystywane przez kilka programów. Zbiór ten znajduje si w jednym pakiecie, dzikiczemu nie trzeba umieszcza go osobno w innych programach, oszczdzaj�c w ten sposóbmiejsce; kiedy program potrzebuje funkcji znajduj�cej si w danej bibliotece, po prostu odwo�ujesi do niej. U�atwia to równie� proces aktualizacji, na przyk�ad po opublikowaniu poprawekbezpiecze�stwa, poniewa� mo�na zmieni kod w jednym miejscu, a bdzie zastosowany w wieluprogramach. Obs�uga oprogramowania przy u�yciu bibliotek jest du�o bardziej efektywna.

Synaptic mo�na odnale�� w menu System/Administracja/Mened�er pakietów Synaptic.Po uruchomieniu programu wy�wietlone zostanie okno widoczne na rysunku 4.3.

Rysunek 4.3. G�ówne okno narzdzia Synaptic

WSKAZÓWKA Sk�d ta nazwa?Sk�d wzi�a si nazwa Synaptic? To gra s�ów oparta na s�owach „synapsa” i „APT”.


Instalowanie pakietów

Korzystanie z Synaptica jest ca�kiem proste. Po odnalezieniu pakietu, który ma zosta�zainstalowany, nale�y zaznaczy� pole wyboru znajduj�ce si� po lewej stronie i z wy-�wietlonego menu wybra� opcj� Zaznacz do instalacji. Je�eli konieczne b�dzie spe�nie-nie dodatkowych zale�no�ci, zostan� one wy�wietlone w oknie (rysunek 4.4). W oknietym nale�y klikn�� przycisk Zaznacz. Po zaznaczeniu wszystkich pakietów, które maj�by� zainstalowane, wystarczy klikn�� przycisk Zastosuj znajduj�cy si� na pasku Sy-naptica, a odpowiednie pliki zostan� pobrane i rozpocznie si� proces ich instalacji.

Rysunek 4.4. Okno informuj�ce o dodatkowych, ale koniecznych pakietach do zainstalowania

Usuwanie pakietów

Aby usun�� wybrany pakiet, nale�y klikn�� zielony kwadrat znajduj�cy si� obok jegonazwy i z menu, które pojawi si� po klikni�ciu, wybra� opcj� Zaznacz do usuni�cia.Tak jak podczas instalacji, mo�e zosta� wy�wietlone okno informuj�ce o dodatko-wych pakietach do usuni�cia (rysunek 4.5). S� to zwykle pakiety zale�ne od g�ównegopakietu, który ma w�a�nie zosta� usuni�ty. Je�eli z systemu maj� by� te� usuni�tewszystkie pliki konfiguracyjne, wówczas nale�y wybra� opcj� Zaznacz do ca�kowitegousuni�cia. Po wybraniu odpowiednich pakietów trzeba klikn�� znajduj�cy si� na pa-sku narz�dzi przycisk Zastosuj, co spowoduje rozpocz�cie procesu usuwania instalacji.

Wyszukiwanie pakietów

Gdzie rozpocz�� wyszukiwanie pakietów? Najszybciej i najpro�ciej rozpocz��, poprostu wpisuj�c s�owo w polu Szybkie wyszukiwanie umieszczonym w górnym pa-nelu okna Synaptica. Aby wy�wietli� okno wyszukiwania, mo�na te� u�y� przycisku

Aktualizowanie systemu 135

Rysunek 4.5. Okno informuj�ce o dodatkowych pakietach

Szukaj z paska lub wykorzysta� skrót klawiszowy Ctrl+F. Domy�lnie pakiety s� wy-szukiwane wed�ug nazwy oraz opisu, ale mo�na zmieni� te ustawienia, poniewa� dodyspozycji jest kilka innych kryteriów.

Je�eli u�ytkownik wie, w której sekcji znajduje si� poszukiwany pakiet, nale�y za-znaczy� j� w lewym panelu (by� mo�e trzeba b�dzie prze��czy� panel do widokuDzia�y). W tym celu nale�y klikn�� przycisk Dzia�y znajduj�cy si� w dolnej cz��cilewego panelu i przejrze� zaznaczon� sekcj�.

Obok przycisku Dzia�y, w dolnej lewej cz��ci okna, dost�pne s� inne przyciski umo�-liwiaj�ce wy�wietlanie i sortowanie pakietów, zdecydowanie warto je pozna�. Przy-cisk Stan umo�liwia sortowanie statusu instalacji. Domy�lnie pakiety s� posortowanewed�ug repozytoriów, z których s� instalowane (chyba �e nie zosta�y zainstalowanez repozytoriów; wi�cej informacji na temat samodzielnego instalowania pakietówmo�na znale�� w punkcie „Jak zainstalowa� program, którego nie ma w repozyto-riach?”, dalej w tym rozdziale). Mo�na równie� dostosowa� filtry do w�asnych potrzeb.

Aktualizowanie systemu aden program czy system operacyjny nie jest doskona�y. Z tego w�a�nie powoduprogrami�ci Ubuntu publikuj� aktualizacje bezpieczestwa i poprawki. S� one umiesz-czane w repozytoriach Ubuntu i ca�kiem proste w instalacji.

Wi�kszo�� publikowanych aktualizacji b�dzie dotyczy�a kwestii bezpieczestwa.Ich ukazanie si� oznacza, �e programi�ci znale�li w oprogramowaniu s�aby punkt,ale tak�e to, �e uda�o si� go wyeliminowa�. Pojawi si� te� pewna liczba poprawek


usuwaj�cych b��dy krytyczne. U�ytkownicy domowi w�a�ciwie nie maj� powodów,aby nie instalowa� poprawek natychmiast po ich ukazaniu si�; mog�oby to zagrozi�bezpieczestwu systemu. Chocia� Ubuntu jest znacz�co lepiej zabezpieczone przedzagro�eniami niepokoj�cymi niektóre inne systemy operacyjne, takimi jak wirusyczy oprogramowanie szpieguj�ce, nale�y pami�ta�, i� �aden komputer nie jest zu-pe�nie bezpieczny, a to dlatego, �e nie ma oprogramowania doskona�ego. Kiedy zo-stanie wykryty problem, który mo�e dotyczy� bezpieczestwa systemu, na przyk�adprzepe�nienie bufora, wówczas poprawki s� przygotowywane i publikowane takszybko, jak to mo�liwe, nawet je�li zagro�enie wydaje si� by� odleg�e. Programi�ciUbuntu przyj�li równie� rygorystyczn� polityk� nieumieszczania w stabilnych wy-daniach nowych wersji programów z nowymi czy zmienionymi funkcjami. Takapraktyka powoduje, �e system jest stabilniejszy, bo nie wprowadza si� do niego no-wych problemów.

Instalowanie aktualizacjiUbuntu codziennie sprawdza repozytoria w poszukiwaniu nowszych wersji zain-stalowanego oprogramowania; gdy potrzebna b�dzie aktualizacja, u�ytkownik zo-stanie poinformowany.

Ubuntu 10.04 obs�uguje aktualizacj� pakietów za pomoc� mened�era aktualizacji.U�ytkownik jest powiadamiany o poprawkach bezpieczestwa, a tak�e o pojawieniusi� nowej wersji Ubuntu. Poniewa� wydanie 10.04 ma d�ugoterminowe wsparcie,system poinformuje u�ytkownika tylko o kolejnym wydaniu LTS, co oznacza, �e dokwietnia roku 2012 w tej materii b�dzie panowa�a cisza. Ustawienie to mo�na zmie-ni�; w tym celu nale�y z menu wybra� System/Administracja/Mened�er aktualizacjii klikn�� Ustawienia.

Szczegó�owe informacje o aktualizacjachW oknie Mened�er aktualizacji (rysunek 4.6) mo�na znale�� te� bardziej szczegó�oweinformacje na temat usuwanych usterek. Po klikni�ciu Wy�wietl szczegó�y pokazanezostan� informacje o tym, co zosta�o naprawione i w jaki sposób. Mo�e tam znajdo-wa� si� równie� lista CVE. Zawiera ona unikalne identyfikatory przypisane do po-szczególnych luk w zabezpieczeniach. Na stronie http://cve.mitre.org/ mo�na znale��szczegó�y na temat takich usterek. Jednak na co dzie wi�kszo�� u�ytkowników niemusi przejmowa� si� takimi szczegó�ami (i nie przejmuje si�).

Aktualizowanie systemu 137

Rysunek 4.6. Informacja o dostpnych aktualizacjach

Jak zainstalowa� program,którego nie ma w repozytoriach?Chocia� repozytoria zawieraj� ogromn� ilo�� pakietów, czasem brak w nich tego,który akurat jest potrzebny. Pierwsz� rzecz�, któr� nale�y sprawdzi�, jest to, czy zo-sta�y w��czone dodatkowe repozytoria, takie jak universe i multiverse. Mo�na to zrobi�z menu System/Administracja/ród�a oprogramowania. W zak�adce Oprogramo-wanie Ubuntu nale�y sprawdzi�, czy zaznaczono pola wyboru dla repozytoriów main,multiverse restricted i universe. Wi�cej informacji na ten temat mo�na znale�� nastronie https://help.ubuntu.com/community/Repositories.

WSKAZÓWKA Wyczerpane repozytoriaRepozytoria universe zawieraj� tysi�ce pakietów bd�cych cz�ci� dystrybucji Debian, na którejoparte jest Ubuntu. Wszystkie te pakiety s� ca�kowicie wolne i wspierane przez spo�eczno�oraz programistów Ubuntu.

Repozytoria multiverse zawieraj� wiele pakietów, które mo�na swobodnie pobiera i instalowa,ale nie nale�� one ca�kowicie do wolnego oprogramowania. Je�eli u�ytkownik chce u�ywa tylkow pe�ni wolnego oprogramowania, nie powinien korzysta z tych repozytoriów.


Je�eli po dodaniu wymienionych repozytoriów nadal nie mo�na znale�� pakietu, na-le�y przeprowadzi� polowanie na dodatkowe repozytoria za pomoc� wyszukiwarkii sprawdzi�, czy uda si� odnale�� odpowiednie. Je�li polowanie si� powiedzie, nale�yje doda�, korzystaj�c z omówionego wcze�niej okna ród�a oprogramowania, a na-st�pnie za pomoc� Synaptica zainstalowa� poszukiwany pakiet.

Jednymi z typowych, dodatkowych repozytoriów, na które mo�na liczy�, s� tzw.PPA (Personal Package Archive). Cenne informacje na temat korzystania z repozy-toriów PPA mo�na znale�� na stronie https://help.launchpad.net/Packaging/PPA/InstallingSoftware.

Je�eli nie mo�na odnale�� w�a�ciwych repozytoriów, nale�y szuka� pakietów dlaDebiana (z rozszerzeniem .deb); s� one zwykle dost�pne na stronach konkretnychprogramów, tak jest na przyk�ad w przypadku Readera firmy Adobe czy komunika-tora Skype. Wystarczy tak� paczk� pobra� i uruchomi�, klikaj�c dwukrotnie. Je�elipakiet dla Debiana nie istnieje, nale�y wyszuka� autopakiet (wi�cej w dalszej cz��cirozdzia�u).

Je�eli wszystko zawiedzie, by� mo�e trzeba b�dzie pobra� kod �ród�owy i skompilo-wa� program, korzystaj�c z instrukcji na stronie https://help.ubuntu.com/community/CompilingSoftware.

Zmiana uk�adu menuChocia� domy�lny uk�ad menu Programy, Miejsca i System jest logiczny, czytelnikmo�e dopasowa� go bardziej do swoich potrzeb, przesuwaj�c niektóre pozycje w nowemiejsca, ukrywaj�c inne i tym podobne. Wszystko to mo�na �atwo wykona�, korzy-staj�c z umieszczonego w systemie edytora menu.

Aby dokona� zmian w menu, nale�y wybra� kolejno System/Preferencje/Menu g�ównelub klikn�� menu prawym przyciskiem myszy i z wy�wietlonej listy wybra� Zmody-fikuj menu. Niezale�nie od wybranej metody, zostanie wy�wietlone okno edytora(rysunek 4.7).

Korzystanie z edytora menu jest intuicyjne. Aby zmieni� pozycje menu, wystarczyklikn�� odpowiednie podmenu widoczne na li�cie z lewej strony okna, a nast�pnieusun�� lub doda� zaznaczenie przy odpowiedniej pozycji. Aby doda� now� pozycj�,nale�y zaznaczy� odpowiednie podmenu, a nast�pnie klikn�� przycisk Nowa pozycjaznajduj�cy si� po prawej stronie. Zostanie wówczas otwarte nowe okno (rysunek 4.8).

W menu mo�na umieszcza� programy (to domy�lna zawarto��), programy urucha-miane w terminalu czy pliki. Nale�y wybra� odpowiednie ustawienie w polu Typ;mo�na te� zostawi� domy�ln� pozycj� Program. W kolejnym polu trzeba wprowa-dzi� nazw� pozycji, w polu Polecenie wprowadzi� komend� (lub poda� lokalizacj�

Dodawanie kolejnych u�ytkowników 139

Rysunek 4.7. Za pomoc� edytora mo�na �atwo zmienia uk�ad menu

Rysunek 4.8. W tym oknie mo�na swobodnie dodawa nowe pozycje do menu

pliku, je�eli w pierwszym polu wybrano Typ: Po�o�enie), a na kocu krótki opis w poluKomentarz. Aby wskaza� program do uruchomienia lub plik, mo�na te� skorzysta�z przycisku Przegl�daj. Na kocu mo�na jeszcze klikn�� przycisk z ikon� i wybra�jeden z dost�pnych symboli graficznych. Pozostaje ju� tylko klikni�cie OK, a nowapozycja menu zostanie dodana.

Dodawanie kolejnych u�ytkownikówNiektóre komputery s� u�ytkowane tylko przez jedn� osob�; ale do wielu innychdost�p ma kilka osób. Kiedy z danego komputera korzysta wi�cej ni� jedna osoba,zawsze dobrym pomys�em jest utworzenie osobnych kont dla ka�dej z nich. Daje


to te� wszystkim u�ytkownikom swobod� zmiany i dostosowywania ustawie dow�asnych preferencji bez ryzyka ingerencji w cudze ustawienia (na przyk�ad ka�dymo�e wybra� w�asn� tapet� pulpitu czy motyw i nie wp�ynie to na wygl�d systemudla pozosta�ych osób). Oznacza to równie� mo�liwo�� tworzenia kont z uprawnie-niami administracyjnymi dla osób, którym mo�na powierzy� zmian� ustawie dlaca�ego systemu, oraz kont z ograniczonymi uprawnieniami dla u�ytkowników nie-potrzebuj�cych takich mo�liwo�ci. Dzi�ki temu system b�dzie bezpieczniejszy.

Aby doda� nowego u�ytkownika, nale�y z menu wybra� System/Administracja/U�ytkownicy i grupy. Kiedy zostanie wy�wietlone okno dialogowe, trzeba klikn��przycisk Dodaj w dolnym lewym rogu. W oknie Utworzenie nowego u�ytkownika,które zostanie wy�wietlone, nale�y wprowadzi� nazw� u�ytkownika i nazw� skró-con�, wykorzystywan� do logowania si� (na przyk�ad Jan Kowalski i janko). Mo�narównie� zdecydowa� o tym, czy katalog domowy ma by� zaszyfrowany. Po klikni�ciuOK w nast�pnym oknie nale�y wprowadzi� has�o dla u�ytkownika lub skorzysta�z has�a utworzonego automatycznie.

Mo�na wy��czy� konieczno�� podawania has�a podczas logowania, ale nie zalecamytego rozwi�zania, chyba �e konto pozbawione b�dzie uprawnie administratorai u�ywane do specjalnych celów, na przyk�ad komputer przeznaczony jest dla dzieci,a konto administratora uruchamiane b�dzie przez doros�ych tylko do celów bie��cejobs�ugi systemu.

Po klikni�ciu OK w oknie Zmiana has�a u�ytkownika konto zostanie utworzone i po-jawi si� na li�cie kont obecnych w systemie (lista po lewej stronie okna). Domy�lniekonta tworzone s� dla zwyk�ego u�ytkownika. Aby nada� u�ytkownikowi prawaadministratora lub inne dodatkowe uprawnienia, nale�y pod�wietli� jego nazw� nali�cie, a nast�pnie klikn�� znajduj�cy si� po prawej stronie przycisk Zaawansowaneustawienia. Z tego poziomu mo�na zmieni� mi�dzy innymi informacje kontaktowedotycz�ce u�ytkownika czy jego uprawnienia.

Mo�na równie� usun�� konto u�ytkownika, zarz�dza� grupami czy cz�onkostwemw grupach i wykonywa� inne czynno�ci.

Czytelnicy preferuj�cy prac� w terminalu do powy�szych celów mog� u�y� poleceniaadduser po zalogowaniu si� na konto z uprawnieniami administracyjnymi:

ubuntu@test:~$ sudo adduser michal

Po wprowadzeniu has�a w systemie zostanie utworzony nowy u�ytkownik michal.W trakcie tego procesu trzeba b�dzie udzieli� odpowiedzi na kilka pyta. Po ichwprowadzeniu powstanie nowe konto.

Aby usun�� u�ytkownika z wykorzystaniem terminala, zamiast polecenia adduseropisanego przed momentem nale�y u�y� polecenia deluser. Wi�cej informacji natemat pracy z kontami u�ytkowników z wiersza polece mo�na znale�� w dodatku.

Korzystanie z urz�dze zewn�trznych i mediów 141

Korzystanie z urz�dze zewn�trznych i mediówU�ywanie urz�dze, takich jak pami�ci USB czy nagrywarki, jest w Ubuntu prostei intuicyjne. W wi�kszo�ci przypadków wystarczy je pod��czy� i ju� dzia�aj�. Ka�deurz�dzenie nale�y przed u�yciem zamontowa�, ale system robi to automatycznie.Najwa�niejsze, aby pami�ta� o odmontowaniu1 urz�dzenia przed jego od��czeniemod komputera. Odmontowywanie nap�dów pozwala upewni� si�, �e wszystkie danezosta�y skopiowane na no�nik przed jego wyj�ciem.

WSKAZÓWKA Problemy z odmontowywaniemJe�eli wyst�pi� jakie� problemy z odmontowaniem urz�dzenia, nale�y najpierw upewni si, czynie jest ono u�ywane. Je�eli na przyk�ad w mened�erze plików otwarte jest okno z dostpemdo urz�dzenia, oznacza to, �e jest ono u�ywane i w zwi�zku z tym nie mo�e by odmontowane.Jako generaln� zasad nale�y przyj�, �e wszystkie programy, które mog� korzysta z urz�dze�,musz� by zamknite, to powinno rozwi�za problem.

Je�eli u�ytkownik b�dzie chcia� sprawdzi�, jakie urz�dzenia s� aktualnie pod��czonedo komputera, wystarczy przej�� do menu Miejsca/Komputer, a zostanie wy�wietlonalista wszystkich dost�pnych nap�dów.

U�ywanie pami�ci USBW ostatnich latach urz�dzenia znane powszechnie jako „pami�ci USB” sta�y si� po-wszechnym sposobem przenoszenia plików pomi�dzy ró�nymi komputerami. Ta-nie urz�dzenia, cz�sto o du�ych pojemno�ciach, oferuj� prost� i efektywn� metod�przenoszenia plików. Chocia� pami�ci USB dost�pne s� obecnie w wielu ró�nychkszta�tach i o ró�nych rozmiarach, wszystkie one w Ubuntu dzia�aj� w taki samsposób.

U�ywanie pami�ci USB w Ubuntu to pestka. Wystarczy pod��czy� je do komputera,a po chwili na pulpicie wy�wietlona zostanie symbolizuj�ca je ikona. Nast�pnie me-ned�er plików otworzy okno i wy�wietli ich zawarto��. Z urz�dzenia i plików mo�nakorzysta� tak samo jak z innych folderów i plików na dysku komputera. Dla pew-nych typów plików znajduj�cych si� na no�nikach zostanie wy�wietlone oknodialogowe umo�liwiaj�ce uruchomienie konkretnego programu obs�uguj�cego danytyp plików, dzi�ki czemu prac� z nimi mo�na rozpocz�� szybciej.

Kiedy transfer plików zostanie zakoczony, nale�y klikn�� prawym przyciskiem myszyikon� urz�dzenia i z menu wybra� opcj� Wysu�. Kiedy ikona zniknie z pulpitu,mo�na bezpiecznie od��czy� urz�dzenie.

1 W Ubuntu urz�dzenia odmontowuje si�, wybieraj�c z menu kontekstowego polecenie Wysu� — przyp. t�um.


Nagrywanie p�yt CDUbuntu posiada zintegrowane wsparcie nagrywania p�yt, dzi�ki czemu jest to czyn-no�� naprawd� prosta. Wystarczy umie�ci� w nap�dzie p�yt� CD, na której mo�nazapisywa� pliki, po chwili na pulpicie pojawi si� ikona. Dwukrotne klikni�cie ikonyspowoduje otwarcie pustego okna mened�era plików. Teraz wystarczy ju� tylko prze-ci�gn�� wybrane pliki do okna. Po zakoczeniu tej czynno�ci nale�y klikn�� przyciskNagraj na p�ycie.

W oknie dialogowym, które zostanie wy�wietlone, mo�na przed rozpocz�ciem na-grywania skonfigurowa� kilka opcji. W polu Nazwa p�yty mo�na wpisa� w�asn� na-zw�, a po klikni�ciu W�a�ciwo�ci okre�li� pr�dko�� nagrywania. W przypadku starychi niezbyt pewnych nagrywarek mo�na obni�y� pr�dko��, wtedy zmniejszone zostanieryzyko b��du. Po skonfigurowaniu wszystkich opcji wystarczy klikn�� przycisk Zapisz.

WSKAZÓWKA Dostp do nagrywarki mo�na te� uzyska za pomoc� menu Miejsca/Asystent p�yt CD/DVD.

Nagrywanie plików obrazu ISO

Poniewa� coraz wi�cej osób pobiera wolne oprogramowanie, coraz cz��ciej dost�p-ne jest ono w postaci plików iso. Kiedy taki plik zostanie odpowiednio nagrany naCD, struktura plików zostaje przywrócona i w efekcie otrzymujemy dok�adn� kopi�oryginalnej p�yty CD.

Aby nagra� na p�yt� plik iso, wystarczy klikn�� go prawym przyciskiem myszy i z menuwybra� Nagraj na p�ycie.

WSKAZÓWKA Nagrywanie nieco bardziej skomplikowaneW systemie dostpny jest bardzo u�yteczny program do pracy z p�ytami CD i DVD o nazwie Bra-sero. Mo�na go uruchomi, wybieraj�c z menu Programy/D�wi�k i wideo/Nagrywanie p�yt Brasero.Za pomoc� Brasero mo�na nagrywa p�yty audio CD, p�yty CD i DVD z danymi, projekty wideoDVD i SVCD, obrazy, czy po prostu kopiowa p�yty.

U�ywanie stacji dyskietekCo prawda, nie widuje si� ju� ich zbyt cz�sto, ale czasem mo�e pojawi� si� koniecz-no�� skorzystania ze stacji dyskietek. Wystarczy w�o�y� dyskietk� do stacji. Je�elimened�er plików nie pojawi si� automatycznie, nale�y przej�� do menu Miejsca/Komputer. Teraz wystarczy klikn�� dwukrotnie ikon� urz�dzenia, aby zosta�o za-montowane, a znajduj�ce si� na dyskietce pliki — wy�wietlone. Po zakoczeniukorzystania z dyskietki nale�y klikn�� jej ikon� prawym przyciskiem myszy i wybra�z menu Wysu�.

Konfigurowanie drukarki w Ubuntu 143

Korzystanie z aparatów cyfrowych w UbuntuPo pod��czeniu aparatu cyfrowego do komputera na pulpicie pojawi si� ikona urz�-dzenia, a tak�e wy�wietlone zostanie okno dialogowe z pytaniem, czy zdj�cia maj�zosta� przekopiowane na dysk komputera. Nast�pnie mo�na je przegl�da� i kopiowa�z aparatu na dysk.

Wi�kszo�� aparatów cyfrowych to po prostu urz�dzenia USB, dzi�ki czemu mo�nauzyska� dost�p do zdj�� zapisanych na nich za pomoc� mened�era plików.

WSKAZÓWKA Ubuntu i fotografia cyfrowaUbuntu jest fantastyczn� platform� dla fotografii cyfrowej i obróbki zdj. Program F-Spot tokompletne narzdzie do zarz�dzania kolekcj� zdj. Aby je uruchomi, nale�y wybra z menuProgramy/Grafika/Mened�er zdj�� F-Spot. W rozdziale 3. mo�na znale� dodatkowe informacjena temat korzystania z F-Spot.

Z kolei do obróbki zdj doskona�ym narzdziem jest program GIMP, który mo�na zainstalowa,korzystaj�c z Centrum oprogramowania Ubuntu. Program po zainstalowaniu mo�na uruchomi,wybieraj�c z menu Programy/Grafika/Edytor obrazów GIMP.

Konfigurowanie drukarki w UbuntuW �wiecie Linuksa skonfigurowanie drukarki by�o tradycyjnie wyzwaniem. Od latwszyscy nowi u�ytkownicy Linuksa musieli mierzy� si� z przera�aj�cymi poj�ciami,poleceniami i zdaniami brzmi�cymi jak j�zyk z innej planety. U�ytkownicy cz�stomusieli edytowa� wiele plików tekstowych i po�wi�ci� sporo czasu na uczenie si�tajników polece maj�cych zmusi� drukark� do drukowania. Wraz z pojawieniem si�Ubuntu sprawy uleg�y zmianie.

W wi�kszo�ci przypadków dodanie lub konfiguracja drukarki przebiega teraz szybkoi bezproblemowo. Z jednym zastrze�eniem: nie wszyscy producenci dostarczaj� ste-rowniki dla swoich urz�dze przeznaczone dla Linuksa. Podczas gdy spo�eczno��ci��ko pracuje, pisz�c sterowniki, bardzo cz�sto nowsze modele drukarek nie po-siadaj� oprogramowania odpowiedniego do wspó�pracy z Linuksem. Wi�kszo�� dru-karek maj�cych wi�cej ni� 6 – 9 miesi�cy raczej b�dzie dzia�a� bez problemów.Przed kupieniem nowej drukarki warto sprawdzi�, jakie do�wiadczenia z danymmodelem mieli inni u�ytkownicy; list� modeli i dost�pnych dla nich sterownikówmo�na znale�� na stronie http://www.openprinting.org/printers. Informacjami natej stronie zarz�dza Linux Foundation; jest to miejsce, gdzie mo�na sprawdzi�, czydany model drukarki b�dzie wspó�pracowa� z Ubuntu wprost po wyj�ciu z pude�ka;to tak�e �wietne �ród�o informacji przed udaniem si� na zakupy nowego sprz�tui miejsce, w którym mo�na znale�� informacje na temat rozwi�zywania napotkanychproblemów.


Aby rozpocz�� instalacj� drukarki, nale�y z menu wybra� System/Administracja/Drukowanie (rysunek 4.9).

Rysunek 4.9. Uruchamianie mened�era drukarek w Ubuntu

Po uruchomieniu programu zostanie wy�wietlone okno Drukowanie (rysunek 4.10).

Rysunek 4.10. Okno dialogowe Drukowanie

Program do obs�ugi drukarek umo�liwia zarówno dodawanie nowych urz�dze, jakte� konfiguracj� ich ustawie. W opisanym poni�ej przyk�adzie zostanie najpierwdodana nowa drukarka, a nast�pnie sprawdzone jej ustawienia.


Gromadzenie informacjiNajwa�niejsz� zasad�, o której nale�y pami�ta� podczas konfigurowania drukarki,jest to, aby zachowa� w�a�ciw� kolejno��. Przed rozpocz�ciem klikania czy urucha-miania czegokolwiek najpierw nale�y si� upewni�, �e wykonano poni�sze czynno�ci:

1. Ustalono producenta i model drukarki. Ta informacja jest zwykle umieszczonana obudowie urz�dzenia. W tym przypadku skorzystamy z modelu CanonPIXMA 2000.

2. Pod��czono drukark� do komputera lub sieci, a nast�pnie j� w��czono.

Uruchamianie kreatora konfiguracjiPo tych przygotowaniach do instalacji mo�na klikn�� przycisk Dodaj. System auto-matycznie wyszuka nowo pod��czon� drukark�, a nast�pnie uruchomi kreator wi-doczny na rysunku 4.11.

Rysunek 4.11. Krok pierwszy: wybierz drukark

W wi�kszo�ci przypadków program sam wykryje urz�dzenie i uwzgl�dni je na li�ciewidocznej po lewej stronie. Je�eli drukarka jest pod��czona do routera, program mo�eodszuka� urz�dzenie po klikni�ciu przycisku Drukarka sieciowa/Znajd drukark�sieciow�.


Trzeba wybra� odpowiednie urz�dzenie z listy i klikn�� Dalej.

Na nast�pnym ekranie nale�y wybra� zarówno model drukarki, jak i sterownik.Je�eli urz�dzenie zosta�o wykryte automatycznie, wówczas zarówno model, jak i ste-rownik, który powinien dzia�a�, zostan� wskazane przez system. Zawsze mo�napó�niej go zmieni�. Je�li �aden sterownik nie zostanie wskazany, trzeba przeszuka�najpierw list� producentów, a po wybraniu w�a�ciwego przej�� do listy modeli. Narysunku 4.12 przedstawiono wybór odpowiedniego sterownika.

Rysunek 4.12. Krok drugi: wybierz sterownik

Czasem odnalezienie konkretnego modelu urz�dzenia czy sterownika dla niego niejest mo�liwe. Je�eli dla danego modelu nie uda si� odnale�� sterownika, nale�y wy-próbowa� sterownik przeznaczony do modelu urz�dzenia najbardziej podobnego doposiadanego przez u�ytkownika. Je�eli i to nie zadzia�a, mo�na wypróbowa� innesterowniki przeznaczone dla drukarek tego samego producenta.

Aby kontynuowa� instalacj�, nale�y klikn�� Dalej. Oprócz korzystania z wbudowanejbazy drukarek, mo�na te� przeprowadzi� dodatkowe wyszukiwanie, wybieraj�c opcj�Search for a printer driver to download. Przycisk ten widoczny jest na rysunku 4.12.

Na kocu mo�na wprowadzi� krótki opis drukarki i poda� jej lokalizacj� (rysunek 4.13).Aby sfinalizowa� ca�y proces, nale�y klikn�� przycisk Zako�cz.


Rysunek 4.13. Krok trzeci: uzupe�nianie informacji dodatkowych — opis i lokalizacjaurz�dzenia

Misja zakoczonaPo klikni�ciu przycisku Zako�cz drukark� b�dzie mo�na odnale�� na li�cie w oknieDrukowanie. Mo�na wydrukowa� stron� testow� i dzi�ki temu upewni� si�, czywprowadzone ustawienia s� poprawne. Je�eli strona zosta�a wydrukowana popraw-nie, ca�� procedur� mo�na uzna� za zakoczon�. Od tej chwili mo�na drukowa�dokumenty ze wszystkich zainstalowanych aplikacji, na przyk�ad z pakietu Open-Office.org, aplikacji Mozilli, a nawet z linii polece.

Drukowanie zdalneUbuntu mo�na te� skonfigurowa� tak, aby wysy�a� zadania drukowania do zdalnegoserwera wydruku. Je�eli na przyk�ad w sieci dzia�a komputer z systemem Windows,do którego pod��czona jest drukarka, wówczas w pierwszym oknie dialogowym na-le�y wybra� opcj� Drukarka sieciowa, a nast�pnie poda� nazw� lub adres IP kom-putera z drukark�. U�ytkownik b�dzie te� musia� okre�li� protokó� po��czenia.

Je�eli to komputer z systemem Windows udost�pnia drukark�, trzeba skorzysta�z protoko�u Samba, który jest standardowym sposobem komunikowania si� Linuksai Windows. Trzeba b�dzie te� wybra� sterownik drukarki, zgodnie ze sposobempodanym powy�ej.


Przechowywanie i organizacja plików w LinuksieDla osób, które wcze�niej nie u�ywa�y Linuksa, sposób, w jaki przechowuje on i or-ganizuje pliki, b�dzie czym� nowym, poniewa� ró�ni si� od znanego z Windows czyMac OS X.

WSKAZÓWKA Foldery i katalogiPodczas czytania tego akapitu nie nale�y wpada w panik, kiedy pojawi� si terminy folder czykatalog; oba te terminy opisuj� ten sam element.

W �wiecie Windows ka�dy nap�d dyskowy jest oznaczony inn� liter�; i tak litera„C” przypisana jest do dysku twardego, „A” do stacji dyskietek i tak dalej. W �wiecieLinuksa jednak wszystko jest cz��ci� tego samego systemu plików. I dlatego je�eli na-wet w komputerze s� dwa lub trzy dyski, nap�d CD, pami�� USB i wszystko to jestpod��czone, to elementy te stan� si� cz��ci� tej samej struktury katalogów.

Rysunek 4.14 powinien da� czytelnikowi ogólne wyobra�enie organizacji systemuplików w Linuksie.

Rysunek 4.14. Organizacja systemu plików w Linuksie

Na samym wierzcho�ku drzewa znajduje si� folder g�ówny (/). Wewn�trz tego folderumamy szereg specjalnych katalogów systemowych, ka�dy o okre�lonym przeznacze-niu. Folder /home zawiera na przyk�ad foldery domowe ka�dego u�ytkownika po-siadaj�cego konto w systemie. I tak folderem domowym u�ytkownika marek jest ten,który znajduje si� w /home/marek.

Zawarto�� folderów

We wspó�czesnych dystrybucjach Linuksa, takich jak Ubuntu, struktura folderóww du�ej mierze zaczerpni�ta jest z Uniksa, stworzonego przez ludzi z d�ugimi bro-dami. Cho� u�ytkownik nie musi wiedzie�, co znajduje si� w poszczególnych folde-rach, poniewa� zajmuje si� tym system, te informacje mog� go jednak zaintereso-wa�. Dla ��dnych wiedzy przydatna zapewne b�dzie tabela 4.1.

Przechowywanie i organizacja plików w Linuksie 149

Tabela 4.1. Foldery w Linuksie

Katalog Przeznaczenie

/boot Zawiera pliki niezb�dne do uruchomienia komputera, mi�dzy innymi konfiguracj�programu startowego oraz j�dro systemu.

/dev Ka�de urz�dzenie znajduj�ce si� w systemie (takie jak karta d�wi�kowa, kamerainternetowa i tak dalej) posiada wpis w tym folderze. Ka�da aplikacja uzyskuje dost�pdo urz�dzenia, korzystaj�c z wpisów znajduj�cych si� w tym folderze.

/etc Tutaj przechowywane s� pliki konfiguracyjne zainstalowanego w systemie oprogramowania.

/home Ka�dy u�ytkownik systemu posiada katalog domowy, który jest przechowywany w�a�nie tutaj.

/lib Tutaj przechowywane s� wa�ne biblioteki programów. U�ytkownik nie b�dzie mia�raczej potrzeby zag��biania si� w te obszary.

/media Urz�dzenia, takie jak nap�dy CD czy pami�ci USB, po zamontowaniu maj� tu swojewpisy. Wi�cej na ten temat w dalszej cz��ci.

/mnt Inne urz�dzenia mog� by� zamontowane pó�niej. Wi�cej na ten temat w dalszej cz��ci.

/opt W tym folderze mo�e by� zainstalowane dodatkowe oprogramowanie. Jest on zwykleu�ywany w przypadku, kiedy u�ytkownik chce stworzy� w�asne oprogramowanie.W innych przypadkach mo�na go zignorowa�.

/proc/sys Tutaj przechowywane s� informacje na temat statusu uruchomionego systemu.

/root To folder domowy superu�ytkownika.

/bin Tutaj przechowywane jest oprogramowanie kluczowe dla procesu uruchamiania systemu.

/sbin Folder ten s�u�y do przechowywania oprogramowania, które powinno by�uruchamiane tylko przez superu�ytkownika.

/usr Tutaj instalowane jest podstawowe oprogramowanie.

/var Folder zawieraj�cy dzienniki systemowe dotycz�ce zainstalowanego w systemieoprogramowania.

Pliki konfiguracyjne

W powy�szej tabeli folder /etc zosta� opisany jako s�u��cy do przechowywania pli-ków konfiguracyjnych zainstalowanego oprogramowania. Obok plików odnosz�cychsi� do wszystkich u�ytkowników, znajduj� si� tu te� pliki konfiguracyjne dla poszcze-gólnych u�ytkowników. Wcze�niej, podczas konfigurowania wygl�du i dzia�ania sys-temu, wprowadzone zmiany zosta�y zastosowane tylko w odniesieniu do jednegou�ytkownika. Gdzie zatem s� przechowywane te ustawienia?

Wewn�trz ka�dego folderu domowego u�ytkownika znajduje si� wiele folderów,których nazwa rozpoczyna si� od kropki (.), s� to na przyk�ad: .gnome2 czy,openoffice2.W tych folderach przechowywane s� konkretne ustawienia dla ka�dego u�ytkowni-ka. Poniewa� u�ytkownik rzadko korzysta z tych plików, domy�lnie s� ukryte. Aby jewy�wietli�, nale�y wybra� w Nautilusie z menu Widok/Wy�wietlanie ukrytych plikówlub u�y� skrótu Ctrl+H.


Korzystanie z plikówznajduj�cych si� na partycjach WindowsCi z u�ytkowników, którzy znaczn� cz�� ycia sp�dzaj� w �wiecie partycji systemuWindows, zapewne b�d� chcieli mie� do nich dost�p wprost z Ubuntu. Nie jest toproblem, cho� trzeba b�dzie edytowa� plik konfiguracyjny. Na szcz��cie, t� operacj�nale�y wykona� tylko raz.

Ubuntu powinno automatycznie rozpozna� ka�d� partycj� Windows i skonfigurowa�dost�p do niej dla u�ytkownika, ale by� mo�e pojawi si� konieczno�� zmiany takiejkonfiguracji lub dodania nowej partycji. Najpierw nale�y wybra� z menu System/Administracja/Narz�dzie do obs�ugi dysków, a nast�pnie zapisa� nazwy i typ partycjiWindows. Nazwy b�d� wygl�da�y mniej wi�cej tak: /dev/hdb1 lub /dev/sdb1/, a sys-temem plików mo�e by� FAT, VFAT lub NTFS.

Nast�pnym krokiem jest utworzenie punktów montowania. Kiedy partycje Windowss� aktywne, dost�p do nich uzyskuje si� poprzez specjalny folder w Ubuntu. To jestw�a�nie punkt montowania. Zgodnie z powy�szym, je�eli punkt montowania usta-wiony jest w /media/win1, a u�ytkownik chcia�by uzyska� dost�p do folderu Praca,wtedy dost�p do niego w Ubuntu jest mo�liwy poprzez /media/ win1/Praca.

Punkty montowania umiejscowione s� zwykle w folderze Media. Nale�y utworzy�osobny punkt montowania dla ka�dej partycji Windows. I tak je�eli na przyk�addost�pne s� trzy partycje Windows, nale�y wykona� nast�puj�ce polecenie:

test@ubuntu~$ sudo mkdir /media/win1test@ubuntu~$ sudo mkdir /media/win2test@ubuntu~$ sudo mkdir /media/win3

Nast�pnie trzeba otworzy� plik konfiguracyjny:

test@ubuntu~$ sudo gedit /etc/fstab

W pliku /etc/fstab znajduj� si� informacje na temat nazw partycji i punktów monto-wania. Na dole pliku nale�y doda� jedn� linijk� dla ka�dego punktu montowania:

/dev/hdb1 media/win1 vfat users,rw,owner,umask=000 0 0

U�ytkownik b�dzie musia� zmieni� nazw� partycji (pierwsza kolumna), punkt mon-towania (druga kolumna) i system plików (trzecia kolumna), tak aby odpowiada�y rze-czywisto�ci.

Nast�pnie nale�y prze�adowa� plik /etc/fstab, aby aktywowa� partycje:

test@ubuntu~$ sudo mount -a

Kopie zapasowe — strategie 151

Dla niektórych partycji pojawi� si� nowe ikony dysków twardych.

WSKAZÓWKA Wicej informacji na temat pliku fstab mo�na znale� na stronie https://help.ubuntu.com/

community/Fstab.

TerminalChocia� Ubuntu ma by� systemem dla komputerów biurkowych, jednak dzia�a napot��nej i niesamowicie elastycznej linii polece. Inspirowana przez ponad trzydzie-stoletnie dziedzictwo Uniksa, linia polece dost�pna w Linuksie umo�liwia wydajnewykonywanie czasem bardzo z�o�onych zada dzi�ki mo�liwo�ci ��czenia ró�no-rodnych polece na ró�ne sposoby.

Filozofia stoj�ca za Uniksem to tworzenie du�ej liczby niewielkich programów, z któ-rych ka�dy przeznaczony jest do jak najlepszego wykonywania jednego, okre�lonegozadania. Przyk�adem takiego narz�dzia jest polecenie ls, które s�u�y tylko i wy��czniedo wy�wietlania listy plików znajduj�cych si� w danym folderze. Chocia� wy�wie-tlanie listy plików jest do�� specyficzn� funkcj�, polecenie ls udost�pnia ka�d� mo�-liw� funkcj�, jak� mo�emy sobie wyobrazi� dla tego zadania.

Chocia� samo w sobie polecenie ls jest do�� ograniczone, to dzi�ki mo�liwo�ci ela-stycznego ��czenia z innymi poleceniami oferuje ju� ogromne mo�liwo�ci. Do ��cze-nia polece u�ywa si� znaku |, za pomoc� którego mo�na tworzy� tak zwane potoki.Potoki mog� by� tworzone na wiele ró�nych sposobów, a je�li u�ytkownik posiadanawet podstawow� wiedz� o mo�liwo�ciach kilku chocia� polece, wówczas two-rzenie potoków z poszczególnych komend pomo�e prosto i szybko wykona� ka�dezadanie, jakie tylko mo�na sobie wyobrazi�.

Warto zdawa� sobie spraw�, �e u�ywanie linii polece nie jest umiej�tno�ci� ko-nieczn� do korzystania z Ubuntu, ale pos�ugiwanie si� ni� znacznie podnosi ela-styczno�� i mo�liwo�ci komputera do wykonywania ró�norodnych zada. Zamiastopisywa� wykorzystanie terminala w tym miejscu, zrobili�my to na kocu ksi��kiw specjalnym dodatku.

Kopie zapasowe — strategieKa�dy, kto u�ywa komputera od odpowiednio d�ugiego czasu, zapewne nieraz s�y-sza� rad�: „Rób kopi� zapasow�, cz��ciej rób kopi� zapasow�, sprawdzaj kopi� zapa-sow� — powtórz”. I kilka osób rzeczywi�cie tak robi… Ignorowanie tej wskazówkijest jednak niebezpieczne i mo�e doprowadzi� do utraty wa�nych dokumentów,plików, grafik i innych.


Aby zapobiec takim stratom, rozwa�ni u�ytkownicy komputerów, niezale�nie odsystemu, z jakiego korzystaj�, maj� wybran� metod� kopiowania plików do bezpiecz-nej lokalizacji i korzystaj� z niej regularnie. Aby pomóc czytelnikom w opracowaniunajlepszej dla nich metody, przygotowali�my kilka opcji do rozwa�enia. Poniewa�zagadnienie jest rozleg�e, decyzja o wyborze konkretnej metody zale�y od danegou�ytkownika. Zamiast podawa� instrukcj� punkt po punkcie, przedstawimy kilkadost�pnych mo�liwo�ci, natomiast czytelnikom pozostawimy ich dok�adniejsze zba-danie oraz decyzj�, któr� z nich wybra�.

Dla cz��ci u�ytkowników najprostsz� metod� b�dzie kopiowanie co tydzie lub dwawszystkich plików na p�yt� CD lub DVD. Inni do tego samego celu kupi� zewn�trznydysk twardy. Ka�da z tych metod jest wystarczaj�co efektywna i prosta dla wi�kszo�ciu�ytkowników.

Jeszcze inni stwierdz�: „Musi by� lepsze rozwi�zanie”. By� mo�e zauwa�yli oni,�e w przypadku wymienionych metod ka�dorazowo trzeba kopiowa� ka�dy plik,nawet je�li nie by� on zmieniany od niepami�tnych czasów. Idealny mechanizm two-rzenia kopii zapasowych dzia�a w ten sposób, �e komputer porównuje pliki w orygi-nalnym po�o�eniu z ich kopiami (umieszczonymi na przyk�ad na zewn�trznym dyskutwardym), a nast�pnie kopiuje tylko te pliki, które s� zupe�nie nowe lub zosta�yzmienione.

W repozytoriach Ubuntu znajduje si� kilka graficznych programów do tworzeniakopii zapasowych. Ka�dy z nich posiada u�yteczny interfejs, �atwy do skonfigurowa-nia i prosty w u�yciu; ka�dy umo�liwia sporz�dzanie pe�nych lub cz��ciowych kopiizapasowych. Najcz��ciej polecany jest pakiet Simple Backup, dost�pny w Centrumoprogramowania Ubuntu w sekcji Systemowe, który zawiera narz�dzia do konfigu-racji i przywracania kopii zapasowych.

Dla nieco bardziej zaawansowanych u�ytkowników, a mo�e nieco odwa�niejszychi tych, którzy kochaj� surow� moc dost�pn� w linii polece, najlepszymi programamido wykonywania kopii zapasowych b�d� rar i rsync, oba dost�pne w repozytoriachUbuntu. Po ich zainstalowaniu nale�y zapozna� si� z dokumentacj� i nauczy� si�, jakich u�ywa�; w tym celu trzeba wpisa� polecenia man rar lub man rsync. Programy s�skomplikowane, ale jednocze�nie szybkie w dzia�aniu i zdumiewaj�co efektywnew wykonywaniu i przywracaniu kopii bezpieczestwa.

Niestety, ta krótka wzmianka w niewielkim podrozdziale o bardzo zró�nicowanejtre�ci mo�e tylko u�wiadomi� potrzeb� wykonywania kopii zapasowych i pomócw poszukiwaniu najlepszej dla danego przypadku metody. Jak�kolwiek metod�wybior� czytelnicy, usilnie namawiamy, aby nie ignorowa� tego zagadnienia, aleznale�� najlepszy sposób na zabezpieczenie danych. W przypadku jakichkolwiekpyta dotycz�cych tego lub innych zagadnie polecamy kontakt ze spo�eczno�ci�Ubuntu; tam znale�� mo�na mnóstwo pomocnych osób, które zawsze pos�u�� rad�;poszukiwanie pomocy czy zadawanie pyta warto rozpocz�� na forum Ubuntu(http://forum.ubuntu.pl/).

Wspó�praca z Windows 153

WSKAZÓWKA Wicej informacji na temat kopii zapasowych czytelnik znajdzie na stronie https://help.ubuntu.com/

community/BackupYourSystem.

Wspó�praca z WindowsChocia� Linux oferuje ogromne mo�liwo�ci jako platforma dla komputerów biurko-wych, czasem maj� miejsce sytuacje, kiedy nie ma alternatywy dla programu napi-sanego dla systemów Windows. Najcz��ciej jest tak w przypadku specyficznych apli-kacji biznesowych, niektórych narz�dzi edukacyjnych czy wielu gier. Na szcz��cie,jest sposób, aby wiele z tych programów uruchomi� wprost w Ubuntu.

Przez ponad pi�tna�cie lat zespó� projektu Wine ci��ko pracowa�, aby stworzy�wolne oprogramowanie umo�liwiaj�ce uruchamianie programów dla Windows podkontrol� Linuksa. Cho� nie ka�dy program dzia�a idealnie, a niektóre nie dzia�aj�wcale, to liczba aplikacji dzia�aj�cych w Wine gwa�townie wzros�a i ci�gle si� zwi�k-sza. Jednakowo� zaleca si�, aby przed rozpocz�ciem powa�niejszej pracy w pro-gramie uruchomionym w Wine przetestowa� go, a je�eli pojawi� si� k�opoty, po-szuka� pomocy w dost�pnej dokumentacji, skorzysta� z mo�liwo�ci wirtualizacjiWindows w Ubuntu lub znale�� inn� aplikacj�.

WSKAZÓWKA U�yteczne porady dla Wine mo�na znale� na stronie http://www.winehq.org/help/, a na stroniewww.winehq.org/docs/wineusr-guide/alternatives znajduj� si informacje o alternatywachdla programu Wine.

Aby zainstalowa� pakiet Wine z Centrum oprogramowania Ubuntu, nale�y przej��do sekcji Systemowe. eby skonfigurowa� Wine, trzeba wybra� z menu Progra-my/Wine/Konfiguracja Wine. W tym samym menu mo�na przegl�da� nowo utwo-rzony dysk C:\; natomiast usun�� instalacj� Wine mo�na wprost z Centrum opro-gramowania Ubuntu.

Uruchamianie aplikacjiAby uruchomi� dany program, wystarczy podwójne klikni�cie instalacyjnego plikuz rozszerzeniem .exe. Zainstalowane programy powinny by� widoczne w menuProgramy/Wine.

WSKAZÓWKA Wicej informacji na temat Wine z perspektywy Ubuntu czytelnik znajdzie na stronie https://

help.ubuntu.com/community/Wine.


PodsumowanieW tym rozdziale omówiono szereg ró�norodnych tematów zwi�zanych z dzia�aniemsystemu Ubuntu i zarz�dzaniem nim. Przedstawiono instalowanie, usuwanie i aktu-alizowanie oprogramowania z wykorzystaniem Centrum oprogramowania Ubuntuoraz innych opcji. Poruszono tak�e tematyk� instalowania i korzystania z ró�nychtypów urz�dze zewn�trznych. Pozosta�e omówione tematy to zdalny dost�p doplików, krótki kurs korzystania z terminala i wskazówki dotycz�ce regularnego two-rzenia kopii zapasowych. Na koniec poruszono zagadnienia uruchamiania w Ubuntuprogramów przeznaczonych dla Windows.

Skorowidz

Aaddgroup, 346adduser, 140, 181, 345admin, 169, 181Administracja, 84administracja systemem, 264Adobe PDF, 97Advanced Package Tool, 132Akonadi, 273Akregator, 290aktualizacja systemu, 126, 135, 176

Kubuntu, 269aktualizacja wydania dystrybucji,

176alternate install, 58Amarok, 280AMD64, 59Analizator wykorzystania dysku,

121Answers, 54Apache, 35aparaty cyfrowe, 143aplety, 86

aplet powiadomie, 97Network Manager, 87

aplikacje, 91instalacja, 91

APT, 132, 265apt-cache, 174

informacje o pakietach, 174przeszukiwanie bufora, 174search, 174show attr, 174

apt-get, 174aktualizacja systemu, 176instalacja pakietów, 175install, 175--purge, 176remove, 175source, 178update, 176upgrade, 176usuwanie pakietu, 175

aptitude, 178, 179architektury sprz�towe, 58archiwum Ubuntu, 157, 170ARM, 59atlas �wiata, 214audio, 114authorized_keys, 168automatyczne uruchamianie

programów, 293automatyczne w��czenie

klawiatury numerycznej, 294awarie macierzy RAID, 164

Bbackports, 170Bazaar, 52, 53, 324Bazaar 2, 325bezpiecze�stwo, 186

partycje, 159pliki dzienników

systemowych, 184reglamentowanie zasobów

systemowych, 183

serwer Ubuntu, 180sie�, 185system plików, 182zapora sieciowa, 186

biblioteka, 133bin, 149BIOS, 63BitKeeper, 53Blender, 123Blinken, 215blokada producenta, 96Bluefish, 123, 124Blueprint, 53b��d #1, 50Bochs, 188boot, 149Brasero, 142BSD, 189byobu, 349

terminal GNOME, 350

CCalc, 281Canonical, 38Canonical Ltd., 51

us�ugi, 52wsparcie techniczne, 52

cat, 339, 345cd, 339, 341CD, 115CD live, 299cele techniczne, 48cele Ubuntu, 44

352 Skorowidz

Cellwriter, 307Centrum oprogramowania

Ubuntu, 130Pobierz program, 130Programy wyró�nione, 130

Cheese, 306chmod, 343chown, 343Code of Conduct, 239cp, 342CVS, 53cyfrowa karta pami�ci, 214cz�onkowie Ubuntu, 245czytnik RSS, 290

DDB2, 52deb, 157Debian, 30, 35, 39, 42deborphan, 179delgroup, 346deluser, 181, 346desktop CD, 58dev, 149df, 343Distributed Replicated Block

Device, 190Distrowatch, 40docklety, 222Docky, 220, 222Dodaj aktywator do panelu, 86dodawanie apletów, 86dodawanie u�ytkowników, 84,

139, 345dodawanie wid�etów, 263dokumentacja, 233, 248dokumenty, 95Dolphin, 277do-release-upgrade, 176dost�p do kodu �ród�owego, 32dost�p do plików, 103

partycje systemu Windows,280

dostosowywanieKubuntu, 262Plasma, 262Ubuntu, 83wygl�d systemu, 105

dowi�zania, 85dpkg, 171, 173

szukanie pakietu, któryzawiera dany plik, 179

szukanie pakietu, z któregopochodzi plik, 179

wykaz pakietów, 172wypisywanie plików z

danego pakietu, 179dpkg-buildpackage, 178Draw, 281, 282DRBD, 190DRM, 116, 280drukarka, 143

drukarka sieciowa, 147konfiguracja, 272kreator konfiguracji, 145sterowniki, 146

Drukarka sieciowa, 147Drukowanie, 144drukowanie zdalne, 147DTP, 205DVD, 118dynamiczne zak�adki, 93dystrybucje GNU/Linux, 39, 41dystrybucje Ubuntu, 59, 317dzia�ania na u�amkach, 210dzielenie dysku na partycje, 159dzienniki systemowe, 184dzikie pakiety, 173

EEC2 Amazona, 190ecryptfs, 168ecryptfs-setup-swap, 168ecryptfs-umount-private, 168Edubuntu, 30, 60, 313edukacja, 209edycja

pliki graficzne, 194pliki tekstowe, 344pliki wideo, 119

edytor grafiki wektorowej, 201edytor obrazów, 143Edytor tekstu gedit, 120Edytor tekstu Open-Office, 95egrep, 189ekran dotykowy, 307EM64T, 59Empathy, 97emulatory sprz�tu, 188etc, 149Etrich Matthias, 253Eucalyptus, 190

Evolution, 98Asystent ustawie

Evolution, 98kalendarze, 99, 102konfiguracja konta poczty

elektronicznej, 98obs�uga poczty

elektronicznej, 101odpowiadanie na

wiadomo�ci, 102pobieranie wiadomo�ci, 101

FFacebook, 97FAT, 150FBReader, 306Fedora, 39figury geometryczne, 211filozofia Ubuntu, 44Firefox, 92, 283

Dodaj do zak�adek, 93dodatki, 94dynamiczne zak�adki, 93kana�y RSS, 93rozszerzenia, 94zak�adki, 93

FLAC, 116Flash, 94Flickr, 97foldery, 109, 148

folder g�ówny, 148zawarto��, 148

fora dyskusyjne WWW Ubuntu,231

format SVG, 121formaty multimedialne, 113forum Ubuntu, 328

historia, 328kluczowe osoby na forum, 334Kodeks Post�powania

Forum Ubuntu, 336pytania, 333Rada Forum, 334rozmowy, 333tematy, 333zak�adanie konta, 329zak�adanie w�tków, 331zespó� dla pocz�tkuj�cych,

333fotografia cyfrowa, 116, 143free, 343

Skorowidz 353

Free Software Foundation, 45Fridge, 94, 234F-Spot, 116, 117, 143fstab, 150FTP, 112Fundacja Ubuntu, 51, 54funkcje matematyczne, 212

GGAJ, 218GCompris, 209, 215GCompris Administration, 209gedit, 120Gentoo, 39Get Hot New Stuff, 264getty, 340GFS, 157GHNS, 264, 265GIMP, 121, 122, 143, 194

filtry, 197kadrowanie, 200szablony dokumentów, 196tekst, 196tworzenie obrazów, 195warstwy, 199

globus, 214gNewSense, 318GNOME, 30, 80GNOME Activity Journal, 218,

219GNOME Do, 220, 222GNOME Shell, 215, 222

grupowanie okien, 217prze��czanie si� mi�dzy

oknami, 217pulpit, 216

gnome-activity-journal, 218gnome-panel, 217gnome-shell-replace, 216GNU, 31, 32GNU Arch, 30GNU/Linux, 17, 33GNU’s Not Unix, 32Google App Engine, 190grafika, 194

grafika SVG, 121, 204grafika wektorowa, 201

grep, 344grupy, 345grupy woluminów, 165Gtranslate, 321

Guadalinex, 317GUI, 253Gu�ce, 36, 156Gwenview, 293gwiazdozbiory, 212Gwibber, 97gzip, 184

HHAL, 254, 344has�a, 84HBD, 36historia Ubuntu, 34Hoary Hedgehog, 156home, 149, 159, 160

Ii386, 58ifconfig, 344ikony dowi�za�, 81, 85ikony urz�dze�, 82Impress, 281informacje o aktualizacjach, 136informacje o pakietach, 174informacje o systemie, 343Inkscape, 121, 122, 200

gradienty, 202pasek narz�dziowy, 201tekst, 203wype�nienie gradientem, 202wyrównanie tekstu, 204

instalacjaaktualizacje, 136kodeki, 112motywy, 106oprogramowanie, 91, 134,

137, 169serwer Ubuntu, 158

instalacja Kubuntu, 255instalacja z p�yty Desktop

CD, 256instalacja pakietów, 134, 172, 175

KPackageKit, 266Kubuntu, 265

instalacja Ubuntu, 58BIOS, 63instalacja alternate, 58instalacja z pami�ci USB, 76instalacja z p�yty desktop

CD, 62

instalacja z u�yciem p�ytyalternate CD, 71

konfiguracja kontau�ytkownika, 76

konfiguracja partycji, 75lokalizacja, 64miejsce na dysku, 66nazwa serwera, 72strefa czasowa, 72tworzenie partycji, 73uk�ad klawiatury, 65wybór j�zyka, 63wykrywanie podzespo�ów

komputera, 72instalacja Ubuntu na netbooku,

298CD live, 299tworzenie dysków

startowych, 299interfejs sieciowy, 87Internet Relay Chat, 229iPod, 115iptables, 186ipvsadm, 157IRC, 229, 286IRSSI, 230ISO, 142ISO Recorder, 61iwconfig, 344

JJamendo, 116j�dro, 33jednostki przestrzeni dyskowej,

165j�zyk, 63, 104j�zyk Logo, 213

KK3b, 284K3bSetup, 275kalendarze, 99, 102

spotkania, 102zebrania, 102

Kalkulator, 120Kalzium, 209Kanagram, 210kana�y IRC, 229, 286kana�y oprogramowania, 132kana�y RSS, 93, 290

354 Skorowidz

Katalog domowy, 108katalogi, 82, 109, 148, 342

/etc, 149kopiowanie, 109przenoszenie, 109

Kate, 291Kbabel, 321KBruch, 210KDE, 80, 252, 253kde-config, 291Kdesktop, 262Kdevelop, 293keepalived, 157kernel, 33KHangMan, 211Kig, 211klawiatura numeryczna, 294klient IRC, 230Klient zdalnego dost�pu, 292KmPlot, 212kodeki, 112Kodeks Post�powania, 46, 239,

245kompilacja pakietów z kodu

�ród�owego, 177komputery, 58komunikatory, 97, 286konfiguracja

konto pocztyelektronicznej, 98

partycje, 68system, 83uk�ad klawiatury, 65wygaszacz ekranu, 106

konfiguracja drukarki, 143Kubuntu, 272

Konqueror, 278, 282konsola, 292konta u�ytkowników, 76, 84,

139, 345zarz�dzanie, 181

Kontact, 287KOrganizer, 289

konto poczty elektronicznej, 98,288

konto root, 169ko�czenie sesji, 261Kopete, 286kopie zapasowe, 151kopiowanie

katalogi, 109pliki, 109

KOrganizer, 289

kosz na �mieci, 89KPackageKit, 265, 266KStars, 212KTouch, 213KTurtle, 213Kubuntu, 30, 55, 59, 252, 312,

314administracja systemem,

264, 271aktualizacja systemu, 269Amarok, 280automatyczne uruchamianie

programów, 293automatyczne w��czanie

klawiatury numerycznej,294

dodawanieoprogramowania, 272

dodawanie wid�etów, 263Dolphin, 277dostosowywanie, 262dostosowywanie ekranu

powitalnego, 270ekran, 271GHNS, 264, 265Gwenview, 293historia, 254instalacja, 255instalacja pakietów, 265IRC, 286K3b, 284K3bSetup, 275Kate, 291Kdevelop, 293Klient zdalnego dost�pu,

292Komputer, 260komunikatory

internetowe, 286konfiguracja drukarki, 272Konqueror, 278, 282konsola, 292Kontact, 287koczenie sesji, 261Kopete, 286Mened�er logowania, 275mened�er plików, 277Mened�er us�ug, 274Monitor systemu, 292nagrywanie p�yt CD, 284nap�dy USB, 280

Narz�dzie do ��czeniatelefonicznegoz internetem, 292

Okular, 292OpenOffice.org, 281Osobiste, 271Ostatnio u�ywane, 260partycje systemu Windows,

280Plasma, 262pobieranie p�yt

instalacyjnych, 255poczta elektroniczna, 288po��czenia sieciowe, 271Program uruchamiaj�cy, 259Programy, 260przegl�danie WWW, 282przegl�darka dokumentów,

292, 293Przegl�darka dziennika

systemowego, 292przegl�darka obrazków, 293Quassel, 286rozdzielczo�� monitora, 271SpeedCrunch, 292spo�eczno��, 294sudo, 261system plików, 278Terminal, 292tryb kiosku, 290Ulubione, 260ustawienia po��cze

sieciowych, 271ustawienia systemowe, 269usuwanie oprogramowania,

272wid�ety, 263wygl�d systemu, 270wy��czanie komputera, 261Zaawansowane ustawienia

u�ytkownika, 273zarz�dzanie informacjami

osobistymi, 287Zarz�dzanie

oprogramowaniem, 269zarz�dzanie plikami, 277Zarz�dzanie repozytoriami,

268zarz�dzanie u�ytkownikami,

275

Skorowidz 355

zarz�dzanie zbioramimuzycznymi, 280

Ziemia na biurku, 293Zrzuty ekranu, 293

kubuntu-desktop, 255kupowanie muzyki, 116KVM, 188

LLAMP, 158, 168Launcher, 300Launcher 2D, 300Launchpad, 52, 53, 319

b��dy, 322system nadzorowania

planów, 323t�umaczenia, 321wsparcie techniczne, 323

Launchpad Answers, 323Launchpad Blueprint Tracker,

323Launchpad Ground Control, 325less, 345lib, 149limits.conf, 184limity zasobów systemowych,

183Linux, 32Linux Mint, 318Linux Terminal Server Project,

55, 313Linux Virtual Server, 157Linux-VServer, 188LIRC, 118lista otwartych okien, 303listy dystrybucyjne poczty

elektronicznej, 227live CD, 58, 62LoCo, 241logical volume, 165Logical Volume Manager, 73Logo, 213lokalizacje, 248long-term support, 170ls, 151, 338, 342lsb_release, 344lshal, 344lshw, 344lspci, 344lsusb, 344LTS, 48LTSP, 55, 313

Lubuntu, 319LV, 165LVM, 73, 162, 164, 165, 169

grupy woluminów, 165jednostki przestrzeni

dyskowej, 165ustawianie, 166woluminy fizyczne, 165, 166woluminy logiczne, 165

LXDE, 319

Mmacierz RAID, 161

zak�adanie, 162Macromedia Flash, 94Magnatune, 116, 280Mahjongg, 120main, 170mainframe, 31maksymalizowanie okien, 304Malone, 53, 322man, 341, 346, 347Marble, 214, 293Math, 281, 282media, 141, 149Mened�er aktualizacji, 127, 136mened�er drukarek, 144Mened�er logowania, 275Mened�er pakietów Synaptic,

133mened�er plików, 278metody partycjonowania dysku,

66Miejsca, 82mkdir, 150, 343mnt, 149Monitor systemu, 121, 292monitorowanie pliku, 185montowanie, 150, 182MOTU, 132, 240, 241motywy, 106

instalacja, 106ustawianie, 106

mount, 150MP3, 113, 116MPEG-4, 113multimedia, 112, 316

audio, 114fotografie, 116kodeki, 112obs�uga formatów, 113wideo, 117

multiverse, 170muzyka, 114, 116mv, 342Mythbuntu, 56, 316MythTV, 316

Nnadmiarowo�, 164, 167Nagrywanie d�wi�ku, 120nagrywanie plików obrazu ISO,

142nagrywanie p�yt CD, 61, 142,

275Kubuntu, 284

nagrywarki, 141nano, 171, 345nap�dy USB, 280Narz�dzie do ��czenia

telefonicznego z internetem,292

Narz�dzie do obs�ugi dysków,150

Nautilus, 107dost�p do katalogu

domowego, 108obs�uga, 109panel paska bocznego, 110przeci�gnij i upu��, 110

Nepomuk, 273Nero Burning ROM, 61netbook, 298Netbook Edition, 30, 55, 59, 298Netbook Remix, 55Network Manager, 87NFS, 112noatime, 183nodev, 182noexec, 183nosuid, 182notatki, 308NTFS, 150NUMA, 157

OO Ubuntu, 84obietnice Ubuntu, 44obrazy ISO, 142obs�uga formatów

multimedialnych, 113obs�uga kont u�ytkowników, 345obszar powiadamiania, 81, 87

356 Skorowidz

obszary robocze, 89OCFS2, 157odmontowanie urz�dzenia, 141odnajdywanie plików

i katalogów, 82odporno� na awarie, 167odtwarzacz multimedialny, 117odtwarzanie

pliki audio, 114pliki wideo, 117p�yty CD, 115p�yty DVD, 118podcasty, 115

Ogg Theora, 113Ogg Vorbis, 113Okular, 292opcje montowania, 182

noatime, 183nodev, 182noexec, 183nosuid, 182

open source, 33, 34, 45, 80Open Source Initiative, 34, 45OpenDocument, 96OpenOffice.org, 95, 281, 282OpenSSH, 168OpenVZ, 188OpenWRT, 59operating system, 30oprogramowanie, 130

oprogramowanieedukacyjne, 209

oprogramowanie ootwartych �ród�ach, 33, 34,45

Opró�nij kosz, 89opt, 149organizacja plików, 148Otwórz, 103Otwórz w nowym oknie, 109

Ppakiet biurowy, 95, 281pakiety, 132

bezpieczestwo, 173instalacja, 134, 172kompilacja z kodu

�ród�owego, 177szukanie pakietu, który

zawiera dany plik, 179

szukanie pakietu, z któregopochodzi plik, 179

usuwanie, 134, 175wypisywanie plików, 179wyszukiwanie, 134zarz�dzanie, 169

pami�ci USB, 141partycje, 66, 73, 159

partycja wymiany, 168partycje systemu Windows,

150, 280partycjonowanie dysku, 66, 159pasek zada�, 81, 88passwd, 346PCI, 344PDF, 95, 204, 208, 282PE, 165Personal Package Archive, 138physical volume, 165Pidgin, 230PIM, 287pisania na klawiaturze, 213PiTiVi, 119Planet Ubuntu, 238, 239planowanie uk�adu partycji, 66Plasma, 262platformy sprz�towe, 177pliki, 82, 103, 107, 148, 277, 342

audio, 114deb, 157ISO, 142kopiowanie, 109model bezpieczestwa, 182organizacja, 148partycje Windows, 150PDF, 95, 97przenoszenie, 109uprawnienia dost�pu, 343wideo, 117

pliki dzienników systemowych,184

narz�dzia, 185pliki konfiguracyjne, 149p�yty CD, 115

nagrywanie, 142p�yty CD z Ubuntu, 58p�yty DVD, 118p�yty multimedialne, 112pobieranie Edubuntu, 60poczta elektroniczna, 98, 287,

288Kontact, 287

poczta WWW, 99podcasty, 115podprojekty Ubuntu, 55podwójny rozruch, 66, 67Po��cz z serwerem, 111po��czenia sieciowe, 87pomoc techniczna drugiej

warstwy, 53pomoc w wierszu polece�, 346portal spo�eczno�ci Ubuntu, 234poruszanie si� po systemie

plików, 341POSIX, 182potoki, 339pow�oka, 173poziomy RAID, 161, 162PPA, 138problemy z odmontowywaniem,

141proc/sys, 149Program uruchamiaj�cy, 259programy dla Windows, 153projekty Ubuntu, 312

Edubuntu, 313Kubuntu, 312Mythbuntu, 316Ubuntu Server, 315Ubuntu Studio, 316warianty oficjalne, 312Xubuntu, 315

przeci�gnij i upu�, 110przegl�danie internetu, 92, 282Przegl�darka dziennika

systemowego, 292przegl�darka internetowa, 92przegl�darka plików, 107, 112przegrywanie zdj� z aparatów

cyfrowych, 143Prze��cz u�ytkownika, 90Przeniesienie na inny obszar

roboczy, 89Przenie� do kosza, 89Przenie� na lewy obszar roboczy,

89Przenie� na prawy obszar

roboczy, 89przenoszenie

katalogi, 109pliki, 109

przeszukiwaniepliki tekstowe, 344strony dokumentacji

systemowej, 347

Skorowidz 357

przetwarzanie w chmurze, 190przetwarzanie wieloprocesorowe,

157przygotowywanie pakietów, 249ps, 340, 344pulpit, 80, 81

GNOME Shell, 216ikony dowi�za, 81kosz na �mieci, 89obszar powiadamiania, 81, 87obszary robocze, 89panel, 81pasek zada, 81, 88pulpity wirtualne, 309skróty, 81wirtualne pulpity, 221zegar, 88

punkt montowania, 150Pusty plik, 109PV, 165pwd, 341

QQEMU, 188QT, 253Quadrapassel, 120Quassel, 286QuickTime, 113quota, 184

RRada Forum, 334Rada Spo�eczno�ci, 47, 54, 242Rada Techniczna, 242, 244RAID, 74, 160, 169

awarie macierzy, 164dyski rezerwowe, 164

RAID 0, 161RAID 1, 161RAID 5, 161RAID programowy, 163raportowanie b��dów, 83RealMedia, 113Red Hat, 39reglamentowanie zasobów

systemowych, 183replikacja dysków, 189repozytoria, 132, 170

APT, 170backports, 170main, 170

multiverse, 137, 170restricted, 170universe, 137, 170

reprezentacje spo�eczno�cilokalnych, 241

restricted, 170r�czne instalowanie pakietu, 172Rhythmbox, 114

odtwarzanie podcastów, 115rm, 342root, 149, 169, 181, 261Rosetta, 53, 321rough consensus, running code,

238RSS, 93, 290rysowanie funkcji

matematycznych, 212

SSABDFL, 240, 245Samba, 147Samozwa�czy askawy

Do�ywotni Dyktator Ubuntu,245

sbin, 149screen, 349Scribus, 123, 205

grafika, 207pliki graficzne, 207ramki, 206tekst, 206

sed, 345serwer Ubuntu, 156Sesja dla go�cia, 90setgid, 183setuid, 183S�dziwy Je�, 156sgid, 183Shuttleworth Mark, 30, 35sie, 185skróty, 81Slackware, 41SLS, 40SMP, 157SMTP, 100Softlanding Linux System, 40Sound Juicer, 116, 125, 126Soyuz, 54, 320SpeedCrunch, 292spo�eczno� Kubuntu, 294

wspó�praca ze spo�eczno�ci�,295

spo�eczno� Ubuntu, 43, 226dokumentacja, 233, 248fora WWW, 231

spo�eczno� UbuntuFridge, 234IRC, 229kana�y komunikacyjne, 227Kodeks Post�powania, 239konferencje u�ytkowników,

237listy dystrybucyjne poczty

elektronicznej, 227LoCo, 241lokalizacje, 248MOTU, 241nadzór, 238oprawa, 248or�downictwo, 247Planet Ubuntu, 238pomys�y, 247procesy, 238programowanie, 249propozycje, 247przygotowywanie pakietów,

249przy��czanie si� do

spo�eczno�ci, 246Rada Spo�eczno�ci, 242Rada Techniczna, 242, 244reprezentacje spo�eczno�ci

lokalnych, 241SABDFL, 245Samozwaczy �askawy

Do�ywotni DyktatorUbuntu, 245

sp�dy programistów, 235t�umaczenia, 248Ubucon, 237Ubunteros, 245wiki, 232wsparcie, 233, 247zapewnianie jako�ci, 249zespo�y, 238, 240zjazdy programistów, 235

spotkania, 102, 289SSH, 168stacja dyskietek, 142Stallman Richard M., 31startowy dysk USB, 77Step, 214sterowniki drukarki, 146

358 Skorowidz

sterowniki LIRC, 118strategie tworzenie kopii

zapasowej, 151strony man, 341Subversion, 53sudo, 150, 169, 181, 261, 340sudoers, 182Sudoku, 121suid, 183SuSE, 39SVG, 121, 204swap, 66, 168symbole wieloznaczne, 347symetryczne przetwarzanie

wieloprocesorowe, 157Synaptic, 132

instalacja pakietów, 134usuwanie pakietów, 134wyszukiwanie pakietów, 134

system dost�pu do plików, 103system kontroli wersji, 324system operacyjny, 30system plików, 148, 341

bezpieczestwo, 182Kubuntu, 278opcje montowania, 182

system uprawnie� dost�pudo plików, 343

szyfrowaniedyski, 74katalog domowy, 168plik wymiany, 168

Ttail, 185taskbar, 81Terminal, 120, 151, 337terminarz, 98terminy, 289t�o pulpitu, 105t�umaczenia, 248

Launchpad, 321tmp, 159top, 343Torvalds Linus, 33Totem, 117

LIRC, 118odtwarzanie p�yt DVD, 118zdalne sterowanie

programem, 118Tracker Search, 125tray, 87

Troy Ryan, 328tryb kiosku, 290TSF, 35Tux Paint, 215Twitter, 97tworzenie

dokumenty, 95konta u�ytkowników, 139,

345partycje, 67, 73potoki, 339startowy dysk USB, 77

UUbucon, 237Ubunteros, 245Ubuntu, 17, 30, 37, 39, 60, 314Ubuntu Art Team, 248Ubuntu Netbook Edition, 59, 298

Cellwriter, 307Cheese, 306dziennik, 308ekran dotykowy, 307FBReader, 306GNOME, 305instalacja systemu, 298Launcher, 300Launcher 2D, 300lista otwartych okien, 303maksymalizowanie okien,

304programy, 305pulpity wirtualne, 309Xournal, 308

Ubuntu Netbook Remix, 298Ubuntu One, 97Ubuntu Server, 156, 315

bezpieczestwo, 180bezpieczestwo sieci, 185instalacja, 158instalacja oprogramowania,

169instalator, 158LVM, 164macierz RAID, 162odporno�� na awarie, 167partycjonowanie dysku, 159pliki dzienników

systemowych, 184przetwarzanie w chmurze,

190

reglamentowanie zasobówsystemowych, 183

replikacja dysków, 189system plików, 182szyfrowanie katalogu

domowego, 168wirtualizacja, 187zarz�dzanie kontami

u�ytkowników, 181zarz�dzanie pakietami, 169

Ubuntu Studio, 30, 56, 316ubuntu-announce, 228ubuntu-devel, 229, 249ubuntu-devel-announce, 229, 249ubuntu-devel-discuss, 229ubuntu-geek, 328uk�ad klawiatury, 65uk�ad menu, 138uk�ad okresowy pierwiastków,

209uk�ad partycji, 66uname, 343UNetBootin, 77universe, 170uprawnienia dost�pu do plików,

343uprawnienia superu�ytkownika,

340uruchamianie aplikacji, 82, 91

programy dla Windows, 153terminal, 337uruchamianie sekwencyjne,

348wiele polece, 348

Uruchom ponownie, 91urz�dzenia zewn�trzne, 141USB, 141, 280, 344useradd, 181us�ugi w chmurze obliczeniowej,

190usr, 149ustawianie konta poczty

elektronicznej, 288ustawianie LVM, 166ustawianie motywu, 106ustawienia systemowe Kubuntu,

269Ustawienia u�ytkowników, 85usuwanie

konta u�ytkowników, 181pakiety, 134, 175

u�yteczno�, 89

Skorowidz 359

u�ytkownicy, 84dodawanie, 139root, 169usuwanie, 181

U�ytkownicy i grupy, 84, 140

Vvar, 149, 159var/log, 184vendor lock-in, 96VFAT, 150VG, 165vim, 171virtualboxose, 189visudo, 181VMware, 187volume group, 165VPN, 87

WWarthogs, 36, 156Warthy Warthog, 43wc, 340wersje Ubuntu, 58What Is Free Software, 45who, 346wideo, 117

edycja, 119odtwarzanie, 117

wid�ety, 263wiersz polece�, 337

edycja plików tekstowych,344

informacje o systemie, 343obs�uga kont u�ytkowników,

345pomoc, 341, 346poruszanie si� po systemie

plików, 341potoki, 339przeszukiwanie plików

tekstowych, 344symbole wieloznaczne, 347uruchamianie sekwencyjne,

348uruchamianie wielu polece,

348wykonywanie polece

z uprawnieniamisuperu�ytkownika, 340

zaawansowane zastosowania,350

zarz�dzanie plikami, 342zarz�dzanie terminalem, 349

wiki, 232Windows, 153Windows Media Format, 113Wine, 153wirtualizacja, 187, 188wirtualne pulpity, 221wolne oprogramowanie, 31, 33,

42, 45woluminy fizyczne, 165, 166woluminy logiczne, 165Writer, 281wsparcie techniczne, 52, 233wspó�praca z Windows, 153wybór j�zyka, 63, 105wybór plików, 103, 109wybór wersji Ubuntu, 58wyczerpane repozytoria, 137wygaszacz ekranu, 106wykonywanie polece�

z uprawnieniamisuperu�ytkownika, 340

wylogowywanie u�ytkownika, 90Wyloguj, 90Wy��cz komputer, 91wy��czanie komputera, 90, 261wypisywanie plików z danego

pakietu, 179wyszukiwanie

pakiety, 134pliki, 82

XX11, 253Xchat, 230XDG Base Directory

Specification, 278Xen, 188, 189Xfce, 55, 319Xournal, 308Xubuntu, 55, 59, 314, 315

ZZablokuj ekran, 90Zahibernuj, 91zak�adanie macierzy RAID, 162zak�adki, 103zale�no�ci, 132

zapewnianie jako�ci, 249zapora sieciowa, 186zarz�dzanie fotografiami, 116zarz�dzanie informacjami

osobistymi, 287zarz�dzanie kontami

u�ytkowników, 181, 345Zarz�dzanie oprogramowaniem,

269zarz�dzanie pakietami, 169

aktualizacja wydaniadystrybucji, 176

APT, 170apt-cache, 174apt-get, 174aptitude, 178archiwum Ubuntu, 170dpkg, 171

zarz�dzanie plikami, 107, 277,342

zarz�dzanie po��czeniamisieciowymi, 87

zarz�dzanie programami, 130,132

Zarz�dzanie repozytoriami, 268zarz�dzanie terminalem, 349zarz�dzanie u�ytkownikami, 275zarz�dzanie zbiorami

muzycznymi, 280zarz�dzanie zdalnymi plikami,

111zasobnik systemowy, 87zawarto� folderów, 148zcat, 185zdalne logowanie, 168zdalny dost�p do plików, 111

konfiguracja po��czenia, 111zdobywanie Ubuntu, 60zebrania, 102zegar, 88Zeitgeist, 215, 218zeitgeist-daemon, 218zeitgeist-datahub, 218zgrep, 185zgrywanie p�yt CD, 115, 125

zgrywanie �cie�ek doformatu FLAC, 116

zgrywanie �cie�ek doformatu MP3, 116

zgrywanie �cie�ek doformatu Ogg, 115

Ziemia na biurku, 293

360 Skorowidz

zjazdy programistów, 235zless, 185zmiana

has�o u�ytkownika, 140motyw, 106t�o pulpitu, 105uk�ad menu, 138

znak zach�ty pow�oki, 173Zrzuty ekranu, 293

�ród�a APT, 171

Ubuntu. Oficjalny podręcznik. Wydanie Vpdf.helion.pl/ubuop5/ubuop5-4.pdf · Ubuntu to dystrybucja...

Documents

Transcript of Ubuntu. Oficjalny podręcznik. Wydanie Vpdf.helion.pl/ubuop5/ubuop5-4.pdf · Ubuntu to dystrybucja...