Szczegółowy przedmiotowy system oceniania do podręcznika...

Przedmiot | Słowa z uśmiechem | Klasa 6 Szkoła podstawowa 4–6

AUTORZY:EwaHorwath,GrażynaKiełb,AnitaŻegleń

1

SzczegółowyprzedmiotowysystemocenianiadopodręcznikaSłowazuśmiechemkl.6

KRYTERIASZCZEGÓŁOWE

Lekturaiinnetekstykultury,naukaojęzyku

Wymagania

konieczne(ocena:dopuszczający)

podstawowe(ocena:dostateczny)

rozszerzone(ocena:dobry)

dopełniające(ocena:bardzodobry)

ponadprogramowe(ocena:celujący)

UCZEŃ

Rozdział1.Światywyobraźni

„Słowanacenzurowanym”.RafałKosik,Felix,NetiNikaorazPałacSnów(fragmenty)

• rozpoznajebohaterówpowieści

• formułujepytanianawskazanytemat

• konfrontujesytuacjeztekstuzwłasnymidoświadczeniami

• znapojęciefikcjaliteracka• wypowiadasięnatematpoprawnościjęzykawżyciucodziennym

• prezentujebohaterów• budujezróżnicowanepytania

• opisujereakcjebohaterów

• dostrzegafikcyjnycharakterświataprzedstawionegowutworze

• uczestniczywdyskusjinatematwyrazówobcychizapożyczonych

• uzasadniaswojąopinięnatematbohaterawłaściwiedobranymiargumentami

• wykorzystujeinformacjeztekstudotworzeniapytań

• objaśniazałożeniaprojektuprzedstawionegowtekście

• wyjaśnia,naczympolegafikcjarealistyczna

• dobieratrafneargumentywdyskusji

• oceniapredyspozycjebohateradopełnieniafunkcjispołecznej

• tworzyuporządkowanyzestawpytań

• oceniazałożeniaprojektuprzedstawionegowutworze

• odwołujesięwdyskusjidoprzykładówużyciajęzykawmediach

• wyrażaopinięnatematobecnościwjęzykuwyrazówobcychizapożyczonych,trafniedobierającargumentynapoparcieswojegostanowiska

• komentujesytuacjeprzedstawionewutworze,odwołującsiędoogólnieprzyjętychnormżyciaspołecznego

„Okręgi,kuleitrójkąty...Ortograficznastrefatajemnic”.Pisowniawyrazówzóiu

• wyszukujewyrazyzóiuwzestawieortogramówzawartychwćwiczeniach

• stosujezasadyortograficznedopoprawnegozapisuwyrazówzóiu

• zapisujepoprawniewiększośćwyrazówzóiuwzestawieortogramówzawartychwćwiczeniach

• zapisujepoprawniewszystkiewyrazyzóiuwzestawieortogramówzawartychwćwiczeniach

• przedstawiaoryginalnesposoby(np.zagadki,gry,infografiki)zapamiętaniazapisupoznanychwyrazówztrudnością



2


Wymagania






UCZEŃ

• znazasadypisownióiu,starasięjestosować

• korzystazesłownikaortograficznego

ortograficznąwzakresiepisownióiu

„Dziwnepostaciezczasownikiempoznacie”.Powtórzeniewiadomościoczasowniku

• rozpoznajeczasownikwśródinnychczęścimowy

• rozpoznajewtekścieformyliczb,czasów,osób,rodzajówgramatycznychczasownika

• rozpoznajenieosoboweformyczasownika

• rozpoznajeniektóreczasownikidokonaneiniedokonane

• wskazujewtekścieczasownikiwstronieczynnejiwstroniebiernej

• tworzyformyliczbypojedynczejimnogiejczasownika

• tworzyformyróżnychczasówczasownika

• odmieniaczasownikiprzezosobyirodzaje

• wskazujewtekściebezokolicznikiorazformynieosobowezakończonena-no,-to

• poprawniestosujeformyczasownikówdokonanychiniedokonanychwróżnychczasach

• znapojęciaczasownikiprzechodnieiczasownikinieprzechodnie

• przekształcaformyosoboweczasownikównabezokolicznikiiodwrotnieodpowiedniodoprzyjętegocelu

• przekształcaformyosoboweczasownikównaformynieosobowezakończonena-no,-toiodwrotnieodpowiedniodoprzyjętegocelu

• poprawnieicelowoużywaczasownikówdokonanychiniedokonanych

• odróżniaczasownikiprzechodnieodnieprzechodnich

• poprawnieicelowostosujeformystrony

• stosujepoprawnieiceloworóżneformygramatyczneczasowników

• funkcjonalniestosujeczasownikidokonaneiniedokonanewswoichwypowiedziach

• używaformstronybiernejiczynnejczasownikadlauzyskaniajednoznacznościtreściwypowiedzi

• twórczoifunkcjonalniewykorzystujewiedzęorazumiejętnościjęzykowedotycząceznaczeniaiodmianyczasownikóworazzasadichpisowni



3


Wymagania






UCZEŃ

czynnejibiernejczasownika

„Cozaczasy!Cozaobyczaje!”.Dialog–radydlapiszących.MariaKrüger,Godzinapąsowejróży(fragmenty)

• prezentujekrótkobohaterkętekstu

• wyszukujewtekścieinformacjenatematdawnejszkoły

• wskazujewtekściekwestiebohaterówisłowanarratora

• podajeprzykładyuzupełnieńdialogowychztekstu

• znafunkcjeznakówinterpunkcyjnychwzapisierozmowy

• przyniewielkimwsparciunauczycielazapisujedialog

• opisujemiejscenapodstawieilustracjiifotografii

• omawiaróżnicemiędzyszkołądawnąiwspółczesną

• znafunkcjedialoguwtekścieliterackim

• rozpoznajeuczucianapodstawieniewerbalnychśrodkówkomunikowaniasię

• zapisujedialog,korzystajączradzmieszczonychwpodręczniku

• omawiaróżneelementyświataprzedstawionego

• wyrażaopinięoszkolewróżnychepokach

• wyszukujewwypowiedziachdialogowychelementycharakterystykipośredniej

• używawłaściwychśrodkówjęzykowychdonazwaniaróżnychuczuć

• zapisujepoprawniedialog,używającwłaściwychznakówinterpunkcyjnychiodpowiednichuzupełnieńdialogowych

• wopisiebohaterauwzględniawnioskiwyciągniętezprzedstawionychzdarzeń

• przytaczaargumentynapoparcieswojejopiniioszkole

• analizujeinformacjezawartewwypowiedziachdialogowych

• rozpoznajeróżneinformacjezawartewuzupełnieniachdialogowych

• zapisujedialog,używającróżnorodnychuzupełnieńdialogowych

• redagujebezbłędnyjęzykowodialog–oryginalnypodwzględemtreściistylu

„Odmyśleniagłowanieboli”.Trudneformyczasowników

• znazasadyodmianyczasownikówoznaczającychruch,typuiść,wczasieprzeszłymistarasięjestosować

• stosujezasadyodmianyczasownikówoznaczającychruch,typuiść,wczasieprzeszłym

• poprawnieużywawiększościczasownikówoznaczającychruch,typuiść,wczasieprzeszłym

• poprawnieużywaczasownikioznaczająceruch,typuiść,wczasieprzeszłym

• poprawnieużywawswoichwypowiedziachustnychipisemnychtrudnychform



4


Wymagania






UCZEŃ

• znazasadypisowniniezczasownikamiistarasięjestosować

• dostrzegatrudnościortograficznewzakresiepisownizakończeńbezokoliczników

• dostrzegatrudnościwodmianiewybranychczasownikówużytychwćwiczeniach

• stosujezasadypisowniniezczasownikami

• znazasadypisowni-źć,-ść,-ąćwzakończeniachbezokolicznikaistarasięjestosować

• poprawnieodmieniawiększośćczasownikówużytychwćwiczeniach

• stosujezasadypisowni-źć,-ść,-ąćwzapisiezakończeńbezokolicznika

• poprawnieodmieniaczasownikiużytewćwiczeniach

• poprawniezapisujezakończeniabezokolicznika

• korzystazesłownikapoprawnejpolszczyznywceluustaleniapoprawnościjęzykowejtrudnychformczasowników

czasownikówwczasieprzeszłym

• sprawnieposługujesięsłownikiempoprawnejpolszczyzny

„Pieśńujdziecało”.Opowiadaniezdialogiem–radydlapiszących.DorotaTerakowska,CórkaCzarownic(fragmenty)

• odpowiadanapytaniadotycząceelementówświataprzedstawionego

• przygotowujeplankilkuobrazówfilmowychdokumentującychjednązprzygód

• znapojęcieliteraturafantasy

• zapisujeprostydialog• przyniewielkimwsparciunauczycielapiszeopowiadaniezdialogiem

• podajenajistotniejszeinformacjenatematbohaterów,uwzględniajewtreściogłoszenia

• posługujesięzezrozumieniemterminamiplener,kadr

• wskazujeelementyfantastycznewomawianymtekście

• redagujekrótkieopowiadaniezdialogiem,korzystajączrad

• objaśnia,naczympolegazłowyrządzaneprzeznajeźdźców

• formułujeprecyzyjnewskazówkinatematelementówscenografii

• interpretujesłowapieśni• redagujeopowiadaniezdialogiemielementamiopisu

• określarelacjełączącebohaterkiiuzasadniaswojezdanie

• wykorzystujewiedzęnatemattworzywafilmowegowanalizietekstupowieści

• objaśniaznaczeniepieśniwkontekściepowieściowychzdarzeń

• redagujerozbudowane,poprawnejęzykowo,stylistycznieikompozycyjnie

• wypowiadasięnatematproblematykitekstu,odwołującsiędocechgatunkowychliteraturyfantasy

• redagujebezbłędnejęzykowoikompozycyjnieopowiadaniezdialogiem–oryginalnepodwzględemtreściistylu



5


Wymagania






UCZEŃ

zamieszczonychwpodręczniku

opowiadaniezdialogiemielementamiopisu

„Gdybybabciamiaławąsy…Niejesttakźle.Zastanówsię”.Trybyczasowników

• rozpoznajeformytrybuoznajmującego,rozkazującegoiprzypuszczającego

• znazasadyakcentowaniawyrazówwformietrybuprzypuszczającego

• tworzyformytrybuoznajmującego,rozkazującegoiprzypuszczającego

• starasięstosowaćzasadyakcentowaniawyrazówwformietrybuprzypuszczającego

• przekształcazdania,wykorzystującróżneformytrybuczasownika

• poprawnieakcentujewiększośćczasownikówwformietrybuprzypuszczającego

• funkcjonalniestosujeróżneformytrybuczasownikawswoichwypowiedziach

• poprawnieakcentujeczasownikiwformietrybuprzypuszczającego

• wykorzystujetwórczoifunkcjonalniezdobytąwiedzęnatemattrybówczasownika

„Tosięwie…”.Konstrukcjezzaimkiemzwrotnymsię

• rozpoznajewzdaniachzaimekzwrotnysię

• znakonstrukcjejęzykowezzaimkiemzwrotnymsię

• stosujeformyzaimkazwrotnegosięwsytuacjachtypowych

• opisujeróżnicemiędzyczasownikamizzaimkiemsięibezniego

• poprawniestosujezaimekzwrotnysię

• omawiafunkcjezaimkazwrotnegosięwróżnychkonstrukcjachskładniowych

• używafunkcjonalnieczasownikówzzaimkiemzwrotnymsięwsytuacjachnietypowych

„Gdybyniebyłomarzeń…”.Pisowniacząstek-bym,-byś,-by,-byśmy,-byście

• wyszukujewyrazyzcząstkami-bym,-byś,-by,-byśmy,-byściewzestawieortogramówzawartychwćwiczeniach

• dostrzegatrudnościortograficznewzakresiełącznejirozdzielnejpisownicząstek-bym,

• znazasadydotyczącełącznejirozdzielnejpisownicząstek-bym,-byś,-by,-byśmy,-byścieistarasięjestosować

• stosujezasadyłącznejirozdzielnejpisownicząstek-bym,-byś,-by,-byśmy,-byściewzestawieortogramówzawartychwćwiczeniach

• poprawniezapisujecząstki-bym,-byś-by,-byśmy,-byściewzestawieortogramówzawartychwćwiczeniach

• przedstawiaoryginalnesposoby(np.zagadki,gry,infografiki)zapamiętaniazapisupoznanychwyrazówztrudnościąortograficznąwzakresiepisownicząstek-bym,-byś,-by,-byśmy,-byście



6


Wymagania






UCZEŃ

-byś,-by,-byśmy,-byście• korzystazesłownikaortograficznego

„Komutygrys,komu?…boidędodomu”.Jean--PierreDavidts,MałyKsiążęodnaleziony(fragmenty)

• znapojęciereklama• wie,czymjestsloganreklamowyirozumiejegofunkcję

• odczytujeintencjewypowiedzireklamowej

• czytaradydlapiszącychtekstocharakterzeperswazyjnym

• odróżniainformacjeodwypowiedzioceniających

• odczytujeznaczeniewybranychhasełreklamowych

• rozpoznajeniektóreśrodkijęzykowewystępującewwypowiedziachreklamowych

• tworzyprostytekstocharakterzereklamowym,korzystajączradzamieszczonychwpodręczniku

• używazezrozumieniemiwewłaściwymkontekściesłowareklama

• rozpoznajeprzysłowiaizwiązkifrazeologicznewhasłachreklamowych

• znaśrodkijęzykowewystępującewwypowiedziachreklamowych

• tworzypoprawnyjęzykowoistylistycznietekstocharakterzereklamowym

• operujesłownictwemzwiązanymzreklamą

• rozpoznajealuzjeliterackiewhasłachreklamowych

• określafunkcjęróżnychśrodkówjęzykowychwwypowiedziachocharakterzeperswazyjnym

• używawtekścieocharakterzereklamowymbogategojęzykaiciekawychrozwiązańgraficznych

• redagujebezbłędnyjęzykowotekstocharakterzereklamowym–oryginalnypodwzględemtreściistylu

• tworzysloganyreklamowe,wykorzystującswobodniekontekstykulturowe

„Wgalaktycznychprzestworzach”.JanuszChrista,KajtekiKokowkosmosie(fragmenty)

• określanaschemacieczasżyciaitwórczościautoraorazczaszdarzeńprzedstawionychwkomiksie

• opowiadaozdarzeniach

• opisujetytułowychbohaterówkomiksu

• wskazujemotywywykorzystanewkomiksie

• objaśniapojęcieliteraturafantastyczno-naukowa

• opisujemiejscaakcjiposzczególnychfragmentówkomiksu

• określaproblematykęutworówkomiksowych

• wyszukujewtekścieneologizmy

• zwracauwagęwprezentacjibohaterównaichrealistycznylubfantastycznycharakter

• określafunkcjęneologizmów

• tworzyscenariuszfilmowywkonwencjis.f.–oryginalnypodwzględemtreściistylu

• twórczoifunkcjonalniewykorzystujewiedzęnatematneologizmówiich



7


Wymagania






UCZEŃ

• znapojęcieliteraturafantastyczno-naukowa

• wskazujerekwizytycharakterystycznedlas.f.

• wymyśladalszyciągzdarzeń,utrzymującjewkonwencjis.f.

funkcjiwliteraturzes.f.wswoichwypowiedziachnatematświataprzedstawionegokomiksu

„Rzeczownikiwkrainachzwykłychifantastyki”.Powtórzeniewiadomościorzeczownikach

• rozpoznajerzeczownikwśródinnychczęścimowy

• rozpoznajeformyliczb,przypadkówirodzajówrzeczownika

• znazasadypisownirzeczownikówwłasnychipospolitychistarasięjestosować

• wyodrębniatematikońcówkirzeczownika

• odróżniarzeczownikiwłasneodpospolitych

• stosujezasadypisownirzeczownikówwłasnychipospolitychwzestawieortogramówzawartychwćwiczeniach

• znapojęciarzeczownikiżywotneinieżywotneorazrzeczownikiosoboweinieosobowe

• tworzypoprawneformyprzypadkówrzeczownikawzwiązkachwyrazowych

• wie,odczegozależykońcówkaodmienianegorzeczownika

• zapisujepoprawniewiększośćrzeczownikówwłasnychipospolitychwzestawieortogramówzawartychwćwiczeniach

• rozpoznajerzeczownikiżywotneinieżywotne

• rozpoznajerzeczownikiosoboweinieosobowe

• określaprzypadkirzeczownikawymaganeprzezpodaneczasownikilubprzyimki

• wykorzystujewiedzęotym,żetesamekońcówkimogąwystąpićwróżnychprzypadkachrzeczownika

• zapisujepoprawnierzeczownikiwłasneipospolite

• stosujewiedzęorzeczownikachosobowychinieosobowychwodmianierzeczownika

• wykorzystujewiedzęoodmianierzeczownikówwswoichwypowiedziachustnychipisemnych

• wykorzystujewiedzęnatematkońcówekrzeczownikadopoprawnegozapisuwyrazów

• twórczoifunkcjonalniewykorzystujewiedzęorazumiejętnościjęzykowedotycząceznaczeniaiodmianyrzeczownikóworazzasadichpisowni

„Gryzkonwencją”.StanisławLem,Bajkaomaszynie

• wyszukujewtekścieinformacjedotyczącemiejscaakcji

• ustalaczasakcji• wyszukujeinformacjewtekście

• objaśnia,kimsąbohaterowietekstu,

• tworzynotatkęencyklopedyczną

• objaśniaintertekstualnycharakteropowiadania



8


Wymagania






UCZEŃcyfrowej,cozesmokiemwalczyła

• porządkujezdarzeniawkolejnościchronologicznej

• wyszukujewtekścieneologizmy

• wymieniawybranecechyklasycznejbaśni

• wskazujeelementykomizmuwutworze

• wymieniawiększośćcechklasycznejbaśni

• relacjonujepojedynekmaszynyiczłowieka

• wyjaśniainwencjęautorawtworzeniuneologizmów

• wskazujepodobieństwaorazróżnicemiędzybaśniąautworemStanisławaLema

• używazezrozumieniemsłowaabsurd

• formułujeprzesłanieutworu

• redagujebezbłędnejęzykowoopowiadanies.f.inspirowanetekstembaśni–oryginalnepodwzględemtreściistylu

„Wzabawowejporadnijęzykowej”.Nietypowerzeczowniki

• identyfikujejakorzeczownikiwyrazyoznaczającerzeczy,któremającechęokreślonązapomocąliczb,np.setka,ósemka

• dostrzegatrudnościwtworzeniuformrzeczownikówodmieniającychsięwedługodmiennychreguł

• rozpoznajerzeczownikioznaczającecechyinazywająceczynności

• znarzeczownikiodmieniającesiętylkowliczbiepojedynczejlubtylkowliczbiemnogiej

• odmienianadwasposobyrzeczownikitypuoko,ucho–wzależnościodznaczenia

• tworzypoprawneformywiększościrzeczownikówotrudnejodmianie,użytychwćwiczeniach

• wykorzystujewiedzęozmianachwtemaciewodmianieniektórychrzeczowników

• tworzypoprawneformyrzeczownikówotrudnejodmianie,użytychwćwiczeniach

• funkcjonalniewykorzystujeswojąwiedzęnatematosobliwościwodmianienietypowychrzeczowników

• sprawnieposługujesięsłownikiempoprawnejpolszczyzny

„Żegluj,żeglarzu!”.Pisowniawyrazówzrziż

• wyszukujewyrazyzrziżwzestawieortogramówzawartychwćwiczeniach

• znazasadypisownirziż,starasięjestosować

• stosujezasadyortograficznedopoprawnegozapisuwyrazówzrziż

• zapisujepoprawniewiększośćwyrazówzrziżwzestawieortogramówzawartychwćwiczeniach

• zapisujepoprawniewszystkiewyrazyzrziżwzestawieortogramówzawartychwćwiczeniach




9


Wymagania






UCZEŃ


ortograficznąwzakresiepisownirziż

„Puk,puk,toja...twojawyobraźnia...”.ZbigniewHerbertPudełkozwanewyobraźnią

• wypowiadasięnatemattekstu,omawiawrażeniaczytelnicze

• znapojęcieadresatwiersza

• określanastrójwiersza

• wymieniaczynnościkreującekolejneelementyobrazypoetyckiego

• określaosobęmówiącąorazadresatawiersza

• wykorzystujepozawerbalneśrodkiwyrazudooddanianastrojuwwierszu

• używafunkcjonalnieepitetówwopisieobrazupoetyckiego

• opisujeosobęmówiącąiadresatawiersza

• objaśniaprzenośneznaczeniawwierszu

• przywołujekontekstyliterackiewanalizieiinterpretacjiutworu

• określarolęwyobraźniwodbiorzetekstupoetyckiego

• wyjaśniaznaczenieobrazówpoetyckich

• tworzytekstpoetyckiinspirowanywierszemZbigniewaHerberta–oryginalnypodwzględemtreściiformy

„Opisujęioceniam.Dobrenalepszezamieniam”.Stopniowanieprzymiotników

• rozpoznajeprzymiotnikwśródinnychczęścimowy

• określaliczbęirodzajprzymiotników

• znastopnieprzymiotnika• stopniujeprzymiotniki

• wie,żeprzymiotnikdopasowujeswojąformędookreślanegorzeczownika

• określaprzypadkiprzymiotników

• wskazujeprzymiotniki,niepodlegającestopniowaniu

• łączyprzymiotnikiirzeczownikiwpoprawnezwiązkiwyrazowe

• stosujeprzymiotnikiwewłaściwychkontekstach

• objaśniafunkcjęstopniprzymiotnika

• funkcjonalnieużywazwiązkówprzymiotnikazrzeczownikiem

• prawidłowostopniujetrudneformyprzymiotników

• twórczoifunkcjonalniewykorzystujewiedzęorazumiejętnościjęzykowedotycząceznaczenia,odmianyistopniowaniaprzymiotnikóworazzasadichpisowni

„Chaosiharmonia”.Pisowniawyrazówzchih

• wyszukujewyrazyzhichwzestawieortogramówzawartychwćwiczeniach

• stosujezasadyortograficznedopoprawnegozapisuwyrazówzhich

• zapisujepoprawniewiększośćwyrazówzhichwzestawie

• zapisujepoprawniewszystkiewyrazyzhichwzestawieortogramówzawartychwćwiczeniach

• przedstawiaoryginalnesposoby(np.zagadki,gry,infografiki)zapamiętaniazapisupoznanych



10


Wymagania






UCZEŃ

• znazasadypisownihich,starasięjestosować


ortogramówzawartychwćwiczeniach

wyrazówztrudnościąortograficznąwzakresiepisownihich

Rozdział2.Wartościposzukiwane

„Odkrywanieprawdyotalentach”.Ewangeliawgśw.MateuszaPrzypowieśćotalentach

• czytauważnieprzypowieść• określacechyipostawybohaterówprzypowieści• wie,żeprzypowieścinienależyodczytywaćtylkonapoziomiedosłownym

• odtwarzawydarzeniaprzedstawionewtekście• oceniazachowaniepanawobecsług• rozumieznaczeniasłówipojęć:drugiedno,prawdymoralne

• określanadawcęorazodbiorcęprzypowieści• analizujeproblemwinyikary• przytaczaiobjaśniaprzesłanieprzypowieści• określacechyfabułyprzypowieści

• objaśniaznaczeniasłowatalent• objaśniaprzenośneznaczeniawybranychelementówświataprzedstawionego• omawiaprzesłanieprzypowieściwkontekściewspółczesnym

• omawiaproblematykętekstu,odwołującsięswobodniedokontekstówhistorycznychikulturowych• wsposóbdojrzałyiprzemyślanykomentujezachowaniabohaterów,uwzględniającmotywyichdziałania

„Ortografianaszklanymekranie”.Pisowniawyrazówwielkąimałąliterą

• wyszukujewyrazypisanewielkąimałąliterąwzestawieortogramówzawartychwćwiczeniach• znazasadypisowniwyrazówwielkąimałąliterą,starasięjestosować

• stosujezasadyortograficznedopoprawnegozapisuwyrazówwielkąimałąliterą

• zapisujepoprawniewiększośćwyrazówwielkąimałąliterąwzestawieortogramówzawartychwćwiczeniach

• zapisujepoprawniewszystkiewyrazywielkąimałąliterąwzestawieortogramówzawartychwćwiczeniach

• przedstawiaoryginalnesposoby(np.zagadki,gry,infografiki)zapamiętaniazapisupoznanychwyrazówztrudnościąortograficznąwzakresiepisowniwielkąimałąliterą



11


Wymagania






UCZEŃ


„Humorystyczneibardzosceptyczne”.Stopniowanieprzysłówków

• rozpoznajeprzysłówekwśródinnychczęścimowy• rozpoznajezwiązkiprzysłówkazczasownikiem• znastopnieprzysłówka• stopniujeprzysłówki

• wie,odjakichczęścimowytworzonesąprzysłówki• zestawiaprzysłówkioprzeciwstawnymznaczeniu• wskazujeprzysłówkiniepodlegającestopniowaniu

• rozpoznajezwiązkiprzysłówkazprzymiotnikiemlubprzysłówkiem• objaśniafunkcjęstopniprzysłówka

• rozpoznajewyrażeniaprzyimkowewfunkcjiprzysłówków• funkcjonalnieużywaróżnychstopniprzysłówkawswoichwypowiedziach

• twórczoifunkcjonalniewykorzystujewiedzęorazumiejętnościjęzykowedotycząceznaczeniaistopniowaniaprzysłówkóworazzasadichpisowni

„Ktomauszydosłuchania,niechajsłucha”.Ewangeliawedługśw.MateuszaPrzypowieśćosiewcy


• odtwarzawydarzeniaprzedstawionewtekście• rozumieznaczeniepojęciaprzesłanieutworu

• określanadawcęorazodbiorcęprzypowieści• określacechyfabułyprzypowieści• odczytujepodstawowetreściukryte• przytaczaiobjaśniaprzesłanieprzypowieści

• objaśniaprzenośneznaczeniawybranychelementówświataprzedstawionego• omawiaprzesłanieprzypowieściwkontekściewspółczesnym

• omawiaproblematykętekstu,odwołującsięswobodniedokontekstówhistorycznychikulturowych

„Miećolej…wgłowie”.Ewangeliawedługśw.MateuszaPrzypowieśćopannach


• odtwarzawydarzeniaprzedstawionewtekście• znacechyprzypowieścijakogatunkuliterackiego

• określanadawcęorazodbiorcęprzypowieści• określacechyfabułyprzypowieści• odczytujepodstawowetreściukryte

• objaśniaprzenośneznaczeniawybranychelementówświataprzedstawionego

• omawiaproblematykętekstu,odwołującsięswobodniedokontekstówhistorycznychikulturowych



12


Wymagania






UCZEŃroztropnychinierozsądnych

• przytaczaiobjaśniaprzesłanieprzypowieści• wskazujewtekściecechygatunkowe

• omawiaprzesłanieprzypowieściwkontekściewspółczesnym• wyjaśnia,naczympolegauniwersalnycharakterutworu

• wsposóbdojrzałyiprzemyślanykomentujezachowaniabohaterów,uwzględniającmotywyichdziałania

„Opowieśćzpodwójnymdnem”.Ewangeliawedługśw.ŁukaszaPrzypowieśćomiłosiernymSamarytaninie


• odtwarzawydarzeniaprzedstawionewtekście• oceniazachowaniebohaterów

• określanadawcę,odbiorcęorazcechyfabułyprzypowieści• oceniapostawybohaterów• przytaczaiobjaśniaprzesłanieprzypowieści

• objaśniaprzenośneznaczeniaelementówświataprzedstawionego• omawiaprzesłanieprzypowieściwkontekściewspółczesnym• objaśniawspółczesneznaczeniesłowasamarytanin

• omawiaproblematykętekstu,odwołującsięswobodniedokontekstówhistorycznychikulturowych• wsposóbdojrzałyiprzemyślanykomentujezachowaniabohaterów,uwzględniającmotywyichdziałania

„Błądzićjestrzecząludzką”.Ewangeliawedługśw.ŁukaszaPrzypowieśćosynumarnotrawnym


• odtwarzawydarzeniaprzedstawionewtekście• oceniazachowaniesynamarnotrawnego,starszegobrataiojca• zapoznajesięzpojęciemsymbol

• opisujeioceniapostawybohaterówprzypowieści• przytaczaiobjaśniaprzesłanieprzypowieści• określacechyfabułyprzypowieści• rozumieznaczeniepojęciasymbol

• objaśniasymboliczneznaczeniaelementówświataprzedstawionego• omawiaprzesłanieprzypowieściwkontekściewspółczesnym• bierzeudziałwdyskusjinatematwybaczania

• omawiaproblematykętekstu,odwołującsięswobodniedokontekstówhistorycznychikulturowych• wsposóbdojrzałyiprzemyślanykomentujezachowaniabohaterów,



13


Wymagania






UCZEŃ

uwzględniającmotywyichdziałania• prowadzidyskusję

„Wmuzealnejsaliliczbommiejscedali”.Typyliczebników

• rozpoznajeliczebnikiwśródinnychczęścimowy• odróżnialiczebnikigłówneodporządkowych

• wykorzystujewiedzęozależnościformliczebnikaodformokreślanegorzeczownika• rozpoznajeliczebnikizbiorowe,ułamkoweinieokreślone

• wykorzystujewiedzęnatematzależnościformczasownikawroliorzeczeniaodniektórychliczebnikówokreślającychpodmiot• stosujeprawidłoweformyliczebników

• używapoprawnychformliczebnikówwzwiązkachwyrazowych• funkcjonalniestosujeróżnetypyliczebnikówwswoichwypowiedziach

• twórczoifunkcjonalniewykorzystujewiedzęorazumiejętnościjęzykowedotycząceznaczeniaifunkcjiróżnychtypówliczebników

„Prawdziwychprzyjaciółpoznajemywbiedzie”.IgnacyKrasickiPrzyjaciele

• zapisujetytułyilustracjiwformierównoważnikówzdań• dostrzegauosobieniawtekście• umiejętniekorzystazesłownikajęzykapolskiegowceluobjaśnieniawskazanegohasła• znapojęciemorał

• przytaczawłaściwefragmentytekstu• wie,jakąfunkcjępełniuosobieniewbajkach• oceniapostępowaniebohaterów• formułujepouczeniewynikającezutworu

• przekształcawypowiedzibohaterównawspółczesnąwersjęjęzykową• poprawniedopasowujeepitetyiokreśleniadotycząceposzczególnychbohaterów• znapojęcieironia• uogólniaprzesłanietekstuzapomocąprzysłowia

• proponujeinterpretacjęgłosowąkwestiiwypowiadanychprzezbohaterówtekstu• wskazujefragmenttekstuocharakterzepodsumowania• dostrzegaironicznycharakterepitetuserdeczny• formułujepoprawnąibogatąjęzykowowypowiedźzawierającąopinięnatematprzyjaźni

• tworzyscenariuszkrótkiegofilmuinspirowanegobajkąIgnacegoKrasickiego–oryginalnypodwzględemtreściistylu



14


Wymagania






UCZEŃ„DrogęKrólewskąprzemierzamyiprzeszkodyomijamy”.Trudneformyliczebników

• odróżnialiczebnikiprosteodzłożonych• dostrzegatrudnościwzakresieodmianyniektórychliczebników

• wykorzystujewiedzęobudowieliczebnikówzłożonychdopoprawnegoichzapisu

• wykorzystujewiedzęoodmianieliczebnikówprostychizłożonychwwypowiedziachustnychorazpisemnych

• poprawnieodmienialiczebnikiwielowyrazowe

• poprawnieużywawswoichwypowiedziachustnychipisemnychtrudnychformliczebników

„Iśmiechniekiedymożebyćnauką”.IgnacyKrasickiLewpokorny,Szczurikot,Wółimrówki,Żółwimysz,Malarze,Mądryigłupi

• dostrzegakomizmwbajkach• wie,żewbajkachzwierzętauosabiającechyludzkie• znapojęciekontrast• rozpoznajebajkęwśródinnychtekstówliterackich• omawiamorałwybranejbajki

• znapojęciekomizm• określacechycharakterubohaterówzwierzęcychwbajkach• wskazujewbajkachelementyzestawionenazasadziekontrastu• wskazujeróżnicepomiędzybajkąibaśnią

• objaśnia,naczympolegakomizmwwybranychbajkach• objaśniapojęciealegoria• używaskontrastowanychepitetówwwypowiedzinatematbajek• wskazujecechybajkinaprzykładziewybranychutworówIgnacegoKrasickiego

• rozpoznajeróżnerodzajekomizmu• wskazujeprzykładyalegoriiwtekstachbajek• objaśniafunkcjękontrastuwbajkach• wyjaśnia,naczympolegadydaktycznycharakterbajek

• wyrażaopinięnatematwartościprzedstawionychwbajkachIgnacegoKrasickiego,trafniedobierającargumentynapoparcieswojegostanowiska

„Ktoś,ktoinnychzastępuje,naszacunekzasługuje”.Zaimkiiichznaczenie

• znapojęciezaimek• rozpoznajeniektórezaimkiwśródinnychczęścimowy

• wie,żefunkcjązaimkówjestzastępowanieinnychczęścimowy• stosujepoprawneformyzaimkówodmiennych

• rozpoznajezaimkizewzględunaczęśćmowy,którązastępują

• funkcjonalniestosujeróżnetypyzaimkówwswoichwypowiedziach

• twórczoifunkcjonalniewykorzystujewiedzęorazumiejętnościjęzykowedotycząceznaczeniaiodmianyróżnychgrupzaimkóworazzasadichpisowni



15


Wymagania






UCZEŃ„Tuiówdzie,siaki,owaki…Enigmatycznie,alepraktycznie”.Trudneformyzaimków

• wie,żezaimkiosobowemogąmiećformykrótszeidłuższe

• wykorzystujewiedzęosytuacjach,wktórychnależyużywaćkrótszychidłuższychformzaimków

• rozpoznajezaimkizewzględunafunkcję,jakąpełnią

• wykorzystujewiedzęofunkcjachzaimkówwswoichwypowiedziachustnychipisemnych

• poprawnieużywawswoichwypowiedziachustnychipisemnychtrudnychformzaimkówróżnychtypów

„Nosiłaczaplarazykilka…”.IgnacyKrasickiCzaplarybyirak,Krukilis

• odróżniawtekścieinformacjeważneodinformacjidrugorzędnych• podejmujepróbyprzekształceniazdańzłożonychnapojedynczeorazzastępowaniasłówiwyrażeńszczegółowychogólnymi• przyniewielkimwsparciunauczycielapiszenotatkę

• sporządzaplannajważniejszychzdarzeń• przekształcazdaniazłożonenapojedynczeorazzastępujesłowaiwyrażeniaszczegółoweogólnymi• redagujenotatkę,korzystajączradwpodręczniku

• wyciągawnioskinatematprzyczyniskutkówzdarzeńwbajce• uogólniaprzesłaniebajkizapomocątrafniedobranegoprzysłowia• redagujepoprawnąjęzykowoistylistycznienotatkę

• używazezrozumieniemsłówmanipulacjaihipokryzjawwypowiedzinatematdziałańgłównejbohaterki• wie,jakajestfunkcjastylistycznaprzekształceńskładniowychileksykalnych• redagujezwięzłą,poprawnąjęzykowoistylistycznienotatkę

• redagujebezbłędnąjęzykowoorazformalnienotatkę–oryginalnąpodwzględemtreściistylu

„Gdyzłodziejerozrabiają,detektywipracęmają”.Przyimki

• rozpoznajeprzyimekwśródinnychczęścimowy• rozpoznajeprzyimkiprosteizłożone• wie,jakzbudowanejestwyrażenieprzyimkowe

• tworzyprzyimkizłożone• wie,żeprzyimkiwymagająużyciaodpowiedniegoprzypadkarzeczownika• rozpoznajeprzyimkifunkcjonującetylko

• używapoprawnychwyrażeńprzyimkowychwceluokreś-leniarelacjiprzestrzennych,czasowychorazinnychzależności• odróżniawyrażeniafunkcjonującejak

• poprawniezapisujeprzyimkizłożone• poprawniezapisujewyrażeniaprzyimkowe• funkcjonalniestosujewyrażeniaprzyimkowewswoichwypowiedziach

• twórczoifunkcjonalniewykorzystujewiedzęorazumiejętnościjęzykowedotycząceznaczeniaprzyimków,wyrażeńprzyimkowychorazichfunkcji



16


Wymagania






UCZEŃ

wwyrażeniachprzyimkowych

przyimekodwyrażeńwfunkcjiprzysłówka

„Dlazdrowiaiurody”.Pisowniaprzyimkówiwyrażeńprzyimkowych

• wyszukujewyrażeniaprzyimkoweiprzyimkizłożonewzestawieortogramówzawartychwćwiczeniach• dostrzegatrudnościortograficznewzakresiełącznejirozdzielnejpisowniprzyimkówzłożonychiwyrażeńprzyimkowych• korzystazesłownikaortograficznego

• znazasadydotyczącełącznejirozdzielnejpisowniprzyimkówzłożonychiwyrażeńprzyimkowychistarasięjestosować

• stosujezasadyłącznejirozdzielnejpisowniprzyimkówzłożonychiwyrażeńprzyimkowychwzestawieortogramówzawartychwćwiczeniach

• poprawniezapisujeprzyimkizłożoneiwyrażeniaprzyimkowewzestawieortogramówzawartychwćwiczeniach

• przedstawiaoryginalnesposoby(np.zagadki,gry,infografiki)zapamiętaniazapisupoznanychwyrazówztrudnościąortograficznąwzakresiepisowniłącznejirozdzielnejprzyimkówzłożonychiwyrażeńprzyimkowych

„Pomiędzybajkamiibajkopisarzami”.Spójniki

• znapojęciespójnik• rozpoznajeniektórespójnikiwśródinnychczęścimowy

• wskazujespójniki,przedktórymizasadniczoniestawiasięprzecinków

• objaśniafunkcjęspójnikówwzdaniachpojedynczychizłożonych

• funkcjonalnieużywaspójnikówwswoichwypowiedziach

• twórczoifunkcjonalniewykorzystujewiedzęorazumiejętnościjęzykowedotycząceznaczeniaspójnikóworazichfunkcjiwzdaniachpojedynczychizłożonych



17


Wymagania






UCZEŃ„Czasamicudasięzdarzają…”.AdamMickiewiczPowróttaty

• wskazujeanalogiemiędzyfragmentamitekstuaichilustracją• objaśniaczaszdarzeńprzywołanychprzezjednegozbohaterów• przedstawiabohaterów• wyodrębniawypowiedzibohaterów• rozpoznajetypyzdańwypowiadanychprzezbohaterówballady

• odtwarzagłównewydarzeniautworu• dostrzegaróżnicęmiędzyczasemakcji,aczasemprzywołanych,wcześniejszychzdarzeń• opisujezachowanieskontrastowanychpostaci• znapojęciemonolog

• porządkujewydarzeniawedługpodanegoschematu• znapojęcieretrospekcja• objaśniaprzemianębohatera• nazywauczuciaiemocjeeksponowanewwypowiedziachpostaci

• charakteryzujesposóbprowadzenianarracji• określafunkcjęretrospekcjiwomawianymutworze• omawiawartościwyeksponowanewtekście• przestrzegazasadinterpunkcjiwzapisiecytowanychwypowiedzi

• opracowujescenariuszinscenizacjiballadyAdamaMickiewicza–oryginalnypodwzględemtreściistylu

„Emocjibezliku?Słówposzukajwsłowniku”.Wykrzyknik

• znapojęciewykrzyknikjakoczęśćmowy• rozpoznajewykrzyknikiwtekście

• uzupełniawypowiedziodpowiednimiwykrzyknikami• wie,żewykrzyknikniewchodziwzwiązkiwyrazowewzdaniu

• używawykrzyknikówwwypowiedziach• rozpoznajefunkcjewykrzykników

• określafunkcjewykrzykników• poprawniezapisujewykrzykniki

• twórczoifunkcjonalniewykorzystujewiedzęowykrzyknikachiichfunkcjidobudowaniawypowiedziocharakterzeartystycznym

„Zpewnościąlubzniedowierzaniem.Czytosięstanie?”Partykuła

• znapojęciepartykuła• rozpoznajepartykuływtekście

• uzupełniawypowiedzipartykułamiwokreślonymcelu

• używapartykułwwypowiedziach• rozpoznajefunkcjepartykuł

• określafunkcjepartykuł• poprawniezapisujepartykuły

• twórczoifunkcjonalniewykorzystujewiedzęopartykułachiichfunkcjidomodyfikowaniaznaczeniawypowiedzi



18


Wymagania






UCZEŃ„Rajutracony”.JuliuszSłowackiWpamiętnikuZofiiBobrówny

• czytauważnietekst,notatkębiograficznąorazprzypisy• określauczuciaosobymówiącej• porównujepoetyckiobrazojczyznyzdziełamimalarskimi• recytujetekstwiersza

• wskazujeautora,osobęmówiącąorazadresatkęwiersza• określauczuciaosobymówiącejzapomocąwyrazówbliskoznacznych• wskazujezdrobnieniaiokreślaichfunkcję• recytujetekstwiersza,podkreślającgłosemważnesłowa

• analizujewiersz,uwzględniająckontekstbiograficzny• rozpoznajeśrodkistylistycznetworząceobrazypoetyckie• objaśnia,czymdlapoetybyłaojczyzna• artykułujeprawidłowogłoskipodczasrecytacji• recytujetekst,podkreślającodpowiedniąmodulacjąnastrójwiersza

• interpretujeprośbęskierowanądoadresatkiwierszanapoziomieprzenośnym• używazezrozumieniemsłównostalgia,idealizacjawodniesieniudowypowiedzilirycznej• określafunkcjęprzypisywanąprzyrodziewwierszu• głosowointerpretujetekst,stosującodpowiednietempoiintonacjęwzależnościodtreści

• opracowujeprojektorganizacyjnywystawyfotograficznejdotyczącejmałejojczyzny• redagujebezbłędnyjęzykowowpisdopamiętnika–oryginalnypodwzględemtreściistylu

„Ostatniabitwagenerała”.JuliuszSłowackiSowińskiwokopachWoli

• czytauważnietekst,przypisyizapoznajesięzkontekstemhistorycznymutworu• przedstawiabohaterautworu

• opowiadaowydarzeniachukazanychwutworze• opisujebohaterautworu

• określatematutworu• opisujepostawębohaterautworu• przedstawiaiuzasadniaswojezdanie• wskazujeużytewutworześrodkijęzykowe

• opisujemiejsceakcji• oceniapostawębohaterautworu• objaśniaznaczenielegendyliterackiej• określafunkcjęużytychśrodkówjęzykowych

• wyjaśniasymboliczneznaczenieobrazówpoetyckich• porównujeLeonidasazgenerałemSowińskim



19


Wymagania






UCZEŃ„Tęsknotazaświatemutraconym?”AnnaKamieńskaProśba

• czytatekstpoetycki• zapoznajesięzpojęciemhymnu• rozpoznajemodlitewnycharakterutworu

• opisujeobrazypoetyckiewutworze• opisujenastrójwiersza• wymieniacechyhymnu

• określaosobęmówiącąiopisujejejuczucia• określa,czytekstjesthymnemiuzasadniaswojezdanie• zestawiawartościiantywartości

• wskazujefunkcjęapostrofy• wyjaśniaznaczeniemetafor• przygotowujechmuręsłówinspirowanychwierszem

• interpretujetekstpoetycki,uwzględniającwnioskizanalizyutworu• bierzepoduwagękontekstbiograficznyutworu

„Niewszystkojestidentyczne...Niewszyscysątacysami...Niebójmysięodmienności!”.Pisownianiezróżnymiczęściamimowy

• wyszukujewyrazyzniewzestawieortogramówzawartychwćwiczeniach• znazasadypisowniniezrzeczownikami,czasownikami,przymiotnikami,przysłówkami,liczebnikamiizaimkami,starasięjestosować• korzystazesłownikaortograficznego

• stosujezasadyortograficznedopoprawnegozapisuniezróżnymiczęściamimowy

• zapisujepoprawniewiększośćwyrazówzniewzestawieortogramówzawartychwćwiczeniach

• zapisujepoprawniewszystkiewyrazyzniewzestawieortogramówzawartychwćwiczeniach

• przedstawiaoryginalnesposoby(np.zagadki,gry,infografiki)zapamiętaniazapisupoznanychwyrazówztrudnościąortograficznąwzakresiepisowniniezróżnymiczęściamimowy

„Zdłoniąwdłoni,zsercemprzysercu”.TadeuszRóżewicz,Przepaść

• wyszukujeinformacjenatematbohaterkiwiersza• podajeskojarzeniazwyrazemprzepaść• określaznaczeniegestupodaniaręki

• podajeinformacjenatematbohaterkiwiersza• dopasowujepojęciadodwóchprzestrzeniliterackichwwierszu

• wyodrębniawwierszuobrazyukazująceświat• objaśniaróżnicemiędzyprzestrzeniamiwwierszu

• opisujeobrazypoetyckiezwierszainadajeimtytuły• objaśniaznaczeniaprzenośnipoetyckich

• formułujerefleksjenatematproblemuporuszonegowwierszuwformieswobodnegotekstu–oryginalnegopodwzględemtreściistylu



20


Wymagania






UCZEŃ

• znapojęciesytuacjaliryczna• rozpoznajewierszbiały

• analizujeuczuciaprzeżywaneprzezbohaterkęwiersza• wskazujecząstkęwierszaujawniającąobecnośćosobymówiącej• znacechywierszabiałego

• przedstawiauczuciaprzeżywaneprzezbohaterkę• objaśniapojęciesytuacjalirycznawodniesieniudowierszaTadeuszaRóżewicza• analizujebudowęwiersza

• przedstawiarefleksjenatematproblemuporuszanegowutworze• określawartościistotnedlaosobymówiącej• proponujeinterpretacjęgłosowąutworu

• objaśniazwiązkimiędzywarstwąformalnąiznaczeniowątekstu

Rozdział3.Małefilozofowanie

„Cobyłopierwsze,jajkoczykura?...czyliprzygodazfilozofią”.IsaacBashevisSinger,Dzień,wktórymsięzgubiłem(fragmenty)

• redagujeogłoszenienatematbohatera• zapisujerozmowęnatematusposobieniaizwyczajówbohatera• wie,czymzajmujesięfilozofia

• opowiadaozdarzeniach• wie,żebohaterowiemogąbyćcharakteryzowanibezpośredniolubpośrednio• wskazujewtekściepytaniaocharakterzefilozoficznym

• porządkujerelacjenatematbohatera• rozpoznajecechybohateranapodstawiecharakterystykipośredniej• formułujepytaniaocharakterzefilozoficznym

• podsumowujezdarzeniaztekstuzapomocąwłaściwegoprzysłowia• opisujebohatera,wprowadzającelementycharakterystykibezpośredniejipośredniej• formułujepytaniadotycząceznaczeniaisensutwierdzeńfilozoficznych

• redagujebezbłędnejęzykowoogłoszenie–oryginalnepodwzględemtreściistylu• przedstawiawłasnestanowiskowzwiązkuzomawianymproblemem,formułujeprzemyślane,twórczeuwagi

„Czyotymśniłosięfilozofom?”.Powtórzeniewiadomościowypowiedzeniach

• tworzyróżnetypywypowiedzeń• stosujewypowiedzeniaoznajmujące,rozkazujące,

• wie,żewypowiedzeniewykrzyknikowesłużypodkreśleniuekspresjiwypowiedzi

• wykorzystujewiedzęoodmianiewyrazówdotworzeniapoprawnychwypowiedzeń

• celowowykorzystujeróżnetypywypowiedzeńdlaosiągnięciazamierzonychefektów

• świadomieiswobodniestosujewiedzęnatematróżnychtypówwypowiedzeńwswoich



21


Wymagania






UCZEŃ

pytającewzależnościodceluwypowiedzi• odróżniazdanieodwypowiedzeniabezosobowejformyczasownika

• rozpoznajerównoważnikizdań• odróżniazdaniepojedynczeodzdaniazłożonego

• wykorzystujefunkcjonalnierównoważnikizdańwswoichwypowiedziach

• wykorzystujewiedzęobudowiewypowiedzeńwinterpretacjitekstówpoetyckich

wypowiedziachustnychipisemnych

„Bogactwoczłowiekamierzysięrzeczami,zktórychonrezygnuje”.MichelPiquemal,Drogocennaperła

• streszczahistorięprzedstawionąwtekście• wypowiadaswojezdanienatematwartościbogactwa

• rozpoznajeinazywauczuciabohatera• wskazujeprzysłowieoddającesensopowieści• rozpoznajeniektórecechyprzypowieściwomawianymutworze

• rozpoznajesymboliczneznaczenieperły• uzasadniaswojezdanienatematbogactwaodpowiedniodobranymiargumentami

• wskazujeprzesłanieutworu• omawiacechyprzypowieściwodniesieniudotekstuoperle

• wyrażawłasnypunktwidzenianatematwartościmaterialnychiniematerialnych,trafniedobierającargumentynapoparcieswojegostanowiska

„Kimbyłiczymsięwsławił?Orzeczenieotymprawi”.Orzeczeniaczasownikoweiimienne

• rozpoznajewzdaniuorzeczenie• wie,żefunkcjęorzeczeniawzdaniupełninajczęściejczasownikwformieosobowej• znapojęcieorzeczenieczasownikowe• znapojęcieorzeczenieimienne

• rozpoznajeorzeczenieczasownikowewzdaniu• wie,jakzbudowanejestorzeczenieimienne• rozpoznajeorzeczenieimiennewzdaniu

• rozpoznajeorzeczeniautworzoneprzezwyrazytyputrzeba,można,należy,wartoztowarzyszącymimbezokolicznikiem• nazywaczęścimowywystępującewfunkcjiorzecznika

• funkcjonalnieipoprawnieużywaorzeczeniaczasownikowego,imiennegoorazorzeczeniazwyrazamityputrzeba,można,należy,wartowzdaniu• wykorzystujewiedzęoróżnychtypachorzeczeńdotworzeniapoprawnychjęzykowoorazstylistycznietekstów

• twórczoiswobodniewykorzystujewiedzęnatematróżnychtypóworzeczeńorazfunkcjitychczęścizdaniawwypowiedzeniach



22


Wymagania






UCZEŃ„Do«CzasuSnu»,dopoczątkupoczątków”.JanParandowskiNarodzinyświata(fragmentyMitologii)

• czytatekstiprzypisy• opowiadatreśćmitu

• wymieniaimionapierwszychbóstw• wyodrębniaetapypowstawaniaświata• opowiadaopowstaniuczłowieka

• opowiadaopowstaniuświatawedługmitologii• wyjaśniaznaczeniafrazeologizmówpochodzącychzmitologii

• opisujewalkibogówiokreślaichemocje• używafrazeologizmówmitologicznychwzdaniachodnoszącychsiędowspółczesności

• wypowiadasięwroliZeusa• interpretujemitoczterechwiekachludzkości

„Napoczątkubyłosłowo…”StaryTestamentKsięgaRodzaju(fragment)

• czytatekstiprzypisy• wyszukujewtekścieinformacjeoposzczególnychetapachstwarzaniaświata

• nazywastwarzanekolejnobyty• opisujeświatstworzonyprzezBoga• porównujemitologicznyibiblijnyopispowstawaniaświata

• opisujesposóbstwarzaniaświataprzezBoga• podajecechyBoga• wymieniaprzywilejeiobowiązkiczłowieka• wskazujeróżnicemiędzymitologicznymibiblijnymstworzeniemświata

• wyjaśniasymboliczneznaczenieświatłaiciemności• objaśniaznaczeniesłów:Bógstworzyłczłowiekanaswójobraz• wskazujepodobieństwamiędzymitologicznymibiblijnymstworzenieświata

• wyjaśniasymboliczneznaczenieliczbysiedem,korzystazesłownikasymboli• interpretujeznaczeniefreskuMichałaAniołaStworzenieAdamaiwskazujejegozwiązekztekstembiblijnym

„Szczęściedonasprzybywaipodmiotyodkrywa”.Rodzajepodmiotów

• rozpoznajewzdaniupodmiot• znapojęciepodmiotgramatyczny• znapojęciapodmiotszeregowyipodmiottowarzyszący

• znapojęciepodmiotlogiczny• znapojęciepodmiotdomyślny• wie,żewfunkcjipodmiotuwystępująrzeczownikiorazinneczęścimowywfunkcjirzeczownikowe

• rozpoznajesytuacje,wktórychnależyużyćpodmiotulogicznego• rozumiefunkcjęstylistycznąpodmiotudomyślnego• rozpoznajezdaniabezpodmiotowe

• rozpoznajeróżnetypypodmiotówwzdaniach• funkcjonalnieipoprawnieużywaróżnychtypówpodmiotówwzdaniach

• twórczoiswobodniewykorzystujewiedzęnatematróżnychtypówpodmiotóworazfunkcjitychczęścizdaniawwypowiedzeniach



23


Wymagania






UCZEŃ„Wsprawachnajważniejszejwagi”.Listoficjalny–radydlapiszących.Dekalogśw.Franciszka

• czytaDekalogśw.Franciszkaianalizujejegotreść• czytainformacjeośw.Franciszku• rozpoznajeoficjalnąinieoficjalnąsytuacjękomunikacyjną• znabudowęiwyznacznikilistuoficjalnego• przyniewielkimwsparciunauczycielapiszelistoficjalny

• uogólniatreśćzapisówkolejnychpunktówDekaloguwformietytułów• wykorzystujeinformacjeopostaciświętegoFranciszkawanaliziedziełamalarskiego• wie,wjakichsytuacjachkomunikacyjnychużywaćjęzykaoficjalnego• zapisujepoprawniedatędzienną• redagujelistoficjalny,korzystajączradwpodręczniku

• określaodbiorcęsłówśw.Franciszka• wymieniawspółczesneosobykierującesięwżyciufilozofiąfranciszkańską• objaśniapojęciajęzykoficjalnyijęzyknieoficjalny• analizujebudowęregulaminu• redagujepoprawnyformalnie,językowoistylistycznielistoficjalny

• określaintencjęwypowiedzisformułowanejwformiedekalogu• analizujewspółczesnąrzeczywistośćprzezpryzmatfilozofiifranciszkańskiej• rozpoznajesformułowaniacharakterystycznedlajęzykaoficjalnego• formułujezasadydotyczącezapisuinformacjiwpunktach• redagujezwięzły,poprawnyjęzykowoistylistycznielistoficjalny

• redagujebezbłędnyjęzykowoorazformalnielistoficjalny–oryginalnypodwzględemtreściistylu

„Życiezeszczyptąfantazji”.Pisowniazakończeń-i,-ii,-ji

• wyszukujewyrazyzzakończeniami-i,-ii,-jiwzestawieortogramówzawartychwćwiczeniach• korzystazesłownikaortograficznego

• stosujezasadyortograficznedopoprawnegozapisuwyrazówzzakończeniami-i,-ii,-ji

• zapisujepoprawniewiększośćwyrazówzzakończeniami-i,-ii,-jiwzestawieortogramówzawartychwćwiczeniach

• zapisujepoprawniewszystkiewyrazyzzakończeniami-i,-ii,-jiwzestawieortogramówzawartychwćwiczeniach

• przedstawiaoryginalnesposoby(np.zagadki,gry,infografiki)zapamiętaniazapisupoznanychwyrazówztrudnościąortograficznąwzakresiepisownizakończeń-i,-ii,-ji



24


Wymagania






UCZEŃ„Wsalimuzeumpięknetrofeum”.Przydawki

• rozpoznajewzdaniuprzydawkiwyrażoneprzymiotnikami• znafunkcjęskładniowąprzydawki

• budujepoprawnezwiązkiwyrazowezprzydawkami• wie,jakimiczęściamimowymożebyćwyrażonaprzydawka

• rozpoznajewzdaniuprzydawkiwyrażoneróżnymiczęściamimowy• rozumiezależnośćszykuprzydawkiijejznaczenia

• celowoifunkcjonalniewykorzystujeprzydawkiwswoichwypowiedziach• funkcjonalnieużywaróżnorodnychprzydawekwopisiedziełasztuki

• twórczoiswobodniewykorzystujewiedzęnatematprzydawekorazfunkcjitychczęścizdaniawwypowiedzeniach

„Oprawdziekilkasłówprawdy”.JanTwardowski,Prawda

• wypowiadasięnatemattekstu,omawiawrażeniaczytelnicze• wskazujepowtarzającesięfragmentywiersza• wie,żeprawdajestuniwersalnąwartością

• wyodrębniaróżneprawdyprzywołanewwierszu• określafunkcjępowtarzającychsięsłówwwierszu• używafrazeologizmówzesłowemprawda

• wskazujeśrodkistylistyczneużytedoopisuprawdy• objaśniametaforyczneporównanie• znapojęcieanafora• rozważaznaczeniewartościprawdywstosunkachmiędzyludzkich

• opisujeróżnetypyprawdyzwierszazapomocąbliskoznacznychokreśleń• wskazujesytuacjeżyciowe,któremożnaskomentowaćsłowamizwiersza• objaśniafunkcjęanaforywodniesieniudoomawianegotekstu• używazezrozumieniemsłowadogmat

• przedstawiawłasnestanowiskowzwiązkuzomawianymproblemem,formułujeprzemyślane,twórczeuwagi• redagujebezbłędnejęzykowoopowiadanie–oryginalnepodwzględemtreściistylu

„Zkimwalczyli?Przeciwkomu?Przyjrzyjsięimpokryjomu”.Dopełnienia

• rozpoznajewzdaniudopełnieniawyrażonerzeczownikami• znafunkcjęskładniowądopełnienia

• budujepoprawnezwiązkiwyrazowezdopełnieniami• wie,jakimiczęściamimowymogąbyćwyrażonedopełnienia

• rozpoznajewzdaniudopełnieniawyrażoneróżnymiczęściamimowy• rozumiezależnośćmiędzystronączynnąibiernączasownikaafunkcjądopełnienia

• rozpoznajedopełnieniawyrażoneczasownikiemwbezokoliczniku• określaformędopełnieniawzdaniachtwierdzącychiprzeczących

• twórczoiswobodniewykorzystujewiedzęnatematdopełnieńorazfunkcjitychczęścizdaniawwypowiedzeniach



25


Wymagania






UCZEŃ

• celowoifunkcjonalniewykorzystujedopełnieniawswoichwypowiedziach

„Różnemiejscaodwiedzamyiatrakcjeprzedstawiamy”.Rodzajeokoliczników

• rozpoznajewzdaniuokolicznikiczasu,miejscaisposobu• znafunkcjęskładniowąokoliczników

• budujepoprawnezwiązkiwyrazowezokolicznikami• wie,jakimiczęściamimowymogąbyćwyrażoneokoliczniki

• rozpoznajewzdaniuokolicznikiceluiprzyczyny• nazywaczęścimowy,którymiwyrażonesąokoliczniki

• funkcjonalnieużywaokolicznikówróżnegotypuwswoichwypowiedziach

• twórczoiswobodniewykorzystujewiedzęnatematróżnychtypówokolicznikóworazfunkcjitychczęścizdaniawwypowiedzeniach

„Teatromaniareceptąnazdania”.Analizazdaniapojedynczego

• rozpoznajefunkcjeskładniowewyrazówużytychwwypowiedzeniach(podmiot,orzeczenie,przydawka,dopełnienie,okolicznik)• przedstawianawykresiezależnościlogicznemiędzywyrazami

• wskazujewzwiązkachwyrazowychwyrazyokreślaneiokreślające• wymieniapytania,naktóreodpowiadająwyrazyokreślające

• analizujezwiązkilogicznemiędzywyrazami,wykorzystującodpowiednieschematy• używazezrozumieniempojęćpodmiot,orzeczenie,przydawka,okolicznik,dopełnieniepodczasanalizyskładniowejzdania

• objaśniazwiązkiwyrazoweistrukturęzdania,wykorzystującodpowiednieschematyinotatkigraficzne• używafunkcjonalnienazwwszystkichczęścizdaniapodczasjegoanalizyskładniowej

• twórczoifunkcjonalniewykorzystujewiedzęnatematzwiązkówwyrazowychwzdaniu• przedstawiaoryginalnewskazówkiułatwiająceinnymuczniomanalizębudowyzdaniapojedynczego

„Naekranie–zdanie”.Zdaniapodrzędniezłożone

• znapojęciezdaniepodrzędniezłożone• zezdańpojedynczychtworzyzdaniapodrzędniezłożone

• objaśniapojęciezdaniapodrzędniezłożonenaprzykładach

• stosujezasadyinterpunkcjidotyczącełączeniazdańskładowychwzdaniachpodrzędniezłożonych

• poprawnieprzekształcazdaniapojedynczenazdaniapodrzędniezłożoneodpowiedniodoprzyjętegocelu

• świadomieiswobodniestosujewiedzęnatematzdańpodrzędniezłożonychwswoichwypowiedziachustnychipisemnych



26


Wymagania






UCZEŃ

• wymieniapytania,naktóreodpowiadajązdaniapodrzędne

• funkcjonalnietworzyzdaniapodrzędniezłożonewswoichwypowiedziach

„Melomanisąwzywani”.Zdaniawspółrzędnieipodrzędniezłożone

• rozpoznajezdaniawspółrzędniezłożone• znanajczęściejużywanespójnikiwzdaniachwspółrzędniezłożonych• rozpoznajezdaniapodrzędniezłożone

• znaczterytypyzdańzłożonych:łączne,rozłączne,przeciwstawneiwynikowe• odróżniatreściprzekazywaneprzezzdaniawspółrzędniezłożoneróżnegotypu• objaśniasposóbłączeniazdańskładowychwzdaniuzłożonym

• przedstawiazależnościmiędzyzdaniamiskładowymiwzdaniachwspółrzędniezłożonych,używającwykresów• przedstawiazależnościmiędzyzdaniamiskładowymiwzdaniachpodrzędniezłożonych,używającwykresów• stosujezasadyinterpunkcjidotyczącełączeniazdańzłożonychróżnegotypu

• poprawnieprzekształcazdaniazłożonenazdaniapojedynczeodpowiedniodoprzyjętegocelu• funkcjonalnietworzyzdaniawspółrzędnieipodrzędniezłożoneróżnegotypu• zapisujezdaniazłożonezgodniezzasadamiinterpunkcji

• świadomieiswobodniestosujewiedzęnatematróżnychtypówzdańzłożonychwswoichwypowiedziachustnychipisemnych

„Osobę,którąlubił,poślubił…”Zdaniepodrzędneprzydawkowe

• znapojęciezdaniepodrzędneprzydawkowe• zapisujezdaniezłożonezpodrzędnymprzydawkowym

• objaśniapojęciezdaniepodrzędneprzydawkowenaprzykładach• wymieniapytania,naktóreodpowiadazdaniepodrzędneprzydawkowe

• tworzyzdaniapodrzędneprzydawkowe• stosujezasadyinterpunkcjidotyczącełączeniazdańskładowychwzdaniachzłożonychzpodrzędnymprzydawkowym

• poprawnieprzekształcazdaniapojedynczenazdaniapodrzędniezłożonezpodrzędnymprzydawkowym• funkcjonalnietworzyzdaniapodrzędneprzydawkowewswoichwypowiedziach

• świadomieiswobodniestosujewiedzęnatematzdańpodrzędniezłożonychzpodrzędnymprzydawkowymwswoichwypowiedziachustnychipisemnych



27


Wymagania






UCZEŃ„Cootymsądzisz?Jakiemaszzdanie?Zróbmywstępnerozpoznanie”.Zdaniadopełnieniowe

• znapojęciezdaniepodrzędnedopełnieniowe• zapisujezdaniezłożonezpodrzędnymdopełnieniowym

• objaśniapojęciezdaniepodrzędnedopełnieniowenaprzykładach• wymieniapytania,naktóreodpowiadazdaniepodrzędnedopełnieniowe

• tworzyzdaniapodrzędnedopełnieniowe• stosujezasadyinterpunkcjidotyczącełączeniazdańskładowychwzdaniachzłożonychzpodrzędnymdopełnieniowym

• poprawnieprzekształcazdaniapojedynczenazdaniapodrzędniezłożonezpodrzędnymdopełnieniowym• funkcjonalnietworzyzdaniapodrzędnedopełnieniowewswoichwypowiedziach

• świadomieiswobodniestosujewiedzęnatematzdańpodrzędniezłożonychzpodrzędnymdopełnieniowymwswoichwypowiedziachustnychipisemnych

„Wodległymświeciewiedzęznajdziecie”.Zdaniapodrzędneokolicznikowe

• znapojęciezdaniepodrzędneokolicznikowe• znarodzajezdańokolicznikowych• zapisujezdaniezłożonezpodrzędnymokolicznikowym

• rozpoznajerodzajezdańpodrzędnychokolicznikowych• objaśniapojęciezdaniepodrzędneokolicznikowenaprzykładach• wymieniapytania,naktóreodpowiadajązdaniapodrzędneokolicznikowe

• nazywarodzajezdańpodrzędnychokolicznikowych• tworzyzdaniapodrzędneokolicznikowe• stosujezasadyinterpunkcjidotyczącełączeniazdańskładowychwzdaniachzłożonychzpodrzędnymokolicznikowym

• poprawnieprzekształcazdaniapojedynczenazdaniapodrzędniezłożonezpodrzędnymokolicznikowym• funkcjonalnietworzyróżnerodzajezdańpodrzędnychokolicznikowychwswoichwypowiedziach

• świadomieiswobodniestosujewiedzęnatematzdańpodrzędniezłożonychzpodrzędnymokolicznikowymwswoichwypowiedziachustnychipisemnych

„Przysłowiecipodpowie”.Zdaniepodrzędnepodmiotowe

• znapojęciezdaniepodrzędnepodmiotowe• zapisujezdaniezłożonezpodrzędnympodmiotowym

• objaśniapojęciezdaniepodrzędnepodmiotowenaprzykładach• wymieniapytania,naktóreodpowiadazdaniepodrzędnepodmiotowe

• tworzyzdaniapodrzędnepodmiotowe• stosujezasadyinterpunkcjidotyczącełączeniazdańskładowychwzdaniach

• poprawnieprzekształcazdaniapojedynczenazdaniapodrzędniezłożonezpodrzędnympodmiotowym

• świadomieiswobodniestosujewiedzęnatematzdańpodrzędniezłożonychzpodrzędnympodmiotowymwswoich



28


Wymagania






UCZEŃ

złożonychzpodrzędnympodmiotowym

• funkcjonalnietworzyzdaniapodrzędnepodmiotowewswoichwypowiedziach

wypowiedziachustnychipisemnych

„Jesttaki,żeażdechzapiera…”,Zdaniepodrzędneorzecznikowe

• znapojęciezdaniepodrzędneorzecznikowe• zapisujezdaniezłożonezpodrzędnymorzecznikowym

• objaśniapojęciezdaniepodrzędneorzecznikowenaprzykładach• wymieniapytania,naktóreodpowiadazdaniepodrzędneorzecznikowe

• tworzyzdaniapodrzędneorzecznikowe• stosujezasadyinterpunkcjidotyczącełączeniazdańskładowychwzdaniachzłożonychzpodrzędnymorzecznikowym

• poprawnieprzekształcazdaniapojedynczenazdaniapodrzędniezłożonezpodrzędnymorzecznikowym• funkcjonalnietworzyzdaniapodrzędneorzecznikowewswoichwypowiedziach

• świadomieiswobodniestosujewiedzęnatematzdańpodrzędniezłożonychzpodrzędnymorzecznikowymwswoichwypowiedziachustnychipisemnych



29


Wymagania






UCZEŃ„Iłaciate,ikudłate,pręgowaneiskrzydlate...”.Zasadyużyciaznakówinterpunkcyjnych

• stosujefunkcjonalniekropkę,znakzapytaniaiwykrzykniknakońcuwypowiedzeń• znazasadydotycząceużyciaprzecinkawzdaniupojedynczymorazzłożonymistarasięjestosować• dostrzegatrudnościwzakresieużyciadwukropka,nawiasuicudzysłowu• korzystazesłownikaortograficznego

• stosujepoznanezasadyużyciaprzecinkawzdaniupojedynczymizłożonym• starasięstosowaćzasadyużyciadwukropka,nawiasuicudzysłowu

• poprawniestawiaprzecinkiwzdaniachpojedynczychizłożonych• stosujezasadyużyciadwukropka,nawiasuicudzysłowu

• poprawnieużywadwukropka,nawiasuicudzysłowu

• twórczowykorzystujewswoichwypowiedziachustnychipisemnychwiedzęnatematfunkcjiznakówinterpunkcyjnychnakońcuwypowiedzeń• twórczoifunkcjonalniewykorzystujewswoichwypowiedziachpisemnychwiedzęnatematróżnychfunkcjinawiasu,dwukropkaicudzysłowu• twórczoifunkcjonalniewykorzystujewswoichwypowiedziachpisemnychwiedzęnatematużyciaprzecinkówwzdaniachpojedynczychizłożonych

Rozdział4.Pięknouchwycone

„Pomiędzynocąadniem,pomiędzyjawąasnem”.JerzyHarasymowicz

• przytaczaepitetyzwiersza• wyszukujeporównaniadotyczącezwierząt• znapojęcieobrazpoetycki

• wymieniaelementykrajobrazuzwiersza• wskazujeprzenośniemającecharakterożywienia

• nadajetytułykolejnymzwrotkomwiersza• objaśniaznaczenieprzenośni

• wybieraepitetynajpełniejoddająceistotęopisywanychobiektów• podpisujeilustracjetrafniedobranymimetaforami

• analizujetekstnapoziomiemetaforycznym• funkcjonalniewykorzystujewiedzęnatematróżnychśrodków



30


Wymagania






UCZEŃWmarcunadranem

• określacechyobrazupoetyckiego

• rozumiewpływśrodkówjęzykowychnacharakterobrazupoetyckiego

• objaśniapojęcieobrazpoetyckiwodniesieniudoomawianegotekstu

stylistycznychpodczasanalizyiinterpretacjiwiersza

„Wkroczyćwjęzykowyświatzesłownikiemzapanbrat”.Słownikpoprawnejpolszczyzny

• samodzielniekorzystazinformacjizawartychwsłownikuortograficznym,słownikujęzykapolskiegoorazwyrazówbliskoznacznych• znafunkcjęsłownikapoprawnejpolszczyzny

• korzystazesłownikawyrazówobcych• znabudowęsłownikapoprawnejpolszczyzny• wyszukujehasławsłownikupoprawnejpolszczyzny

• korzystazesłownikapoprawnejpolszczyzny• wykorzystujetreścisłownikowedowykonaniaćwiczeń

• korzystazróżnychtypówsłowników–odpowiedniodopotrzeb

• sprawnieposługujesięsłownikiempoprawnejpolszczyzny,korzystającswobodniezeskrótów,odsyłaczyiinnychinformacji

„Oryginalneobrazymalarzaoryginała”.BożenaFabianiMojegawędyosztuce(fragmenty)

• zaznaczanaosiczasuokresżyciaartysty• nazywaswojereakcjeodbiorczedotyczącedziełmalarskich• rozpoznajewtekściezgrubienia• wyszukujewtekścieinformacjepozwalającenaszkicowaćpostać

• przytaczaztekstufaktydotycząceżyciaitwórczościmalarza• przedstawiaswojąopinięnatematprezentowanychdziełmalarskich• wie,jakajestfunkcjazgrubień• funkcjonalnieprzekształcatekst

• określastanowiskoautorkiwobecdziełmalarza• wyrażaswojezdanienatematopiniiodziełachmalarzazaprezentowanejwtekście• omawiapojęciezgrubienie,odwołującsiędoprzykładówztekstu• dostrzegaelementykarykaturalnewdzielemalarskim

• wskazujewtekściewyrazyoceniające• używazezrozumieniemwyrazówsubiektywny,obiektywny,pejoratywny• przytaczaztekstusłowawyrażającenegatywneemocje

• wyrażaopinięnatematdziełasztuki,trafniedobierającargumentynapoparcieswojegostanowiska• objaśnianapodstawieinformacjiwprzypisachfunkcjekarykaturyigroteski• twórczoifunkcjonalniewykorzystujeumiejętnościjęzykoweorazwiedzęnatematróżnychformekspresjisłownej



31


Wymagania






UCZEŃ„Doćwiczeniajęzykadobrajestfonetyka”.Powtórzeniewiadomościogłoskachiliterach

• dzieliwyrazynagłoskiilitery• wykorzystujeznajomośćalfabetuwpraktyce• odróżniaspółgłoskiodsamogłosek

• rozpoznajewyrazydźwiękonaśladowcze• podajeprzykładywyrazóworóżnejliczbieliterigłosek• rozpoznajespółgłoskidźwięczneibezdźwięczneoraztwardeimiękkie

• prawidłowooznaczawiększośćgłosekmiękkich,dźwięcznychibezdźwięcznychwwyrazachużytychwćwiczeniach• poprawniezapisujewyrazyzpodanymigrupamisamogłosekispółgłosek

• funkcjonalniewykorzystujewiedzęnatematliterigłosekwswoichwypowiedziachustnychipisemnych• wykorzystujeinneformywyrazulubwyrazypokrewnedlauzasadnieniapisownigłosekdźwięcznych

• swobodnieitwórczowykorzystujeposiadanąwiedzęnatematgłosekiliterwróżnychsytuacjachproblemowych

„Czarodziejepędzlaipióra”.Radydlaopisującychobraz.PaulCézanneMartwanaturazjabłkamiipomarańczami

• oglądauważniereprodukcjeobrazówzamieszczonewpodręczniku• wie,coprzedstawiamartwanatura• podajepodstawoweinformacjenatematobrazu• przyniewielkimwsparciunauczycielaredagujeopisobrazu

• wskazujeinazywanajbardziejwidoczneelementyobrazów• wyrażaopinięnatematdziełamalarskiego• redagujeopisobrazu,korzystajączradwpodręczniku

• wyszukujeelementykompozycjinawiązującedokształtuwybranychbryłgeometrycznych• używazezrozumieniemsformułowańdotyczącychtechnikimalarskiej• redagujeopisobrazu,stosującróżnorodneśrodkijęzykowe

• porównujeelementyobrazuukazanewtechnicemalarskiejifotograficznej• formułujewypowiedźwfunkcjiperswazyjnej,zachęcającądozakupudzieła• redagujerozbudowany,poprawnykompozycyjnie,językowoistylistycznieopisobrazu

• redagujebezbłędnyjęzykowoopiskrajobrazu–oryginalnypodwzględemtreściistylu• swobodnieifunkcjonalnieposługujesięwswoichwypowiedziachustnychipisemnychzróżnicowanymsłownictwemofunkcjioceniającej

„Słowemmalowane”.MariaPawlikowska-

• wskazujewwierszuepitetyoddziałującenazmysłwzroku

• wyszukujewutworzewyrazyzwiązanetematyczniezmalarstwem

• określafunkcjęuosobieńużytychwwierszu

• odczytujeznaczenieprzenośnychokreśleń

• analizujetekstnapoziomiemetaforycznym



32


Wymagania






UCZEŃ-JasnorzewskaOlejnejabłka

• określasytuacjęlirycznąwwierszu• redagujezaproszenienawernisaż

• określaemocjeosobymówiącej

• przyporządkowujeróżneśrodkiwyrazudowłaściwychdziedzinsztuki

• porównujedziełopoetyckiezmalarskim,wskazujepodobieństwairóżnice

• funkcjonalniewykorzystujewiedzęnatematróżnychśrodkówstylistycznychpodczasanalizyiinterpretacjiwiersza• przedstawiaworyginalnysposóbróżnicemiędzyróżnymitekstamikultury

„Miauczy,świszczyizgrzyta?Nawesołootym,cowdomusłychać”.Oznaczaniegłosekmiękkich,dźwięcznychibezdźwięcznych

• wyszukujewyrazyzespółgłoskamimiękkimi,dźwięcznymiibezdźwięcznymiwzestawieortogramówzawartychwćwiczeniach• znazasadyoznaczaniaspółgłosekmiękkich,dźwięcznychibezdźwięcznych,starasięjestosować• korzystazesłownikaortograficznego

• stosujezasadyoznaczaniaspółgłosekmiękkich,dźwięcznychibezdźwięcznych

• poprawnieoznaczawiększośćgłosekmiękkich,dźwięcznychibezdźwięcznychwzestawieortogramówzawartychwćwiczeniach

• poprawnieoznaczawszystkiegłoskimiękkie,dźwięczneibezdźwięcznewzestawieortogramówzawartychwćwiczeniach

• przedstawiaoryginalnesposoby(np.zagadki,gry,infografiki)zapamiętaniazapisupoznanychwyrazówztrudnościąortograficznąwzakresieoznaczaniagłosekmiękkich,dźwięcznychibezdźwięcznych

„Dźwięki,brzdęki,komfortmaleńki”.

• znapojęciagłoskiustneigłoskinosowe

• odróżniagłoskiustneodnosowych

• poprawniezapisujewiększośćwyrazów

• funkcjonalniewykorzystujewiedzęnatematgłosekustnych

• swobodnieitwórczowykorzystujeposiadanąwiedzęnatematgłosek



33


Wymagania






UCZEŃGłoskiustneinosowe

• podajeprzykładygłosekustnychinosowych

zawierającychgłoskiustneinosowe

inosowychwswoichwypowiedziach

ustnychinosowychwróżnychsytuacjachproblemowych

„Sensacjeikomplikacje”.Pisowniapołączeńwyrazowychen,em,on,om

• wyszukujewyrazyzpołączeniamiliterowymien,em,on,omwzestawieortogramówzawartychwćwiczeniach• dostrzegatrudnościortograficznewzakresiepisownipołączeńliterowychen,em,on,om• korzystazesłownikaortograficznego

• znazasadydotyczącepisownipołączeńliterowychen,em,on,om,starasięjestosować

• stosujezasadypisownipołączeńliterowychen,em,on,omwzestawieortogramówzawartychwćwiczeniach

• poprawniezapisujepołączenialiteroween,em,on,omwzestawieortogramówzawartychwćwiczeniach

• przedstawiaoryginalnesposoby(np.zagadki,gry,infografiki)zapamiętaniazapisupoznanychwyrazówztrudnościąortograficznąwzakresiepisownipołączeńliterowychen,em,on,om

„Impresjanatematwdzięku”.TadeuszKubiakWstrojuzmgły

• omawiawrażeniaczytelniczepolekturzewiersza• wskazujewwierszunawiązaniedoinnegoutworupoetyckiego• oglądauważniereprodukcjeobrazówEdwardaDegasa• wie,jakieutworyzaliczasiędoliryki

• opisujesytuacjęprzedstawionąwwierszu• wskazujeobraz,doktóregomogąnawiązywaćsłowawierszaiuzasadniaswójwybór• wie,naczympolegaprzerzutnia• opisujenastrójutworu

• wskazujeśrodkipoetyckieużytewopisietancerki• opisujeobrazzpunktuwidzeniamłodegoodbiorcy• wyszukujeprzerzutniewtekście• omawiarymywwierszu,objaśnia,naczympolegaichoryginalność

• objaśniaznaczeniemetafory• opisujeobrazzpunktuwidzeniaprzewodnikamuzealnego• przedstawiaskojarzeniawywołaneśrodkamipoetyckimi• określawpływprzerzutninarytmutworu

• analizujetekstnapoziomiemetaforycznym• funkcjonalniewykorzystujewiedzęnatematróżnychśrodkówstylistycznychpodczasanalizyiinterpretacjiwiersza• wypowiadasięnatemattekstu,swobodnie



34


Wymagania






UCZEŃ

odwołującsiędokontekstówkulturowych

„Żyjąjakpieszkotemczygruchająjakgołąbki”.Pisowniazakończeniami-ę,-em,-ą,-om

• wyszukujewyrazyzzakończeniami-ę,-em,-ą,-omwzestawieortogramówzawartychwćwiczeniach• korzystazesłownikaortograficznego

• stosujezasadyortograficznedopoprawnegozapisuwyrazówzzakończeniami-ę,-em,-ą,-om

• zapisujepoprawniewiększośćwyrazówzzakończeniami-ę,-em,--ą,-omwzestawieortogramówzawartychwćwiczeniach

• zapisujepoprawniewszystkiewyrazyzzakończeniami-ę,-em,-ą,-omwzestawieortogramówzawartychwćwiczeniach

• przedstawiaoryginalnesposoby(np.zagadki,gry,infografiki)zapamiętaniazapisupoznanychwyrazówztrudnościąortograficznąwzakresiepisownizakończeń-ę,-em,-ą,-om

„Mazurzprzytupemmiałwzięcie,kilkasłówoakcencie”.Akcentwyrazowyizdaniowy

• dzieliwyraznasylaby• prawidłowoakcentujewyrazyzestałymakcentem

• wie,czymjestakcentwyrazowy• określafunkcjęakcentuzdaniowego

• prawidłowoakcentujewiększośćwyrazów• stosujewwypowiedziwłaściwąintonacjęzdaniową

• prawidłowoakcentujewyrazy• funkcjonalnieużywaakcentuzdaniowegodowyeksponowaniaznaczeńwypowiedzi

• świadomieiswobodniestosujewiedzęnatematakcentuwyrazowegoizdaniowegowswoichwypowiedziachustnych

„Lubiępopatrzećsobienaczas,cogdzieśjużpobiegł…”.JoannaPollakównaStarefotografie

• wskazujezdjęciestanowiącenajlepsząilustracjętekstu• wymyślaizapisujedialog,którymogłyprowadzićbohaterkiwiersza• znafunkcjępytaniaretorycznego

• opisujeokolicznościwypowiedziosobymówiącej• określanastrójbohaterekwiersza• ustala,czegodotycząpytaniapostawionewutworze

• przytaczaprzenośnieobrazująceupływczasu• wyrażaopinięnatematfotografiijakodziełasztuki• odpowiadanapytaniaztekstu

• przedstawiarefleksjezwiązanezwierszem• dostrzegaartystycznąkreacjęwfotografii• dostrzegaretorycznycharakterpytańztekstu

• analizujetekstnapoziomiemetaforycznym• funkcjonalniewykorzystujewiedzęnatematróżnychśrodkówstylistycznychpodczasanalizyiinterpretacjiwiersza



35


Wymagania






UCZEŃ

• oceniaelementyistotnepodczasfotografowaniaartystycznego

• wyrażaopinięnatematfotografiijakodziedzinysztuki,trafniedobierającargumentynapoparcieswojegostanowiska

„Jajkozbajkowąniespodzianką”.AndrewFusekPeters,Agencinadeskorolkach.Niebyleco!(fragment)

• oglądazdjęcieJajkaKonwaliowegoiczytainformacjenatematjegotwórcy• wyszukujewtekściewszystkierzeczownikinazywająceklejnot• relacjonujezdarzeniadotyczącekradzieżyklejnotu• znacechypowieścisensacyjnejikryminalnej

• opisujeJajkoKonwalioweprzedstawionenailustracji• rozumie,żesłowamogąwyrażaćemocjonalnystosunekmówiącegodoopisywanychrzeczy,czynnościitp.• rozpoznajebohaterówtekstunapodstawiewyrażeńomownych• objaśnia,wjakisposóboszukanoprzestępcę

• wykorzystujewopisieprzedmiotuinformacjeztekstu• określa,którerzeczownikiztekstumająpozytywne,aktórenegatywneznaczenie• wskazujeinformacjepochodzącespozazamieszczonegofragmentutekstu• wyrażaopinięnatematskutecznościdziałaniabohaterów

• uzasadnia,dlaczegojajkoFabergéuznajesięzadziełosztuki• rozpoznajenacechowaniedodatnieiujemnewyrazów,wskazujeznaczenianeutralne• określamotywydziałaniawybranychbohaterów• dostrzegaiomawiaelementyhumorystycznewtekście

• redagujebezbłędnyjęzykowoopisprzedmiotu–oryginalnypodwzględemtreściistylu• twórczoifunkcjonalniestosujesłownictwonacechowaneemocjonalnie

„Rozbitesejfy,skradzionedzieła”.Pisowniaprzedrostków

• wyszukujewyrazyzawierająceprzedrostkiwzestawieortogramówzawartychwćwiczeniach

• znazasadydotyczącepisowniprzedrostkówistarasięjestosować

• stosujezasadypisowniprzedrostkówwzestawieortogramówzawartychwćwiczeniach

• poprawniezapisujeprzedrostkiwzestawieortogramówzawartychwćwiczeniach




36


Wymagania






UCZEŃ

• dostrzegatrudnościortograficznewzakresiepisowniprzedrostków• korzystazesłownikaortograficznego

ortograficznąwzakresiepisowniprzedrostków

„Muzykasłowamizagrana”.AdamMickiewiczPanTadeusz–KsięgaIV(fragmenty)

• czytatekstiprzypisy• wymieniabohaterów• wskazujesłowapełniącefunkcjęrefrenu• zapoznajesięzpojęciami:instrumentacjagłoskowa,wyliczenie

• relacjonujetreśćfragmentu• przedstawiaWojskiego• wymieniawyrazydźwiękonaśladowcze• opisujeinstrumentWojskiego

• wyszukujewtekściepotrzebneinformacje• charakteryzujeWojskiego• wskazujeinstrumentacjęgłoskowąiwyliczenie• wymieniaśrodkijęzykowesłużącedoopisugrynarogu

• opisujesytuacjęukazanąwefragmencie• oceniaumiejętnościWojskiego• określafunkcjeśrodkówstylistycznychużytychwefragmencieepopei

• wzorcowoprezentujetekstgłosowo,uwzględniającprzerzutnie• interpretujetekst,wykorzystującwnioskizanalizyutworu

Rozdział5.Czasrelaksu

„Podpirackąbanderą”.RobertLouisStevenson,Wyspaskarbów(fragmenty)

• rozpoznajeprawdęifałszwwypowiedziachdotyczącychtreścitekstu• opisujeWyspęSkarbów• redagujekrótkilistwimieniukapitanastatku• wie,cojesttematempowieściprzygodowej

• nadajetytuływydzielonymczęściomtekstu• wyjaśnia,jakiewrażeniewywarłaWyspaSkarbównabohaterachtekstu• wzbogacatreśćlistuorelacjęzwydarzeńrozgrywającychsięubrzegówwyspy

• sporządzanapodstawietekstumapęWyspySkarbów• wymyślaofertęatrakcjiturystycznychWyspySkarbów• prezentujebohaterawformiezapisównakarciepostacigrykomputerowej

• podajeróżneznaczeniasłowaskarb• określaoczekiwaniabohaterówzwiązanezwizytąnawyspie• opisujeemocjeiuczuciajednegozbohaterów• oceniaakcjęutworuiuzasadniaswojezdanie

• swobodnieifunkcjonalnieposługujesięzwiązkamifrazeologicznymiwopisieemocjibohaterautworu• wykonujeoryginalnypodwzględemtreściplakatodnoszącysiędoproblemupiractwainternetowego



37


Wymagania






UCZEŃ

• określatypnarratorawystępującegowefragmenciepowieści

• identyfikujeutwórjakopowieśćprzygodową

• wie,czymcharakteryzująsięutworyzaliczanedoepiki

• opracowujeprezentacjęnatematmotywuposzukiwaniaskarbów,cechującąsięoryginalnościąformyibogactwemtreści

„Wielkiebitwy,zwycięscydowódcy”.Pisowniaprzyrostków

• wyszukujewyrazyzawierająceprzyrostkiwzestawieortogramówzawartychwćwiczeniach• dostrzegatrudnościortograficznewzakresiepisowniprzyrostków• korzystazesłownikaortograficznego

• znazasadydotyczącepisowniprzyrostkówistarasięjestosować

• stosujezasadypisowniprzyrostkówwzestawieortogramówzawartychwćwiczeniach

• poprawniezapisujeprzyrostkiwzestawieortogramówzawartychwćwiczeniach

• przedstawiaoryginalnesposoby(np.zagadki,gry,infografiki)zapamiętaniazapisupoznanychwyrazówztrudnościąortograficznąwzakresiepisowniprzyrostków

„CiemnaijasnastronaMocy”.GeorgeLucas,Gwiezdnewojny:częśćIV–Nowanadzieja(fragmenty)

• czytafragmentpowieści,przypisyorazinformacjenatematseriifilmówGwiezdnewojny• prezentujegłównąbohaterkęiopowiadaookolicznościachjejpojmania• wyjaśnia,kimbylirycerzeJedi

• znacechyfilmukultowego• rozpoznajeinazywacechycharakterubohaterkitekstu• dostrzegakontrastowezestawieniepostaciwutworze• wie,coobejmujescenafilmowa

• odtwarzalosyRepublikiwformietytułówrozdziałówkroniki• opisujebohaterareprezentującegosiłyzła• redagujenotatkiprasowenatematkatastrofystatkupowietrznego• obmyślaujęciadoscenybitwykosmicznej

• objaśniapojęciefilmkultowywodniesieniudoGwiezdnychwojen• opracowujetekstinformacyjnyspełniającyfunkcjęnapisówwstępnychdofilmu• określaznaczenieirolęCzarnegoLordawprzebieguakcji

• twórczoifunkcjonalniewykorzystujeswojąwiedzęosztucefilmowejwwypowiedziachnatematproblematykitekstuijegobohaterów



38


Wymagania






UCZEŃ

• wymieniaelementyświataprzedstawionegopozwalającezaliczyćutwórdogatunkus.f.

• wskazujeplanfilmowyadekwatnydoukazaniafragmentubitwy

„Wśródwyrazówgościnietylkowartości”.Wyrazybliskoznaczneiprzeciwstawne

• rozpoznajewyrazybliskoznaczneiprzeciwstawne

• dopasowujedopodanychwyrazóworazzwiązkówwyrazowychsynonimyiantonimy

• używawyrazówiokreśleńsynonimicznychwróżnychsytuacjachkomunikacyjnych

• funkcjonalniestosujewswoichwypowiedziachsynonimyiantonimy

• twórczoifunkcjonalniewykorzystujeumiejętnościjęzykoweorazwiedzęnatematpodobieństwiróżnicznaczeniowychwyrazów

„Nasrebrnychekranach”.MarcinKalita,Aktorzylecząludzkiedusze(fragmenty)

• wykorzystujenotatkęzestronyinternetowejdouzyskaniainformacjioserialu• rozpoznajekomizmwwypowiedziachserialowychbohaterów• czytawywiadzaktorkątelewizyjną• wie,czymjesttalk-show

• wie,jakiefilmyzaliczanesądokinafamilijnego• wie,naczympolegaizczegowynikakomizmsłownywwypowiedziachpostacifilmowych• określatematykęwywiadu• prezentujeopiniębohaterkiwywiadunatemataktorstwa

• określatematykęserialu• objaśniaelementykomizmusłownegowwypowiedziachpostaci• dostrzegazróżnicowaniepytańwystępującychwwywiadzie• wyrażawłasnąopinięnatemataktorstwa

• objaśniapojęciekinofamilijnewodniesieniudoserialuRodzinazastępcza• odtwarzahumorystycznewypowiedzidialogowepostaciwszerszymkontekściesytuacyjnym• określaceldziennikarzaprzeprowadzającegowywiad• formułujewłasnepytaniadowywiaduzaktorką

• twórczoifunkcjonalniewykorzystujeswojąwiedzęnatematprzekazówaudiowizualnychwwypowiedziachnatematproblematykitekstu



39


Wymagania






UCZEŃ„Zrobićminęnawidokminy”.Wyrazywieloznaczne

• rozpoznajewyrazywieloznaczne

• podajeróżneznaczeniawyrazówwieloznacznych

• używawyrazówwieloznacznych

• funkcjonalniestosujewswoichwypowiedziachwyrazywieloznaczne

• twórczoifunkcjonalniewykorzystujeumiejętnościjęzykoweorazwiedzęnatematwyrazówwieloznacznych

„Woparachabsurduiwyobraźni”.KonstantyIldefonsGałczyński,TeatrzykZielonaGęś(fragmenty)

• przedstawiaswojereakcjeodbiorczezwiązanezlekturąsztuki• podajeimionapostaci• podajeskojarzeniaizwiązkiwyrazowezesłowemosioł• wie,czymjestkabaret

• wskazujegłównewydarzeniewprezentowanejscenie• wskazujeelementyświadcząceofunkcjiscenicznejtekstu• rozpoznajecechyprzypisanepostaciosławutworzeK.I.Gałczyńskiego• znapodstawoweinformacjenatematTeatrzyku„ZielonaGęś”

• analizujefragmentwypowiedzibohaterapodkątempoprawnościjęzykowej• przedstawiareakcjebohaterówsztuki• wyciągawnioskinatematukształtowaniapostaciosławutworzeK.I.Gałczyńskiego• wskazujeelementyhumorystycznewsztuce

• analizujeznaczenieimionbohaterówsztuki• objaśniaabsurdalnośćwybranejsceny• wskazujeelementsatyrycznywsztuce• wyjaśniawpływśrodkówjęzykowychnaprzesłanieutworu

• opracowujescenariuszinscenizacjisztukiTeatrzyku„ZielonaGęś”–oryginalnypodwzględemtreściistylu• objaśnianapodstawieinformacjiwSłowniczkufunkcjesatyrywutworzeK.I.Gałczyńskiego

„Wsłowachemocjiszuka–trudnatosztuka”.Wyrazynacechowaneemocjonalnie

• rozpoznajewyrazywartościującepozytywnieinegatywnie• znapojęciazgrubienieizdrobnienie

• rozpoznajezdrobnieniaizgrubieniawtekście• tworzyzdrobnieniaizgrubienia

• znafunkcjęzdrobnień,zgrubieńorazinnychsłówwartościującychemocjonalnie• podajewyrazybliskoznaczne

• używazdrobnień,zgrubieńorazwyrazównacechowanychemocjonalnieodpowiedniodo

• twórczoifunkcjonalniewykorzystujeumiejętnościjęzykoweorazwiedzęnatematróżnychformekspresjisłowne



40


Wymagania






UCZEŃ

nacechowaneemocjonalnie

przyjętegoceluwypowiedzi

„Kimbędzieszicozrobisz,kiedykościsiępotoczą?”.Radydladyskutujących.KazimierzSzymeczko,Czworoikości(fragmenty)

• wskazujebohaterówrealistycznych• rozpoznajeświatrealistycznyifantastycznywpowieści• opowiadaowydarzeniach• czytaradydladyskutujących• bierzeudziałwdyskusji

• określacharakterirolęwszystkichpostaciwpowieści• objaśniasposóbzmianycharakteruświataprzedstawionego• rozpoznajegatunekliteracki,doktóregonawiązujefabułaprzedstawionejgry• rozpoznajezwrotycharakterystycznedlaróżnychelementówdyskusji• formułujepoprawniezbudowaneargumentywdyskusji

• charakteryzujebohaterkęwformiekartypostaciwgrze• wykorzystujeinformacjeoRPGwanalizieświataprzedstawionegoutworu• wskazujeelementyfabułynawiązującedoliteraturyfantasy• wyrażaopinięnatematRPG• formułujewłaściwekontrargumenty

• sporządzanotatkęencyklopedycznąnatematjednejzpostaci• odróżniawydarzeniazaplanowanewgrzeodspontanicznych• określarolębohaterówwrozwojuakcji• posługujesięzezrozumieniemsłowemdezaprobata• przestrzegawszystkichzasadkulturydyskusji

• przedstawiawłasnestanowiskowzwiązkuzomawianymproblemem,formułujeprzemyślane,twórczeuwagi• wyrażaopinięnatematwartościgierkomputerowych,trafniedobierającargumentynapoparcieswojegostanowiska

Szczegółowy przedmiotowy system oceniania do podręcznika...

Documents

Transcript of Szczegółowy przedmiotowy system oceniania do podręcznika...