1

Konfiguracja i praca w oknie wiersza poleceń (Command Prompt) Mimo, że wiersz poleceń (cmd) został w znacznym stopniu zastąpiony przez Windows PowerShell, istnieje

wiele poleceń, które można wykonać jedynie w konsoli cmd.

W bieżącym ćwiczeniu m.in. zwrócimy uwagę na następujące aspekty następujące aspekty konsoli cmd:

rozszerzone możliwości interpretera poleceń CMD.EXE. Trzeba jednak zauważyć, że zarówno konsola

wiersza poleceń, jak i konsola cmd straciły ( w sposób niezamierzony przez konstruktorów systemu) pewne

ważne cechy. Nie działają ustawienia domyślne parametrów konsoli, nie można wyłączyć autouzupełniania

poleceń itp. Być może zostanie to naprawione w terminie późniejszym.

rozbudowane polecenie netsh (NetShell) do zarządzania z wiersza poleceń komponentami sieciowymi na

komputerach lokalnych i zdalnych (m.in. DHCP, WINS, RAS) zintegrowane z narzędziem diagnostycznym

netdiag oraz kilka narzędzi specjalizowanych do obsługi m.in. Certificate Services, Cluster Service czy

Terminal Services

dostępność serwera Telnet

mechanizm runas (secondary logon)

dodatkowe polecenia (w porównaniu do Windows 2000) dostępne standardowo w systemie oraz w zestawie

Resource Kit

standardowo dostępny mechanizm skryptowy: Windows Script Host (WSH)

interfejsy skryptowe do pracy z Active Directory (ADSI, Active Directory Service Interfaces) oraz

Instrumentacją zarządzania Windows (WMI, Windows Management Instrumentation), a także

wykorzystanie WMI za pomocą polecenia wmic

Konfiguracja okna wiersza poleceń

Komnfiguracja okna PowerShell jest analogiczna.

Okno wiersza poleceń wykorzystuje 32-bitową aplikację %systemroot%\system32\CMD.EXE tzn.

interpreter poleceń systemu Windows Server 2012R2. Drugi dostępny interpreter poleceń:

COMMAND.COM przeznaczony jest tylko do uruchamiania aplikacji systemu MS-DOS. W

pozostałych przypadkach nie powinno się z niego korzystać

Okno wiersza poleceń było nazywane w starszych wersjach systemów Windows NT oknem konsoli. W

Windows Server 2012R2 taka nazwa pojawia się nadal w tytule okienka konfiguracyjnego (opisanego

poniżej)

W zamierzeniu konfiguracja domyślna dla nowych okien była ustawiana poprzez pozycję Defaults

wyświetlaną w menu systemowym okna (lewy górny róg) albo w menu kontekstowym na pasku tytułu

okna wiersza poleceń wybieranym prawym przyciskiem myszy. Od czasu pojawienia się WS2008

konfiguracja domyślna nie działa.

Konfiguracja dla konkretnego okna jest ustawiana poprzez pozycję Properties wyświetlaną w menu

systemowym okna (lewy górny róg) albo w menu kontekstowym na pasku tytułu okna wiersza poleceń

wybieranym prawym przyciskiem myszy

W pozycjach Defaults i Properties występują poniższe elementy konfiguracyjne:

karta Options: parametry historii poleceń, tryb wstawiania Insert Mode, wyświetlanie w

oknie lub na całym ekranie, tryb szybkiej edycji QuickEdit Mode, uzupełnianie nazw plików

poprzez AutoComplete (tylko w Defaults). W ostatnich serwerach AutoComplete zostało

właczone raz na zawsze.

karta Fonts: rodzaj i wielkość używanego fontu

karta Layout: rozmiar i położenie okna, rozmiar bufora ekranowego (możliwość przewijania

w oknie)

karta Colors: kolorystyka okna wiersza poleceń

Niektóre ważniejsze ustawienia domyślne w systemie Windows Server: na karcie Options (korzystanie

z historii poleceń, tryby wstawiania Insert Mode, uzupełnianie nazw plików AutoComplete) oraz na

karcie Layout (rozmiar bufor ekranowego 300 wierszy, zapewniający przewijanie w oknie).

Uwaga! Od WS2008 karta Default jest niefunkcjonalna. W Windows 8.1 nie można ustawić na stałe

czcionek Lucida Console.

2

Edycja poleceń, historia poleceń

Mechanizm edycji wiersza polecenia pozwala na wykonywanie poprawek w jego treści, natomiast mechanizm

historii poleceń na korzystanie z wcześniej wydanych poleceń.

Edycja poleceń i korzystanie z historii poleceń (klawisze strzałek, [PgUp], [PgDn], [Ctrl+strzałka],

[Home], [End], kasowanie [Esc], podmenu Edit oraz tryb QuickEdit

[F7] - podokienko ze spisem wydanych poleceń, [F9] - odwołanie poprzez numer polecenia, [F8] -

przywołanie wcześniej wydanego polecenia, którego początek pokrywa się z wpisanym ciągiem

znaków, [Alt+F7] - kasowanie spisu wydanych poleceń)

Mechanizm uzupełniania nazw plików

Mechanizm uzupełniania nazw plików ułatwia wpisywanie długich i skomplikowanych nazw plików i folderów

oraz ścieżek do nich prowadzących.

Pierwszy sposób: uruchomienie interpretera poleceń CMD.EXE z opcją /F:ON (lub wykonanie

modyfikacji Rejestru). Po wpisaniu początkowej (częściowej) nazwy pliku lub katalogu, użyciu

sekwencji [Ctrl+D] powoduje jej uzupełnienie do pełnej nazwy jednego z katalogów rozpoczynających

się od wpisanego ciągu znaków (kolejne naciśnięcia [Ctrl+D] powodują uzupełnianie do nazw innych

katalogów pasujących do początkowego ciągu znaków) natomiast użycie sekwencji [Ctrl+F] powoduje

taki sam efekt ale w odniesieniu do pasujących nazw plików i katalogów.

Drugi sposób: obowiązuje jeśli w konfiguracji domyślnej (Defaults) okna wiersza poleceń jest

zaznaczona pozycja AutoComplete (lub wymaga modyfikacji Rejestru): naciśnięcie klawisza [Tab]

uzupełnia wtedy podaną częściowo nazwę katalogu lub pliku do pełnej nazwy. Każde kolejne

naciśnięcie klawisza [Tab] uzupełnia do kolejnej pasującej pełnej nazwy.

Mechanizm uzupełniania nazw plików działa nawet podczas odwoływania się do zasobów współdzielonych

podanych w notacji UNC (np. \\serwer\nazwa_udziału\folder\plik) nie obejmuje jednak uzupełniania nazwy

komputera i nazwy udziału czyli części \\serwer\nazwa_udziału.

Praca w okienku Run (Win+R)

Okienko Run ułatwia szybkie uruchamianie pojedynczych poleceń systemu Windows Server 2012R2 (także

działających w trybie graficznym)

wpisywanie ścieżek i nazw lub wybór w trybie Browse

można podawać nazwy: programów, katalogów, dokumentów a także odwołania do udostępnionych

zasobów w sieci (w notacji UNC) lub adresy WWW

działa uzupełnianie nazw (pasujące nazwy są wyświetlane w samoczynnie rozwijającym się okienku,

dającym możliwość wyboru) do zasobów lokalnych, zasobów udostępnionych w sieci, użytych

wcześniej adresów WWW itp.

Wybrane polecenia oraz mechanizmy dostępne w oknie wiersza poleceń

Uzyskiwanie podpowiedzi dotyczących poleceń:

większość poleceń (oprócz sieciowych): help polecenie lub polecenie /? (działa nieco

szybciej), np. help xcopy, xcopy /?

polecenie sieciowe net (tylko składnia): net /?, net /? parametr lub net parametr /?,

np. net /? use, net use /?

polecenie sieciowe net (pełny opis): net help, net help parametr lub

net parametr /help, np. net help use, net use /help

treść komunikatów polecenia net: net helpmsg numer, np. net helpmsg 5

niektóre pozostałe polecenia: użycie bez parametrów, np. finger, tracert, rcp, rsh, ping

przeglądanie strona po stronie: ( ... ) | more, np. xcopy /? | more, net use /help | more

wbudowana obsługa przeglądania podpowiedzi strona po stronie np. cmd /?

oraz polecenia interpretera poleceń np. set /?

3

Ogólne zasady wydawania poleceń:

Pojedyncze polecenie w wierszu: polecenie opcje argumenty, gdzie opcje są poprzedzone ukośnikiem

(/) lub myślnikiem (-), natomiast argumenty są oddzielone odstępami (lub w niektórych przypadkach:

przecinkami lub średnikami)

Jedno polecenie w kilku wierszach: jeśli ostatnim znakiem w wierszu jest ^, to polecenie jest

kontynuowane w wierszu kolejnym

Kilka poleceń w wierszu: oddzielone znakiem & (ampersand), np, cd c:\windows & dir

Grupowanie poleceń: polecenia ujęte w nawiasy okrągłe, np. (echo A & echo B) > plik

Warunkowe wykonanie poleceń:

polecenie1 && polecenie2

(polecenie2 wykonuje się tylko wtedy jeśli polecenie1 wykonało się prawidłowo)

polecenie1 || polecenie2

(polecenie2 wykonuje się tylko wtedy jeśli polecenie1 nie wykonało się prawidłowo)

Mechanizmy przeadresowań i cytowanie

Mechanizmy przeadresowań (UNIX): <, >, >>, 2>, 2>> oraz potoki: |

Symbol cytowania: znak ^ odbiera specjalne znaczenie umieszczonemu po nim symbolowi, np.

porównać polecenie:

echo A ^& echo B oraz polecenie echo A & echo B

Zmienne środowiskowe:

Definiowanie wartości: set NAZWA=wartość

lub Control Panel – System – zakładka Advanced – przycisk Environment Variables

Wyświetlanie wartości: set, set NAZWA

Odwołanie się do wartości zmiennej: %NAZWA% np. echo %PATH%

Usunięcie zmiennej: set NAZWA=

Rozszerzone definiowane lub modyfikowanie (lecz nie usuwanie) zmiennych środowiskowych: setx

Wybrane polecenia:

bootcfg, systeminfo, diskpart, defrag, driverquery, inuse, sc, shutdown, takeown, where, whoami

ipconfig, ping, pathping, ftp, telnet, tracert, hostname, nslookup, rcp, rexec, rsh, lpq, lpr

net {user, accounts, view, use, share ... }

convert, expand, compact (NTFS), cipher (NTFS), pax

assoc, ftype,

cacls, secedit, gpresult, gpupdate

tasklist, taskkill

ds{add, get, mod, move, query, rm}

Przeglądowe omówienie poleceń systemu Windows Server 2012R2 przeznaczonych do pracy w wierszu poleceń

można znaleźć w systemie pomocy Windows Server 2012R2, w temacie o nazwie Command-line reference A-Z

osiągalnym poprzez:

Start – Help and Support – Administration and Scripting Tools – Command-line reference

albo przy pomocy polecenia: hh ntcmds.chm .

Polecenie start w oknie wiersza poleceń:

Służy do uruchamiania poleceń, otwieranie dokumentów, katalogów i zasobów sieciowych,

uruchamianie aplikacji 16-bitowych w oddzielnych obszarach pamięci, uruchamiania aplikacji w

oddzielnym oknie lub w tym samym oknie wiersza poleceń, uruchamiania aplikacji z różnymi

priorytetami

Polecenie start bez argumentów otwiera nowe okno wiersza poleceń

Polecenie schtasks:

Polecenie to pozwala na:

4

Planowanie wykonania czynności o zadanej porze (jednokrotnie lub z powtarzaniem w określonych

dniach) na lokalnym lub zdalnym komputerze

Mogą to robić użytkownicy z grupy Administrators

Na komputerze musi być uruchomiony usługa (serwis) Task Scheduler

Graficznym odpowiednikiem polecenia schtasks jest narzędzie Scheduled Tasks.

Wbudowane konsole administracyjne

Najważniejsze konsole do sterowania lokalnym serwerem i nazwy poleceń służących do ich uruchamiania:

Local Users and Groups – lusrmgr.msc

Local Security Settings – secpol.msc

Computer Management – compmgmt.msc

Device Manager – devmgmt.msc

Task Manager – taskmgr.exe

EventViewer – eventvwr.exe, eventvwr.msc

Disk Management – diskmgmt.msc

Group Policy Editor – gpedit.msc

Backup – ntbackup.exe

Performance – perfmon.exe, perfmon.msc

System Information – winmsd.exe, msinfo32.exe

Registry Editor – regedit.exe

Command Prompt – cmd.exe

MMC console – mmc.exe

Control Panel – control.exe

Poszczególne aplikacje (aplety) w Control Panel też mogą być uruchamiane z wiersza poleceń np.:

control ncpa.cpl (aplikacja Network Connections)

Konsole MMC mogą być uruchamiane po wpisaniu polecenia:

mmc %SystemRoot%\system32\compmgmt.msc

lub krócej: compmgmt.msc

Ta druga możliwość wynika z predefiniowanego skojarzenia plików .msc z poleceniem mmc.exe służącym do

uruchamiania konsoli MMC, co widać po wykonaniu poleceń:

assoc .msc

.msc=MSCFile

ftype MSCFile

MSCFile=%SystemRoot%\system32\mmc.exe "%1" %*

Konsole MMC można uruchamiać wpisując samą nazwę konsoli (bez rozszerzenia .msc) jeśli zostanie

odpowiednio uaktualniona zmienna środowiskowa PATHEXT:

set PATHEXT=.msc;%PATHEXT%

Wtedy wystarczy samo polecenie: compmgmt

Skrypty Skrypty stanowią podstawowe narzędzie do automatyzacji czynności administrowania systemem.

W systemie Windows Server 2012R2 można wykorzystać dwa główne rodzaje skryptów:

Skrypty PowerShell 4.0.

Skrypty interpretera poleceń CMD.EXE

Skrypty obsługiwane przez WSH (Windows Script Host)

5

Skrypty interpretera poleceń

Konstrukcje języka skryptów dla CMD.EXE są z jednej strony znacznie bogatsze niż dla interpretera

COMMAND.COM z systemu MS-DOS, zaś z drugiej strony za małe w porównaniu do możliwości interpreterów

poleceń (shells) systemów operacyjnych UNIX/Linux.

Dodatkowe możliwości w porównaniu do COMMAND.COM obejmują m.in.:

Definiowanie zmiennych lokalnych (setlocal, endlocal)

Kilka wariantów instrukcji pętli for

Rozbudowana instrukcja warunkowa if

Możliwość wykonywania operacji na zmiennych arytmetycznych (set /a) oraz wczytywania wartości

zmiennych podczas wykonania skryptu (set /p)

Możliwość stosowania opóźnionego rozwijania zmiennych (delayed expansion) (cmd /v:on) oraz operacji

zastępowania (substitution) czy wybierania podłańcuchów ze zmiennych (substring)

Dodatkowe wbudowane zmienne np. CD, RANDOM, DATE, TIME i in.

Cechy wymienione w punktach 2.2, 2.3 i 2.4 bieżących materiałów pomocniczych

Skrypty interpretera poleceń są umieszczane w plikach .CMD lub .BAT

Bardzo dobry opis tworzenia skryptów interpretera CMD.EXE jest zamieszczony w książce:

Hill, „Windows NT Shell Scripting”, Robomatic, 1999

Windows Script Host (WSH)

Mechanizm Windows Script Host pozwala na uruchamianie skryptów poprzez kliknięcie na odpowiednim pliku

lub poprzez wpisanie jego nazwy w wierszu poleceń. Narzuty związane z obsługą skryptów przez WSH są

nieduże, dlatego ten mechanizm nadaje się zarówno do obsługi skryptów interakcyjnych jak i nieinterakcyjnych

(np. skryptów logowania).

WSH obsługuje skrypty napisane w VBScript (Visual Basic Scipting Edition, pliki .vbs) oraz Jscript (pliki .js).

Może być rozszerzony o obsługę skryptów w innych językach.

Są dwie wersje WSH: okienkowa (wscript.exe) umożliwiająca definiowanie właściwości skryptów w trybie

okienkowym oraz wersja działająca w wierszu poleceń (cscript.exe) umożliwiająca definiowanie właściwości

skryptów za pomocą opcji wpisywanych w wierszu poleceń.

Najnowsze wersje WSH można pobierać bezpłatnie ze stron WWW

Adresy WWW:

http://www.winguides.com/scripting/

http://www.pctools.com/guides/scripting/

Mechanizm WMI oraz polecenie wmic

Instrumentacja zarządzania Windows (WMI, Windows Management Instrumentation) to zaimplementowanie

przez firmę Microsoft przemysłowego standardu, który ma umożliwić zarządzanie i dostęp do informacji o

konfiguracji wszystkich komputerów działających w przedsiębiorstwie, niezależnie od platformy sprzętowej i

użytego systemu operacyjnego. WMI wykorzystuje Wspólny Model Informacji (Common Information Model) –

ogólnie przyjęty sposób reprezentowania systemów, aplikacji, sieci, urządzeń i innych składników, którymi

zarządza się w firmie. WMI zawiera repozytorium obiektów (tzw. Dostawców WMI) i Menedżera obiektów

CIM, obsługującego kolekcje i modyfikacje obiektów WMI. Dostawcy WMI działają jako pośrednicy między

WMI i komponentami systemu operacyjnego, aplikacji i innych systemów. Przykładami dostawców są Rejestr

systemowy, usługa Active Directory.

Przemysłowy standard, o którym jest mowa powyżej to WBEM (Web Based Enterprise Management Initiative),

którego charakterystyka podana jest na stronie internetowej www.dmtf.org/standards.

6

Z mechanizmu WMI można korzystać za pomocą wbudowanych narzędzi systemu takich jak msinfo32.exe

(System Information) czy System Properties (Właściwości systemu) dostępnego np. jako Properties dla

Computer Management (Local) lub Computer Management (zdalny_komputer), przystawek konsoli MMC

takich jak Services (Usługi) oraz ze skryptów WSH dzięki interfejsowi dostępnemu np. z języka VBScript.

Nowe polecenie wmic działa w wierszu poleceń i pozwala na wykorzystanie mechanizmu WMI na lokalnym

komputerze oraz na komputerach zdalnych, zarówno w trybie interakcyjnym jak i w trybie wsadowym, także w

skryptach.

Zapoznawanie się z wmic można zacząć od tematu Windows Management Instrumentation Command-line

dostępnego w systemie pomocy Help and Support – Administration and Scripting tools – Configuration

and Management Tools.

Praca bez myszy

Przydatne sekwencje klawiszowe

Wykorzystanie klawisza [WinKey] (dwa dodatkowe klawisze po obu stronach klawiszy [Alt]) oraz [Menu]

(jeden klawisz między prawym [WinKey] oraz [Ctrl]) [WinKey] – wyświetlenie menu Start, [Esc] – anulowanie

[WinKey + E] – uruchomienie Explorera (My Computer) (najszybszy sposób)

[WinKey + R] – okienko Start – Run

np. [WinKey + R], wpisanie cmd i [Enter] – szybki sposób uruchomienia okna Command Prompt

[WinKey + F] – Search for Files and Folders; [Ctrl + WinKey +F] – Search for Computers

[WinKey + M] – zwinięcie wszystkich okien na Pasek zadań;

[Shift + WinKey +M] – rozwinięcie ich z Paska zadań do normalnej postaci

[WinKey + F1] – Help and Support (Pomoc)

[WinKey + Break] – okno System Properties

[WinKey + L] – blokada dostępu do komputera (Lock computer)

[Menu] – menu kontekstowe nazywane również menu skrótów (jak efekt naciśnięcia prawego

przycisku myszy), nawigacja za pomocą klawiszy strzałek, [Esc] – anulowanie

Inne sekwencje klawiszy:

[Ctrl + Esc] – menu Start

[Ctrl + Shift + Esc] – uruchomienie Task Manager

[Alt + F4] – zamknięcie aktualnej aplikacji

[Alt + Tab], [Shift + Alt + Tab] – przełączanie się pomiędzy uruchomionymi aplikacjami

[Alt + Esc] – przełączanie między aplikacjami na Pasku zadań (Taskbar)

[Alt + spacja] – menu okna nazywane również menu systemowym (w lewym górnym rogu)

[F10] lub [Lewy_Alt] – przejście do paska menu w aplikacji, ponowne naciśnięcie powoduje powrót

np. do dokumentu

[Shift + F10] – menu kontekstowe (jak efekt naciśnięcia prawego przycisku myszy)

[Tab], [Shift+Tab] – przełączanie się między polami w oknach dialogowych

[Ctrl+Tab], [Shift+Ctrl+Tab] – przełączanie się między różnymi kartami (zakładkami) w oknach

dialogowych, np. w oknach właściwości różnych obiektów

[Alt + Enter] – przełączanie między wyświetlaniem programu (np. Command Prompt) w oknie lub na

całym ekranie albo wyświetlanie pozycji Properties dla podświetlonego pliku, katalogu, dysku itp.

[PrtScr], [Alt + PrtScr] – kopiowanie widoku ekranu (okna) do wieloschowka

7

ĆWICZENIA Uwaga! Wszystkie poniższe ćwiczenia proszę spróbować wykonać wykonywać w konsoli PowerShell. Nie

wszystkie ćwiczenia dadzą się wykonać w tej konsoli. Trzeba pamiętać, ze „dosowskie” i „linuksowe” polecenia

są tylko aliasami komandletów ( np. dir to tak naprawdę Get-ChildItem, cd to Set-Location itp.), które mogą

mieć całkiem inne parametry niż polecenia dosowskie.

Ćwiczenie 1 (Przygotowania)

1. Założyć konto użytkownika o nazwie ntkons, z hasłem ntkons mającym katalog osobisty c:\ntkons.(Trzeba

pamiętać o uprzednim zrezygnowaniu z wymogu złozonosci haseł.). Zrezygnować z wymogu: User must

change password at next logon.

Użytkownik ntkons ma należeć do grupy Users.

Ćwiczenie 2 (Konfiguracja i podstawy pracy w oknie wiersza poleceń)

1. Zalogować się jako użytkownik ntkons.

Uruchomić okno wiersza poleceń. Wybrać pozycję Defaults. Sprawdzić, że ustawienia wybrane we

włączonym oknie zupełnie nie wpływają na wygląd otwieranych później okien.

Z menu systemowego okna (wyświetlanego po kliknięciu w lewym górnym rogu okna) wybrać pozycję

Properties, co spowoduje otwarcie okienka konfiguracyjnego c:\Windows\System32\cmd.exe Properties.

Zaznaczyć w nim niżej podane ustawienia (lub sprawdzić, że są już obowiązujące):

karta Options, ramka Edit Options:

zaznaczony tryb szybkiej edycji QuickEdit Mode)

zaznaczony tryb wstawiania Insert Mode

karta Layout, ramka Screen buffer size:

pole wysokości Height ma wartość 300

karta Font, czcionka Lucida Console, rozmiar 24

Zaakceptować ustawienia przyciskiem OK.

Zamknąć okno wiersza poleceń, wykonując w nim polecenie exit.

2. Pracując nadal jako ntkons otworzyć ponownie okno wiersza poleceń.

(Dzięki przyjętym domyślnym parametrom, okno powinno otworzyć się w katalogu osobistym

c:\users\ntkons, mieć pasek przewijania, powinien działać tryb wstawiania, tryb szybkiej edycji oraz

uzupełniania nazw plików)

3. Wydać kilka poleceń w otwartym oknie wiersza poleceń (dir, date /t, time /t, skopiować pliki

c:\windows\*.ini do katalogu osobistego itp.).

Wypróbować klawisze edycyjne i korzystanie z historii poleceń za pomocą klawiszy kursorów.

Wypróbować korzystanie ze spisu wydanych poleceń (klawisz [F7]), odwoływania się przez numer

polecenia ([F9]), przywoływanie wcześniej wydanych poleceń pasujących do wprowadzonego wzorca

([F8]), kasowanie spisu historii poleceń ([Alt+F7]).

4. Wypróbować tryby edycji poleceń poprzez zaznaczanie tekstu na ekranie i kopiowanie.

Pierwsza możliwość (jeśli jest aktywny tryb QuickEdit) to: zaznaczanie tekstu na ekranie za pomocą

lewego przycisku myszy, użycie prawego przycisku do skopiowania i ponownie prawego przycisku myszy

do wklejenia.

(Zaznaczony i skopiowany tekst trafia do schowka, dlatego może być wykorzystany także w innych

programach systemu Windows i wklejony np. za pomocą standardowej sekwencji [Ctrl+V]).

Druga możliwość to: wybranie w menu systemowym okna wiersza poleceń, podmenu Edit, polecenia Mark

(wskazanie kursorem tekstowym początku zaznaczanego tekstu, po czym naciskając klawisz [Shift] i

używając strzałek wyznaczenie końca zaznaczonego tekstu), następnie Copy i potem Paste.

5. (Uzupełnianie nazw plików: gdy obowiązuje ustawienie AutoComplete)

W oknie wiersza poleceń wydać poniższe polecenie, którego celem jest wyświetlenie informacji o pliku

\Windows\system32\mmc.exe, zaś [Tab] oznacza użycie klawisza tabulacji poziomej powodujące

uzupełnianie nazwy katalogu i pliku – być może tych sekwencji trzeba będzie użyć kilka razy, jeśli początek

nazwy pliku czy katalogu pasuje do kilku nazw: dir \w[Tab]\s[Tab]\mm[Tab]

Kolejny przykład: cd c:\[Tab], gdzie celem jest przejrzenie spisu folderów w katalogu głównym dysku

C: i wybranie foldera c:\ntkons.

6. .

(Uzupełnianie nazw plików: gdy jest użyta opcja /F:ON)

Otrworzyć okno konsoli cmd poleceniem cmd /f:on

8

Następnie w tym samym oknie wydać poniższe polecenie, którego celem jest wyświetlenie informacji o

pliku \windows\system32\mmc.exe, zaś [Ctrl+D] i [Ctrl+F] oznaczają użycie odpowiedniej sekwencji

klawiszowej powodującej uzupełnianie nazwy katalogu i pliku – być może tych sekwencji trzeba będzie

użyć kilka razy, jeśli początek nazwy pliku czy katalogu pasuje do kilku nazw: dir

\w[Ctrl+D]\s[Ctrl+D]\mm[Ctrl+F]

Kolejny przykład: cd c:\[Ctrl+D], gdzie celem jest przejrzenie spisu folderów w katalogu głównym

dysku C: i wybranie foldera c:\ntkons.

7. Przeszukiwanie tekstu wyświetlonego w oknie wiersza poleceń.

W menu systemowym używanego okna wiersza poleceń, wybrać podmenu Edit a w nim pozycję Find...

Używając wyświetlonego okienka Find odnaleźć kolejne miejsca wystąpienia napisu windows w używanym

oknie wiersza poleceń.

Zamknąć okno wiersza poleceń.

Ćwiczenie 3 (Okienko Start - Run)

1. Wybrać pozycję Run w menu Start ([WinKey+R] lub myszą) po czym wprowadzić w polu Open kolejno

następujące nazwy i zaobserwować rezultaty:

cmd

explorer /e (Windows Explorer, całe zawartość drzewa Desktop,

wyświetlenie katalogu głównego partycji startowej C:)

explorer . (Windows Explorer w bieżącym katalogu, w okienku Start –

Run jest nim katalog osobisty)

explorer /e, /root, c:\ntkons (Windows Explorer, lista parametrów

rozdzielonych przecinkami, tutaj: potraktowanie katalogu

c:\ntkons jako katalogu od którego zaczyna się drzewo

wyświetlania)

explorer /select, c:\windows\system32\drivers\etc

(Windows Explorer, wyświetlenie katalogu

c:\windows\system32\drivers z zaznaczeniem wskazanej

nazwy

podkatalogu, tutaj: etc, zamiast pierwszej nazwy w

spisie)

. (kropka)

C:\Windows

http://www.wsisiz.edu.pl/

2. Przećwiczyć mechanizm uzupełniania nazw w okienku Start – Run wpisując np.:

c:\windows\s[wybierając z wyświetlonego okienka: system32][wpisując odwrotny ukośnik \]

[wpisując: mm] [wybierając z wyświetlonego okienka: mmc.exe]

explorer [wybierając z wyświetlonego okienka jeden z wariantów wcześniejszego uruchomienia tego

polecenia]

\\oceanic\ [wybierając jeden z zasobów tego komputera]

http: [wybierając jeden z wcześniej odwiedzonych węzłów WWW]

3. Zamknąć wszystkie okna otwarte w tym ćwiczeniu.

Ćwiczenie 4 (Podpowiedzi dotyczące poleceń)

1. Otworzyć okno wiersza poleceń ([WinKey+R], cmd).

Pracując w tym oknie wyświetlić podpowiedzi dotyczące poleceń, zwracając uwagę na niektóre aspekty

użytkowe tych poleceń:

help rmdir (np. opcja /s)

cd /? (np. opcja /d)

9

dir /? (np. możliwość zdefiniowania ustawień w zmiennej DIRCMD)

(Uwaga: polecenia takie jak dir czy cd same obsługują mechanizm

wyświetlania informacji porcjami mieszczącymi się na

ekranie – polecenia net nie mają tej cechy i wymagają

użycia potoku z poleceniem more)

2. Wyświetlić poniższe podpowiedzi, po czym drugim z podanych poleceń wysłać komunikat np. do innego

komputera lub do użytkownika ntkons

net help user | more (dla przypomnienia)

Ćwiczenie 5 (Wydawanie poleceń)

1. Wykonać poniższe polecenia w oknie wiersza poleceń i zaobserwować rezultaty (szXXX oznacza własny

komputer, sss jest nazwą nieistniejącego polecenia, zatem jego próba użycia generuje błąd):

net ^[Enter]

user szXXX Komunikat

cd /d c:\windows & cd system32 & dir /p

2. Ze względu na własności warunkowego wykonywania poleceń, w poniższych przykładach polecenie

echo tak powinno się wykonać powodując wyświetlenie napisu: tak, natomiast polecenie echo nie

w ogóle nie powinno być wykonane:

dir >NUL && echo tak

sss >NUL && echo nie

sss 2>NUL && echo nie

dir >NUL || echo nie

sss >NUL || echo tak

sss 2>NUL || echo tak

Ćwiczenie 6 (Polecenie more, zmienne środowiskowe, polecenie dir)

Polecenie more w Windows Server 2012R2 zachowuje się jak w UNIXie tzn. działa zarówno more < plik

jak i działa more plik1 [plik2 ...] (tj. bez znaku przeadresowania wejścia <) oraz wygodne

przeglądanie tekstu. Podczas przeglądania tekstu za pomocą more użycie klawisza [Spacja] powoduje

przewinięcie wyświetlania o cały ekran, klawisza [Enter] przewinięcie o jeden wiersz, klawisza [q] rezygnację z

przeglądania – inne polecenia można poznać po wpisaniu znaku zapytania (?).

1. W oknie wiersza poleceń wyświetlić ustawienia wszystkich zmiennych: set | more

2. Wyświetlić ustawienia zmiennych o nazwach na literę S oraz na literę H: set S & set H

3. Polecenie dir bez dodatkowych opcji nie wyświetla informacji o wszystkich plikach np. dir c:\pagefile.sys

dir c:\bootmgr

generują komunikat File Not Found, choć obydwa pliki (mające atrybuty: System, Hidden) normalnie

istnieją w instalacji Windows Server 2012R2.

Aby wyświetlić informacje o wszystkich plikach trzeba użyć opcji /a. Dodatkowo, w tym ćwiczeniu,

używane są opcje /o:gn powodujące wyświetlanie nazw w kolejności alfabetycznej z grupowaniem nazw

katalogów na początku oraz /p powodująca wstrzymanie wyświetlania po zapełnieniu ekranu: dir /a/o:gn/p c:\

4. Aby powyższe opcje były przyjmowane domyślnie, trzeba zdefiniować zmienną DIRCMD: set DIRCMD=/A/O:GN/P

Sprawdzić, że po tej definicji dir c:\ zachowuje się jak w p.3 (z jawnym użyciem odpowiednich opcji).

5. Na zakończenie, zdefiniować zmienną DIRCMD o powyższej wartości w środowisku użytkownika ntkons

(Control Panel – System – zakładka Advanced – przycisk Environment Variables, kliknąć myszą w

rubryce User variables for ntkons, kliknąć przycisk New, w polu Variable name wpisać DIRCMD, w polu

Variable value wpisać /A/O:GN/P, nacisnąć przycisk OK).

6. Wylogować się i zalogować ponownie jako ntkons. W oknie wiersza poleceń sprawdzić działanie polecenia

dir. Wyświetlić wartość zmiennej DIRCMD: set DIRCMD lub echo %DIRCMD%.

7. Jeśli trzeba użyć polecenia dir z innymi ustawieniami niektórych opcji niż zdefiniowane w zmiennej

DIRCMD, należy poprzedzić takie opcje znakiem myślnika. Porównać efekt:

10

dir c:\windows

dir /-p c:\windows

Ćwiczenie 7 [Dodatkowe] (Nowe polecenia: setx oraz clip, dalsze możliwości set)

1. Polecenie setx służy do tworzenia lub modyfikowania zmiennych środowiskowych użytkownika lub

systemowych. Nowe zmienne są zapisywane w Rejestrze. Wartości zmiennych mogą być definiowane

jawnie, pobierane z pliku lub pobierane z Rejestru.

Nowe wartości zdefiniowane przez setx na lokalnym komputerze, będą widoczne dopiero po otwarciu

kolejnego okna wiersza poleceń.

setx MOJA szkola (jawne przypisanie wartości)

setx MOJA2 /K "HKEY_LOCAL_MACHINE\Software\Microsoft\Windows NT\CurrentVersion\CurrentBuildNumber"

(przypisanie wartości z Rejestru)

echo raz dwa trzy > plik

setx /f plik /x

setx MOJA3 /f plik /A 0,2 (przypisanie porcji danych z pliku)

setx MOJA4 proba /M (próba zdefiniowania systemowej zmiennej

środowiskowej; powinna być nieudana, gdyż

użytkownik

ntkons nie ma uprawnień Administratora)

Po otwarciu nowego okna wiersza poleceń, i wykonaniu w nim polecenia set | more

powinny być widoczne zmienne MOJA, MOJA2, MOJA3.

2. Polecenie clip służy do umieszczania informacji w schowku (clipboard).

Dla przykładu, polecenie systeminfo dostarcza obszernych informacji charakteryzujących system:

systeminfo | more

Jeśli te informacje miałyby być wkomponowane do dokumentu w oparciu o schowek, można posłużyć się

poleceniem:

systeminfo | clip

(Można też umieścić w schowku zawartość pliku: systeminfo > plik, potem: clip < plik)

A następnie otworzyć np. edytor tekstów i wkleić tę informację: otworzyć edytor wordpad i wkleić

informacje ze schowka.

3. Polecenie set pozwala także na obliczanie wartości wyrażeń arytmetycznych. Jeśli obliczenia nie są

wykonywane w skrypcie, to ich wynik jest wyświetlany na ekranie:

set /a 2+2

set /a 2 + 3 * 5 (odstępy między argumentami są dopuszczalne)

set /a x=37, y=27, wynik= x * y (kilka wyrażeń w jednym wierszu)

set /a wynik % 100

Drugą możliwością polecenia set jest wczytywanie wartości zmiennej z wiersza polecenia:

set /p wiek= Wpisz swoj wiek:

echo %wiek%

Ćwiczenie 8 (Polecenie start w oknie wiersza poleceń)

1. W oknie wiersza poleceń wykonać poniższe polecenia i zaobserwować rezultaty:

start cmd lub samo polecenie start (otwarcie nowego okna wiersza poleceń),

exit w tym oknie powoduje jego zamknięcie

start dir (oddzielne okno)

start /b dir (to samo okno)

start . (kropka)

start c:\windows

start \\szKKK

11

start http://www.wsisiz.edu.pl/

Ćwiczenie 9 (Wyszukiwanie poleceń; polecenie where)

1. Podstawowy mechanizm wyszukiwania poleceń jest następujący: po wpisaniu w oknie wiersza poleceń

nazwy polecenia zewnętrznego (tzn. innego niż wbudowane polecenie interpretera CMD.EXE), jest ono

poszukiwane w katalogu bieżącym oraz w katalogach określonych wartością zmiennej PATH. Wartość tej

zmiennej można sprawdzić wykonując polecenie echo %PATH% lub polecenie path.

W okienku Start – Run oraz w poleceniu start stosowany jest jednak szerszy mechanizm wyszukiwania,

o czym można się przekonać podejmując próbę wykonania np. poleceń msconfig.exe oraz wordpad.exe:

W oknie wiersza poleceń próby powinny zakończyć się niepowodzeniem: msconfig

wordpad

W okienku Start – Run powinny się udać (choć polecenie msconfig zasygnalizuje brak uprawnień): msconfig

wordpad

Przy użyciu polecenia start w oknie wiersza poleceń, próby odnalezienia również powinny być udane: start msconfig

start wordpad

2. Polecenie where pozwala sprawdzić, gdzie dane polecenie (lub ogólniej: dany plik) zostanie odnaleziony.

Domyślnie, polecenie where przeszukuje katalog bieżący oraz katalogi wymienione w zmiennej PATH. where notepad

where /t *.msc where msconfig wordpad (nie powinny być znalezione)

Jesli zostanie użyta opcja /R, wtedy przeszukiwany jest podany katalog oraz wszystkie jego podkatalogi: where /R c:\ msconfig wordpad

Po znalezieniu katalogów w których znajdują się potrzebne polecenia, można zmodyfikować zmienną

PATH.

Najprostszym sposobem modyfikacji (obowiązującym tylko w danym oknie wiersza poleceń) jest

wykonanie: set PATH=%PATH%;c:\program files\windows nt\accessories

Po takiej modyfikacji, powinno dać się uruchomić polecenie: wordpad

(Aby taka modyfikacja obowiązywała także po zamknięciu bieżącego okna wiersza poleceń, można

posłużyć się modyfikacją zmiennych środowiskowych użytkownika poprzez Control Panel (jak w

Ćwiczeniu 6) lub za pomocą setx (jak w Ćwiczeniu 7). Administrator systemu może zmienić w

analogiczny sposób ustawienia systemowych zmiennych środowiskowych)

1.

Ćwiczenie 10 (Polecenie schtasks)

Polecenie schtasks jest narzędziem wiersza poleceń będącym odpowiednikiem graficznego narzędzia

Scheduled Tasks Aby działało polecenie schtask, na komputerze z Windows Server 2012 R2 musi być

uruchomiona usługa Task Scheduler. Zalogować się jako Administrator i otworzyć okno wiersza poleceń.

Upewnić się, że usługa Task Scheduler jest uruchomiona: w wyniku wykonania polecenia: net start

powinna być wymieniona jej nazwa. Jeśli jej nie ma, to uruchomić tę usługę poleceniem net start "task

scheduler".

1. Podpowiedzi dotyczące tego polecenia: schtasks /? | more

oraz podpowiedzi dla specyficznych parametrów schtasks /parametr /? np.: schtasks /create /? | more

2. Pracując jako Administrator, w oknie wiersza poleceń zaplanować uruchomienie programu notepad o 12:00

w najbliższy czwartek ( yyyy/mm/dd) oznacza datę odpowiadającą temu dniu): schtasks /create /tn zad1 /sc ONCE /sd yyyy/mm/dd /st 12:00 /tr

12

notepad

Sprawdzić przyjęcie tego zlecenia: schtasks /query

Usunąć je: schtasks /delete /tn zad1

3. Zaplanować uruchomienie notepada, w trybie interakcyjnym, za 2 minuty. Ponadto, w odstępach

jednominutowych mają być uruchamiane następne egzemplarze notepada. Wreszcie, po upłynięciu trzech

minut zadanie ma być zakończone.

W tym celu sprawdzić bieżący czas: time /t i wykonać (podstawiając odpowiednią wartość godziny

HH (czas 24-godzinny) i minuty MM): schtasks /create /tn zad2 /sc minute /mo 1 /ST HH:MM /DU 0000:03 /k

/it /tr notepad

Odczekać ok. 2 minuty. Zamknąć pierwsze i drugie okno notepad, które się pojawi.

4. Zaplanować wyświetlenie w zmienionych kolorach okna wiersza poleceń na innym komputerze za 3 minuty.

Sprawdzić czas na zdalnym komputerze \\szYYY (np. na komputerze prowadzącego zajęcia lub na

komputerze innego studenta) wykonując polecenie: net time \\szYYY

po czym wykonać: schtasks /create /tn zad3 /sc once /s szYYY /u Administrator /p /st

HH:MM /it /tr "cmd /t:72"

Sprawdzić, że to zadanie zostało przyjęte na zdalnym komputerze, wykonując: schtasks /query /s szYYY

5. Po zakończeniu eksperymentów usunąć wszystkie zaplanowane zadania z własnego komputera wydając

polecenie: schtasks /delete /tn *

Ćwiczenie 11 (Polecenie runas)

System Windows Server 2012R2 oferuje użytkownikowi możność korzystania z tzw. Secondary Logon czyli

możliwości uruchamiania narzędzi i poleceń z uprawnieniami innego użytkownika bez konieczności

każdorazowego wylogowania się i ponownego zalogowania. Jest to przydatne np. wtedy gdy podczas pracy

jako „zwykły” użytkownik, chcemy wykonać jakieś polecenie w imieniu użytkownika Administrator.

Aby można było skorzystać z tego mechanizmu, w systemie musi być uruchomiona usługa RunAs Service.

1. Zalogować się jako ntkons i uruchomić okno wiersza poleceń w imieniu użytkownika Administrator:

runas /user:szXXX\Administrator "cmd.exe"

Należy wpisać hasło w odpowiedzi na żądanie jego podania: Enter password for szXXX\Administrator:

po czy pojawi się informacja o uruchamianiu polecenia: Attempting to start "cmd.exe" as user "szXXX\Administrator"...

Zwrócić uwagę na napis wyświetlany w pasku tytułu nowo otwartego okna wiersza poleceń.

Polecenie runas użyte w tej formie powoduje przyjęcie jako środowiska użytkownika (environment)

ustawień użytkownika podanego w opcji /user o czym można się przekonać wykonując w tym oknie

polecenie: set U

i sprawdzając wartość zmiennych USERPROFILE oraz USERNAME.

2. Jeśli dla uruchomionego przez runas polecenia ma obowiązywać środowisko użytkownika, który uruchamia

polecenie runas, to należy użyć dodatkowo opcji /env: runas /env /user:szXXX\Administrator "cmd.exe"

Porównać efekt wykonania polecenia: set U

z poprzednim przypadkiem.

Zamknąć okna wiersza poleceń otwarte w imieniu użytkownika Administrator.

13

3. Pracując jako ntkons spróbować uruchomić konsolę MMC służącą do zarządzania dyskami wykonując: diskmgmt.msc

Próba jej uruchomienia powinna być odrzucona co sygnalizuje komunikat o błędzie:

You do not have access rights to Logical Disk Manager on szXXX.

Zamknąć okno Disk Management.

Uruchomić tę konsolę MMC korzystając z polecenia runas: runas /user:szXXX\Administrator "mmc

c:\windows\system32\diskmgmt.msc"

Tym razem próba powinna być udana.

Zamknąć konsolę MMC do zarządzania dyskami.

Ćwiczenie 12 [dodatkowe] (Skrypty WSH)

Mechanizm Windows Script Host (WSH), standardowo obecnym w Windows Server 2012R2, jest VBScript

(Visual Basic Scripting Edition).

Programy pisane w tym języku są umieszczane w plikach z rozszerzeniem .vbs.

1. Posługując się edytorem notepad, przygotować jednowierszowy skrypt \roboczy\a.vbs zawierający

polecenie: Wscript.Echo "Bury kot glosno miauczy"

Uruchomić ten skrypt za pomocą programu cscript.exe: cscript \roboczy\a.vbs

a następnie za pomocą programu wscript.exe: wscript \roboczy\a.vbs

2. W dołączonym pliku skrypty.zip znajduje się przykładowy skrypt CES.vbs (CreateExplorerShortcut)

pobrany z Internetu, przeznaczony do umieszczania na pulpicie skrótów powodujących uruchamianie

Windows Explorer w taki sposób, że wskazany katalog jest traktowany jako katalog główny.

Wypróbować działanie tego skryptu: wscript \roboczy\CES.vbs

3. Niektóre nowe polecenia Windows Server 2012R2 są przygotowane jako skrypty .vbs.

Przykładem jest polecenie slmgr.

Podstawowy sposób uruchomienia to wykonanie z jawnym podanie hosta skryptów cscript np.: cscript c:\windows\system32\slmgr.vbs /query

Jeśli polecenie cscript zostanie zarejestrowane jako domyślny host skryptów .vbs, dzięki użyciu: cscript //H:csript

wtedy będzie można używać tego skryptu bez podawania polecenia cscript: c:\windows\system32\slmgr.vbs /query

a nawet, korzystając z faktu, że katalog c:\windows\system32 jest wymieniony w zmiennej PATH oraz

rozszerzenie .vbs jest wymienione w zmiennej PATHEXT można będzie używać najprostszej postaci: slmgr /query

Ćwiczenie 13 (Korzystanie z interfejsu WMI oraz polecenia wmic)

1. Interfejs WMI może być wykorzystywany między innymi ze skryptów WSH. W dołączonym pliku

skrypty.zip znajduje się przykładowy skrypt services.vbs, pobrany ze stron Microsoftu (KB, 271362),

służący do wyświetlania tzw. krótkich nazw (short names) usług systemowych. Te krótkie nazwy mogą być

wygodniejsze w użyciu w skryptach i poleceniach (np. w poleceniu net start).

Skrypt services.vbs wykorzystuje WMI.

Uruchomić ten skrypt poleceniem: cscript \zaj4\wmi\services.vbs

Dla przykładu, do usługi Task Scheduler można odwoływać się także przy użyciu jej krótkiej nazwy:

Schedule

14

2. Bardzo rozbudowane polecenie wmic oferuje Administratorowi możliwość pracy z WMI w wierszu polecenia.

Przytoczone poniżej przykładowe kroki pozwalają uzyskać rezultat podobny do otrzymywanego przez skrypt

services.vbs oraz prezentują podstawy pracy z narzędziem wmic: wmic (uruchomienie w trybie interakcyjnym, pojawia się zgłoszenie wmic:root\cli> )

wmic:root\cli> /? (pomoc: globalna)

wmic:root\cli> service /? (pomoc dla aliasu service)

wmic:root\cli> service list /? (pomoc dla zlecenia list)

wmic:root\cli> service list full (wyświetlenie pełnego spisu usług)

wmic:root\cli> service get /? (pomoc dla zlecenia get)

wmic:root\cli> service get /format /? (pomoc dla formatów) wmic:root\cli> service get description,displayname,name /format:list

(wyświetlenie wybranych trzech właściwości poszczególnych usług) wmic:root\cli> /output:uslugi.htm service get description,displayname,name

/format:htable (zapis wyniku w pliku HTML w postaci tabeli)

(w innym oknie wiersza poleceń wykonać start uslugi.htm) wmic:root\cli> service where "name=’Schedule’" get displayname

(odwołanie się do konkretnej usługi)

wmic:root\cli> service call /? (pomoc dla zlecenia call)

wmic:root\cli> service where "name=’Schedule’" call StopService (zatrzymanie usługi) wmic:root\cli> service where "name=’Schedule’" call StartService

(uruchomienie usługi)

wmic:root\cli> quit (zakończenie pracy interakcyjnej z wmic)

Przykład uruchomienia w wierszu poleceń bez wchodzenia do trybu interakcyjnego: wmic service where "name=’schedule’" list full /format:hform > schedule.htm

start schedule.htm

Ćwiczenie 14 (Praca bez myszy)

1. Zakończyć bieżącą sesję, ODŁOŻYĆ MYSZ; zalogować się jako ntkons.

2. Uruchomić Explorera ([Winkey+E]), przejrzeć zawartość katalogu C:\Windows\System32\drivers.

3. Uruchomić nowe okno wiersza poleceń ([WinKey+R], Open: cmd).

4. Zwinąć wszystkie otwarte okna na Pasek zadań ([WinKey + M]), po czym ponownie je rozwinąć ([Shift +

WinKey + M]).

5. Przełączyć się do okna Explorera ([Alt+Esc] lub [Alt+Tab]). Wyświetlić je na całym ekranie

(wykorzystując np. menu systemowe). Wyświetlić właściwości dysku C: (podświetlić ikonkę dysku, potem

[Alt+Enter] ). Wrócić do normalnych rozmiarów okna Explorera.

6. Zablokować dostęp do komputera ([WinKey+L]). Powrócić do sesji ([Ctrl+Alt+Del], podanie hasła).

7. Zamknąć wszystkie okna, wylogować się ([Ctrl+Alt+Del], przycisk Log Off...).

Ćwiczenie 15 Porządki

Powrócić do migawki „Przed ćwiczeniami”.