Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

58
Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami 1

description

Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami. 1. Drogi i mechanizmy szerzenia się zakażenia. droga pokarmowa (zakażenia fekalno-oralne, przez wodę i żywność, przenoszone rękoma), droga powietrzna (zakażenia kropelkowe, pyłowe, przez aerozol), - PowerPoint PPT Presentation

Transcript of Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Page 1: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy

sprawujących opiekę profilaktyczną nad

pracownikami

1

Page 2: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Drogi i mechanizmy szerzenia się zakażenia• droga pokarmowa (zakażenia fekalno-oralne,

przez wodę i żywność, przenoszone rękoma), • droga powietrzna (zakażenia kropelkowe,

pyłowe, przez aerozol),• droga związana z naruszeniem ciągłości

tkanek, • droga zakażenia przez nosicieli (wektory),• droga kontaktowa

Page 3: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Profilaktyka chorób zakaźnych

• 1796r. – Edward Jenner – szczepionka przeciw ospie prawdziwej

• 1881r. – Ludwik Pasteur – szczepionka przeciw wąglikowi

• 1885 – Ludwik Pasteur – szczepionka przeciw wściekliźnie

• 1890 – Behring – uodpornienie bierne – antytoksyna błonicza

3

Page 4: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Inne szczepionki• 1895r. – przeciw dżumie• 1896r. – przeciw cholerze i dżumowi brzusznemu• 1921r. – przeciw gruźlicy BCG• 1923r. – przeciw błonicy• 1926r. – przeciw krztuścowi• 1927r. – przeciw tężcowi• 1937r. – przeciw durowi wysypkowemu, żółtej gorączce• 1941r. – przeciw grypie• 1954r., 1959r, - przeciw poliomyelitis• 1959r. – przeciw odrze• 1967r. – przeciw śwince• 1981r. – przeciw różyczce, wietrznej ospie, WZW B• 1993r. – przeciw WZW A

4

Page 5: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Zgony spowodowane chorobami zakaźnymi

• Lata międzywojenne – 20% zgonów • Lata 90-te XX wieku - < 1% zgonów

5

Page 6: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Obowiązki pracodawcy• Pracodawca w celu ochrony pracowników przed

zagrożeniami spowodowanymi przez szkodliwy czynnik biologiczny jest obowiązany do stosowania wszelkich dostępnych środków eliminujących narażenie lub ograniczających stopień tego narażenia

• Obowiązkiem pracodawcy lub zlecającego wykonanie prac jest poinformowanie pracowników lub osoby mające wykonywać pracę, narażonych na działanie biologicznych czynników chorobotwórczych, przed podjęciem czynności zawodowych o rodzaju zalecanego szczepienia ochronnego wymaganego przy wykonywaniu czynności zawodowych

Page 7: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Akty prawne regulujące zagadnienia szczepień ochronnych

• Ustawa z dnia 5 grudnia 2008r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U.2008.234.1570 z późn. zm.)

• Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy (tekst jednolity: Dz.U.2004.125.1317 z późn. zm.)

• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych (Dz.U. 2011.182.1086)

• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 3 stycznia 2012 r. w sprawie wykazu rodzajów czynności zawodowych oraz zalecanych szczepień ochronnych wymaganych u pracowników, funkcjonariuszy, żołnierzy lub podwładnych podejmujących pracę, zatrudnionych lub wyznaczonych do wykonywania tych czynności (Dz.U. 2012.40)

7

Page 8: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Program szczepień ochronnych ze szczegółowym schematem stosowania poszczególnych szczepionek oraz wskazaniami do szczepień obowiązkowych i zalecanych, podaje

Główny Inspektor Sanitarnyw formie komunikatu publikowanego do końca I kwartału każdego roku(Program Szczepień Ochronnych na rok 2013 – Załącznik do Komunikatu Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 29 października 2012 r. (poz. 78))

8

Page 9: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Zadania służby medycyny pracy

Służba medycyny pracy jest właściwa do realizowania zadań z zakresu:

sprawowania profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracującymi, w szczególności przez:

wykonywanie szczepień ochronnych, niezbędnych w związku z wykonywaną pracą

Page 10: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 3 stycznia 2012r. w sprawie wykazu rodzajów czynności zawodowych oraz zalecanych szczepień ochronnych wymaganych u pracowników, funkcjonariuszy, żołnierzy lub podwładnych podejmujących pracę, zatrudnionych lub wyznaczonych do wykonywania tych czynności

Interpretacja słowa „wymaganego”– czy podjęcie pracy jest uzależnione od

bezwzględnego poddania się odpowiednim szczepieniom?

Page 11: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Zalecane szczepienia wymagane u pracowników

• Zapewnienie dostępności do szczepionki• Pokrycie kosztów jej zakupu przez pracodawcę• Pokrycie kosztów wykonania szczepienia przez

pracodawcę• Decyzja o poddaniu się szczepieniu powinna

należeć do pracownika

Page 12: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Rola lekarza służby medycyny pracy

• Poinformowanie pracodawcy o dostępności szczepionki przeciwko drobnoustrojom, na zakażenie którymi narażeni są pracownicy oraz o zasadności jej użycia

• Wyjaśnienie pracownikom istotności szczepienia oraz jego roli ochronnej

• Poinformowanie pracowników o konsekwencjach wynikających z nabycia choroby w przypadku niepoddania się szczepieniu

• Przedstawienie pracownikom informacji o potencjalnych powikłaniach poszczepiennych

Page 13: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Rola lekarza służby medycyny pracy• Wywiad przeprowadzony przez lekarza bądź

wykonanie w niektórych przypadkach odpowiednich badań laboratoryjnych pomoże wykluczyć te osoby, które mają już odporność na daną chorobę (nabytą naturalnie bądź wskutek uprzednich szczepień) i nie wymagają podania szczepionki

• W przypadku odmowy poddania się szczepieniu przez pracownika, fakt ten wraz z podaniem przyczyny powinien być odnotowany w dokumentacji medycznej. Warto też poprosić pracownika o pisemne oświadczenie odmowy poddania się zaproponowanemu przez lekarza szczepieniu.

Page 14: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Kwalifikacje do wykonywania szczepień• Szczepienia ochronne przeprowadzają lekarze lub

felczerzy, pielęgniarki, położne i higienistki szkolne, którzy odbyli w ramach doskonalenia zawodowego specjalistyczny kurs w tym zakresie i uzyskały dokument potwierdzający ukończenie tego kursu bądź szkolenia lub uzyskały specjalizację w dziedzinie, w przypadku której ramowy program kształcenia podyplomowego obejmował problematykę szczepień ochronnych na podstawie przepisów o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz przepisów o zawodach pielęgniarki i położnej

• Do dnia 31.12.2015 szczepienia mogą wykonywać ww. osoby, nieposiadający wspomnianych kwalifikacji, o ile posiadają 2,5-letnią praktykę w zakresie przeprowadzania szczepień ochronnych

Page 15: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Zalecane szczepienia w poszczególnych grupach

pracowniczych

Page 16: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Rodzaje czynności zawodowych

Zalecane szczepienia ochronne

Czynności przy produkcji i dystrybucji żywności oraz wymagające kontaktu z żywnością w zakładach zbiorowego żywienia

Szczepienia przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu A

Czynności, których wykonywanie jest związane z wyjazdami na obszary o wysokiej endemiczności wirusowego zapalenia wątroby typu A

Szczepienia przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu A

Page 17: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Szczepienie p/WZW typu A:

• Zawiera unieczynnione wirusy A• Szczepienie podstawowe – 2 dawki w odstępie 6-12

miesięcy• Dawek przypominających nie stosuje się• Zalecane szczególnie młodszym pracownikom• Można rozważyć przed szczepieniem oznaczenie

przeciwciał anty-HAV w klasie IgG• Poziom zabezpieczający przeciwciał >15-20 mIU/ml

Page 18: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Szczepionki p/ WZW A

Zawierają drobnoustroje inaktywowane:• HAVRIX ADULT > 18 r.ż. HAVRIX 720 JUNIOR >1 r.ż do 18r.ż. (GSK)

— 2 dawki w odstępie 6- 12 miesięcy• VAQTA 50 > 17 r.ż.

VAQTA 25 > 2 r.ż. do 17 r.ż. (MSD)– 2 dawki

• AVAXIM 160V > 2 r.ż. (Sanofi Pasteur) – 2 dawki

Page 19: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Szczepionki skojarzonep/ WZW A i WZW B

• TWINRIX ADULT ( GSK )> 16 r.ż. Schemat szczepienia 0- 1- 6 mies.

Page 20: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Rodzaje czynności zawodowych

Zalecane szczepienia ochronne

Czynności przy usuwaniu odpadów komunalnych lub konserwacji urządzeń służących temu celowi

Szczepienia przeciw tężcowi

Czynności przy usuwaniu odpadów komunalnych i nieczystości ciekłych lub konserwacji urządzeń służących temu celowi

Szczepienia przeciw:

1) tężcowi,

2) wirusowemu zapaleniu wątroby typu A,

3) durowi brzusznemu

Page 21: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Rodzaje czynności zawodowych

Zalecane szczepienia ochronne

Czynności wymagające kontaktu z glebą lub przy obsłudze zwierząt gospodarskich

Szczepienia przeciw tężcowi

Page 22: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Rodzaje czynności zawodowych

Zalecane szczepienia ochronne

Czynności związane z bezpośrednią stycznością z osobami przyjeżdżającymi z obszarów występowania zachorowań na błonicę lub związane z wyjazdami na obszary występowania zachorowań na błonicę.

Szczepienia przeciw błonicy

Page 23: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Szczepienie p/ błonicy, tężcowi i krztuścowi s.c. lub i.m.

• Szczepionka DTP podawana trzykrotnie w odstępach 6 tygodni w 1 roku życia (szczepienie pierwotne) oraz jeden raz w 2 roku życia (szczepienie uzupełniające)

• Sposób podania i schemat dawkowania wedle wskazań producenta lub zaleceń lekarskich

• Jako dawka przypominająca u osób zaszczepionych w dzieciństwie - szczepionka poliwalentna przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi ze zmniejszoną zawartością komponentów błoniczego i krztuścowego zawierająca acelularny komponent krztuścowy (dTap) – co 10 lat

Page 24: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Szczepienie p/ błonicy, tężcowi i krztuścowi

• Boostrix (GSK)• Boostrix Polio (GSK)• Adacel (Sanofi Pasteur)

Page 25: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Szczepienie p/ durowi brzusznemu

• Szczepionką monowalentną (Ty) lub skojarzoną ze szczepionką p/tężcowi (TyT).

• Ze wskazań indywidualnych.• W zależności od sytuacji epidemiologicznej-

rozporządzenie Ministra Zdrowia lub wojewodów• Typhim Vi (Sanofi Pasteur) w przypadku narażenia –

podawanie co 3 lata

Page 26: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Szczepienie p/ tężcowi• podskórnie szczepionką monowalentną lub

skojarzoną z antygenami innych drobnoustrojów

• u osób uprzednio zaszczepionych w ramach szczepień obowiązkowych – dawki przypominające co 10 lat

• w ramach profilaktyki poekspozycyjnej – w zależności od czasu jaki upłynął od cyklu podstawowego szczepienia czy podania ostatniej dawki przypominającej szczepionki

Page 27: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Rodzaje czynności zawodowych

Zalecane szczepienia ochronne

Czynności związane z diagnostyką wścieklizny u zwierząt, praca w laboratorium z materiałem zawierającym wirusa wścieklizny lub związana z narażeniem na zakażenie wirusem wścieklizny w laboratoriach wirusologicznych, w których prowadzona jest hodowla wirusa wścieklizny. Czynności wymagające kontaktu z dzikimi zwierzętami mogącymi stanowić zagrożenie przeniesienia zakażenia na człowieka

szczepienia przeciw wściekliźnie

Page 28: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Szczepienie p/wściekliźnie i.m. lub s.c.

• Ze wskazań indywidualnych• Zalecane jest osobom wyjeżdżającym do rejonów

endemicznego występowania zachorowań na wściekliznę

• Osoby podejrzane o zakażenie wirusem wścieklizny• Kwalifikację do szczepienia przeprowadza

specjalistyczna Poradnia Chorób Zakaźnych

Page 29: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Szczepienie p/ wściekliźnie

Profilaktyczne, przednarażeniowe,PEP- pre- exposure prophylaxis, w odróżnieniu od PET- post- exposure treatment.

Szczepionka przygotowana na hodowlach komórkowych, zawierająca inaktywowany wirus, bezpieczna, wysoce immunogenna, zalecana przez WHO

Page 30: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Szczepienie p/ wściekliźnie• domięśniowo lub podskórnie• w ramach profilaktyki poekspozycyjnej – 5

dawek szczepionki (0, 3, 7, 14, 30 doba)• w ramach szczepienia przedekspozycyjnego –

3 dawki (0, 7, 28 doba); po 12 miesiącach 1 dawka uzupełniająca; dawka przypominająca - 1 dawka 5 lat po zakończeniu szczepienia podstawowego (kolejne dawki co 5 lat lub z częstotliwością uzależnioną od miana przeciwciał)

Page 31: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Szczepienie p/ wściekliźnie

W Polsce zarejestrowane:• Verorab- przygotowana na

komórkach Vero (Sanofi Pasteur)

Page 32: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

SZCZEPIENIA PRZECIW WŚCIEKLIŹNIE (POEKSPOZYCYJNE)

Stan zdrowia zwierzęcia Zapobieganie

Rodzajkontaktu zezwierzęciem

w chwili narażenia

podczas obserwacjiweterynaryjnej (15 – dniowaobserwacja weterynaryjna możebyć stosowana wyłącznie w odniesieniu do psa i kota)

Brak ran lub kontaktpośredni

- - nie wymaga

Oślinienie uszkodzonej skóry, lekkie pogryzienia i zadrapania

zwierzę zdrowe

objawy wścieklizny Rozpoczęcie podawania szczepionki zchwilą zaobserwowania objawówwścieklizny u zwierzęcia

zwierzępodejrzane owściekliznę

zwierzę zdrowe (niepotwierdzone objawy)

natychmiastowe rozpoczęciepodawania szczepionki – przerwać gdy zwierzę zdrowe

zwierzęwściekłedzikie,nieznane,niebadane

- natychmiastowe rozpoczęcie podawania szczepionki

Page 33: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

SZCZEPIENIA PRZECIW WŚCIEKLIŹNIE (POEKSPOZYCYJNE) Stan zdrowia zwierzęcia Zapobieganie

Rodzaj kontaktuze zwierzęciem

w chwili narażenia

podczas obserwacjiweterynaryjnej (15 – dniowaobserwacja weterynaryjnamoże być stosowanawyłącznie w odniesieniu do psa i kota)

Głębokie pogryzienia, zadrapania, oślinienie błon śluzowych

zwierzę zdrowe

objawy wścieklizny natychmiastowe rozpoczęciepodawania szczepionki

+ swoistej immunoglobuliny (lub

surowicy)

zwierzępodejrzane o wściekliznę

zwierzę zdrowe (niepotwierdzone objawy)

natychmiastowe rozpoczęcie podawania szczepionki

+ swoistej immunoglobuliny (lub

surowicy) – można przerwać gdy zwierzę zdrowe

zwierzęwściekłe, dzikie,nieznane, niebadane

- natychmiastowe rozpoczęciepodawania szczepionki

+ swoistej immunoglobuliny (lub

surowicy)

Page 34: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Rodzaje czynności zawodowych

Zalecane szczepienia ochronne

Czynności bezpośrednio związane z uprawą roślin lub hodowlą zwierząt na obszarach endemicznego występowania zachorowań na kleszczowe zapalenie mózgu

Szczepienia przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu

Czynności wykonywane w kompleksach leśnych oraz na terenach zadrzewionych na obszarach endemicznego występowania zachorowań na kleszczowe zapalenie mózgu

Szczepienia przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu

Page 35: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Szczepienie p/ kleszczowemu zapaleniu mózgu

• Szczepienie najkorzystniej rozpocząć zimą lub wiosną, tak by dwie dawki szczepionki podać przed sezonem aktywności kleszczy

• Podanie domięśniowe, schemat trzydawkowy (II dawka – 1-3 miesięcy po pierwszej dawce, dawka uzupełniająca – 5-12 miesięcy po II dawce); dawka przypominająca – 3 lata od zakończenia szczepienia podstawowego; kolejne dawki przypominające co 3-5 lat

• Dawki przypominające u osób > 50 r.ż. co 3 lata

Page 36: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Szczepienie p/ kleszczowemu zapaleniu mózgu

Szczepionki zawierają inaktywowane wirusy

• FSME- Immun (Baxter)• Encepur (Chiron Behring)

Page 37: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Rodzaje czynności zawodowych

Zalecane szczepienia ochronne

Czynności podejmowane w trakcie pełnienia służby lub wykonywania pracy w urzędach, jednostkach podległych i nadzorowanych przez Ministra obrony Narodowej, ministra właściwego do spraw wewnętrznych, ministra właściwego do spraw zagranicznych, Ministra Sprawiedliwości oraz Szefa Służby Celnej, przy wykonywaniu których osoby je wykonujące są narażone na działanie biologicznego czynnika chorobotwórczego mogącego wywołać chorobę zakaźną, a podanie szczepionki przeciw tej chorobie zakaźnej powoduje uodpornienie na nią.

Szczepienia przeciw:

1) tężcowi,

2) błonicy,

3) durowi brzusznemu,

4) wściekliźnie,

5) wirusowemu zapaleniu wątroby typu B,

6) wirusowemu zapaleniu wątroby typu A,

7) kleszczowemu zapaleniu mózgu,

8) japońskiemu zapaleniu mózgu,

9) zakażeniom wywoływanym przez Neisseria meningitidis,

10) odrze,

11) śwince,

12) różyczce,

13) ospie wietrznej,

14) poliomyelitis,

15) grypie,

16) żółtej gorączce,

17) zakażeniom wywołanym przez Streptococcus pneumoniae,

18) wąglikowi,

19) cholerze,

20) ospie prawdziwej,

21) jadowi kiełbasianemu

- prowadzi się u osób narażonych na działanie takiego biologicznego czynnika chorobotwórczego, który może wywołać chorobę zakaźną, o której mowa w pkt 1-21.

Page 38: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Szczepienie p/ żółtej gorączce

Dla wyjeżdżających za granicę, wg wymogów kraju docelowego, zgodnie z zaleceniami Międzynarodowych Przepisów Zdrowotnych.Dotyczy w szczególności krajów Afryki oraz Ameryki Południowej.

Nie szczepić uczulonych na białko kurze

Page 39: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Szczepienie p/żółtej gorączce

• Stamaril (Sanofi Pasteur) • szczepionka przeznaczona do czynnego

uodporniania, zawierająca zdolnego do replikacji, atenuowanego wirusa żółtej febry szczepu 17 Dakar

• domięśniowo lub podskórnie, dawka jednorazowa; dawki przypominające – co 10 lat

• szczepienia są wykonywane w punktach szczepień, które uzyskały stosowne rekomendacje

Page 40: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Rodzaje czynności zawodowych

Zalecane szczepienia ochronne

Czynności, w trakcie których dochodzi do kontaktu z materiałem biologicznym pochodzenia ludzkiego (krew i inne płyny ustrojowe oraz wydaliny i wydzieliny) lub sprzętem skażonym tym materiałem biologicznym.

Szczepienia przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B.

Page 41: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Obowiązkowe szczepienia ochronne

Obowiązkowe szczepienie przeciw HBV• uczniowie uczelni medycznych lub innych uczelni,

prowadzących kształcenie na kierunkach medycznych, którzy nie byli szczepieni przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B,

• studenci uczelni medycznych lub innych uczelni, prowadzących kształcenie na kierunkach medycznych, którzy nie byli szczepieni przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B,

• osoby wykonujące zawód medyczny narażone na zakażenie, które nie były szczepione przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B

Page 42: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Szczepienia p/ WZW typu B:Kalendarz szczepień 2013• Szczepień przypominających u osób zdrowych nie przewiduje

się.• Nie należy szczepić osób uprzednio zaszczepionych

podstawowo przeciw WZW typu B• Dawki przypominające dla przewlekle chorych (dializowani,

niedobory odporności), kiedy anty-HBs< 10 j.m./l. • Ocena stężenia anty-HBs u osób przewlekle chorych nie jest

finansowana z budżetu ministra właściwego do spraw zdrowia.• Osobom z grup ryzyka zakażenia zaleca się określenie stężenia

przeciwciał poszczepiennych nie wcześniej niż 4 tygodnie po trzeciej dawce szczepionki w celu określenia odpowiedzi poszczepiennej

• Niedopuszczalne jest odmawianie wykonania zabiegu medycznego związanego z naruszeniem ciągłości tkanek w przypadku braku szczepienia przeciw WZW typu B

42

Page 43: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Kwalifikacja do szczepień przeciw HBV

Rodzaj

badania

Wyniki Interpretacja Czy szczepić?

HBsAganty-HBcanty-HBs

ujemnyujemnyujemny

podatny na zakażenie

szczepienie wskazane

HBsAganty-HBcanty-HBs

ujemnyujemnydodatni >10mUI/ml

zabezpieczony na skutek szczepienia

szczepienie niepotrzebne

HBsAganty-HBcanty-HBs

ujemnydodatnidodatni

zabezpieczony na skutek przebycia WZW typu B

szczepienie niepotrzebne

Page 44: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Rodzaj

badania

Wyniki Interpretacja Czy szczepić?

HBsAg

anty-HBc

IgM anty-HBc

anty-HBs

dodatni

dodatni

dodatni

ujemny

aktualnie trwający

proces zapalny

szczepienie

niepotrzebne

HBsAg

anty-HBc

IgM anty-HBc

anty-HBs

dodatni

dodatni

ujemny

ujemny

przewlekły proces

zapalny

szczepienie

niepotrzebne (może

wymagać leczenia)

Kwalifikacja do szczepień przeciw HBV

Page 45: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Rodzaj

badania

Wyniki Interpretacja Czy szczepić?

HBsAg

anty-HBc

anty-HBs

ujemny

dodatni

ujemny

możliwe 4

interpretacje*

wskazana ocena

kliniczna

Kwalifikacja do szczepień przeciw HBV

*1. badany może być w fazie zdrowienia po ostrym WZW B2. może być uodporniony, ale testy są zbyt mało czułe, by wykryć bardzo małe stężenia anty-HBs3. może być podatny na zakażenie, a dodatni wynik anty-HBc jest wynikiem fałszywie dodatnim4. może przechodzić przewlekłe WZW B z nieoznaczalnym poziomem HBsAg

Page 46: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Szczepionki p/ WZW B:

Zarejestrowane w Polsce- II generacja, rekombinowane:

• Engerix B 20 µg , > 15 r.ż. (GSK)• HB-Vax PRO, > 20 r.ż. (MSD)• EUVAX B 1,0 ml > 15 r.ż. (LG Life Sciences)• Hepavax Gene TF 20 µg, > 15 r.ż. (Berna

Biotech/BIOMED)

Page 47: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Rekomendowane szczepienia ochronne dla pracowników służby zdrowia

• Szczepienie przeciwko GRYPIE corocznie

• Szczepienie przeciwko KRZTUŚCOWI w niektórych krajach, szczególnie pracujących z dziećmi poniżej 12

miesiąca życia• Szczepienie przeciwko ODRZE, ŚWINCE, RÓŻYCZCE

u pracowników medycznych, u których brak jest serologicznych dowodów odporności czy dowodów na poddanie się szczepieniu w przeszłości

• Szczepienie przeciwko OSPIE WIETRZNEJ u pracowników medycznych, u których brak jest serologicznych dowodów

odporności czy dowodów na poddanie się szczepieniu w przeszłości• Szczepienie przeciwko ZAKAŻENIOM WYWOŁANYM PRZEZ NEISSERIA

MENINGITIDIS dla mikrobiologów stale eksponowanych podczas hodowli N. meningitidis

Page 48: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Szczepienie p/ospie wietrznej

• Dla osób, które nie chorowały na ospę wietrzną i nie zostały wcześniej zaszczepione w ramach szczepień obowiązkowych albo zalecanych,

• Dla kobiet planujących zajście w ciążę, które nie chorowały wcześniej na ospę wietrzną.

• Przeciwwskazania: leczenie immunosupresyjne, ciąża oraz okres przynajmniej 3 miesięcy przed planowaną ciążą

Page 49: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Szczepienie p/ospie wietrznej

Żywa, atenuowana szczepionka• Varilrix (GSK)• domięśniowo lub podskórnie; 2 dawki

w odstępie 6 tygodni• Szczepienie poekspozycyjne – wykonane

w ciągu 72 godzin od ekspozycji na wirusa

Page 50: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Szczepienie przeciw odrze, śwince i różyczce

• Zalecane u młodych kobiet, zwłaszcza pracujących w środowiskach dziecięcych (przedszkola, szkoły, szpitale, przychodnie);

• dla zapobiegania różyczce wrodzonej szczególnie nieszczepionym w 13 roku życia lub jeżeli od szczepienia podstawowego w 13 roku życia minęło więcej niż 10 lat

• szczepienie przypominające

Page 51: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Szczepienie przeciw odrze, śwince i różyczce

• podskórnie 2 dawki w odstępie 4 tygodni• podawane w wywiadzie przebycie

zachorowań na odrę, świnkę lub różyczkę nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia; należy ją podać nie wcześniej niż po upływie 4 tygodni od wyzdrowienia.

• nie szczepić w okresie ciąży; przez 3 miesiące po szczepieniu nie należy zachodzić w ciążę.

Page 52: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Szczepionki p/odrze, śwince i różyczce

• MMRVax Pro –(Sanofi Pasteur MSD)• PRIORIX – (GSK)

Page 53: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Szczepienie p/grypie

• Zalecane pracownikom ochrony zdrowia, szkół, handlu, transportu, budownictwa oraz osobom narażonym na kontakty z dużą liczbą ludzi

• Stosowanie wg wskazań producenta• Ważne są tylko jeden rok ze względu na coroczne

zmiany składu antygenowego (wg zaleceń WHO)

Page 54: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Szczepionki p/ grypie

Zarejestrowane w Polsce:

Inaktywowane z rozszczepionym wirionem:Vaxigrip (Sanofi Pasteur)Fluarix (GSK)Influvac (Abbott)IDflu (Sanofi Pasteur)

Page 55: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Kwalifikacje do szczepień• Wykonanie obowiązkowego szczepienia ochronnego

jest poprzedzone lekarskim badaniem kwalifikacyjnym w celu wykluczenia przeciwwskazań do wykonania obowiązkowego szczepienia ochronnego

• Obowiązkowego szczepienia ochronnego nie można przeprowadzić, jeżeli między lekarskim badaniem kwalifikacyjnym przeprowadzonym w celu wykluczenia przeciwwskazań do szczepienia a tym szczepieniem upłynęło 24 godziny od daty i godziny wskazanej w zaświadczeniu (wzór wg aktu prawnego)

Page 56: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Kwalifikacje do szczepień• Po przeprowadzonym lekarskim badaniu

kwalifikacyjnym lekarz wydaje zaświadczenie ze wskazaniem daty i godziny przeprowadzonego badania

• W przypadku gdy lekarskie badanie kwalifikacyjne daje podstawy do długotrwałego odroczenia obowiązkowego szczepienia ochronnego, lekarz kieruje osobę objętą obowiązkiem szczepienia ochronnego do konsultacji specjalistycznej

Page 57: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Kwalifikacje do szczepień

• Lekarskie badanie kwalifikacyjne oraz obowiązkowe szczepienia ochronne przeprowadza się indywidualnie.

• Istnieje wzór zaświadczenia o przeprowadzonym lekarskim badaniu kwalifikacyjnym jest określony w załączniku nr 1 do rozporządzenia w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych

Page 58: Szczepienia ochronne w praktyce lekarzy sprawujących opiekę profilaktyczną nad pracownikami

Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy

Informacje na temat przeprowadzonych obowiązkowych szczepień ochronnych wykonanych od dnia urodzenia są dokumentowane w:

• 1) karcie uodpornienia, której wzór jest określony w załączniku nr 2 do rozporządzenia;

• 2) książeczce szczepień, której wzór jest określony w załączniku nr 3 do rozporządzenia, stanowiącej odrębną część włączoną do książeczki zdrowia;

• 3) dokumentacji medycznej, o której mowa w przepisach o rodzajach i zakresie dokumentacji medycznej oraz sposobie jej przetwarzania.

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych