1. Muzeum Stutthof w SztutowieKatarzyna Borys, Ewelina Jasiska

2. Stacja kolejkiCharakterystycznym elementem dla obozubya kolejka wskotorowa, biegnca obokgwnego wjazdu na teren obozu. By to gwnyrodek transportu winiw, ktrychprzeadowywano w Nowym Dworze Gdaskim zezwykych pocigw do kolejek.W poowie 1944r. dwawagoniki kolejki wskotorowejprzystosowano do roli ruchomejkomory gazowej i umiercano wnich starsze ydwki, pracujce wkomandzie cerowaczek poczoch. 3. Willa KomendantaZostaa zbudowana w 1941r.przez winiw obozu.Mieszkao w niej, wraz zrodzinami, dwch kolejnychkomendantw obozu MaxPauly (do 1942r.) i Paul WernerHoppe (od 1942 do 1945r.).Sprztaniem, pracamiporzdkowymi oraz pielgnacjogrodu zajmowaa si niewielkagrupa winiw obozu Stutthof. 4. PsiarniaBudynek ten, wybudowany w 1941r., suy jako pomieszczenie dla oddziau pswsubowych. Na parterze znajdoway si pokoje dla SS-manw opiekunw psw. Wpiwnicy z kolei byy trzy rnej wielkoci pomieszczenia, podzielone na boksy dla psw.Zwierzta, specjalnie ywione i pielgnowane, wykorzystywane byy do ochrony ijako psy tropice. Najlejszy pies na og way 26kg czyli wicej ni zagodzonywizie. 5. Wartownia SSZbudowana zostaa w latach 1940-41. Usytuowana jest zaraz przy gwnymwejciu do obozu, a stacjonujcy w niej swego czasu SS-mani kontrolowali z niejkade wejcie i wyjcie z obozu. 6. Budynek komendatury obozuPowsta na przeomie1940/41r. w miejscu domustarcw. Przebudow zajmowaasi ponad dwustuosobowa gruparobocza winiw.Na parterze budynkuznajdowaa si kuchnia, kantyna ikasyno dla szeregowych SS-manw.Na pitrze usytuowano czbiur administracji obozu, w tymkancelari komendanta, oraz kasynoi kantyn dla oficerw SS.W budynku mieciy si takemagazyny ywnociowe i pokojemieszkalne dla czonkw sztabu SS.Pracami porzdkowymizajmowaa si 10-osobowa grupawiniarek, rwnie personelkuchenny skada si z winiw.Aktualnie w budynku znajdujsi biura administracji Muzeum,biblioteka, sala kinowa orazArchiwum. 7. Wydzia PolitycznyWydzia kierowany by przez urzdnika Gestapo z Gdaska. Wpyway do niegozawiadomienia o nadejciu transportw i nakazy osadzania winiw. Sporzdzano tulisty transportowe, nadawano numery obozowe, decydowano o wykonaniu wyrokumierci i egzekucji, sporzdzano akty zgonw. Wydzia mia te obowizekpowiadomi Urzd Stanu Cywilnego wsi Stutthof, jednostk kierujc oraz rodzin ozgonie winia.Tutaj take przeprowadzano przesuchania winiw na polecenie Gestapo iorganizowano sie konfidentw, donoszcych o sytuacji w obozie. 8. Budynek administracji oraz bunkryW tym baraku, wybudowanym w 1940r., znajdowaa si cz biur administracji, m.in.oddzia raportowy i biuro przydziau pracy dla winiw. Tutaj, po wielogodzinnychoczekiwaniach przed barakiem, nowi winiowie byli rejestrowani.Znajdowao si tutaj take sze specjalnych cel, zwanych rwnie bunkrami, z ktrychcztery posiaday mae, zakratowane okienka, dwie natomiast byy cakowicie zaciemnione.Pobytem w bunkrze, tylko o chlebie i wodzie, czsto przez kilka lub nawet kilkanacie dni,karano winiw, ktrzy zamali regulamin obozowy. Dla wielu z nich koczyo si tomierci. 9. Brama mierciKonstrukcja ta, nazywana przezwiniw Bram mierci, zostaawzniesiona w latach 1940-41 iprowadzia do Starego Obozu.Winiowie przekraczali j zaraz porejestracji. Nastpnie przemawiaoficer SS, omawiajc regulaminobozowy. W dalszej kolejnocizabierano winiom rzeczy osobisteoraz poddawano ich upokarzajcymbadaniom lekarskim i dezynfekcji.Szacuje si, e Bram mierciprzekroczyo okoo 110 tys. winiw,przy czym ponad 65 tys. z nich ju niewyszo na wolno. 10. Blok VIII i VIIIaW tych blokach nowi winiowie odbywali kwarantann. Spdzali tutaj okres oddwch do czterech tygodni, poznajc warunki i regulamin obozowy. Odizolowani odreszty winiw, uczyli si musztry obozowej, czyli odliczania, maszerowania pitkami,ustawiania do apelu, zdejmowania i nakadania czapek, wymawiania wasnego numeru ikomend w jzyku niemieckim.Po zakoczeniu kwarantanny winiowie byli przydzielani do odpowiednich blokwmieszkalnych i komand pracy. 11. Pozostaoci po barakachStarego Obozu, spalonych przezSS-manw po kapitulacji Niemiec.Miecia si tu m.in. kuchniaobozowa. 12. Barak nr 1 blok kobiecyZbudowano go na przeomie 1939 i 1940 roku. Zosta podzielony na 12 izb,zwanych te sztubami, przy czym kada z nich miaa osobne wejcie. Miecia si tum.in. kantyna, izba chorych do czasu wybudowania baraku szpitalnego, sanitariatyi umywalnie. W pniejszym okresie umieszczono tu take szpital dla kobiet, ktryskada si z sali chorych, gabinetu lekarskiego i pielgniarskiego. Od czasupierwszego transportu kobiet do obozu w czerwcu 1940r. kwaterowano je wanietutaj, std te potoczna nazwa blok kobiecy. 13. Izba nocna z lat 1939-1941Zbudowana zostaa z cienkich desek, przez ktre przenika deszcz i wiatr.Izba na og bya tak zatoczona, e cz winiw przez p nocy siedziaa naprowizorycznych aweczkach, a pozostali musieli spa na boku, nastpnie sizmieniali.Na deskach rozoona byatylko cienka warstwa somy,zsuwana za dnia, a rozsuwanana noc. Po pewnym czasiesoma zamakaa od deszczu,skroplonej pary wodnej iodchodw chorych iosabionych winiw, tworzcgnj. Za dnia wierzchnia jegowarstwa zasychaa, tworzcprowizoryczne legowisko. 14. Izba nocna z lat 1942-1945W pniejszych czasach wygld izby troch si zmieni, niezmiennajednak pozostaa ciasnota. Na jednej pryczy miao spa trzech, a od 1944roku nawet czterech winiw. Byo to niemoliwe, spdzali wic oni nocpic na siedzco. 15. SanitariatW latach 1939-41 w obozie znajdowaa si tylko jednaumywalnia na wieym powietrzu, od 1942r. byy ju onew kadym bloku. Wod puszczano raz lub dwa razydziennie w czci kranw. Strumie wody by bardzo saby,myda nie wydawano, a czas na mycie by ograniczony wcigu godziny wszyscy czyli prawie 5 tys. winiw mieli si umy. W umywalnia skadano take ciaazmarych przed transportem do krematorium.Do 1942r. za ubikacj suyy doy wykopane nazewntrz. Pniej, po ich wybudowaniu w kadym bloku,winiowie mogli z nich korzysta tylko rano i wieczorem,w wyznaczonych przez komendanta porach. 16. Sala operacyjnaW warunkachaseptycznych, przy pomocyprymitywnych narzdzi,lekarze SS przeprowadzaliskomplikowane operacje,ktre na og koczyy simierci winiw.Rwnie ciko chorych,nie rokujcych szybkiegowyleczenia, umiercanodosercowym zastrzykiemfenolu.mier winia musiaaprzynie zysk III Rzeszy,grabiono wic jego rzeczyosobiste, odzie,wartociowe przedmioty,zote zby, a nawet wosy. 17. Sala opatrunkowaNa cikie rany i schorzenia stosowano jedynie jodyn i papierowy banda.Nawet powane zabiegi przeprowadzano bez znieczulenia. 18. Rewir szpital obozowyW szpitalu na og brakowaolekarstw, chorych zakaniemieszano z pozostaymi chorymi.To oraz bezwzgldne traktowaniewiniw przez pielgniarzy ilekarzy SS prowadzio doumieralnoci chorych na poziomie50%, a w czasie epidemii nawet90%.Zbyt dugo lecych wrewirze winiw lekarz SSprzeznacza na mier w KomorzeGazowej lub przez zastrzykfenolu.Rewir zajmowa specyficzne miejsce wstrukturze obozu. Samo jego usytuowanie wpobliu Komory Gazowej miao swoistwymow. 19. Komora gazowaZostaa zbudowana w1943r. Pocztkowo suya dodezynfekcji winiw, dopierood 1944r. staa si miejscemstrace, gdzie umiercanocyklonem B niezdolnych dopracy ydw, polskichpartyzantw i radzieckichjecw wojennych.Po selekcji, na drewnianych wzkach,przywoono winiw do Komory. Byli onina og tak sabi, e nawet nie mieli siyprotestowa. 20. KrematoriumZostao uruchomione w 1942r. Na pocztku by to tylko jeden piec, pozostae dwazainstalowano na przeomie 1942 i 1943 roku. Znajdoway si one w drewnianymbaraku, ktry spon pod koniec 1944 roku. W nowo wybudowanym pomieszczeniudokonywano take egzekucji na chorych ydwkach poprzez strza w potylic.Prochy z piecw krematoryjnych wysypywano do dou wykopanego niedalekokrematorium.Budynek, czciowo zniszczony w 1945r. przez uciekajcych SS-manw, zostaodbudowany w latach 50. na potrzeby Muzeum. 21. SzubienicaobozowaNa szubienicy, znajdujcej si za krematorium,wykonywano wyroki mierci, ktre SS-mani chcieliukry przed innymi winiami. Na og poleceniewykonania egzekucji przychodzio w formietelefonogramu z Gestapo w Gdasku dokomendanta obozu, ktry zarzdza wykonaniewyroku.W egzekucjach brali udzia: komendant, SS-mani z zaogi obozu i lekarz obozowy, stwierdzajcyzgon. Po egzekucji komendant informowaodpowiedni placwk Gestapo o wykonaniuwyroku, informowano Wydzia Polityczny o mierciwinia.Zwoki przenoszono do krematorium i spalano. 22. Hale fabryczne DAWW 1943-44 wybudowano kompleks trzech halfabrycznych Niemieckich Zakadw Zbrojeniowych.W halach tych grupa okoo 250 winiw zajmowaasi produkcj czci do samolotw myliwskich i okrtwpodwodnych.Praca winiwtrwaa do pna wnocy, byli onizwolnieni zwieczornegoapelu, nawetposiki dowoonoim na miejscepracy. 23. Nowy Obz 1943-1945Rozbudow obozu zaczto w 1942r., natomiast na pocztku 1943. zostaa onazakoczona. W skad Nowego Obozu, okrelanego te jako Obz ydowski,wchodzio okoo 30 barakw, oddzielonych od Starego Obozu podwjnymogrodzeniem z drutu kolczastego i pod wysokim napiciem. Znajdowao si tam 20barakw mieszkalnych oraz 10 przeznaczonych na prac winiw, m.in. warsztatyDAW oddzielone od innych odrbnym ogrodzeniem pod wysokim napiciem, atake krawieckie, kunierskie, tkackie czy szewskie. Ponadto w barakachmieszkalnych umieszczono rwnie kantyn i kuchni obozow, miejsceprzeznaczone na kwarantann oraz magazyny ywnociowe.Nowy Obz zosta czciowo zniszczony w trakcie radzieckich bombardowaw marcu 1945r., oraz przez uciekajcych SS-manw.