Wojewódzki Wojewódzki konkurs - konkurs -

Edukacja regionalna w szkole Edukacja regionalna w szkole

Szkoła Podstawowa nr 6 im. Zofii Kossak w Pierśćcu

„(…) Tóż ni miyjcie strachu po naszymu rzóndzić, nie jyny śród swojich, ale i na salónach gwarzić po cieszyńsku…”

Jan Chmiel, „Skarb wziynty na gebyno”

op

racow

an

ie i

wyk

on

an

ie:

Wio

leta

Mrz

yk,

D

an

uta

Ocza

dły

Pie

rście

c 2

01

0

Wieczór andrzejkowy, Wieczór andrzejkowy, mikołajkimikołajkiJak sie młodzi bawióm przi

muzyce na andrzejki, dziywki ciepióm swoji bótki na kupe, a potym jedyn z chłapców łukłodo jich w raji, jedyn za drugim, szpicami ku dwiyrzóm. Ta, łod kierej bótek piyrszy nóńdzie sie za progym, może rachować, że nejrychlij ze wszystkich dziywek sie wydo.

Na św. Mikołaja, po tych chałpach kaj sóm dziecka, chodzóm Mikołaje. Sóm to roztomajcie poprzeblykani sómsiedzi, przociele, abo znómi. Główny przeważnie je po biołu i wyglóndo na biskupa. Na pozoryndziu mo anioła, a kole nich łobzajtujóm diobły. Każdy rok taki Mikołaje przichodzóm też do naszej szkoły. Mikołoj przepytuje szkolników i wycióngo jim na wyrch roztomajte grzyszki. Dziecka, jak chcóm dostać jaki paczek z bómbónami, to muszóm przisióngnyć, że sie poprawióm. Z tymi nejspórniejszymi porzóndek robióm diobły, ale zowdy wszystko kóńczy sie dobrze, bo diobłów wachuje zawsze anioł.

Kalendarz szkolny to już Kalendarz szkolny to już tradycjatradycja

Tradycją szkoły i projektem na rzecz naszej wsi stał się wydawany corocznie od 1996 roku szkolny kalendarz. Po opracowaniu treści wybranej na dany rok szkolny książki naszej patronki (w 2010 roku jest to „Warna”) powstają na jej podstawie wypracowania oraz prace plastyczne. Najlepsze z nich, stanowiące kolejne wydarzenia z lektury, stają się ozdobą kart kalendarza. Już 15. raz nauczyciele wraz z rodzicami chodzą od domu do domu z kalendarzami, które są chętnie nabywane. Zgromadzone w ten sposób pieniądze przeznaczane są na wzbogacanie bazy pierścieckiej placówki. Kalendarz jest też wspaniałą wizytówką szkoły. Pozwala w środowisku upowszechniać osiągnięcia uczniów i propagować twórczość Zofii Kossak.

Pierściecki święty Pierściecki święty Mikołaj Mikołaj

6 grudnia w Pierśćcu bardzo żywo jest obchodzona tradycja świętego Mikołaja, związana ze świątkiem stojącym w głównym ołtarzu kościoła katolickiego. „Legendę o świętym Mikołaju z Pierśćca”, którą wystawił szkolny zespół teatralny i którą uczniowie zilustrowali w kalendarzu szkolnym na 2000 rok, napisała Zofia Kossak.

Wigilia w szkole to już też Wigilia w szkole to już też tradycjatradycja Tyn dziyń w pierścieckij szkole je

naprowde świónteczny. Już przi głównych dwiyrzach pozdrowio wszystkich wielko, zielóno jedla łod miejscowego gojnego. Na parterze, nejmłodsze gibczoki pokazujóm łozdoby na gojiczek zrobióne z papindekla, kolorowych papiórów, abo aj ze soli. Tu idzie łuwidzieć przez dziecka malowane kartki na świynta i łobrozki ze szkła. Korytarz na piyrszym piyntrze wypełnióny je godowymi szopkami, podobnymi do tych z Krakowa. Sóm godnie kolorowe, blyszczóm sie złotym, strzybłym i brokatym. Sóm aj stajynki zrobióne z drzewa, kory i mechu, co jich uczniowie z klas IV-VI przez pore tydni robili na plastyce i technice.

Wigilia w szkole to już Wigilia w szkole to już też tradycjateż tradycja

Po połedniu szkolne zespoły, regiónalny iteatralny grajóm jasełka gwaróm cieszyńskóm i sztuki patrónki naszej szkoły Zofii Kossak „Gość oczekiwany”, „Dnia jednego o północy” i jeszcze inksze. Zaś nasze, polski kolyndy, co jich tak pieknie śpiywo Szkolny Zespół Regiónalny „Junior” świóntecznie sposobióm pozwanych gości i przijacieli szkoły.

Na godzinach wychowawczych, na polskim i historyji, dziecka łuczóm sie ło godowych łobyczajach. Po pogodzie „Łod Łucyje do wilije” miarkujóm sie jako bydzie pogoda łod stycznia do grudnia, łuczóm sie nakrywać stół do wilijowej wieczerze, strojóm gojiczek i podłaźniczke, kieróm kiesi ludzie wieszali łu powału, coby nie zawadzała w małej jizbie, bo w rodzinach bywało moc wiyncyj dziecek.

Bal karnawałowy i nie Bal karnawałowy i nie tylko …tylko …

We styczniu je miynsopust, znaczy sie czas na tańce, muzyki i bale. Rada Rodziców i Rada Pedagogiczna każdego roku ło tym czasie robióm bal w przestrónej pierścieckij strażnicy. Łojcowie naszych łuczniów i rechtory balujóm w sali corocznie inaczy wystrojónej, roz na zimowo, to na walyntynkowo, po myśliwsku, na ludowo. Profity z loteryji fantowej, kotyliónów i inkszych kónkursów idóm na potrzeby szkoły; latoś kupi sie za to po drugim kómplecie podrynczników, żeby torby i rukzaki nie musiały być taki ciynżki.

Bawią się dorośli, bawią się i Bawią się dorośli, bawią się i dziecidzieci

Dziecka też majóm swój bal. Tańcujóm w roztomajtych łoblyczkach postaci z bajek i lektur szkolnych. Sóm wiesiołe kónkursy, nie jyny taneczne. Wybiyro sie aj króla i królowóm balu.

Spotkanie RodzinneSpotkanie Rodzinne

Po sobotni muzyce, w niedziele, przichodzóm do szkoły całe rodziny. Na to Spotkani Rodzinne pozywajóm wszystkich gibczoki z szóstej klasy razym ze swojimi mamulkami i tatulkami. Tu sie już tela nie tańcuje, tu sie wszyscy do grómady bawióm w roztomajte gry, loto sie w miechach na przedbiyżki, a wszelijaki kónkursy z nagrodami, przirychtowane przez Stowarzyszyni Wspiyranio Rodziny „Westa”, fajnacki jodło i swojsko atmosfera sprzijajóm zawiónzywaniu sie nowych przijaźni.

Ludzie zacni są wśród nas Ludzie zacni są wśród nas

W styczniu odbywają się spotkania uczniów z Seniorami miejscowej społeczności przy okazji obchodów Dnia Babci i Dnia Dziadka. Seniorzy są prawdziwą skarbnicą wiedzy o życiu mieszkańców dawnego Pierśćca. Szczególnie uroczysty charakter miało spotkanie z panem Pawłem Sikorą, sojusznikiem szkoły, miejscowym społecznikiem i weteranem II wojny światowej z okazji 80. rocznicy jego urodzin. 28 XI 2006r. w naszej szkole odbyła się uroczystość pożegnania burmistrza Jerzego Malika z sołtysami wsi należących do gminy Skoczów. Członkowie Szkolnego Zespołu Regionalnego „Junior” wyrecytowali zadedykowany burmistrzowi wiersz „Pierściecko ballada” Jana Chmiela, wręczając kosz własnoręcznie zrobionych kwiatów.

Dni Otwarte SzkołyDni Otwarte Szkoły Do szkolnej izby regiónalnej dziecka z chyńcióm chodzóm cały rok, ale jak sóm ty łotwarte dni to ruch w ni je conejmniyj tuplowany. Tu mogóm uczniowie spotkać sie z roztomajtymi ludowymi artystami, a rechtory na lekcyjach w tej izbie pokazujóm dzieckóm wszelijaki norychta, kiere downi ich starzikowie używali przi rozmamajtych robotach w polu, w gospodarce, w kuchyni, przi piekarszczoku. Sóm tu też downe łoblyczki, i na każdo, i na niedziele.

Szkolna izba regionalna cały rok tętni życiem, ale w czasie dni otwartych najszerzej otwiera swe podwoje. Tutaj odbywają się spotkania z miejscowymi twórcami ludowymi, tutaj nauczyciele przeprowadzają lekcje, na których wykorzystują zgromadzone eksponaty jako pomoce dydaktyczne.

Izba regionalnaIzba regionalna

Dni KulturyDni KulturyW ramach marcowych spotkań z kulturą, także regionalną, gościliśmy w naszej szkole między innymi filmowca amatora Franciszka Dzidę, poetki Danutę Korecką, Annę Mazur, Urszulę Korzonek, Grażynę Wieję, malarza Floriana Kohuta, koronczarkę Marię Bieńczak, poetę ludowego Jana Chmiela, młodych instrumentalistów, wreszcie naszych uczniów próbujących własnych sił w pisaniu wierszy.

Obrzędy Obrzędy wielkanocne wielkanocne

Łobyczaje Wielkigo Tydnia nasze dziecka poznowajóm, jak czytajóm „Rok Polski”, co go napisała patrónka naszej szkoły, Zofia Kossak. Jak sie chcóm czegosik wiyncyj dowiedzieć, to muszóm porzóndzić ło tym ze starkami i starzikami, kierzi z chyncióm połopowiadajóm ło tych łobyczajach ze swojimi wnukami. Na godzinach plastyczno-technicznych dziecka malujóm wajca i robióm wielkanocne palmy. Ty nejpiekniejsze i nejwiynksze świyncóm potym w tutejszym kościele.

Chodzyni z Chodzyni z JudoszymJudoszym

We Wielkóm Sobote grupa dziecek jedzie do Skoczowa, by pospół ze Skoczowiokami przipómnieć ludzióm downy łobyczoj chodzynio z Judoszym. Hań downi był łón doś popularny na całej cieszyński ziymi, ale dzisio pokazujóm go już jyny we Skoczowie. Chodzi sie za tym Judoszym po łulicach miasta i wyganio ś niego wszelijaki zło, co sie w nim przez cały rok nazbiyrało. Słóżóm ku tymu samociónż zrobióne klekotki i grzechotki. Dziecka głośno i do rytmu wreszczóm przi tym kle, kle, kle. Na kóniec spolóm kukłe Judosza, a pospołu ś nióm wszystko zło całego świata. Potym nie dziwota, że w naszej szkole dziecka sóm taki szykowne.

Święto Wiosny, Święto Wiosny, Dzień Ziemi Dzień Ziemi

21 marca jest kojarzony z Dniem Wagarowicza, ale nie w pierścieckiej szkole. Tu odbywają się ciekawe zajęcia z zakresu edukacji regionalnej prowadzone metodą projektów. Klasy podzielone na zespoły opisują wiosenne obrzędy związane z odejściem zimy i wyjściem w pole, gromadzą wiosenne przysłowia, wykonują marzanny i goiki oraz wiosenne bukiety z krepy.

W kwietniu obchodzony jest Dzień Ziemi. To pierwsze po zimie większe wyjście w teren jest okazją , aby zebrać materiał do opracowania ścieżek spacerowych. Na Kępie Winogradzkiej, wokół Stawów Roztropickich, wzdłuż drogi do Landeka jest coraz czyściej.

Święto Patronki SzkołyŚwięto Patronki Szkoły W tradycji szkoły zadomowiło

się Święto Patrona Szkoły obchodzone od 1991 roku zawsze w maju. Szkoła nosi imię Zofii Kossak (1889-1968), wybitnej przedstawicielki polskiej powieści historycznej, która w 1923 roku przybyła z dwójką małych synów na Śląsk Cieszyński, do Górek Wielkich.

Święto Patrona jest co roku inne za sprawą kolejnego utworu Zofii

Kossak, który jest motywem przewodnim przedstawienia

teatralnego, konkursów: literackiego, wiedzy o życiu

i twórczości pisarki, plastycznego.

Święto Patronki SzkołyŚwięto Patronki Szkoły Wielokrotnym gościem honorowym

uroczystości była córka pisarki, Anna Bugnon-Rosset oraz wnuczka Zofii

Kossak, Anna Fenby-Taylor.

Szkolny Zespół Regionalny Szkolny Zespół Regionalny „Junior" „Junior"

We Skoczowie majóm „Syniora”, kaj spiywajóm i tańcujóm same starki i starziki, a w naszej szkole założyli w 1987 roku SZR „Junior”, co sie skłodo ze samych młodych gibczoków, a kiery po rokach stoł sie prowdziwóm perełkóm postrzód rozlicznych zespołów tej maści w tym nejpiekniejszym kónteczku Polski. Już ponad dwacet roków „Junior” bawi publike na uroczystościach szkolnych i środowiskowych. Wystympuje w licznych przeglóndach i kónkursach, takich, jak „Przeglónd Piosynki Dzieciyncej” „Ślóński Śpiywani”, kaj zdobywoł wyróżniynia I, II, i III stopnia.

Szkolny Zespół Regionalny Szkolny Zespół Regionalny „Junior”„Junior”

„Junior” wystympowoł na Dniach Skoczowa, Tydniu Kultury Beskidzkij, na Gminnych Dożynkach.Przedstawio też swój artystyczny dorobek na spotkaniach zgościami

z Niymiec, Rumunije, Francyje, Szwajcaryje, Anglije. Zespół utrzimuje żywe wiynzi z Estradóm Ludowóm „Czantoria” z Ustrónio, „Tyszanami” z Tychów, „Josiyniczankóm” z Josiynice, Kapelóm Biesiadnóm „Retro” ze Zebrzydowic i „Nadolzianami” z Kaczyc. Założycielym i dłógoletnim kierownikym „Juniora” był rechtór Franciszek Cebula, a dzisio te robote robi rechtorka Józefa Ferek.

1906 – 2006 - 100 - lecie pierścieckiej szkoły i 15 - lecie nadania imienia Zofii Kossak

„Nie zmyje naszej szkoły czas mijający,

Sto lat wkrótce ogłosi dzwon głośno bijący.”

/Patrycja.Górecka, kl. IIa Gim./

3 czerwca 2006r. w kościele parafialnym pw. św. Mikołaja rozpoczęły się uroczystości rocznicowe z udziałem ks. bpa Janusza Zimniaka i ks. bpa Pawła Anweilera. Po nabożeństwie Goście zwiedzali szkołę, oglądali okolicznościową wystawę i brali udział w koncercie jubileuszowym zatytułowanym „Minęło tak wiele lat …”. Do wyłożonej księgi pamiątkowej wpisali się m.in. kurator oświaty Jerzy Zawarczyński, burmistrz Skoczowa Jerzy Malik, poseł ziemi cieszyńskiej Tadeusz Kopeć (absolwent szkoły w Pierśćcu), starosta cieszyński Witold Dzierżawski, Anna Bugnon-Rosset, córka Zofii Kossak. Na uroczystość przybyli emerytowani nauczyciele i pracownicy szkoły. Tak jak przed stu laty wystrzały z moździerzy oznajmiły mieszkańcom radosną wieść o oddaniu nowego budynku szkoły, tak i teraz wystrzał z armaty obwieścił zebranym , że oto szkoła w Pierśćcu hucznie świętuje 100-lecie swojego istnienia. Tradycji stało się więc zadość.

Biesiada Biesiada regionalnaregionalna

Przi kóńcu szkolnego roku sóm Zielóne Świóntki, a zwiónzane ś nimi starodowne, ludowe łobyczaje, to roztomajte zabiegi ło lepsze łurodzaje, a zarazym lepsze żywobyci. Była to pora wiesiołych zabaw, tańcowanio

i śpiywanio pod gołym niebym. Taki muzyki z czasym łokrzcili ludowymi festynami.Każdego roku, przi tej spusobności, pierściecko szkoła robi swojisty rachunek z poczyniónej roboty na rzecz edukacyji regiónalnej, kierej fundamyntalym zadanim je rozbudzyni śród młódzi prziwiónzanio do swoji ziymeczki i pruba łocalynio dorobku kulturowego ludu tej ziymi. Łósmo Biesiada Regiónalno, latoś pod hasłym „Sóm my w Europie”, łodbyła sie 7. czerwca, a tych, co prziszli, prziwitała ciepło i serdecznie w progach szkoły, paniczka derektor Stefania Kewesz, łobleczóno łodświyntnie w cieszyński strój.

Łuczniowie ze szkoły podstawowej zagrali, napisanóm gwaróm cieszyńskóm scynke „Jako to downi we szkole bywało”. Pokozali też inkszóm scynke „Jako sie hań downi kapuste krónżało i do beczki deptało”. Gimnazyjaliści przipómnieli wszystkim downe „Szkubaczki”. Wiersze gwarowe deklamowali laureaci II Gwarowego Kónkursu Recytatorskigo „Tu sóm moji korzynie”, co go nasza Szkoła łogłosiła i przirychtowała. Przi tej spusobności majóm miejsce Potyczki Rodzinne, a w nich sportowe zawody, gry i zabawy zryncznościowe. Do stałych atrakcyji noleży zarachować kiermasz ciast, legumin i regiónalnego jodła, nó i wystawy na szkolnym korytarzu: „Osobliwości ziemi cieszyńskij” i „Z Europóm na ty”. Je też zowdy fantowo loteryja, a na pokazy mulimedyjalne zaproszo serdecznie wszystkich chyntnych szkolno kawiarynka.

„ „Tu sóm moji Tu sóm moji korzynie”korzynie”

Z inicjatywy Szkoły Podstawowej nr 6 im. Zofii Kossak w Pierśćcu w maju 2009r. odbyła się druga edycja Gminnego Gwarowego Konkursu Recytatorskiego „Tu sóm moji korzynie”. Posługiwanie się mową rodzinną ma moc łączącą i integrującą, dlatego poszerzono grono entuzjastów głośnej recytacji pięknych i wartościowych tekstów rodzimych twórców o młodych mieszkańców kilku sąsiednich wsi gminy Jasienica. Występy odbywają się pod okiem fachowego jury, a rangę imprezy podkreśla patronat burmistrza Skoczowa Janiny Żagan. Reprezentanci naszej szkoły z sukcesem biorą udział w podobnym konkursie w Zespole Szkolno-Przedszkolnym w Grodźcu.

Regionalne wycieczki Regionalne wycieczki edukacyjneedukacyjne

Mómy we Szkole dwa taki plany nałuki o regiónie, jedyn dlo klas I-III nazywo sie „Tu miyszkóm”, a dlo klas IV-VI, „Edukacyja regiónalno-dziedzictwo kulturowe w regiónie”. W ramach tych programów dziecka wybiyrajóm sie na bliższe i dalsze wycieczki krajoznawcze, na kierych to łuczniowie coroz mocni wiónżóm sie ze swojóm małóm Ojczyznóm, jej historyjóm, z ludziami tu żyjóncymi, ich trudami, radościami...Były już takowe wycieczki całymi rodzinami na rowerach do Rudzice, Drogomyślo, Próchnej. Było „Spotkani z archełologijóm” przi wykopalisku w Kowolach, była wycieczka do bajecznej pasieki w Lysznej Górnej, zwiydzani zabytków i muzeów Cieszyna i Skoczowa. Ciekawe były też warsztaty dziynnikarski w redakcyji „Głosu Ziymi Cieszyńskij”

Święto żniw - dożynki Święto żniw - dożynki Przepiekny zwyczoj świyntowanio kóńca żniw nazywómy dożynkami. Zwyczoj tyn zapuścił swoji korzynie tu, na Cieszyńskim Ślóńsku już strasznie downo. Żyńcy, kierzi skludzali do gumiyn już łostatnióm fure wysuszónego w babkach łobilo, śpiywali przeszumne dożynkowe pieśniczki. Przed chałupóm witoł jich gazda czynstujónc rozolkóm, a gaździno kołoczami. Nejgryfniejszo żniwioreczka miała dlo gazdów dożynkowy winiec zrobióny z dorodnych, latosich kłósek, a przodownik świyżo łupieczóny, już z nowej mónki, wydarzóny, króngły chlyb. W podziynce za te dobróm, a ciynżkóm robote przi żniwach i pożegnane plóny, wszyscy sóm pozwani za stół dożynkowy, kaj sie goszczóm do puźnego wieczora.

We Skoczowie, łobyczoj tyn na nowo łodżył przed dwóma rokami. W kolorowym korowodzie możecie łuwidzieć pierścieckóm szołtyske, Róże Brónowskóm i szkolny Zespół Regiónalny „Junior”, kiery potym na skoczowskim Rynku, swojim śpiywanim i tańcowanim zabawio grómadnie przibyłych tu widzów.

Zwiedzamy Cieszyn –stolicę Zwiedzamy Cieszyn –stolicę powiatupowiatu

BIBLIOGRAFIA