Systemy informacji o niesolidnych dłużnikach – przedsiębiorcach i konsumentach

dr. Jacek Furga

Warszawa, 17 stycznia 2019 r.

Wywiadownia gospodarcza – wyspecjalizowany podmiot zajmujący sięodpłatnie pozyskiwaniem informacji dotyczących sytuacji gospodarczejprzedsiębiorstw.

Wywiadownie przygotowują na rzecz swoich klientów raporty handlowe(gospodarcze), których celem jest zminimalizowanie ryzyka związanego zewspółpracą z innym podmiotem. Zdobywają informacje stosując tzw. białywywiad.

Najważniejszymi źródłami danych dla wywiadowni gospodarczych są dokumentyskładane do Krajowego Rejestru Gospodarczego (m.in. Sprawozdaniafinansowe), prasa, publikacje branżowe, Internet, biura informacji gospodarczej,klienci, dostawcy, a także sami przedsiębiorcy.

Wywiadownia gospodarcza

Historia wywiadowni gospodarczejPozyskiwanie informacji gospodarczych istniało od wieków, jednakże dopierodruga połowa XIX wieku przyniosła wzrost zapotrzebowania na profesjonalneinformacje gospodarcze a w konsekwencji – rozwój wywiadowni gospodarczych,początkowo zwanych biurami informacyjnymi.

Pierwsze na świecie biuro informacyjne – Le bureau des renseignements,świadczyło usługi śledcze i kredytowe. Założył je w 1833 w Paryżu Eugene–François Vidocq, były przestępca, a także właściciel wielu patentów i szeffrancuskiej policji kryminalnej Sûreté Nationale.

W Polsce biura wywiadu gospodarczego zaczęły powstawać po roku 1894, filia biura W. Schimmelpfenga Biuro Handlowo-Informacyjne Adolfa Rosenthala Biuro Informacyjno-Komisowe S. Klaczkina Wywiadownia Handlowa Kazimierza Piechockiego.

Historia wywiadowni gospodarczejW 1898 roku grupa prawników, kupców i bankowców rozpoczęła prace nadustawą o biurach informacji handlowych, która weszła w życie w 1905.

Odzyskanie przez Polskę niepodległości przyniosło dalszy rozwój wywiadownigospodarczych, takich jak: Biuro Kredytowo-Informacyjnego „Wywiad” Sp. z o.o. we Lwowie, gdzie w

skład zarządu wchodzili przedstawiciele Związku Banków w Polsce; Międzynarodowe Biuro Informacyjne Providentia Bronisława Abramowicza, z

którego usług korzystała m.in. Firma E. Wedel.

Początkiem kolejnego etapu rozwoju wywiadowni w Polsce był rok 1989.

Główny Urząd Statystyczny szacuje liczbę polskich firm na 3,5 mln. W tejliczbie są podmioty, które nie zgłosiły zakończeniu prowadzenia działalności.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych ma zarejestrowanych 2,3 mln podmiotówopłacających składki ZUS.

Centralna Ewidencja Informacji o Działalności Gospodarczej (CEiDG): zawiera ponad 2,2 mln zarejestrowanych przypadków indywidualnej

działalności gospodarczej i spółek cywilnych; w tym 2063 tys. aktywnych mikroprzedsiębiorców w formie indywidualnej

działalności gospodarczej w tym ponad 500 tys. w formie tzw. samozatrudnienia czyli działalności

świadczącej usługi osobiście wyłącznie dla jednego podmiotu.W przypadku pozostałych form prawnych miejscem rejestracji jest KrajowyRejestr Sądowy – zarejestrowanych ok. 290 tys. firm.

Podmioty gospodarcze w Polsce

Źródła informacji wywiadowni:

dane z państwowych i samorządowych ewidencji i rejestrów, przede wszystkim z Krajowego Rejestru Sądowego (wraz z jego zasobami

archiwalnymi oraz danymi publikowanymi przez Monitor Sądowyi Gospodarczy )

Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej Biura Informacji Gospodarczej ankiety wysyłane do wypełnienia przedsiębiorcom, dane z kwerendy wycinków prasowych i publikacji internetowych

Źródła informacji wywiadowni gospodarczej

Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej CEIDG to ogólnopolska baza firm prowadzona przez Ministerstwo Gospodarki.

Do CEIDG wpisana jest każda osoba prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą lub spółka cywilna.

Sprawdzimy tu: dane o firmach w zakresie – nazwa, imię i nazwisko osoby prowadzącej

działalność, adres działalności, numer NIP, REGON, kody PKD status firmy – aktywny, zawieszony, zamknięty informacje o specjalnych pozwoleniach

Dostęp do bazy jest bezpłatny.

Gdzie sprawdzimy status prawny firmy?

Krajowy Rejestr Sądowy KRS – to baza Ministerstwa Sprawiedliwości. Tu szukamy firmy, której nie znaleźliśmy w CEIDG. KRS prowadzi rejestr: spółek z o.o. spółek komandytowych organizacjach użyteczności publicznej (fundacje, stowarzyszenia)

Dostęp do bazy jest bezpłatny.

Jeśli firma nie jest notowana ani w CEIDG ani w KRS w bazach, może to znaczyć, że podmiot nie jest zarejestrowany w Polsce. Wówczas firmę sprawdzamy w rejestrach zagranicznych w analogiczny sposób – należy pamiętać, że niektóre kraje udostępniają takie rejestry za opłatą.

Gdzie sprawdzimy status prawny firmy?

Informację o zadłużeniu firmy możemy uzyskać w Biurze Informacji Gospodarczej.W Polsce funkcjonuje pięć takich biur:

Biuro Informacji Gospodarczej InfoMonitor S.A. Warszawa Krajowy Rejestr Długów Biuro Informacji Gospodarczej S.A. Wrocław ERIF Biuro Informacji Gospodarczej S.A. Warszawa Krajowe Biuro Informacji Gospodarczej S.A. Kraków Krajowa Informacja Długów Telekomunikacyjnych Biuro Informacji

Gospodarczej SA, Kielce

Wszystkie te instytucje to firmy komercyjne więc informacji udzielają odpłatnie. Niestety bazy tych biur nie są połączone. Oznacza to, że chcąc rzetelnie sprawdzić firmę, należy zaczerpnąć informacji ze wszystkich pięciu biur.

Gdzie sprawdzimy kondycję finansową firmy?

10

Sytuacja sektora bankowego po roku 1989: uaktywnienie sektora prywatnego i przedsiębiorczości duże zapotrzebowanie na kredyty i usługi bankowe brak dostatecznego kapitału, doświadczeń oraz systemów wymiany informacji

wspierających zarządzanie ryzykiem

Banki budują Systemy Wymiany Informacji

1992 System wymiany informacji o niesolidnych klientach BANKOWY REJESTR1997 System zastrzegania dokumentów tożsamości - DOKUMENTY ZASTRZEŻONE 1997 Biuro Informacji Kredytowej SA 2000-2005 kolejne bazy danych o charakterze antyfraudowym2004 System Analiz i Monitorowania Rynku Obrotu Nieruchomościami AMRON2005 InfoMonitor Biuro Informacji Gospodarczej SA

1991 rok - powstaje wspólna płaszczyzna do budowy systemów wymiany informacji pomiędzy bankami. W jej efekcie rozpoczynają funkcjonowanie:

8,54

7

38,3

82

52,2

84

89,8

05

127,

326

164,

847

227,

521

370,

262

404,

298

520,

476

537,

536

542,

819

604,

775

676,

444 89

6,23

6

1,00

8,91

5

1,08

1,47

6 1,48

1,30

6 1,86

8,35

3

2,13

7,45

5

2,25

3,47

8

2,25

1,34

5

2,20

2,88

7

2,32

9,22

9

1,97

2,70

2

1,73

5,24

5

1,68

4,16

2

0

500,000

1,000,000

1,500,000

2,000,000

2,500,000

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

XI 2

018

Liczba informacji w Systemie BANKOWY REJESTR

256,914

506,432

567,230

497,554

346,282

220,044 209,040 219,508246,827

273,633

390,898

0

100,000

200,000

300,000

400,000

500,000

600,000

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

I-XI 2

018

Liczba nowych wpisów w Systemie BANKOWY REJESTR

Biuro Informacji Kredytowej BIK SA• Misją BIK SA jest dostarczanie bankom, SKOK-om, konsumentom oraz

przedsiębiorcom produktów informacyjnych oraz narzędzi informatycznych wspierających zaufanie oraz bezpieczeństwo uczestników obrotu gospodarczego.

• BIK SA powstało w 1997 roku. Od 2001 roku, BIK SA udostępnił sektorowi bankowemu ponad 210 milionów raportów z historią kredytową klientów.

• Dziś BIK SA współpracuje z 98% instytucji z sektora bankowego w Polsce:– 42 banki komercyjne,– 567 banków spółdzielczych– 54 SKOK-i.

• Dzięki temu w bazach BIK znajdują się informacje o 140 mln rachunków oraz o 24 mln osób.

• Aż 90% informacji w BIK to informacje pozytywne, a więc dotyczące terminowo spłacanych zobowiązań.

www.cpb.pl

Biuro Informacji Kredytowej to największy w kraju zbiór danych o klientach indywidualnych i przedsiębiorcach, także w obszarze pożyczek pozabankowych. Posiada w swojej bazie informacje o 140,1 mln rachunków należących do 24 mln klientów indywidualnych oraz informacje o historii kredytowej łącznie 1,1 mln firm i innych podmiotów, z których czynne zobowiązania kredytowe ma 760 tys. podmiotów.

Biuro Informacji Kredytowej BIK SA

Infrastruktura sektora bankowego i główne przepływy informacji

Podstawy prawne działania BIG Ustawa z dnia 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i

wymianie danych gospodarczych (Dzienniku Ustaw z dnia 14 maja 2010 r. Nr 81, poz. 530.) – weszła w życie 14 czerwca 2010 r.

Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. 2002r. Nr 101 poz. 926, ze zm.)

Regulamin Zarządzania Danymi zatwierdzony w drodze decyzji ministra właściwego ds. gospodarki, po zasięgnięciu opinii Generalnego Inspektora Danych Osobowych w dniu 16.03.2009r.

Ustawa pozwala na legalną wymianę informacji pomiędzy przedsiębiorcami o innych przedsiębiorcach i konsumentach, którzy mają problemy z terminowym wywiązywaniem się z zobowiązań płatniczych.

Czym jest Informacja Gospodarcza (IG)Informacja gospodarcza to:

Informacja o terminowym spłacaniu zobowiązań płatniczych (informacja pozytywna)

Informacja o niespłaconych długach (informacja negatywna)

Informacja o posłużeniu się podrobionym lub cudzym dokumentem

Dane, które składają się na informacja gospodarczą

O przedsiębiorcy:

nazwa firmysiedziba i adresKRSNIPREGONimiona i nazwiska wspólników

i członków zarząduprzedmiot działalności

O konsumencie:

imiona i nazwiskoadresPESELseria i nr dowodu osobistego

www.cpb.plBIG InfoMonitor zbiera i udostępnia informacje o zadłużeniu konsumentów i przedsiębiorców, a także o ich terminowym wywiązywaniu się z zobowiązań. Dzięki temu daje bankom i przedsiębiorcom wiedzę na temat wiarygodności płatniczej potencjalnych kredytobiorców i kontrahentów.

Rejestr Dłużników BIG InfoMonitor

101,3 mln pobranych raportów o zadłużeniu osób i firm

2 sekundyŚrednio co 2 sekundy z Rejestru Dłużników BIG pobierany jest raport o zadłużeniu

Rocznie udostępnianych jest 15 mln raportów o zaległym zadłużeniu osób i firm

62,3 mld zł łączna kwota zaległych płatności Polaków

2 504 994 liczba Polaków posiadających zaległe płatności pozakredytowe i kredytowe

67,7 mln informacjigospodarczych

www.cpb.pl

0,75%

12,98%

39,64%33,53%

13,10%

<= 500 zł

501 - 1 000 zł

1 001 - 3 000 zł

3 001 -10 000 zł

> 10 001 zł

Średnia kwota zadłużenia przedsiębiorcy= 9 279 zł

Struktura Rejestru Dłużników BIG

Stan

na

4 gr

udni

a 2

013

r.

Średnia kwota zadłużenia konsumenta = 5 050 zł

Odsetek dłużników w bazie w podziale na kwoty zaległości

Konsumenci Przedsiębiorcy9,98%

21,77%

41,96%

15,75%

10,53%

0,11%

0,13%

0,14%

0,55%

0,87%

0,90%

2,39%

4,28%

11,09%

26,38%

27,30%

28,23%

Usługi: energia (elekt., cieplo, woda, gaz),…

Leasing

Sprzedaż (w tym na raty) + forfaiting

Ubezpieczenia

Najem i dzierżawa

Usługi pocztowe, przewoz osób i bagażu

Inne

Usługi telewizji kablowej i satelitarnej

Zobowiązania alimentacyjne

Kredyt i pożyczka (karty kredytowe, rach.…

Tytuł wykonawczy

Usługi telekomunikacyjne

Struktura bazy wg tytułów zadłużenia / typy umów

Struktura Rejestru Dłużników BIG

Stan na 4 grudnia 2013 r.

∑100%

Odsetek dłużników w bazie w podziale wg tytułu prawnego należności

www.cpb.pl podstawa prawna: Ustawa z dnia 14 lutego 2003r. o

udostępnianiu informacji gospodarczych, zmieniona Ustawą z dnia 9 kwietnia 2010r.

głównym założeniem ustawy jest wzrost transparentności obrotu gospodarczego, likwidacja zatorów płatniczych oraz tzw. „miękka

windykacja” służąca poprawie dyscypliny płatniczej i wzmocnieniu procesu ściągania wierzytelności

Biuro Informacji Gospodarczej InfoMonitor S.A. powstało w roku 2005 z inicjatywy m.in. ZBP, BIK S.A. oraz PWPW S.A.

Biuro Informacji Gospodarczej InfoMonitor S.A. jest jedynym biurem, które udostępnia i korzysta z danych pochodzących

z sektora bankowego, stanowiąc pomoc przepływu informacji pomiędzy bankami a przedsiębiorcami z innych sektorów

Systemy informacji gospodarczej

www.cpb.pl

podstawa prawna: art. 105 ust. 4 Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Prawo bankowe

dwa rejestry kredytowe utworzone przez Związek Banków Polskich: Biuro Informacji Kredytowej S.A. – powstało w 1997r. w celu ułatwienia

i obniżenia kosztów procesu wymiany informacji o kredytobiorcach; System BANKOWY REJESTR – działa od 1992r. i służy do weryfikacji

wiarygodności potencjalnego kredytobiorcy w pierwszej fazie oceny ryzyka kredytowego

- System gromadzi informacje o kredytobiorcach nie wywiązujących się ze zobowiązań wobec banków, gdy ich łączna wartość przekracza 200 zł w przypadku konsumentów lub 500 zł w przypadku przedsiębiorców- System istotnie ogranicza czas i koszty wstępnej oceny wobec podstawowych kryteriów banku

Systemy informacji kredytowej działające w Polsce

www.cpb.pl1. Rapida Money – najlepsza oferta

Kwota pożyczki: od 2500 do 25 000 zł

Spłata: od 12 do 48 miesięcy Dla osób ze złą historią kredytową Bez zaświadczeń o dochodach Także z komornikiem sądowym W całości przez Internet RRSO 46,10%

Rapida Money to najtańsza pożyczka dla zadłużonych. Jedyny wymóg to wskazanie gwaranta, czyli osoby, która przystąpi z nami do umowy. Pieniądze są wypłacane na konto nawet w ciągu 24 godzin.

\ Kwota pożyczki: od 500 do 25 000 zł

Spłata: od 6 do 36 miesięcy Także dla osób z innymi zobowiązaniami Wystarczy oświadczenie o dochodach W całości przez Internet Elastyczne podejście do Klienta RRSO 66,75%

Druga największa firma pożyczkowa w Polsce. Pieniądze dostaniemy na dowolny cel i w całości bez wychodzenia z domu.

Kwota pożyczki: od 100 do 10 000 zł

Spłata: od 3 do 24 miesięcy Pożyczka także dla zadłużonych Błyskawiczna decyzja Wypłata nawet w 15 minut W całości online RRSO: od 0% do 1971%

MoneyGuru jest platformą pożyczkową, która przygotuje dla nas najlepszą ofertę. Firma współpracuje z pożyczkodawcami udzielającymi finansowania osobom zadłużonym i z negatywną historią kredytową.

Kwota pożyczki: od 300 do 15 000 zł Spłata: od 3 do 36 miesięcy Pożyczka bez wychodzenia z domu Bez spotkania z pracownikiem Provident Darmowa pożyczka przy spłacie w 1 miesiąc Możliwość wyboru dnia spłaty RRSO 160,79%

Złóż wniosek Prawdopodobnie najbardziej rozpoznawalna firma pożyczkowa w Polsce. Provident od zawsze kojarzył się jako propozycja dla osób z trudnościami finansowymi.

Dziękuję za uwagę

dr Jacek FurgaPrezes Centrum AMRON

jacek.furga@amron.pltel. 22/ 463 47 55kom. 723 723 770

www.amron.pl