Systemy operacyjne

System operacyjny (ang. skrót OS czyli Operating System) – jest programem komputerowym, bądź zbiorem programów, który zarządza sprzętem oraz innymi aplikacjami (programami) komputera.

Podstawowe zadania systemu operacyjnego:

• przydział pamięci konkretnym programom,

• obsługa urządzeń np. dysku twardego, monitora itd.,

• ustalanie priorytetów w zadaniach,

• ustalanie połączeń sieciowych,

• zarządzanie plikami .... itd. itp.

Wyróżniamy systemy operacyjne tekstowe (np. DOS) oraz graficzne (np. Mac OS, Windows)

Budowa systemu operacyjnego:

1. jądro systemu - podstawowa część systemu operacyjnego, która jest odpowiedzialna za wszystkie jego zadania.

2. powłoka – (ang. shell) specjalny program komunikujący użytkownika z systemem operacyjnym.

• w DOS-ie powłoką jest plik command.com (interpreter poleceń DOS-a takich jak np. dir, cd) jest to powłoka tekstowa.

• w Windows-ie powłoką jest explorer jest to powłoka graficzna.

• W Linux np. bash (tekstowa) lub np. KDE (graficzna).

3. system plików – to sposób zapisu danych na nośniku np. dysku twardym.

Model warstwowy budowy systemy

Historia systemów operacyjnych:

• od DOS-a do Windows-a

• od Unix-a do Linux-a

• Mac OS

Oprócz wyżej wymienionych systemów istnieje wiele innych!

Od DOS-a do Windows-a

1980

Microsoft (współzałożyciel Bill Gates) kupuje za 25.000$ system operacyjny QDOS od firmy „Seattle Computer Products”. Bardzo prymitywny system pracujący w trybie tekstowym.

od 1980 do 1996

Microsoft zmienia nazwę systemu na MS-DOS. Powstają kolejne wersje DOS-a (od 1.xx do 7.xx). Są to systemy jednozadaniowe!

Powstało wiele odmian DOS (MS-DOS, PC-DOS, DR-DOS, FreeDOS itp.) stworzone przez różne firmy. Potocznie nazywe „DOS” kojarzy się z MS-DOS.

DOS – Disk Operating System

1985

Powstaje nakładka graficzna na system operacyjny MS-DOS nazwana Windows 1.0 (kosztował 99$). Jest to już system wielozadaniowy.

1987

Powstaje Windows 2.0. Został dodany edytor grafiki i tekstu. System jest nadal zależny od DOS-a.

1990

Powstaje Windows 3.xx. Poprawiono m.in. interfejs graficzny.

System zależny nadal od DOS-a.

1992

Powstaje pierwsza testowa wersja systemu Windows NT (Windows New Technology). System miał być niezależny od DOS-a.

1993

Powstaje system Windows NT 3.1

1995

Powstaje system Windows 95. System jest nadal zależny od DOS-a!

1996

Powstaje Windows NT 4.0. Kilka miesięcy później NT 5.0

1998

Powstaje system Windows 98. System jest nadal zależny od DOS-a! Podczas światowej prezentacji system sie zawiesza.

2000

Prawie w tym samym okresie powstają dwa systemy, Windows Millenium (System zależny od DOS-a) i system Windows 2000 Professional (Brak obsługi DOS-a, oparty na jądrze systemu NT)

2001

Powstaje Windows XP oparty na jądrze systemu NT 5.1.

Microsoft ogłasza koniec ery DOS-a.

2003

Powstaje system Windows 2003 Server oparty na jądrze NT 5.2. Jest to aplikacja przeznaczona na serwery np. serwery stron WWW.

2007

Zostanie wprowadzony do sprzedaży system Windows Vista.

Przez niektóry uważany za system „cukierkowaty” – czyli system mało funkcjonalny, ale ładnie wyglądający przez co ma duże wymagania sprzętowe.

-----------

Firma Microsoft od kilku lat tworzy też systemy z serii WindowsCE które są przeznaczone na urządzenia przenośne.

Od Unix-a do Linux-a (historia bardzo zawiła)

1969

Powstaje system UNIX. System trudny w obsłudze.

Od początku miął być to system sieciowy.

1969-1990

Powstaje wiele odmian Unix-a m.in. Xenix, SGI IRIX, DEC Ultrix.

1991

Linus Torvalds rozpoczął prace nad nowym systemem o nazwie Linux (jest to odpowiedz na kłopoty prawne z Unix-em). Mimo że idea tego systemu była oparta o system Unix to został on napisany całkowicie od podstaw.

Od tego czasu powstało wiele odmian Linux-a, zwanych dystrybucjami np. Debian, Mandriva, Red Hat.

Większość z dystrybucji jest dostępna na licencji GNU czyli całkowicie za darmo.

Mac OS

1984

Mac OS to system operacyjny dla komputerów Macintosh firmy Apple.

Był to pierwszy ogólnodostępny system operacyjny wyposażony w graficzny interfejs użytkownika (GUI)

Upowszechnione przez niego takie standardy graficznego interfejsu jak okna, rozwijane menu, kursor myszy, kosz na niepotrzebne pliki stały się od tej pory podstawą współczesnych systemów operacyjnych m.in. Windows-a