ŚWIAT W MITACH GRECKICH…

• Mity odgrywały bardzo ważną rolę w świecie starożytnym. Były podstawą religii, wyjaśniały zjawiska przyrody, przypominały bohaterskie czyny przodków.

• Historie mityczne nadawały światu i życiu człowieka pewien porządek i określoną wartość. Mit był zatem wyrazem nadziei, obroną przed przemijaniem i śmiercią, tłumaczeniem zmian zachodzących w świecie. Ocalał to, co uniwersalne, czyli wieczne i niezmienne.

Mitologia – zbiór mitów, w które wierzyli starożytni.

Mit – podanie bajeczne o powstaniu świata, bogach albo legendarnych bohaterach

Podział mitów:

Mity kosmogeniczne – o stworzeniu świata i kosmosu

Mity antropogeniczne – mity o człowieku, np. o Ikarze

Mity genealogiczne – o rodach ludzi, np. o rodzie Labdakidów

Mity teogeniczne – o bogach, np. o narodzinach Afrodyty

ZEUS

Najważniejsi bogowie greccy:

Zeus – władca Olimpu

Hera – żona Zeusa, bogini niebios

Posejdon – bóg mórz i oceanów

Hades – bóg podziemi, krainy zmarłych

Demeter – bogini zbóż i plonów

Hestia – patronka domowego ogniska

Atena –bogini wojny i mądrości, córka Zeusa

Afrodyta – bogini miłości

Apollo – bóg piękna, poezji i sztuki

Ares – bóg wojny

Artemida – bogini łowów

Dionizos – bóg rozrywki, zabawy

Temida – bogini sprawiedliwości

Starożytni Grecy wierzyli w wielu bogów. Uważali, że bogowie mają nadprzyrodzone umiejętności, ale posiadają też cechy ludzkie: są kłótliwi, zazdrośni. Żywią się nektarem i ambrozją, która zapewniała im nieśmiertelność. Bogowie zamieszkiwali Olimp, którym rządził Zeus – pan nieba i ziemi, najważniejszy z bogów.

ZAPAMIĘTAJ !

POLITEIZM – wiara w wielu bogów

MIT O PROMETEUSZU Prometeusz cierpiał, bo ukochał ludzkość: wykradł ogień z Olimpu i podarował go ludziom żyjącym w ciemnościach. Za to został przykuty do skały Kaukazu, a sęp przylatywał i wyżerał mu wątrobę, która odrastała w nocy. Prometeusz cierpiał, aż wreszcie uwolniono go na prośbę Herkulesa.

PROMETEIZM – poświęcenie się dla ogółu za cenę własnego cierpienia

ZAPAMIĘTAJ!!!

SyzyfWedług mitologii greckiej człowiek bardzo przebiegły, który próbował przechytrzyć bogów. Za zdradę boskich tajemnic został ukarany śmiercią, ale ponieważ udało mu się umknąć z Hadesu, poniósł jeszcze sroższą karę. Musiał wtaczać na wielką górę olbrzymi głaz, a gdy już był u szczytu, kamień staczał się z powrotem na dół i pracę trzeba było zaczynać od nowa.

ZAPAMIĘTAJ !!!

„Syzyfowa praca", czyli praca bardzo ciężka,, ale daremna, wymagająca ogromnego,

bezskutecznego wysiłku.

MIT IKARYJSKI

Mit opowiada o dążeniu do zrealizowaniu marzeń. Ikar – młody i nierozważny romantyk – symbolizuje ludzką odwagę poszukiwań. Dedal - jego ojciec – rozwagę i rozsądek.

Dedal był znakomitym konstruktorem, to on stworzył skrzydła, zbudował labirynt, to on doleciał do swojego celu. Ojciec i syn uciekali z wyspy Minosa do ojczyzny. Dedal przestrzegał syna, by ten nie zbliżał się zanadto do słońca. Ikar jednak nie posłuchał rad ojca, musiał polecieć blisko słońca, zobaczyć jak to jest. Żar stopił wosk, Ikar spadł i zabił się.

ZAPAMIĘTAJ !!!

IKAROWE LOTY – działania szalone, ambitne, bardzo ryzykowne, ponad zwykłe możliwości, skazane na niepowodzenia.

MIT O KORZE I DEMETER

Mit wyjaśnia następstwo pór roku, cykliczność pojawiania i zamierania życia na ziemi.

W Korze – córce bogini zbóż i plonów, zakochał się Hades i porwał ją do swego podziemnego królestwa. Oszalała z rozpaczy matka szukała córki, aż postanowiła użyć podstępu. Zeszła z Olimpu i sprawiła, że ziemia przestała rodzić plony. Cały świat zamarł. Dopiero wtedy zareagował Zeus, który kazał Hadesowi zwrócić Korę. Niestety, było już za późno. Kora zjadła owoc granatu i nie mogła na zawsze wrócić na ziemię. Ustalono, że przez pół roku będzie z matką, a drugie pół w podziemiach. Gdy Kora jest z matką, nastaje wiosna, świat rodzi plony. Kiedy jest z mężem w jego królestwie – Hadesie, świat zamiera i spada śnieg.

MIT O NARCYZIE

Narcyz to symbol próżności, skupienia uwagi jedynie na własnej osobie.

ZAPAMIĘTAJ !!!

Bohater mitu został ukarany przez boginię Afrodytę za to, że wzgardził uczuciem nimfy Echo. Ujrzawszy raz swoje odbicie w lustrze wody, pokochał sam siebie. Miłość doprowadziła go do rozpaczy, a w końcu do śmierci.

MIT O LABIRYNCIE

Architektem przemyślnego labiryntu był Dedal. Zbudował go na życzenie króla Minosa, by ukryć przed światem straszliwego potwora Minotaura, który co jakiś czas pożerał 7 chłopców i 7 dziewcząt. Tezeusz postanowił zabić potwora. Nie poradziłby jednak sobie sam. Pomogła mu księżniczka Ariadna. Wiedziała, że największą trudność stanowiło wyjście z labiryntu. Wręczyła więc Tezeuszowi kłębek nici, by znaczył sobie drogę w skomplikowanych korytarzach, a potem „po nitce” wyszedł.

ZAPAMIĘTAJ !!!

Nić Ariadny – sprytny sposób wyjścia z opresji, wskazówka, pomoc w trudnej sytuacji,

Labirynt – obrazuje ludzkie życie, jego tajemnice, niepokoje, obawy.

MIT O HERAKLESIE

Herakles to wzór odwagi, siły, zaradności i energii. Był herosem, półbogiem. Jego ojcem był Zeus, zaś matką królowa Alkmena. Hera nienawidziła Heraklesa i prześladowała go przez całe życie. Gdy Herakles założył rodzinę, zesłała na niego szaleństwo, a ten pozabijał swoje dzieci. Aby oczyścić się z zarzutów, musiał wykonać 12 prac, nazwanych potem herkulesowymi. Dał sobie radę ze wszystkimi.

ZAPAMIĘTAJ !!!

Praca herkulesowa – praca ponad ludzkie siłyStajnia Augiasza – miejsce brudne, bałagan, straszliwy nieporządek

Żoną Heraklesa była Dejanira. Kochała męża, jednak była o niego bardzo zazdrosna. Pewnego razu Dejanira spotkała na swej drodze centaura Nessosa. Potwór udawał, że pomaga zazdrosnej żonie. Poradził jej, aby uprała koszulę męża w jego krwi – miało to odwrócić jego uwagę od innych kobiet. Okazało się jednak, że koszula po założeniu przywarła do skóry i zaczęła tak straszliwie parzyć, że bohater z bólu popełnił samobójstwo.

ZAPAMIĘTAJ !!!

Szata Dejaniry oznacza coś, co sprawia największe cierpienia, męczarnie, od których nie ma ucieczki.

Mit o Dejanirze i Heraklesie

MIT ORFICKI O Orfeuszu i Eurydyce, ich pięknej i smutnej miłości. Orfeusz – poeta - posiadał niezwykłą lirę, na której grą potrafił oczarować nawet zwierzęta i rośliny. Gdy jego ukochana zmarła ukąszona przez skorpiona, zszedł do Hadesu i odzyskał Eurydykę. Musiał spełnić jednak pewien warunek – nie wolno było mu się obejrzeć, zanim nie wyjdzie z Hadesu na światło dzienne. Orfeusz nie opanował pragnienia ujrzenia żony , odwrócił się i …nimfa zniknęła bezpowrotnie. Orfeusz też nie pożył już długo. Nie chciał nikogo pokochać i za to zazdrosne kobiety rozdarły go na strzępy.

ZAPAMIĘTAJ !!!

Orfeusz uosabia moc poezji, siłę talentu, oprócz tego jest bohaterem jednej z najładniejszych historii miłosnych.

MITOLOGIA jest źródłem związków frazeologicznych, które wciąż pojawiają się w literaturze, w codziennym życiu i w testach.

Czy potrafisz rozpoznać przedstawione związki frazeologiczne

?

?