SYSTEMY WIERSZA
description
Transcript of SYSTEMY WIERSZA
SYSTEMY WIERSZA
Aneta Woźniak
WOLNY
TONICZNY SYLABOTONICZNY
SYLABICZNY
ŚREDNIOWIECZNY
WIERSZ
WIERSZ ŚREDNIOWIECZNY składniowo rymowy
Najstarszy typ wiersza. Wers tworzy pełne zdanie lub jego zamknięty
człon. Powstał z systemu recytacyjno-melicznego, związany
ze strukturą muzykalną, np. Bogurodzica.
Cechy:- nienumeryczny (zdaniowy) - układy rymów niejednolite- rymy parzyste gramatyczne AA BB CC- intonacja wznosząca do średniówki i opadająca po niej- asylabiczność – niejednakowa ilość sylab w wersie
WIERSZ SYLABICZNY
powstał w II poł. XVI w., odkrył średniówkę. Najczęściej jest
ośmiozgłoskowcem, jedenastozgłoskowcem (5+6) lub trzynastozgłoskowcem (7+6), np.
„Zemsta”, „Grażyna”, „Pan Tadeusz”.
Cechy:- taka sama liczba sylab w każdym wersie (4-17)- rymy żeńskie (najczęstsze)- akcent na przedostatniej sylabie- średniówka - przerzutnia – wers nie kończy się znakiem interpunkcyjnym
WIERSZ SYLABOTONICZNY
powstał pod wpływem inspiracji ludowej w XVIII / XIX w. Występuje w krótkich
utworach i pieśniach stylizowanych na ludowe. Stosowany głównie przez A.
Asnyka i M. Konopnicką.
Cechy:- wiersz numeryczny- stała liczba sylab w wersie (13-17)- stałe umiejscowienie sylab akcentowanych i jednakowa ich liczba w każdym wersie- średniówka- większa rytmizacja niż w wierszu sylabicznym
WIERSZ TONICZNY
powstał w II poł. XIX w. Za twórcę uważa się Jana Kasprowicza. Wybija się w nim rytm i tempo muzyczne strofy. Jednostkę
rytmiczną stanowi zestrój akcentowy. Są to szeregi trzy- i sześciozestrojowe.
Stosowali go: W. Broniewski, T. Gajcy, K. Iłłakowiczówna, J. Tuwim
Cechy:- numeryczny – oparty o stały zestrój akcentowy- występuje jednakowa ilość zestrojów akcentowych w każdym wersie, ale ich rozmieszczenie nie jest stałe- średniówka- brak przerzutni
WIERSZNUMERYCZNY
SYLABICZNY SYLABOTONICZNY TONICZNY
WIERSZ WOLNY
- zdaniowy, askładniowy, nieregularny o swobodnej budowie rytmicznej.
Zbliżony jest do prozy, bliski prozie zdaniowej. Stosowany w liryce refleksyjnej.
Typowy dla poezji współczesnej i awangardy: M. Białoszewski, Z. Herbert,
Cz. Miłosz.
Cechy:- zróżnicowana długość wersów- brak stałej liczby sylab i zestrojów akcentowych- brak interpunkcji i spójników- pełna swoboda autora w podziale na wersy- najważniejsze jest znaczenie słów
DZIĘKUJĘ!
Bibliografia:
Adam Kulawik, PoetykaSłownik terminów literackich