Tam Nguyen Tu Dien

7/25/2019 Tam Nguyen Tu Dien

1/1084

TM NGUYN T INC Vn Hc T Ng Tm Nguyn

Bu K

Nh xut bn Khai Tr, 1968

Ngun : www.vietshare.com

MC LC

ABCChDGHKKhLMNNgOPhQRSTThTrUVXY


2/1084

A

ATc cung A phng. Nguyn tn mt hn ni, nhn ly

t tn cung, ti Hm Dng. Cung ny do Vua Tn ThHong dng ln, di hn 100 thc, rng 50 thc, li lin tip, c 5 bc 1 ci lu, 10 bc 1 ci cc, c

h cha c 10 nghn ngi. Cung n ng n 3, ghn, nhiu ngi trong cung n 36 nm cha tnhy mt tri. Tin kin trc k c n my trm ngh

n. V sau A phng b Hng V t, la chy n 3 thnmi tt.

Sng ta cung A, my lng n B.Tn Cung N On Bi Cng

A DiTc A Di Pht. Ting Phn dng gi tn Pht. Ahng. Di : lng. Gi mt v Pht sng lu khnng c hoc sng sut khng sao lng c.

Thnh ng Pht T A Di .

Lc Vn Tin

A DuaA: nng ta. Ngy xa l tn mt chc quan m

gi ta c th nng ta c. Dua: tc ch du: nnt. Theo mt k no nnh ht b .

A dua chc cng mnh b.


3/1084

Nh Mai

A A: ting m u cu ch A trong ting Vit (A, ti qu

mua bo cho anh ri). : bc tng. Hai ch i i cgha l "vt y". Vng Di Ph khng bao gi m mini n ch tin. B v mun th chng, mi nhn Vng say, sai ngi y t gi, cht tin chung quaning ng nm. Lc Vng tnh gic, khng sao bung t c, xoay tr ng no cng chm phi tin c

n ni gin gi y t bo: My hy ct "ci y" i chao. V th v sau ngi ta dng ch "ci y" ch tin.Kh qui tm thng a vt.

Ht Ni

i Hi: yu, h: sng. Ch Pht: i h c ngha: tnh thic hi (tnh mnh mng nh Tri, lng dc rng ln nh, ngi trn chm m khng th thot ra c). Ln

V Vn: ng trng lc chi cao sn, xut i h chm t (Leo ln hn ni cao trng lc, ra khi sng s

i h).Cu i h k ngc ngi xui.Vn T Thp Loi Chng Sinh

i Mi: yu, m: mn.


4/1084

Lm n i m dng liu mt chng.Nh Mai

i Ni: yu, n: ngi con gi. Ting gi con gi yu.

D lng i n Th Loan th no?Lc vn Tin

i Quci: yu, quc: nc. Ly vic th phng nc l

ng, hn c bn thn v gia nh ca mnh. Tun DuyHn K: Dc s thn dn nh t, i quc nh gia (Muhin thn vi dn nh thn con, yu nc nh yu nh).

Nim i quc thu trn chn bVn T V Tnh v Ng Tng Chu

i Langi: ca ni bin gii, lang: ch si. y ni v ph

a con ch si. Ngy xa, mi khi c gic ngi hng t phn ch si cp co cho triu nh bi

hn ch si khi bc thng ln tri m khng b gi nt i. Ngha bng: c gic.Bn knh tm bt, i lng khi tn.

47 iu Gio Ha Triu L

i Myi: ca ni bin gii, my: xa xi nh tn trn my.


5/1084

i my tin tc khi ngnHoa Tin

i Nhni: ca i, nhn: chim nhn. Dch ch Nhn mn qua

Ca i thng thng vi r H, ng rt nguy him, non cao, chim nhn thng bay ngang qua nn gi l hn.

Rui m bi nga, try theo i nhn.Hoa Tin

i Tni: ca i, Tn: nc Tn. Mt ca i i vo nc T

ng s rt him tr.i Tn, non Thc ng nham him.

Nguyn Bnh Khim

i Vni: ca i, vn: my, do ch vn quan. Tn mt ca

c Chiu Qun a sang cng cho r H Thuyn Vu

gang ca i ny, ngi trn nga m n t b gy nhin no nng ai on.i vn on iu t b.

Hoa Tin

Am MyAm: nh th Ph t nh m : ch xa xi n tnh t n


6/1084

ui ti.Tin, Minh hai g u v am my.

Lc Vn Tin

Am TNi th Pht, nh gi l am, ln gi l cha (T ha).

ni am t bn cng Hn, Minh.Lc Vn Tin

m Hium: ti, b mt, hiu: mnh lnh. Mnh lnh kn o

mt.H Cng m hiu trn tin.

Kim Vn Kiu

An BinAn: lm cho yn n, bin: ch nc ny gip vi n

hc.nh ngy tin tho ng hu an bin.

Nh Mai

An DnAn: lm cho yn n, dn: dn chng.

Sao cho vng nc an dn.


7/1084

An DtAn: yn n, dt: rnh rang.

Cm lu canh an dt, nh hanh rng ging iu chimNguyn Hng

An NguyAn: yn n, nguy: cao, ngi cao thng hay s. Ch

Nguy tri ngc ngha vi ch An.Gip lnh cn cy, an nguy c tri.

Hnh Thc Ca

An NhnAn: yn n, nhn: rnh rang.

n thn theo chn an nhn.Lc Vn Tin

An nAn: yn, n: nh tnh. Hn th: Hnh nhn an n, b

hm v dng (Ngi i ng an n, vi bum khng h).

khng an n, ngi khng vng vng.Kim Vn Kiu

An PhnAn: yn, phn: s mnh Tri nh trc. T Th

H bt an k phn, ng thnh vt s d (Sao ch an lhn, ngoi vt d minh).


8/1084

Mt l an phn ch duyn.Phan Trn

An TmAn: yn, tm: lng. Ngoi ra khng cn c cu m

iu g na.Xin anh hy c an tm,

Trc sau ri cng st cm p duyn.Ca dao

An ThnAn: yn, thn: thn minh.

Nng c chn an thn.Nh Mai

An ThAn: yn, th: t. Chn yn di t.

Khi mung thc, tng chung an th.Lc Sc Tranh Cng

An Thng Th PhnAn: yn, thng: tm thng, th: gi, ph: phn. Cng cuc i tm thng theo s phn Tri nh.

An thng th phn.Thnh Ng

n Sch K


9/1084

n: xt theo, : hnh v, sch: tm ti, k: ging ngay, chy c nghn dm. Xem trong hnh tm ng

Ngha bng: lm vic cu n, khng bit qun bin nhng em li kt qu. B Nhc l ngi c ti xem tnga. Con ca B Nhc ly quyn sch ca ng, v hn

miu t nga ri theo i lim nga. Khng ngh kim c mt con nga hung tn khng sao cc.

n Kho

n: bng c vo vic g xt, kho: cn nhc hm (Thng dng ni v cc bi thi).

Tn s n kho va xong.Hoa Tin

n Ngcn: ci bn, ngc: cht qu trong hoc trong lot (ngc a, ngc rn,...). Ch dng ch mt vt qui.

Nhn nng n ngc, bun ngm quyn vng.Phan Trn

n Phn: ci bn, ph: dng bt m phn xt phi tri hay d

n cc quan dng ph giy t.Tin hoa rnh trc n ph xem tng.

Kim Vn Kiu


10/1084

n Tun: h s xt tnh trng mt vic g v php lut hoc v

n hc, tu: tu ln Vua. Bn n tu ln Vua.Ri xem n tu, i ch x phn.

Nh Mai

n TuytDo ch tuyt n. n: ci bn, tuyt: mt cht do h

c trn khng gp kh lnh ng li ri ri xung. T

Khng nh ngho, khng c n, phi dng nh sng cuyt hc.

n tuyt n cn... c hunh ging gi.L Qu n

n Tn: xem ch n Tn, t: li. Li trong bn n.n t xem d, vn bi tp ring.

Nh Mai

Anh HoDo ch Anh Hng v ch Ho Kit vit tt li (Xem hh ny).

Ti xin ra sc anh ho.Lc Vn Tin

Anh Hoa


11/1084

Anh: ci g tt p nht trong loi hao c, ci hoa Kinh Thi: Nhan nh thun hoa: nhan sc nh hoa thumt th hoa cn). Theo Hoi Nam T: tr hn vn ngi l anh, anh hoa: ngha thng thng: rc r sng p

Anh hoa pht tit ra ngoi.

Kim Vn Kiu

Anh HngAnh: xem ch anh hoa, hng: con vt xut sc nh

ong loi th. Ngha bng: nhng k hn ngi. Ta

Quc: Thi T V Lu B vit: Thin h chi anh hng, quy sun d Tho chi (Thi T gi Lu B m ni rng: K anng trong thin h, ch c s qun v Tho ny m thy).

Anh hng khi gp cng khoanh tay.

Nguyn Cng Tr

Anh LinhAnh: xem ch anh hoa, linh: tt p, linh thing. Ci k

nh hao p linh thing chung c li. Trn Qun Tnh chc Bc X cng vi Liu H tr chuyn ly lm

lm, nhn nhng ngi chung quanh m bo: Kh anh lina sng ni cho ta thy r vy ( ni kh anh linh hung c vo Liu H). Cn c ngha ling thing.

Sng trung lit, thc anh linh.Nh Mai


12/1084


13/1084

Tung o ho by ra y.Cung On

p o Nguyn Bchp: nng xung, o: x cho t ng. Nguyn bc

c Nguyn Chn v Bch C D l hai thi s tr danrong mt ba tic ti nh Dng T Phc, thi s n dh ng, c c Nguyn Chn v Bch C D. Mi ngt u ngm vnh. Dng Nh S lm xong c hai cu ray, Nguyn Bch u thn phc. Ru say ra v, Nh

o vi bn b: "Ng kim nht p o Nguyn BchNgy hm nay ta p o c Nguyn Bch).

p iup: p vo, i km mt bn khng cho trn thot, i

n t ni ny n ni khc.Hm Hm p iu mt hi li nh.Kim Vn Kiu

p Kinh

p: nn, kinh: hong s. Lm cho tan ni lo s. Vung Thn Tng c mt Hong T mi bit ni tn NaCai. m nguyn tiu cng ngi ln i xem n, bng un gian bt cc, cng chy. Gia ng gp hai chie ca cc quan trong triu i ngang qua. Nam Cai nu me ku la m . Nh th m Nam Cai c gii thot. Vu

a c lin hi un lnh i bt i c khen n i Hon


14/1084

sm thng minh v thng mt s tin gi l tin nh.

n Bc Nm NamDo cu: "ng gia thc phn, ty gia mn." (n c

h bn hng ng, ng nh bn hng Ty). Xa cgi con gi, c hai ngi hng xm n hi. Ngi bha ng giu c nhng xu, ngi bn pha Ty hng ngho. Cha m hi kin nng th nng p cu try: "ng gia thc phn, ty gia mn." ( ni mun n v

gi bn ng, m ng thi ng vi ngi bn TyNgha bng: n hai lng ch ct c li cho mnh.

n Bc nm Nam chi hc thi.Th C

n Gi Nm SngDo cu: Xan phong tc l, ngha l n gia gi nia sng, dng t nhng ni vt v ca ngi ng.

Ngh ngi n gi nm sng xt thm.Kim Vn Kiu

m Cngm: tri vi dng, ch linh hn ngi cht (

h), cng: s nghip. m cng: c cng vi ngi nhngi khng bit c ch c qu thn di m ph bi

m thi.


15/1084

m cng nhc mt ng cn gi.Kim Vn Kiu

m Cungm: xem m cng, cung: mt ci nh nguy nga to l

Xa Vua, Hong lm cung tht trnh nng. Ngy naVua Cha nh ca gi l cung tht. m cung l cung thi m c.

m cung bit c thnh thn chng l?Lc Vn Tin

m Cc Dng Him: tri vi dng (kh m, kh dng), cc: rt, h

c, dng: kh dng, hi: v. Khi no kh m n mnh rt thnh th chuyn qua kh dng. Ngha bng: h

hnh n suy, ht cc n sng.Trong c m cc dng hi khng hay.Kim Vn Kiu

m Dng

m: kh m, dng: kh dng, hai th kh do thi cnh rav bin ha thnh mun vt. Kh dng thuc v ng, kh m thuc v n b.

C m dng, c v chng.Cung On

m Gii


16/1084

m: m ph, gii: ci.Khi thc xung gi cu m gii.

Lc Tc Tranh Cng

m Haom: tin tc, hao: tin tc.Chng t tha tht m hao.

Phan Trn

m Khm: m ph, khi: hi. Kh lnh lo, nng n nh t c

m a li. y m kh nng n.

Kim Vn Kiu

m Nhaim: im, nhai: hang su. Ch hang su mt tri t khi s

i. Sch nho c cu: Thi dng tuy v t, k chiu hai gi c hu (Mt tri tuy v t, nhng khi no chang su cng soi vo sau c).

Chng soi cho n m nhai.Cung On

m Phongm: m ph, phong: gi. Ngn gi lnh lo nh t c

m a li. Na ngy ni trn m phong.


17/1084

Nh Mai

m Phm: m ph, qu thn, ph: gip .

Nga nh Lut Thnh m ph.Hnh Thc Ca

m Tym: m ph, ty: ch lm vic qu.

ng no mt xung m ty.Lc Vn Tin

m Vnm: m m, vn: my. My en m.

Kh m vn m mt trc sau.

Vn T Thp Loi Chng Sinh

mBng im. n trch ca ng cha, con chu c hn

ng nh bng cy che cho thn cy. Cha lm quan h

Hip T, con hm Tin Tu, cha tc Qun Cng, con p tc K Ngoi Hu,... V ngy trc c th dng cm, ci tc y b ra lm quan.

Phc lnh nh m thung huyn.Bch Cu K Ng

m B


18/1084

m: xem trn, b: v, in vo mt chc g.Mi vng m b ph kinh.

Hoa Tin

m Chm: ung, ch: n. Ngy xa sau khi chin thng tr, c lm l ung ru mng ti Tn Miu gi l m ch.

L hun thng, chng i ngy m ch.Vn T Trn Vong Tng S

m H T Nguynm: ung, h: sng, t: nh, ngh n, nguyn: ngu

Ngha bng: Khng qun ngun gc hoc cng n ca khc i vi mnh.

m h t nguyn.

Tc Ng

m Khi Ty Vm: ung, khi: tro, ty: ra, v: d dy. Ung tro vo

a cho sch d dy. Cnh T i Hn phm ti b b

iam. Hn Cao T hi Tun B Ngc nn x ti g. BNgc tu: Ti ry la n th n p rng: "Nu cho nc n nn ci qu th n nguyn nut dao no rung tro ra d dy". Vu anghe li ni chn thnh n tha m khng bt ti Cnh T na. Ngha bng: quy

sa i.


19/1084

m M u Ti nm: ung, cho ung, m: nga, u: nm, tin: ti

Cho nga ung nc, nm tin tr. Hunh T Lin Hn vn ngi lim khit khng mun tham lam ca ai bai. Mi khi sang sng, cho nga ung nc th nm tiung sng tr.

m Trcm: ung, trc: n. Tc ng Tu: Nht m, nht tr

mc phi tin nh? (Mt ln c n, mt ln c un

chng do tin nh?)m trc cng l tin nh.

Nguyn Cng Tr

n Cn

Ting i. Cm tnh, m , khng kht.Ngi th ra n cn.

Nh Mai

n Gia

n: n, gia: nh. Bc tn trng m mnh chu ay b nui.Cho rng: Vng mnh n gia mi ngi.

Nh Mai

n Hnn: lng lo lng, hn: gin. Tc gin v lo lng.


20/1084

Sm nn n bng, m n hn lng.Kim Vn Kiu

n Khoan: n, khoa: k thi. Ngy xa cc k thi u c th

n nht nh, nhng mi khi gp dp g vui mng lChnh Ph m thm mt k thi na gi l n khoa. Bn Tn khoa bt u t i nh Tng.

Mng nay gp hi n khoa.Th C

n Nghan: n, ngha: vic theo ng li phi. Cm tnh m

ng i vi nhau.n ngha i ng nc chy xui.

Nguyn Cng Tr

n Nhnn: n, nhn: ngi. Ngi thi n cho mnh.

Nghn vng tr ngha n nhn.

Th C

n Nhin: n, nhi: con tr. a con chu n (tc con nui)

Th m ngha ph, th m n nhi.

Nh Mai


21/1084

n Onn: on, on: hn gin su xa.

Cht cn n on i ng cha xong.Kim Vn Kiu

n Sn: n, s: thy. Dng ch thy dy hoc ng qua

ng chm cho mnh .n s liu hu c ai,

Mn sinh xin c mt ngi l may.Lc Vn Tin

n Tnhn: n, tnh: c lng thng cm n. Mc n k c

ng thng cm n mnh.

Trm nm vn trn n tnh.Lc Vn Tin

n Tn: n, t: ngi trn cho ngi di. Nh Vua ba

mt th g th gi l n t.n t dm u coi r rng.

Yn

n Thy

n: n, thy: x xung.U ia bn ci, n th m t chu.


22/1084

i Nam Quc S

n Trchn: n, trch: em nc vo rung, n hu. n trch

n hu ca Vua kp n thn dn cng nh nc mhm xung cy c.

H phng n trch ngm nhiu.i Nam Quc S

n Uyn: n, uy: oai. Va ra n ban thng, va ra o

trng pht (hoc mt vin quan c quyn hnh).Ch n uy ln nh u phu.

Vn T V Tnh v Ng Tng Chu

n un: lng lo lng, u: lo.

Nm gai nm mt, chung ni n u.Vn T Trn Vong Tng S

n Phn: con du, ph: mt vt, thng l th tre hay gng lm tin.

Mi sai Lc Gi em sang n ph.i Nam Quc S

n Tn


23/1084

n: con chu, tn: tin. Con du dng lm tin.No l n tn gi ra,

Cho triu nh bit quc gia vng bn.Hong Tru

n c Dng Thinn: che giu, c: iu xu xa hung d, dng: a r

hin: iu tt lnh. Che giu iu xu, ph by iu tt.n c dng thin.

Tc Ng

n Danhn: np, giu, danh: ting tm. Nhng k che giu t

ui mnh khng cho ai bit.By lu nay vn n danh,

By gi mi r rnh rnh th ni.Ca Dao

n Dtn: np, giu, dt: rnh rang. K s n gi l n d

khng chu ra lm quan). K Khang Thi: Nham huyt a t (ni non nhiu n dt).

Cng trang n dt bit ng tho ngay.Lc Vn Tin

n Tngn: np, giu khng cho ai bit, tng: che giu.


24/1084

Ai hay trong qun n tng kinh lun.Lc Vn Tin

n Tchn: che giu, tch: du vt.

Mai danh n tch by chy nu nng.Lc Vn Tin

n Thnn: che giu, thn: thn th. Tm mt ni m nn

u.n thn theo chn an nhn.

Lc Vn Tin

n Vin: che giu, kn o, vi: nh nht.

n vi vic y khn phn.Hnh Thc Ca

p Cym ci cy ch i. Ngy xa c ngi lm run

hy nt con th b ui, chy va u vo gc cy m chAnh ta lin b cy ba, chc gc cy xem c cn con tho p u vo gc cy na khng? Ngha bng: ch

mt s g ho huyn, khng c kt qu. Do my ch nh

o chu th th.Trn trn mt phn p c liu.


25/1084

Kim Vn Kiu

u Cau: nhiu ngi cng ht mt ln, ca: ca ht. u c

ng nhau ht ca ca tng cng c ca mt ngi nMnh T: Bt u ca Nghiu chi t, nhi u ca Thun (khnu ca con Vua Nghiu m u ca thun).

em binh tr li u ca mt b.Lc Vn Tin

u Dng TuXem Hn Liu u T.

u Lu: th chim nc, u to, m cng, thng nhn

i hoang vng, nn dng v vi nhng ngi n. Lon c, cng dng v vi ngi n. C ch: u ong c: bn vi con u, con l m qun vic i.

u l cng ta nh c .Nguyn Bnh Khim

u VngDo ch Kim u. Ci u bng vng dng v vi n

h bn vng. Nam s: Ng quc gia nho nhc kim nht thng khuyt (Quc gia ca ta cn vng nh cu vng, khng b thng hay khuyt m).

Tri Nam vng t u vng.


26/1084

Th C

u Qunu: nh, qun: Vua. V Vua cn nh tui.

ng lng ng lp u qun.Hnh Thc Ca

u Xungu: nh, xung: tr nh.

Cung xanh ang tui u xung.Ngc Hn Cng Cha


27/1084

B

Ba DngDo ch Tam Dng. Tit thuc v ma Xun v gm

Nht Dng (Thng mi mt), Nh Dng (Thnhp) v Tam Dng (thng ging).Tit Tam Dng thnh hy hy m.

Th C

Ba oBa: sng nh, o: sng ln. Ngha bng: nhng cn

hong trn, nhng ni vt v.Non xanh sm dy ba o gi ri.

Phan Trn

Ba nhBa nh: ba khong cn nhau. Theo sch tng th m

on ngi ta chialm ba phn. T u xung n trn hng nh, trn xung n cht mi l Trung nh, ch

mi xung n cm l H nh. Ba nh cn dng ch

u (Thng nh), mnh (Trung nh) v chn (H nh).Hai vai chnh chn ba nh n nang.

Phan Trn

Ba Khong

Do ch Tam gii: ba ci hay ba khong. Tri t ch ba ci c n i d ch l khon : D c ii Sc ii v


28/1084

V sc gii.Khp trong ba khong chn chu mc du.

Bch Cu K Ng

Ba La MtTing Phn. Cn gi l Ba La Mt a. Ngha l qua bn kia, t b bn ny vt sang b bn kia, cng nh lnh sng cht vo ci nit bn. Tn mt v Pht.Cao minh chi m bit php quan ng, no c phi Ba l

c st.

Phm Thi

Ba Mi Su ChcDo ch Tam thp lc k. o cng, ngi i Nam

c triu, bo Vng Kinh Tc: Tam thp lc k o tu

hng sch (trong ba mi su k, chy l thng scn c).

Ba mi su chc g l hn.Kim Vn Kiu

Ba Ngc Tng HuyBa: bng, ngc: nhng ngn l chung quanh chn hong: cng, huy: sng (Bng sng th i bng cng r ly). Ngha bng: anh em sum vy cng hng sunng. Vua ng Huyn Tng tnh thng anh em. Vum gi di. mn rng cng ng chung. Li lm my li anh em vi nhau. Pha T c ci lu cao m


29/1084

h: Ba ngc tng huy chi lu.

Ba NghnDo ch Tam thin th gii. Theo kinh Pht th v tr ch

m Tin th gii, Trung th gii v i th gii. trn c Hoa nghim th gii khng th no k xit.

Trong tri t ba nghn th gii.Lc Sc Tranh Cng

Ba QunBa o qun: Trung qun, T qun, Hu qun. Mi

2.500 ngi.Ba qun ch ngn c o.

Kim Vn Kiu

Ba Sinhu thai chuyn sanh ba ln. Do ch: Tam sinh. Truy

ng lc chp: C mt ngi mng i n chn ni hy c mt nh s ngi, trc mt c mt cy hng. Nh bo vi ngi kia rng: Cy hng ny chnh ca n

t nguyn . Hng cn chy m ng tri qua ba i. Mt chuyn khc: Mt ngi cht cha tr ht n pha ba kip: nga, ch, y t tr cho xong n.

Ci n ba sinh tr ri.H Xun Hng

Ba Tiu


30/1084

Cy chui.Git ba tiu thnh tht cm canh.

Cung On

Ba ThuDo ch Tam thu: Ba ma thu, mi ma thu tiu biu chmi nm. Kinh Thi: Nht nht bt kin nh tam thu h! (Mgy chng thy cng bng ba thu) (ba nm).

Ba thu dn li mt ngy di gh.Kim Vn Kiu

Ba XunDo ch: Tam xun huy (nh sng ba thng xun). n

ng ma xun lm cho cy c tr nn ti tt. Cng ha m i vi con c th v vi nh sng ma xun i v

cy.Gi l bo p ba xun, knh dng l bc.

Vn T C

B La Mn

Mt trong bn chng tc ca n , giai cp cao nhong quc dn, gi vic th phng tn gio B La Mn. Ba Mn l mt tn gio c ca n th B La Mn l

hn v thy v chung, cha t c tri t. B La Mn li ta ba v thn. Ngoi ba v thn ny cn c ba c, ba ngn thn. Tu kh hnh, ly vic xy dng tng lai lm mch, chp nhn thin ng a ngc v lun hi.


31/1084

B Xun MngDo ch: Xun mng b. T ng Pha lc v gi

Xng Ha, thng m mt ci bu ln i ht nghu ngagoi ng. C mt b lo thy vy bo rng: s vinoa ph qu ca quan ngy trc, chng qua l mt trnun mng m thi. Do ngi ta gi b y l Xu

mng b.Khch thu phong tnh b xun mng.

Hoi C Ngm

B NghipB: ngi ln nht trong cc v ch hu, nghip: m

c lm c ch cho quc gia. Xem B Vng.Nhn n chuyn Chu gia b nghip.

Lc Sc Tranh Cng

B NhaNgi i Tng, lm quan Thng i phu, nh

t gii. Mt hm i s nc S v, gp bui trng than

i mt, dng thuyn li ngh b sng Hm Dng, cang ly n ra gy. T K i n ci v, nghe ting ng chn li chm ch lng nghe. B Nha khng tin rn

mt g tiu phu li bit thng thc m nhc, nn sau kn xong mt bn li hi T K xem c bit bi g hng? T K p: Ngi n bi c Khng T thn

c Nhan Hi. B Nha mi T K xun thu n ln d


32/1084

mt bn na, trong lng ang ngh mnh ang ti chon cao. T K khen: Ch Ngi cun cun nh nc ch

Hai ngi tr chuyn rt thn mt v tr thnh i bn . B Nha mi T K theo mnh v kinh th T K thi v cn cha m gi phi phng dng, nhng hn n

au li cng nhau n ch ny hi ng. Nm sau BNha y hn nhng n ni th chng thy T K u. Ln ra gy, ting nghe ro rt bi thm. Sanh nghi, B Nhn n nh th K T cht. B Nha n m ca K Tn mt bn iu ht sc bi thm ri p v n v th

hng bao gi n na. Ngha bng: nnhng k tri n vhau.B Nha gp T K.

Trinh Th

B Thng(n B) Tn t tnh Thim Ty, Bi cng khi bin

n B thng v ln ln nh ly c thin h.Sng ta cung A, my lng n B.

Tn Cung N On Bi Cng

B VitB: trn, vit: vt, chy trn. B vit: tri ni khng n

.Cng thuyn b vit, du dt a l ngc cnh vng.

Vn T B a Lc


33/1084

B VngB: xem ch B nghip, vng: Vua coi c thin h

thng ly sc mnh cng c uy quyn, cn Vnhng dng nhn ngha. B c 5 i: T Hon. Tn V Trang, Tng Tng, Tn Mc. Vng c ba i: H

V, Thng Thang, Vn Vng v V Vng.Mt l bo phc, hai l B Vng.

i Nam Quc S

Bc ngBc: tn mt th sng ln, ng: mt trong loi ng kim

Bc ng cht t, tinh k rp sn.Kim Vn Kiu

Bc TcBc: lt v, lt da, tc: o, gt. Ngha bng: bc lt.

Li cng bc tc h nh.i Nam Quc S

Bc MngBc: mng, mng: s Tri nh cho mt ngi no. T

hc: T c giai nhn a bc mng (giai nhn bc mn nghn xa).

Mt thin bc mng li cng no nhn.Kim Vn Kiu

B c N ha


34/1084

Bc: mng, ngha: vic theo ng li phi.Chng bc ngha th thi,

D chng ln ngc xung xui mc lng.Ca Dao

Bc TnhBc: mng, tnh: lng yu mn gia hai ngi vi nha

Trch ngi qun t bc tnh,Chi hoa ri li b cnh bn rao.

Ca Dao

Bch(chic) Tn th g. Chic bng g bch (cn

). B Cng Khng, v ca V Thi T, sau khi chnht, nng th tit khng chu ti gi. Cha m c p, nn

hng chu v lm bi th B chu (chic bng g b t rn mnh. Sau dng ch b chu ch my ngu ph.

Nng rng chic bch sng do.Kim Vn Kiu

Bch ChinBch: trm, chin: trn gic. Rt quen vic chinh chin

em thn bch chin lm ti triu nh.Kim Vn Kiu

Bch H nh


35/1084

Bch: trm, hnh: nt tt. Ngi ta thng ni rng k l ngi c trm tnh tt (S hu bch hnh). Sch Thhuyt chp: Ha Don c mt ngi v rt xu. Doi: Ngi n b c bn c (Cng, dung, ngn, hnhhanh c my c? Ngi v p: Thip ch thiu dun

m thi. D0on nng hi li: Vy th k s c trm hnhng c bao nhiu? Don p c. Nng lin nrong trm hnh, c ng u, chng l k hiu sc chhng phi hiu c th sao li gi l c c!K s c bch hnh, dm hi chng c my hnh?

Nguyn Vn Ngc

Bch HBch: trm, h: chi. Ngy xa nhng ngi c ti ha

gh l, trong nhng cuc vui u em ra hin cho kh

i xem mi ngi mt vai tr khc nhau nh nut dao, n la, c nh,...Tr by bch h, dp ha bt m.

Nh Mai

Bch Khuyn ng LaoBch: trm, khuyn: ch, ng: cng, lao: ci. trm co

h chung mt ci m vn c ha thun khng chau. i ng c Chn Knh, gia nh rt ha thu

CH nui trong nh cng noi gng ch nh m nhnhn nhau.


36/1084

Bch Linh Tng HuBch: trm, linh: linh thing. Nhng v thn thch ch

hng v gip ngi i. Tng: gip , hhe ch.

Bch linh tng hu l cho phc tng.Hnh thc Ca

Bch NinBch: trm, nin: nm. C cu: Bch nin giai l

Trm nm cng gi). Ch thng dng ni v chn

n vi nhau cho n u bc.Mn li tht tch m th bch nin.

Cung On

Bch NhnBch: trm ( ni nhiu), nhn: nhn nhc. Gp iu

ng nhng nhn c. i ng c Trng Cng Nghhn i vn chung vi nhau. Vua Cao Tng cho huyn l nn mt hm Ngi n thm hi Cng Ngh lh no m sng chung nh vy c? Cng Ngh xin vu

iy bt, vit mt trm ch nhn dng ln.

Bch NhBch: trm, nh: hai. Sch Hn K: Tn c bch nh y

Tn c sc mnh "bch nh"). Bch nh ngha l hgi c th chng c c trm ngi (V giang saim tr).


37/1084

Con hu bch nh lc loi sanh.Tn Cung N On Bi Cng

Bch QuanBch: trm, quan: ng quan. Tun T: Ngy xa Thi

c 1000 ng quan v ch hu 100 ng quan. ni quang.

Bch quan ng cht sn phong.Th C

Bch Pht Bch TrngBch: trm, pht: bn ra, bch: trm, trng: trng. B

ht no trng pht ny. Khen ti bn gii. S K: N c Dng Do C c ti bn gii, ng xa l liu 10c bn 100 pht u trng c. Ch ny nhiu ngi

ng mt cch lm ln vi mt ngha tri ngc. Nh chmt k no m ngi ta li ni: hi u m nghe thn, n ni bch pht bch trng.

Bch Thanh

Bch: trm, thanh: ting. Tn mt th chim ht hiu ting khc nhau.Bch thanh u n gn.

Hoa iu Tranh Nng

Bch BchB ch: trn bch: n c bch. Su thn k : Un B


38/1084

in cho ht rau, bo em v trng th s c ngc qu v p. Ung B vng li, sau hi con gi nh h T. H Ti phi c i ngc bch lm snh l mi ha g. Ung Bn ch trng rau, o ln qu c ngc v ci v. Sa

Ung B lm n chc i phu v ch c ngc t tn

gc in. trng bch bch sn y.

Quan m Th Knh

Bch CuBch: trng, cu: con nga con khe mnh. Bch c

u khch: Nga cu trng chy ngang qua ca s. Nghng: thi gian vn vt qua rt mau nh ta thong thy coga cu chy vt qua ca s. Nhng c ni li cho bcu l mt tri.

Bng bch cu coi na pht nh khng.T Tng S Vn

Bch Din Th SinhBch: trng, din: mt, th sinh: hc tr. Ngha bn

gi hc tr cn tr, cha kinh nghim. Tng ThMun em qun i nh nc ngi m li mu cng mnh bch din th sinh th lm sao cho tha t c?

Ch tm bch din th sinh.Trinh Th

B ch Dn


39/1084

Tn th cy ln thng hay trng nhng ni c m mhn cy cao n vi trng, l trn, rng ln, c rna, mt mt xanh, mt mt trng, ch gi nh nh cng eo ln vi vu.

ng bch dng bng chiu man mc.

Chiu Hn

Bch KhTng nh Tn, i Chin Quc, c ti dng bin

ch Kh tng nh ly 70 thnh, c phong V A

Qun. Mt ln nh qun ca Triu Qut ti Trng Bnun Triu u hng hn 40 vn. Bch Kh s qun Trii lon, ra mt lnh cho qun Tn dng vi trng tru, m n ngi no trn u khng c vi th git c

hnh th mt m git n nhng 40 vn qun Triu.

Thy chm chen lp ni Trng Bnh, gin Bch Kh raoai rt d.Si Vi

Bch Lin GioTn mt gio phi b mt nguyn l mt h thng c

ht gio do mt thy tng i Tn tn Tu Vin cm i Nguyn, gio phi ny rt mnh nhng li i ln v cong ph ch m hoc ngi i. Nhng lc by gang cn gi l Bch Lin Hi. n i nh Minh, Vnum, ngi K Chu, lnh o, mi xng l Bch Li

io cn i l Phn Hn io. Sum b bt iam ch


40/1084

ong ngc. l T Hng Nho tip tc, thanh th rmnh. Nho cng b buc vo ti mu phn v git cht. ua Cn Long nh Thanh c Lu Tng ngi H Nam dna ch tr bnh v ng ln t chc li Bch Lin gi

o ny lan trn ra nhiu tnh nhng ri cng v b kt t

mu phn m i ln n ch tan r.

Bch Long Ng PhcBch long: rng trng, ng: c, phc: o qun, n m

Rng trng i lt c. C con bch long nhn i chi h

a c, li xung vc su b D Th bn ui mt mt. Bcong kin vi Vua Tri th ngi bo: Ti ngi ha cn b bn l phi. D Th c ti li g u! Trng Hnh: Bch Long ng phc kin khn D Th (Rng trn

mang lt c b khn v tay D Th).

Bch Mi ThnBch mi: lng my trng, thn: thn. Thn my trn

heo sch D Hoch Bin th nhng nh lu xanh thnh Bch Mi ging nh Quan Vn Trng cng ru di, cga tay cm siu ao, ch khc mt iu l mt v

ng my trng. Ngy xa Kinh s ca Tu ngi ng ch: bch mi xch nhn (my trng mt ) mnhic nhau. C ngi li cho rng thn my trng l Qurng, ngi u tin ngh ra cch tp hp mt nhm con gi mua vui vho khch n ng thng gia c

i tm n, nh th m x s tr nn phn thnh.


41/1084

Bch NgcBch: trng, ngc: ngc. Da ngi con gi thng

i bch ngc. Kinh thi: Hu n nhan nh ngc (C ngon gi nhan sc nh ngc).

Lp lnh trong gng da bch ngc.Tn Cung N On Bi Cng

Bch NhnBch: trng, nhn: con ngng tri. Th Ph c c

C quc sng tin bch nhn lai (Nc c trc k

ng v, bch nhn bay li).Chn thi nh ve gic mi h sang,

Bn vch in su ve bch nhn.Chin Tung Ty H

Bch OanBch: trng, by t ra, oan: mt vic khng c m ghi ng l c. By t ni oan c.

Bch oan sn tc th dng.Nh Mai

Bch c Kh Cng KhanhBch: trng, c: tay, kh: ni ln, tr nn, cng khan

xem ch ny). Ngha bng: khng c g m vn lm nc vic ln.

bch c kh cng khanh.Tc Ng


42/1084

Bch TBch: tc L Bch, t Thi Bch, hiu Thanh Lin (n

anh lng Thanh Lin nn ly tn lng lm hiu). L Bc thin ti v vn th, c lit vo bc nht i n

H Tri Chng tin c L vi Vua ng Huyn Tng vc Vua yu knh. Mt hm L Bch ru say, Vua sa

Cao Lc S ci giy cho ng ng. Cao tc gin mi nh lm bi Thanh bnh iu c v Dng Qu Phi vi Trihi Yn, Cao Lc S mi gim pha Qu Phi ght L

hi Bch. Vua cng v th m khng tin dng L na. i Vua Tc Tng, L Bch mt, th 61 tui (762). C chho rng ng cht v bnh, nhng c ch li bo ng chui. ng ang say ru ngi trn , nhn thy trng dng p qu lin nhy xung sng m m ly v b chui. Xem: Bt hoa. L Bch thng xng mnh l H

hng k knh khch (Khch ci knh trn b). (Trng lung, y h y h trong vng vc, tng rng ng L nh m). T: tc T ng Pha. Tn Thc, t ng Pha, n s. Lc lm quan di thi Anh Tng, ng thng ec triu chnh ra nghi lun khin T Tng Vng A

hch bt bnh, i ng ra Hong Chu. n i Vua Tring, ng c gi v, lm quan n Binh B Thnh. Thi vn ca T Thc, khng my ngi snh ni, luyn mun i. ng li c ti v v vit ch rt tt.

Bch T sn mi duyn lnh.Hoa Tin


43/1084

Bch ThnhTc Bch ang Thnh, ni Hn Cao T tng b v

Bch: Hn h Bch ng thnh,H khuy thanh hi .Hn xung thnh Bch ng,

H dm bn thanh hi.)Nay Hn xung Bch thnh ng li.

Chinh Ph Ngm

Bch ThBch: trng, th: th. Tng truyn trong trng c co

h trng gi thuc. Ngha bng: Mt trng. Xem Ngc thCon bch th chng n c bng, nh duyn m

thm m thi.Ph C

Bch Vn Thng CuBch vn: my trng, thng: xanh, cu: ch. Theo c

h ca Ph: Thin thng ph vn nh bch y, t in o vi thng cu (My ni trn tri nh o trng, ch

t ri ra ha cho xanh). Ngha bng: Cuc i bin i.Ph vn ha mt a bay i,Khi th o trng, lc th mun en.

C khi ch dng ch: thng cu (khng c ch bch vnV c thng cu, lang qun tch ngn.

Trinh Th


44/1084

Bch VinBch: trng, vin: vn. Huyn Trang tc ng Tn

gi Yn S, theo o Pht t hi cn nh. nng c nui mt con vn trng rt tinh khn, sau eng len Vua ng Minh Hong. n lc An Lc Sn n

on, vn trn i mt. Hn 10 nm sau, mt hm c Vihu nhn, v Tn Ct n l cha, cung tin mt vng ngch ni l ca cha xin tr li. ng Tng nhn vng ngch nhn ra ci vng mnh eo c con vn ngc. Ngnh lui nhn th Vin phu nhn bin ra co

n trn mt.Bch vin sao n ph lng Huyn Trang.Cn c tch trong Tc th thuyt chp con vn trng kuyn vi Tn Sanh v sinh c hai con.

Bch vin xa kt Tn Sanh.Trinh Th

Bi Binh B TrnBi: by, binh: qun lnh, b: ging, trn: hnh th qu

i trong khi nh nhau.Ka nhng k bi binh b trn.

Chiu Hn

Bi HcBi: con ht, hc: ni bng a. Con ht phn

ho thng hay c thi ni bng a.

Thi nh hi hc quen.


45/1084

i Nam Quc S

Bi SaiBi: mt tm bng c vit ch treo cao mi ng

ng bit, sai: sai khin. Ci th Vua cp cho b ti.Bi sai li thy bi tinh ch bi.

Hoa Tin

Bi TrBi: by, tr: sp t.

cung cp hu, v bi tr thanh.Th C

Bi VBi: tm g, v: ngi th. Mt tm g chp tn tu

hc tc ngi cht th. Cn gi l linh vi, thn v hahn ch.

Linh sng, bi v th nng trn.Kim Vn Kiu

Bi HBi: ly, h: mng. Ngha thng thng: Vo triu lmng mi khi c khnh tit.

Lp triu bi h ngi.Hnh Thc Ca

Bi Binh


46/1084

Bi: b, binh: qun lnh. Ko qun lnh v, thi khnnh gic na.

Phin vng ng d t l bi binh.Lc Vn Tin

Bi SBi ct sng Mch La nc S. Ngy xa khu

guyn b y n y. Ngha bng: Ni xa xi.K chn bi S, ngi u nh non.

Phan Trn

By ChBy ch ca mt k n dng lm cho khch ln

hi say m mnh.Khp: khc lc.

in: Ct tc khch tin mnh.hch: Xm tn ca khch vo tay.hiu: t hng th nguyn.

Gi: hn h ly nhau.u: R nhau i trn.: Gi cch cht cho khch quyn luyn.

Vnh ngoi by ch, vnh trong tm ngh.Kim Vn Kiu

By MiuTheo kinh l, Vua c: 3 miu chiu, 3 miu mc v m

miu th n Th T T chiu hu m c: chiu th h


47/1084

n t, mc th pha bn hu).Nm h by miu mt mnh ta.

Th C

Ban(nng Ban Chiu) Mt ngi n b hc thc ti gii Hn, v To Th Thc. Sau khi ga chng, Vua go cung dy hc, bo Hong N v cc cung phixem nhc thy. Ban c lm cha xong b Hn th th mt, nnn tip tc lm theo cho trn b. Mt in th hai: Nn

an Tip D (Tip d l mt chc ca cc cung n) hii hay th, nhng b Triu Phi Yn gim pha nn Vuht b, a i mt ni khc khng cho hu h na. Nn

mi lm bi: Thu phin (ci qut ma thu v vi mnhi y i nh sau:

rong trng nh sng tuyt,Kt thnh qut hip hoan.rn nh vnh trng sng,

Ra vo ti chng.he phy xanh lung gi,

Ch s tit thu sang.

Kh mt thng vim nhit,Qut n chng ai mng.

rong rng nh xp x,n tnh t na ng.

Nng Ban T cng au th ny.

Kim Vn Kiu


48/1084

Ban(nng Ban Chiu) Mt ngi n b hc thc ti gi

i Hn, v To Th Thc. Sau khi ga chng, Vua go cung dy hc, bo Hong N v cc cung phixem nhc thy. Ban c lm cha xong b Hn th th mt, nnn tip tc lm theo cho trn b. Mt in th hai: Nnan Tip D (Tip d l mt chc ca cc cung n) hii hay th, nhng b Triu Phi Yn gim pha nn Vuht b, a i mt ni khc khng cho hu h na. Nn

mi lm bi: Thu phin (ci qut ma thu v vi mnh

i y i nh sau:rong trng nh sng tuyt,Kt thnh qut hip hoan.

rn nh vnh trng sng,Ra vo ti chng.

he phy xanh lung gi,

Ch s tit thu sang.Kh mt thng vim nhit,Qut n chng ai mng.

rong rng nh xp x,n tnh t na ng.

Nng Ban T cng au th ny.Kim Vn Kiu

Ban Mn Lng PhXem Ban (ca). Ban: l ban, mn: ca, lng: ch

ma, ph: ba (Ca Ban ma ba). Mai Chi Hon thy dhch mi khi vin m ca L B ch u cao hn th


49/1084

h bun ci, ngi i khng bit lng sc mnh, thhng ra g m dm ph trng trc nh i thi ho h, no c khc g n trc ca Ban ma ba. M

Chi Hon mi lm bi th nh sau:Thi Bch giang bin nht i th,

L Bch chi danh cao thin c.Lai lai vng vng nht th thi,L Ban mn tin lng i ph.

Thi Bch bn sng mt nm m,Ti cao L Bch nht lng th.

Vng lai du khch u ngm vnh,Ma ba ca Ban r di kh.

Ban SiuNgi i Hu Hn, t Trng Thng, ngi c ch l

c nh nh ngho vit thu nui m khng mng kh nhng thng nm bt than rng: i trng phu nn bhc Ph Gii T, Trng Khin lp cng Ty Vc c phong Hu ch l u li chu phng th nghin b

mi hay sao? V sau ra cm qun nh Ty Vc dn 50 nc, c phong D(nh Vin Hu. ng Ty V1 nm, v tui gi nn xin v. Mt nm 71 tui.

Chng Ban tc im sng mi v.Th C

Ban TrcBan: c vn c lm m. Trc: c trc. Tn m t th


50/1084

ut lm bng th trc ny.Si sm mt ci cho xinh gh, qut ban trc.

Si Vi

Bn CanhTn mt ng Vua nh Thng tr v 28 nm. Nhhng ng H Bc lu ngy nn chnh s su

n, mun thin thay i chnh ha li. Vua mi dn kinh c ca Vua Thnh Thang nhng dn tnh ta o phi b ca b nh i theo Vua. Vua Bn Canh m

m 3 thin Bn Canh an i.Hc thi Bn Canh nu chn Than.

Yn

Bn C

Tn mt ng Vua u tin c. Tng truyn tri t mm mang th Bn C xut hin tr i. Tri t hn h qu trng g, Bn C sanh trong y mt vn 800m, khi tri t m mang th Bn C c ri v mgy 9 ln bin ha. Tri t mi ngy mt to ln th B

C cng to ln theo.Vua Bn C khai l to ha, hng mng phi phi h

xun.Nguyn B Ln

Bn oBn: uanh co o: c o. M t th o tin. Sc


51/1084

hp chu k: ng Hi c tri ni tn Sch Sn. Cy o rt ln, quanh co vi nghn dm tn gi bn

i nh Hn, ng Qun dng mt ngi ln, Vua cho gng Phng Sc n, ngi ln ch ng Phng Sm tu vi Vua: Ty Vng Mu trng o 3000 nm m

a tri, th m k bt lng ny trm hi 3 ln th y. Sch Hn V C S: Ty Vng Mu tng Vua 4 quo tin, o thm v ngon ngt. Vua ly ht nh eng th Vng Mu ni: Th o ny 3000 nm mi sani, vng t y trng khng thch hp.

Bn GiaoBn: mm, giao: ngi ny a mt th g cho ng

hc. Mi khi thay i chc v ngi mi v ngi c giang vic, h s kh mnh cho nhau th gi l bn giao (ch

Nho: giao bn. C l ngy xa ngi ta giao cng vin mt ci mm. (bn)).

Mai ng li i cn bn giao.Nh Mai

Bn HonXn vn khng th no xua ui i c.

Ni ring ring nhng bn hon.Kim Vn Kiu

Bn D Lm TrBn: m t na d : m lm: i n tr: ao. N ha bn


52/1084

m mt vic nguy him m mnh khng c r rng chm.

Ra iu bn d lm tr kh coi.Tr Cc

Bn NguytBn: na, nguyt: mt trng. C khi dng t ln

my.My nghnh bn nguyt ming cho trm hoa

Hoc t mt vt g ging na vnh trng.

Tay cm bn nguyt xnh xang.Th C

Bn Tn Bn NghiBn: na, tn: tin, bn: na, nghi: ng. Na tin na ng

Nguyt Nga bn tn bn nghi.Lc Vn Tin

Bn Tbn: na, t: con. Dng ch r, xem gn nh con.

a tin bn r h Mai sang hu.Nh Mai

Bn Thn Bt Taibn: na, thn: mnh, bt: chng, tai: tha lng. T

mt chng bnh nng, na trn hoc na di thn th i khng c ng c.


53/1084

n trm n cp thnh Pht thnh Tin,i cha i chin bn thn bt tai.

Ca Dao

Bn ngBn: lm phn, ng: mt nhm ngi hp chung li

eo ui mt mc ch.Cho vo bn ng th thi.

Nh Mai

Bn LyBn: lm phn, ly: la.

Cho nn ho kit bn ly.i Nam Quc S

Bn Loanbn: b bn, loan: tn mt loi chim, ging nh lo

hng. Bn loan dng ch v chng.Cn ch bi phng, cha vy bn loan.

Quan m

Bn LBn: b bn, l: b bn. Ti Thc Lun thi: Lc nh

hm sn bn l hy (Tri chiu, ni su, bn b t).Giang h bn l cao tang hp.

Nguyn Cng Tr


54/1084

Bn NghchBn: lm phn, nghch: tri ngc li.

Mi hay bn nghch y l B Cao.Nh Mai

Bn Chnga trong mt nc.

Chia 15 b bn chng cng lin.Quc S Din Ca

Bng HongNghi hoc khng c ch nh.

Kiu cng trong d bng hong.Lc Vn Tin

Bng HyBng: ch ci, ni iu xu ca k khc. Hy: ni x

S Lm Ph ngt li bn hy.Si Vi

Bng Dutn bng: con trai, dut: con c. Con trai nm phi bn

ia nng, con c m vo rut, trai lin ngm li. Hai con co vi nhau v c ngh thm: "Nu ngy nay tri khn

ma, mai mt tri cng khng ma t trai cht kh". Tr

gh thm: "Nu c rrt m khng ra trong vi ngy na cht i". Khn n hai con an dn co vi nhau th c


55/1084

ng chi i n bt c cp trai ln c. Cu ch Nho: "But tng tr, ng ng c li tiu hy hy" (Trai c dn chau, ng chi bt c ci h h). Ngha bng: traninh nhau k khc th li.

Dng dai bng dut bao lu.

Hoa Tin

Bng HDo ch h bng. H: cp, bng: tm g tn m

gi thi . H bng dng ch khoa thi ly c nhi

in ti. ng th u Dng Chim truyn: Chim thi n s , Hn D, L Quang, L Ging cng u thi cgi ng thi gi l ong bng h.

Bng h bng mai nghing mt c. ta long bng (trn bng c v rng) tn nhng ng

tin s. H bng (v cp) tn nhng ngi chn. Mai bng (v cy mai) tn nhng ngi t tiBt mt trn bng rng treo chi li.

Th C

Bng NhnBc th hai khoa nh thi (Trng Nguyn, bng nh

hm hoa).H Khu bng nhn hai tn rnh rnh.

Nh Mai

Bn Thu


56/1084

Bng yt tn nhng ngi thi vo ma thu (cc cuhi thng t chc vo ma thu).

Bng thu sm sm tn.Hoa Tin

Bng TriTng truyn nhng ngi i thi hoc rt tri

nh trc nn nhng bng k tn nhng ngi thi g Bng tri.

Bng tri hm n mi treo.

Nh Mai

Bng VngDo ch kim bng. Thi Triu b bnh, mng xung

y, thy c ba tm bng: bng vng, bng bc v bng s

ng vng lit tn cc v t tng, bng bc cc v quan. Chu huyn v quan nh u ghi tn vo bng st. Vau dng ch bng vng ch nhng ngi thi tn s

Xem ch: Bng h... v xem ch vng.Bng vng bia nghn thu.

Phan Trn

Bng XunDo ch xun bng. Bng treo tn nhng ngi t

i (thi vo ma xun).Vng , Kim cng chim bng xun mt ngy.

Kim Vn Kiu


57/1084

Bnh Tngi i thng c, h Tin, tn Kin, chu Xuy

Hc Hong . ng sng t i nh H n cui i nhn hn 800 tui, thng n qu chi (qu nhnh) c ti vh. V c phong Bnh thnh nn ngi ta gi Bn. Trong sch lun ng c ni n lo Bnh nhng c nho rng lo Bnh l lo T.

S ng Bnh T tng ng mn.Th C

Bao ChnTc l Bao Cng (ng ngi h Bao). Qun Hip P

i Tng, t Hy Nhn, gi php lut rt ngay thng. Nhn quyn qu hon quan u n s khng dm lm b

n b tr con u bit danh ting. Bao Chn tnh khnao gi ci nn ngi ng thi v ci ci cng vi nc sng Hong H trong (Sng Hong H tron

chuyn rt him nn c cu: Hong H thnh nhanh(Hong H trong thnh nhn xanh)). Chn lm hc Khu Mt Ph S, tng khm ph ra nhiu v n rt

, chp quyn Bao Cng K n.

Bao DungBao: trm ly, dung: tha th. i c lng tha th ba

c k khc.

Lng bao dung giu quyt hp hi.Tn Cun N on Bi Cn


58/1084

Bao TV Chu U Vng sanh B Phc, Vng ph Th

Hu v Thi T Ngh Cu lp Bao T lm Hong H B Phc lm Thi T. Bao T khng bao gi ci, mu Vua lm cch. Nguyn Ly Sn c nhng ao, khi no kinh thnh c lon th t la trn y, khi ba

m tri bo cho ch hu bit, ko qun n cu viNhn c ngi kim k t la Ly Sn nh la chu lm tr ci cho Bao T. Thy khi bc ln, ch

u vi vng ko qun n, ngi khng kp mc o, khng kp i m, v tng c gic tht. Vua U Minh v Ba ngi trn lu ung ru. Thy quang cnh y Bao Ti ngt, cn ch hu b nh la gin d ra v. Chnao lu Thn Hu ko qun vo nh, Vua bo t la lhng s b la nn khng ai cu vin na. Vua v Ba u b git.

Ly sn ci mt pht, Bao T kia lm ht ch hu.Bi Vinh

Bo nhBo: ci bt nc, nh: ci bng. Hai vt rt mon

manh. Kinh Kim Cng c cu: Nht thit hu vi php nhmng o bo nh (Vic i nh gic chim bao, nh gic, nh ci bng).

Chic thuyn bo nh xp x mt ghnh.

Cung On


59/1084

Bo Cht, nng, sao tm ch thnh thuc chn (ni v

huc).Thuc bo ch mi phn r rng.

Lc Vn Tin

Bo LcTn mt th hnh pht gh gm do Vua Tn ch r

ch Lit N truyn chp: Mt ct ng bi m, di cht la, bt ngi c ti leo ln, khi no chu khng n

c nng th ri xung m cht. (Bo: t, lc: t la).Thy lao bo lc, ngc hnh gm thay!

i Nam Quc S

Bo ThaiBo: a con ang cn trong ci bc trong bng m

hai: c mang.Bo thai hn nhn duyn.

Phan Trn

Bo TrchBo: o ngoi, trch: o lt mnh. Kinh Thi: ng bng trch (Cng chung o ngoi, cng chung o lt).

Ngh tnh bo trch, chung cnh gian lao.Th C

Bo n


60/1084

Bo: tr, n: nBo n ri s tr th.

Kim Vn Kiu

Bo n ChuBo: tr, n: n, chu: ht ngc. Tam Tn K: Ngy x ngi cu c Cn Minh Tr, git ln t ch, li cn nm trong ming c. Vua Hn Vn nm mng cu cu vi nh vua xin ly gip li cu ra. Hm sau Vua chi h qu trng thy mt con c ln cn vng ch

Vua cho bt c ly li cu ra ri th i. Ba ngy sau Vuc bn h hai ht minh chu ln v p. Ngi t hhi chng c tr n cho ta?

Bo Bin

Do cu: Bo bin h vn (Con bo ha vn p nhon cp). Dng T Php ngn: Ly bin tc bo, bo bic h (Chn ha th thnh beo, beo ha th thnh cpNgi ngho hn tr nn hin t.

Dng nanh vut n k bo bin.Th C

Bo BBo: p tr li, p: tr li. Tr nhng iu ngi

thi n cho mnh. To ng thi: Bo p khng t nhim tn (Lo b bo p cn thanh kim).

Ti xin bo p cht tnh cho ng.


61/1084

Lc Vn Tin

Bo c Th CngBo: tr li, c: n c, th: tr li, cng: cng n.

p cng c, tr li cng n.Gm cu bo c th cng.

Lc Vn Tin

Bo HiuBo: p tr li, hiu: ht lng th phng cha m.

L b bo hiu, l ng lp thn.Lc Vn Tin

Bo PhcBo: p tr li, phc: tr li. Dng ni v bo c

Ngn B thi: Bo phc nht h tn (Bo phc r l gpo tri bo phc chn gh.

Kim Vn Kiu

Bo TipBo: em tin n, tip: tin thng trn.

Tnh ngy thng nhng mong tin bo tip.Ht Ni

Bo Th

Bo: tr li, th: mt ni cm tc ln lao nui trong lnM c ai tr n n ha bo th m c ai.


62/1084

Nh Mai

Bo ngBo: tr li, ng: p li mt cch linh nghim. L

ht: C thi hnh ra, tt c tr li, c cm thi c nNhng iu mnh c hng by gi, du l u ha hau phc cng u do bo ng m ra c.

Thit tri bo ng l ny rt ng.Lc Vn Tin

Bo Xun iuTi ni C Ch, c th chim ging nh b cu nhn

h hn sc lng vng v xanh. Mi nm n thng ginhng hai th chim ku: "Xun n, xun n". Qua thng bhng t th ku: "Xun i, xun i". Nhng ngi hi tr

i ging chim ny l chim bo xun (Bo xun iu) vn t tn l chim gi xun (Hon xun iu)

Bo Hbo: dng tay khng m bt, h: cp. Ngha bng: L

hng vic hung tn, nng ny. Bo h ban h t nhi v hBt cp tay khng, li sng m qua, cht th ng trch).Tnh hay bo h quen.

Trinh Th

Bo CiBo: qu, ci: ci lng.


63/1084

C sen bo ci, tn lng trng phan.Phan Trn

Bo HBo: gi gn, h: gip .

Cc quan bo h a ngay xung thuyn.Lc Vn Tin

Bo KimBo: qu, kim: cy gm. Qu Trc lc i s ngan

ua ni T Qun . T Qun thch thanh Bo Kim cQu Trc lm nhng khng tin ni ra. Qu Trc cng bih nhng v mnh hin ang i s mt nc ln nn chi eo thanh gm y. Trong bng nguyn cho T

Qun. n lc i s xong tr v, Trc em gm n

ng T Qun th T mt. Qu Trc mi treo thanm cy cnh ngi m ca T.Mt bn bo kim mt bn t b.

Nh Mai

Bo LnhBo: gnh trch nhim, lnh: nhn mt ngi hay mt g.

Bt ngi bo lnh lm t cung chiu.Kim Vn Kiu

Bo Ph


64/1084

Bo: gi gn, ph: gip .Cha ti i ng, bo ph y ai.

Hnh Thc Ca

Bo TrngBo: gi gn, trng: nng n, quan h. Ly vic gi ghn th lm quan trng.

Liu xin bo trng phi ng.Hoa Tin

Bo VtBo: qu bu, vt: nhng ci c trong khong tri

Vt qu.bao nhiu bo vt kim ngn.

Hnh Thc Ca

Bt mBt: tm, m: ting. Tm th ting v m nhc: b

ing snh), th (ting trng t), cch (ting trng damc (ting m g), thch (ting ), kim (ting chin

ng), ty (ting dy n), trc (ting ng so tre). Nghhng thng: m nhc.Trng tam nghim, nhc bt m.

Nh Mai

Bt BuBt: tm bu: v t u . Tm th u ca tin:


65/1084

Qut ca Hn Chung Ly.Dp ca L ng Tn.

u rc ca L Thit Quy.hanh gm ca Tu Quc Cu.

Gi bng ca Lm Thi Ha.

ng tiu ca Hn Tng T.Gy ca ng Trng Qu Lo.

ng sen ca H Tin C.C bt bu mn v chng ra.

Lc Vn Tin

Bt ngBt: tm, ng: cy ng ng. Trong gia nh h Hn c

ngi con u lm T Tng, gia sn c trng cy ngng nn ngi ta gi l "Hn gia ng mc" (Cy ng

ng nh h Hn).Ka nh ng qu, n sn bt ng.Nh Mai

Bt LonBt: dp cho yn, lon: gic gi, cp trm.

Cn bt lon yn vn tu v.Si Vi

Bt NhDo ch Phn Prajna l tr tu, thot ly c nhng t

ng hc m by b.


66/1084

No thuyn bt nh ca ng u?Th C

Bt QuiBt: tm, qui: qu. Tm qu: cn, khm, cn, ch

n, ly, khn, oi. Theo Kinh Dch th lng nghi sanh tng, t tng sanh bt qui.

S trng bt qui, tinh thng ng hnh.Th C

Bt TinBt: tm, tin: v tin. Bt tin: Hn Chung Ly, Trn

Qu Lo, Hn Tng T, L Thit Quy, To Quc C ng Tn, Lm Thi Ha, H Tin C.

Non Bng lai bc ti, Si vui vi Bt tin.

Si Vi

Bt TiuBt: nh gic, tiu: dp gic. nh dp gic gi tron

c.

Tin nghi bt tiu, vic ngoi ng nhung.Kim Vn Kiu

Bt TrnBt: tm, trn: qu. Tm mn n thin h cho l ngon v

u nht: gan rng, ty phng, thai con bo, ui c gh th t c mi i i bn ta u nh n heo co


67/1084

C ni cho tm th sau ny l bt trn: yn so, hi smo ng, hu x, lc cn, cu khng, t b, hng chng.

Bt trn chng mi gii lng cho qua.Trinh Th

Bt Trn K PhngTm phng thuc l tr bnh.

Li thng bt trn k phng.Lc Vn Tin

Bt VBi thuc gm c tm v.

Thp tuyn bt v sn dnh mt thang.Lc Vn Tin

Bu NcBu: qu bu, nc: nc nh. Ca bu ca nc nh

Do cu: S quc v d vi bu, duy d thin nhn vi bNc S khng c g l qu, ly ngi hay lm qu

Ngha bng: Ngi ti gii.

Ri run bu nc hng tri snh nhau.Hoa Tin

Bc uTn chm sao c 7 ci mc bc cc, cn gi l th

nh. Bc u honh thin d dc lan. (Bc u ngang trm khuya). Tn v thn ch sao Bc u.


68/1084

Bc u, nam to chia t hu.Th C

Bc KhuytBc: phng bc, quyt: ci lu canh ca cun

Ngy xa bao gi ngi ta cng dng ci quyt nm vha bc cung in, nn gi l bc quyt nm v pha bung in, nn gi l bc quyt. Tuy th V ng cung cng quyt v bc quyt (tc Thng long quyt (hnng) v Huyn v quyt (hng bc)).

Sa m o ly v bc quyt, ngn quang minh hun mtm tm can.Vn t V Tnh v Ng Tng Chu

Bc L

Bc: phng bc, l: xm. Tn mt khc nhc dm dVua Tr t ra. V sau xm k n gi l bc l, ni hay chng khc nhc dm ao.

Ka bc l nga xe sum hp, mi tnh duyn khen kkho dt du.

Ph C

Bc NamTn hai phng trong bn hng. Hai phng ny

hi nhau, dng ch v xa cch hoc ni n s gp gh khn.

Xin ng ra d bc nam.


69/1084

Ca Dao

Bc QuytXem bc khuyt

Bc ThnBc: phng bc, thn: sao. Mt ta tinh t v

hng bc, cn gi l Bc cc.Bc thn mc x x,

Ch em thc dy lo ngh i bun.

Ca Dao

Bn SDo ch x tc. X: bn, tc: con s (ng ra l co

ng). Ngy xa u Nghi v con cng bnh phong, b

ai bn trng mt cng th g con gi cho. L Uyn tng Cao T bn trng v c v. V sau ng Ca

lp con ca u Nghi lm Hong Hu. Ngha bng: H hoc kn r.

Lng cung kim rp ranh bn s.

Cung On

Bng HonBng: nc gp lnh ng li, hon: vi la. Sch Lan

Hong k chp: Thm Hu Vn mt mnh ngi trong nhc bng thy mt ngi con gi i vo, em theo mt chun ua t. Lc b i i thi ma hi hi nh


70/1084

. Ngi con gi nh chiu gi dng ci khung quay mh quay t tng si, tng si khng dt. c mt cu

ng Thm v ni: "y l bng t (t trong sut nh bnng c th dt thnh bng hon". Ni on lin bin mhm dt thnh bng hon v lm mt ci qut, ma h

m trong tay, khng qut vn mt.

Bng HBng: nc gp lnh ng li, h: ci bu. Hai cht

ong sng c. Mu bng pha l li ng bng th m

gi u c th trng thy r rng tnh cht trong trna n. Th c:

Lc Dng thn hu nh tng vn.Nht phin bng tm ti ngc h.

Ngha l:

Lc Dng bn hu nh cng hi.Mt tm lng bng ti ngc h.Bng h ri xung lm than.

T Tnh Khc

Bng NhnBng: xem ch Bng h, nhn: ngi. Ngi ng trng tuyt. Tri huyn H Sch nm mng thy mnh nn phin bng tr chuyn cng ngi ng di phing. C k gii thch gic mng y nh vy: "ng trng thuc v dng, ng di bng thuc v m".

cu chu n m dn tc v chn . n H Sch


71/1084

m cho m dng lin lc vi nhau, tc l ng lm mii vy. V sau hai ch bng nhn dng ch ngi l

mi.S tnh ng vi bng nhn.

Kim Vn Kiu

Bng SnBng: xem trn, sn: ni. Dng Quc Trung i Vu

ng Huyn Tng, tnh ngi tham lam, kt b nng c. C ngi khuyn tng duyn sao khng

hp bn vi k tay chn ca Quc Trung th Duyn tr li vi cc ng th Dng Quc Trung nh l ni Thn. Nhng ti ch xem nh l mt hn ni Thi Sn bnng m thi, n khi mt tri ln lm cho tan r th bc ng cn nng ta vo u c na?".

Ni bng khi thy mt tri hn tan.Nh Mai

Bng TiuBng: xem trn, tiu: tan ra nc.

Thnh ra c tt kh phn bng tiu.Hoa iu Tranh Nng

Bng TuytBng: nh trn, tuyt: hi nc trn khng trung gp k

nh ng li v ri xung. Bng tuyt l hai cht tronng. Ngha bng: thanh khit.


72/1084

Thi nh bng tuyt cht hng ph phong.Kim Vn Kiu

BngTn th chim rt ln. Trang T: C mt con chim tn

ng, lng nh ni Thi Sn, cnh nh my ln trn tr th bay mt ln n 3000 dm. Ngha bng: dng i k anh hng ch kh ln lao.

Cn bng ph sc rng my phi th.Phan Trn

oc dng ch ng s xa xi.Cnh bng khi nhy gi xa.

Nh Mai

Bng Hu

Bng: b bn, hu: bn.Ngha bng hu, bo trung trinh.Nh Mai

Bt Bnh

Bt: khng, bnh: cng bng, ngay thng. Hn th: Hn thin h t bt bnh (Hng vng v thin h sa hng iu bt bnh).

Chng qua l s bt bnh.hay

Gia ng du thy bt bnh m than.t bnh li c ngha: khng p trong d. L Thng


73/1084

hi: Trung tm dic bt bnh (Trong lng cng bt bnh).Bt bnh ni trn ng ng sm vang.

Kim Vn Kiu

Bt ngBt: chng, ng: cng nhau. Chng ging nhau.

V u y phc bt ng.Nh Mai

Bt ngBt: chng. ng: lay chuyn, hot ng, ng chm.

M ta bt ng na ngi sinh nghi.Kim Vn Kiu

Bt KBt: chng, k: hn. Khng ng c m c, khng h

m gp.Gp cn v gi tai bay bt k.

Kim Vn Kiu

Bt MinhBt: chng, minh: sng.Trch Vua thng bt minh.

Nh Mai

Bt Nhn


74/1084

Bt: chng, nhn: lng thng ngi.Tung v ngha bt nhn.

Kim Vn Kiu

Bt PhpBt: chng, php: php. Chng theo lut php.Lm iu bt php ti th ti ai.

Nh Mai

Bt Si Bt LungBt: chng, si: ngy ng, bt: chng, lung: ic. Do c

t si bt lung, bt tc a c a cng (Chng ngy chnic khng th lm ng gia b gia c). i Vua n

i Tng, Quch T Nghi c ngi con tn Ai, kt duyi Thng Binh cng cha. Hai v chng khng

ng c. Ai bo v: "Mnh ng c cy con Vua, cha thng thm lm Vua y thi". Cng cha vo tu vi ng. Vua bo: "Chng con bo vy m ng y. N

Quch mun lm Thin T th thin h u c v vi taNi on Vua an i, bo cng cha v vi chng. Quc

Nghi bit chuyn, giam con li on vo triu chu tVua ng ni: "Bt si bt lung, bt tc a c a cng".

Bt TiBt: chng, ti: c th lm c vic.

Qun rng ci k bt ti th.Lc Vn Tin


75/1084

Bt Tri Bt UnBt: chng, tri: bit, bt: chng, un: gin. Do cu lu

g: Nhn bt tri nhi bt un, bt dit qun t h? (Nga khng bit sc mnh m mnh khng gin, chng cng c qun t ?)

Bt tri nhi bt un, hu c tt hu ln.Si Vi

Bt ViH L, qun Dng ch, mt nh thng mi l

i Tn, bun bn t Triu. Lc by gi, Trang TnVng tc D Nhn b bt lm con tin t Triu. Bt Vi m tin bc mu cho Trang Tng Vng c v l

Vua, li dng cho Tng Vng mt ngi thip c

ha nhng Vng khng hay bit g c. Ngi thip sanc mt ngi con tn l Chnh, tc Tn Thy Honhy Hong tn Bt Vi lm Trng Ph. L Bt Vi t thni Thi Hu (tc ngi thip c), v sau s Thy Hon ti nn t st. Bt vi c lm b L Th Xun Thu cho eeo trc quc mn, h ai sa c mt ch thng ch

gn vng. Sau mt thi gian, khng ai sa c mem xut bn.

Bt Vi g v D Nhn ly lm.Lc Vn Tin

Bu Tri


76/1084

Do ch H thin (H: bu, thin: tri). Phi Tn hc n, gp Trng Thn thng treo mt ci bu rt long c c tri t, trng sao. m n Trng cho y ng, nnc ngi gi l h cng (ng c bu

Ngha bng: Mi ngi ring mt ci.

Bu tri rong chim phong quang.Hoa Tin

B LiuDo ch "chit liu". cu B Kiu gn Trng An, m

hi bn b a nhau n bn cu, thng b mt nhnu tng nhau lm roi nga. Nn sau dng ch "b liu" h s tin bit.

Rng T b liu ln ng.Hoa Tin

B QuDo ch "chit qu". Trong mt bi i sch Khc S

cho rng thi cng nh l b mt nhnh qu tronng qu. n inh Dun thi: Nho h c nhn tn chit quBn c vui mng va b qu). C ngi li cho rng: T cng nh b c cnh qu trong cung trng. Nghhng thng: thi .

Mt mai b qu thim cung.Ca Dao

Bo H M Tan


77/1084

Nhng cnh bo va t hp vi nhau , vi tan gay v nhng m my cng vy. Bo, sng nh tai u khng th bit trc c, my, gi thi bay i ng khng ai bit trc c. Nn dng v vi nhni g khng c tnh cch bn vng, t hp khng chng.

Ri y bo hp my tan.Kim Vn Kiu

B RngB: bc thm trong cung Vua. Rng: mt con vt tron

n con vt linh thing (t linh: long, ln, quy, phng). KinDch c cu: "Long phi ti thin" dng v con rng vVua, nn sau dng con rng tng trng cho Vua nh rng, thuyn rng, mt rng.

Thnh lin mong tin b rng.

Chinh Ph Ngm

B TB: xem ch trn, t: cho m i. Co t Vua m

i ni tn knh t rng k by ti khng dm ni thng vVua, ch ni vi ci b m thi.

B t vng ch c truyn.Hoa Tin

B iB: dng ch mt ci g mnh mng rng ln, i: tn

u. Tnh yu mnh mng nh b.


78/1084

Lm cho b i khi y khi vi.Kim Vn Kiu

B DuB v rung du. Do bn ch: Thng hi tang i

B c rung du)vit tt li. Theo thn tin truyn: Tahp nin vi nht bin, thng hi bin vi tan in (C 3m li c mt ln thay i, bin c ha thnh rung dung du ha thnh bin c). Ngha bng: thay i ln lao

Tri qua nhng cuc b du.

Kim Vn Kiu

B GicDo ch Gic hi. Pht ly vic gic ng lm tn ch. B

ni gio dc ca Pht rng ln nh b. Ai

iu thn tc l qua b gic, nhng k cha c gig th cn bn m.L bum gm thi gi t b gic, donh m nh ch k

trm lun.Chiu L

B HonDo ch: Hon hi. Nhng ngi ra lm quan khi thn

hi gin b nhng mi bp bnh nh con thuey62n i gi nn lc v hu ngi ta gi l n bn (Hon hi bo chu k ngn: B hon sng to, n bn). Ti

u n th di ch : Nhan Chn Khanh tn s c v


79/1084

bo rng: "t cht ngi c th th c v s thn, khng nn chm on trong b hon".

Cnh bum b hon mnh mang.Cung On

B KhDo ch: Kh hi. Ch nh Pht v nhng ni kh

mnh mng nh l gia b.Bt trong b kh, bo u bn m.

Cung On

Bn TngKinh Thi: Huynh huch v tng, ngoi ng k v

Anh em nh nhau bn tng, nhng chng vi nhng kn gy s). Huch tng: dng ni anh em bt ha.

D khi chnh lch bn tng cng ngui.Quc S Din Ca

Bnh CnBnh: bnh tt, cn: ci r, ngun gc.

Bnh cn khng l du quanh.Bch Cu K Ng

Bp TriDo ch thin tr. Tn mt chm sao gm c 6 ngi sa

h vic nu n (Thin: tri, tr: bp).Bp tri sn hay sao?


80/1084

Bch Cu K Ng

Bi HoiBi: thng xt, hoi: nh trng.

Nh chng thng chng lng sao bi hoi.Hnh Thc Ca

Bi HoanBi: nh trn, hoan: vui v. au n v vui v ln ln.

Bi hoan my ni m chy trng cao.Kim Vn Kiu

Bi TBi: nh trn, t: tnh thng yu.

Mnh mng ca bt bi t hp ai.

Phan Trn

Bi ThitBi: nh trn, thit: rt.

Lng thip ring bi thit m thi.

Chinh Ph Ngm

Bi ThuBi: nh trn, thu: ma thu. Cnh sc ma thu tiu i

un b khin ngi ta thng xt. S T: Bi tai thu chi

h d (au xt thay kh tri ma thu).Gi n bi thu i k c hn .


81/1084

Cung On

Bi ThngBi: nh trn, thng: au n.

Kh bi thng sc nc h lc hoa.Cung On

Bi TinB: da, tin: roi.

Git b tin sp sn vo ra tay.Kim Vn Kiu

B Cc Thi LaiB: vn en ti. Cc: rt, ht sc. Thi:tt. Lai: li. K

o n ci ch ht sc xu tc th bt u tt tr l

Ngha thng thng: Cuc i lun chuyn ht thnh uy, ht suy n thnh. Xem: B Thi.

Trong c b cc thi lai.Lc Vn Tin

B Sc T PhongB: kia, sc: keo bn, t: y, phong: di do. Do chong b, sc th (Hn bn ny, km bn kia). nc bn ny mt bn kia.

L g b sc t phong.

Kim Vn Kiu


82/1084

B ThiTn qu b v qu thi. Tri giao thng c thng su

h gi l thi, nu khng thng sut th gi l b. Vn s ku gi l b, khi tt gi l thi. Ngha thng thng: xu t

Phng ln bit thnh suy b thi.Lc Sc Tranh Cng

B ThB: kia, th: y.

ng rng b th nht th.

Kim Vn Kiu

B VnB: xu, vn: kh s ca mt quc gia, ca mt ngi...

Gp tun b vn gian trun khng ni.

Hnh Thc Ca

BchTc Bch Ngc. Tn mt ngi thip ca Nh Na

Vng. Trong bi c Bch Ngc ca c cu: Bch Ngc ti

ia n bt cm phan qu c (Bch Ngc gi nh nghhng dm vinh ph qu). V sau ch bch ngc dng h gi nh tm thng hoc y t.

Li nh Bch quyt liu cho xong.Phan Trn

Bch


83/1084

Tc Bch Ngc. Tn mt ngi thip ca Nh NaVng. Trong bi c Bch Ngc ca c cu: Bch Ngc tiia n bt cm phan qu c (Bch Ngc gi nh nghhng dm vinh ph qu). V sau ch bch ngc dng h gi nh tm thng hoc y t.

Li nh Bch quyt liu cho xong.Phan Trn

Bch HuytBch: xanh, huyt: mu. Trang T: Trnh Hong ng

i Chu Linh Vng bit php l. Mt hm c ngi xhc em dng mt con ngi ta bng ngc v gng . Hong tu l nh thnh c ca Vua mi cc nhng cng vt y. Ngi nc Chu cho Hong xu nnh nn c Vua yu, bn git i. Huyt chy thn

gc xanh, cn thi hi bin u mt. (Theo Thp Di K

Bch YBch: vch, y: o. Th mn may bng vi hay bng hn

ng che vch.V may mn ng duyn ai c tr, nt bch y cho ch

bi no ri.Tn Cung N On Bi Cng

Bch Trung Hu NhBch: vch, trung: gia, hu: c, nh: tai. Tc ng t

Rn c m ch vch c tai. N ha bn : vi c du kn


84/1084


85/1084


86/1084


87/1084

Bin HaBin: nh trn, ha: thay i mt cch t nhin. Ngh

hng thng: thay i.No tng bin ha nhng vui yn lnh.

Hnh Thc Ca

Bin BchBin: tranh lun iu phi tri, bch: trng, r rng. Trn

y nhng l l ci cho c r rng.Quyt nagy bin bch mt b.

Kim Vn Kiu

Bin BitBin: xem xt phn bit, bit: phn chia.

Tic khng bin bit ng chu.

i Nam Quc S

Bin ChitBin: nh trn, chit: phn on.

Biu tu bin chit thit thch minh.

i Nam Quc S

Bin OanBin: tranh lun iu phi tri, oan: b khut v mt vi

t bnh, khng c m ngi ta nghi cho mnh.

Thin lao bit c bao gi bin oan.Nh Mai


88/1084

Bin TinhBin: ci bng g sn son thip vng, tinh: l c th

c tua. Khi Vua ban li khen thng cho mt ngi nhng thu vo c tinh (hoc sinh) hay khc vo tm bi

bi sai li thy bin tinh ch bi.Hoa Tin

Bin ThcNgi i chin quc t Mc, h Trnh tn Vi

Nhn (Bin Thc l mt tn danh y rt xa). T thi HiVin Hong c ch ny ri. V sau v mun ca tni ca (Vit Nhn nn ngi ta gi l bin thc), rng Tang Qun truyn dy nn Bin Thc tinh thn y thut. Ght Bin Thc ti gii hn mnh, mt ng ng

trong triu cho ngi m st. Sch thuc ca ng i vit rt kh hiu v th nn nhiu ngi ch thch khhau.

Bit Ly

Bit: chia ra, ring ra, ly: la. T gi mt ngi no i.Nghn cu trn trng, trm li bit ly.

Nh Mai

Binh Cch


89/1084

m... Vt dng ch nhng ngi cm cc th kh giy. Cch: da thuc ri. M o gip lm bng da thu

Ngha bng: gic gi.Gp cn binh cch ngho nn cng thng.

Kim Vn Kiu

Binh aoBinh: nh trn, ao: dao. Ngha bng: gic gi.

i xa my trn binh ao.Hoa Tin

Binh oBinh: nh trn, gic gi, o: n.

Pht ao binh o quan thnh.Lc Vn Tin

Binh HuBinh: nh trn, hu: sau. Binh lnh theo sau.

L tin binh hu, khc k tp cng.Kim Vn Kiu

Binh MBinh: nh trn, m: nga. Trong qun lnh bao gi cn

rt nhiu nga. Dng ni v qun lnh.Quyt em binh m b n tm quanh.

Nh Mai


90/1084


91/1084

Binh UyBinh: nh trn, uy: oai nghi hng cng.

Binh uy t y sm ran trong ngoi.Kim Vn Kiu

Bnh(Bnh Tuyn) Tn khu vn ca Vua Hn V lm t

Cn Minh Tr.Gic, Bnh hai v thanh tao mt ln.

Hoa Tin

Bnh BngBnh: bo, bng: tn th c. Bo lnh nh trn m

c khng c ch nht nh. C bng mi khi gi thi bai u i khng ai bit trc s dng li ni no. Ngh

ng: tri ni, khng c ch nht nh.Bnh bng cn cht xa xi.

Kim Vn Kiu

Bnh ChngTn mt ta nh gm c ba cng th: thng th, trun

h v mn h. Ti ta bnh chng ng quan ln nht l ng. Thit lp t i ng.

Sang yu sm d ta Bnh Chng.Hoa Tin

Bnh Dn


92/1084

Tn t. Xa Vua Nghu ng .Bnh Dng nht nguyt rng kiu.

i Nam Quc S

Bnh a Ba oBnh: bng, a: t, ba: sng nh, o: sng ln. ng ni sng. Ngha bng: Nhng hon nn, nhng vi

n lao xy n mt cch bt thnh lnh.Bnh a ba o, mt pht xa trng my bc.

Vn T

Bnh KhangTn mt xm nh Tng An (kinh ) bn Tu. X

y dnh ring cho bn ca k . Mi nm, sau khi thi c ng tn s thng n y tiu khin.

Bnh khang nn n by lu.Kim Vn Kiu

Bnh KhngBnh: yn n, khng: yn vui.

Tin a hai ch bnh khng vi lng.Phan Trn

Bnh LngBnh: bo, lng: sng (Xem ch bo nc).

Mnh duyn bnh lng cn nong n.Tn Th Tng


93/1084

Bnh MinhBnh: ngay thng, minh: sng. Tri bt u sng.

Ra i va thu bnh minh.Lc Vn Tin

Bnh NinhBnh: yn n, ninh: yn.

Anh thong th, ch bnh ninh, c mng.Phan Trn

Bnh Nguyn Quni chin quc, con Triu V Linh Vng, tn Thn

c phong t Bnh Nguyn, lm tng nc Tririu b Tn vy rt gp mi dng Mao Toi c hn v

, li cu cu vi Tn Lng Qun Ngy, bn gi vnc nc Triu. Bnh Nguyn Qun tnh hiu khch, lo trong nh thc khch cng trn 3000 ngi. ng t cu: Bt tri can m hng thy th, Lnh nhn kh

c Bnh Nguyn Qun (Bit ai gan rut nh mnh, khi

gi li nh n Bnh Nguyn Qun).Mua t thu ly tng Bnh Nguyn Qun.Hoi C Ngm

Bnh SaBnh: bng, sa: ct. Bi ct bng phng rng ln.

Chi ng tung li bi bnh sa.


94/1084

Th C

Bnh SiBnh: ci bnh, si: ri. Bnh ng nc cam l tc th

c php khi cng t, thy cha ri th nc y khn phng hng.

Thiu b son bnh si, thiu tch trng c sa.Si Vi

Bnh SanhBnh: thng, sinh: sng. Trong cuc i sng c

mnh. Lun ng: Cu yu bt vong bnh sinh chi ngn (it yu l khng qun li ni trong lc mnh cn sng).

N bnh sinh, ni tc t cha n.Hoa Tin

Bnh TBnh: thng, t: xa, vic qua. o Tim thi: X

ch din c lo, Huy chng o bnh t (Dn tic mi ba. Cn chn thut bnh t).

Ngha bnh t cha h quen bit.Th C

Bnh ThnhDo bn ch a bnh thin thnh trong Kinh thi. a bn

a sang t chc li di t, thin thnh: lm cho nho n n trn tri. N ha bn : Sa san m i vi c ua


95/1084


96/1084

ng hay theo.Gn soi may c nh ring bng tha.

Hoa Tin

B oB: i trn, o: trn. Trn trnh. Nhng ngi c tn trnh th gi l b o. T truyn: Tr vi b o chTr l mt ng Vua khin ngi ta phi trn trnh).

Khu khi hm n t nhng b o.Nh Mai

B Th cy cao, to chng 10, 12 thc, l hnh trn, h

ng lm trng ht nim Pht. c Pht Thch Ca gi cy b trc khi gic ng. Ca b : ca Ph

Cng nhau nng ca b .Kim Vn Kiu

B LiuTh cy thy dng, yu t nht trong loi cy. C

Duyt v Gin Vn cng tui. Nhng Duyt ru tc u b, Gin Vn mi hi v sao, th Duyt p: "Th cht c liu thy ma thu n th ho rng ri, cn tng bh u c tri qua sng tuyt vn cn tt ti". Ch bu dng ch th cht yu ui, nht l n b.

Nt thn b liu, n ngh trc mai.Kim Vn Kiu


97/1084


98/1084


99/1084

B: bc, hnh: i. i chn.Ch em sm sa b hnh chi xun.

Kim Vn Kiu

B QuanTn mt b mch trong thn th.B quan bn t mch ngay ph hng.

Lc Vn Tin

B DiB: v vo, di: thiu st. Thm vo nhng ch thiu s

B di cn chuyn trch tin.i Nam Quc S

B ThinB: v, thin: tri. Tng truyn b N Oa, con gi Vu

hc Hy i Thng c thng luyn ng sc vi. Ngha bng: Cng c ln lao.

Long chc qun b thin dc nht.Lc Sc Tranh Cng

Bc PhngBc: bi, phng: chim phng, mt trong bn con vt lin

hing (long, ln. quy, phng), em li im lnh v ch ci thi bnh mi xut hin. Con mi gi l hong v co

c phng. T truyn: Th xem bi th c nn g con gho Kim Tr n khn ? Bi c m t u rt tt: Ph n


100/1084


101/1084

Ra tung trn Bc trong du.Kim Vn Kiu

Bc BchBc: phi ra, bch: t by. By t mt cch r rng.

My li bc bch dng th cho nng.N T Ti

Bc HinBc: si nng, hin: dng. Dng s si nng.

ng c ngi lm rung ngi si nng thy m p dhu lm, mi bo v: "Nu ta em nh nng ny dng l

Vua hc s c trng thng" (Ngi lm rung kh dng Vua cng thiu thn lnh lo nh mnh nn ly vii nng lm qu). Ngha bng thng dng: Tng ph

uy tm thng nhng lng ht sc thnh knh.

Bi BnBi: chn thng dng ung ru, bn: mm. Ti

u.

Bi bn rn rp tr inh.Hoa Tin

Bi Cung X nhBi: chn, cung: ci cung, x: rn, nh: bng. L

Qung c ngi bn lu ngy khng n chi. ng hu n do v sao th n i bo: "Ln trc n mi t


102/1084

ng ru, trong chn y c con rn. Tuy hong s, ti vng nhng lc v th b bnh". Lc Qung ly lm l mc nh trn vch mnh c treo cy cung, bit u khnhi bng cung chiu xung m bn mnh li lm l rc Qung mi yu cu bn ngi li ch c v hi c th

khng, th ngi bn p l c con rn. Lc Qung mii thch l do cho bn r v ngi y lnh hn bnh. Nghng: Nghi ng mt cch m h huyn hoc.

Bi Chung

Do ch Hn chung. Theo l xa th khi no c chunong, ngi ta c lm l git tru t thn, on ly mu bo nhng ch chung b rn nt.

Khng nh tha bi chung ng H.Lc Sc Tranh Cng

Bi CBi: xy p, c: nn mng.

Cng ly trm tho bi c.Lc Sc Tranh Cng

Bi Hii ti i lui v b i khng t.

Lng th lai lng bi hi.Kim Vn Kiu

Bi Ti


103/1084

Bi: ngi mt bn, tip: n nhau, hi nhau. Ngi mn mi tip nhau.

V trong bi tip tic hoa.Nh Mai

BiMt th l ngy xa dng chp kinh Pht.

Sm khuya l bi phn my.Kim Vn Kiu

Bi DipBi: nh trn, dip: l.

Cu kinh bi dip vn th ha.Chu Mnh Trinh

Bi HonBi: eo, hon: ngc. Th trang sc bng ngc dn

eo.Bng bi hon lp l trng thanh.

Cung On

Bi NghchBi: tri, nghch: tri ngc li.

Bi nghch bt hiu xin sa ming hm.Quan m Th Knh


104/1084


105/1084

Lo tiu lt t bn trnh.Lc Vn Tin

Bn XuBn: nh trn, xu: chy n.

Li danh quen thi bn xu.Th C

Bn BDo ch T hi. Ngy xa Trung Quc cho rng ngo

n ci ca mnh c b bao bc. Trung Quc gi l hi nrong bin) v ngoi quc l hi ngoi (ngoi bin).

Trn giang san bn b cng l nh.Nguyn Cng Tr

Bng(non) Tn hn o trong Bt Hi, tng truyn c ti. Trong Bt Hi c: Bng Lai, Phng Trng, Din

Chu. Xung quanh ba o ny bao bc mt bin nc ru gi l nc nhc (nhc thy) khng ni mt h

i. Non bng tc l ni tin . Ngha bng: Ch p hch th.Ny vn Lng, ny tranh non Bng.

Hoa TinBng lai cn gi l bng h. Phng trng: Phng h Dinh chu: Dinh h. Ba hn o ny hnh ging b

u (h: bu ru). Nhng ch trn ny cn dng n


106/1084


107/1084

Bng: tn th c hao nh thng bay theo gi, tt: moi tre c gai. Do my ch: tt mn bng h (Ca bne, nh lp c bng). Ni ca k ngho nn.

Lc v ng ht tng bng tt.Nguyn Cng Tr

Bi HngNgi i ng, hng thi, i ngao du cc ni, g

mt tin n a cho chng mt bi thi c 4 cu:Nht m qunh tng bch cm sanh,

Nguyn sng o tn kin Vn Anh.am kiu tin th thn tin qut,

H tt khi khu thng Ngc kinh.Mt ung qunh tng, trm cm sanh,

Nguyn sng tn thuc, thy Vn Anh.

Cu Lam vn ch thn tin , vt v lm chi n Ngnh.)au Bi Hng i ngang qua mt ci qun, kht nc vin ung, thy c mt b gi. B gi bo ngi con gi

Vn Anh bng nc ra. Bi Hng thy p mi xin cm v. B gi bo hin b c ci ci ngc, h Hng ki

c ci chy ngc tn thuc th b g. Bi Hng nhn cho ci chy, em n lm snh l v c v. Xeam Kiu.

Bi Hng kia d bit dy no no.Phan Trn

Bun Vn


108/1084


109/1084

C

Ca CaCa hoc kha. Ting c. Xa gi anh bng ca. ng

i ng cn gi cha l ca, hoc cha i vi con tng l ca. Hai ch ca ca dng gi anh.Ca ca sao chng chu i?

Lc Vn Tin

Ca LuCa: a ting di v c nhc iu, lu: lu. Lu con h

hng ca ht y.Th ca lu d khc canh di.

Cung On

Ca NgmCa: nh trn, ngm: c ting di ra v c ln xun

ing.Pha ngh thi ha mi ca ngm.

Kim Vn Kiu

Ca NhiCa: nh trn, nhi: ngi.

m Tin nng cng xa l ca nhi.Kim Vn Kiu


110/1084


111/1084

ng ch ni duyt lm s sch.Cc l ln gi s xanh mun i.

i Nam Quc S

Cc PhngCc: ci gc, phng: xem ch bc phng. Gc bn gy tr hnh chim phng. Xem: Gc phng.

Cc phng chen bng lt ng my, lp lnh tronggng da bch ngc.

Tn Cung N On Bi Cng

Cch Cu nh TnCch: b ci c (cch mnh: b mnh ca Vua v Vu

hu mnh ca Tri), cu: c, nh: ly ci g mi, tn: m c theo mi. C khi ch rt li hai ch ni cho g

Cch nh hoc nh cch.Sau toan cch cu nh tn.

Trinh Th

Cch Tr

Cch: ngn chia ra, tr: ngn li. Xa cch v b vic oc vt g ngn li khng cho gn gi nhau.Ni qu cch tr, ni mnh trun chuyn.

Phan Trn

Cch Vt Tr TriCch v t: thu l m i s v t tr tri: bit cho n cn


112/1084

c.Nhiu b cch vt tr tri.

Trinh Th

Ci Quan Lun nhCi: trm, chp ln, quan (quan ti): ci hm, lun: bun, nh: n nh, xc nh. Nguyn c cu: Ci quan snh (Ci quan: y np hm, s: cng vic, nh: nhng thay i). Tn Th Lu Ngh truyn: i trng phi quan s phng nh (k i trng phu n lc

p hm s nghip mi n nh). V sau ngi ta i : ci quan nh lun c ngha: n lc y np hm mhn bit c ngi hay k d.

Ci Th

Ci: trm, th: i. Sut trong mt i khng ai ci. Hng Vng: Lc bt sn h, kh ci th (Sc nh n, Khi trm i).

Anh hng ci th pht u l lng.Lc Vn Tin

Ci CanhCi: thay i, canh: sa i.

Ci canh vic nc suy i t y.Hnh Thc Ca

Ci N u n


113/1084

Ci: sa i, nguyn: u. Ngy xa, sau khi ln ngc mt nm, Vua lin ci nguyn, khong t nin hiu vng khng na chng ci nguyn. n i Chin Qu

Ngy Hu Vng i Tam thp lc nin lm nguyn nin Hu Vng i thp t nin lm nguyn nin (i l

m nm u).Ci nguyn Thin c thnh Long Bin.

i Nam Quc S

Ci NhmCi: sa i, thay i. Nhm: gnh vc mt chc v g

Kim th ci nhm Nam bnh.Kim Vn Kiu

Ci Quan

Ci: thay i, quan: xem. Nhn khc hn trc.Nhc trng phong cnh nay ci quan.

Th C

Ci Tn

Ci: sa i, tn: chn. B ch c em chn vo mh mi khc.Bao gi ci tn thi hnh.

Phong Giao

Ci Tng Mu TnhCi: i tn : theo mu: m tnh: h . N x


114/1084

hng ngi trong Hong tc phm tc nng u phi cng mu tnh, ngha l i theo h m.

Ci tng mu tnh ai lao lu hnh.Hnh Thc Ca

Ci T Hon SanhCi: nh trn, t: cht, hon: li, sanh: sng. ang ch

m cho sng li.Php linh ci t hon sanh.

Nh Mai

Ci TrangCi: nh trn, trang: phc sc.

Ci trang bt ly Thy Hong thay.Nh Mai

Cam ChCam: ngt, ch: ngon.

Mi cam ch, l thn hn.Th C

Cam ngTn cy. Tn mt bi th. Thiu B tun hnh cc n

phng Nam ban b chnh tr hay tt ca VVng, lm nh di cy cam ng. Sau ngi ta c

n c ca Thiu B mi lm mt bi th i : ng cam n v che cho Thi u B. N ha bn :


115/1084

uan hay tt.c ca Mch Tu, ngm th cam ng.

Nh Mai

Cam LaNgi nc Tn, mn h khch ca L Bt Vi, thnminh. L Bt Vi mun sai Trng ng sang lm tnc Yn gip nc y. ng khng chu i, Bt Vh n ti thuyt khch ca Cam La, ng lin nhn l

Vua Tn bit Cam La c ti, mi cho 10 c xe. 100 ng

u i x nc Triu. Cam La khuyn Triu nn ct hnh dng cho Tn Tn tuyt giao vi Yn m kt lii Triu. Triu nghe li dng 3 thnh cho Tn, Tn khnai Trng ng sang gip nc Yn na. Triu bin trit giao vi Yn mi nh nc ny ly 30 thn

i ly 19 thnh v chia cho TnVua Tn phong cho Cam La lm Thng Khanh. Tuyn Cam La mi 12 tui c phong Tha Tng

h. Nhng chng may Cam La mt sm.Cam La sm gp cng xinh.

Lc Vn Tin

Cam LaiCam: ngt, lai: li. C ch Kh tn cam lai (Ht n

n ngt). Ngha bng: ht sng n cc, ht cc ng.

Hay l kh tn n ngy cam lai?Kim Vn Kiu


116/1084

Cam NgnCam: ngt, ngn: li ni.

Phi dng ch cam ngn.

Hnh Thc CaCam Tm

Cam: ngt, tm: lng. Ban u ngha l: "Lng lun lugh n nh ming thm ngt c k th m git mhoi trong lng". Nay theo ngha: bng lng, ph ch, thhch.

Tiu th trng mt dng cam tm.Kim Vn Kiu

Cam TonTn mt ci cung i nh Tn, xy dng li ni Ca

on.Khi Cam Ton m mt thc my.

Chinh Ph Ngm

Cam V Tng XaCam: ngt, v: ma, trn ma thch hp, tng: theo, xe. Bch L Trung, Tng trn T Chu, ni ting l mng quan rt tt. Trong ht b i hn, ng i ngang lin c

ma ln xung. Bn ch cam v tng xa dng khe

ng quan chnh tr gii hay c tnh tt.


117/1084


118/1084


119/1084

Can TrngCan: gan, trng: rut. Ngha bng: ngi c k

hch, hoc nhng iu tm s trong gan, trong rut.Bit u m gi can trng vo u.

Kim Vn Kiu

Cn KhnTn hai qu trong bt qui. Qu Cn tng tri, qu

Khn tng t. Nhng vt to ln nht trong tri t. Trhe ta, t ch ta. Ngha bng: cng n cha m.

Dc bo cn khn phc ti.Si Vi

ng trng mt ci g to ln s.Cn khn cn rng to oan cn di.

Phan Trn

Cn TonCn: trng nom gnh vc mt vic g. ton: trn vn.

Hin thnh ht sc cn ton.i Nam Quc S

Canh DchCanh: thay i, dch: i.

Lp canh dch ngi xa man mc, v tiu lng cnhc thn th.

Tng Ty H Ph


120/1084

Canh HaCanh: ni tip, ha: p li bi xng.

Ta n hy ghi cu canh ha.Tng Ty H Ph

Canh SnCanh: cy, sn: tc Hu Sn: tn t ngy xa, na

huc tnh H Nam. Mnh T: Y Don canh Hu Sn c (Y Don cy Hu Sn) .

Hiu hiu nhin iu V canh Sn.

Th C

Canh TcCanh: cy, tc: o. i Vua Nghiu, thin h ca ng

nh thi bnh thnh tr c cu: Nht xut chi tc, nht m

hi tc, to tnh nhi m, canh in nhi thc (Mt tri mc tm, mt tri ln th ngh. o ging m ung, cy runm n).

Di cng vui v bng tri Nghiu, dng ca oanh tc.Vn C

Canh ThipCanh: ch th by trong thp can v c ngha l tu

hip: giy. Mnh giy ghi chp ngy gi sinh ca i tri trao cho nhau khi l hi.

Hy a canh thip trc cm lm ghi.Kim Vn Kiu


121/1084

Canh TrngCanh: thay i, trng: dy. em dy n mi thay v

y n c. ng Trng Th: Trm v vi dy n cm t nu khng iu ha th xin tho ra thay dy mi n li c. Ngha thng thng: thay c i mi.

An nam li mi canh trng.i Nam Quc S

Cnh TrCnh: hnh sc phn phi mt cch c t p , t

c hiu bit, tm hn. Phong cnh xc ng n tm ha.

Cnh tr no hn cnh tr ny.B Huyn Thanh Quan

Cao DyDo ch: thin cao a hu (tri cao, t dy). n

ong tri t.Sao cho khng h vi trong cao dy.

Nh Mai

Cao nhYn mt tri ni Chit Giang, ngi qua k li t

p. Ngi ta thng a tin nhau y. Ngha thnh tin bit.

Xun nh thot do ra cao nh.


122/1084

Kim Vn Kiu

Cao ngCao: cao, ng: nh. Nh cao. Sch Vn Tuyn T

Thc Ch: "Dn ru cao ng mi thch". Cn c ngha: cha m (v ngi nh cao bao gng nhng cha m ). L Bch: Bo kim t cao nm gm t gi cao ng).

Cao HoangCao: ming m nho nh di qu tim, hoang: min

a mng ngn pha trn tri tim. T truyn: Tt bt kh , ti hoang chi thng cao chi h, cng chi bt h, hi bt cp, dc bt ch yn (Tt khng cha c v n ch hoang v di ch cao, khng th iu tr c

huc khng n ni). Vua nc Tn i Xun Thu ang, sai x qua Tn mi danh y l T Hon. Lc T Hoha n, Vua nm mng thy hai a con nt bo nhang ny c ti chc s hi chng ta, bit trn u bi?". Thng kia p: "My trn pha di ch cao, tan pha trn ch hoang chc s khng vic g". Lc T

Hon n, bt mch xong lin tu: "Bnh vo cao hoanhuc khng th no n c, chc cha khng khnh vo cao hoang tc l bnh khng th cha a.

Bnh ti cao hoang nh kh cha.

Cao Ln


123/1084

Cao: tht bo, lng: go ngon. Ngha bng: thc gon lnh ca nh quyn qu. ng th c chp: Nga ba i u c chc tam cng cng gi l ca

ng.Kho nh cao lng cng cah83ng vo.

L Thnh Tng

Cao MinhCao: cao, minh: sng. Ngi bn tnh tri sinh cao qu

ng sut. Hc thut hn ngi. Dng tn xng k

hc. Nhng gia nh giu sang ph qu (Cao minh chi giu hm k tht ngh: Nhng nh cao minh qu dm vo).

Cao minh mun i n trn chn tng.Nh Mai

Cao NinCao: ln, nin: tui. Dng ch cc c gi. Hn thVu hng l phng cao nin c chi o d (Trong hng n trng ngi gi c, l o xa vy).

Hai ng ln thn tui gi cao nin.

Phan Trn

Cao NghaCao: ln lao, ngha: vic theo ng li phi, phi lm

k: Cu Triu cao ngha, khc Tn binh hin danh dCu nc Triu l cao ngha, t khc qun Tn l lm t thanh danh vy).


124/1084

Gp Lu cao ngha, c nng tt i.Hoa Tin

Cao PhCao: cao, ph: g.

Ln trn cao ph ng trng.Th C

Cao SCao: cao, hn ngi. S: k c hc thc c hn

hm hnh cao thng gi l cao s. S k: L Trng Liuyn: Trng Lin tin sinh, T chi cao s d (L Trng Lin sinh l cao s nc T vy). Hu Hn th T Tr truym Tng c tang m, Tr n iu, t mt b sinh s c nh ri i (Sinh s: xem ch ny). Mi ngi ng

hin khng hiu sao, th lm Tng ni: chc ng y l NaChu Cao S T nh t (T nh t l bit hiu ca T Tem ch ny).

Lo Lai T i Chu, cao s.Nh Thp T Hiu

Cao TTn Lu Bang, t Qu, ngi t Bi. Lc cn Hn V

ang ni ting v chm cht bch x ni Mang Dcc by gi, con Tn Thy Hong l Tn Nh Th vic nuy n, Lu Bang v Hng V u ko qun v nh

i t Tn. Vua Hoi Vn mi c h n tron hai n i


125/1084

y Hm Dng trc th phong cho l Vua nc Tn (Ly Triu Cao git Tn Nh Th v lp T Anh l chi Tn Thy Hong). T Anh u hng Bi Cng. B

Cng chim c Hm Dng nhng khng ly g cim kho tng cung tht nh Tn li, on ko v b

hng, ng gi Hm Cc Quan v s uy lc ca HnV. K v lc lng th Hng V mnh hn Bi Cnhiu, nn qun s ca V khuyn V nn git Bi Cn khi lo v sau, nhng Hng V khng chu nghe. V sai Cng chiu binh mi m, tp hp ch hu hn 50 v

nh Hng V. Hai bn ging co vi nhau trong 5 nmt cuc Hng V thua v t t. Bi Cng thng nht thi. Nhng tng gii ca Hn Cao T l Trng Ln

Hn Tn, Phn Khoi, Tiu H...Gi nh lung lay l Vua Cao T,

Nhng ngi mt r l g Tiu H.

Cu HtCao T lun trn mnh nga rng r 5 nm tri ni Hng V nn c cu: Hn Cao T m thng c thi (Vua Hn Cao T trn mnh nga c thin h).

ng Cao T 5 nm thng m.

Lc Sc Tranh Cng

Cao Thm(su) Cao: cao, thm: su. Do ch: Thin cao hi th

Tri cao bin su). Ngha bng: rng ri to ln.

Nh n chn ch cao su.Kim Vn Kiu


126/1084

Co Gi Oai HmDo cu: H gi h oai: co mn oai hm. Quc sc

Cp bt c co. Co ni: "Ngi khng dm n tht u. Tri cho ta ln nht trong mun loi. Nu khng tgi hy i theo ta m xem". Co v h i n u th vu m u chy c. H khng bit rng chnh v mnh mh vt chy. Ngha bng: mn oai ngi ln, ngmnh da nt k khc. (h: con co, gi: mn, hp, oai: oai).

Nhng phng co gi oai hng gh thay!Tr Cc

Co KnhCo: con co, knh: c voi. Th c rt ln b, ng

a dng v vi nhng k hung bo. Ngha bng: gip.Co knh trc gi bu tri.

Phan Trn

Co TCo: ni cho ai bit u g, xin php. T: xin t bit.Lc ng co t xin lui.

Lc Vn Tin

Co ThCo: ni cho ai bit u th: nh n mnh lm m


127/1084

c g.Hai ln co th nghe r rng.

Hoa Tin

Co TngCo: c kh, tng: chn. Chn bng c kh. Nghng: chn mt cch vi vng.

Truyn cho co tng di hnh bn sng.Kim Vn Kiu

Co TCo: bn tho. T: ng T ng Pha (xem ch T).

Co T bin gi ti ng sung.Hoa Tin

CtLoi c, thn di v leo, l ln, ma thu n hoa mu

tm, r cy dng lm phn trang sc, thn cy dnt vi gi l vi ct (Ct b. B: vi). Ngy xa v ma hgi ta thng dng vi ct b d mt cho mt. V

ing cy leo nn ngi ta dng v vi mt k yu ung nh k th lc hn.Cng may dy ct c nh bng cy.

Kim Vn Kiu

Ct BCt: nh trn, b: vi.


128/1084

y l b ct hay l trc bu.Ca Dao

Ct CnCt: nh trn, cn: r. ng l thn cy ct mi dng

t vi, nhng ngi ta tng r cng dng c nn m ch: Ct cn.

Si sm mt ci qun tht tt: b ct cn.Si Vi

Ct ngCt: nh trn, ng: cy my. Hai th cy leo. Diu kin

ni rng: chng sinh nu sa vo li tnh i th cng nhy ng, cy ct vng vn vo cy kh. Ngha bnng ta vn vt vo cy khc.

Tuyt sng che ch cho thn ct ng.Kim Vn Kiu

Ct HungCt: tt, hung: xu.

Quy thng hay thnh bi ct hung.Lc Sc Tranh Cng

Ct KCt: tt, k: bui hn, thi hn nh trc.

Thng ba nm du ct k tn tn.Hnh Thc Ca


129/1084

Ct LyCh i. Tn ging c leo, thn rt di thng ngo

ng, l xanh, ma thu c tri sc xanh en. Ngha bnhn yu ui nng ta vo k khc, thng v vi ng nh.

Hu h cam phn ct ly.T Xng

Ct Nhn Thin TngCt nhn: ngi tt, ngi qun t, thin tng tr

ip.Ct nhn thin tng t dy vng an.

Hnh Thc Ca

Ct PhnCt: ct, phn: chia.Hai trm mi bn nm chy ct phn.

i Nam Quc S

Ct TchCt: ct, tch: chiu. Sch Th thuyt: Hoa Hm vQung Ninh thng ngi chung mt chiu c sch. Nh k m cao c di nga xe i ngang nh ca, Ninh vim nhin ngi c sch. Cn Hoa Hm b sch chy em. Ninh ct i chic chiu ngi v ni: "Anh khng c

b n ca ti na". V sau ch ct t ch c n ha: tu


130/1084

iao.

Cn DoCn: r, do: t m ra. Ci nguyn nhn mt vic b

u m ra.on Sinh mi hi cn do s tnh.

Hong Tru

Cn DuynCn: nh trn, duyn: nhn v (ngha nh cn do).

Tng cn duyn u hn ba sinh.Tn Cung N On Bi Cng

Cn NguynCn: nh trn, nguyn: ngun. ng ngha hai ch trn

cho c t cn nguyn.Lc Vn Tin

Cn RnDo ch: ph t h cp (cn rn sao kp). Con ch

hm nh ci x ni rn. N cng t bit ngi ta gi cng v ci x y. Nn lc b cc tay sn bn ui theo t t cn rn nut i khng cho ai ly c. "Cn rhng kp" ngha bng: n nn mun.

C gin mt khn,

By gi cn rn li cn c ru!Ca Dao


131/1084

Cy Qunh Cnh GiaoGiao v qunh l tn hai th ngc. Vng in nh

Qunh lm giao th(Vng in p nh cy ngc giaong rng ngc qunh). Cu ny dng t ngi rt

Mt vng nh th cy qunh cnh giao.Kim Vn Kiu

CmLoi chim.

Bui hm nghe dy ting cm xn xao.Chinh Ph Ngm

Cm iCm: n, i: ci nh cao ngi y c th trng th

a c. Cm i l ni m T M Tng Nh nn tru gho Trc Vn Qun. Ngha bng: ngi ay.

Rng nghe ni ting cm i.Kim Vn KIu

Cm cCm: loi chim, c: tn mt ging th ging con v

m li hay n tht vn. Ni chung v loi chim v loi thL u cm c danh quan trng.

T Tnh Khc


132/1084

C m ngCm: n, ng: nh. Ch lm vic ca ng huy

m vic quan mt cch phong lu. Mt T Tin, hc tra Khng T gi chc tri huyn, thng ngy ch nn th m dn s trong ht u c an n. Sau c V

M T K n thay th T Tin. T K lm vic sut cgy khng lc no rnh trong ht mi c an n, T K

mi hi T Tin:" Ti lm vic khng ngh nn cng vic thanh tha nh, cn ng, ng ch nh n mhi, sao mi vic cng c chu tt c?". T Tin c

p:" Ti iu khin nhng k khc lm, cn ng th t ly. Ai bit dng nhn th ngi khe, ai t lm ly tgi nhc". T K ni: " Nh th th tht ti khnng ng".

Cm ng ngy thng thanh nhn.Kim Vn Kiu

Cm GiaoCm :tn mt th n, giao: tn mt th ngc.

hm ngc giao.Cm giao sn ging dy hun.

Hoa Tin

Cm HcCm: nh trn, hc: chim hc (xem ch ny). Tri

hanh Hin i Tng, mi khi b n ph, huyn n

hn em theo m t c n m t con h c. N ha bn


133/1084

nh thanh nhn v thanh bch.Cm hc tiu dao t nc ny.

Th C

Cm KCm: nh trn, k: c. Bn th m nhng ngi phongy trc cn phi bit: cm, k, thi, ha. Khi ha n, knh c vi nhau nn hai ch ny dng ni v tnh bnu.

em tnh cm st i ra cm k.

Kim Vn Kiu

Cm LoanCm: nh trn, loan: tn mt ging chim mt loi v

him phng. Keo chim loan dng gn dy rt tt (xe

h: giao loan). Cm loan l th n cm gn bng kehim loan.

Mt dy bc mng dt cm loan.Th C

Cm NgCm: nh trn, ng: c. Cng nh ta ni chim c. (mon trn tri, mt con di nc).

Sc cm ng v e phong.Cung On

Cm St


134/1084

Cm: nh trn, st: tn mt th n. Kinh thi: yu ihc n cm st hu chi (v chng ha hp nh gy t n cm). V sau dng hai ch ny ni s ha ha hai v chng.

Mng duyn cm st mi t ng lin.

Lc Vn Tin

Cm TnCm: nh trn, tn: chn ru. Cnh yn m phong l

a cc vn s.

Vn ring cn th cm tn.Hoa Tin

Cm ThLoi chim v loi th.

Ngi ta h phi l cm th sao?Lc Vn Tin

Cm ThCm: cy n, th: quyn sch. Hai th hc tr thn

ng. Cng nh hai ch: sch n.Ci n cm th phi tr xong.Nguyn Cng Tr

Cm Vin

Cm: nh trn, vin: nh bn pha c tng.Mi cm vin, d ku lin thu n, vi gian kt thm l


135/1084

thanh th. (Chin Tng Ty H

Cm VngCm: loi chim, vng: Vua.

C hai ch cm vng.Hoa iu Tranh Nng

Cm CCm: giam, c: giam cm.

U giam cm c, nghim rn canh gi.Hnh Thc Ca

Cm DchCm: khng cho ai lm mt iu g, ch khng ai

ui ti, dch: lm kht mt bn chnh in. Ch Vua .

V thn ly hng cm dch, c Ly Sn nh lp tda ri.

Tn Cung N On Bi Cng

Cm LCm: ch khng ai c lui ti (ni vua ), l: 500 ln

h gi l mt l. i qun trong cung in nh vua.Chia quan cm l v nh.

i Nam Quc S

Cm Thnh


136/1084

Cm: nh trn, thnh: bc tng. Cm khng ai vua bc thnh y m vo nu khng c php. Thn

hnh chung quanh cung in Vua.Bi lng nay cng phc bn cm thnh.

Hnh Thc Ca

Cm BoCm: gm, bo: o di, th o mc d cc l

iu nh.Cm bo ph ct, hoa chi git u.

Phan Trn

Cm ngCm: gm, dng: nh. Dng ch nhng nh san

ng.

Chn cm ng rng v cn ai.Th C

Cm HonDo cu: y cm hon hng (y: mc, cm: gm, ho

, hng: lng). L Bch: cng thng y cm hon (vin o gm v). Ngha thng thng: tr v lng c.Cm hon mt l hng k.

Hoa Tin

Cm LaCm: nh trn, la: l. Mt th la.


137/1084

Nhn xem th gii khc g cm la.Hoa iu Tranh Nng

Cm TCm: gm, t: ch. Sch Th nhi tiu danh lc:

hao n Tng Dng nhm chc, em nng hu yu heo. V l T Th cng chng tr nn bt ha nn tuyt tn khng lin lc na. Sau T Th hi hn mi lm thi vn hn 100 bi dt vo gm gi cho Thao. Thao xeong phc ti v cm ng nn cho xe n rc T Th v

chung.

Cm TngCm: gm, tng: bc tng. Ch dng cho p

i v bc tng.

Gin vi, gi thc, ln qua cm tng.Hoa Tin

Cn aiCn: khn, ai: ci ai. Khn dng bao quanh

ho tc khi xung khi i m. ai chong ra ngoi ho gn li. Cn ai: y phc ca nhng v quan quyn . Ngmnh rng v cn ai.Kim Vn Kiu

Cn QucCn: khn uc: khn trm u ca n b. Khi no n


138/1084

n n b ngi ta thng dng ch cn quc.Xa nay cn quc my ngi.

Vit S

Cn ThngMt th c ghi cng tng s, c v mt trng, mi v giao long.

Nhng ch xem cao thp bc cn thng.Vn T Trn Vong Tng S

Cn TrtCn: khn, trt: lc. Bn phn n b con gi gi g

hn v lc hu h chng. T truyn: B inh Khng ci: D di cn trt s tin qun (Ta tng ly ci khn, c

c m th ng tin qun).

Gm nh cn trt duyn ny.Cung On

Cn BcDo ch: Hin cn, hin bc (Dng rau cn, dng n

ng). Cn: tn mt th rau. Ngy xa c ngi n ran, ly lm ngon, mi mi mt ngi ho ph trong lnn, ngi ho ph nm vo thy d li au bng na n

mi trch ngi kia. Ngi kia ly lm h thn. Th ra ct, i vi mnh th ngon, m i vi k khc th d. Ko em tng ai mt vt g m mnh ni khim l vt hn n on khn tt th dn ch: Hiu cn. Hiu b


139/1084

c l nh nng mt tri. Xa c mt ngi lm runc Tng, ngho cc, ma ng mc o qun mon

manh. n khi c nh nng chiu xung, anh ta ci trn i. Thy nh nng m p anh ta thch lm mi bo vnh nng m p nh th m khng ai bit, nu chng

y em dng Vua chc c trng thng". Ngha bnng nh ch Hin cn.

Tm lng cn bc u ra dng thnh.Hnh Thc Ca

Cn DnCn: sing nng, dn: ngi dn. Sing nng vic d.

Khuyn nng c

Tam Nguyen Tu Dien

Documents

Transcript of Tam Nguyen Tu Dien