OPIS PRZEDMIOTU

Nazwa przedmiotu TEORETYCZNE PODSTAWY KSZTAŁCENIA

Kod przedmiotu 1100-P1TPK-NP

Wydział WYDZIAŁ PEDAGOGIKI I PSCYCHOLOGII

Instytut/Katedra INSTYTUT PEDAGOGIKI/ZAKŁAD DYDAKTYKI

Kierunek PEDAGOGIKA WCZESNOSZKOLNA

Specjalność/specjalizacja pedagogika wczesnoszkolna

Poziom kształcenia: studia pierwszego stopnia

Profil: nauczycielski

Forma studiów Stacjonarne, niestacjonarne

Rok/semestr I 2

Tytuł i/lub stopień naukowy/tytuł zawodowy, imię i nazwisko koordynatora przedmiotu

prof. dr hab. Ewa Filipiak

Liczba godzin dydaktycznych i formy zajęć

30h (stacjonarne) w tym: 15 h konwersatoriów, 15 h wykładów 20h (niestacjonarne) w tym: 10h konwersatoriów, 10 h wykładów

Liczba punktów ECTS

Razem 2 pkt. ECTS, w tym: 1 pkt. Wykład = 15 h pracy nauczyciela + 15 h pracy studenta (studiowanie literatury, krytyczna analiza treści wykładu, przygotowanie do zaliczenia) 1 pkt. Konwersatoria = 15 h pracy nauczyciela + 15 h pracy studenta (krytyczna analiza literatury, praca pisemna na temat wybranej teorii pedagogicznej, psychologicznej lub socjologicznej, przygotowanie do kolokwium)

Rygory Wykład – zaliczenie z oceną, Konwersatoria - zaliczenie z oceną

Typ przedmiotu Przedmiot z modułu 3A

Język wykładowy Język polski

Przedmioty wprowadzające i wymagania wstępne

Wiedza uprzednia, wiedza potoczna, własne doświadczenia edukacyjne w roli ucznia, Wprowadzenie do pedagogiki, Psychologia ogólna, Techniki nauczania-uczenia, Historyczne podstawy wychowania, Podstawy socjologii i socjologia edukacji

Efekty kształcenia

W zakresie wiedzy student:

W1: zna elementarną terminologię używaną w dydaktyce i rozumie jej źródła oraz sposoby jej zastosowania, dostrzega i formułuje problemy dydaktyczne (KW02)

W2: zna podstawowe teorie (psychologiczne, socjologiczne, pedagogiczne) dotyczące uczenia się i nauczania, rozumie specyfikę procesu uczenia, uwarunkowania, prawidłowości i zakłócenia jego przebiegu, różnorodność ujęć teoretycznych, w szczególności rozróżnia behawioryzm i konstruktywizm i ich wpływ na projekty dydaktyczne

(KW01, KW02, KW06)

W3: posiada podstawową wiedzę z zakresu organizacji procesu nauczania-uczenia się w różnych instytucjach edukacyjnych: zna metody, strategie, style nauczania, formy organizacji procesu kształcenia, podejścia do oceniania (KW02)

W zakresie umiejętności student:

U1: potrafi wykorzystywać podstawową wiedzę teoretyczną z zakresu dydaktyki w celu analizowania i interpretowania problemów edukacyjnych, potrafi zinterpretować kierunek ewolucji szkoły współczesnej (KU02)

U2: potrafi dokonywać obserwacji i interpretacji sytuacji dydaktycznej; rozpoznaje i analizuje wzory i strategie uczenia się, ich powiązania z różnymi podejściami teoretycznymi do uczenia się (KU02, KU07)

U3: interpretuje poznane modele nauczania potrafi wykorzystać je w projektowaniu edukacyjnym (KU02, KU07)

U4: potrafi w sposób precyzyjny i spójny wypowiadać się w mowie i na piśmie, na tematy dotyczące wybranych zagadnień dydaktycznych z wykorzystaniem różnych ujęć teoretycznych, korzystając zarówno z dorobku pedagogiki i nauk z nią powiązanych oraz z obserwacji codzienności edukacyjnej (KU02, KU07)

W zakresie kompetencji społecznych student:

K1: jest zorientowany na organizowanie szkolnego środowiska uczenia się sprzyjającego efektywnemu uczeniu się uczniów, jest zdolny do kontrolowania i oceniania własnej pracy dydaktyczno - wychowawczej oraz pracy ucznia (KK01, KK02)

..................................................... ......................................................................................................................................... data podpis prowadzącego przedmiot/ koordynatora przedmiotu*

Tab. Opis sposobu sprawdzania efektów kształcenia dla przedmiotu z odniesieniem do form zajęć i

sprawdzianów

Efekty kształcenia a forma zajęć Ocenianie efektów kształcenia

Efekty kształcenia dla **

Forma zajęć

Sposoby

oceniania***

Efekty

kształcenia dla

przedmiotu kierunku Przedmiotu

K_W01, W2 W, K

aktywność podczas zajęć

+ analiza krytyczna

materiałów źródłowych+

notatka macierzowa

W1, W2, W3, K1, U3

K_W02 W1, W2, W3 W, K kolokwium pisemne z

konwersatorium W2, W3, U1,U4, K1

K_W06 W2 W, K

praca pisemna na

temat wybranej teorii

pedagogicznej,

psychologicznej lub

socjologicznej i jej

zastosowań dla

procesu uczenia

W1, W2, U1, U4, K1

K_U02 U1, U2, U3, U4 W, K Zaliczenie pisemne z

wykładów

W1, W2,W3, U1, U2,

U3, U4, K1

K_U07 U2, U3, U4 W, K

K_K01 K1 W, K

K_K02 K1 W, K

PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU Rok akademicki: (2012/2013) Semestr: (zimowy)

Nazwa przedmiotu TEORETYCZNE PODSTAWY KSZTAŁCENIA

Wydział PEDAGOGIKI I PSYCHOLOGII

Instytut/Katedra INSTYTUT PEDAGOGIKI/ZAKŁAD DYDAKTYKI

Kierunek PEDAGOGIKA WCZESNOSZKOLNA

Specjalność/specjalizacja Pedagogika wczesnoszkolna

Opisywana forma zajęć konwersatoria

Liczba godzin dydaktycznych 15h (stacjonarne) 10h (niestacjonarne)

Tytuł i/lub stopień naukowy/tytuł

zawodowy, imię i nazwisko

prowadzącego daną formę zajęć

Dr Ewa Lemańska-Lewandowska

Mgr Joanna Szymczak

Treści programowe realizowane podczas zajęć

W ramach kursu teoretycznych podstaw kształcenia podejmowane są następujące treści:

I Podstawowe pojęcia dydaktyczne – 1 ćw

1. Podstawowe pojęcia kreujące ramę teoretyczną przedmiotu (uczenie, uczenie się, kształcenie, nauczanie, wychowanie, samokształcenie, system oświatowo – wychowawczy, edukacja) oraz ich wzajemne korelacje)

(uwaga dla prowadzących: produkt - mapa pojęć, słowniczek definicji)

II Systemy dydaktyczne - 2 ćw

1. System klasowo-lekcyjny (cechy, specyfika) 2. System dydaktyki tradycyjnej (twórcy, przedstawiciele, organizacja warunków do uczenia się,

zalety, aspekty budzące kontrowersje) 3. System dydaktyki progresywistycznej (twórca, organizacja warunków do uczenia się, zalety, aspekty

budzące kontrowersje) 4. Przesunięcie progresywistyczne (istota, usytuowanie szkoły współczesnej)

(uwaga: notatka macierzowa, porównanie, debata) III Uczenie się – konteksty, problemy – 3 ćw

1. Uczenie się w trzech ujęciach teoretycznych (podejście behawiorystyczne, podejście konstruktywistyczne, podejście socjokulturowe)

2. Dwa bieguny inspiracji dla dydaktyki (dydaktyka inspirowana behawioryzmem, dydaktyka inspirowana konstruktywizmem, „grzechy” edukacji wczesnoszkolnej)

3. Modele, wzory i strategie uczenia się (wzory behawioralne, wzory procesualno – poznawcze, synergia, całościowe uczenie się)

4. Style nauczania (styl zamknięty, styl ramowy, styl negocjacyjny) Notatka macierzowa – samodzielne studiowanie- zestawienie wg wskazówek

IV Organizowanie warunków do uczenia się – 1 ćw

1. Wyniki kształcenia – ocena i kontrola (ocenianie, kontrola, rodzaje oceniania, podejście do uczenia się i oceniania, konwencjonalne techniki oceniania, niekonwencjonalne techniki oceniania)

Metody dydaktyczne dyskusja, analiza i interpretacja tekstów źródłowych, indywidualne prace

pisemne, praca z książką, notatka macierzowa

Metody i kryteria oceniania aktywność podczas zajęć, pisemna praca zaliczeniowa; kolokwium

Rygor zaliczenie z oceną

Literatura podstawowa

Arends, R. (1994, 2002). Uczymy się nauczać. Warszawa: WSiP Gołębniak D. (2003). Szkoła –Kształcenie-Nauczyciel. W: Z Kwieciński, B. Śliwerski (red.). Pedagogika. Podręcznik akademicki, (tom II,część II, s. 96-320). Warszawa: PWN. Janowski, A. (2002). Pedagogika praktyczna: zarys problematyki – zdrowy rozsądek – wyniki badań. Warszawa: Fraszka Edukacyjna. Klus-Stańska, D. (2006). Behawiorystyczne źródła myślenia o nauczaniu, czyli siedem grzechów głównych wczesnej edukacji. W: D. Klus-Stańska, E. Szatan, D. Kupisiewicz, C. (wszystkie wyd.). Dydaktyka ogólna. Niemierko, B. (2007). Kształcenie szkolne. Podręcznik skutecznej dydaktyki. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne. Okoń, W. (wszystkie wyd.). Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej. Rubacha, K. (2003). Podstawowe pojęcia w pedagogice. W: Z. Kwieciński, B. Sliwerski (red.). Pedagogika. Podręcznik akademicki, (tom I, s. 24-29). Warszawa: PWN.

Literatura uzupełniająca (w tym

portale internetowe)

Bronk (red.). Wczesna edukacja. Między schematem a poszukiwaniem

nowych ujęć teoretyczno-badawczych. Gdańsk: Wyd. UG.

Brophy, J. (2004). Motywowanie uczniów do nauki. Warszawa: PWN.

Dembo, M. H. (1997). Stosowana psychologia wychowawcza. Warszawa:

WSiP. (s. 217-227).

Fenstermacher, G.D., Soltis, J.F. (2000). Style nauczania. Warszawa: WSiP,

s.12-77.

Filipiak E. (2012) Rozwijanie zdolności uczenia się. Sopot: GWP

Fisher, R. (1999). Uczymy jak myśleć. Warszawa: WSiP.

Freinet, C. (1993). Niezmienne prawdy pedagogiczne. Otwock: PSAPF.

Łobocki, M. (1992). O uczeniu się - stanowisko psychologii

humanistycznej. Edukacja, 3, s. 26-34.

Janowski, A. (2002). Pedagogika praktyczna: zarys problematyki – zdrowy

rozsądek – wyniki badań. Warszawa: Fraszka Edukacyjna.

Klus-Stańska D.(2010). Dydaktyka wobec chaosu pojęć i zdarzeń.

Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.

Kruszewski, K. (2004). Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela:

podręcznik akademicki. (tom. I). Warszawa: PWN.

Okoń, W. (1997). Dziesięć szkół alternatywnych. Warszawa: WSiP.

Melosik, Z. (1995). Pragmatyzm i edukacja w Stanach Zjednoczonych:

między poglądami Deweya a współczesną rzeczywistością. W: J.

Rutkowiak (red.). Odmiany myślenia o edukacji (S. 93-113). Kraków:

Oficyna Wydawnicza Impuls.

Philips, D.C., Soltis, J. F. (2003). Podstawy wiedzy o nauczaniu. Gdańsk:

GWP.

Cohen, L., Manion, L., Morrison, K. (1999). Wprowadzenie do nauczania.

Poznań: Wyd. Zysk i S-ka.

..................................................... ......................................................................................................................................

data podpis prowadzącego daną formę zajęć

..................................................... ............................................................................................................................. .........

data podpis koordynatora przedmiotu

PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU Rok akademicki: (2012/2013) Semestr: (zimowy)

Nazwa przedmiotu TEORETYCZNE PODSTAWY KSZTAŁCENIA

Wydział PEDAGOGIKI I PSYCHOLOGII

Instytut/Katedra INSTYTUT PEDAGOGIKI/ZAKŁAD DYDAKTYKI

Kierunek PEDAGOGIKA WCZESNOSZKOLNA

Specjalność/specjalizacja Pedagogika wczesnoszkolna

Opisywana forma zajęć wykład

Liczba godzin dydaktycznych 15 h (stacjonarne)

10 h (niestacjonarne)

Tytuł i/lub stopień naukowy/tytuł

zawodowy, imię i nazwisko

prowadzącego daną formę zajęć

Prof. dr hab. Ewa Filipiak

Treści programowe realizowane podczas zajęć

Dydaktyka jako subdyscyplina pedagogiczna, przedmiot, zadania, metody badań dydaktycznych. Główne

nurty myślenia o edukacji i szkole. Kształtowanie się idei dydaktycznej - system dydaktyczny i jego elementy.

Rodzaje. Analiza porównawcza. Modele szkoły współczesnej. Alternatywne modele edukacji; projekty

edukacyjne, które wpłynęły na uelastycznienie systemu klasowo-lekcyjnego. Uczenie się i jego przebieg.

Istota, specyfika, uwarunkowania, prawidłowości i zakłócenia jego przebiegu, różnorodność ujęć

teoretycznych procesu uczenia się. Behawioralne i poznawcze koncepcje uczenia się i ich konsekwencje dla

kształcenia. Wartości i cele w edukacji. Treść kształcenia. Program szkolny: pojęcie, filozoficzne i

psychologiczne podstawy podejścia do programu szkolnego w ujęciu behawiorystycznym, humanistycznym,

konstruktywistycznym. Proces kształcenia jako związek nauczania i uczenia się. Gnoseologiczne podstawy

procesu kształcenia. Style nauczania. Proces samokształcenia. Zasady kształcenia/zasady projektowania

dydaktycznego. Organizacyjne formy kształcenia: organizacja pracy uczniów na lekcji. Wyniki kształcenia.

Przesłanki i zmiana praktyk oceniania. Szkolne środowisko uczenia się.

Metody dydaktyczne Wykład, prezentacje multimedialne, dyskusja

Metody i kryteria oceniania zaliczenie pisemne

Rygor zaliczenie z oceną

Literatura podstawowa

Arends, R. (1994, 2002). Uczymy się nauczać. Warszawa: WSiP

Gołębniak D. (2003). Szkoła –Kształcenie-Nauczyciel. W: Z Kwieciński, B.

Śliwerski (red.). Pedagogika. Podręcznik akademicki, (tom II,część II, s.

96-320). Warszawa: PWN.

Klus-Stańska, D. (2006). Behawiorystyczne źródła myślenia o nauczaniu,

czyli siedem grzechów głównych wczesnej edukacji. W: D. Klus-Stańska, E.

Szatan, D.

Filipiak. E.(2012) Rozwijanie zdolności uczenia się. GWP

Kupisiewicz, C. (wszystkie wyd.). Dydaktyka ogólna.

Okoń, W. (wszystkie wyd.). Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej.

Ledzińska M., Czerniawska E.(2011). Psychologia nauczania.

Literatura uzupełniająca (w tym

portale internetowe)

Brophy, J. (2004). Motywowanie uczniów do nauki. Warszawa: PWN.

Dembo, M. H. (1997). Stosowana psychologia wychowawcza. Warszawa:

WSiP. (s. 217-227).

Fenstermacher, G.D., Soltis, J.F. (2000). Style nauczania. Warszawa: WSiP,

s.12-77.

Łobocki, M. (1992). O uczeniu się - stanowisko psychologii

humanistycznej. Edukacja, 3, s. 26-34.

Klus-Stańska D.(2010). Dydaktyka wobec chaosu pojęć i zdarzeń.

Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.

Kruszewski, K. (2004). Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela:

podręcznik akademicki. (tom. I). Warszawa: PWN.

Okoń, W. (1997). Dziesięć szkół alternatywnych. Warszawa: WSiP.

Melosik, Z. (1995). Pragmatyzm i edukacja w Stanach Zjednoczonych:

między poglądami Deweya a współczesną rzeczywistością. W: J.

Rutkowiak (red.). Odmiany myślenia o edukacji (S. 93-113). Kraków:

Oficyna Wydawnicza Impuls.

Philips, D.C., Soltis, J. F. (2003). Podstawy wiedzy o nauczaniu. Gdańsk:

GWP.

Cohen, L., Manion, L., Morrison, K. (1999). Wprowadzenie do nauczania.

Poznań: Wyd. Zysk i S-ka.

Rutkowiak, J. (2005). Uczenie się jako problem etyczny. O zewnętrznym i

wewnętrznym uczeniu się. W: T. Bauman (red.). Uczenie się jako

przedsięwzięcie na całe życie, (s. 45-61).

..................................................... ......................................................................................................................................

data podpis prowadzącego daną formę zajęć

..................................................... ............................................................................................................................. .........

data podpis koordynatora przedmiotu