Zadanie 8 – projekt edukacyjny z zakresu kompetencji kluczowych, szkoła podstawowa – klasa 4.

„KTÓRE ZWIERZĘTA I ROŚLINY SĄ ZAGROŻONE WYGINIĘCIEM?”

– PREZENTACJA PRZYGOTOWANA

PRZEZ KLASĘ 4.

Nowa Krępa 15 06 2018 r.

NASZ HARMONOGRAM PRAC NAD PROJEKTEM:• sformułowanie tematu projektu -„Jakie gatunki zwierząt i roślin są zagrożone wyginięciem?”• Wybranie uczniów chętnych do udziału w projekcie.• Wybranie koordynatorów działań związanych z realizacją projektu.• Zaplanowanie sposobów i terminu prezentacji wyników pracy.• Utworzenie zespołów, przydzielenie tematów i zadań.• Zbieranie informacji, wykonywanie poszczególnych zadań.• Przygotowanie prezentacji wyników pracy na forum szkoły.

ZBIERALIŚMY INFORMACJE NA NASTĘPUJĄCE TEMATY:

• Które gatunki zwierząt są zagrożone wyginięciem?• Gdzie na kuli ziemskiej rosną zagrożone wyginięciem rośliny?• Jakich warunków do życia potrzebują zagrożone gatunki zwierząt?

• Jakie pamiątki wykonane ze zwierząt przywożą turyści z różnych regionów świata?• Dlaczego tradycyjna medycyna azjatycka przyczynia się do wymierania gatunków zwierząt?• W jaki sposób przyczyniamy się do rozwoju handlu zagrożonymi gatunkami?

• Które egzotyczne zwierzęta spotkamy w naszych domach?• Jaką drogę pokonują zwierzęta od miejsca, gdzie się urodziły aż do naszych domów?• Czy musimy mieć egzotyczne zwierzęta w naszych domach?

• Czy musimy mieć meble i podłogi z egzotycznego drewna?• Które rośliny lecznicze są zagrożone wyginięciem?• Jakie leki i kosmetyki z zagrożonych gatunków roślin spotykamy w naszych domach?• Jak każdy z nas może chronić zagrożone gatunki roślin i zwierząt?

Zasoby przyrody

Zasoby przyrody• Przyroda to wszystko co nas otacza i my sami.• Od zarania dziejów człowiek korzystał z zasobów przyrody,

przyspieszone tempo korzystania z zasobów przyrody sprawia, że część z nich jest już na wyczerpaniu

Nieodnawialne:•węgiel kamienny,•węgiel brunatny,•torf,•rudy metali,•gaz ziemny.

Odnawialne:•wody głębinowe,•wody powierzchniowe,•lasy,•rośliny,•zwierzęta .

FORMY OCHRONY PRZYRODY- parki narodowe-rezerwaty przyrody-parki krajobrazowe-obszary chronionego

krajobrazu-obszary Natura 2000- pomniki przyrody- zespoły

przyrodniczo-krajobrazowe

-ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów.

„Lepsze życie”• Każdy człowiek marzy o dobrobycie i postępie. Ten dobrobyt często

utożsamiany jest z wysokimi dochodami, szybkimi samochodami, szerokimi autostradami, najnowocześniejszymi urządzeniami itp.

• W pogoni za tymi celami nie dostrzega problemów z tym związanych.

• Żyje w ciągłym biegu, w przeludnionych miastach, wdycha zanieczyszczone powietrze, znosi bezustanny hałas, godzi się z cuchnącymi zwałowiskami odpadów, zanieczyszczonymi wodami, skażoną żywnością, zabudowywaniem betonem kolejnych terenów zielonych…

• W tej pogoni za „lepszym życiem” ludzie całkowicie zapominają, że od zarania dziejów wszelkie bogactwo i postęp mają swoje korzenie w naturze.

• Człowiek jest cząstką przyrody.

Wpływ człowieka na przyrodęJesteśmy świadkami:

» wymierania lasów,

» osuszania bagien,

» zanikania naturalnych ekosystemów,

» zachwiania równowagi w biocenozach,

» degradacji środowiska,

» katastrof ekologicznych,

» zmian klimatycznych.

• Powodowane przez człowieka w ostatnich dziesięcioleciach zmiany w środowisku nakładają się na skutki naturalnych zjawisk przyrodniczych, na przykład wybuchów wulkanów, powodzi, pożarów, huraganów.

• Działalność człowieka doprowadziła do zaburzeń, odczuwalnych w skali całej planety.

• Ochrona przyrody stała się koniecznością.

Wpływ człowieka na przyrodę

• Badania ekologów wykazują, że każdego dnia na Ziemi bezpowrotnie ginie kilka gatunków roślin i zwierząt.

• Znane paleontologom przypadki masowego wymierania gatunków związane były ze zmianami klimatycznymi.

• Przypuszcza się, że do wyginięcia wielkich zwierząt w okresie paleolitu, (np. mamutów) przyczynił się człowiek.

• Coraz dłuższa jest lista gatunków, które to my, ludzie, pośrednio lub bezpośrednio unicestwiliśmy.

• Tempo wymierania gatunków wciąż rośnie, a przyczyn jest coraz więcej, np. masowe polowania, stosowanie pestycydów, zatrucie powierza, kwaśne deszcze, osuszanie bagien, masowe pozyskiwanie surowców naturalnych i związane z tym niszczenie siedlisk roślin i zwierząt.

Wpływ człowieka na przyrodę

Co to jest „Czerwona księga Gatunków Zagrożonych” ?

• Czerwona lista (Red List) to światowy/kontynentalny lub krajowy wykaz gatunków wymarłych, ginących, zagrożonych i rzadkich w poszczególnych grupach systematycznych, dla których określono kategorię zagrożenia, zgodnie z kryteriami opracowanymi przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody i Jej Zasobów.

• To właśnie ta organizacja w 1993r. po raz pierwszy opublikowała

“Czerwona księgę”.

„Czerwone Księgi” zawierają:• opis biologiczny gatunku,

• opis siedliska, • mapę rozmieszczenia (na świecie lub w danym kraju), • dane o liczebności populacji, • kategorię zagrożenia,

• opis czynników zagrożenia, • propozycje działań ochronnych,

• rycinę lub zdjęcie gatunku i jego siedliska, • źródła informacji i literaturę .

Co mówią dane z czerwonej listy gatunków

zagrożonych?

Wyginięciem zagrożony jest:

• co czwarty gatunek ssaków,

• co piąty ptaków,

• co trzeci płazów

• 70 % roślin. Wyginęło już :

• 785 gatunków,

• 65 żyje obecnie jedynie w niewoli .

CZERWONA KSIĘGA ZAGROŻONYCH GATUNKÓW

Jest publikowana przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody i Jej Zasobów lista zagrożonych wyginięciem gatunków organizmów. Ukazała się po raz pierwszy w 1963 roku. Edycja Czerwonej Księgi z roku 2011 zawierała spis 59 508 gatunków (ponad 45 tysięcy gatunków zwierząt, ponad 14 tysięcy gatunków roślin oraz 18 gatunków grzybów), z których około 19tys. jest zagrożonych wyginięciem. Większość z nich uzyskała status zagrożonych w wyniku działalności człowieka.

• Ostatnia edycja Czerwonej Księgi zawiera spis 41 415 gatunków, z których:– 16 306 jest zagrożonych wyginięciem, w tym

• Około 7 700 gatunków zwierząt • Około 8 400 gatunków roślin

• Większość z nich uzyskała status zagrożonych w wyniku działalności człowieka.

„Czerwona księga Gatunków Zagrożonych”

Polska Czerwona Księga RoślinPolska Czerwona Księga Roślin powstała w Instytucie Botaniki PAN i Instytucie Ochrony Przyrody PAN w Krakowie

Księga zawiera opisy:•31 gatunków całkowicie wymarłych, •7 gatunków wymarłych w stanie dzikim, •74 gatunki krytycznie zagrożone , •59 zagrożonych wyginięciem, •102 narażonych na wyginięcie ,•21 gatunków w kategorii niższego ryzyka , •2 gatunki o nieznanym stopniu zagrożenia.

Polska Czerwona Księga ZwierzątPierwsza polska czerwona księga zwierząt ukazała się w roku 1992

Na liście tej figuruje:

•1 299 gatunków, w tym 49 uznanych za wymarłe.

•Kręgowce są reprezentowane przez 117 gatunki, w tym 12 wymarłych,

• Bezkręgowce – przez 182 gatunki, w tym 37 wymarłych.

•Najliczniejszą grupą bezkręgowców są owady, spośród których na liście zamieszczono 991 gatunków.

Zwierzęta skrajnie zagrożone i ginące w Polsce

Do tej kategorii należą gatunki, których utrzymanie jest mało prawdopodobne, jeśli nie uda się zahamować czynników powodujących ich wymieranie.

Są to gatunki mniej zagrożone, ale mogą stać się skrajnie zagrożonymi, jeśli zagrażające im czynniki nie przestaną działać.

Narażone na wyginięcie

Są to gatunki niegdyś zagrożone wymarciem, ale niektóre dzięki ochronie udało się uratować.

Ocalone przed wyginięciem

Rzadkie lub występujące w małych populacjach

Są to gatunki, których liczebność utrzymuje się na niskim, ale stałym poziomie. Jako nieliczne łatwo mogą stać się zagrożone, wymagają, więc uważnej obserwacji.

Obecnie w stanie skrajnego zagrożenia znajdują się następujące gatunki w Polsce.

• Ssaki - podkowiec mały, nocek orzęsiony, świstak, morświn, żbik, foka szara, norka europejska;

• Gady - żółw błotny, jaszczurka zielona, wąż Eskulapa;

• Ryby - łosoś europejski, koza złotawa, skrzelopływka bagienna;

• Bezkręgowce - niepylak apollo, kniejowiec sudecki, kniejowiec barwny większy, modraszek rozchodnikowiec, modraszek gniady, zieleńczyk globularia, nadobnica alpejska.

• Ptaki - orlik grubodzioby, orzeł włochaty, sokół wędrowny, pustułeczka, głuszec, drop, ostrygojad, biegus zmienny, brodziec leśny, dubelt, bekasik, kulon, rybitwa białowąsa, rybitwa popielata, puszczyk mszarny, żołna, pomurnik;

Do tej kategorii należą:

Głuszec

Orlik grubodzioby

Orzeł przedni

Sokół wędrowny

Do tej kategorii należą:

Gadożer

Kraska

Bielik

Do tej kategorii należą:

Orlik krzykliwy

Puszczyk uralski

Dzięcioł białogrzbiety

Kania ruda

Do tej kategorii należą:

Kormoran

• W ciągu ostatnich 400-500 lat w Polsce wyginęło 11-25 gatunków, m. in. tur i tarpan, co jest nieodwracalną stratą dla fauny światowej.

DODO

• Przez tysiące lat na wyspie Mauritius na Oceanie Indyjskim żył dront, którego nazwano dodo.

• Po upływie zaledwie dwustu lat od zamieszkania wyspy przez ludzi, ptak dodo został całkowicie wytępiony.

• Niezwykły ptak dodo należał do drontów - najbardziej znanych wymarłych gatunków. Wzmianka o nim zachowała się w angielskim powiedzeniu: "martwy jak dront".

Zwierzęta, które wyginęły z winy człowieka

ORYKS SZABLOROGI

• zamieszkiwał całą Afrykę Północną.

• Obecnie został uznany za gatunek wymarły w stanie dzikim,

• choć - jak zastrzega IUCN - istniały doniesienia o kilku osobnikach żyjących w Republice Nigru i w Czadzie.

Zwierzęta, które wyginęły z winy człowieka

LEW BERBERYJSKI

• wyginął w stanie dzikim ok. 1942.

• Na szczęście udało im się przeżyć w ogrodach zoologicznych.

Zwierzęta, które wyginęły z winy człowieka

TUR • Ostatnie tury wyginęły na terenie Europy Zachodniej: w X wieku z Francji, na

przełomie XI i XII z Niemiec. • W XIV wieku żyły już tylko na Mazowszu. Ostatnie zwierzę padło w 1627 roku

niedaleko Grodziska Mazowieckiego. • Wśród przyczyn wymarcia turów wymienia się m.in. polowania, utratę

środowiska życia wynikającą z intensywnego rozwoju rolnictwa, zmiany klimatyczne oraz choroby przenoszone przez bydło.

Zwierzęta, które wyginęły z winy człowieka

• Działalność człowieka ma często negatywny wpływ na zmiany, które dokonują się w środowisku naturalnym, czego dowodem jest na przykład zmniejszanie się liczebności wielu gatunków roślin i zwierzą, a nawet wyginięcie niektórych z nich. Dzieje się tak wskutek skażenia środowiska przez przemysł, niszczenia siedlisk (np. przez osuszanie terenów bagiennych), chemizacji rolnictwa czy zmian w strukturze krajobrazu. Problemem jest też zanikanie ras zwierząt hodowlanych i odmian roślin użytkowych wypieranych z powodu intensyfikacji produkcji. Niektórych gatunków nie da się uratować, bez podjęcia specjalnych działań. Wiele mogą tu pomóc prowadzone od kilku lat przedsięwzięcia, których celem jest redukcja zanieczyszczeń powietrza i wód, co wpływa na poprawę stanu środowiska. A tym samym przywracanie ginącym gatunkom ich naturalnych siedlisk. Czasami potrzebne jest ich odtworzenie.

• Ochrona gatunkowa roślin i zwierząt

ma na celu zabezpieczenie dziko

występujących roślin lub zwierząt i

ich siedlisk, w szczególności

gatunków rzadko występujących,

endemicznych, podatnych na

zagrożenia i zagrożonych

wyginięciem oraz objętych ochroną

na podstawie umów

międzynarodowych, a także

zachowanie bioróżnorodności.

• Mimo strat, jakie wyrządza człowiek całemu światu biologicznemu, mało kto ma odwagę zakwestionować sens dalszego przemysłowo-konsumpcyjnego modelu rozwoju. Często rządy państw, decydenci, samorządy podejmują decyzje szkodliwe dla przyrody i tym samym człowieka. W dalszym ciągu rządzi technokracja, krótkowzroczna polityka a postęp pojmowany jest jako jednostronny wzrost finansowy. W tej sytuacji potrzebny jest awangardowy ruch społeczny ludzi, którzy podejmą się obrony przyrody przed presją ze strony człowieka. Musi to się wiązać również wizją sensownej alternatywy dla konsumpcyjnego rozwoju i stylu życia.

• Świat przyrody poniósł najdotkliwsze straty w wyniku niszczenia lasów równikowych, w których żyje około 50% gatunków roślin i zwierząt świata. Lasy tropikalne są najbogatszym i najbardziej produktywnym biomem świata. W strefie umiarkowanej najbardziej zróżnicowanymi środowiskami są tereny wodno-błotne (rzeki, bagna, mokradła, lasy łęgowe). Tymczasem pozyskiwanie terenów na pola uprawne powoduje osuszanie obszarów podmokłych uważanych za nieużytki i często osuszane.

• Do tej pory w ramach programów realizowanych przez Ekofundusz, prowadzonych głównie przez organizacje pozarządowe, zajmowano się bezpośrednią ochroną kilkudziesięciu gatunków zwierząt i roślin, umieszczonych na polskich i międzynarodowych listach zagrożonych gatunków. Dotowane projekty dotyczyły przede wszystkim ochrony miejsc rozrodu zwierząt (ptaków drapieżnych, bociana czarnego, żółwia błotnego, płazów), ochrony zimowisk nietoperzy, w przypadku roślin chodziło o przywrócenie ich naturalnych siedlisk. Tylko w ten sposób można uratować wiele ginących roślin i zwierząt czy zwiększyć ich liczebność.

EKOFAKTY

❑ Korzenie drzew pobierając z gleby kwaśny deszcz umierają gdyż uniemożliwia on wchłanianie CO2 podczas fotosyntezy.

❑ Przez ostatnie kilka dekad wrasta lawinowo procent ludzi chorych na raka i choroby ukł. oddechowego.

❑ Jednym z czynników wpływających na globalne ocieplenie jest metan produkowany przez hodowlę bydła .

❑ Grubość warstwy ozonowej nad Antarktydą spadła przez ostatnie 30lat o 33%

❑ Aż do lat 80 ubiegłego wieku w skład większości sprayów wchodził freon, który niszczył warstwę ozonową Ziemi. Na szczęście obecnie używanie freonu jest zakazane.

❑ Naukowcy uważają, że warstwa wiecznego lodu pokrywająca Arktykę, kurczy się co dekadę o 9%

EKOFAKTY❑ Globalne ocieplenie powoduje dłuższe okresy suszy co zwiększa

ryzyko pożarów

❑ Człowiek to jedyny gatunek, który poluje dla przyjemności. Wszystkie inne zwierzęta zabijają, by zdobyć pożywienie lub w obronie własnej. Jako jedyny używa też broni.

❑ W 2000 roku ponad 2mln.ludzi zginęło z powodu suszy a także chorób wywołanych używaniem brudnej wody.

❑ Z powodu globalnego ocieplenia z końcem tego stulecia średnia temperatura powietrza wzrośnie o ok.5 stopni C

❑ Nadmierna emisja spalin z samochodów oraz przemysłu przyczynia się do narastania smogu w miastach

❑ Wzrost temp .mórz powoduje tzw. wybielanie raf koralowych czyli tracą one swoje piękne kolory.

❑ Na skutek polowań na świecie żyje tylko 7tys.tygrysów i 3tys.pand

Zrównoważony rozwój• W celu zapobieżenia globalnej katastrofie ekologicznej

naukowcy i politycy niektórych państw podjęli współpracę.

• Wszystkie siły najbogatszych państw świata skierowane są na pogodzenie przeobrażeń społecznych i ekonomicznych z racjonalnym wykorzystaniem zasobów środowiska przyrodniczego naszej planety.

• Działalność człowieka powinna uwzględnić zachowanie równowagi pomiędzy zaspokajaniem potrzeb człowieka a ochroną zasobów naturalnych Ziemi.

□ Głównym zagrożeniem dla organizmów jest wszelka działalność człowieka taka jak: wylesianie, zanieczyszczenia, kłusownictwo, ruch na rzekach, rozwój przemysłu i komunikacji i inne działania przyczyniające się degradacji środowiska naturalnego.

□ W obecnej sytuacji przyroda nie obroni się sama.

□ Każdy z nas powinien zadbać o dobro natury, choćby poprzez wiedzę i świadomość wpływu na najbliższe otoczenie i dawanie dobrego przykładu innym.

Wnioski