Tytuł pierwszego wydania: Autoprezentacja w zakresie ... · wy, słychać „nosowanie” czy...

Tytuł pierwszego wydania: Autoprezentacja w zakresie pracy głosem

Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości lub fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione. Wykonywanie kopii metodą kserograficzną, fotograficzną, a także kopiowanie książki na nośniku filmowym, magnetycznym lub innym powoduje naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji.

Wszystkie znaki występujące w tekście są zastrzeżonymi znakami firmowymi bądź towarowymi ich właścicieli.

Autorka oraz Helion SA dołożyli wszelkich starań, by zawarte w tej książce informacje były kompletne i rzetelne. Nie biorą jednak żadnej odpowiedzialności ani za ich wykorzystanie, ani za związane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autorka oraz Helion SA nie ponoszą również żadnej odpowiedzialności za ewentualne szkody wynikłe z wykorzystania informacji zawartych w książce.

Redaktor prowadzący: Magdalena Dragon-Philipczyk Materiały graficzne na okładce zostały wykorzystane za zgodą Shutterstock.

Helion SA ul. Kościuszki 1c, 44-100 Gliwice tel. 32 231 22 19, 32 230 98 63 e-mail: [email protected] WWW: http://onepress.pl (księgarnia internetowa, katalog książek)

Drogi Czytelniku! Jeżeli chcesz ocenić tę książkę, zajrzyj pod adres http://onepress.pl/user/opinie/silgl2Możesz tam wpisać swoje uwagi, spostrzeżenia, recenzję.

Do książki dołączone zostały ćwiczenia oraz zadania, które możesz pobrać ze strony: ftp://ftp.helion.pl/przyklady/silgl2.zip

ISBN: 978-83-283-7209-2

Copyright © Helion SA 2020

Printed in Poland.

• Kup książkę• Poleć książkę • Oceń książkę

• Księgarnia internetowa• Lubię to! » Nasza społeczność

http://onepress.pl/rt/silgl2http://onepress.pl/rf/silgl2http://onepress.pl/ro/silgl2http://onepress.plhttp://ebookpoint.pl/r/JH8P6

5

Spis treści

Wstęp 9

Rozdział 1. Wykorzystywanie głosuw tworzeniu wizerunku 11Związek mowy i muzyki 13Dykcja i modulacja głosu 14Ekspresja wypowiedzi 16Radzenie sobie z tremą 17Co Twój głos mówi o Tobie? 20Wpływ różnych czynników na głos. Emocje, hormony,

upływ czasu 23

Rozdział 2. O technikach emisji głosu 27Rozgrzewka 27Oddech 28Aparat fonacyjny 36Rodzaje inicjowania dźwięku 37Aparat artykulacyjny 42

Rozdział 3. Dykcja i kultura żywego słowa 53Oddychanie 53Tempo mowy a poprawność dykcji 55Artykulacja głosek 57Zniekształcenia brzmienia głosek 66

Poleć książkęKup książkę

http://onepress.pl/rf/silgl2http://onepress.pl/rt/silgl2

SIŁA GŁOSU

6

Rozdział 4. Głos, emocje i charyzma 73Wysokość głosu 73Modulacja 74Praca z mikrofonem 75Rezonatory 76Inteligencja emocjonalna 79Umiejętności aktorskie 82Mówca skuteczny to mówca charyzmatyczny.

Wybrane koncepcje i techniki 85Strategia budowania wizerunku 93Projektowanie zniekształceń poznawczych.

Patrzenie przez dziurawe sito 94

Rozdział 5. Głos pod wpływem stresu 101Przykłady wadliwej postawy i jej wpływ

na jakość pracy głosem 102Sposoby redukowania wpływu stresu na głos 103Technika Alexandra 105Metoda Schultza 113Ćwiczenia 114

Rozdział 6. Ćwiczenia i porady 117Wymawianie trudnych sylab, wyrazów i zdań 118Trudne wierszyki i rymowanki 127Rozgrzewka głosu 147Wprawki 151Afirmacje 154Problemy z głosem 160Świadome słuchanie siebie i innych 167Głos a płeć 169



SPIS TREŚCI

7

Nawyki żywieniowe 170Problemy zdrowotne 171Inne problemy związane z emisją głosu 175

Zdaniem ekspertów 177Małgorzata Krupińska, Dbajmy o poprawność

współczesnej wymowy polskiej — apel logopedy 177Grażyna Matyszkiewicz, Wybrane problemy

wymowy polskiej 187Halina Zgółkowa, Dlaczego retoryka? 203

Słowniczek pojęć 221

Zakończenie 227Bibliografia 227Przydatne strony internetowe 231Wykaz utworów wykorzystanych w książce 232

O autorce 235



SIŁA GŁOSU

8



9

Wstęp

Książka ta jest efektem moich doświadczeń, które zdoby-wałam podczas wieloletniej pracy akademickiej, a takżepracy w charakterze instruktorki emisji głosu. W swojejdziałalności popularyzatorskiej zachęcam do wykorzysty-wania zasad emisji głosu sprawdzonych w profesjonalnejwokalistyce. Publikacja ta zawiera zbiór wskazówek, dziękiktórym Twój głos będzie silny, przekonujący i nośny —będzie wyrażał Twoją pewność siebie. Jako odpowiednioprzygotowany rozmówca (prelegent), świadomy swojegogłosu oraz znający zasady jego funkcjonowania, będzieszumiał sprawnie komunikować się z innymi, zarządzaćuwagą odbiorców i skutecznie kreować swój wizerunek.

Książkę adresuję do osób, dla których głos jest narzę-dziem codziennej pracy i które chcą poprawić jakość swojejmowy. Z pewnością będzie przydatna dla wykładowcówi nauczycieli, aktorów czy dziennikarzy, prelegentów, osóbwystępujących publicznie, zajmujących się marketingiem,sprzedażą, zarządzaniem.

Poradnik ten obejmuje zagadnienia związane z dykcją i ar-tykulacją głosek, higieną głosu, wpływem stresu na głos,



SIŁA GŁOSU

10

podpowiada, w jaki sposób można wykorzystać walorygłosu w budowaniu wizerunku, oraz przedstawia wybranetechniki pracy nad głosem i liczne ćwiczenia pozwalają-ce doskonalić dykcję.

Serdecznie dziękuję najbliższym — córeczce Stefci, synowiTytusowi i mężowi Pawłowi — za okazane mi wsparcie.Dziękuję wszystkim, którzy motywowali mnie do pracy.

Zachęcam do lektury!

Katarzyna Pietroń



11

Rozdział 1.

Wykorzystywaniegłosu w tworzeniu

wizerunku

W komunikacji interpersonalnej wiele informacji prze-kazujemy pozawerbalnie — gestami, mimiką, spojrze-niem, tonem głosu, pauzami — a także w metakomuni-katach1, którymi mogą być intonacja czy silniejszezaakcentowanie jakiegoś słowa. Nadawca nieraz mimo-wolnie ujawnia w ten sposób swoje myśli i odczucia,których nie chce werbalizować (na przykład z obawy przedodrzuceniem). Chociaż metakomunikat nie jest wypowie-dziany wprost, może być dekodowany przez odbiorcę.

Zauważmy, że na przykład pauza zapobiega monotoniimowy. Dźwięk jest kontrastowany z ciszą, podobnie jakw muzyce. Jest to uwarunkowane psychologicznie — czło-wiek po ciągu napięć potrzebuje odprężenia. Gra takimkontrastem zapewnia walory ekspresyjne i jest stosowana

1 M. McKay, M. Davis, P. Fanning, Sztuka skutecznego porozumiewania

się, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2007, s. 81 – 85.



SIŁA GŁOSU

12

w różnych sztukach — gdzie kontrastowane są rozmaiteelementy. Kiedy np. van Gogh zestawia kolor żółty z gra-natowym na obrazie, ma to olbrzymią ekspresję. Rzeź-ba w muzeum prezentuje się najlepiej, gdy jest usta-wiona pośrodku pomieszczenia, dzięki czemu kontrastujez przestrzenią. Podobnie jest w przemówieniach. Kiedypodczas prezentacji wspominamy o czymś ważnym, moż-na stosować celowe pauzy, aby zbudować odpowiednienapięcie i wzbudzić tym zainteresowanie słuchaczy.Podczas pauzy nasze gesty również muszą zastygnąć.Dzięki temu słuchacze wytężają uwagę i podążają świa-domie za tokiem wywodu — pauza wzmacnia ekspresjęnaszej wypowiedzi.

Ważnym środkiem skutecznej autoprezentacji jest spoj-rzenie — podstawowy łącznik z odbiorcą. Zanim zabrzmigłos i konkretna treść zostanie wyartykułowana, spojrze-nie jest pierwszym etapem nawiązania kontaktu. Znanajest sentencja: „Nigdy nie dostaniesz drugiej szansy nawywołanie pierwszego wrażenia”. Tak mawiają doradcyi eksperci w dziedzinie public relations. Gdy mamy roz-biegane i niezdyscyplinowane spojrzenie, tracimy jednąz możliwości sterowania uwagą odbiorców. Ponadto jestto postrzegane nawet jako oznaka nieszczerości, niekom-petencji i braku pewności siebie. Rozpraszamy uwagęsłuchacza, przez co nasz komunikat nie jest przez niegoprzyswajany. Warto spróbować kontrolować świadomie



WYKORZYSTYWANIE GŁOSU W TWORZENIU WIZERUNKU

13

spojrzenie jako element mowy ciała. Istnieje ćwiczenie,które służy utrzymaniu spojrzenia w ryzach. Przeska-kujemy wzrokiem po różnych częściach sali, w której sięznajdujemy, i zatrzymujemy go na kilka sekund. Mamydzięki temu dyscyplinę spojrzenia i świadomą kontrolęnad nim. Inne ćwiczenie uczy zachowywania stałegokontaktu wzrokowego ze słuchaczami. Występując naforum publicznym, np. podczas prelekcji, wygłaszania re-feratu czy przemowy na zebraniu, dzielimy nasze audyto-rium na kilka części. W każdej z nich wybieramy jednąosobę, z którą będziemy utrzymywać stały kontakt wzro-kowy. To wystarczy, aby także siedzący nieopodal tychwybranych osób również odczuwali stały kontakt z nami.

Związek mowy i muzykiMiędzy mową i muzyką zachodzi pewien związek. W mu-zyce głos ludzki jest głównym elementem w formachwokalnych. Śpiewak jest przed koncertem odpowiednioprzygotowany, np. zna tonację utworu, jego metrum,harmonię, ma opracowaną koncepcję interpretacyjną,miejsca kulminacji i rozładowania napięcia. Wykonującutwór, artysta może sprawić, by słuchacz podążał za je-go intencją. Podobnie, choć w mniejszym zakresie, mo-że wykorzystywać swój głos prelegent bądź też nadawcaw zwykłej komunikacji językowej — modulować głos(intonacja), mówić szybciej lub wolniej (tempo), głośniej



SIŁA GŁOSU

14

lub ciszej (dynamika). Każdy z tych elementów może zale-żeć od kontekstu sytuacyjnego czy też rodzaju adresata.

Dykcja i modulacja głosuProces kształtowania poprawnej dykcji jest niezwyklezłożony. Niektóre czynności składające się na mówienie sąautomatyczne (wrodzone) i wykonywane nieświadomie,np. oddychanie. Inne są nabyte, ale również całkowi-cie zautomatyzowane, np. ruchy artykulacyjne narzą-dów mowy. Jeszcze inne mają charakter dowolny i świa-domy, np. dobór słów. Jeżeli jednak chcemy posiąśćkulturę żywego słowa, musimy sprawić, aby wykorzystaniewszystkich tych czynników miało charakter procesu in-telektualnego. Należy objąć świadomością czynność od-dychania, artykulację, poprawność wymowy czy stoso-wanie się do reguł gramatycznych. Zwracam przy tymuwagę na naturalną konieczność wytworzenia pewnejwspólnej wrażliwości mówcy i odbiorcy na walory słowa.Efektywność komunikacji zależy od obu stron.

Monotonia w mowie powoduje, że głos jest przewidywalny,płaski, oczywisty, nie przyciąga uwagi i nie intryguje od-biorcy. Ponadto kiedy mówimy bez modulacji, obciąża-my nadmiernie aparat głosowy — głos staje się gardło-wy, słychać „nosowanie” czy tubalną mowę. Taki sposóbmówienia jest pozbawiony nośności, następuje szybszamęczliwość głosu.



WYKORZYSTYWANIE GŁOSU W TWORZENIU WIZERUNKU

15

Modulacja mowy w żywej wypowiedzi polega na wspo-mnianym udziale świadomości w procesie oddychaniai artykułowania dźwięków. Taką uświadomioną czynno-ścią powinna stać się także fonacja, która jest odpowie-dzialna za intonację. Jak wiadomo, intonacja wpływa naznaczenie konkretnych fraz — można by tu wskazać cho-ciażby wznoszenie się melodii głosu (antykadencja, np.przy pytaniach) i jej opadanie (kadencja, np. przy stwier-dzeniach). Zauważmy, że kiedy mówimy zbyt szybko,tracimy zdolność do odpowiedniego stosowania liniiintonacyjnych.

Ogólnie o brzmieniu głosu decydują dźwięki, które mogąbyć artykułowane najdłużej, czyli samogłoski. W kontek-ście techniki emisji głosu mówimy, że spółgłoski „wypy-chają” samogłoskę. Wiedza o tym pozwala nadać mowieróżne walory i sprawić, by była interesująca i przyciągałauwagę.

Świadome zarządzanie głosem polega więc na zintegro-waniu wielu czynników. Wypracowanie ciekawej melodiimowy (intonacji), dobrego tempa mówienia czy natężeniadźwięku pozwala osiągnąć lepsze porozumienie ze słucha-czem i wpływa pozytywnie także na samoocenę nadawcy.Tym samym zmniejsza się negatywny wpływ stresu nagłos oraz oddalają się problemy takie jak męczliwość głosuczy urazy aparatu głosowego.



SIŁA GŁOSU

240



http://program-partnerski.helion.pl

c_spisr00-09r01-09

Tytuł pierwszego wydania: Autoprezentacja w zakresie ... · wy, słychać „nosowanie” czy...

Documents

Transcript of Tytuł pierwszego wydania: Autoprezentacja w zakresie ... · wy, słychać „nosowanie” czy...