STUTTHOF

SZTUTOWO

Inhalt/Przebieg• Entstehung• Entwicklung• Endphase• Stutthof-Prozesse• Heute

• Geneza• Rozbudowa• Faza końcowa• Proces-Sztutowo• Dziś

Entstehung/Geneza• Sztutowo było niemieckim obozem

koncentracyjnym utworzonym na anektowanych terenach Wolnego Miasta Gdańska, w miejscowości Sztutowo, 34 km od Gdańska. Funkcjonował od 2 września 1939 roku do 9 maja 1945 roku. Był pierwszym i najdłużej istniejącym obozem tego typu na terenach wchodzących aktualnie w skład Państwa Polskiego. Obóz był z dwóch stron otoczony wodą, znajdował się na terenach zamieszkałych przez ludność zgermanizowaną, co dodatkowo utrudniało ucieczkę jeńcom.

• Na obszarze Okręgu Rzeszy Gdańsk – Prusy Zachodnie obóz Stutthof stanowił jeden z głównych instrumentów, służących do masowej eksterminacji ludności. W czerwcu 1944 r. włączono go do realizacji "Ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej" nabrał więc charakteru obozu masowej zagłady.

• 1936 Liste von unerwuenschten Polen • 1939 „Wachsturmbann Eimann” wird

gegruendet (SS-Einheit)• Beginn des Lagerbaus Mitte August• Vernichtung der Intellektuellen• Gilt als das erste KZ ausserhalb

Deutschlands\

Entwicklung/Rozbudowa

• Rozbudowa trwała od 2.09.1939 do końca roku 1944

• Do 1940 utworzono na pow. 4 ha tzw „Stary Obóz”, zabezpieczony podwójnym drutem kolczastym i wieżyczkami SS.

• W 1941 powstała kuchnia i budynki SS, psiarnie i różne warsztaty

• W latach 1942-’43 trwała rozbudowa „Nowego Obozu”, przeznaczonego dla 10 tys więźniów. Ogrodzony był drutem kolczastym pod napięciem; zbudowano również fabryki DAW i kolejne zakłady

• Obszar obozu systematycznie się powiększał i w roku 1945 obejmował obszar około 120 ha.

• Aus 12ha mit 3500 Haeftlingen entwickelte sich ein Lager auf 120 ha fuer 57.000 Insassen

• 1942 Ausbau des Krematoriums• 1943 Bau eines neuen Lagers

nebenan mit Elektrozaun• 39 Aussenlager z.B. in Thorn und

Elbing• 1944 Bau der Gaskammer• Ca. 70% der Haeftlinge Juden

Endphase/Faza koncowa

• 1944 kommen Transporter aus von der UdSSR bedrohten Gebieten an

• 25.01.09 Evakuierung des Lagers• Marschkolonnen von 1000-1500

Haerftlingen mit je 40 Wachmaennnern

• Massaker der Juden an der Ostsee

• Von 110.000 Inhaftierten ueberlebten 45.000

• Liczbę więźniów ocenia się na ok. 110-127 tys. osób pochodzących z 26 krajów, w tym 49 tys. kobiet i dzieci.

• Liczbę ofiar ocenia się na około 65 tys. osób.

• Zdarzały się zwolnienia ludzi z obozu, a kilkudziesięciu więźniom udało się z niego uciec.

Stutthof-Prozesse/Proces-Sztutowo

• Gegen das Personal des Konzentrationlagers in den Jahren 1946-1964

• Polnische Prozesse• 1. Grosser Prozess:11

Todesstrafen durch Erhaengen• 2. Grosser Prozess: 10

Todesurteileund eine lebenslange Haftstrafe

• 3 Grosser Prozess: 19 von 20 erhalten begrenzte Haftstrafen

• 4 Grosser Prozess: 26 von 27 Freiheitstrafen mit bis zu 15 Jahren

• Deutsche Prozesse• Freiheitsstrafen bis zu 12 Jahre

• Łącznie odbyły się lV duże procesy przed sądami polskimi, przede wszystkim przed Gdańskim Sądem Okręgowym, nazywane łącznie procesami załogi Stutthofu oraz parę mniejszych procesów przed sądami zagranicznymi.

• Łącznie padło 21 wyroków śmierci i 67 wyroków więzienia (od dożywocia do 7 m-cy).

• Trzech oskarżonych zostało uniewinnionych.

Heute/Dzis• Museum seit 1962• Gedenkstaette• Erinnert euch an vorgestern

• Sztutowo jest miejscowością letniskową wykorzystującą położenie między Zatoką Gdańską a Zalewem Wiślanym.

• Dziś na terenie Sztutowa znajduje się muzeum, które zostało powołane dzięki staraniom byłych więźniów obozu 12 marca 1962 r.

• Przez wiele lat zbierano materiały, które dziś możemy zobaczyć w tym muzeum.

• Zgromadzono nagrania filmowe, magnetofonowe, oryginalne teksty wspomnień, oświadczeń, kopie relacji, przekazy w formie mikrofilmów.