Tematyczne wyszukiwanie Tematyczne wyszukiwanie literatury literatury

w katalogu onlinew katalogu online

Od czego rozpocząć poszukiwania?** Od Od sprecyzowania tematusprecyzowania tematu i i wyboru właściwego wyrażenia wyszukiwawczegowyboru właściwego wyrażenia wyszukiwawczego

((hasła przedmiotowe alfabetyczniehasła przedmiotowe alfabetycznie w wyszukiwaniu prostym, w wyszukiwaniu prostym, słowa z hasła słowa z hasła przedmiotowegoprzedmiotowego w wyszukiwaniu zaawansowanym). w wyszukiwaniu zaawansowanym).

* * Przy wyborze słów z hasła przedmiotowego w katalogu wyświetli się lista Przy wyborze słów z hasła przedmiotowego w katalogu wyświetli się lista tytułów publikacji, które w opisie rzeczowym zawierają poszukiwane hasło. tytułów publikacji, które w opisie rzeczowym zawierają poszukiwane hasło.

Jak powinno wyglądać hasło wpisane do okna indeksu?

- Jan Paweł II (papież; 1920-2005)--konferencje.- Jan Paweł II (papież; 1920-2005)--konferencje.

- Język polski--historia--wydawnictwa dla młodzieży.- Język polski--historia--wydawnictwa dla młodzieży.

- Tatry (góry)--przewodniki.- Tatry (góry)--przewodniki.

- Stany Zjednoczone--2001 (Zamachy 11 września)--relacje osobiste.- Stany Zjednoczone--2001 (Zamachy 11 września)--relacje osobiste.

- Biblioteki publiczne--Polska--Łódź--historia.- Biblioteki publiczne--Polska--Łódź--historia.

- Prawo--informatyka--bibliografia.- Prawo--informatyka--bibliografia.

- Informatyka--prawo.- Informatyka--prawo.

- Innowacje--aspekt ekonomiczny--Kraje uprzemysłowione--1900-1945.- Innowacje--aspekt ekonomiczny--Kraje uprzemysłowione--1900-1945.

!! Jeśli chcesz prawidłowo sformułować temat oraz skrócić czas swoich Jeśli chcesz prawidłowo sformułować temat oraz skrócić czas swoich poszukiwań, poznaj reguły tworzenia haseł przedmiotowych.poszukiwań, poznaj reguły tworzenia haseł przedmiotowych.

Z czego składa się hasło przedmiotowe?

* Hasło przedmiotowe składa się z:* Hasło przedmiotowe składa się z:- - tematu,tematu, który może należeć do różnych kategorii (osoby, dzieła autorskie i który może należeć do różnych kategorii (osoby, dzieła autorskie i anonimowe, instytucje, imprezy, wydarzenia, jednostki geograficzne, anonimowe, instytucje, imprezy, wydarzenia, jednostki geograficzne, dyscypliny naukowe, kierunki i prądy, procesy, jednostki abstrakcyjne, dyscypliny naukowe, kierunki i prądy, procesy, jednostki abstrakcyjne, stany...)stany...)- - określników,określników, które w odpowiednim szyku zapisujemy po temacie. które w odpowiednim szyku zapisujemy po temacie.

[temat]--[określnik rzeczowy]---[określnik geograficzny]--[określnik [temat]--[określnik rzeczowy]---[określnik geograficzny]--[określnik chronologiczny]--[określnik formy]chronologiczny]--[określnik formy]

Innowacje--aspekt ekonomiczny--Polska--1990- --Innowacje--aspekt ekonomiczny--Polska--1990- ----rozprawy akademickie.--rozprawy akademickie.

! ! W skład hasła nie muszą wchodzić wszystkie określniki, a kolejność ich W skład hasła nie muszą wchodzić wszystkie określniki, a kolejność ich użycia jest – prawie zawsze – taka sama.użycia jest – prawie zawsze – taka sama.

Czego dotyczą wyjątki w szyku określników?

** Haseł z dziedziny literatury (określnik chronologiczny występuje przed Haseł z dziedziny literatury (określnik chronologiczny występuje przed rzeczowym):rzeczowym):- Literatura polska--- Literatura polska--18 w.--studia i nauczanie18 w.--studia i nauczanie--Polska.--Polska.- Język angielski--- Język angielski--1500-1700 (nowożytny)--przypadki.1500-1700 (nowożytny)--przypadki.- Poezja niemiecka--- Poezja niemiecka--19 w.--historia i krytyka.19 w.--historia i krytyka.

** Haseł z dziedziny sztuki (jw.):Haseł z dziedziny sztuki (jw.):- Kino--- Kino--1960-1990--historia i krytyka1960-1990--historia i krytyka..- Malarstwo--- Malarstwo--19 w.--kolekcje publiczne19 w.--kolekcje publiczne--Stany Zjednoczone--Nowy Jork.--Stany Zjednoczone--Nowy Jork.

** Niektórych haseł rozpoczynających się od nazwy geograficznej (określnik Niektórych haseł rozpoczynających się od nazwy geograficznej (określnik chronologiczny jest związany z wydarzeniami w danym kraju):chronologiczny jest związany z wydarzeniami w danym kraju):- - Polska--1981-1983 (Stan wojenny).Polska--1981-1983 (Stan wojenny).- - Francja--1789-1799 (Rewolucja)Francja--1789-1799 (Rewolucja)--przyczyny.--przyczyny.

Czy dany rodzaj określnika może

powtarzać się w haśle? * W haśle przedmiotowym rozwiniętym stosuje się zwykle pojedyncze * W haśle przedmiotowym rozwiniętym stosuje się zwykle pojedyncze

określniki danego rodzaju. Dopuszcza się jednak użycie:określniki danego rodzaju. Dopuszcza się jednak użycie:

- dwóch określników geograficznych w jednym haśle- dwóch określników geograficznych w jednym haśle

Teatr--Teatr--Polska--PoznańPolska--Poznań--historia.--historia.

- dwóch określników rzeczowych w jednym haśle- dwóch określników rzeczowych w jednym haśle

Język polski--Język polski--podręczniki--historia i krytyka.podręczniki--historia i krytyka.

- dwóch określników formy w jednym haśle- dwóch określników formy w jednym haśle

Architekci--Architekci--biografie--słowniki rosyjskie.biografie--słowniki rosyjskie.

Jak poradzić sobie z synonimami?

* * W tym celu używa się odsyłaczy całkowitych (zob.).W tym celu używa się odsyłaczy całkowitych (zob.).

- Język staropolski - Język staropolski zob.zob. Język polski--przed 1500. Język polski--przed 1500.- Lingwistyka - Lingwistyka zob.zob. Językoznawstwo. Językoznawstwo.- Psychologia dziecka - Psychologia dziecka zob.zob. Dzieci--psychologia. Dzieci--psychologia.- Głosowanie ludowe - Głosowanie ludowe zob.zob. Referendum. Referendum.- Życie pozagrobowe - Życie pozagrobowe zob.zob. Życie wieczne. Życie wieczne.- Życie po śmierci - Życie po śmierci zob.zob. Życie wieczne. Życie wieczne.

!! Obowiązuje Obowiązuje szyk porzeczownikowy,szyk porzeczownikowy, zgodny z szykiem występującym w zgodny z szykiem występującym w języku polskim pisanym. Dlatego szukamy: Literatura polska zamiast języku polskim pisanym. Dlatego szukamy: Literatura polska zamiast Polska literatura.Polska literatura.

!! Inną kolejność stosuje się w hasłach, które funkcjonują jako przyjęte Inną kolejność stosuje się w hasłach, które funkcjonują jako przyjęte wyrażenia czy nazwy: czarne Madonny, ciekłe kryształy, sztuczna wyrażenia czy nazwy: czarne Madonny, ciekłe kryształy, sztuczna inteligencja, czarne dziury (astronomia) itp.inteligencja, czarne dziury (astronomia) itp.

Jak poradzić sobie z homonimami?

** Jednoznaczność zapewniają Jednoznaczność zapewniają dopowiedzeniadopowiedzenia – zapisywane w nawiasie po – zapisywane w nawiasie po temacie lub określniku chronologicznym.temacie lub określniku chronologicznym.

- Ja - Ja (filozofia). (filozofia). - Ja - Ja (psychologia)(psychologia)--w literaturze.--w literaturze.- Zamki - Zamki (architektura)(architektura)--konserwacja i restauracja--Polska----konserwacja i restauracja--Polska-- Poznań. Poznań.- Zamki - Zamki (ślusarstwo)(ślusarstwo)--normy.--normy.- Życie - Życie (biologia)(biologia)--wydawnictwa popularne.--wydawnictwa popularne.- Życie - Życie (filozofia)(filozofia)--starożytność.--starożytność.- Polska--1956 - Polska--1956 (Poznański Czerwiec)(Poznański Czerwiec)--źródła.--źródła.

!! Nie musisz znać konstrukcji gramatycznej haseł. Po wpisaniu słów np. Nie musisz znać konstrukcji gramatycznej haseł. Po wpisaniu słów np. Poznański Czerwiec, system odsyła do: Polska--1956 (Poznański Czerwiec).Poznański Czerwiec, system odsyła do: Polska--1956 (Poznański Czerwiec).

Do czego służą odsyłacze uzupełniające?

** Poszerzają zakres poszukiwań, informują o hasłach skojarzonych.Poszerzają zakres poszukiwań, informują o hasłach skojarzonych.- Sztuka oratorska.- Sztuka oratorska.

zob. też:zob. też: Argumentacja. Argumentacja. Elokwencja polityczna.Elokwencja polityczna.Perswazja (retoryka).Perswazja (retoryka). Homiletyka. Homiletyka.Przemówienia.Przemówienia. Argumentacja (logika).Argumentacja (logika).Wysławianie.Wysławianie. Retoryka (prawo).Retoryka (prawo).

** Hasła skojarzone posiadają również swoje odsyłacze uzupełniające, np.: Hasła skojarzone posiadają również swoje odsyłacze uzupełniające, np.: - Argumentacja.- Argumentacja.

zob. też:zob. też: Debaty i spory.Debaty i spory. Retoryka.Retoryka.Logika.Logika. Rozumowanie.Rozumowanie.

Obrona słowna.Obrona słowna. Topika (filozofia).Topika (filozofia).

- Debaty i spory - Debaty i spory

zob. też:zob. też: Dyskusja, Dyskusja, Debaty wyborcze.Debaty wyborcze.Elokwencja. Elokwencja. Spory literackie.Spory literackie.

Jak wpisać poszukiwane hasło do okna indeksu?

* Do oddzielenia tematu od określnika oraz poszczególnych określników służą * Do oddzielenia tematu od określnika oraz poszczególnych określników służą separatory (podwójne myślniki).separatory (podwójne myślniki).

[temat][temat]----[określnik rzeczowy][określnik rzeczowy]----[określnik geograficzny][określnik geograficzny]----[określnik [określnik chronologiczny]chronologiczny]----[określnik formy][określnik formy]

PsychologiaPsychologia----studia i nauczanie (akademickie)studia i nauczanie (akademickie)----Polska.Polska.Literatura polska--konkursy.Literatura polska--konkursy.

ChemiaChemia----podręczniki laboratoryjne.podręczniki laboratoryjne.

Jak znaleźć powieść, tomik wierszy, komiks..., nie znając autora i tytułu

dzieła?* Poszukiwanie tekstów literackich rozpocznij od wpisania nazwy gatunku * Poszukiwanie tekstów literackich rozpocznij od wpisania nazwy gatunku

lub rodzaju literackiego oraz określających je przymiotników od nazwy lub rodzaju literackiego oraz określających je przymiotników od nazwy narodowości; temat można uzupełnić określnikami geograficznymi, narodowości; temat można uzupełnić określnikami geograficznymi, chronologicznymi i formy.chronologicznymi i formy.

Powieść szwajcarska w języku niemieckimPowieść szwajcarska w języku niemieckim--1945-1970.--1945-1970.Powieść historyczna angielskaPowieść historyczna angielska--1970- --tłumaczenia polskie.--1970- --tłumaczenia polskie.

Poezja polskaPoezja polska--1990- .--1990- . KomiksyKomiksy--Stany Zjednoczone--1990--tłumaczenia polskie.--Stany Zjednoczone--1990--tłumaczenia polskie.

Literatura francuskaLiteratura francuska---19 w.--antologie.---19 w.--antologie.

!! Określnik chronologiczny oznacza datę pierwszego wydania dzieła w Określnik chronologiczny oznacza datę pierwszego wydania dzieła w oryginale. Tekst będący przekładem zawiera w opisie określnik formy: oryginale. Tekst będący przekładem zawiera w opisie określnik formy: tłumaczenia (+ przymiotnik od nazwy języka).tłumaczenia (+ przymiotnik od nazwy języka).

Czy można określić temat powieści, tomiku wierszy, komiksu...?

* Niektóre teksty literackie (zbiory tekstów) można znaleźć, wpisując * Niektóre teksty literackie (zbiory tekstów) można znaleźć, wpisując temat dzieła. temat dzieła.

Albert (św. ; d 1845-1916)Albert (św. ; d 1845-1916)--powieści dla młodzieży.--powieści dla młodzieży.Auschwitz (Polska ; obóz koncentracyjny)Auschwitz (Polska ; obóz koncentracyjny)--nowele.--nowele.GrzybyGrzyby--poezje.--poezje.Jan Paweł II (papież ; 1920-2005)Jan Paweł II (papież ; 1920-2005)--komiksy.--komiksy.Katyń, Zbrodnia (1940)Katyń, Zbrodnia (1940)--sztuki teatralne.--sztuki teatralne.

! ! Teksty literackie na dany temat Teksty literackie na dany temat muszą muszą zawierać w opisie określnik zawierać w opisie określnik formy, będący nazwą gatunku (powieści, nowele, poezje, komiksy, sztuki formy, będący nazwą gatunku (powieści, nowele, poezje, komiksy, sztuki teatralne...) opisywanego dzieła.teatralne...) opisywanego dzieła.

Jak znaleźć motywy literackie... w literaturze, sztuce, prasie...

* * Wystarczy do okna indeksu wpisać Wystarczy do okna indeksu wpisać temattemat (motyw literacki)(motyw literacki) wraz z wraz z określnikiem rzeczowymokreślnikiem rzeczowym: w literaturze, w sztuce, w prasie...: w literaturze, w sztuce, w prasie...

Miłość--w literaturze.Miłość--w literaturze. Samotność--w literaturze.Samotność--w literaturze.Człowiek--w sztuce.Człowiek--w sztuce. Lew--w sztuce.Lew--w sztuce.Polska--w prasie.Polska--w prasie. Boże Narodzenie---w prasie.Boże Narodzenie---w prasie.

* Aby odszukać dokumenty omawiające różne motywy, użyj haseł:* Aby odszukać dokumenty omawiające różne motywy, użyj haseł:Literatura polska--20 w.--Literatura polska--20 w.--tematy, motywy.tematy, motywy.Sztuka--Niemcy--Sztuka--Niemcy--tematy, motywy.tematy, motywy.Prasa kobieca polska--1900-1945---Prasa kobieca polska--1900-1945---tematy, motywy.tematy, motywy.

Dla dociekliwych...

** Do wyszukiwania literatury na określony temat używa się Do wyszukiwania literatury na określony temat używa się języków języków informacyjno-wyszukiwawczych. informacyjno-wyszukiwawczych. W Bibliotece Uniwersyteckiej w Poznaniu oraz w bibliotekach sieci służy do W Bibliotece Uniwersyteckiej w Poznaniu oraz w bibliotekach sieci służy do tego celu tego celu język haseł przedmiotowych KABA (Katalogi Automatyczne Bibliotek język haseł przedmiotowych KABA (Katalogi Automatyczne Bibliotek Akademickich),Akademickich), zaprezentowany na slajdach. zaprezentowany na slajdach.

** Jest to język powstały w środowisku warszawskich bibliotekarzy w latach 90. Jest to język powstały w środowisku warszawskich bibliotekarzy w latach 90. XX w., oparty na wzorach zachodnich, dostosowany do polskich realiów XX w., oparty na wzorach zachodnich, dostosowany do polskich realiów językowych i kulturowych.językowych i kulturowych.

** Jeśli jesteś zainteresowany tworzeniem poszczególnych haseł przedmiotowych i Jeśli jesteś zainteresowany tworzeniem poszczególnych haseł przedmiotowych i chcesz poszerzyć swoje wiadomości na temat jhp KABA, zajrzyj na chcesz poszerzyć swoje wiadomości na temat jhp KABA, zajrzyj na stronę stronę NUKatuNUKatu (Narodowy Uniwersalny Katalog).(Narodowy Uniwersalny Katalog).

Dlaczego warto odwiedzić www NUKatu?

• Na stronie Na stronie NUKatu NUKatu można:można:- zapoznać się z kartoteką haseł wzorcowych (khw); hasła z tej - zapoznać się z kartoteką haseł wzorcowych (khw); hasła z tej kartoteki kartoteki

(tematy i określniki) tworzą jhp KABA;(tematy i określniki) tworzą jhp KABA;

- zapoznać się z rekordem hasła wzorcowego (rekord khw), - zapoznać się z rekordem hasła wzorcowego (rekord khw), dowiedzieć dowiedzieć się, jakie są: ekwiwalenty w języku angielskim się, jakie są: ekwiwalenty w języku angielskim i francuskim (pole i francuskim (pole 472), hasła skojarzone (pole 550); pochodzenie 472), hasła skojarzone (pole 550); pochodzenie utworzonego hasła (pole 670); utworzonego hasła (pole 670); noty stosowania hasła (pole 680);noty stosowania hasła (pole 680);

- wyszukiwać przez temat w języku francuskim i angielskim;- wyszukiwać przez temat w języku francuskim i angielskim;

- wyświetlając pełne opisy tytułów, dowiedzieć się, jakie biblioteki - wyświetlając pełne opisy tytułów, dowiedzieć się, jakie biblioteki w w kraju posiadają daną książkę (hiperłącze kieruje do katalogu kraju posiadają daną książkę (hiperłącze kieruje do katalogu konkretnej konkretnej biblioteki).biblioteki).

oprac. Justyna Łopaczyk (oprac. Justyna Łopaczyk (justynaljustynal@@amuamu..eduedu..plpl))