System nawożenia azotem roślin uprawnych w Polsce...składników w tym azotu. 8. Powstawanie...

Stymulacja upraw

System nawożenia azotem roślin uprawnych w Polsce

mgr inż. Tomasz Piotrowski ° dr inż. Ryszard Bandurowski

teraźniejszość i przyszłość

Hybrydowa TecHnologia nawożenia azoTowo-Siarkowego

Stymulacja upraw2

Spis treści Wprowadzenie 3

Przeglądaktualnychpraktykwyzwańiwiedzyzwiązanej 5 znawożeniemroślinuprawnych

Noweregulacjeśrodowiskowe 7

Zaletyiograniczeniazwiązanezobecnymsystememnawożenia 8 roślinuprawnychazotem

WyzwanianowejDyrektywyAzotanowej 11

HybrydowaTechnologiaNawożeniaAzotowo-Siarkowego 12 realizowanaprzypomocyMulti-N

RaportzprzeprowadzonychbadańnaukowychwPolsce 16 nadkoncepcjąHybrydowegoNawożeniapszenicyozimej

Naukaipraktykazwiązanaznawożeniemazotemisiarką 25 roślinuprawnych

Praktycznekompendiumwiedzyzwiązanezużytkowaniem 32 Multi-Nwcodziennejpraktyce

Multi-NjakoGeneratorBiałka 35

HybrydowaTechnologiaNawożeniaAzotowo-Siarkowego 36 wuprawach–rekomendacje

Literatura 41

Stymulacja upraw3

wprowadzenie

Współczesnerolnictwoeuropejskiewtymipolskiepełnejestparadoksówiwzajemniewykluczają-cychsięczynników.Zjednejstronyrosnącaliczbaludnościnaświecieiteoretycznerosnącezapotrze-bowanienażywnośćpozwalanamprzypuszczać,żenależywpełniwykorzystaćolbrzymipotencjałjakiwchwiliobecnejjestdostępnywrękachproducentówrolnych(maszyny,genetyka,wiedzaośrodkachdoprodukcji takich jaknawozy,środkiochronyroślinetc.)wcelumaksymalizacjiprodukcji ipokryciazapotrzebowania.Zdrugiejstrony jesteśmyświadkamiprocesów,którewsposóbświadomy lubnie,powodująograniczanieprodukcjiiobniżaniejejrentowności.

To co słyszymy i do czegoobecneprzystosować sięwinniśmy jest powodowane troskąo śro-dowisko,troskąojakośćprodukowanejżywności.DziałaniatewychodząodadministracjinaróżnychszczeblachdecyzyjnychwPolsceiEuropie.Możnaztymwalczyćlubstaraćsięjewpisaćzmieniającdziałaniawłasne.

Najdotkliwszedziałaniaadministracyjnepolegająna:1. redukcjiilościsubstancjiaktywnychwykorzystywanychdoochronyroślin2. ograniczeniachśrodowiskowychzwiązanychzobrotemmasyorganicznej3. ograniczeniachzwiązanychzregulacjamidotyczącymistosowanianawożeniamineralnego

Listatajestzbytdługażebyopisaćwszystkieelementyinietojestcelemniniejszegoopracowania.

Jednym z istotniejszych obszarów na jakiew chwili obecnej należy bacznie zwrócić uwagę sąnowewyzwania związane z nawożeniem roślin uprawnych,w tym najważniejszym jego elementem tj.nawożeniemazotem.Wieloletniapraktykapołączonazwiedząinaukąuprawnianasdostwierdzenia,żekażdapróbaobniżaniailościużytegoazotuna1hakończysięobniżkąplonu,awkonsekwencjiob-niżeniemrentownościwprodukcji.

Czy170kgazotuna1hektarpochodzącegoznawozównaturalnychorazograniczeniestosowa-nianawożeniamineralnegozgodniezDyrektywąAzotanowąpozwoląnamnautrzymanierentownościprodukcjiroślinnej?

Stymulacja upraw4

Będzietrudnotakdługo,jakbędziemytrzymalisiędotychczasowychpraktykrolniczych,lubgdyniezmienimyzasadniczonaszegoobecnegopodejściaifilozofiidziałania.Towymagawiedzy,wysiłku ichęcipodjęciawyzwań.Czyjesttomożliwe?

Uważamyżemożemypodołaćtemuwyzwaniumodyfikując,lubzmieniającswojeobecnepraktykitamgdzietomożliwe,niezbędneikonieczne.Trzebaprzytympamiętaćoosiągnieciachnauki,wyko-rzystywaćnowezdobyczetechniki,zagospodarowującteobszarywiedzynanaszychpolach,takabyconajmniejutrzymaćichproduktywnośćdlaobecnychiprzyszłychpokoleń.

Poniższyartykułdotyczynaszego,nawskrośinnowacyjnegopodejściadoproblemównowocze-snegorolnictwa.Zdecydowaniezachęcamydojegoprzeczytaniaiwykorzystaniawewłasnejpraktycerolniczej.

Wierzymygłęboko,żewinno tonampozwolićnawiększąprodukcjęprzymniejszychkosztach, zposzanowaniemśrodowiska.

ChcemypokazaćmożliwośćskróceniadrogipobieraniaSO4+,NH4

+,NO3-zgleby,stworzeniaalter-

natywnychdrógnapodanieroślinomtegoczegopotrzebująszybkoiskutecznie.Przewartościowanieznaczeniapodawaniamakro-imikroskładnikówpoprzezichaplikacjędoglebowąnakorzyśćpodawaniadolistnego,aprzez toznacząceprzyspieszenieprzyswajania iwłączaniawcałyzłożonymechanizmprzemianpobranychmakro imikroelementów.Chodzi turównieżoprocesyfizjologiczneroślin idące wkierunkuoszczędnościenergetycznychnapoziomiekomórki,apotemtkanekiorganów.Przekładasiętonauzyskiwaniewysokichplonówdobrejjakości.Znaczącepodniesienieefektywnościprzyswaja-niaprzezroślinęwprowadzanychdolistnieazotuisiarki,niezależnieodpanującychwarunkówśrodowi-skowych,tomilowykrokidącywkierunkuprzyjęciawyzwań,którestojąprzedproducentamirolnymi.Bardzoniskailośćcieczyroboczejna1hektar,większajejretencjanaliściach,szybkośćjejwchłanianiatokolejnemałezdawaćbysięmogłokrokiidącewkierunkusprostaniawyzwaniom,któreprzednamistoją.Wierzymy,żeuważnalekturatreścininiejszegoopracowaniaułatwinaszympartnerompodjęciedecyzjiosięgnięciudoproponowanychrozwiązań,którepowinnysprostaćwysokimwymaganiom.

Takim rozwiązaniem jest proponowana przez nas Hybrydowa Technologia Nawożenia Azotowo-Siarkowego.

Stymulacja upraw5


Przegląd aktualnych praktyk wyzwań i wiedzy związanej z nawożeniem roślin uprawnych

Ostatniedziesięcioleciatoznaczącypostępwzakresiegenetykiroślinuprawnych,metodichochro-nyinawożenia,sposobówprzygotowaniaglebydosiewuczyteżsamegosiewu.Totakżeistotnazmianawmożliwościachorazsposobachnawożeniaiuprawygleby.Toolbrzymipostępwzakresieszerokoro-zumianejmechanizacjirolnictwa,zarównowprodukcjiroślinnej,jakizwierzęcej.Tezmianyzachodzącewrolnictwieniosązesobąszeregułatwień.Zdrugiejzaśstronynakładająnakierującychprocesamiprodukcjinoweobciążeniaiobowiązki,aprzedwszystkimkoniecznośćciągłegopodnoszeniawłasnychkwalifikacji.

Wszystkotowceluracjonalizacjikosztówprodukcji,zwiększania jejekonomicznejefektywności,generowaniazyskudlautrzymaniairozwojuswojegowarsztatupracy.Trudnymjestrównieżsprostaniewyzwaniomobecnegootoczeniarolnictwazarównoklimatycznympowodującymwystępowanienieko-rzystnychzjawiskwystępującychoboksiebie,będącychnierzadkoswoimiprzeciwnościami,jaksusza inadmierneuwilgotnienie,niskieczywysokietemperatury–takżeekonomicznymjakpotrzebaracjona-lizowaniakosztówprodukcjiprzyjednoczesnymdążeniudomaksymalizowaniaplonów.Towszystkotosprzeczności,którenabierająobecnieolbrzymiegoznaczeniadlaosóbprowadzącychprzedsiębiorstwarolne,wymagającewielkiegowysiłkuiposzerzaniaprofesjonalnejwiedzy.

Wielkimwyzwaniemdlazarządzającychprocesamiprodukcjiwewspółczesnymrolnictwiejestcią-głakoniecznośćśledzeniawydarzeń,nowości,apotemichpełnezrozumienieiwdrożeniewmożliwiekrótkimczasie.Jednymzważniejszychkosztowoiśrodowiskowoobszarów,gdziedokonująsięnana-szychoczachzmianyjestnawożenieroślinuprawnych.Zjednejstronyznaczącyczynnikwkształtowaniu

Stymulacja upraw6


wielkościijakościplonów,zdrugiejpoważnyskładnikwydatkówwbudżetachgospodarstw.Szczegól-nemiejscezajmujenawożenieazotem,którestanowifundamentalnyelement,zarównokosztowy,jak ikształtującywielkośćorazjakośćplonów.

Aktualniedominującysposóbnawożeniaazotowegoopierasięnazabiegachdoglebowychprzyużyciuzarównostałychjakpłynnychformróżnegorodzajunawozów.Zastosowanienalistnychnawozówazotowych (rozpuszczonyMocznik® czy specjalistyczne formulacje)madotądzadanieuzupełniającezasadniczenawożenieglebyiroślin.

Dlauzyskanianajkorzystniejszych,wymiernychefektów(wielkośćijakośćplonu,ekonomia)iwła-ściwejaplikacjipolowejmożliwychrozwiązań,koniecznym jest pełne rozumienie procesów prze-mianazotuzachodzącychwglebie i roślinie,poznanie idocenienierolisiarki i innychmakro imikro-elementóworazbieżącaanalizaiocenapostępuwzakresiejakościiformulacjinawozówazotowych.Wszystkotorazempowdrożeniu,apotemoceniedokonanejwwarunkachwłasnychfirmpozwalaćnambędzienauzyskiwanienajwyższegopoziomuplonowania,któryjeszczeniedawnopozostawałwsferzemarzeń.Wdniudzisiejszymuzyskanieplonupszenicyozimejprzekraczającego10tonzhajestcelemambitnym,alerealnym.

Wyzwaniemobecnychczasów jestotrzymaniewysokiegopoziomuplonowaniapszenicyozimejprzyjednoczesnejracjonalizacjinakładównajegouzyskanie,zzachowaniemjaknajwyższychparame-trówjakościowych,pozostającwzgodziezpanującymiregulacjamiadministracyjnymi,którezwykleniepomagająisączynnikiemograniczającym.

Wostatnichlatach,trzebatopodkreślić,dokonałsięznaczącyiszybkipostępwzakresienawozówdolistnych.Niestetywielkimograniczeniem,dotyczącymstosowania ich jakodostarczycieliazotu jestkoniecznośćstosowanianiskichdawekzewzględunaryzykofitotoksyczności.

Stymulacja upraw7


nowe regulacje środowiskowe

Potencjalneniedogodnościwzakresiestosowanychaktualniesystemównawożeniasądużeogra-niczenia przyswajalności i pobierania z gleby, kwasowość pH, panujące susze, temperatury gleby ipowietrza,czywreszciefitotoksycznośćwystępującapoprzekroczeniuokreślonychstężeńidawek,nakoniecwzrastającewymaganiaśrodowiskowe(DyrektywaAzotanowa)

Wartopostawićtupytanie:czyjesteśmywstanieiwjakichokolicznościach,wniedalekiejprzyszło-ści,uzyskiwaćwysokieplonyroślinuprawnychpozwalającenamnautrzymaniefirm,spełniającjedno-cześniecałyszeregwarunków,naktóremamybardzoograniczonywpływ.

Stymulacja upraw7

Stymulacja upraw8


zalety i ograniczenia związane z obecnym systemem nawożenia roślin uprawnych azotem

Jakiesąpotencjalneograniczeniadotycząceaktualniedominującejtechnologiinawożenia?

Jakiesązaletyiudogodnieniazwiązanezaktualnąpraktykąstosowanianawozówgranulowanych ipłynnychwtymnp.RSM®iMocznika®wpostaciroztworów?

Ograniczenia:

1. Spadek przyswajalnościskładników(N,P,K,Ca,Mg)wrazzpostępemfazwegetacyjnych. Wprzypadkuzbóżwokresiekłoszeniazdolnośćprzyswajaniaazotuzglebynieprzekracza30%itopodwarunkiemoptymalnychwarunkówwilgotnościowych.

2. Pogoda,któradrastyczniemożemodyfikowaćskutecznośćnawożeniasprowadzającjąnawetdopoziomuzerowegowprzypadkuprzedłużającejsięsuszy.Natomiastwokresachzbytintensywnychopadówmamydoczynieniazintensywnymwymywaniemjonówazotanowych.

3. Czas–wprzypadkunawożeniaazotemwymaganejestścisłeprzestrzeganiereżimuczasowe-go.Zbytpóźnezastosowanie,zwłaszczawczesnychdawek,zawszepowodujemniejszewykorzystanieazotu,cozwykleodbijasięnaplonieijegojakości.Bierzesiętostąd,żeprzynawożeniutradycyjnymdrogapoprzezglebę, korzenie i dalej do liści jestprocesem„czaso i energochłonnym”.Do tej poryniebyłopraktycznejmożliwościporadzeniasobieztymproblemem,aniemożnośćwjechanianapole woptymalnymterminiejestzjawiskiembardzoczęstym.

4. Ograniczenia natury formalnej–DyrektywaAzotanowanakładananasobowiązektakiego

® ZastrzeżonyznaktowarowyZakładówAzotowychPUłAWySA

Stymulacja upraw9


stosowaniaazotuabyminimalizowaćnegatywneśrodowiskowoskutkiprzenikaniajonówazotanowychdogłębszychwarstwglebyiwódgruntowych.Wiążesiętozograniczeniamiczasowymiorazilościowy-mi,któremogąskutkowaćspadkiemplonów.Zmierzeniesięztymproblememwymagaćbędzieodnaszastosowaniainnegopodejściadoprocesunawożenia,któreumożliwipogodzeniewymagańochronywódoraznaszychoczekiwań,codowielkościijakościplonu.

5. Zjawiska synergizmów i antagonizmów występujących pomiędzy poszczególnymi makroimikroskładnikamiwglebie(wkompleksiesorpcyjnymczyroztworzeglebowym).

6. Naruszenie równowagi jonowejnaskutekjednostronnegowprowadzaniaskładnikównawo-zowych(jakP,KczyCa)vNa,Cu,Zn,Fe,B,Siczyinne.*

7. Stan i wielkość systemu korzeniowegoroślinuprawnychczęstokroćpozostajepozazasię-giemnaszegoodziaływania,amaprzemożnywpływnajegozdolnośćdopobieraniamakroimikro-składnikówwtymazotu.

8. Powstawanie zjawiska przenawożenianaskutekniewłaściwejocenystanuzasobnościglebwposzczególneskładnikimineralne(N,P,Kinne)

9. Wpływ pH glebynaprzyswajalnośćskładnikówmineralnych.

10.Wpływy temperatury gleby i otoczenianaprzyswajalnośćipobieranieskładnikówmineral-nychzgleby,apotemichefektywnewykorzystanieprzezroślinyuprawne.

11.Doskonałą ilustracją konsekwencji zjawisk naruszania równowagi w glebie, na którą mamy znikomywpływoddajeTablicaMuldera(rys.str.10)orazkonsekwencje,któreilustrujeBeczkaLebiega,gdzieczynnikbędącywminimumdecydujeokońcowymwyniku.

Stymulacja upraw10


Tablica Muldera

Pokazujeniektóreinterakcjemiędzyroślinnymisubstancjamiodżywczymi.Wysokipoziomdanegoskładnikaodżywczegowglebiemogązakłócaćdostępnośćiprzyswajanieprzezroślinęinnychskład-nikówodżywczych.

Antagonizm

Uważasię,żeteskładnikiodżywcze,którenakładająsięzesobąnawzajem,sąantagonistyczne.Naprzykładwysokipoziomazotumożezmniejszyćdostępnośćboru,potasuimiedzi.Wysokipoziomfosforanówmożezakłócaćpobórżelaza,potasuwapnia,miedziicynku.Wysokipoziompotasumożezmniejszyćdostępnośćmagnezu.

Synergizm

Występujewtedy,gdywysokipoziomokreślonegoskładnikaodżywczegozwiększazapotrzebowa-nieroślinynainnyskładnikodżywczy.Zwiększonypoziomazotupowodujezapotrzebowanienawięcejmagnezu.Jeśliużywasięwięcejpotasutopotrzebawięcejmanganu.

minimum

silnyantagonizmsłabyantagonizmsynergizm

Stymulacja upraw11


wyzwania nowej dyrektywy azotanowejNależypostawićpytania:

Skądidlaczegoniezawszeuzyskujemyto,cozaplanowanenasatysfakcjonującymnaspoziomie?

JakijestibędziemiaławpływDyrektywaAzotanowananaszemożliwościprodukcyjne?

Czynastępizwrotnakładówpokrywającychkosztynawożenia?

Jesteśmygłębokoprzekonani,żemamystosownąwiedzę,doświadczenie,opracowaneproduktyiokreślonysystemnawożeniapozwalającystawićczołanadchodzącymwyzwaniom.Ufamy,żemamyprawodostwierdzeniażenasząodpowiedziąnapojawiającesięwyzwaniajest:

Zaletyobecnierealizowanegostandardowegosystemunawożeniaazotowego:

1. Proste i szybkiezaopatrzenieroślinwpodstawoweskładnikimineralne.

2.Dostępność nawozówmineralnychnarynkurolnym.

3.Łatwość aplikacjizpomocąwyspecjalizowanegosprzętu.

4. Łatwy dostęp do zaleceń nawozowych–wieloletnieproceduryidoświadczenie.

5.Wsparcie procesów decyzyjnychpoprzezośrodkidoradztwa.

6.Proste i szybkieuzyskaniedobrychjakościowoiilościowoplonów.

Hybrydowa Technologia nawożenia azotowo-Siarkowego

Stymulacja upraw12


Hybrydowa Technologia nawożenia azotowo- Siarkowego realizowana przy pomocy Multi-n

Multi-Nzawieraponadto:kwasykarboksylowe,ligno–poliwęglany,syntetycznylateks

Takiskład–pierwszegonarynkudolistnegonawozuazotowo-siarkowegodecydujeobardzowy-sokiejprzyswajalności,zawartegownimazotuisiarki,sięgającej90%.Wyjątkowakompozycjapozwa-la nabezpieczne stosowanieMulti-N, przy użyciu dostępnychw każdymprzedsiębiorstwie rolnym,standardowychopryskiwaczy.Takompozycjasprawia,żeproduktprzy jegoaplikacji inaniesieniunapowierzchnieliściroślinuprawnychjestwysoceselektywny–niewystępujezjawiskofitotoksyczności.

JednocześnieużyciewsystemiehybrydowejtechnologiinawożeniaMulti-N uwalnianasodpo-noszeniadodatkowychkosztówzwiązanychzgranulowanymiformamiazotustosowanymidotejpory, tj.kosztamirozsiewania,przyczyniającsiętymsamymdoznaczącejredukcjizużyciaolejunapędowegonahektar.

Azot całkowity 330 g/l

wformieamonowo-saletrzanej 165g/l

wformiemocznikowej 165g/l

Siarka w formie tiosiarczanu amonu (ATS) 250 g/l

Multi-NtosformułowanywoparciuotechnologięfirmyMicromix UK Ltd. (lideranarynkubrytyj-skim)nawózstosowanynalistnieprzeznaczonydoszybkiegodostarczaniaroślinomdużychilościłatwoprzyswajalnejsiarkiiazotuzawierającywswoimskładzie:

Stymulacja upraw13


To idealnepołączenieobecnychosiągnięćnauki ipraktyki.Tomądre iświadomewykorzystaniewybranych elementów nawożenia formami granulowanymi z nową jakością szybkiego dostarczania roślinomazotuisiarkijakąstwarzaMulti-N.

Założenia systemowe Hybrydowej Technologii Nawożenia Azotowo-Siarkowego – krok po kroku:

•pierwszawczesnowiosennadawkaazotuwpostacigranulilubRSM®wwysokościokoło40% całkowitej,planowanejdawki

• drugadawkaazotu*łączniezzabiegiemochronyroślin**wokresiestrzelaniawźdźbło zużyciemMulti-N

• trzeciadawkaazotu*łączniezzabiegiemochronyroślin**wokresieliściaflagowego zużyciemMulti-N

• czwartadawkaazotu***łączniezzabiegiemochrony**wokresiedojrzałościwoskowej zużyciemMulti-N

*DrugatrzeciaiczwartadawkaMulti-N powinnabyćskalkulowanatak,abyłącznailośćzastosowanegoazotustanowiła

około80%dawkiplanowanejtak,jakdlanawożeniastandardowego.Najlepszeefektyuzyskujemyjeślidrugaitrzeciadawka

sąpodzielonenadwa„podzabiegi”wodstępie4-7dniowym*.

**StosowanieMulti-N łączniezherbicydami fungicydami, regulatoramiwzrostu, insektycydami iwłączeniegowprzyjęty

systemochronyiprowadzeniaplantacjistanowiojegowyjątkowościpozwalającejnajednoczesnąochronęinawożeniebez

konicznościstosowaniadodatkowegosprzętu (tensamopryskiwacz)bezkoniecznościwjazdównapolez rozsiewaczami

nawozówgranulowanychczyprzyaplikacjiRSM®.

***Stosowaniewcelupodniesieniapoziomubiałkaorazplonułączniezfungicydami,insektycydami.

Hybrydowa Technologia Nawożenia Azotowo-Siarkowego w praktyce

Stymulacja upraw14


PRZYKŁAD

Nawożenie standardowe do 200 kg N/ha*

1. Wczesnawiosna 280kgSaletryAmonowej®*

2. Strzelaniewźdźbło 200kgSaletryAmonowej®*

3. Okresliściaflagowego 120kgSaletryAmonowej®*

*Wniniejszejdyskusjiprzyjętoprostąformułęstosowanychgranulowanych nawozówazotowych

Nawożenie hybrydowe – 150 kg N/ha

1. Wczesnawiosna 240kgSaletryAmonowej®*

2. Strzelaniewźdźbło do100litrówMulti-N**

3. Liśćflagowy do100litrówMulti-N**

4. Początekdojrzałościmlecznej do20litrówMulti-N

Stymulacja upraw15


Jesteśmygłębokoprzekonani,posiadającpodstawynaukowe,doświadczalne(ścisłeipolowe)orazużytkowepochodząceodobecnychużytkownikówMulti-N,żenawożeniehybrydowezapewnia:

1. Uzyskanie,najwyższegopotencjalnegoplonuijegojakościnaoczekiwanym poziomieprzyznaczącejredukcjiwnoszonegoazotu.

2. Wysokąskutecznośćnawożenianiezależnieodprzebiegupogody.

3. Dużąelastycznośćstosowania.Opóźnieniezabieguniepowodujesilnienegatywnych skutków zewzględunaszybkiewchłanianieiefektywneprzyswajaniesiarkiiazotu.

4. Poprzezprzyjętąformułęstosowaniazapewniaznacząceobniżenieprzenikania azotanówwgłąbprofiluglebowegoitymsamymdowódgruntowych.

5. Możliwośćuzyskaniawysokichplonównawetwwypadkuadministracyjnychrestrykcji związanychzDyrektywąAzotanową–wysokieplonyprzyzmniejszonymnawożeniu.

6. Możliwośćzmniejszeniailościprzejazdówsprzętupoprzezłącznestosowaniaze środkamiochronyroślin.

7. Znaczącąredukcjęilościzużywanegoolejunapędowegonahektarpoprzezograniczenie liczbyprzejazdówikoniecznościużywaniadodatkowosprzętudorozsiewanianawozów.

Stymulacja upraw16


raport z przeprowadzonych badań naukowych w Polsce nad koncepcją Hybrydowego nawożenia pszenicy ozimejSkróconyraportzbadańnadkoncepcjąHybrydowegoNawożeniaPszenicy(2017)

Dział Naukowo-Badawczy „Science in Practice – Nauka w Praktyce”

Zuwaginaunikalność,anadewszystkospektakularnośćuzyskanychwyników,jużwpierwszymrokubadań(projektzostałzaplanowanywcyklu3letnim),zwielkąnadzieją,aleipokorąpragniemypo-dzielićsięznaszymiPartneramiwynikamijednejznajmłodszychpracprzeprowadzonychprzeznaszDziałNaukowoBadawczySPNP,któregopracesąkoordynowaneprzezdrRyszardaBandurowskie-go.Celemprojektubyłapolowa ocena aplikacyjna innowacyjnej formulacji nawozu azotowo- siarkowegoprzeprowadzonawwybranychregionachwPolsce,gdziemierzonowpływnowejformułynawozunawielkośćplonuijegoistotneparametry:liczbęopadania,gęstość,białko,MTZ,plon–połą-czonychzjednoczesnąocenącałegoszereguparametrówglebyiroślinorazjegowpływunazawar-tośćazotanówwglebiepodkątemnowejDyrektywyAzotanowej,którabędzieobowiązywaławPolsce zdniem01.01.2018.

Opierającsięnawynikachnaszychpracpragniemydokonaćpierwszejprezentacjinowegopodej-ściadonawożeniaazotowegoroślinrolniczych,nazwanegoroboczo:

Hybrydową Strategią Nawożenia Azotowo-Siarkowego

wychodzącąnaprzeciwwyzwaniomwspółczesnegonowoczesnegorolnictwawskalipolskiejieuropej-skiejtj.racjonalizacjikosztówprodukcji,wtymnawożeniazjednoczesnymmaksymalizowaniemplonu ijegojakościpołączonegozjednoczesnątroskąośrodowisko.

Stymulacja upraw17


W2017rokuBiostyma Sp. z o.o.wewspółpracyzUniwersytetemPrzyrodniczymwBydgoszczyprzeprowadziłaszerokozakrojonepracebadawcze,celemktórychbyłoprzetestowanienowostworzo-nej formulacjiproduktuonazwieMulti-N jako innowacyjnejalternatywydlastosowanychdoglebowonawozówazotowychzjednoczesnymprzetestowaniempodstawowegoelementuNOWEJ Hybrydowej Strategii Nawożenia Azotowo-Siarkowegowpszenicyozimej.

Osobąkierującąbadaniamiodstronynaukowej jestPani dr hab. Renata Gaj,znakomityspe-cjalistawdziedzinienawozówinawożenia.ZestronyBiostyma sp. z o.o.osobąodpowiedzialnązabezpośrednieprowadzeniebadańjestPrzemysław Piotrowski–naszgłównyspecjalistaodprogramuwdrożeniaHybrydowej Metody Nawożeniadopraktykirolniczej.

Celembadańbyłapróbaznalezieniaodpowiedzinapytanieczyobniżająccałościowądawkęazo-tuo20%i25%istosującczęśćnawożeniawformiedolistnej, jesteśmywstanieutrzymaćzakłada-nypoziomplonowania i jego jakość.Badaliśmyrównieżpowiązaniapomiędzysposobemnawożenia azdrowotnościąroślin,aktywnościąmikrobiologicznąglebyicobardzoważnetestowaliśmyzachowa-niesię jonówazotanowych i ichprzenikaniedogłębszychwarstwgleby,co jestzwiązanezochronąśrodowiska.

Doświadczeniabyłyrealizowanewedługschematuztabeli1,którapokazujepoziomynawożenia,zastosowaneproduktyorazuzyskanepoziomyplonowaniadlaposzczególnychkombinacjiuzyskane wlokalizacjach,gdzieprowadzonopracebadawcze.

Stymulacja upraw17

Stymulacja upraw18


1zabieg 2zabieg 3zabieg

Azot(N) Stosowany Azot(N) Stosowany Azot(N) Stosowany Azot(N) Uzyskany wczystym produkt wczystym produkt wczystym produkt wczystym plon składniku składniku składniku składniku (t/ha) (kg/ha) (kg/ha) (kg/ha) (kg/ha)

Bieganowo 80 Saletra 50 Saletra 50 Saletra 180 4,38 Amonowa® Amonowa® Amonowa®

80 Saletra 32 Multi-N 32 Multi-N 144 5,55 Aamonowa®

80 Saletra 30 Multi-N 25 Multi-N 135 5,79 Amonowa®

Twardawa 80 Saletra 70 Saletra 25 Saletra 175 7,51 Amonowa® Amonowa® Amonowa®



Obudno 80 Saletra 50 Saletra 30 Saletra 160 7,60 Amonowa® Amonowa® Amonowa®


80 Saletra 25 Multi-N 15 Multi-N 120 5,12

Amonowa®

Grubno 80 Saletra 50 Saletra 50 Saletra 180 9,41 Amonowa® Amonowa® Amonowa®



Tabela 1

Stymulacja upraw19


Badania wykazały, że jesteśmy w stanie zaproponować rozwiązanie, które przy zmniejszonejdawceazotupozwalanautrzymanielubzwiększenieplonupszenicywrelacjidozałożonegostandar-dunawożeniaprowadzonegow formie tradycyjnej.Coważne–doświadczeniabyłyprzeprowadzane wbardzozróżnicowanychpodwzględemglebowymiklimatycznymlokalizacjachibyłydoświadczenia-miścisłymiprzeprowadzanyminakilkuhektarowychpoletkachbadawczych.

PozwalanamtoadresowaćuzyskanewynikidookreślonychczęściKrajuowarunkachpodobnychdodanej lokalizacjipodwzględemglebowym iklimatycznym.Jednocześniezróżnicowanie to idużapowtarzalnośćuzyskanychwynikówuprawniadowyciąganiawieluwniosków jużpopierwszymrokubadań,choćwartotoczynićostrożnie.

Sprawdzaniepoziomuazotu.

Stymulacja upraw20


Lokalizacja obiektów doświadczalnych

Działowo

Grubno

Obudno

Bieganowo

Twardawa

POMORSKIE

WARMIŃSKO-MAZURSKIEZACHODNIOPO-

MORSKIE

LUBUSKIEWIELKOPOSKIE

KUJAWSKO- POMORSKIE

DOLNOŚLĄSKIE

ŁÓDZKIE

MAZOWIECKIE

PODLASKIE

LUBELSKIE

ŚWIĘTOKRZYSKIE

ŚLĄSKIE

OPOLSKIE

MAŁOPOLSKIE

PODKARPACKIE

Stymulacja upraw21


Przyjętaformułaniniejszegoopracowanianiepozwalanaprzedstawieniecałościbadańiwniosków.Sąonedostępnenanaszejstronieinternetowej iunaszychprzedstawicieli.Dlategowdalszejczęściskupimysięnaprzedstawieniuwynikówzjednejlokalizacji–zTwardawynaOpolszczyźnie

DoświadczeniewTwardawiebyłootyleciekawe,żewłączonatutajzostała,tylkowtejlokalizacji,opcjaprowadzeniaplantacjiwyłącznieprzypomocydolistnychzabiegówpreparatemMulti-N.Uzyska-newynikiprezentujemywtabeli2.

Absolutnie zaskakującym faktem jest wysokość plonowania pszenicy traktowanej wyłącznie Multi-Nzwłaszcza,żecałkowitadawkaazotumineralnegowynosiłatylko50kg/ha.Należywtymmiej-scuzaznaczyć,żebadaniebyłoprzeprowadzonenastanowiskuonaturalnej,wysokiejzawartościazotuwglebieiuzyskanewynikimusząbyćweryfikowanedalszymibadaniamizczegozdajemysobiesprawę.

1zabieg 2zabieg 3zabieg

Azot(N) Stosowany Azot(N) Stosowany Azot(N) Stosowany Azot(N) Uzyskany wczystym produkt wczystym produkt wczystym produkt wczystym plon składniku składniku składniku składniku (t/ha) (kg/ha) (kg/ha) (kg/ha) (kg/ha)

Twardawa 80 Saletra 70 Saletra 25 Saletra 175 7,51 Amonowa® Amonowa® Amonowa®



25 Multi-N 13 Multi-N 12 Multi-N 50 8,49

Tabela 2

Stymulacja upraw22


ObecniewPolsce iEuropiecorazwiększąwagęzaczynamyprzywiązywaćdośrodowiskowychaspektówdziałalności rolniczej,gdziedochodziwręczdoadministracyjnegonakazuwypełniania za-łożeń związanych z ochroną środowiska. Jednym z najistotniejszych zagrożeńwskazywanychprzezszerokorozumianąadministracjęjestprzenikanie,łatwowypłukiwanych,azotanówdowódgruntowych.

Rządywielukrajównakładająograniczeniawysokościnawożeniaazotowego,cobędączrozumia-łymzpowodówekologicznych,jestpoważnąuciążliwościądlawieluproducentówrolnych.Wnaszychbadaniach, w każdej lokalizacji, uzyskaliśmy radykalną redukcję zawartości azotanów, po zbiorach, wwarstwiegleby60-90cm.

Tabela 3

Azot(N)wczystym Opcja Liczba Wskaźnik Zawartość składnikułącznie nawożenia opadania sedymentacji białka (kg/ha) wziarniakach

175kg SaletraAmonowa® 286 65,10 17,60%

150kg

NawożenieHybrydowe SaletraAmonowa® + Multi-N

270 66,42 17,12%

130kg

NawożenieHybrydowe SaletraAmonowa® + Multi-N

321 66,69 17,42%

Badaniupoddano teższeregczynnikówdecydującychowartości technologicznejziarna–danezamieszczamywtabeli3.

Stymulacja upraw23


Wyniki z Twardawy prezentuje tabela 4.

Zawartośćazotuwformieazotanowej(N-NO3)wglebiewwarstwie61-90cmpozbiorzepszenicy(kg/ha).

Powyższewynikipozwalająnam,zpełnąodpowiedzialnością,formułowaćrekomendacjezwiąza-neznowympodejściemdonawożeniaidącewkierunkuspełnianiawymogówadministracyjnychiśro-dowiskowychzjednoczesnymzachowaniempotencjałuroślinuprawnychpozwalającegonauzyskaniegodziwychprzychodówpozwalającychnautrzymanieprzedsiębiorstw rolnychzfinansowegopunktuwidzenia.

Wnaszychdoświadczeniachbadaliśmyrównież,aktywnośćmikrobiologicznągleby,związkipo-międzymetodąnawożeniaazdrowotnością roślinoraszszereg innychczynników,któremogąmiećwpływnaplonijegojakość.Częśćztychdanychjestwmomencieprzygotowywanianiniejszegoma-teriałujeszczewfazieanalizibędziedostępna,wrazzpełnymraportem,nanaszychstronachinterne-towych.

Azot(N)–wczystym Opcjanawożenia Azotany składnikułącznie (kg/ha) (kg/ha)

175kg SaletraAmonowa® 72,5

150kg NawożenieHybrydoweSaletraAmonowa® + Multi-N 34,9

130kg NawożenieHybrydoweSaletraAmonowa® + Multi-N 34,8

Tabela 4

Stymulacja upraw24


Wnioski:

Uzyskaneiopracowanejużwyniki,pochodzącezezróżnicowanychglebowoiklimatycznielokali- zacji,uprawniająnasdopostawienianastępującychtez:

1. NawożenieHybrydowemożebyćalternatywądlasystemutradycyjnegonawożenia azotowego.

2.NawożenieHybrydoweumożliwiaobniżeniecałościowejdawkiazotuomin.20%lub więcej.

3.PlonijegojakośćuzyskiwanewsystemieNawożeniaHybrydowegosąconajmniej porównywalnezsystememtradycyjnym.

4.NawożenieHybrydowewznaczącysposóbredukującilośćazotanówiichprzenikanie wgłąbprofiluglebowego,pozwalanaspełnienienowychwyzwańzwiązanych zUstawąAzotanowacomabardzopozytywnyefektśrodowiskowy.

5.NawożenieHybrydowestanowiopłacalnąalternatywędoklasycznegonawożenia opartegonanawozachgranulowanychorazpłynnych.

6.NawożenieHybrydowejestszczególniewartepoleceniaistosowanianaterenach, gdzieobowiązująadministracyjneograniczeniastosowaniaazotu.

7. NowaformanawozuazotowegozawartawMulti-Nstanowiidealny(bezpiecznydla środowiskabezpiecznydlaroślinuprawnych,łatwyiekonomicznywstosowaniu– niewymagaspecjalistycznegosprzętu,działającywkażdychwarunkachśrodowiskowych (wtymekstremalnych–susza,wilgoć)elementdorealizacji,opartychnaposiadanej wiedzywłasnejidoświadczeniu,schematówisystemównawożeniawybranychroślin uprawnych.

Stymulacja upraw25


AZOT

Oznaczeniuiroliazotuwroślinachnapisanotomyrozprawnaukowychciągleuzupełnianychprzezniebywałypostępnauki jakidokonujesięnanaszychoczach.Podstawoweznacznieazotudla roślinuprawnychtopołączeniazatomamiwęglawzwiązkachłańcuchowychipierścieniowych.Występującwprawiewszystkich związkach organicznych azot bierze udziałw ogromnejwiększości reakcji bio-chemicznychzachodzącychw roślinach.Wchodziwskładaminokwasów ibiałek, zasadazotowych,kwasównukleinowych,nukleotydów, fosfolipidówczywreszciechlorofilu,koenzymuA,fitohormonów iwitaminzgrupyB.

Azotpowoduje intensywnywzrostroślin,prawidłowyrozwójsytemukorzeniowego,zwiększaza-wartośćbiałkawroślinachorazdobrzewpływanawypełnienieziarna.

Przemieszczasięwksylemieifloemie,jestłatworeutylizowany.

Zuwaginafundamentalneznaczenieiważnośćtegopierwiastkadlaroślinuprawnych,któregopa-radoksalniepotencjalnadostępnośćdlaroślinjestnieograniczona(powietrzeto78%azotu)przyrealnejdostępnościniewiększejniż2%wartoprześledzićsposóbjegopobieraniaiprzemianywroślinachdlauzyskaniuspójnegoobrazuorazzrozumieniaprocesulogicznegoniniejszegoopracowania.

nauka i praktyka związana z nawożeniem azotem i siarką roślin uprawnych

Dlaczego powstałMulti-N (produkt azotowo-siarkowy) jako kluczowy produkt w proponowanejhybrydowejstrategiinawożeniaazotowegoroślinuprawnych.

• Multi-Nzawieraazotwtrzechformachamonowejamidowejisaletrzanej.

Stymulacja upraw26


Zglebyroślinygłowniepobierająazotwformiejonuamonowego(NH4+)iazotanowego(NO3

-).Oby-dwieformypobieranesąwobszarzewłośnikówkorzenia.

Jony amonowepobieranesąbiernieprzezkanałyjonowezudziałemnośnikówbiałkowychiak-tywnieprzezprzenośnikibiałkowe.Mechanizmtenjestwysoceselektywnyiaktywnywmałymstężeniujonówwglebie.

Pobieranie azotanówodbywasięwbrewgradientowielektrochemicznemu,przezbiałkoweprze-nośnikikonstytutywneowysokimpowinowactwie,indukowanesubstratemikonstytutywneprzenośnikioniskimpowinowactwie.

IstotnymczynnikiemułatwiającympobieraniejonuNO3-jestjegorozproszeniewroztworzeglebo-

wym,wporównaniuzformąamonową,którazwykleulegasorpcjiprzezkoloidyglebowe.Innymważ-nymczynnikiemregulującymdostępnośćjonuN03

-jestpH,gdziewwarunkachniskiegopHłatwiejjestpobieranajestformaazotanowa.

Ogólnieazotanytransportowanesądokomórkinazasadziesymportuzprotonami(H+)lubzinnymikationami.Jeśliwymaganiaroślinycodoazotusąwiększeniżdokationówalkalicznychsymport jestograniczony.Azotanytransportowanesądokomórekliścigłówniewformieniezmienionejimagazyno-wanewwakuoli.

Wmiaręzapotrzebowaniasą transportowanezpowrotemdocytozolu.Proces tenzachodzinazasadziewymianyzkwasamiorganicznymisyntetyzowanymiwliściuprzezkarboksylazęPEP.Niektórekationypobranewrazzazotanamitransportowanesądofloemu,gdziezkwasamiorganicznymiprze-noszonesązpowrotemdokorzeni,dotyczytozwłaszczajonówK+.

Wkorzeniukwasyteulegajądekarboksylizacji(np.jabłczan),cowspomagapobieranieazotu.

Pobieranie jonów amonowych (NH4+) zachodzi łatwiejw środowisku obojętnym imalejewraz

zobniżeniempH.OgólniepobieraniejonówNH4+przebiegajakoantyportprotonów.Wówczaswydzielane

Stymulacja upraw27


przezkorzenieprotonyzakwaszająśrodowisko.Pobranyazotamonowywkorzeniuulegaasymilacjidoaminokwasów,któresątransportowaneprzezksylemdoliściaiwbudowywanewbiałka.

PreferencyjnepobieraniejonuNO3-mapodłożemetaboliczne.Natomiastpodwzględemenerge-

tycznymformaNO3jestmniejkorzystna,ponieważmusiulecredukcji.

Redukcja azotanówdoformyamonowejjestprocesemkluczowymdlaprzyswajaniaazotu.Pro-cesredukcjiprzebiegaetapowoijestrozdzielonyprzestrzennie.Wcytozoluazotanyredukowanesądoazotynów,atewchloroplastachdoNH4

+.Redukcjaazotanówpoprzedzawłaściwąasymilację,czylire-dukcyjnąaminację2-oksokwasów.Pierwszyetapredukcjęazotanówdoazotynówkatalizujereduktazaazotanowa.

Reduktaza azotanowatoenzymindukcyjny,któregosyntezajestregulowanaegzogennieprzezsubstrat,czyliazotan,napoziomieekspresjigenu.Syntezętegoenzymuiaktywnośćjużistniejącejre-duktazyazotanowejkontrolujeświatłoabsorbowaneprzezfitochrom.Reduktazaazotanowajesthomo-tetramerem.tzn.kompleksembiałkowymczterechpodjednostekpołączonychzesobąniekowalencyj-nie.KażdaznichzawierapojednejcząsteczceFAD,hemu(cytochrombm)imolibdenopteryny.Roślinypozbawionemolibdenuniesązdolnedowykorzystaniaazotanówjakoźródłaazotu.

Reduktazaazotanowa jestobecnazarównowczęściachnadziemnych jak ipodziemnychroślin.Miejscemredukcjiazotanówuroślinświatłolubnychsązazwyczajliście,azotanyporedukcjidoazoty-nówsątransportowanedochloroplastówlubproplastydów.JonyNH4

+bezpośredniopobranezglebyorazpowstałezredukcjiazotanówsąwbudowywanewaminokwasy.Procestenjestpowiązanyzme-tabolizmemwęglowodanowym.

Drugietapredukcjiasymilacyjnejtoprzekształcenieazotynówdoamoniakuzudziałemreduktazyazotynowejizredukowanejferredoksynyjakodonoraelektronów.

Głównymmechanizmem asymilacji azotuw formie amonowej jest cykl syntetazy glutaminowej


Stymulacja upraw28

(aminacja glutaminianu katalizowana przez syntetazę glutaminianową gdzie azot jest wbudowany wstrukturęamidowąglutaminy).Reakcja ta jestprocesembardzoenergochłonnymwarunkowanymdodatkowoobecnościąmagnezu.Ponad90%jonówNH4

+jestprzyswajanawramachtegocyklu,gdziekluczowymmetabolitemjestglutamina.Wtejformiemagazynowanesągrupyaminowewykorzystywa-nedosyntezyaminokwasówiinnychzwiązkówazotowych.

Wartonazakończenietegoskróconegoprzegląduprocesówważnychdlawłączaniaazotuwstruk-turyroślinnezaznaczyć,żemetabolizmazotowyścisłejestzwiązanyzmetabolizmemwęglowodano-wym(fotosyntezaioddychanie).

Najistotniejszeprocesy interakcjiprzemianyazotu iwęglatoasymilacjaazotuzwykorzystaniemszkieletówwęglowych,niezbędnośćbiałekfunkcjonalnychorazdostępnośćfitohormonów.

Multi-Nzawierasiarkęwformietiosiarczanuamonu(ATS).

Stymulacja upraw29


SIARKA

Dlapełnegowykorzystaniaazoturoślinapotrzebujesiarkidostępnejwtrakcieniemalcałegookre-suwegetacji.Obokjonówazotanowychjonysiarczanowesąnajważniejszymijonamiwżywieniuroślin.

Największe zapotrzebowanie na siarkę przypada w okresie kwitnienia. Prawidłowymetabolizmazotuwymaga obecności siarki. Prawidłowymetabolizm siarki wymaga obecności azotu. Stosunek N :Swbiałkach jestwzględniestały iwynosi10 :1.WłaściwystosunekC :N :Swglebiewynosi wprzybliżeniu125:10:1,2.

Niedobór tegoskładnika,przydobrymzaopatrzeniuwazot,prowadzido intensywnegogroma-dzeniasięazotanówiazotynówwtkankachroślin.Niedoborysiarkiwiążąsięzzahamowaniemsyntezyzwiązkówbiałkowychwroślinach,zahamowaniemwzrosturoślingłówniepędów.Cociekaweniedoboryazotuisiarkisąbardzotrudnedoodróżnienia.

Towłaśniedlategozabiegisuplementującesiarkęwcałymokresiewegetacjiwpływająpozytyw-nienaprzemianyazotuisiarkiwroślinach.Dostępnośćsiarkizgleby,wokresieintensywnegorozwojuroślin,jestzwykleponiżejwymaganegooptimumdlaintensywnejbiosyntezybiałek.Głównymźródłemsiarkidlaroślinjestjejnieorganicznapostaćtj.jonsiarczanowy,któryjestpobieranyzglebyjakoanion wsymporciezkationami.Pewnejejilościsąteżpobieranezpowietrzawpostacidwutlenkusiarki.

Wpraktycewiększośćuprawjestzasilanawsiarkęprzyudzialesiarczanuamonulubinnychna-wozówzawierających siarkęw formie siarczanowej, podawanych jesienią lubwczesnąwiosną. Jonysiarczanowe(SO4

2-)sąbardzopodatnenawymywanieidlategoszanse,żezawartośćsiarkiwglebie, wokresachnajwiększegojejzapotrzebowania,będziewystarczającaabywpełniwykorzystaćpotencjałroślin–sąograniczone.

Stąd biorą się pomysły, abywprowadzać dolistnie produkty, które zawierają w składzie siarkę,zwyklewpostacisiarczanowej–SO4

2- (np.siarczanmagnezu).Postaćsiarczanowazawierasiarkęna6stopniuutlenieniaS6+iabyzostałaonawbudowanawstrukturybiałkowemusizostaćzredukowanadopoziomuS2-.

Stymulacja upraw30


Proces ten jest najbardziej energochłonnymw roślinie,wymagaczasuorazdobrychwarunkówsprzyjającychprzemianomzwiązkówsiarkinieorganicznejworganiczną.

SiarkapobranazglebywformieSO42-przezsystemkorzeniowyroślinytransportowaniajestwksy-

lemiedoliścigdziepodlegaprzemianomdoformyorganicznejijestwłączonawprocesybiochemicznezachodzącewroślinie.

Wroślinachwystępujegłówniewformiezredukowanej jakogrupa-SH(sulfhydrylowa).Redukcjapobranego siarczanuodbywa sięgłówniewchloroplastach.Grupy -SHwystępująwaminokwasach(cystyna,cysteinametionina)tworząmostkiS-SwbiałkachwarunkująceichstrukturęIIiIIIrzędową.

Cysteina jest związkiemwyjściowym do syntezy wszystkich organicznych związków zawierają-cychgrupy-SHbiałekjakferrodyksyna,koenzymyHS-CoAtiaminaczybiotyna.Jestskładnikiembiałek w kanałach jonowych wiążących metale ciężkie. Forma utleniona siarki (SO4

2-), łącząc się estrowo zcukrowcamiilipidamitworzysiarczany,którewystępująwewszystkichbłonachkomórekroślinnych.

Siarka jestpierwiastkiemmało ruchliwym transportowanymgłowniewksylemie, słabopodlegareutylizacji.

Multi-N zawiera w swoim składzie tiosiarczan amonu gdzie połowa zawartej siarki występuje wformiegotowejdowbudowaniawstrukturyaminokwasów–siarkęna-2stopniuutlenienia.

Siarka -2 Tiosiarczanamonu

Siarka+6 Siarczanamonu

SO

NH4+

O-S

O-SO

NH4+

O-

Stymulacja upraw31


Siarka-2

Siarkapodanawformietiosiarczanu jestznacznieszybciej i łatwiejpobierana imetabolizowana wroślinieznacznieszybciejniżjonsiarczanowy,którymusiwroślinieulecprzemianombiochemicznymizamianiewformęorganiczną,siarkatakajestrównieżbezpośredniowbudowywanaiwykorzystywanadowytwarzaniaaminokwasównapoziomiekomórkowymtakichjakcystyna,cysteinaimetionina.

DlategoAZOTsformułowany i podany razemzTIOSIARCZANEM jako kompleks tiosiarczanowo–amidowyzawartywMulti-Njestoptymalnymrozwiązaniemdlamaksymalizacjiprodukcjiaminokwa-sówiwkonsekwencjibiałek.Wnoszącdoroślinyazotisiarkę,wformachznaczącoszybciejpobieranychiprzyswajalnychorazniewymagającychdużegonakładuenergii,potrzebnejdowbudowaniawstrukturyaminokwasowe,apotembiałkowe,uwalniamywroślinieszybszeprocesysyntezybiałekiaminokwa-sów,szybszeprzemianymetaboliczne,pozwalającewkonsekwencjinalepszewykorzystaniepotencja-łuśrodowiskowegoigenetycznegoroślinuprawnych.

Przykład aminokwasu siarkowego – cysteina

NH2

OH

O

HSH

(R)

Stymulacja upraw32


Przyswajalność

Brytyjskiebadaniapaństwowe(HGCA)wskazują,żeprzyswajalnośćdostępnychdolistnychformu-lacjiazotuprzyzabiegachwiosennychnieprzekracza60%.Przyzabiegachpóźniejszych(liśćflagowy ipóźniej)parametrtennigdynieprzekracza30%.

Jeszcze trudniejsząsytuacjęmamyprzynawożeniudoglebowym,wskrajnychprzypadkachnp.suszy,ilośćwchłoniętegoazotu,przytakimnawożeniu,jestbliskazeru,awwarunkachkomfortowychnieprzekracza25%.

WyjątkiemjestMulti-N,któryjestzdolnyprzenieśćdoroślinydo90%zawartegownimazotu.

Fakty,októrychwartopamiętaćstosującMulti-NjakodolistnienawożenieN+S:

1. Zakładającwysokiezacienieniegleby(zboża,rzepak,bu-raki cukrowe), 94-97% stosowanegoMulti-N pozostaje na po-wierzchni liści.Jesttowynikiemjakościformulacji,którazawierawswoimskładziem.in.płynnylateks,kwasykarboksyloweorazlignosiarczany.Takiskładzapewniadobrąprzyczepnośćdoliści,dobre ich pokrycie oraz odporność na zmywanie. Zatrzymaniecieczyroboczejnaliściachjestczynnikiemkrytycznymdlajakościzabiegu.Wartopamiętać,żespływaniecieczyroboczejzliścijest

Praktyczne kompendium wiedzy związane z użytkowaniem Multi-n w codziennej praktyce

dobra przyczepność

doliści

dobra przyczepność

doliści

Stymulacja upraw33


podstawowymczynnikiemobniżającymskutecznośćproduktówstosowanychdolistnie.Wprzypadkunawozówdolistnychstraty tesięgają50-60%.ZaletąMulti-N jestszybkiedziałaniegłowniewmiej-scach,gdzieproduktjestwchłaniany.Stądszczególnadbałośćodoskonałąformulację,zapewniającądobrąretencjęcieczyroboczejnaliściachiichdoskonałepokrycie.

2. AzotwMulti-N jestbardzoprzyjazny roślinie.Azotzawarty wprodukcie jest ustabilizowany i przy pomocy tiosiarczanu amonuoraz lateksu, który zapobiega gazowaniu jonów amonowych z po-wierzchniliści.GazowaniejonówNH4ipóźniejszaichkrystalizacjajestgłównąprzyczynąfitotoksycznościinnychformulacjinawozówazoto-wych.Multi-Nniepowodujefitotoksycznościprzyzalecanychdaw-kachcieczyroboczejdo100l/ha.

3. Jednymz istotnychczynnikówdecydującycho ilościwchła-nianej substancji aktywnej jest okres zwilżenia liści. Rośliny wchła-niają jony tylkoz roztworu,stądprzedłużenieczasuodopryskudowyschnięcia zawsze wpływa pozytywnie na skuteczność zabiegudolistnego.FormulacjaMulti-Npozwalazminimalizowaćparowanie, atymsamymprzedłużyćookoło30%okreszwilżenia.Bardzoistotnąrolęodgrywatutajzawartywprodukciepłynnylateks,którystabilizujekropleroztworunapowierzchniliści.

fitotoksycznośćfitotoksyczność

przedłużenieczasu

wysychania

przedłużenie czasu

wysychania

Stymulacja upraw34


Dziekiswojejunikalnejkompozycji,gdzie:

Możemydokonaćnastępującychobliczeńdotyczącychbilansuazotupotrzebnegoroślinie,jesttoilośćporównywal-najakąroślinysąwstaniepobraćz70kgMocznika®stoso-wanegodolistniewokresieodkwitnieniadomlecznejdojrza-łościziarna.

NiezwykłaefektywnośćMulti-Njestnastępstwemłącz-nego stosowaniawysoceprzyswajalnego i stabilizowanegoazotuorazsiarkiwformietiosiarczanu.

25litrówMulti-N tookoło8kgazotu, którywchłonąrośliny.

Stymulacja upraw35


Multi-n jako generator białkaWWielkiejBrytaniikażdegorokuokoło100000hapszenicyprzeznaczonejnaprzemiałjesttrakto-

wanychMulti-N.Celemjestuzyskanieodpowiedniegopoziomubiałka.Niejesttosprawąłatwąbiorącpoduwagęuzyskiwaneplonyorazprawneograniczeniadotyczącepoziomunawożeniaazotowego.

StosującMulti-N jako Generator Białka zastępujemy nim ostatnią dawkę azotu doglebowego, którejprzeznaczeniemjestpodniesieniepoziomuproteinwziarniakach.

StosującMulti-NjakoGeneratorBiałkawartopamiętaćonastępującychzasadach:

1. Czaszabiegu–okrespełnejdojrzałościmlecznej,oilezaistniejetakakoniecznośćmożnato połączyćzfungicydemlubinsektycydem

2. Odpowiedniadawka–należystosowaćod25do40l/ha,zakładającpoziomplonowaniaod7 do10ton/ha

3. Jakośćzabiegu–zabiegnależywykonaćtakjakdlafungicydu,drobnąlubśredniąkroplątak, abyjaknajwiększaczęśćcieczyroboczejzatrzymałasięnakłosieiliściuflagowym. Należyunikaćgłębokiejpenetracjiłanu.

4. Zabiegwykonanynaroślinyniedożywionemożeprzynieśćwyższyplonbezpodniesienia zawartościbiałka.

Pszenica ozima

Multi-n

36 Stymulacja upraw


krzewienietworzenie pędów

strzelanie wźdźbło

liść flagowy

kłoszenie kwitnienie

I dawka N

azotgranulowany

II dawka N

III dawka N

IV dawka N

I dawka N azotgranulowany

II dawka N Multi-N II1/2+II1/2

III dawka N Multi-N III1/2+III1/2

IV dawka N Multi-N

wschody

11 13 21 25 29 30 31 32 37 39 49 51 59 65 91

dojrze- wanie

Stymulacja upraw37


krzewienietworzeniepędów

strzelanie wźdźbło

liść flagowy

kłoszenie kwitnienie

wschody

11 13 21 25 29 30 31 32 37 39 49 51 59 65 91

dojrze- wanie


Jęczmień ozimy

I dawka N

azotgranulowany

II dawka N

III dawka N

I dawka N azotgranulowany

II dawka N Multi-N II1/2+II1/2

III dawka N Multi-N III1/2+III1/2

Stymulacja upraw37

Stymulacja upraw38

Hybrydowa TecHnologia nawożenia azoTowo-SiarkowegoHybrydowa TecHnologia nawożenia azoTowo-Siarkowego

rozwójliści wydłużanie pędów

początek pąkowania

opadanie płatków

rzepak ozimy

Multi-n

I i II dawka N

RSM®lub azotgranulowany

III dawka N

IV dawka N

I dawka N RSM®lubazotgranulowany

II dawka N RSM®lubazotgranulowany

III dawka N Multi-N(pąkzwartysłodyszek)

IV dawka N Multi-N (sclerotinia)

38 Stymulacja upraw

Multi-n


do4-go liścia

dozwarciamiędzyrzędziprzed wschodami

kukurydza

Multi-n

I i II dawka N


III dawka N

V dawka N



III dawka N Multi-N(omacnica)

IV dawka N Multi-N (omacnica)

V dawka N Multi-N (omacnica)

Multi-n

IV dawka N

Multi-n

0 9 10 11 12 14 17 18 19 34 53 63

Stymulacja upraw39

buraki cukrowe

Multi-n


I i II dawka N


III dawka N

IV dawka N

VI dawka N



III dawka N Multi-N(mszyce)

IV dawka N Multi-N (błyszczka)

V dawka N Multi-N (chwościk) VI dawka N Multi-N (chwościk)

Multi-n

V dawka N

Multi-n

Multi-n

393331191409

Stymulacja upraw40

0 49

Stymulacja upraw41


Literatura

AdamecL. 2002Leafabsorptionofmineralnutrientsincarnivorousplantsstimulatesrootnutrientuptake,BlackwellScienceLtd

AlexanderA. 1986Optimumtimingforfoliarnutrientsprays.In:Alexander,A.(Ed.),FoliarFertilization.KluwerAcad.Publishers,Dordrecht,TheNetherlands

BergmannW. 1977Atlasobjawówniedoborulubnadmiaruskładnikówpokarmowychuroślinuprawnych,PWRiL

ChroboczekE.,SkąpskiH. 1984Ogólnauprawawarzyw, PWRiL

EichertT. 2013Somenewthoughtsonfoliarnutrientuptake,FoliarNutrientUptake–ofMythsandLegends.Proc.VIIInternationalSymposiumonMineralFruitNutritionofFruitCrops,ActaHort.

FernandezV.,SotiopoulosT.,BrownP. 2013FoliarFertilizatiion,W:InternationaFertilizerIndustry(IFA)Paris,France

FertilizersEurope 2015Rolaazotuijegowykorzystaniewrolnictwie

GrzebiszW. 2006ABCwapnowania,ARPoznań

HunsigiG. 1975Soiltemperatureandnutrientavailability,Annal801AridZone–14(2),87-91

JabłońskiB. 1980Ogólnauprawaroliiroślin, PWRiL

Jurnalofplantnutritiion 2009FoliarFertilizationofCropPlantsNFageria,Brasil

JyungW.H.,WittwerS.H. 1965PathwaysandmechanismforfoliarabsorptionofmineralnutrientsAgri.Sci.Rev.3

RSM® ZakładyAzotowePuławySA,24-110Puławy,Al.TysiącleciaPaństwaPolskiego13 SaletraAmonowa® ZakładyAzotowePUłAWySA,24-110Puławy,Al.TysiącleciaPaństwaPolskiego13 Mocznik® ZakładyAzotowePUłAWySA,24-110Puławy,Al.TysiącleciaPaństwaPolskiego13 Multi-N® MicromixUK,produkcja:BiostymaSp.zo.o.,62-300Września,ul.Gen.Sikorskiego38

Stymulacja upraw42


KannanS. Physiologyoffoliaruptakeofinorganicnutrients

KopcewiczJ.,LewakS.(red.) 2012Fizjologiaroślin,PWN

KoterM. 1979ChemiaRolna, PWN

LityńskiT.,JurkowskaH. 1982Żyznośćglebyiodżywianiesięroślin,PWN

McRightJ. 1991 Theconceptoffoliarfeeding,McRightServices,LLCMay

MengelK.,KirkbyE. 1983Podstawyżywieniaroślin, PWRiL

MitovaI.,StanchevaI. 2015EffectofFertilizerSourceontheNutrientsBiologicalUptakewithGardenBeansProductionInstituteofSoilScience,EcologyandPlantProtection,BG

NowackiE.(red.) 1980Gospodarkaazotowaroślinuprawnych,PWRiL

NiewiadomskiW.(red.) 1983Podstawyagrotechniki, PWRiL

OlsenS.R.,KemperW.D. 1961Movementofnutrientstoplantroot,l.80ilSci.Soc.Am.Proc.26:222-227

OosterhuisD. 2007Foliarfertilizationprincilpes,IndianaCCAConference

OosterhuisD. 2009FoliarFertilization:MechanismsandMagnitudeofNutrientUptake,UniversityofArkansas,Fayetteville,AR

PrasadM.N.V. 2014Plant-mineralnutrition:macro-andmicronutrients,uptake,functions,deficiencyandtoxicitysymptoms,DepartmentofPlantSciencesSchoolofLifeSciencesUniversityofHyderabad

RajasekarM.,UdhayaNandhiniD.andSugandhS. 2017SupplementationofMineralNutrientsthroughFoliarSpray–InternationalJournalofCurrentMicrobiologyandAppliedSciences,India

SzkolnikM. 1980Mikroelementywżyciuroślin,PWRiL

Stymulacja upraw43


UgglaH. 1977Gleboznawstworolnicze, PWN

WilsonA.T.,WatkinsonJ.H. 1968Availabilityofnurients9thCongoSoilSci.Adelaide,Vol.II:805

WójcikP. UptakeofMineralNutrientsfromFoliarFertilization

1986NuclearAgricultureDivision,BhabhaAtomicResearchCentre,Bombay

2014JournalofFruitandOrnamentalPlantResearch,vol.12

2014Nutrientuptakebyplants,MendelUniversityinBrno(Wittwera Bukovac1989)

Stymulacja upraw

Jarosław Wojciechowski

Krzysztof Kąkol Piotr

Radoch

Zygmunt Banaszewski

Kontakt:

KrzysztofKąkolmobile:512898 580 [email protected]

PiotrRadochmobile:512898 643 [email protected]

JarosławWojciechowskimobile:512898 639 [email protected]

ZygmuntBanaszewskimobile:797347456 [email protected]

BIOSTYMA Sp. z o.o. ul. Gen. Sikorskiego 38

62-300 Września tel./fax:616113972 [email protected]

JacekCzernichowskimobile:516 210 866 [email protected]

Jacek Czernichowski

PrzemysławPiotrowskimenedżerproduktu

mobile:726200146 [email protected]

www.biostyma.pl

http://www.biostyma.pl

mailto:krzysztof.kakol%40biostyma.pl?subject=Multi-N

mailto:piotr.radoch%40biostyma.pl?subject=Multi-N

mailto:jarek.wojciechowski%40biostyma.pl?subject=Multi-N

mailto:zygmunt.banaszewski%40biostyma.pl?subject=Multi-N

mailto:biuro%40biostyma.pl?subject=Multi-N

mailto:jacek.czernichowski%40biostyma.pl?subject=Multi-N

mailto:przemyslaw.piotrowski%40biostyma.pl?subject=Multi-N

http://www.biostyma.pl

System nawożenia azotem roślin uprawnych w Polsce...składników w tym azotu. 8. Powstawanie...

Documents

Transcript of System nawożenia azotem roślin uprawnych w Polsce...składników w tym azotu. 8. Powstawanie...