Pogoda

Jest to ogół zjawisk atmosferycznych zachodzących w danej chwili i

miejscu w dolnych warstwach atmosfery (głównie troposfery).

Jej stan określają składniki pogody (czyli fizyczne właściwości

troposfery:

-temperatura powietrza,

-ciśnienie atmosferyczne,

-wilgotność,

-nasłonecznienie,

-siła i kierunek wiatru,

-zachmurzenie i rodzaj chmur,

-opady i osady atmosferyczne (ich rodzaj i wielkość),

-zjawiska atmosferyczne np. burze.

Badaniem zjawisk pogodowych zajmuje się meteorologia.

Meteorologia

To nauka zajmująca się badaniem zjawisk fizycznych i procesów

zachodzących w atmosferze , szczególnie w jej niższej warstwie -

troposferze. Bada, jak te procesy wpływają na przebieg procesów

atmosferycznych i stan pogody na danym obszarze. Obserwacje

atmosfery prowadzone są w placówkach pomiarowych (stacje

meteorologiczne), za pomocą standaryzowanych przyrządów w

ogródku meteorologicznym. Do zbierania danych wykorzystuje się

też samoloty, rakiety, balony meteorologiczne, satelity

meteorologiczne i radary meteorologiczne.

Prognoza pogody

Jest to przewidywanie czasowych i przestrzennych zmian

stanu atmosfery. Prognozy pogody można sklasyfikować

w zależności od czasu prognozy, obszaru, i sposobu

prognozy. Podstawowe parametry opisujące stan

atmosfery to ciśnienie , temperatura ,prędkość i kierunek

wiatru. Związane z nimi wielkości takie jak

zachmurzenie, zamglenie ,stan morza ,

zanieczyszczenia atmosferyczne także są elementami

prognozy pogody i często zależą od prognozy

podstawowych elementów

Historia prognozy pogody

Przez tysiące lat ludzie starali się przewidywać pogodę.

Około 340 p.n.e. Arystoteles opisał zjawiska pogodowe

w pracy "Meteorologica". W Chinach prognoza pogody

był praktykowana przynajmniej od 300 p.n.e. Starożytne

metody polegały zazwyczaj na lokalnych obserwacjach

np. czerwone słońce o zachodzie zazwyczaj zwiastowało

dobrą pogodę następnego dnia . Ta lokalna wiedza o

pogodzie tworzona była przez stulecia. Dopiero

wynalazek telegrafu w 1837 zapoczątkował nowoczesny

rozwój prognoz pogody głównie ze względu na

możliwość zebrania początkowych danych jednocześnie

w czasie.

Dwóch naukowców jest uznawanych za pionierów prognoz

pogody. Francis Beaufort (słynny ze swej skali

Beauforta) i Robert Fitzroy. Obydwaj mieli duże wpływy

w Brytyjskiej Marynarce Wojennej. Chociaż ich wysiłki

były ośmieszane w prasie tego okresu, to ich idee

zostały zaakceptowane przez środowiska naukowe i

stanowią podstawy współczesnych prognoz pogody.

W XX wieku nastąpił gwałtowny rozwój meteorologii jako

dziedziny wiedzy. Idea numerycznej prognozy pogody

(NPP) została zapoczątkowana przez angielskiego

naukowca i pacyfistę Lewisa Richardsona w 1922 roku.

Niestety jego schemat obliczeniowy był niewłaściwy, a

obliczenia wykonywano ręcznie. Dopiero konstrukcja

komputerów po II wojnie światowej i rozwój metody

numerycznych umożliwiły gwałtowny rozwój NPP i ich

operacyjny charakter.

Klasyfikacja prognoz pogody

• prognoza „na teraz" (0-6 godzin)

• prognozy krótkoterminowe (0-5 dni)

• prognozy średnioterminowe (3-7dni)

Prognoza „na teraz” stosowana jest w żeglarstwie olimpijskim ,tutaj przewidzenie pierwszej zmiany wiatru czy częstotliwości zmian wiatru przez następne kilka godzin .Tego typu prognozy są często stosowane w natychmiastowych decyzjach z ważnymi lub mniej ważnymi konsekwencjami (np. czy wystrzelić prom kosmiczny na orbitę lub czy zabrać rano parasol).

Prognozy krótkoterminowe (0-3 dniowe) są obecnie najczęściej dawane przez narodowe ośrodki prognoz tj. polski Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej. Pogody krótkoterminowe opracowane są na podstawie: analizy danych meteorologicznych , analizy zdjęć satelitarnych , analizy innych aktywnych i pasywnych metod teledetekcyjnych

Prognozy średnioterminowe (3-7 dniowe) są w Europie

dawane przez Europejskie Centrum Prognoz

Średnioterminowych z siedzibą w Anglii. Jakość prognoz

średnioterminowych i krótkoterminowych ma olbrzymi

wpływ na ekonomię, zwłaszcza w naszych

szerokościach geograficznych. Ze względu na

chaotyczny przepływ powietrza nad Ziemią prognozy

średnioterminowe mają mniejszą sprawdzalność niż

prognozy "na teraz" i prognozy krótkoterminowe.

Prognozy długoterminowe i klimatologia synoptyczna:

-prognozy długoterminowe ( powyżej 7 dni)

-prognozy międzysezonalne (zmiany pomiędzy sezonami)

-prognozy wewnątrzsezonalne (zmiany w czasie sezonu)

Mimo że prognozy długoterminowe mają mniejszą sprawdzalność to pewne elementy pogodowe można prognozować w skali sezonu. Dla przykładu, prognoza ilości cyklonów tropikalnych na Atlantyku jest regularnie opracowywana i ma dobrą sprawdzalność. W zachodnich Stanach Zjednoczonych pewne sezonalne oceny takie jak intensywność opadu zależą od zjawisk wielkoskalowych determinowanych przez fazę El Nino/La Nina i mogą być przewidywane na skali sezonu. Prognozy długoterminowe i związana z nimi klimatologia synoptyczna mają olbrzymie znaczenie ekonomiczne w przewidywaniu m.in. plonów zbóż.

Prognoza pogody ze względu na obszar

• prognoza lokalna

• prognoza mezoskalowa

• prognoza regionalna

• prognoza globalna

Lokalna prognoza pogody podawana jest dla określonej

miejscowości lub nawet miejsca. Dla przykładu w czasie zawodów

żeglarskich różnica w kierunku wiatru przy brzegu i na środku

akwenu może stanowić istotny element prognozy. Mezoskalowe

prognozy pogody są na skali kilkuset kilometrów. Np. ocena

wystąpienia w danym dniu bryzy morskiej jest prognozą

mezoskalowa. W skali kilku krajów Europejskich mówimy o

prognozie regionalnej lub mezoskalowej. Prognozy globalne

dawane są dla całej kuli ziemskiej.

Daty

Lata 40 XX w.

Pomiary wyższych warstw atmosfery za pomocą radiosond, czyli

balonów zbierających informacje o temperaturze, wilgotności,

ciśnieniu i ruchach górnych warstw atmosfery.

1957 r.

W telewizji polskiej pojawił się pierwszy prezenter pogody, popularny

Wicherek czyli Czesław Nowicki. Zwolniony z telewizji w latach 70.

1960 r.

W USA wystrzelono pierwszego w historii satelitę meteorologicznego

Tiros. Zapoczątkował on serię 50 satelitów, które dostarczały

zdjęcia Ziemi widzianej z kosmosu i dane na temat zjawisk

pogodowych

1964 r.

Uruchomiono pierwszy w Polsce radar meteorologiczny.

1986 r.

W maju we wschodnich Chinach trąba powietrzna uniosła w górę 13

dzieci , przeniosła je na znaczną odległość , po czym łagodnie

opuściła na piaszczyste wydmy i zarośla nie wyrządzając im szkody.

1996 r.

W filmie Twister konkurujące ze sobą ekipy meteorologów wyruszają

do Oklahomy , by zbadać tornado. Kto zrobi to pierwszy ,ten zyska

sławę ,ale zadanie jest ryzykowne.

2005 r.

Huragan Katrina zniszczył Nowy Orlean kolebkę jazzu. Miasto najpierw

zostało zdemolowane przez wiatr wiejący z prędkością 200 km/h , a

potem zalane przez powódź , Katrina zabiła w USA 1577 osób.

Polski klimatPolska leży w strefie klimatu przejściowego, pomiędzy klimatem

umiarkowanym oceanicznym na zachodzie a klimatem

umiarkowanym kontynentalnym na wschodzie. Nad obszarem

Polski ścierają się różne masy powietrza, co jest wynikiem

położenia w centrum Europy oraz równoleżnikowego układu krain

geograficznych. Średnia temperatura w lecie waha się pomiędzy

16,5°C a 20°C, w zimie – między -6°C a 0°C. Średnia roczna

temperatura powietrza w Polsce wynosi 7-8°C (poza obszarami

górskimi). Największy wpływ na klimat Polski mają masy powietrza

polarno-morskiego i polarno-kontynentalnego, decydujące o

przejściowości klimatu polskiego. Nad Polskę napływają również

masy powietrza, arktycznego, zwrotnikowego-morskiego i

kontynentalnego, mające mniejszy wpływ na kształtowanie klimatu.

Masy powietrza polarno-morskiego powodują latem zachmurzenie,

ochłodzenie i wzrost wilgotności, zimą zaś przynoszą ocieplenie,

odwilż i mgły.

Globalne ocieplenie

Jest to obserwowane od połowy XX wieku podwyższenie

średniej temperatury atmosfery przy powierzchni ziemi i

oceanów oraz przewidywane ocieplenie w przyszłości.

Istotą problemu związanego z wyjaśnieniem globalnego

ocieplenia jest ustalenie w jakim stopniu na to zjawisko

ma działalność człowieka, a w jakim czynniki naturalne.

Międzyrządowy Zespół do spraw Zmian Klimatu (IPCC)

uważa że większość obserwowanego wzrostu średniej

temperatury globalnej od połowy XX w. spowodowana

jest najprawdopodobniej antropogenicznym wzrostem

koncentracji gazów cieplarnianych poprzez efekt

cieplarniany.

W XX wieku czynniki naturalne, takie jak aktywność słoneczna i

wulkany miały raczej niewielki łączny wpływ ocieplający w stosunku

do okresu sprzed rewolucji przemysłowej. Wnioski te poparło co

najmniej trzydzieści stowarzyszeń i akademii naukowych wliczając

wszystkie narodowe akademie nauk najbardziej uprzemysłowionych

państw mimo że indywidualni naukowcy wyrazili sprzeciw wobec

niektórych ustaleń IPCC , znakomita większość uczonych

badających zmiany klimatyczne zgadza się z podstawowymi

wnioskami Zespołu . Rosnąca temperatura globalna spowoduje

wzrost poziomu morza, przypuszczalnie zintensyfikuje też

ekstremalne zjawiska pogodowe oraz zmieni ilość i rozkład opadów

atmosferycznych. Inne spodziewane efekty globalnego ocieplenia to

zmiany w wydajności i jakości upraw, szlakach handlowych, regresji

lodowców, wymieranie gatunków organizmów żywych i zwiększony

zasięg rezerwuaru chorób zakaźnych.

Wpływ pogody na organizm człowieka

Wpływ pogody na nasze zdrowie i samopoczucie jest znacznie większy, niż podejrzewamy. Organizm wykazuje pewną tolerancję na zmiany temperatury, ciśnienia, wilgotności. Ale u niektórych jest ona dość duża, u innych - szczątkowa. Najostrzej na zmiany aury reagują osoby z niskim ciśnieniem, cierpiące na choroby przewlekłe (np. astmę, schorzenia reumatyczne). Wpływ na reakcje ma też stres i przemęczenie. Wystarczą dwie nieprzespane noce, a organizm jest osłabiony jak po grypie i gorzej znosi to, co dzieje się za oknem.Niż, który niesie ze sobą spadek ciśnienia atmosferycznego, wywołuje bóle głowy i senność, a ciepły front atmosferyczny zwiększa objawy chorób chronicznych takich jak astma, schorzenia nerek czy zaburzenia krążenia. Temu dyktatowi pogody podlegają również schorzenia układu trawiennego. Wrzody żołądka lub dwunastnicy uaktywniają się zwykle wiosną i jesienią.Liczba meteoropatów (ludzi wrażliwych na zmiany pogody) rośnie wraz z rozwojem cywilizacji. Takie jej zdobycze, jak klimatyzacja czy centralne ogrzewanie usypiają mechanizmy przystosowawcze organizmu. Jak wynika z badań dr. Krzysztofa Błażejczyka z Polskiej Akademii Nauk - liczba osób skarżących się na nadwrażliwość związaną z pogodą jest znacznie mniejsza na wsi. Tu ludzie nadal żyją bliżej natury, a praca na świeżym powietrzu hartuje organizm.

Grupa projektowa z klasy VI

dziękuje za uwagę i

wszystkim życzy przyjemnej

pogody.