Tolerancja kształtu i poło żenia - Strona główna RCRE · w tabli to nale ży go poda ćw...

1

Tolerancja kształtu i położenia

Tolerancje kształtu określają wymagane dokładnościwykonania kształtu powierzchni i składają się z symbolitolerancji i z liczbowej wartości odchyłki.Zasadnicze oznaczenie tolerancji kształtu lub położeniaskłada się ze znaku rodzaju tolerancji i jej wartościliczbowej w milimetrach. Dane te wpisuje się w ramkęprostokątną podzieloną na dwa pola (w przypadkutolerancji położenia ramka ma często jeszcze trzecie pole-patrz w lewym polu umieszcza się znak tolerancji, wprawym jej wartość liczbową.

Tolerancja kształtu i poło żeniaTolerancja kształtu i poło żenia

Oznaczenia tolerancji kształtu i poło żenia

2


Oznaczenia tolerancji kształtu

i poło żenia c.d.

Przed wartością liczbową tolerancji podaje się wszczególnych przypadkach dodatkowo znak polatolerancji:

• symbol ∅ - jeżeli wartość liczbowa tole-rancji jestśrednicą walcowego lub kołowego pola tolerancji),

• symbol R - jeżeli wartość liczbowa tole-rancji jestpromieniem walcowego lub kołowego pola tolerancji,


Oznaczenia tolerancji kształtu i poło żenia c.d.

3

• symbol T - jeżeli wartość liczbowa tolerancji jestodległością między dwiema równoległymipłaszczyznami ograniczającymi obszar tolerancji lubmiędzy dwiema równoległymi prostymi ograniczającymipole tolerancji,



• symbol T/2 - jeżeli wartość liczbowa tolerancji jestodległością między jedną z dwóch płaszczyznrównoległych ograniczających obszar tolerancji i ichpłaszczyzną symetrii lub między jedną z dwóchprostych ograniczających pole tolerancji i ichsymetralną,



4

• znak w postaci kółka - jeżeli obszar tolerancji jestkulisty.



Jeżeli konieczne jest podanie rodzaju tolerancji nie ujętegow tabli to należy go podać w wymaganiach technicznych, wpostaci tekstu zawierającego nazwę tolerancji i jej wartośćliczbową w milimetrach, wskazanie (za pomocą oznaczenialiterowego lub nazwy) powierzchni lub innego elementu, doktórego ma się odnosić tolerancja, i ewentualne wskazanieelementu odniesienia (bazy), względem którego określa siętolerancję.



5

Ramkę oznaczenia tolerancji łączy się linią zakończonągrotem z linią zarysu (lub jej przedłużeniem) tego elementuprzedmiotu, do którego odnosi się tolerancja. Ramkęnależy rysować w zasadzie w położeniu poziomym, aponieważ grot trzeba zawsze rysować w tym kierunku, wktórym odchyłka ma być mierzona, więc linia łącząca musibyć często załamana. W wyjątkowych przypadkach możnaramkę umieścić pionowo, w sposób umożliwiającyodczytanie tolerancji od prawej strony rysunku. Linięłączącą należy w zasadzie prowadzić od lewej części ramkizaś od prawej części-tylko w razie konieczności.



Ramki rysuje się liniami cienkimi lub linia o grubościpisma liczb wymiarowych na rysunku. Wysokość liter icyfr wpisywanych w ramki pismem prostym powinna byćrówna wysokości liczb wymiarowych, wysokośćramki - 2h.



6

Jeżeli tolerancja dotyczy osi lub płaszczyzny symetriijakiegoś elementu przedmiotu, to koniec linii łączącejpowinien leżeć na przedłużeniu linii wymiarowej tegoelementu, przy czym - gdy brak miejsca – grot linii łączącejmoże zastąpić grot linii wymiarowej. W ten sam sposóboznacza się tolerancję walca podziałowego gwintu. Gdytolerancja dotyczyć wspólnej osi lub płaszczyzny symetriidwóch elementów przedmiotu, a z rysunku wyraźniewynika, dla których elementów oś lub płaszczyzna symetriijest wspólna, to linię łączącą doprowadza się do osi lub dośladu płaszczyzny symetrii.




Sposób opisywania odchyłek kształtu.Sposób opisywania odchyłek kształtu.

Ramki zawierające opis elementu Ramki zawierające opis elementu tolerowanego łączy się z linią tolerowanego łączy się z linią konturową powierzchni lub linią konturową powierzchni lub linią pomocniczą za pomocą odnoszącej, pomocniczą za pomocą odnoszącej, zakończonej strzałką.zakończonej strzałką.Wartość odchyłki podajemy w mm.Wartość odchyłki podajemy w mm.

Sposoby opisywania Sposoby opisywania tolerancji położenia.tolerancji położenia.

Tolerancja prostolinowościTolerancja prostolinowości

Tolerancja równoległościTolerancja równoległości

7


Sposoby Sposoby opisywania opisywania tolerancji tolerancji położenia.położenia.

Tolerancja równoległościTolerancja równoległości


Tolerancja walcowatościTolerancja walcowatości

Tolerancja Tolerancja prostopadłościprostopadłości

Tolerancja bicia poprzecznegoTolerancja bicia poprzecznego Tolerancja bicia wzdłużnegoTolerancja bicia wzdłużnego

8

Wartość liczbowa tolerancji odnosi się do całkowitejdługości lub pola tolerowanego elementu przedmiotu.Jeżeli tolerancja ma obowiązywać na mniejszej długości(lub na części pola powierzchni) w dowolnym miejscuelementu tolerowanego, to tę długość lub wymiary częścipola powierzchni podaje się za wartością tolerancji,oddzielając, od niej pochyłą kreską. Gdy tolerancja tejmniejszej długości (lub części pola) dotyczy określonegomiejsca na elemencie tolerowanym, miejsce to oznacza sięlinią punktową i jego położenie wymiaruje się, a w ramceumieszcza się tylko tolerancję. Jeśli zaś konieczne jeststolerowanie zarówno całej długości (lub pola), jak iobszaru mniejszego, to obie tolerancje wpisuje się wramkę.



Jeżeli na rysunku powtarza się ta sama tolerancja, tooznaczenie podaje się tylko raz, prowadząc odgałęzienialinii łączącej do wszystkich jednakowo tolerowanychelementów przedmiotu. Gdy zaś dla jednego elementutrzeba podać dwie różne tolerancje, to ramki oznaczeńmożna połączyć



9

Do tolerancji kształtu zalicza się:a) tolerancj ę prostoliniowo ści (dopuszczalną

nieprostoliniowość osi powierzchni obrotowej, krawędziprzedmiotu albo tworzących płaszczyzny),

b) tolerancj ę płasko ści (dopuszczalną niepłaskośćpłaszczyzny),

c) tolerancj ę okrągło ści (dopuszczalną owalność,graniastość itp. bryły obrotowej w jej przekrojupoprzecznym),

d) tolerancj ę walcowo ści (dopuszczalną stożkowość,baryłkowość, siodłowość itp.),

e) tolerancj ę zarysu przekroju wzdłu żnego walca(dopuszczalną nieprostoliniowość tworzących powierzchniwalcowej).


Oznaczenia tolerancji kształtu

Tolerancja prostoliniowości tworzących płaszczyzn


Oznaczenia tolerancji kształtu c.d.

10







11




Tolerancja płaskości



12

Tolerancja płaskości



Tolerancja okrągłości



13







14

Tolerancja walcowości



Tolerancja zarysu przekroju wzdłużnego



15

W przeciwieństwie do tolerancji kształtu, która dotyczy tylkojednego elementu przedmiotu, tolerancja położenia jestzawsze związana z dwoma jego elementami: elementemtolerowanym i elementem odniesienia (baząpomiarową), względem którego określa się tolerancjępołożenia elementu tolerowanego.Element odniesienia oznacza się na rysunkachzaczernionym trójkątem równobocznym, i łączy cienką liniąz ramką oznaczenia tolerancji. Gdy połączenie trójkąta zramką jest niedogodne, to element odniesienia oznacza sięwielką literą w ramce prostokątnej i tę samą literę wpisujesię w dodatkowe, trzecie pole ramki z oznaczeniemtolerancji.


Oznaczanie tolerancji poło żenia

Do tolerancji położenia zalicza się:a) tolerancj ę równoległo ści (dopuszczalną

nierównoległość płaszczyzn, osi otworów itp.),b) tolerancj ę prostopadło ści (dopuszczalną

nieprostopadłość płaszczyzn, osi otworu względem jegopłaszczyzny czołowej itp.),

c) tolerancj ę nachylenia (dopuszczalną odchyłkę kątaostrego lub rozwartego),

d) tolerancj ę współosiowo ści (dopuszczalnąniewspółosiowość dwóch otworów, dwóch lub więcejczęści wału stopniowego itp.),


Oznaczanie tolerancji poło żenia c.d.

16

e) tolerancj ę symetrii (dopuszczalną asymetriępołożenia, np. wzdłużnego rowka w wałku względemosi wałka),

f) tolerancj ę pozycji (dopuszczalną odchyłkę położeniapunktu, prostej lub płaszczyzny, np. punktu osi otworuna płaszczyźnie jego czoła prostopadłej do osi),

g) tolerancj ę przecinania si ę osi (dopuszczalnąwichrowatość osi, które miały się przeciąć).





Tolerancja równoległości dwóch osi

17







18






Tolerancja równoległości osi i płaszczyzny

19



Tolerancja równoległości dwóch płaszczyzn



Tolerancja równoległości dwóch płaszczyzn

20



Tolerancja prostopadłości dwóch osi



Tolerancja prostopadłości dwóch osi

21



Tolerancja prostopadłości osi i płaszczyzny



Tolerancja prostopadłości osi i płaszczyzny

22



Tolerancja prostopadłości dwóch płaszczyzn



Tolerancja nachylenia

23



Tolerancja symetrii

Tolerancja kształtu i poło żenia - Strona główna RCRE · w tabli to nale ży go poda ćw...

Documents

Transcript of Tolerancja kształtu i poło żenia - Strona główna RCRE · w tabli to nale ży go poda ćw...