Dolnoœl¹skie

hity

Warszawa

Wrocław

Dolny Œl¹sk

Po³o¿enie, granice. Dolny Œl¹sk to kraina geograficzna, historyczna i woje-wództwo – jednostka administracyjna. Po³o¿ony jest w po³udniowo-zachodniej Polsce. Od po³udnia graniczy z Czecha-mi, od zachodu z Niemcami, a od pó³nocy z województwami lubuskim i wielkopol-skim, od wschodu natomiast z wojewódz-twem opolskim.

Obszar, ludnoϾ. Na obszarze 19 948 km2 mieszka 2, 98 mln ludzi.

Herb. Herbem Dolnego Œl¹ska jest czarny piastowski orze³ na z³otym tle.

Stolica, miasta i podzia³ admini-stracyjny. Stolic¹ Dolnego Œl¹ska jest Wroc³aw (640 000 mieszk.) Do wiêkszych miast nale¿¹: Jelenia Góra, Wa³brzych, Le-gnica, K³odzko i Œwidnica. Administracyj-nie dzieli siê na 30 powiatów i 169 gmin.

Ukszta³towanie powierzchni, przy-roda. Dolny Œl¹sk to kraina o urozmaico-nej rzeŸbie terenu. Na po³udniu znajduj¹ siê malownicze pasma górskie, tworz¹ce Sudety, z najwy¿szym pasmem – Kar-konoszami, których najwy¿szy, szczyt, Œnie¿ka, wznosi siê na wysokoœæ 1603 m n.p.m. w czêœci œrodkowej pogórza, a na pó³nocy rozci¹ga siê Nizina Sl¹ska z Bo-rami Dolnoœl¹skimi. Na Dolnym Sl¹sku wystêpuje obfitoœæ kamieni szlachetnych i ozdobnych, a w przysz³oœci wydobywa-no tu nawet z³oto i srebro. Dolny Œl¹sk s³ynie ze swych licznych Ÿróde³ wód mi-neralnych i uzdrowisk. Uroku krainie dodaj¹ malownicze doliny i prze³omy rzeczne. Do najbardziej znanych nale¿¹ Doliny Kwisy, Bobru, Kamiennej, Nysy K³odzkiej i oczywiœcie Odry – najwiêkszej dolnoœl¹skiej rzeki. Przyroda chronio-na jest w dwu parkach narodowych, dwunastu parkach krajobrazowych i piêædziesiêciu czterech rezerwatach przyrody.

1

2

Dolny Œl¹sk

Dolny Œl¹sk to kraina po³o¿ona w po³udniowo-zachodniej Polsce na niespe³na 20 tys. km2 powierzchni i zaliczana do jednej z najbardziej atrakcyjnych i ró¿norodnych w kraju. Na pewno o randze regionu decyduj¹ walory zarówno przyrod-nicze, jak i ogromne dziedzictwo kultury, a tak¿e potencja³ dla rozwoju turystyki uzdrowiskowej i coraz bardziej popu-larnej agroturystyki.

Dolny Œl¹sk to monumentalne pasma górskie i malownicze kotliny, poprzecinane rw¹cymi górskimi strumieniami. To kraina dzikiej przyrody, obfituj¹ca w wiele unikatowych ga-tunków zwierz¹t i roœlin, a tak¿e uroczych miast, szczyc¹cych siê wspania³ymi wielowiekowymi zabytkami.

Dolny Œl¹sk to region o bogatej historii, pe³nej niewy-jaœnionych zagadek i tajemnic. To miejsce wielu wojen i najazdów, a o jego burzliwej przesz³oœci œwiadcz¹ ruiny zamków, fortec i warowni. W wyniku tak o¿ywionych dzie-jów nastêpowa³o nawarstwianie kultur, przenikanie siê nap³ywaj¹cych tu stylów i tradycji. Nic wiêc dziwnego, ¿e na tych ziemiach istnieje dziœ tak wiele przejawów ludzkiej twórczoœci, zachwycaj¹cych form¹, przepychem i urod¹.

Bez w¹tpienia magnesem s¹ zabytki Szlaku Cysterskiego w Lubi¹¿u, Trzebnicy, Henrykowie, Krzeszowie, a per³ami architektury zabytkowe kamieniczki w rynku Wroc³awia, Hala Ludowa czy Aula Leopoldina. Ogromn¹ atrakcj¹ jest Panorama Rac³awicka we Wroc³awiu, a miejsca kultu warte

obejrzenia to Wambierzyce i Bardo. W Œwidnicy i Jaworze znajduj¹ siê wielkie drewniane koœcio³y, zwane Koœcio³ami Pokoju, bowiem wybudowano je na mocy Pokoju West-falskiego w XVII wieku. Z zewn¹trz skromne, zadziwiaj¹ przepychem barokowego wyposa¿enia. Dziœ s¹ wpisane na listê Œwiatowego Dziedzictwa UNESCO.Murowane zamki i warownie powstawa³y na Dolnym Œlasku ju¿ od XIII wieku. Najczêœciej budowane na góruj¹cych nad okolic¹ ska³ach i wzgórzach strzeg³y granic œl¹skich ksiêstw. Do dzisiejszych czasów zachowa³o ich siê przesz³o 100.Poszukiwacze skarbów do dziœ penetruj¹ niezbadane sztol-nie Walimia i G³uszycy, tajemnicze podziemia czy lochy Twierdzy K³odzkiej i Srebrnogórskiej. To oczywiœcie tylko jedna setna miejsc, które warto tu zobaczyæ.

Region ten to te¿ prawdziwa per³a przyrodnicza. Oko³o 17% powierzchni stanowi¹ tu obszary o wysokich wartoœciach przyrodniczych; s¹ to parki narodowe, rezerwaty przy-rody, chronione krajobrazy. W niezwykle atrakcyjnych turystycznie Sudetach obok malowniczych Karkonoszy, kryj¹cych w sobie przyrodnicze cuda, znajduj¹ siê Góry Sto³owe z fantastycznymi labiryntami skalnymi i formacja-mi z piaskowca. Rajem na ziemi dla pasjonatów ornitologii mo¿emy nazwaæ Stawy Milickie, gdzie wystêpuj¹ unika-towe, w wiêkszoœci chronione, gatunki ptaków. Ka¿dego zachwyci bogactwo krajobrazów najwiêkszych tu Ko-tlin – K³odzkiej i Jeleniogórskiej. Dodaj¹c do wizerunku tych ziem najwiêksz¹ w Polsce iloœæ leczniczych zdrojów, s³yn¹cych ze znakomitych wód, otrzymamy swoist¹ oazê dla ³akn¹cych wytchnienia turystów.

1. Zamek Grodno – Zagórze Œl¹skie2. Kamieniczki Jaœ i Ma³gosia – Wroc³aw

1

32

1

32

Wroc³aw – Stare MiastoTysi¹cletni Wroc³aw to jedno z najpiêkniejszych polskich miast. Po³o¿ony nad Odr¹, jej dop³ywami i kana³ami zosta³ nazwany Miastem Stu Mostów. Na szczególn¹ uwagê zas³uguje tu stare miasto: wspania³y rynek z ratuszem, kamieniczki Jaœ i Ma³gosia, koœció³ garnizo-nowy œw. El¿biety, Ostrów Tumski z katedr¹ i koœcio³ami, Uniwersytet Wroc³awski oraz Koœció³ œw. Marii Magdaleny. Rynek zachwyca urod¹ godn¹ ka¿dej europejskiej metropolii. Najstarsz¹ czêœcia miasta jest Ostrów Tumski. Do czasu zasypania w XIX w. odnogi rzeki, by³a to jedna z odrzañskich wysp. To tu znajdowa³ siê gród ksi¹¿êcy. Dzisiaj Ostrów Tumski jest zespo³em budowli sakralnych z katedr¹ pod wezwaniem œw. Jana Chrzciciela.

Hala Ludowa (dawniej Hala Stulecia)

i Park Szczytnicki we Wroc³awiu

Zbudowana w latach 1912-1913 dla upamiêtnia stulecia Bitwy Narodów pod Lipskiem zosta³a nazwana Hal¹ Stulecia. To najs³ynniejsze dzie³o wroc³awskiego modernizmu au-torstwa Maxa Berga i jedna z pierwszych na œwiecie konstrukcji ¿elbetonowych. Budowla ma 130 m œrednicy i 42 m wysokoœci, a jej kubatura wynosi oko³o 300 tys. m3. W 1948 r. postawiono przed obiektem 96-metrow¹ Iglicê, metalow¹ konstrukcjê przywodz¹c¹ na myœl plemienne s³upy œrodka œwiata, symbol odbudowy ziem zachodnich. W zabytkowej przestrzeni Hali Ludowej organizowane s¹ imprezy sportowe, koncerty, targi. W lipcu 2006 wpisana na Listê Œwiatowego Dziedzictwa Kultury UNESCO. Usytuowana na skra-ju najwiêkszego parku – Parku Szczytnickiego, w którym znajduje siê Ogród Japoñski. Jego atrakcj¹ s¹ dwie kaskady wodne: „¿eñska” i „mêska”. Malownicze strumienie wodne rzeŸbi¹ pagórkowaty teren ogrodu, a liczne drewniane budowle nadaj¹ orientalny cha-rakter. Cennym elementem aran¿uj¹cyjnym jest bogata w azjatyckie gatunki roœlinnoœæ.

Halê mo¿na zwiedzaæcodzienniew godz. 800-1900

ul. Wystawowa 1tel. (071) 347 72 00, 347 51 02fax (071) 348 68 51www.halaludowa.wroc.plOgród Japoñskitel. 0 601 74 45 63czynny od 01.04 do 30.10w godz. 900-1900

Informacja TurystycznaRynek 14tel. (071) 344 31 11fax (071) 344 31 13Czynne w godz. 900-2100 codzien-nie w sezonie letnimpoza sezonem 900-2000

e-mail: info@itwroclaw.plwww.wroclaw.plwww.wroclaw.naszemiasto.pl

1. Ratusz – Wroc³aw2. Kamienice wroc³awskiego rynku3. Ostrów Tumski – Katedra

1. Pergola2. Hala Ludowa – Wroc³aw3. Ogród Japoñski – Wroc³aw

1

2 3

1

32

Aula Leopoldina we Wroc³awiuUwa¿ana za najpiêkniejsze wnêtrze we Wroc³awiu. Sala paradna Uniwersytetu, w któ-rej odbywaj¹ siê uroczystoœci uniwersyteckie, inauguracje roku akademickiego innych uczelni wroc³awskich, sesje naukowe, uroczystoœci pañstwowe, a tak¿e koncerty muzyki kameralnej, bowiem Aula posiada doskona³¹ akustykê. Ukoñczona w 1732 roku Aula Le-opoldina nosi imiê austriackiego cesarza Leopolda I, który w roku 1702 powo³a³ do ¿ycia pierwsz¹ we Wroc³awiu szko³ê wy¿sz¹ zwan¹ Akademi¹ Leopoldyñsk¹. Barokowy wystrój Auli jest dzie³em znamienitych artystów tamtej doby: rzeŸbiarza F.J. Mangoldta z Pragi, malarza J.K.Handtke z O³omuñca; zaœ sztukaterie wykona³ W³och, I. Provisore. Iluzjoni-styczne malarstwo œcienne i sklepienne, imponuj¹ce przepychem alegoryczne rzeŸby oraz zadziwiaj¹ce dekoracje stanowi¹ tu harmonijn¹ ca³oœæ. W czêœci zwanej Podium uwagê przyci¹ga monumentalna rzeŸba cesarza Leopolda na tro-nie z alegoriami M¹droœci i Gospodarnoœci po bokach i Zwady i G³upoty u stóp. Postacie w zewnêtrznym krêgu fresku nad audytorium poœwiêconym glory-fikacji M¹droœci Bo¿ej symbolizuj¹ nauki i sztuki wyzwolone.

Panorama Rac³awickaWielkie malowid³o (15 x 114 m), dziêki zespoleniu szczególnych zabiegów malarskich i technicznych, „przenosi” widza w inn¹ rzeczywistoœæ i inny czas. Obraz przedstawia bitwê polskich powstañców pod Rac³awicami ko³o Krakowa, pod wodz¹ bohatera narodo-wego Tadeusza Koœciuszki, z wojskami rosyjskimi, 4 kwietnia 1794 roku.To legendarne dzie³o malarzy Jana Styki i Wojciecha Kossaka na pocz¹tku XX w. mo¿na by³o ogl¹daæ we Lwowie. Po II wojnie œwiatowej, w 1946 roku, malowid³o wraz z czêœci¹ zbiorów Ossolineum trafi³o do Wroc³awia. Panorama zosta³a publicznie udostêpniona w po³owie lat 80-ych XX wieku i natychmiast sta³a siê g³ówn¹ atrakcj¹ Wroc³awia. Jest pierwszym i jedynym zachowanym do dziœ polskim dzie³em tego rodzaju.

Panorama Rac³awickaOddzia³ Muzeum Narodowegoul. Purkyniego 11tel. (071) 344 16 61e-mail:biuro@panoramaraclawicka.plwww.panoramaraclawicka.pl

Wroc³aw, pl. Uniwersytecki 1(gmach Uniwersytetu)tel. (071) 375 22 45www.muzeum.uni.wroc.pl

1. Fontanna Szermierz2. Uniwersytet Wroc³awki3. Aula Leopoldyñska

1. 2. Fragment obrazu3. Panorama Rac³awicka – rotunda

23

1

23

1

Œl¹skie Koœcio³y Pokoju w Jaworze i ŒwidnicyDrewniane, ewangelickie koœcio³y Pokoju w Œwidnicy i Jaworze o konstrukcji ryglowej to jedyne takie zabytki na œwiecie. Zosta³y wybudowane przez œl¹skich protestantów w po³owie XVII w., a dziœ s¹ wpisane na listê Œwiatowego Dziedzictwa UNESCO. Œwi¹tynia w Œwidnicy ma bogaty barokowy wystrój – wnêtrza z malowid³ami z XVIII w., natomiast Koœció³ w Jaworze posiada na emporach malowid³a przedstawiaj¹ce 143 sceny ze Starego i Nowego testamentu. Obie budowle maj¹ bogato zdobione stropy kasetonowe.

Sanktuaria MaryjneSanktuaria w Wambierzycach i Bardzie to cel licznych pielgrzymek do cudownych figu-rek Matki Boskiej. Bazylika w Wambierzycach to miejsce o ciekawej barokowej architek-turze z kru¿gankami dooko³a owalnej nawy i 11 kaplicami. Koœció³ góruje nad niewielkim rynkiem, z którego prowadzi do niego 57 schodów o symbolicznym znaczeniu. Du¿¹ atrakcj¹ jest ruchoma szopka z 1882 roku, z ponad 800 figurkami. W Bardzie, jak podaj¹ miejscowe przekazy i legendy, kult maryjny szerzy³ siê ju¿ od 1200 r. zwi¹zany z cudown¹ figurk¹ Matki Boskiej, która jest tu po dziœ dzieñ najwiêkszym skarbem.W Masywie Œnie¿nika ko³o Miêdzygórza na zboczu Góry Igliczna wznosi siê Koœció³ Matki Boskiej Œnie¿nej. Przedmiotem kultu jest tu cudowna figurka Matki Boskiej, która jest kopi¹ figury Matki Boskiej w Maria Zell w Austrii.

Sanktuarium Matki Bo¿ejWambierzyckiej Królowej RodzinPl. N.M.P. 11tel. (074) 871 91 70fax (074) 871 91 95

SanktuariumMatki Bo¿ej BardzkiejPl. Wolnoœci 5tel. (074) 817 14 21

Koœció³ Pokoju w ŒwidnicyPl. Pokoju 6tel. (074) 852 28 14Informacja Turystycznaul. Wewnêtrzna 2, Œwidnicatel./fax (074) 852 02 90e-mail: swidnicainftur@poczta.onet.plwww.kosciolpokoju.plwww.um.swidnica.pl

Koœció³ Pokoju w Jaworzeul. Park Pokoju 2tel. +(48 76) 870 32 73e-mail: jawor@luteranie.plwww.jawor.pl1, 2. Koœció³ Pokoju – Œwidnica3. Koœció³ Pokoju – Jawor

1. Sanktuarium Matki Bo¿ej Bardzkiej2. Sanktuarium Matki Boskiej Œnie¿nej na Górze Igliczna k. Miêdzygórza3. Sanktuarium Matki Bo¿ejWambierzyckiej

2 3

1

32

1

Cysterskie klasztoryCystersi pojawili siê na Œl¹sku w XII wieku. „Biali bracia” osiedlali siê z dala od ludzkich siedzib, wœród ¿yznych pól i lasów, by w ciszy i samotnoœci oddawaæ siê s³u¿bie bo¿ej. Kompleks opactwa w Lubi¹¿u w obecnej postaci pochodzi z XVIII wieku. Z przesz³o 300 pomieszczeñ zachwyca odrestaurowana Sala Ksi¹¿êca ze wspania³ymi barokowymi rzeŸbami i freskami. Opactwo w Henrykowie ufundowa³ w XIII wieku œl¹ski ksi¹¿ê Hen-ryk Brodaty. To w³aœnie w Henrykowskim klasztorze zapisano w XIII wieku pierwsze s³owa w jêzyku polskim. Kompleks klasztorny sk³ada siê z póŸnogotyckiego koœcio³a i ba-rokowych budynków klasztornych.Opactwo cysterskie w Krzeszowie nazywane jest nie bez racji per³¹ œl¹skiego baroku. Koœció³ œw. Józefa zdobi¹ wspania³e freski Michaela Willmanna zwanego œl¹skim Rembrandtem.W Trzebnicy, wœród malowniczych wzgórz, stoi pierwszy ¿eñski klasztor cysterek na Œl¹sku. PóŸno-barokowy kompleks jest jednym z najwiêkszych w Polsce.

Arboretum w Wojs³awicachArboretum w Wojs³awicach jest jednym z niewielu dawnych parków podworskich na Dolnym Œl¹sku, które uda³o siê ocaliæ z powojennej zawieruchy i zachowaæ do naszych czasów. Ten jeden z naj³adniejszych ogrodów dendrologicznych w Polsce za³o¿y³ w 1831 r. w³aœciciel wsi i botanik, Fritz von Oheimb. Roœnie w nim ponad 600 gatunków drzew i krzewów zarówno egzotycznych, jak i rodzimych. Park stanowi filiê Ogrodu Botaniczne-go we Wroc³awiu i jest jego placówk¹ naukowo-badawcz¹ oraz dydaktyczn¹.

Arboretum w Wojs³awicachWojs³awice, ko³o Niemczytel. (074) 837 64 69Ogród Botaniczny U.Wr.ul. Sienkiewicza 23, Wroc³awtel. (071) 322 59 57fax (071) 322 44 83www.biol.uni.wroc.pl/obuwr/wojs

Lubi¹¿; Zespó³ Pa³acowo-Klasztorny Cystersów; tel. (071) 389 71 66www.fundacjalubiaz.org.plHenryków; Pl. Cystersów 1tel. (074) 810 50 69Krzeszów; Punkt Obs³ugi Pielgrzymatel. 0 608 452 070Trzebnicatel. (071) 312 11 18

1. 2. 3. Arboretum w Wojs³awicach

1. Koœció³ w Henrykowie-wnêtrze2. Opactwo w Lubi¹¿u3. Opactwo w Trzebnicy

23

1

23

1

Park Krajobrazowy Che³myPark Krajobrazowy „Che³my” znajduje siê we wschodniej czêœci Pogórza Kaczawskie-go w Sudetach Zachodnich. Powierzchnia parku wynosi 159, 9 km2, a otulina zajmuje 124, 7 km2. Jest to teren wy¿ynny z dominuj¹cymi tu wysokoœciami 350-400 m n.p.m. i nale¿y do jednostki geologicznej zwanej metamorfikiem kaczawskim o charakterystycz-nej piêtrowej budowie. Park powsta³ w celu ochrony walorów krajobrazowych, przy-rodniczych oraz wartoœci historycznych i kulturowych obszaru, który obejmuje. Lasy, które rosn¹ na terenie parku nale¿¹ do najlepiej zachowanych lasów liœciastych na Dol-nym Œl¹sku. Roœnie tutaj wiele gatunków, takich jak lipa drobno- i szerokolistna, d¹b bezszypu³kowy i szypu³kowy, klon pospolity, jawor, olsza czarna i szara i wiele innych. Walorem „Che³mów” niew¹tpliwie jest bogactwo florystyczne. W Parku rosn¹ a¿ 44 ga-tunki roœlin naczyniowych, chronionych w Polsce, z których wiele posiada tu swoje jedyne stanowiska. Mo¿na tu spotkaæ wiele roœlin górskich i podgórskich, rzadkich w skali Polski.

Stawy Milickie i Dolina BaryczyPark Krajobrazowy „Dolina Baryczy” utworzono w 1996 r. w celu ochrony roœlin wodno--b³otnych, ptaków wodnych i brodz¹cych oraz zachowania walorów przyrodniczych i hi-storyczno-kulturowych doliny rzeki Barycz. Park ten, rozpostarty pomiêdzy wojewódz-twem dolnoœl¹skim a wielkopolskim, zajmuje ³¹czn¹ powierzchniê 87 tys. ha, co sprawia, ¿e jest on najwiêkszym parkiem krajobrazowym w Polsce. Na jego terenie wystêpuj¹ du¿e obszary leœne, liczne rzeczki i potoki oraz wiele stawów i zbiorników wodnych, miêdzy innymi znane kompleksy stawów rybnych, lasy ³êgowe i gradowe. Wielkie kom-pleksy leœne i stawowe (Stawy Milickie) s¹ naturaln¹ ostoj¹ zwierzyny leœnej i ptac-twa, którego stwierdzono tu ponad 276 gatunków, w tym 166 lêgowych. Na szczególn¹ uwagê zas³uguj¹ Stawy Milickie zajmuj¹ce powierzchniê 8 tys. ha. Milickie stawy rybne s¹ najwiêkszym oœrodkiem hodowli karpia nie tylko w Pol-sce, ale i w Europie.

Informacja TurystycznaRynek 20tel. (071) 383 11 11www.milicz.pl

Dolnoœl¹skiZespó³ Parków Krajobrazowychtel. (071) 336 72 89e-mail: wroclaw@dzpk.plwww.dzpk.pl

1. 2. 3. Park Krajobrazowy „Che³my”

1. 2. 3. Stawy Milickie – ParkKrajobrazowy Doliny Baryczy

2 3

1

32

1

Góra Œlê¿aJest najwy¿szym, wznosz¹cym siê na wysokoœæ 718 m n.p.m., szczytem Masywu Œlê¿y. Zbu-dowana jest g³ównie z granitów i gabra. Góra stanowi³a oœrodek pogañskiego kultu solar-nego miejscowych plemion. Na szczycie góry odnaleziono fragmenty kamiennych wa³ów, o szerokoœci ok. 12 m, uk³adanych z od³amków kamieni oraz zagadkowe pos¹gi z charak-terystycznym symbolem ukoœnego krzy¿a. Œlê¿a le¿y 34 km na po³udniowy zachód od Wroc³awia i jest otoczona licznymi mniejszymi wzniesieniami: Radunia, Gozdnica, Wie¿yca, Wzgórzami Oleszeñskimi, Wzgórzami Kie³czyñskimi. Jej powierzchniê pokrywaj¹ lasy mieszane ze œwierkiem, sosn¹, bukiem, dêbem, brzoz¹. Roœnie tam wiele niezwykle rzad-kich gatunków roœlin oraz ¿yje wiele osobliwych gatunków motyli, œlimaków, pajêczaków. Na terenie tym znajduje siê Rezerwat Archeologiczny w Bêdkowicach obejmuj¹cy wczesnoœredniowieczny zespó³ osadny sk³adaj¹cy siê z cmentarzyska kurhanowego i grodziska.

Jaskinia NiedŸwiedziaJest najwiêksz¹, najpiêkniejsz¹ i najciekawsz¹ polsk¹ jaskini¹ udostêpnion¹ turystom. W paŸdzierniku 1966 roku zosta³a odkryta w kamienio³omie marmurów Kletno III. Spoœród kilkudziesiêciu tysiêcy koœci znalezionych w jaskini szcz¹tki niedŸwiedzia jaski-niowego stanowi¹ 90%, w tym 18 uszkodzonych i 5 kompletnych czaszek. Odkryto w niej równie¿ koœci kilkudziesiêciu gatunków innych zwierz¹t, w tym lwów jaskiniowych, wil-ków, bobrów i lisów. W jaskini wystêpuj¹ wszystkie formy nacieków: stalagmity, stalaktyty, kolumny, draperie, kaskady, misy ry¿owe oraz podziemne jeziorka, strumienie, kominy i syfony.Obecnie znanych jest 3 km korytarzy i wiadomo ju¿, ¿e istniej¹ jeszcze nieodkryte. Jaskinia NiedŸwiedzia le¿y na terenie rezerwatu o tej samej nazwie.

Zak³ad Us³ug Turystycznych„Jaskinia NiedŸwiedzia”w Stroniu Œl¹skimul. Koœciuszki 55(po³o¿enie Jaskini NiedŸwiedziej– KLETNO)tel. (074) 814 12 50www.jaskinia.plemail: zut@jaskinia.plczynna w godzinach9-16.40 (V-IX) i 10-17.40 (X-IV)

1. 2. 3. Jaskinia NiedŸwiedzia– Kletno

www.sobotka.pl

1. Œlê¿añska rzeŸba kultowa2. Rezerwat archeologiczny3. Góra Œlê¿a

23

1

23

1

Sudeckie wodospadyZasobne w wodê potoki i rzeki karkonoskie sp³ywaj¹ stromymi, skalistymi dolinami, tworz¹c kaskady i wodospady. Do najwy¿szych nale¿¹ wodospady Kamieñczyka, Szklarki i Podgórnej oraz kaskadowe wodospady £omniczki.Wodospad Szklarki tworzy górski potok – Szklarka. Szeroka, spadaj¹ca z wysokoœci 13 m, kaskada zwê¿a siê ku do³owi i wije spiralnie. Wodospad Kamieñczyka znajduje siê przy wyjeŸdzie na Jakuszyce. Mo¿na go podziwiaæ z dwóch miejsc. Spadaj¹ca z 27 metrów woda tworzy trzy nierównej wysokoœci progi. Wodospad Podgórnej w Przesiece (547 m n.p.m.), plasuj¹cy siê na trzecim miejscu wœród polskich wodospadów w Karkonoszach, przebija siê przez skalny w¹wóz i ma potrójny spad wody o wysokoœci dziesiêciu metrów.Na Ziemi K³odzkiej rzeczka Wilczka spadaj¹c z 20-metrowego progu skalnego, tworzy w ciemnym, skalistym w¹wozie drugi pod wzglêdem wysokoœci w Sudetach wodospad.

Œnie¿ka w KarkonoszachŒnie¿ka (1603 m n.p.m.), to najwy¿sza góra Karkonoszy i Sudetów, a tak¿e najwy¿szy szczyt Republiki Czeskiej. To od wieków magiczne miejsce dla turystów oraz symbol Karpacza. Na jej szczycie znajduje siê barokowa kaplica pod wezwaniem œw. Wawrzyñca – patrona przewodników. Niedu¿a kopu³a szczytowa Œnie¿ki jest najlepszym punktem widokowym Sudetów i Dolnego Œl¹ska. Tam równie¿ znajduj¹ siê restauracja, obserwatorium mete-orologiczne oraz schronisko. Szczyt Œnie¿ki zbudowany jest z twardych metamorficznych ska³ poroœniêtych roœlinnoœci¹ alpejsk¹ i polarn¹, a zbocza pokryte s¹ go³oborzem. Na Œnie¿kê naj³atwiej dojœæ z Karpacza, sk¹d prowadzi kilka szlaków turystycznych, mo¿na równie¿ wjechaæ na pobliski szczyt, Kopê, wyci¹giem krzese³kowym.

Informacja Turystycznaul. Konstytucji 3 Maja 25a, Karpacztel. (075) 761 97 16e-mail: it@karpacz.plwww.karpacz.pl

Kolej linowa na Kopêtel. (075) 761 92 84 www.kopa.com.pl

Informacja Turystycznaul. Pstrowskiego 1, Szklarska Porêbatel./fax (075) 717 24 49e-mail: it@szklarskaporeba.plwww.szklarskaporeba.plInformacja Turystycznaul. Konstytucji 3 Maja 25a, Karpacztel. (075) 761 97 16,e-mail: it@karpacz.plwww.karpacz.plInformacja TurystycznaPl. Chrobrego 1, K³odzkoe-mail: rit@powiat.klodzko.plwww.ziemiaklodzka.pl

1. Schronisko na Œnie¿ce2. 3. Œnie¿ka

1. Wodospad Wilczki2. Wodospad Kamieñczyka3. Wodospad Szklarki

2 3

1

32

1

Œnie¿ne Kot³y w KarkonoszachTo dwa najlepiej rozwiniête kot³y polodowcowe o maksymalnej g³êbokoœci 215 m. S¹ one rozdzielone w¹sk¹ skaln¹ grzêd¹. Wciœniête w pó³nocne zbocza g³ównego grzbietu Kar-konoszy miêdzy £abskim Szczytem a Wielkim Szyszakiem. Nazwa Kot³ów zwi¹zana jest z ³atami œniegu, które utrzymuj¹ siê w ¿lebach do póŸnego lata. Œnie¿ne Kot³y to równie¿ najbogatsze zbiorowisko górskiej flory i to nie tylko w Karkonoszach, lecz tak¿e w Sude-tach. W Wielkim Kotle znajduj¹ siê dwa ma³e Œnie¿ne Stawki, a ca³oœæ jest œcis³ym rezer-watem przyrody.

Dolnoœl¹skie rêkodzie³oW Boles³awcu i okolicach, znanych z wystêpowania glin kaolinowych, siedem wieków pracy garncarzy kontynuowane jest obecnie przez garncarzy z zak³adów ceramicznych w Boles³awcu i w okolicy. Jak dawniej, wyroby boles³awieckie: wazy, dzbany i kufle s¹ rêcznie dekorowane, charakterystyczn¹ dla boles³awieckiej ceramiki metod¹ stempelkow¹.Tradycje wypieku chleba przypominaj¹ organizowane w Jaworze od 1997 roku Miêdzyna-rodowe Targi Chleba. Przez trzy dni mo¿na podziwiaæ kunszt najlepszych piekarzy i cukier-ników, smakowaæ wyj¹tkowe wyroby i zapoznaæ siê z tradycj¹ pieczenia chleba.Jak siê piecze staropolski chleb mo¿na zobaczyæ w gospodarstwie „Szlak gin¹cych zawo-dów” w Kudowie Zdroju-Czermnej. Jest tu te¿ pracownia garncarska, w której organizowa-ne s¹ pokazy toczenia naczyñ z gliny.Ci¹gle ¿ywe tradycje karkonoskiego szklarstwa przypomina huta szk³a „Leœna Huta” w Szklar-skiej Porêbie. Wszystko tu jest wykonywane rêcznie, a tak¿e za pomoc¹ 120-letnich pras hutniczych.

Informacja Turystycznaul. Pstrowskiego 1, Szklarska Porêbatel./fax (075) 717 24 49e-mail: it@szklarskaporeba.plwww.szklarskaporeba.plwww.karkonosze.it.pl

Informacja Turystycznaul. Sierpnia 80 nr 12, Boles³awiectel. (075) 732 02 12,www.boleslawiec.pl

Manufaktura w Boles³awcuul. Gdañska 30tel. (075) 732 20 62www.polish-pottery.com.pl

Miêdzynarodowe Targi Chleba w Jaworzetel. (076) 871 10 39

1. 2. 3. Œnie¿ne Kot³y

1. Karkonoskie witra¿e2. Tradycyjne wypieki3. Ceramika boles³awiecka

23

1

23

1

Torfowisko pod ZieleñcemRezerwat Torfowisko pod Zieleñcem jest rezerwatem œcis³ym o powierzchni 156, 8 ha, po³o¿onym w Górach Bystrzyckich na europejskim dziale wodnym. Wystêpuje tu boga-ty zespó³ roœlinnoœci torfowiskowej i bagiennej, miêdzy innymi: kosodrzewina, brzoza kar³owata, sosna b³otna, turzyca sk¹pokwiatowa, torfowce z ¿urawin¹ i borówkami ba-giennymi, bagnica torfowa, we³niaki oraz rosiczka d³ugolistna i okr¹g³olistna, a tak¿e rzad-kie w Polsce owady. Rezerwat utworzony zosta³ ju¿ w roku 1919. W latach trzydziestych XX wieku jego powierzchnia wynosi³a nawet prawie 220 ha (obecnie 123 ha).Przez rezerwat prowadzi szlak turystyczny, a tablice pogl¹dowe i wie¿a widokowa pozwalaj¹ w pe³ni poznaæ jego walory. Nie wolno schodziæ ze szlaku, gdy¿ jest to niebez-pieczne z powodu bagien.

Szczeliniec Wielki i B³êdne Ska³yTo najwy¿szy wierzcho³ek Gór Sto³owych (919 m n.p.m.). Na jego szczyt wiod¹ 664 kamienne stopnie, które wykona³ pod koniec XVIII w. so³tys Kar³owa, Franz Pabel, otwieraj¹c tym samym drogê na niezdobyt¹ dot¹d górê. Na szczycie znajduj¹ siê: skal-ny labirynt, stanowi¹cy strefê œcis³ej ochrony, schronisko PTTK oraz taras widokowy, z którego podziwiaæ mo¿na wspania³¹ panoramê Karkonoszy. Na szczególn¹ uwagê zas³uguje tu Piekie³ko – g³êboka na ponad 20 m szczelina, gdzie jeszcze w lipcu zalega œnieg oraz najwy¿szy punkt Szczeliñca – ska³a zwana Fotelem Pradziada. B³êdne Ska³y le¿¹ na wysokoœci 852 m n.p.m. i stanowi¹ zachodni¹ czêœæ grzbietu Skalnika. Tworz¹ doœæ regularn¹ siatkê, czêœciowo przesklepionych przejœæ. Poprowadzona jest tam trasa zwiedzania, która udostêpnia najbardziej znane formy skalne, posiadaj¹ce w³asne nazwy np. Sto³owy G³az, Skalne Siod³o, Kurza Stopka, Skalna Brama.

Informacja TurystycznaPl. Chrobrego 1, K³odzkoe-mail: rit@powiat.klodzko.plwww.ziemiaklodzka.plInformacja TurystycznaRynek 17, Radkówtel. (074) 871 22 70e-mail: radkow@radkowklodzki.plPark Narodowy Gór Sto³owychwww.pngs.pulsar.net.pl

Informacja TurystycznaRynek 9, Dusznikitel. (074) 866 94 13e-mail: informacja@duszniki.plwww.duszniki.pl

Informacja TurystycznaPl. Chrobrego 1, K³odzkoe-mail: rit@powiat.klodzko.plwww.ziemiaklodzka.pl

1. 2. 3. Torfowisko pod Zieleñcem

1. 3. Szczeliniec Wielki2. B³êdne Ska³y

2 3

1

32

1

Uzdrowiska

Dolny Œl¹sk to kraina uzdrowisk; znajduje siê tu a¿ 10 leczniczych zdrojów! Dobrodziej-stwa swe Dolny Œl¹sk zawdziêcza zw³aszcza geologicznej przesz³oœci i wynikaj¹cej st¹d formie ukszta³towania terenu. Nie od dziœ wiadomo bowiem, ¿e najwiêcej Ÿróde³ wód mineralnych wyp³ywa z gór, gdzie woda, dr¹¿¹ca skalne szczeliny i podziemne korytarze, wzbogaca siê o dwutlenek wêgla, zabieraj¹c ze sob¹ cenne mikroelementy. Od setek lat kurorty by³y swoist¹ Mekk¹ dla poszukuj¹cych spokoju, wytchnienia i przede wszystkim zdrowia, dlatego warto zobaczyæ: Polanicê Zdrój, Kudowê Zdrój, Szczawno Zdrój, Duszni-ki Zdrój, Œwieradów Zdrój, Jedlinê Zdrój, Cieplice Œl¹skie Zdrój, D³ugopole Zdrój.

Festiwal Wratislavia CantansWratislavia Cantans od 40 lat jest wielkim, corocznym, œwiêtem muzyki, którego inicja-torem i twórc¹ w 1966 roku by³ znakomity dyrygent – Andrzej Markowski. Od pocz¹tku swego istnienia jest festiwalem „bez granic”, prezentuj¹cym kulturê wielu narodów w najlepszym pod wzglêdem artystycznym wykonaniu, w najpiêkniejszych zabytkowych wnêtrzach Wroc³awia i Dolnego Œl¹ska. W ramach festiwalu odbywaj¹ siê koncerty ora-toryjno-kantatowe, symfoniczne, kameralne, recitale wokalne i instrumentalne, koncerty muzyki sakralnej ró¿nych wyznañ oraz liczne wykonania muzyki dawnej. Corocznie przed niemal 20-tysiêczn¹ miêdzynarodow¹ widowni¹, w koncertach bierze udzia³ ponad 1000 wykonawców z ca³ego œwiata.„Wratislavia Cantans” od 1978 r. jest cz³onkiem presti¿owego Europejskiego Stowarzysze-nia Festiwali (EFA) w Gandawie.

Miêdzynarodowy Festiwal„Wratislavia Cantans”Rynek 7tel. (071) 343 98 04tel./fax (071) 343 08 33e-mail: office@wratislavia.art.plwww.wratislavia.art.pl

Duszniki Zdrój, Kudowa Zdrój,Polanica Zdrójwww.zuk-sa.plL¹dek Zdrój, D³ugopole Zdrójwww.uzdrowisko-ladek.com.plCieplice Zdrójwww.uzdrowisko.cieplice.comSzczawno Zdrój, Jedlina Zdrójwww.szczawno-jedlina.plUzdrowiskoŒwieradów-Czerniawawww.uzdrowisko-swieradow.ng.plPrzerzeczyn Zdrójwww.przerzeczyn.getlin.pl

1. Pijalnia – Polanica Zdrój2. Pijalnia – Kudowa Zdrój3. Pijalnia – Œwieradów Zdrój

1. 2. 3. Festiwal Wratislavia Cantans

23

1

23

1

Dolnoœl¹skie z³oto, kamienie i przygodyW Z³otoryi na Pogórzu Kaczawskim zachowa³a siê wykuta w 1660 roku sztolnia kopalni z³ota „Aurelia”. Powsta³e w roku 1992 Bractwo Kopaczy Z³ota organizuje tam corocznie pod koniec maja Mistrzostwa w P³ukaniu Z³ota. Jest to œwietna rozrywka, a znalezione „skarby” mo¿na zabraæ ze sob¹. Na przygodê z kamieniami szlachetnymi zaprasza corocznie w lipcu Lwówek Œl¹ski po³o¿ony uroczo na skraju Parku Krajobrazowego Doliny Bobru, odbywa siê tam wtedy wielkie œwiêto poszukiwaczy skarbów ziemi: gie³da minera³ów i kamieni szlachetnych, pokazy ciêcia i szlifowania agatów, rajdy do pól agatowych w okolicy.U stóp Œnie¿ki w Karkonoszach, w Œciegnach ko³o Karpacza mo¿na prze¿yæ przygodê jak na Dzikim Zachodzie w kowbojskim miasteczku „Western City”. Zajmuje ono teren 5 ha, sk³ada siê z 12 drewnianych budynków, swoim wygl¹dem nawi¹zuj¹cych do starych, we-sternowych miasteczek.

Kopalnia Z³ota „Aurelia” w Z³otoryitel. (076) 878 33 74www.zlotoryja.plPolskie Bractwo Kopaczy Z³otatel. (076) 878 70 44www.bractwo.bbk.pl„Agatowe Lato”w Lwówku Œl¹skimul. Przyjació³ ¯o³nierza 5tel. (075) 782 45 32www.lwowekslaski.plMiasteczko Western City w Œciegnach ko³o Karpaczatel. (075) 761 95 60www.western.com.pl

Narciarskie biegiBieg Piastów jest miêdzynarodow¹ imprez¹ narciarsk¹ odbywaj¹c¹ siê na Polanie Jaku-szyckiej od 1976 roku i nale¿y do Europejskiej Ligi Biegów D³ugodystansowych EURO-LOPPET. Impreza odbywa siê corocznie w marcowy weekend. Inauguruje go Ma³y Bieg Piastów dla m³odzie¿y do lat 18 oraz Mistrzostwa Regionalne CISM, póŸniej jest G³ówny Bieg Piastów na 50 km technik¹ klasyczn¹, bêd¹cy równoczeœnie Mistrzostwami Polski, a koñczy siê Biegiem Piastów na 25 km technik¹ dowoln¹.Polana Jakuszycka po³o¿ona jest w Górach Izerskich, w pobli¿u przejœcia granicznego do Czech 8 km od Szklarskiej Porêby.Polana Jakuszycka posiada kilka doskonale wytyczonych i utrzymywanych oraz bardzo atrakcyjnych widokowo tras biegowych. S¹ to trasy o ró¿nym stopniu trudnoœci, o ³¹cznej d³ugoœci 100 km. Najwy¿ej po³o¿one trasy le¿¹ na wys. ok. 1000 m. Na Polanie œnieg le¿y czasem jeszcze w kwietniu.W pobli¿u Soko³owska w Górach Su-chych, ko³o malowniczego schroni-ska „Andrzejówka” odbywa siê wiel-ki narciarski Bieg Gwarków.

Bieg Piastówtel./fax (075) 717 33 38e-mail: biuro@bieg-piastow.plwww.bieg-piastów.plBieg Gwarkówtel. (074) 664 71 11www.bieggwarkow.hb.pl

1. 2. 3. Bieg Piastów

1. „Agatowe Lato”2. Z³otoryja – p³ukanie z³ota3. Western City

2 3

1

32

1

Podziemne miastaSztolnie Walimskie. W zboczach gór w okolicach pobliskiego Walimia powsta³ w latach 1943-1945 olbrzymi kompleks podziemnych sztolni i korytarzy podziemnej fabryki lub kwatery Hitlera znanych pod kryptonimem „Riese” – budowy nie ukoñczono.Podziemne miasto Osówka to kompleks najwiêkszej, podziemnej fabryki tajnej broni Hi-tlera. Znajduje siê na po³udniowo-wschodniej stronie góry Osówka. Czêœæ podziemna kompleksu sk³ada siê z trzech sztolni le¿¹cych na ró¿nych wysokoœciach, przy drodze ³¹cz¹cej wsie Kolce i Walim. Rozpoczête tutaj w po³owie 1943 r. prace doprowadzi³y do powstania ogromnego systemu betonowych korytarzy, umocnieñ i hal. Przeznaczenie obiektów utrzymywane by³o w tajemnicy.

Informacja Turystycznaul. Grunwaldzka 2058-340 G³uszycatel. (074) 845 62 20fax (074) 845 63 32e-mail: biuro@osowka.pl

Muzeum Sztolni Walimskichul. 3 Maja 26tel./fax (074) 845 73 00 e-mail: muzeum@sztolnie.plwww.sztolnie.pl

Zabytki górnictwaDolny Œl¹sk z dawien dawna stanowi³ obszar eksploracji górniczej. Wiele kopalñ to dziœ obiekty turystyczne, w których mo¿na poznaæ ich przesz³oœæ i skarby ziemi. W kopal-ni w Z³otym Stoku wydobyto ponoæ 16 ton z³ota – dziœ jest to Podziemna Trasa Tury-styczna z d³ug¹ na 200 m „Czarn¹ Sztolni¹” prowadz¹c¹ do podziemnego wodospadu o wysokoœci 8 m. W Podziemnej Turystycznej Kopalni Wêgla dawnej kopalni „Nowa Ruda” mo¿na zwiedzaæ 700 m dawnych wyrobisk górniczych. W pobliskim Wa³brzychu w Mu-zeum Przemys³u i Techniki w zachowanym kompleksie architektoniczno-przemys³owym z XIX w. znajduj¹ siê unikatowe wie¿e wyci¹gowe, maszyny i inne urz¹dzenia do wydo-bywania wêgla. W Kowarach, u podnó¿a Karkonoszy, w dwu dawnych sztolniach poszu-kiwawczych kopalni uranu urz¹dzono podziemn¹ trasê turystyczn¹ o d³ugoœci 1200 m. W Sztolniach Kowary znajduje siê obecnie inhalatorium radonowe.

Podziemna Trasa Turystyczna„Kopalnia Wêgla” w Nowej Rudzieul. Obozowa 4tel. (074) 872 79 11www.kopalnia.pnet.plMuzeum Przemys³u i Techniki w Wa³brzychuul. Wysockiego 28tel. (074) 664 60 33www.muzeum.walbrzych.com.plPodziemna Trasa Turystyczna– Sztolnie Kowarytel. (075) 718 34 00www.sztolniekowary.pl

1. 3. Podziemne Miasto Osówka2. Sztolnie Walimskie

1. Muzeum Przemys³u i Techniki w Wa³brzychu2. Kopalnia Wêgla Kamiennego w S³upcu – Nowa Ruda3. Kopalnia Z³ota w Z³otym Stoku

23

1

23

1

Dolnoœl¹skie zamki

Zachowa³o siê ich sporo. Jedne by³y w dawnych czasach warowniami strzeg¹cymi handlo-wych szlaków i granic ksiêstw, inne siedzibami œl¹skich rodów. Ko³o Jeleniej Góry, na stro-mej górze Chojnik, wznosi siê wybudowane w XIV w. zamczysko o tej samej nazwie. Zamek Grodno niedaleko Zagórza Œl¹skiego by³ te¿ kiedyœ gniazdem rycerzy-rabusiów. U stóp zamku wije siê krête malownicze Jezioro Bystrzyckie. Po³o¿ony wœród pól i lasów zamek nawodny w Wojnowicach niedaleko Wroc³awia by³ rezydencj¹ bogatych wroc³awskich mieszczan. Monumentalny zamek niezwykle malowniczo po³o¿ony na cyplu skalnym, ok. 3 km na p³n. od Wa³brzycha, to Ksi¹¿. Zbudowany przez Piastów Œwidnickich w XIII w. Obecnie jeden z najwiêkszych zamków w Polsce: ponad 400 sal, a najwspanialszym jego wnêtrzem jest XVIII-wieczna Sala Maksymiliana z bogato zdobionym plafonem. Drugim z najlepiej zachowanych w Sudetach zamków jest Czocha. Le¿y nad Jeziorem Leœniañskim. Powsta³ ju¿ w XIII wieku celem obrony granicy œl¹sko-³u¿yckiej.

Zamek Ksi¹¿ Sp. z o.o.Wa³brzychtel. (074) 664 38 50Zamek Grodno, Zagórze Œl¹skietel. (074) 845 33 60Zamek nawodny w Wojnowicachko³o Mrozowatel. (071) 317 07 26Zamek ChojnikJelenia Góra – Sobieszów

M³yn papierniczy w DusznikachTo jedyne w Polsce Muzeum Papiernictwa mieœci siê w XVII-wiecznym m³ynie papier-niczym, unikatowym zabytku techniki. Budowla jest jedynym w Polsce, a jednym z nie-licznych w Europie, przyk³adem barokowego budownictwa przemys³owego. Po³o¿ona jest nad rzek¹ Bystrzyc¹ Dusznick¹, na po³udniowych obrze¿ach miasta. Wznowion¹ rêkodzielnicz¹ produkcjê papieru udostêpniono zwiedzaj¹cym w 1971 r. A¿ do roku 1905 produkowano tu ceniony za jakoœæ papier czerpany u¿ywany do sporz¹dzania uroczy-stych dokumentów, akt i dyplomów. Muzeum organizuje pokazy wyrobu papieru.

Muzeum Papiernictwaw Dusznikach Zdrojuul. K³odzka 42tel. (074) 866 92 48fax (074) 866 90 20www.muzpap.ple-mail: biuro@muzpap.pl

1. Zamek Ksi¹¿ – Wa³brzych2. Zamek Grodno – Zagórze Œl¹skie3. Zamek – Wojnowice

1. 2. 3. Muzeum Papiernictwa– Duszniki Zdrój

2 3

1

32

1

Twierdza K³odzka i SrebrnogórskaTwierdza K³odzka jest zabytkiem architektury militarnej i jednym z bardziej charaktery-stycznych miejsc na Dolnym Œl¹sku. Dobrze zachowana, du¿a twierdza by³a systemem obronnym z okresu XVII i XVIII wieku. Jej powierzchnia to ponad 30 ha. W sk³ad kom-pleksu wchodzi: twierdza g³ówna, fort posi³kowy Owcza Góra, obwarowania miejskie i umocnienia polowe. Obecnie twierdza jest w czêœci udostêpniona dla zwiedzaj¹cych i stanowi jedn¹ z g³ównych atrakcji turystycznych K³odzka. Mo¿liwe jest równie¿ zwiedza-nie podziemnego labiryntu korytarzy minerskich.Kolejn¹ wart¹ obejrzenia jest Twierdza Srebrnogórska. To najwiêksza tego typu budowla górska w Europie. Powsta³a w latach 1765-1777 z koniecznoœci umocnienia granic nowo zdobytej prowincji przez Prusy. Mia³a ona za zadanie uszczelniæ pas sudecki wraz z wybu-dowanymi ju¿ Twierdzami w Nysie, K³odzku i Œwidnicy. To najpotê¿niejsza warownia, której podda³ siê nawet sam Napoleon.

In¿ynierskie majstersztyki

Twierdza K³odzka i labiryntyul. Grodzisko 1tel. (074) 867 34 68www.osir.ng.plForteczny Park KulturowyTwierdza Srebrnogórskaul. Letnia 1057-215 Srebrna Góratel. (074) 818 00 99www.forty.pl

1. Twierdza K³odzka – wnêtrze2. Twierdza Srebrnogórska3. Twierdza K³odzka

1. Wiadukt kolejowy w Boles³awcu2. Zapora w Zagórzu Œl¹skim3. Zapora w Pilchowicach

Informacja Turystycznaul. Grodzka 16, Jelenia Góratel. (075) 767 69 25e-mail: itratusz@box43.plInformacja Turystycznaul. Sierpnia 80 nr 12, Boles³awiectel. (075) 732 44 55e-mail: perfekt@data.plInformacja Turystycznaul. Koœciuszki 2, Walimtel. (074) 845 38 75e-mail: cit@walim.pl

Zapora w Pilchowicach jest po³o¿ona malowniczo na terenie Parku Krajobrazowego Do-liny Bobru. Druga co do wysokoœci (po Solinie) i druga co do wieku zapora w Polsce. Ponadto to najwy¿sza w naszym kraju zapora kamienna oraz ³ukowa. Zosta³a zbudowana z kamieni ³¹czonych betonem. Otwarta w 1921 r. Woda ze zbiornika zasila turbiny elek-trowni, znajduj¹ce siê w budynku u stóp zapory.Architektoniczn¹ „pere³kê” Boles³awca stanowi wiadukt kolejowy z ciosanych kamieni. Wiadukt jest najd³u¿szy w Polsce, ma 49 m d³ugoœci, 8 m szerokoœci i 26 m wysokoœci. 35 pó³kolistych przêse³ wspartych filarami wygl¹da jak rzymski akwedukt. W pobli¿u Zagó-rza Œl¹skiego w Górach Wa³brzyskich w latach 1912-17 powsta³a tama na rzece Bystrzycy o d³ugoœci 220 m i wysokoœci 44 m. Spiêtrzona woda rzeki tworzy tu malownicze, krête, d³ugie na przesz³o 3 kilometry Jezioro Bystrzyckie.

WYDAWCA:Dolnośląska Organizacja Turystyczna50-116 Wrocław, ul. Igielna 13; tel. (071) 344 11 09, (071) 341 79 92e-mail: dot@dot.org.pl; www.dot.org.pl

Wydano przy udziale finansowym: Polskiej Organizacji Turystycznej, Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu,Samorządu Województwa Dolnośląskiego.

Agencja Reklamowa mirwal Art Sp. z o.o.e-mail: marketing@mirwal.com.pl; www.mirwal.com.plWrocław, ul. Szewska 5, tel./fax (071) 340 90 60; Wałbrzych, Al. Wyzwolenia 41, tel./fax (074) 842 67 63

Fotografie: mirwal Art, Adam Hawałej, Maciej Szwed, Zygmunt Tyrlański, Krzysztof Żarkowski, Richard BeM, archiwum DOT.

Oœrodki zagranicznePolskiej Organizacji Turystycznej

• Austria, Wiedeñ tel. + (43-1) 524 71 91 12, fax 524 71 91 20; www.poleninfo.at, e-mail: info@poleninfo.at• Belgia, Bruksela tel. + (32-2) 740 06 20, fax 742 37 35; www.polska-be.com, e-mail: info@polska-be.com• Francja, Pary¿ tel. + (33-1) 42 44 19 00, fax 42 97 52 25; www.tourisme.pologne.net, e-mail: info@tourisme.pologne.net• Niemcy, Berlin tel. + (49-30) 21 00 920, fax 21 00 92 14; www.polen-info.de, e-mail: info@polen-info.de• Wielka Brytania, Londyn tel. + (44-0) 8700 67 50 12, fax 8700 67 50 11; www.visitpoland.org, e-mail: info@visitpoland.org• Holandia, Amsterdam tel. + (31-20) 625 35 70, fax 623 09 29; www.poleninfo.info, e-mail: poleninfo@planet.nl• Wêgry, Budapeszt tel. + (36-1) 269 78 09, fax 269 78 10; www.polska-tourist.info.hu, e-mail: bakonyi@polska.datanet.hu• W³ochy, Rzym tel. + (39-06) 482 70 60, fax 481 75 69; www.polonia.it, e-mail: turismo@polonia.it• Japonia, Tokio tel. + (81) 3 – 5908 3808, fax 5908 3809; www.poland-tourism.jp, e-mail: info@poland-tourism.jp• Rosja, Moskwa tel. + (7495) 510 62 10, fax 510 62 11; www.visitpoland.ru, e-mail: info@visitpoland.ru• Hiszpania, Madryt tel. + (34-91) 541 48 08, fax 541 34 23; www.visitapolonia.org, e-mail: info@visitapolonia.org• Szwecja, Sztokholm tel. + (46-8) 21 60 75, fax 21 04 65; www.tourpol.com, e-mail: info@tourpol.com• USA, Nowy Jork tel. + (1-201) 420 99 10, fax 584 91 53; www.polandtour.org, e-mail: pntonyc@polandtour.org

Dolny Œl¹sk w Internecie

www.dolnyslask.pl www.visitsilesia.pl

li

Odra

Ba

Odra

rycz

Orla

Ba

rycz

Krzy

cki R

ów

Kopa

nica

Cich

a W

oda

Wid

awa

Strzego

mka

Byst

rzyc

a

Oł

awa

Stob

raw

a

Budk

owic

zank

a

Bryn

ica

Ma

a P

anew

B ier

awka

Ruda

Wis a

Liswa

rta

Pros

na

Prosna

Szprotawa

Bóbr

Czerna Wlk. Czerna

Nysa

S

zalona

J.Pi

lcho

wic

kie

Zbio

rnik

Mie

tków

Staw

yPr

zem

kow

ski e

J.Zł

otni

ckie

J.Le

żnia

ński

e

J.Ot

muc

how

skie

J.Tu

raw

skie

Kana

Gliw

icki

Kł asyN

akzdo

Kacz

awa

Słup

Kark

onos

ki

Park

Nar

odow

y

Ślęż

ańsk

iPa

rk K

rajo

braz

owy

Choj

nik

Kam

ieńc

zyk

Park

Nar

odow

yG

ór S

toło

wyc

h

Park

Kra

jobr

azow

yD

olin

y Bo

bru

Park

Kra

jobr

azow

y Ch

ełm

y

Ksią

ż

Gro

dno

Śnieżnicki Park

Krajobrazowy

Staw

y M

ilick

ie

Woj

now

ice

L

Mię

dzyg

órze

Prze

rzec

zyn

Zdró

j

Ląde

k Zd

rój

Dłu

gopo

le Z

drój

Szcz

awno

Zdr

ójZa

górz

e Śl

ąski

e

Wal

im

Klet

no

Sobó

tka

Będk

owic

e

Złot

y St

ok

Woj

sław

ice

Hen

rykó

w

WRO

CŁA

WW

ROC

ŁAW

OPO

LEO

POLE

Wam

bier

zyce

Wał

brzy

ch

Sreb

rna

Gór

a

Jedl

ina

Zdró

jBi

eg G

war

ków

Osó

wka

Ziel

enie

c

Now

a Ru

da

Krze

szów

Bard

o

Jaw

or

Legn

ica

Kłod

zko

Pola

nica

Zdr

ójD

uszn

iki Z

drój

Kudo

wa

Zdró

j

Szkl

arsk

aPo

ręba

Bole

sław

iec

Świe

radó

w Z

drój

Zgor

zele

c

Sien

iaw

ka

Pora

jów

Zaw

idów

Luba

wka

Gol

ińsk

Kudo

wa-

Słon

e

Bobo

szów

Jaku

szyc

e

Lubi

ąż

Złot

oryj

a

Karp

aczJe

leni

a G

óra

Lwów

ek Ś

ląsk

i Tr

zebn

ica

Brze

g

Za

byt

ki

tech

nik

i

Za

byt

ki

arc

hit

ektu

ry

San

ktu

ari

a

Za

mk

i i

twie

rdze

Rêk

od

ziel

nic

two

Uzd

row

isk

a

Bie

gi

na

rcia

rsk

ie

Po

dzi

emia

Prz

yro

daNiemcy

Czechy