Temat: Ochrona środowiska w Polsce

Do degradacji środowiska naturalnego w największym stopniu przyczynia się człowiek.

Dlatego tak ważne jest prowadzenie działalności gospodarczej w harmonii z przyrodą, czyli

rozwój zrównoważony. Służą temu rozmaite działania człowieka mające na celu ochronę

środowiska. Często jednak stajemy przed dylematem – rozwój gospodarczy albo ochrona

przyrody. Czy taki dylemat rzeczywiście jest słuszny? Czy nie można rozwijać gospodarki

bez szkody dla środowiska?

Masz wiedzę:

jakie są główne formy ochrony przyrody;

czym są walory kulturowe.

Nauczysz się:

wykazywać konieczność ochrony środowiska przyrodniczego i kulturowego;

podawać aktualne przykłady różnych sposobów ochrony środowiska w Polsce;

proponować konkretne działania na rzecz ochrony przyrody we własnym regionie.

1. Dlaczego chronimy przyrodę i jak to robimy?

Degradacja przyrody ma charakter globalny, ponieważ człowiek na całym świecie

wykorzystuje bogactwa natury. Robi to na różne sposoby, mniej lub bardziej szkodząc

przyrodzie w sposób bezpośredni albo pośredni. Obecnie do największych zagrożeń

środowiska naturalnego w skali ogólnoświatowej zaliczają się:

„kwaśne deszcze”,

Zanieczyszczenia gromadzące się w powietrzu opadają na ziemię i zatruwają żyjące

tam organizmy

efekt cieplarniany – globalne ocieplenie,

Gazy cieplarniane gromadzące się w atmosferze ograniczają oddawanie ciepła przez

Ziemię, co skutkuje globalnym ociepleniem

„dziura ozonowa”.

Zmniejszenie warstwy ozonu w atmosferze sprawia, że do Ziemi dociera więcej

szkodliwego promieniowania ultrafioletowego

W Polsce środowisko zanieczyszczane jest głównie przez przemysł, który wytwarza

olbrzymie ilości pyłów, gazów, ścieków i odpadów stałych. Ponadto transport drogowy

emituje do atmosfery spaliny samochodowe, a z gospodarstw domowych pochodzą śmieci

i ścieki komunalne, z niektórych także spaliny z domowych pieców oraz kotłów centralnego

ogrzewania. Wszystko to razem oraz inne źródła zanieczyszczeń bardzo niekorzystnie

wpływają na stan środowiska naturalnego. Jak łatwo zauważyć, zanieczyszczeń najwięcej

jest tam, gdzie mieszka dużo ludzi, zwłaszcza w miastach z silnie rozwiniętym przemysłem.

Polecenie 1

Omów i wyjaśnij zagadnienia przedstawione na mapach powyżej – gdzie i dlaczego właśnie

tam występują wartości największe i najmniejsze?

Redukcja zanieczyszczeń prowadzona jest w Polsce na coraz szerszą skalę. Takie są

ogólnoświatowe trendy, wymaga tego od nas Unia Europejska, a także jest to po prostu

korzystne dla środowiska, czyli dla naszego otoczenia i nas samych. Na mapach poniżej

widać jednak pewne niepokojące zjawiska.

niski poziom redukcji zanieczyszczeń gazowych (w tym dwutlenku siarki i tlenków

azotu) w województwie śląskim, gdzie emisja tych zanieczyszczeń jest największa;

niski poziom redukcji zanieczyszczeń gazowych w województwie lubuskim i na

północnym wschodzie kraju; co prawda emisja gazów jest tam mała, ale na obszarach

tych występuje bogactwo dzikiej przyrody, którą należy chronić w szczególny sposób;

mały odsetek ludności korzystającej z oczyszczalni ścieków w województwach

południowo-wschodnich, co jest związane z przewagą ludności wiejskiej; mamy tu

jeszcze bardzo dużo do zrobienia.

Pozytywnym zjawiskiem jest wysoki poziom redukcji zanieczyszczeń gazowych

w województwach dolnośląskim, łódzkim i wielkopolskim, gdzie działają duże elektrownie

cieplne opalane węglem brunatnym. Cieszy również najwyższy odsetek ludności

korzystającej z kanalizacji w województwach nadmorskich – to skutek szczególnej dbałości

o czystość wód naszego morza, do których niegdyś płynęły nieoczyszczone ścieki z wielu

rzek i miast wybrzeża.

Polecenie 2

Korzystając z czterech powyższych map, omów poziom emisji i redukcji zanieczyszczeń

w twoim województwie.

Globalne cele ochrony przyrody to:

utrzymanie procesów ekologicznych i stabilności ekosystemów;

zachowanie różnorodności biologicznej;

zachowanie dziedzictwa geologicznego i paleontologicznego;

zapewnienie ciągłości istnienia gatunków roślin, zwierząt i grzybów wraz z ich

siedliskami, przez utrzymanie lub przywracanie środowiska do właściwego stanu;

ochrona walorów krajobrazowych w miastach i wsiach oraz zadrzewień;

utrzymanie lub przywracanie do właściwego stanu siedlisk przyrodniczych, a także

zasobów, tworów i składników przyrody;

kształtowanie właściwych postaw człowieka wobec przyrody poprzez edukację,

informowanie i promocję w dziedzinie ochrony przyrody.

Globalny wpływ człowieka na środowisko naturalne jest sumą działań wszystkich ludzi,

w tym także każdego z nas. Bezpośrednie kontakty z przyrodą mamy niemal codziennie

i dlatego tak ważna jest pełna świadomość naszych poczynań oraz ich skutków.

Przykłady negatywnego i pozytywnego wpływu człowieka na środowisko naturalne

DEGRADACJA ŚRODOWISKA

NATURALNEGO PRZEZ CZŁOWIEKA

DZIAŁANIA CZŁOWIEKA BEZPOŚREDNIO

CHRONIĄCE ŚRODOWISKO

Niszczenie roślinności, w tym lasów, na

potrzeby przemysłu, rolnictwa, osadnictwa.

Większe wykorzystanie odpadów, w tym surowców

wtórnych. Lepsze zagospodarowanie istniejących terenów

rolniczych i osiedlowych.

Zanieczyszczanie powietrza na skutek spalania

paliw w przemyśle i gospodarstwach

domowych.

Stosowanie urządzeń do redukcji emisji zanieczyszczeń.

Wykorzystanie alternatywnych źródeł energii.

Zanieczyszczanie powietrza spalinami

samochodowymi i innych środków transportu.

Stosowanie benzyn bezołowiowych i katalizatorów spalin.

Wykorzystanie gazu, biopaliw, baterii elektrycznych

i słonecznych czy innych źródeł napędu pojazdów.

Zanieczyszczanie wód powierzchniowych

ściekami przemysłowymi i komunalnymi

(miejskimi).

Budowa oczyszczalni ścieków, zwłaszcza ekologicznych.

Racjonalne gospodarowanie wodą.

Zanieczyszczanie gleb i wód wskutek

stosowania nawozów sztucznych

i chemicznych środków ochrony roślin.

Rozwój rolnictwa ekologicznego, wykorzystującego m.in.

nawozy naturalne. Racjonalna gospodarka żywnościowa.

Składowiska odpadów, wysypiska śmieci –

„bomby ekologiczne z opóźnionym zapłonem”

– zagrażają całej okolicznej przyrodzie.

Segregacja śmieci i powtórne ich wykorzystanie. Budowa

przyjaznych środowisku spalarni śmieci. Utylizacja

pozostałych odpadów. Rekultywacja wysypisk

i składowisk.

Radioaktywne odpady z elektrowni

atomowych powodują napromieniowanie

organizmów, co zagraża ich życiu i zdrowiu.

Utylizacja odpadów radioaktywnych. Większa ostrożność

i dokładniejsze zabezpieczenia przy użytkowaniu

substancji promieniotwórczych. .

Oprócz działań indywidualnych, lokalnych, regionalnych ochroną przyrody w Polsce

zajmują się władze państwowe. Prowadzą one ogólnokrajową politykę środowiskową,

polegającą m.in. na ustanawianiu prawnych form ochrony przyrody. Organem

wykonawczym jest tu Ministerstwo Środowiska.

Warto wiedzieć

W Polsce działa wiele pozarządowych organizacji ekologicznych, które skupiają licznych

miłośników przyrody, np. Liga Ochrony Przyrody, Fundacja Nasza Ziemia, Polski Klub

Ekologiczny, Towarzystwo Przyrodnicze „Bocian” czy też oddziały organizacji

międzynarodowych – WWF (Światowy Fundusz na rzecz Dzikich Zwierząt), Greenpeace.

2. Prawne formy ochrony przyrody w Polsce

Prawna ochrona przyrody w Polsce realizowana jest głównie w oparciu o z 16 kwietnia

2004 r. W jej myśl ochrona przyrody polega na zachowaniu, zrównoważonym użytkowaniu

oraz odnawianiu zasobów, tworów i składników przyrody. Ustawa zawiera zasady

obejmowania ochroną prawną obszarów i obiektów wartościowych pod względem

przyrodniczym oraz unikalnych gatunków organizmów, jakie u nas występują. W Polsce

mamy 9 krajowych rodzajów prawnych form ochrony przyrody, m.in. parki

narodowe i krajobrazowe, rezerwaty i pomniki przyrody, ochrona gatunkowa.

Prawne formy ochrony przyrody

Forma ochrony przyrody Opis formy ochrony przyrody

Park narodowy

dosyć duży obszar (w Polsce powyżej 1 tys. ha) mający szczególnie cenne

walory przyrodnicze, niemal całkowicie wolny od ingerencji człowieka;

obecnie w Polsce mamy 23 parki narodowe o łącznej powierzchni 317,3

tys. ha (nieco ponad 1% terytorium kraju); około 1/5 tych terenów objęta

jest ochroną ścisłą

Park krajobrazowy

duży obszar wartościowy ze względu na krajobraz i przyrodę; jego

ochrona prawna nie jest tak ścisła jak w parku narodowym, gdyż

dopuszcza się tu działalność człowieka (np. rolniczą), pod warunkiem

jednak, że nie niszczy ona środowiska naturalnego; w Polsce są 122 takie

parki

Rezerwat przyrody

niewielki obszar wyodrębniony ze względu na ochronę jednego na ogół

elementu środowiska – stąd rezerwaty leśne, stepowe, wodne,

florystyczne, torfowiskowe, zwierzęce, krajobrazowe i inne; w Polsce

w 2014 r. było ich 1478; łącznie mają powierzchnię 168,3 tys. ha, z czego

ok. 2% zajmują rezerwaty ścisłe z całkowitym zakazem wstępu

Pomnik przyrody

forma ochrony indywidualnej, odnosząca się do unikatowego (co najmniej

na skalę lokalną) obiektu przyrodniczego; wśród ponad 35 tys. polskich

pomników przyrody największą grupę stanowią drzewa (80%), a ponadto

są nimi też głazy narzutowe, skałki, jaskinie, wodospady

Ochrona gatunkowa

indywidualna forma ochrony obejmująca w Polsce kilkaset gatunków

roślin (m.in. cis pospolity, limba, kosodrzewina, brzoza karłowata, skrzyp

olbrzymi, długosz królewski, mikołajek nadmorski) i zwierząt (m.in. żubr,

kozica, świstak, niedźwiedź brunatny, żółw błotny, żmija zygzakowata);

ochrona gatunkowa może być ścisła albo częściowa, która dopuszcza za

specjalnym zezwoleniem na przykład zbieranie roślin ziołowych

Obszar krajobrazu

chronionego

teren chroniony o największej powierzchni, mogący obejmować nawet

całą jednostkę krajobrazową, np. dolinę, kotlinę, płaskowyż, wzgórza;

może łączyć ze sobą inne obszary chronione – parki narodowe, parki

krajobrazowe; działalność człowieka jest tu ograniczona w niewielkim

stopniu; w Polsce obszary te zajmują aż 22,3% powierzchni kraju

Zespół

przyrodniczo-krajobrazowy

fragment krajobrazu naturalnego i przeobrażonego (kulturowego)

o cennych walorach widokowych i estetycznych; zespoły te często

znajdują się na trasach szlaków turystycznych; mamy ich ponad 220

Stanowisko dokumentacyjne

miejsce mające wartość przede wszystkim naukową i edukacyjną,

np. odkrywka skalna, nagromadzenie skamieniałości, profil glebowy;

w Polsce jest ich ponad 230

Użytek ekologiczny

odrębny, mały ekosystem (np. oczko wodne, starorzecze, torfowisko, kępa

drzew) wewnątrz innego, większego zespołu biosfery; mniejszy od

rezerwatu i zazwyczaj nieco mniej od niego cenny; w Polsce jest ich kilka

tysięcy

Schematyczny poziom ochrony i powierzchnię (liczbę obiektów) w poszczególnych formach

ochrony pokazuje poniższy wykres.

Oprócz form ochrony ustanawianych przez władze krajowe mamy też w Polsce obszary

chronione w ramach międzynarodowych programów ekologicznych:

Natura 2000 – program Unii Europejskiej mający na celu stworzenie wspólnego,

europejskiego systemu ochrony środowiska naturalnego. Obejmuje około 1000

obszarów w Polsce (Natura 2000).

Polski Komitet ds. UNESCO Program Man and Biosphere (MAB, Człowiek

i Biosfera) – działający od 1971 roku ogólnoświatowy program UNESCO, obejmujący

dodatkową ochroną najcenniejsze obszary i obiekty przyrodnicze. Na całym świecie

jest ich ponad 600, a w Polsce do programu należy 10 obszarów – m.in. parki

narodowe i rezerwaty.

Konwecja Ramsarska – porozumienie zawarte w 1971 roku w irańskim mieście

Ramsar, mające na celu objęcie dodatkową ochroną obszarów wodno-błotnych,

a w szczególności żyjące tam ptactwo. W Polsce do konwencji należy 13 obszarów.

Polecenie 3

Korzystając z mapy powyżej, odczytaj nazwy obszarów chronionych w twoim regionie. Które z nich są

najcenniejsze i co się w nich znajduje? Wszystkie obszary i obiekty objęte w Polsce ochroną prawną znaleźć

można w Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody. Niektóre z nich przedstawiono poniżej. panorama : Białowieski Park Narodowy

panorama - Słowiński Park Narodowy

panorama : Woliński Park Narodowy

.

Roztoczański Park Narodowy (na następnej stronie)

Panorama: Pomnik Przyrody Dąb Bartek

Panorama - pomnik przyrody Dąb Bolesław

Rezerwat Torfowisko Rąbień

Rezerwat przyrody Góra Uszeście panorama interaktywna

Polecenie 4

Wymień główne formy prawnej ochrony przyrody w Polsce i podaj odpowiednie przykłady.

Warto wiedzieć

„Zielone Płuca Polski” to obszar na północnym-wschodzie naszego kraju, zaliczający się do

ostatnich w Europie obszarów o nieskażonej przyrodzie i szczególnych walorach

krajoznawczych oraz kulturowych. W 1994 r. Sejm Rzeczpospolitej Polskiej wydał specjalną

deklarację, w której zalecił dalsze konsekwentne przestrzeganie zasad ekorozwoju w tym

regionie, czyli integracji ochrony środowiska z postępem technicznym i rozwojem

gospodarczym.

Ciekawostka

Bobry to pierwsze zwierzęta, które zostały w Polsce objęte ochroną – miało to miejsce już

w XI wieku. Spośród roślin najwcześniej, bo od 1423 roku, chronione były cisy.

W Henrykowie Lubańskim na Dolnym Śląsku rośnie najstarsze drzewo w Polsce, którym

jest właśnie cis liczący sobie około 1200 lat.

3. Ochrona dziedzictwa kulturowego w Polsce

Do dziedzictwa kulturowego danego obszaru, np. kraju, zaliczają się wszystkie zabytki

z różnych dziedzin – budownictwa, sztuki, rzemiosła, techniki, archeologii i in. Zabytki to

obiekty lub ich części albo zespoły obiektów będące dziełem człowieka i stanowiące

świadectwo minionej epoki lub zdarzenia; zachowanie zabytków w jak najlepszym stanie

leży w interesie społecznym ze względu na ich wartość artystyczną, naukową czy

historyczną.

Jest dla nas oczywiste, że zabytków nie wolno niszczyć ani zmieniać. Przetrwały one setki

lat i musimy dbać o to, by kolejne pokolenia również mogły je podziwiać. Ze strony władz

państwa zajmuje się tym Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Podstawową formą ochrony dziedzictwa kulturowego w Polsce jest wpisanie danego

obiektu do rejestru zabytków. Zabytki dzielą się na:

nieruchome – budowle lub ich części albo zespoły, np. domy mieszkalne, pałace,

kościoły, mosty, wieże, portale, mury obronne, układy urbanistyczne itp.

ruchome – np. dzieła sztuki malarskiej, rzeźbiarskiej, medalierskiej, jubilerskiej,

garncarskiej, a także dawne pojazdy, maszyny, uzbrojenie oraz inne obiekty

niezwiązane trwale z ziemią;

archeologiczne – obiekty nieruchome lub ruchome będące powierzchniową,

podziemną lub podwodną pozostałością egzystencji i działalności człowieka, np.

odsłonięte w wykopaliskach ślady dawnych zabudowań, grobów, fortyfikacji.

Najcenniejsze zabytki mogą zostać uznane za Pomniki Historii. Status ten nadawany jest przez Prezydenta

Rzeczpospolitej Polskiej. Pomnik Historii musi posiadać szczególną wartość historyczną, naukową oraz

artystyczną i być utrwalony w powszechnej świadomości, a także mieć duże znaczenie dla dziedzictwa

kulturowego Polski. Niektóre nasze pomniki historii znalazły się na Liście Światowego Dziedzictwa

KulturowegoUNESCO.

Obszary bogate w obiekty dziedzictwa kulturowego mogą zostać uznane za Parki Kulturowe. Są to tereny

wyróżniające się w krajobrazie licznymi zabytkami nieruchomymi, charakterystycznymi dla miejscowej

tradycji budowlanej i osadniczej.

Kopalnia soli w Wieliczce

Zamość

Kanał Elbląski

Zamek w Malborku

Meczet w Kruszynianach

Podsumowanie

Globalne ocieplenie, będące częściowo wynikiem efektu cieplarnianego, a także

„dziura ozonowa” i „kwaśne deszcze” to obecnie największe ogólnoświatowe

zagrożenia dla środowiska naturalnego.

W Polsce najwięcej zanieczyszczeń wytwarzanych jest w centrum i na południu,

zwłaszcza na Górnym Śląsku, gdzie rozwinął się przemysł i mieszka dużo ludzi.

Redukcja zanieczyszczeń prowadzona jest m.in. poprzez oczyszczanie ścieków,

zakładanie filtrów na dymiące kominy, stosowanie katalizatorów w samochodach,

utylizację odpadów lub ich ponowne wykorzystanie.

Prawne formy ochrony przyrody polegają na objęciu ochroną określonych obszarów,

obiektów lub gatunków organizmów żywych. Najważniejsze z nich to parki narodowe

i krajobrazowe oraz rezerwaty i pomniki przyrody, a także ochrona gatunkowa.

Polska uczestniczy w międzynarodowych programach ochrony środowiska, takich jak

Natura 2000 (UE) czy Man and Biosphere (UNESCO).

W ramach ochrony dziedzictwa kulturowego ochroną i opieką objęte zostały zabytki

nieruchome, ruchome i archeologiczne.

Zabytki o największej wartości otrzymały status pomników historii.

Słowniczek

„dziura ozonowa” znaczący ubytek ozonu w górnych warstwach atmosfery, przez co do

Ziemi dociera więcej promieniowania ultrafioletowego; nadmiar tego promieniowania

niszczy chlorofil w roślinach, wywołuje zmiany klimatyczne, zwiększa zachorowalność na

nowotwory i inne choroby; największy ubytek warstwy ozonowej występuje nad obszarami

okołobiegunowymi

efekt cieplarniany zjawisko zachodzące w atmosferze, powodujące naturalny wzrost

temperatury Ziemi poprzez zatrzymanie energii słonecznej przez tzw. gazy cieplarniane

(para wodna, dwutlenek węgla, metan), które pochłaniają i odbijają energię płynącą

z powierzchni Ziemi

„kwaśne deszcze” (opady) deszcze, śniegi, mgły zawierające w sobie zwiększoną ilość

kwasu siarkowego i azotowego; wywierają negatywny wpływ na organizmy, m.in.

przyczyniają się do chorób układu oddechowego i odpornościowego, powodują obumieranie

lasów, zakwaszają gleby; przyspieszają też korozję różnego rodzaju konstrukcji metalowych,

np. dachy zabytków; występują na obszarach, gdzie atmosfera jest narażona na długotrwałą

emisję dwutlenku siarki i tlenków azotu, zarówno ze źródeł naturalnych (czynne wulkany),

jak również sztucznych (spalanie paliw kopalnych)

Natura 2000 program Unii Europejskiej mający na celu stworzenie wspólnego,

europejskiego systemu ochrony środowiska naturalnego; w Polsce obejmuje około 1000

różnych obszarów

obszar krajobrazu chronionego teren chroniony o dużej powierzchni, mogący obejmować

nawet całą jednostkę krajobrazową, np. dolinę, kotlinę, płaskowyż, wzgórza; może łączyć ze

sobą inne obszary chronione, np. parki narodowe, parki krajobrazowe; działalność człowieka

jest tu ograniczona w niewielkim stopniu; w Polsce 395 takich obszarów zajmuje aż 22,3%

powierzchni kraju

ochrona gatunkowa indywidualna forma ochrony obejmująca w Polsce kilkaset gatunków

roślin (m.in. cis pospolity, limba, kosodrzewina, brzoza karłowata, skrzyp olbrzymi, długosz

królewski, mikołajek nadmorski) i zwierząt (m.in. żubr, kozica, świstak, niedźwiedź

brunatny, żółw błotny, żmija zygzakowata); ochrona gatunkowa może być ścisła albo

częściowa, która dopuszcza za specjalnym zezwoleniem np. zbieranie roślin ziołowych

park krajobrazowy duży obszar, wartościowy ze względu na krajobraz i przyrodę; jego

ochrona prawna nie jest tak ścisła jak w parku narodowym, gdyż dopuszcza się tu

działalność człowieka (np. rolniczą), pod warunkiem jednak, że nie niszczy ona środowiska

naturalnego; w Polsce są 122 takie parki

park kulturowy obszar wyróżniający się w krajobrazie licznymi zabytkami nieruchomymi,

charakterystycznymi dla miejscowej tradycji budowlanej i osadniczej

park narodowy dosyć duży obszar (w Polsce powyżej 1 tys. ha) mający szczególnie cenne

walory przyrodnicze, niemal całkowicie wolny od ingerencji człowieka; w Polsce mamy

23 parki narodowe o łącznej powierzchni 317,3 tys. ha (nieco ponad 1% terytorium kraju);

około 1/5 tych terenów objęta jest ochroną ścisłą

pomnik historii status przyznawany przez prezydenta RP zabytkom posiadającym

szczególną wartość historyczną, naukową oraz artystyczną i mającym trwałe miejsce

w powszechnej świadomości oraz duże znaczenie dla dziedzictwa kulturowego

pomnik przyrody forma ochrony indywidualnej odnosząca się do unikatowego (co najmniej

na skalę lokalną) obiektu przyrodniczego; wśród ponad 36 tys. polskich pomników przyrody

największą grupę stanowią drzewa (80%), a ponadto pomnikami są też głazy narzutowe,

skałki, jaskinie, wodospady

rezerwat przyrody niewielki obszar wyodrębniony ze względu na ochronę jednego na ogół

elementu środowiska i stąd rezerwaty leśne, stepowe, wodne, florystyczne, torfowiskowe,

zwierzęce, krajobrazowe i inne; w Polsce w 2015 r. było ich 1479; łącznie mają

powierzchnię 168,3 tys. ha, z czego ~2% zajmują rezerwaty ścisłe z całkowitym zakazem

wstępu

rozwój zrównoważony prowadzenie przez człowieka działalności gospodarczej w harmonii

ze środowiskiem naturalnym, tzn. bez nadmiernie negatywnego wpływu na przyrodę,

chroniąc jednocześnie wszystko to, co jest możliwe do ochrony

stanowisko dokumentacyjne miejsce mające wartość przede wszystkim naukową

i edukacyjną, np. odkrywka skalna, nagromadzenie skamieniałości, profil glebowy; w Polsce

jest ich 171

użytek ekologiczny odrębny, mały ekosystem (np. oczko wodne, starorzecze, torfowisko,

kępa drzew) wewnątrz innego, większego zespołu biosfery; mniejszy od rezerwatu

i zazwyczaj nieco mniej od niego cenny; w Polsce jest ich ponad 7 tysięcy

zabytek obiekt lub jego część albo zespół obiektów będący dziełem człowieka i stanowiący

świadectwo minionej epoki lub zdarzenia; zachowanie zabytków w jak najlepszym stanie

leży w interesie społecznym ze względu na ich wartość artystyczną, naukową czy

historyczną

zespół przyrodniczo-krajobrazowy fragment krajobrazu naturalnego i przeobrażonego

(kulturowego) o cennych walorach widokowych i estetycznych; zespoły te często

znajdują się na trasach szlaków turystycznych; mamy ich 28

Zadania1

Degradacja i ochrona środowiska

Do każdego hasła związanego z niszczeniem środowiska naturalnego dopasuj hasło

związane z przeciwdziałaniem.

wyrąb lasu -

spaliny samochodowe -

ścieki komunalne -

zanieczyszczenia pyłowe -

odpady stałe -

zdegradowana gleba -

- filtry kominowe

- katalizatory

- oczyszczalnie

- rolnictwo ekologiczne

- zbiórka makulatury

- utylizacja

Zad. 2

Prawne formy ochrony przyrody w Polsce

Ułóż nazwy obszarów objęte prawną formą ochrony przyrody w kolejności od najwyższego

do najniższego poziomu ochrony.

ścisły rezerwat przyrody

park krajobrazowy

zespół przyrodniczo-krajobrazowy

park narodowy

Zad.3

Międzynarodowe przedsięwzięcia ekologiczne

Do każdego z wymienionych międzynarodowych przedsięwzięć ekologicznych dopasuj

związane z nim hasło.

Unia Europejska

ptactwo wodno-błotne

dzikie zwierzęta

UNESCO

WWF

Konwencja Ramsarska

Man and Biosphere

Natura 2000