TEMATY NA USTNY

EGZAMIN MATURALNY

Z JĘZYKA POLSKIEGO

W ROKU SZKOLNYM

2014 / 2015

2

I. LITERATURA 1. Zjawy, wiedźmy, wizje. Określ, jaką funkcję pełnią w literaturze różnych epok. 2. Od Krasickiego do Młynarskiego. Polska literatura satyryczna w walce z wadami

Polaków. Wskaż najbardziej charakterystyczne motywy tej twórczości, oceń środki artystyczne oraz jej oddziaływanie.

3. Polski dwór - od sielanki do parodii. Przedstaw na wybranych przykładach literackich.

4. Motto jako klucz do interpretacji dzieła. Przedstaw na wybranych przykładach. 5. Tytuł jako klucz do interpretacji dzieła. Przedstaw na wybranych przykładach. 6. Miasto - synonim cywilizacji i postępu czy obszar zepsucia i degradacji? Rozważ na

przykładzie wybranych utworów literackich. 7. Władcy w literaturze - przedstaw wizerunki tych postaci w różnych epokach

literackich, wskaż przemiany i określ ich przyczyny. 8. Jak "rodzą się" zbrodniarze? Na podstawie wybranych lektur wykaż, że literatura jest

źródłem wiedzy o wpływie różnych czynników na degenerację jednostki. 9. Jakim jesteśmy narodem? Sąd o Polakach w literaturze różnych epok (na wybranych

przykładach). 10. Różne oblicza liryki patriotycznej. Przedstaw na wybranych przykładach jej

przemiany ( od średniowiecza do współczesności). 11. Kulinaria w literaturze. Omów funkcję tego motywu w wybranych utworach. 12. Nasi "bracia mniejsi" w literaturze. Omów różne funkcje zwierząt w wybranych

utworach. 13. Jawnogrzesznica czy kobieta upadła ? Porównaj różne sposoby wykorzystania tego

motywu w literaturze. 14. "Pan Tadeusz" w opinii współczesnych i w ocenach następnych pokoleń. Przedstaw

na podstawie wybranych tekstów. 15. Sielankowy i satyryczny obraz wsi. Porównaj różne sposoby prezentacji tematu

w literaturze wybranych epok. 16. Obraz Litwy w literaturze współczesnej - twórczość Miłosza, Konwickiego,

Rymkiewicza i innych. Posłuż się przykładami z twórczości co najmniej dwu pisarzy. 17. Literatura XX wieku o domu i rodzinie - serio i prześmiewczo (np. Dąbrowska,

Zapolska, Gombrowicz, Pilch i inni). 18. Proza kobieca, poezja kobieca - czy można wyróżnić takie kategorie literackie?

Odpowiedz, analizując wybrane utwory literackie napisane przez kobiety. 19. Różne sposoby ukazywania Kresów w literaturze polskiej. Omów na wybranych

przykładach.

3

20. J. Conrad, A. Camus - dwie propozycje moralne bliskie czy przeciwne? Rozważ problem, odwołując się do wybranych dzieł obu autorów.

21. "Legenda to skarb i siła, często potężniejsza niż historia, niż rzeczywistość". Inspirująca rola legendy w polskim dorobku literackim od średniowiecza do współczesności (na podstawie twórczości z trzech wybranych epok).

22. Socrealizm jako sposób prezentowania rzeczywistości w literaturze lat pięćdziesiątych. Omów na wybranych przykładach.

23. Na przykładzie literatury różnych epok przedstaw funkcjonowanie dwu spośród podanych motywów świata - teatru, - snu, - labiryntu.

24. Prometeusz i jemu podobni. Omów na wybranych przykładach echa prometejskiego buntu w literaturze .

25. "Straszni mieszczanie". Odwołując się do znanych ci utworów literackich, rozważ słuszność opinii J. Tuwima lub podejmij z nią polemikę.

26. Mistrzowie i uczniowie. Przedstaw świadome wykorzystanie wzorów literackich w wybranych tekstach pochodzących z różnych epok.

27. Apokalipsa przeczuwana i apokalipsa spełniona. Zaprezentuj motywy katastroficzne (np. w twórczości Cz. Miłosza, J. Czechowicza, K.K. Baczyńskiego lub innych).

28. Orient jako inspiracja pisarzy. Zaprezentuj temat w oparciu o wybrane utwory z różnych epok.

29. Szaleńcy jako bohaterowie utworów literackich. Omów na wybranych przykładach z różnych epok.

30. Kiedy Bóg staje się adresatem, czyli literackie rozmowy z Bogiem. Omów problem na podstawie wybranych utworów.

31. Reportaż literacki - tradycje, gatunek, tematy, funkcja społeczna, stosunek do literatury. Omów na wybranych przykładach.

32. Poezja religijna dzisiaj - zróżnicowanie, sukcesy, porażki. Omów na podstawie twórczości wybranych poetów współczesnych.

33. Wędrówką jest życie człowieka. Omów realizację motywu homo viator w literaturze różnych epok.

34. Przedstaw poetycką fascynację codziennością w twórczości trzech wybranych poetów XX wieku.

35. Różnorodne portrety domów rodzinnych w literaturze. Omów problem na podstawie wybranych utworów literackich.

36. Arkadie i utopie - literackie krainy szczęścia w utworach różnych epok - sposoby ich kreowania, funkcje i znaczenie.

37. Kolęda polska - od Karpińskiego po czasy współczesne. Przedstaw dzieje i rozwój gatunku na podstawie wybranych utworów.

38. Sarmata o sobie i inni o Sarmacie. Odwołaj się do wybranych utworów literackich. 39. Ton osobisty i ton obywatelski w literaturze romantyzmu i Młodej Polski. Omów

temat w oparciu o wybrane przykłady. 40. Kochająca, toksyczna… ? Omów na wybranych przykładach literackie portrety

matek. 41. Krainy szczęścia – Arkadie. Omów temat, odwołując się do utworów literatury

pięknej z rożnych epok. 42. Przedstaw swoje rozważania na temat różnych postaw człowieka wobec zła

otaczającego go świata. Odwołaj się do wybranych utworów. 43. Córki - bohaterki literatury pięknej. Co je łączy, a co je dzieli? Zaprezentuj temat,

odwołując się do wybranych przykładów literackich . 44. Odbicie biografii artystów skandalizujących w ich twórczości. Zaprezentuj na

przykładzie wybranych utworów.

4

45. Przedstaw modele bohaterskiej śmierci i omów ich związek z kulturą epoki. 46. Komizm jako sposób mówienia o świecie. Omów na podstawie literatury co

najmniej dwu epok. 47. Groteska jako sposób mówienia o świecie. Zaprezentuj problem na podstawie

literatury co najmniej dwu epok. 48. Bohaterowie literaccy w poszukiwaniu szczęścia. Rozwiń temat odwołując się do

kontekstów wybranych epok literackich. 49. Rola lektur w kształtowaniu charakterów postaci literackich. Omów temat na

podstawie wybranych dzieł. 50. Taniec jako sposób opisywania świata. Omów problem na wybranych przykładach. 51. Literatura science - fiction jako odbicie lęków współczesnego człowieka. Omów

problem na podstawie wybranych przykładów. 52. Różnorodny obraz sił nieczystych w literaturze. Omów ich role i sposób ukazywania

w oparciu o wybrane przykłady. 53. Kreacja bohatera i motywy nim kierujące we współczesnej prozie sensacyjnej. 54. Wyznanie, dziennik, autobiografia jako specyficzna forma rozmowy z czytelnikiem.

Omów temat na podstawie wybranych dzieł . 55. Różne źródła decyzji życiowych bohaterów szekspirowskich. Omów problem na

podstawie wybranych przykładów. 56. Biografia i twórczość wybranego poety (np. E Stachura, R. Wojaczek lub inny) jako

przykład realizacji motywu poety przeklętego. 57. Kreacja bohatera powieści kryminalnej - różne typy, cele, motywy postaci. 58. Koncepcje tragizmu i ich wyraz dramaturgiczny w teatrze antycznym,

szekspirowskim i romantycznym. Zaprezentuj przemiany na podstawie wybranych tekstów.

59. Przemiana wewnętrzna jako motyw literacki i ważny element określający osobowość bohaterów literackich. Zaprezentuj na podstawie wybranych tekstów.

60. J. Słowacki i W. Gombrowicz jako demaskatorzy mitów o Polsce i Polakach. 61. Utopia i antyutopia w wybranych tekstach różnych epok - sposoby kreowania i ich

funkcje. 62. Literatura faktu jako znamienne zjawisko kulturowe XX wieku. Omów problem na

wybranych przykładach. 63. Samotność człowieka wśród ludzi i jej przyczyny. Omów problem na podstawie

wybranych utworów. 64. Czy literatura stoi na straży wartości? Odpowiedz na pytanie, opierając się na

wybranych przez siebie przykładach literackich. 65. Jak poeta rozumie swoją rolę w społeczeństwie? Omów problem w oparciu

o wybrane utwory literackie z różnych epok 66. Dokąd zmierza poezja współczesna? Zaprezentuj najciekawsze, Twoim zdaniem,

tendencje w poezji polskiej od lat osiemdziesiątych do dziś. 67. Dokąd zmierza literatura współczesna? Zaprezentuj najciekawsze, Twoim zdaniem,

tendencje w literaturze polskiej od lat osiemdziesiątych do dziś. 68. Zaprezentuj i porównaj odmienne zdania na temat przeszłości narodowej

w twórczości dwu wybranych pisarzy. 69. Moralistyka i filozofia w bajkach na przestrzeni epok. Omów problem, opierając się

o teksty z literatury polskiej i powszechnej. 70. Zasada umiaru, złotego środka jako recepta na życie. Omów zagadnienie w oparciu

literackie z różnych epok. 71. Kariera fraszki jako gatunku od antyku do współczesności. W swoich rozważaniach

uwzględnij powody atrakcyjności, tradycje gatunku, jego autorów.

5

72. Przedstaw różnorodne ujęcie motywu buntownika na podstawie wybranych przykładów bohaterów literackich.

73. Kochanowski - poeta kondycji ludzkiej. Przedstaw swoje spostrzeżenia, opierając się na wybranych tekstach renesansowego twórcy.

74. Literackie wystąpienia przeciwko normom tworzenia - przedstaw motyw konfliktu pokoleń literackich w oparciu o teksty z trzech epok.

75. Od mitu i baśni do fantasy. Przemiany w kreacji literackiej wizji " innego świata". 76. Historyzm maski w literaturze polskiej - omów zagadnienie, uwzględniając

okoliczności powstania wybranych utworów. 77. Opowieści o dorastaniu i społecznej inicjacji - przedstaw problem w oparciu

o wybrane dzieła różnych epok. 78. Obraz świata i człowieka w piosenkach Marka Grechuty. Zaprezentuj temat na

wybranych tekstach. 79. Tradycje hymnu w literaturze polskiej - przedstaw na wybranych utworach

z różnych epok 80. Role kobiety w literaturze różnych epok - omów problem w oparciu o wybrane

teksty literackie. 81. Przeżycia Żydów i obraz zagłady narodu w czasie II wojny światowej. Omów temat

na podstawie wybranych dzieł. 82. Postawa franciszkańska w tradycji literackiej późniejszych epok. Rozwiń temat na

przykładzie wybranych tekstów. 83. O Żydach i kwestii żydowskiej - przedstaw problem mniejszości żydowskiej

w oparciu o literaturę i publicystykę różnych epok literackich. 84. Różnorodne kreacje Matki Boskiej w literaturze na przestrzeni epok - zaprezentuj

problem w oparciu o wybrane teksty. 85. Romantyzm polski a romantyzm angielski. Dokonaj porównania twórczości

literackiej w obu kręgach narodowych. 86. Licentia poetica jako prawo poety do łamania reguł. Omów problem na podstawie

wybranych tekstów poetyckich. 87. Literatura XIX i XX wieku tworzy i demaskuje mity narodowe. Omów temat na

wybranych przykładach literackich . 88. Przemiany w sposobie narracji w wybranych utworach z literatury polskiej

i europejskiej od Balzaka do współczesności. Rozwiń temat w oparciu o wybrane przykłady.

89. Literackie powroty do krainy dzieciństwa - idealizacja czy krytyka? Omów problem w oparciu o wybrane teksty literackie.

90. Przyroda i jej funkcje w literaturze różnych epok. Rozwiń temat na przykładzie wybranych utworów.

91. Obraz Barcelony i funkcje tego motywu w powieściach Carlosa Ruiza Zafona. 92. Idealiści i marzyciele w zderzeniu z rzeczywistością - zmieniają świat czy świat ich

zmienia? Omów temat na podstawie wybranych dzieł. 93. Realizm, symbolizm, groteska. Omów w oparciu o wybrane utwory różne sposoby

przedstawiania rzeczywistości w literaturze. 94. Różne kreacje postaci ojca w literaturze. Omów problem na podstawie literatury

różnych epok. 95. Biografia, a twórczość. Omów, w jaki sposób wybrany pisarz / poeta odzwierciedla

swoje życie we własnej twórczości. 96. Dramat polskiego emigranta w literaturze romantycznej i współczesnej. Omów

problem w oparciu o wybrane teksty.

6

97. Głos patetyczny i głos prześmiewczy - dwa sposoby oddziaływania poezji na czytelnika. Rozważ temat w oparciu o wybrane teksty.

98. Bohaterowie epok i bohaterowie " przeciw epoce ". Zaprezentuj typowych i oryginalnych bohaterów literatury wybranych epok.

99. Dokumentaryzm i parabolizm jako dwa sposoby przedstawiania rzeczywistości w literaturze współczesnej. Rozwiń temat na podstawie wybranych utworów.

100. Inspirująca rola tradycji antycznej w literaturze polskiej. Rozwiń temat w oparciu o wybrane teksty.

101. Dziecko jako bohater literacki – zaprezentuj różnorodne wykorzystanie motywu w literaturze.

102. Czy romantyzm już się przeżył? Jesteśmy konkretni i prozaiczni? Rozważ problem w oparciu o wybrane teksty z literatury XX wieku.

103. Zaprezentuj realizację motywu tyrtejskiego w literaturze co najmniej dwu epok. Wskaż cechy charakterystyczne i dokonaj porównania. 104. Sacrum w literaturze. Zaprezentuj rozmaite rozumienie tego zjawiska w wybranych

epokach literackich. 105. Między optymizmem a pesymizmem - ewolucja obrazu świata w literaturze science

- fiction od J. Verne`a do S. Lema. 106. Mity i legendy a twórczość J. R. R. Tolkiena. 107. Różnorodne postacie Niemców w literaturze polskiej. Omów na podstawie

przykładów z literatury różnych epok. 108. Różnorodne postacie Rosjan w literaturze polskiej. Omów na podstawie

przykładów z literatury różnych epok. 109. Literatura o powstaniach narodowych - heroicznie czy obrazoburczo. Omów temat

na podstawie wybranych dzieł literackich. 110. Motyw snu i jego funkcje w literaturze różnych epok. Omów problem na podstawie

wybranych tekstów. 111. Petrarka i inni. Zaprezentuj obrazy miłości w twórczości poetyckiej, odnosząc je do

kontekstów epoki. 112. Różny sposób ukazania rewolucji w literaturze – zaprezentuj problem odwołując

się do wybranych dzieł. 113. Zdrada ojczyzny, ideałów, bliskiej osoby… Zaprezentuj różne obrazy zdrady

i zdrajców w literaturze. 114. Od sacrum do profanum – ewolucja wizerunku anioła na przestrzeni wieków. 115. Konspiracja i konspiratorzy – cele, realizacja i sposób prezentacji. Zaprezentuj

rozmaite obrazy spisku i spiskowców w literaturze. 116. „ Dobra żona męża korona” – zaprezentuj rozmaite obrazy małżonek w literaturze. 117. Od anioła do demona – zaprezentuj różnorodne portrety kobiet w literaturze

w oparciu o wybrane przykłady. 118. Zaprezentuj obraz emancypacji kobiet w wybranych tekstach literackich

i publicystycznych. Zastanów się nad ich związkiem z ideologią epoki. 119. „Zostanie po nas złom żelazny i głuchy, drwiący śmiech pokoleń” - ustosunkuj się

do słów T. Borowskiego na podstawie portretu pokolenia Kolumbów w poezji i prozie.

120. Filozofia, a literatura – przedstaw wykorzystanie co najmniej dwu nurtów filozoficznych pochodzących z rożnych epok w tekstach literackich.

121. Uosobienie jako kreacja w literaturze – zaprezentuj cele i sposób realizacji w tekstach pochodzących z różnych epok.

7

122. Słowiańszczyzna w literaturze – przedstaw obraz Słowianina i jego kultury w literaturze, wypowiedz się na temat funkcji tego motywu w rozmaitych epokach literackich.

123. Parabola jako metoda twórcza – zaprezentuj rożne sposoby zastosowania tego środka, zastanów się nad jego celami.

124. Moralne koszty zdobywania władzy i pieniędzy. Omów problem w oparciu o wybrane przykłady literackie.

125. Zbrodnia i kara czy zbrodnia bez kary? Na wybranych przykładach literackich przyjrzyj się problemowi zależności winy i kary.

126. Romantyzm – wzór czy przedmiot negacji? Przedstaw rozmaite sposoby wykorzystania tradycji epoki w literaturze.

127. Rozmowy miedzy tekstami, czyli w jaki sposób i dlaczego twórcy nawiązują do konkretnych dzieł wcześniejszych. Przedstaw problem na wybranych przykładach.

128. Literatura jako nośnik wartości. Przedstaw, w jaki sposób teksty literackie ukazują świat wartości moralnych w rożnych epokach.

129. Twórczość Z. Herberta jako niezgoda na świat zastany. Zaprezentuj problem ma wybranych przykładach tekstów.

130. Twórczość jako niezgoda na świat zastany. Zaprezentuj problem ma wybranych przykładach tekstów.

131. Twórczość jako refleksja o świecie, moralności, człowieku i … . Omów problem w oparciu o wybrane przykłady tekstów.

132. Motyw gór i folkloru góralskiego w wybranych tekstach literackich. Zastanów się nad powodami wykorzystania motywu w rozmaitych epokach literackich.

133. Różnorodne portrety szkoły i nauki w literaturze. Omów problem na podstawie wybranych utworów literackich.

134. Mit jako tworzywo fantasy. Zaprezentuj problem ma wybranych przykładach tekstów.

135. Rozmaite sposoby mówienia o miłości w literaturze XX i XXI wieku. 136. Retrospekcja jako sposób opowiadania o świecie. Omów problem w oparciu o testy

literackie z różnych epok. 137. Zły czy fascynujący? Zaprezentuj rozmaite opracowania motywu wampirycznego

w literaturze. 138. Oryginalne, nieprzeciętne, kobiece, czyli oblicza współczesnej literatury kobiecej.

Omów problem na wybranych przykładach tekstów ( np. O. Tokarczuk, K. Dunin, M. Gretkowska lub inne).

139. Motyw bezludnej wyspy i jego funkcje w literaturze. Omów problem na wybranych przykładach.

140. Zaprezentuj rozmaite odmiany fantasy. Zastanów się nad powodami popularności tego typu tekstów wśród współczesnych czytelników.

141. Poezja J. Kaczmarskiego jako reakcja na rzeczywistość. Zaprezentuj temat na podstawie wybranych tekstów.

142. Różne ujęcia obrazu rycerza w literaturze. Przedstaw temat na podstawie tekstów z różnych epok.

143. Fantazy satyryczna, czyli świat w krzywym zwierciadle. Omów cele i formy kreacji takiego świata na podstawie tekstów A. Pilipiuka i T. Prachetta.

144. Miłość w poezji rzymskiej a miłość w literaturze współczesnej. Podobne czy różne ujęcia motywu?

145. W. Szymborska jako poetka refleksji egzystencjalnej. Omów temat na podstawie wybranych tekstów.

8

146. Bestsellery współczesne – tematy, bohaterowie, mody literackie. Wypowiedz się na temat współczesnych gustów czytelniczych.

147. Sposób prezentacji postaw ateisty w literaturze różnych epok. Omów problem na wybranych przykładach.

148. Specyfika tekstów A. Sapkowskiego jako wyraz poszukiwań nowych sposobów konstrukcji świata i bohatera w literaturze fantasy.

149. Twórczość P. Coelho jako zbiór bestsellerów. Wypowiedz się na temat przyczyn popularności dzieł tego twórcy.

150. Samobójstwo – tchórzostwo, akt rozpaczy czy akt odwagi? Omów sposoby ukazywania samobójstwa w literaturze różnych epok.

151. Obraz młodzieży w tekstach piosenek współczesnych. Omów problem na wybranych przykładach.

152. Mroczna strona natury ludzkiej. Zanalizuj postawy psychologiczne wybranych bohaterów i sposoby ich kreacji.

153. Teorie spiskowe w literaturze – sposób konstrukcji, rola i przemiany. Omów temat na wybranych przykładach.

154. Diagnoza stanu społeczeństwa PRL w utworach „Republiki”. Omów temat na wybranych przykładach.

155. Rozmaite sposoby funkcjonowania motywu uzależnienia w literaturze różnych epok. Omów temat na wybranych przykładach.

156. Młodość jako temat literatury. Na wybranych przykładach omów rozmaite sposoby funkcjonowania tego motywu.

157. Bramy piekieł. Różnorodny obraz piekła i jego funkcje w literaturze. Omów temat na wybranych przykładach.

158. Szatan – ucieleśnienie zła. Wskaż różnorodne obrazy upadłego anioła w literaturze określając jego charakter i funkcje. Omów problem na wybranych przykładach.

159. Różnorodne kreacje ogrodu w literaturze. Określ jego charakter zwracając uwagę na sposób opisu i funkcje.

160. Jakie dzieła literatury europejskiej uważasz za najważniejsze i dlaczego? 161. Trylogia J.R.R. Tolkiena jako powieść archetyp fantasy. 162. Obraz powstania listopadowego i styczniowego w literaturze polskiej. Przedstaw na

wybranych przykładach. 163. Morderstwo jako wynik zbrodniczej natury człowieka czy negatywnego

oddziaływania społeczeństwa na jednostkę. Omów na podstawie wybranych tekstów literackich.

164. Teksty Agnieszki Osieckiej jako felietony o życiu. Omów temat na wybranych przykładach.

165. Topos miasta. Przedstaw na wybranych przykładach rozmaite realizacje tego motywu.

166. Podobne czy odmienne? Porównaj obraz Niemca w literaturze polskiej z wizerunkiem ukazanym w innej wybranej literaturze narodowej.

167. Relacje między ojcami i dziećmi w literaturze. Omów zagadnienie na podstawie wybranych przykładów literackich.

168. Metamorfoza bohatera i jej sens w literaturze. Omów na przykładach wybranych utworów.

169. Polacy i Żydzi w utworach literackich. Przedstaw ich wzajemne relacje i scharakteryzuj wybrane postawy.

170. Kobiecość jako przywilej lub przekleństwo. Rozważ w odniesieniu do tekstów literackich wybranej epoki.

9

171. Obraz wroga w literaturze polskiej związanej z wojną i okupacją. Temat przedstaw w oparciu o znane Ci utwory.

172. Różne kreacje żon. Omów temat na wybranych przykładach literackich. 173. ,,Cierpienie jest nauczycielem” ( Ajschylos). Przedstaw różne aspekty cierpienia

ukazane w literaturze. 174. Praca i jej rola w życiu człowieka. Zaprezentuj motyw, odwołując się do przykładów

literackich z różnych epok. 175. Tradycje i zwyczaje polskie w ,,Panu Tadeuszu” Adama Mickiewicza i ,,Chłopach”

Władysława Reymonta. Przedstaw i porównaj celowo dobrane fragmenty oraz wskaż cel ich ukazania.

176. Krajobraz tatrzański w wierszach Kazimierza- Przerwy Tetmajera i Jana Kasprowicza, analizując wybrane przykłady.

177. Scharakteryzuj i oceń postępowania bohatera romantycznego na wybranych przykładach.

178. Monolog wewnętrzny w kreacji bohatera literackiego. Omów jego sposoby ukształtowania i rolę na wybranych przykładach.

179. Przeanalizuj obrazy społeczeństwa polskiego i sposoby ich kształtowania, opierając się na wybranych utworach.

180. Pycha jako czynnik determinujący działania człowieka. Określ jej źródła i konsekwencje analizując wybrane utwory dramatyczne.

181. Wesela, bale, biesiady, uczty jako motyw literacki. Przedstaw zagadnienie na podstawie wybranych utworów z różnych epok.

182. Bohater dotknięty szaleństwem. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów z różnych epok.

183. Mężczyzna, który mógł się podobać. Omów przemiany wzorca mężczyzny w kulturze europejskiej na podstawie wybranych utworów literackich.

184. Motywy franciszkańskie we współczesnej poezji polskiej. Omów na podstawie wybranych przykładów.

185. Pokrzepienie świadomości narodowej jako cel literatury. Omów temat, wykorzystując znajomość utworów wybranego pisarza.

186. Przeanalizuj postacie idealistów na wybranych przykładach literatury XIX i XX wieku.

187. Świat Tolkiena – niezwykła, wartościowa i atrakcyjna oferta nie tylko dla miłośników fantastyki. Udowodnij słuszność tezy.

188. Sceny batalistyczne utrwalone przez pisarzy. Scharakteryzuj je, analizując wybrane utwory.

189. Przedstaw i omów sposób wykorzystywania w literaturze fantastycznej motywów zaczerpniętych z religii monoteistycznych i politeistycznych.

II. ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI 1. Raj poetycki, malarski i muzyczny. Omów temat w oparciu o wybrane

przykłady. 2. Literacka, a malarska wizja wsi w sztuce XIX wieku. Omów temat na

wybranych przykładach. 3. Zaprezentuj związek wybranej epoki w historii literatury polskiej z myślą

filozoficzną i sztuką Europy. Omów temat na wybranych przykładach. 4. Alegoria i symbol w literaturze i sztukach plastycznych. Zaprezentuj temat na

wybranych przykładach.

10

5. Wydarzenia z historii Polski na kartach literatury i na płótnach malarzy. Omów temat na wybranych przykładach.

6. Porównaj różne wizerunki matki w literaturze i sztukach plastycznych. 7. Satyryczny obraz PRL-u. przedstaw zagadnienie w oparciu o wybrane

przykłady z literatury, filmu czy innych dziedzin sztuki. 8. Surrealizm w literaturze i sztuce. Omów zagadnienie odwołując się do

wybranych dzieł. 9. Różnorodny obraz sił nieczystych w literaturze i malarstwie. Omów problem

na przykładzie dzieł z różnych epok. 10. Dzieło kultowe i jego wpływ na rzeczywistość. Zdefiniuj pojęcie i omów

zagadnienie, odwołując się do literatury, filmu czy innych dziedzin sztuki. 11. Warszawa heroicznie i humorystycznie w literaturze i filmie. Na podstawie

wybranych dzieł zaprezentuj różny portret stolicy. 12. Dzieło literackie i jego muzyczna realizacja. Omów problem na wybranych

przykładach. 13. Zaprezentuj różnorodny obraz nocy betlejemskiej w literaturze i sztuce. 14. Przedstaw różnorodne wizje gotyckiej katedry w architekturze i literaturze. 15. Impresjonizm w malarstwie i wybranych utworach literackich Młodej Polski. 16. Symbolizm w malarstwie i dramatach St. Wyspiańskiego (omów na podstawie

wybranych dzieł). 17. Obraz Łodzi w literaturze i filmie na podstawie wybranych dzieł. 18. Przyroda jako temat główny i tło opowieści w literaturze i sztuce romantyzmu -

w rozważaniach oprzyj się o wybrane dzieła z epoki. 19. Odbicie biografii autora w jego dziełach - omów problem na podstawie wybranych

dzieł literackich i malarskich. 20. Różnorodne postacie Chrystusa w literaturze i sztuce - omów w oparciu o wybrane

dzieła. 21. Różnorodne obrazy śmierci w literaturze i ikonografii różnych epok - zaprezentuj

problem w oparciu o wybrane dzieła. 22. Zestaw i omów portrety Sarmaty w literaturze i sztuce baroku. 23. Różnorodne kreacje Matki Boskiej w literaturze i sztuce różnych epok - omów

zagadnienie w oparciu o wybrane dzieła. 24. Wojna jako romantyczna legenda, wojna jako porażająca prawda. Zaprezentuj różne

spojrzenia na wojnę w wybranych tekstach kultury ( np. literatura, malarstwo, film lub piosenka).

25. Labirynt jako dzieło sztuki. Prześledź na wybranych przykładach z literatury i innych dziedzin sztuki ( np. architektury, malarstwa, filmu ) i rozważ przyczyny popularności motywu.

26. Sceny batalistyczne w literaturze i malarstwie lub filmie. Przedstaw i porównaj sposób prezentacji, zwracając uwagę na specyfikę środków wyrazu oraz ich funkcje.

27. Doktryna socrealizmu w literaturze i sztuce. Omów na wybranych przykładach. 28. Zaprezentuj funkcjonowanie i rolę motywu wesela w literaturze i innych wybranych

tekstach kultury. 29. Polskie obrzędy ludowe jako inspiracja dla pisarzy i innych artystów. Omów na

wybranych przykładach. 30. Kultura i krajobraz Kresów jako temat i tło wybranych utworów literatury,

malarstwa i filmu. 31. Literatura i film grozy. Dokonaj porównania, wykorzystując wybrane przykłady. 32. Katastroficzne wizje świata w literaturze i sztuce XX wieku. Rozważ zagadnienie,

odwołując się do wybranych tekstów kultury.

11

33. Różne ujęcia motywu apokalipsy w literaturze i sztuce. Przedstaw na wybranych przykładach.

34. Świat orientalny jako źródło inspiracji artystów. Rozwiń temat odwołując się do wybranych przykładów z różnych dziedzin sztuki, ze szczególnym uwzględnieniem literatury.

35. Powstanie warszawskie i sposób jego ujęcia w literaturze i filmie. Zaprezentuj temat na podstawie zebranego materiału.

36. Eutanazja czy reanimacja? Na podstawie wybranych przykładów wypowiedz się na temat filmowych adaptacji dzieł literackich.

37. Portrety Żydów w literaturze i sztuce polskiej - omów zagadnienie w oparciu o przykłady z różnych epok.

38. Fantasy w literaturze i filmie - literackie i filmowe kreacje innych "światów". 39. Symbol jako środek wyrazu w literaturze i malarstwie - omów najciekawsze,

Twoim zdaniem, przykłady zastosowania. 40. Zaprezentuj sposób i funkcje kreacji "ojczyzny duszy" - małej ojczyzny w dziełach

literackich i filmowych. 41. Wyspiański znany nie tylko z „Wesela”. O spuściźnie artysty opowiedz w oparciu

o jego dokonania nie tylko dramatyczne. 42. Zaprezentuj różne ujęcia motywu biesiady w literaturze i sztuce wybranych epok. 43. Omów różnorodne ujęcia motywu tańca w literaturze i sztuce wybranych epok. 44. Obraz rewolucji w literaturze i sztuce. Omów zagadnienie odwołując się do

wybranych dzieł. 45. Symbolika bramy w literaturze i sztuce. Zastanów się nad wykorzystaniem tego

motywu w tekstach z różnych epok. 46. Symbolika lustra w literaturze i sztuce. Zastanów się nad wykorzystaniem tego

motywu w tekstach z różnych epok. 47. Problemy młodzieży współczesnej w literaturze i filmie XX i XXI wieku. Zaprezentuj

problem ma wybranych przykładach. 48. Twórczość jako niezgoda na świat zastany. Zaprezentuj problem ma wybranych

przykładach tekstów kultury. 49. Motyw gór i folkloru góralskiego w wybranych tekstach kultury. Zastanów się nad

powodami wykorzystania motywu. 50. Witkacy – artysta nieprzeciętny czy tylko szokujący? Ustosunkuj się do problemu na

podstawie analizy wybranych dzieł. 51. O Witkacym w różnych odsłonach. Zaprezentuj różnorodne nurty w jego twórczości

i wskaż ich związek z jego biografią. 52. Zaprezentuj rozmaite obrazy aniołów w literaturze i sztuce. Zastanów się nad rolą

tego motywu w rozmaitych epokach. 53. Od wywiadu rzeki do blogu. Omów rożne sposoby opowiadania o sobie w kulturze

współczesnej. 54. Polski Sarmata dawniej i dziś. Charakterystyka i ocena na podstawie literatury

i filmu. 55. Piekło w zaświatach i piekło na ziemi. W oparciu o wybrane przykłady omów

sposoby funkcjonowania tego motywu w literaturze i innych dziedzinach sztuki. 56. Od sacrum do profanum – ewolucja wizerunku anioła na przestrzeni wieków. 57. Odbicie biografii artystów skandalizujących w ich twórczości. Zaprezentuj temat na

przykładzie wybranych tekstów kultury. 58. Twórcze wykorzystanie folkloru w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Omów

temat na wybranych przykładach.

12

59. Sceny batalistyczne w trylogii R. R. Tolkiena – różne sposoby realizacji motywu w literaturze, filmie i grze komputerowej.

60. Paryż – przedstaw różne ujęcia miasta w literaturze, malarstwie i innych dziedzinach sztuki.

61. Aluzje literackie w polskiej muzyce XX i XXI wieku. Określ role, funkcje i celowość wykorzystanych motywów.

62. Wpływ kultury francuskiej na kulturę polską. Omawiając temat odwołaj się do wybranych dzieł literatury i sztuki.

63. Kreacja „pana nocy” – omów różnice i podobieństwa w przedstawianiu wampira w literaturze i filmie.

64. Wampir jako uosobienie ludzkich żądz i lęków. Omów temat na wybranych przykładach z literatury i filmu.

65. Kreacja Boga i rola wiary w życiu człowieka. Omów temat na podstawie wybranych przykładów z literatury, filmu, muzyki czy innych dziedzin sztuki.

66. Motyw pojedynku. Przedstaw na podstawie różnych tekstów kultury. 67. Rola postaci nadprzyrodzonych w literaturze romantycznej. Określ je, analizując

i interpretując wybrane teksty literackie. 68. Czarne charaktery w tekstach kultury. Omów na wybranych przykładach. 69. Motyw śmierci w literaturze i sztuce. Omów na wybranych przykładach. 70. Wielka miłość w poezji i filmie. Przedstaw na wybranych przykładach. 71. Portret szlachcica w literaturze i sztuce. Przedstaw na wybranych przykładach. 72. Motyw dziecka podczas Holocaustu. Omów temat na wybranych przykładach. 73. Motyw jabłka i jego funkcje w wybranych dziełach literackich i malarskich.

Przedstaw temat, dokonując analizy wybranych przykładów. 74. Motyw Nike w literaturze i sztuce polskiej. Dokonaj analizy i interpretacji wybranych

przykładów. 75. Przedstaw różne koncepcje szczęścia w literaturze i filozofii wybranych epok.

Odwołaj się do wybranych przykładów. 76. Walka dobra ze złem w trzech epokach: starożytność, romantyzm, współczesność. 77. Kultura sarmacka w epoce baroku. Rozwiń temat, odwołując się do literatury

i sztuki tego okresu.

III. JĘZYK 1. Funkcje stałych związków frazeologicznych w języku współczesnym. Omów

zagadnienie na podstawie wpływów antycznych i biblijnych. 2. Błędy językowe w artykułach prasowych (lub w wypowiedziach prezenterów

mediów). Na podstawie zebranego materiału dokonaj klasyfikacji błędów. 3. Funkcje elementów gwarowych we współczesnej kulturze. Omów zagadnienie na

wybranych tekstach literackich, tekstach piosenek lub dialogach filmowych. 4. Omów celowość stosowania różnorodnych środków retorycznych w wybranych

kazaniach i przemówieniach. 5. Zaprezentuj funkcje potocyzmów we współczesnej piosence młodzieżowej. 6. Zaprezentuj funkcje stylizacji językowej w wybranych utworach literackich. 7. Omów, na zebranym materiale literackim, przyczyny powstawania błędów

językowych we współczesnej polszczyźnie. 8. Zaprezentuj zjawisko stylizacji językowej w wybranych utworach literatury

młodopolskiej. 9. Wpływy języków obcych na język polski (np. łacińskie, czeskie, niemieckie, ruskie,

włoskie, orientalne, francuskie, angielskie ) w dwu wybranych epokach.

13

10. Magia i tabu w języku. Na wybranych przykładach omów zjawisko funkcji magicznej języka.

11. Omów wpływ języka reklamy na potencjalnego konsumenta. 12. Sztuka epistolarna jako forma porozumiewania się. Omów na wybranych

przykładach z dwu epok literackich. 13. Scharakteryzuj język reporterów telewizyjnych w oparciu o wybrane programy

( np. publicystyczne, informacyjne, sportowe, muzyczne lub inne ). 14. Sposoby oszukiwania cenzury, czyli język ezopowy w literaturze. 15. Negatywne skutki tendencji rozwojowych we współczesnej polszczyźnie. Omów na

zebranym materiale językowym (np. moda językowa, błędy językowe, nieuzasadnione zapożyczenia ).

16. Zabawy słowem w twórczości Tuwima, Gałczyńskiego, Białoszewskiego. 17. Puryzm czy liberalizm językowy? Zaprezentuj swoje stanowisko wobec zapożyczeń,

odwołując się do wybranych epok. 18. Język tekstów M. Reja i J. Kochanowskiego - dwie odmiany polszczyzny tej samej

epoki. 19. Jak mówią bohaterowie powieści historycznych? Zanalizuj procesy archaizacyjne

w wybranych dziełach. 20. Wypowiedzi polityków. Na podstawie zebranego materiału dokonaj klasyfikacji

najczęściej pojawiających się błędów językowych. 21. Rola i sposób tworzenia neologizmów w twórczości Norwida, Tuwima

i Leśmiana. Omów na wybranych przykładach. 22. Omów funkcje języka w tworzeniu groteskowych obrazów świata. Dokonaj analizy

wybranych przykładów. 23. Scharakteryzuj na wybranych przykładach słownictwo internetowe. Oceń jego

poprawność w kontekście kultury języka. 24. Właściwości wywiadu jako formy wypowiedzi. Omów zagadnienie na wybranych

przykładach. 25. Na czym polega specyfika języka czasopism dla dzieci i młodzieży na tle ogólnej

odmiany języka polskiego? Zaprezentuj na wybranych przykładach. 26. Etymologia odsłania stosunki społeczne, gospodarcze, dawną świadomość.

Omów na podstawie zebranego materiału. 27. Język jako narzędzie propagandy i demagogii. Przedstaw na podstawie wybranych

przykładów z literatury i / lub publicystyki. 28. Język utworu literackiego jako pole eksperymentu artystycznego. Omów zagadnienie

na wybranych przykładach (np. twórczość Tuwima, Białoszewskiego, Gombrowicza, Witkacego ).

29. Scharakteryzuj styl literacki swego ulubionego pisarza na podstawie wybranych utworów.

30. Jak mówili nasi przodkowie? Omów zagadnienie, wybierając jeden okres rozwoju języka lub dzieła konkretnego autora.

31. Szkoła, dom, rozrywka w gwarze uczniowskiej. Zjawiska słowotwórcze i dowcip językowy.

32. Scharakteryzuj język wybranych bohaterów literackich. Uwzględnij cechy ujawniające ich przynależność środowiskową i charakter.

33. Zaprezentuj, na podstawie zebranego materiału językowego, charakterystyczne cechy języka wybranej współczesnej grupy środowiskowej.

34. Jak tworzyć poezję współczesną? Dokonaj analizy warsztatu wybranych twórców. 35. Zaprezentuj różne typy imion stosowanych w Polsce. Na podstawie wybranego

materiału omów ich znaczenie, budowę i pochodzenie.

14

36. Manipulacja językowa w tekstach publicystycznych. Zaprezentuj problem na podstawie zebranego materiału.

37. Nagłówki codziennej prasy. Ocen ich poprawność, stopień spójności z tekstem, określ funkcję językową.

38. Wypowiedzi komentatorów sportowych. Na podstawie zebranego materiału scharakteryzuj język dziennikarzy.

39. Perswazyjna funkcja reklamy. Omów na wybranych przykładach reklamy telewizyjnej, radiowej, prasowej.