STUDIA I TEKSTY ŹRÓDŁOWE Z DZIEJÓW KSIĘSTW OPOLSKIEGO I RACIBORSKIEGO

NR 4

ROMAN SĘKOWSKI

BIBLIOTEKA

JERZEGO KRZYSZTOFA I ANTONIEGO KRZYSZTOFA HRABIÓW PRÓSZKOWSKICH W PRÓSZKOWIE

Z PRZEŁOMU XVII/XVIII WIEKU

OPOLE 2015

Z serii: Studia i teksty źródłowe z dziejów księstw opolskiego i raciborskiego

nr 4

Na okładce herb księstw opolskiego i raciborskiego

z superekslibrisu Wielkiej Księgi Praw

O Roman Sękowski

Wydano staraniem autora

Skład i druk:

Wydawnictwo Piotr Kalinowski

Kalety, Ks Drozdka 20

ISBN 978-83-64063-72-5

SPIS TREŚCI

W stęp........................................................................................................................... 5R ó d .................................................................................................................................. 7Biblioteka......................................................................................................................13K atalog..........................................................................................................................27Archiwum ..................................................................................................................... 85

3

WSTĘP

O historycznych, szlacheckich bibliotekach dworskich na Górnym Śląsku wiemy niewiele. Historycy zajmujący się historią książki i bibliotek, do tej pory zajmowali się głównie historią polskich książek i bibliotek, prawie zupełnie pomijając inne. W dodatku uważano, że brak jest źródeł do dziejów i analizy bibliotek dworskich, zniszczonych całkowicie po 1945 roku.1 I rzeczywiście, w zachowanych resztkach archiwaliów dawnych majątków nie można było znaleźć informacji o księgozbiorach ich właścicieli, którzy nie przywiązywali specjalnej wagi do porządkowania i publikowania zawartości swoich bibliotek. Wprawdzie w XIX i XX wieku ukazały się drukiem dwa katalogi bibliotek dworskich - pałacowych,2 jednak zawierają one wykazy książek literatury pięknej wydanych w XIX wieku, głównie w jęz. francuskim. Czyżby rzeczywiście, na tym terenie, wcześniej żadnych bibliotek nie było?. Przeczą temu informacje pośrednie i po 1945 roku nieliczne egzemplarze ocalałych książek.3 Najstarsze biblioteki na Górnym Śląsku zostały prawdopodobnie zniszczone w czasie wojny trzydziestoletniej.4

Okazało się jednak, że zachowały się źródła - inwentarze tych bibliotek, tylko nie tam gdzie szukano. Zaledwie kilka lat temu, jako pierwsza Aleksandra Paszkowska, odnalazła inwentarz książek zamku niemodlińskiego w... urbarzach.5 Historycy publikujący liczne urbarze zajmowali się badaniami stosunków gospodarczych i społecznych w opisywanych majątkach, pomijali jako mało ważne, inwentaryzację majątku ruchomego: mebli, naczyń, książek

1 zob. R. Sękow sk i: H is to ry czn e b ib lio tek i n a O p o lsz cz y ź n ie - re fe ra t w y g ło sz o n y w O p o lu na sesji p o p u larn o n au k o w ej „W okół k s iążk i ś lą sk ie j” , o p u b lik o w an y w k w a rta ln ik u „P o m ag a m y so b ie w p ra c y ” n r 3 /2006 s. 56 - 80.

2 B ib lio teka lir. W eng iersk ich w P la w n io w ica c h o raz b ib lio te k a lir. H a u g w itz ó w w K rap k o w ic a ch (J. H u b n er: S ch lo ssb ib lio th ek K rap p itz . B re s la u 1916).

3 R. S ękow sk i: H is to ry czn e b ib lio te k i .. . B ib lio tek i d w o rsk ie s. 64 - 66. S. S ęk o w sk i: A rc h iw u m i b ib lio tek a zam k u w G ło g ó w k u /w :/ W czora j - D z iś - Ju tro r. 10 :1977 n r 4 s. 10-14. B ib lio tek a Ś lą sk a 1 9 2 2 -1972 red. J. K an tyka. K ato w ice 1973. K ro n ik a C en tra ln e j B ib lio tek i W ojskow ej 1 945-1947 . O p rać . R eg in a H an ck o W arszaw a 1967 s. 29 ,3 1 ,4 8 .

4 W latach 1618 - 1648. W ojna ta d o k o n a ła o lb rzy m ich sp u s to szeń w ty m reg io n ie : w o jsk a d u ń sk ie , p o lsk ie i szw ed zk ie a tak że w łasn e - ce sa rsk ie , je d n a k o w o n iszczy ły c a ły G ó rn y Ś ląsk .

5 A l. P aszkow ska: Z a m ek w N ie m o d lin ie - D z ie je i a rch itek tu ra . N ie m o d lin 200 7 . U rb a rze - in w en ta ry zac ja m ają tku , d o ch o d ó w i p o d d a n y c h , o raz sp rz ę tó w w za m k a c h i d w o rach , sp o rz ą d z a n a z w y k le p rzy ich sprzedaży . N a js ta rsze u rb arze p o c h o d z ą z p ie rw sze j p o ło w y X V I w.

5

itp., w dodatku nie zaznaczając, że jest on niepełny.6 W takim właśnie urbarzu znajdował się inwentarz biblioteki Prószkowskich.

Z wcześniejszych bibliotek dworskich na Górnym Śląsku najbardziej znaną była biblioteka Kochcickich z Lublińca i Koszęcina. Rodowi temu, znanemu w całej Europie, poświęcono wiele epigramatów (emblematów), panegiryków, dysput itp.7 Bibliotekę tę zaliczano jeszcze do bibliotek renesansowych, a więc mających zupełnie inne przeznaczenie; zgodnie z ich dewizą „Sibi et amicis” (sobie i przyjaciołom) były one bibliotekami bardziej „na pokaz”, którymi właściciel chwalił się przed swoimi gośćmi, a nie użytkowymi.8

W przeciwieństwie do nich, biblioteka Prószkowskich była bardzo skromną, raczej należy mówić o księgozbiorze podręcznym służącym właścicielowi jako pomoc i uzupełnienie wiedzy w swojej działalności, w tym wypadku politycznej i dyplomatycznej.9 Dlatego analiza zawartości takiego księgozbioru daje lepszy i prawdziwszy obraz zainteresowań jego właściciela niż biblioteka renesansowa. Księgozbiór ten, obecnie byśmy określili jako bibliotekę politologiczną. Część zbiorów zachowała się w różnych bibliotekach dworskich w Czechach, głównie w Mikulovie i Lipniku nad Bećvou.

Opracowanie powstało dzięki uprzejmości śp. Eryka Murlowskiego który udostępnił mi zdigitalizowane przez Niego i jego ekipę część archiwum Prószkowskich znajdującego się w Brnie.

6 W y m ag a to p rze p ro w a d z e n ia p o n o w n e j k w e re n d y arch iw a ln ej n a w e t p u b lik o w an y ch ju ż urbarzy.

7 N a le ż y tu w y m ieć m . in .: B ru c k v o n A n g e rm u n d - E m b lem b u ch , C o e rb e r - M an u ale m il it iu m ..., C ru siu s - D a p h n is seu A c tu s .. . , T w ard o c iu s - P a rtitio n u m T h e o lo g ic a ru m ... Z lite ra tu ry p rzed e w szy s tk im H aerte l E .: A n d re a s F re ih e rr v o n K o ch titzk y , e in M äzen O b ersch le s ien um d ie Z e it des D re iss ig jäh rig e r K rieg es /w :/ D er O b e rsc h le s ie r 18:1936 . Tejże: D e r K o ch titzk y k re is . E in K u ltu rb ild aus O b ersch les ien vom B eg in n des 17. Jah rh u n d erts , /w :/ S ch les isch e G esc h ic h tsb lä tte r n r %: 1941 o raz re fe ra t S ch illin g M .: Jak o b v o n B ruck- A n g e rm u n d t u n d se in e E m b lem b ü ch er.

8 P re fe ro w a n o g łó w n ie d z ie ła k lasy c z n e i p rzy k ła d a n o o lb rz y m ią w ag ę do w y g ląd u zew n ę trzn eg o książk i - je d n o li te , lu k su so w e o p raw y z su p e re k s lib rise m itp .. L iczy ła się ró w n ież w ie lk o ść k sięg o zb io ru . W ydaje się , że h is to ry cy k s iążk i p rze c e n ili zn a cz e n ie b ib lio te k ren esan so w y ch , k ie ru jąc się ich w arto śc iam i b ib lio filsk im i a nie sp o łeczn y m i - u ży tk o w y m i. P rz y p o m in a to tro c h ę d z is ie jszy ch n iek tó ry ch n o w o b o g ack ich k tó rzy k u p u ją p ięk n e k s ią ż k i i ch w a lą s ię p o s iad an y m i b ib lio tek am i. N a n iew ie lk ą ro lę sp o łeczn ą tak ich b ib lio tek w sp ó łc ze sn y c h zw ró c ił u w ag ę ju ż w la tach 6 0 -ty ch X X w. R . E sca rp it (R ew o lu c ja ks iążk i. I w yd . 1965 - p o lsk ie 1969 r.).

9 W d o d a tk u b y ła je d n ą z k ilk u ich b ib lio tek , p o s iad a li on i w każdej z e sw o ich rezy d en c ji w C z ech ach i n a M o ra w a ch ja k ie ś zb iory .

6

RÓD

Herb Prószkowskich wg Paprockiego10 Symbolika bordiury11 jest bardzo wyraźna: po obu stronach biblijni

rodzice Adam i Ewa, świadczący o „starożytności” rodu, na dole przeszyty strzałą smok i leżąca postać świadczą o zwycięskim udziale w walce ze złem i „niewiernymi” począwszy od wypraw krzyżowych po wojny tureckie. Na górze - kosz (róg) obfitości świadczący o bogactwie i dobrobycie rodu.

10 H erb je s t n iezg o d n y z z a sad am i h era ld y czn y m i: p o la z p o d k o w a m i p o w in n y z n a jd o w ać s ię w p ie rw sz y m i czw artym po lu tarczy. Z m y liło to ró w n ież P ap ro ck ieg o , k tó ry w p rze d m o w ie do S z tam b u ch a p rzy p isa ł im h e rb „ Jeleń ” (B ro ch w icz), p o p raw ił się pó źn ie j w ro zd z ia le p o św ię co n y m te m u ro d o w i.

11 B o rd iu ra - rodzaj ram k i o tacza jące j w ła śc iw y o b raz (fig u rę - tu herb ).

7

Prószkowscy12 z Prószkowa koło Opola byli jednym z najstarszych rodów górnośląskich, wspólnego pnia i herbu z innym rodem - Żyrowskimi z Żyrowej. Posiadali herb zwany w Polsce Czewoja vel Łzawa, do którego później dołączyli herb Brochwicz.13

Początki rodu nie są jasne, starsi historycy niemieccy uważali, że ród był pochodzenia wallońskiego i protoplasta rodu brał udział w wyprawach krzyżowych. Jest to bardzo możliwe, gdyż na Śląsku kolonizacja wallońska była stosunkowo duża.14 Na takie pochodzenie rodu wskazywać miał zarówno herb jak i powtarzające się w rodzie, rzadkie na Śląsku imię Beldo - Baldo (Baldwin)15. Bardzo interesująca jest legenda rodowa, którą warto tu zacytować:

Protoplastą rodu miał być Radosza który na teren Czech przybył z Chorwacji w orszaku księcia Czecha. Jego syn — Koszal, około 800 roku wybudował zamek Bilin (Belin) koło Litomierzyc. Od nazwy tego zamku Prószkowscy używali również przydomku Bilina lub Belina. Koszal miał trzech synów: Czcibora - założyciela zamku Bila Voda, Sudiprava - pana zamku Pokratec i Stoimira - właściciela Biliny. Syn Sudiprava — Żelisław przebywał na dworze króla polskiego Bolesława Śmiałego i brał udział w zabójstwie św. Stanisława. Po wypędzeniu z Polski Bolesława, udał się razem z nim na Węgry, gdzie ok. 1083 roku przebywał na dworze króla Władysława. Miał dwóch synów: Sobiesława (zm. ok. 1130 r.) i Janusza (zm. ok. 1116 r.) osiadłych na Węgrzech. Syn Sobiesława - Janusz jun., w służbie króla Stefana II, jako poseł wyjeżdżał na dwór cesarzy bizantyjskich. Jego syn - Aleksy, dworzanin króla Gejzy II, również wyjeżdżał do Konstantynopola po księżniczkę Marię, przyszłą żonę księcia Stefana, brata królewskiego. Syn Aleksego - Janusz III, stronnik księcia Stefana w walce o tron węgierski, po przegranej, musiał opuścić Węgry i około 1173 roku osiadł w Polsce. Jego syn - Stoimir (zm. ok. 1204 r.), polski

12 S ta ro czesk ie : P ro sk o w sk i, P ru sk o w sk i, P ru ssk o w sk i (ss = sz), n iem .: v on Proskau .

13 H erb B ro c h w ic z - J e leń p o s iad a ło w ie le g ó rn o ślą sk ic h ro d ó w sz lach eck ich . P raw d o p o d o b n ie by ł to herb k tó re jś z żo n - m a te k P ró szk o w sk ich . Ż y ro w scy po zo sta li p rzy p ierw o tn y m , h erb ie rodow ym .

14 W allo n am i n a z y w a n o o sa d n ik ó w p o c h o d z ąc y c h z p o g ran ic z a n iem ieck o - f ran cu sk ieg o p o słu g u jący ch się g łó w n ie jęz y k ie m fran cu sk im . W e W ro c ław iu w ś re d n io w ie cz u b y ła dz ie ln ica W allonów , p o d N am y sło w em is tn ia ła w ie ś (o b ecn ie W ło ch y ) n o sz ąc a n iem iec k ą n a z w ę W a lle n d o rf (w ieś W allonów ) w k tó re j w X III w. istn ia ł k o śc ió ł f ran cu sk i (G a llico ru m e c c le s ia ) o b rab o w an y w 1271 ro k u p rzez ks. K o n rad a k rak o w sk ieg o . (N eu ling H .: S ch les ien s K irch o rte u n d ih re k irc h lic h e n S tiftu n g en . B res lau 1902 s. 332)

15 R ó w n ie ż w g B. P a p ro ck ie g o h e rb y „ z p o d k o w a m i” m ia ły p rzy b y ć n a te te ren y z B urg u n d ii. W u m ieszczonym p rz e z n ieg o w S z tam b u c h u Ś ląsk im drzew ie p rze d s taw ia ją c y m e w o lu c ję ty ch h e rb ó w za n a js ta rszą fo rm ę uw aża h e rb K o ło m asz zaś d ru g ą — w sp o m n ia n ą C zew o ję . K o lm aso w ie (C o lm as) od k tó ry ch n az w isk a p o ch o d z i n azw a K o ło m asz by li są siad am i P ró szk o w sk ich . P o siad a li m ają tk i w k s ię s tw ie n iem o d liń sk im

dygnitarz (?), żonaty z Netką z rodu Prusów, miał dwóch synów: Władysława i Mieszka.

Władysław, w służbie księcia Przemysła wielkopolskiego brał udział w wyprawach pomorskich, zmarł nieżonaty. Jego brat Mieszko, marszałek dworu (?) księcia Leszka Białego, wyjeżdżał w poselstwie na dwór księcia pomorskiego Świętopełka a następnie przebywał na dworze księcia śląskiego Henryka Brodatego. Około 1228 roku miał osiedlić się na Górnym Śląsku. Miał trzech synów - założycieli trzech linii rodu: Fryderyka (Bedrzicha) — założyciela linii polskiej i miśnieńskiej, Stanisława I - założyciela linii górnośląskiej i w 1250 roku grodu w Prószkowie oraz Zysława (Czesława) - założyciela linii czeskiej.16

Naturalnie, nie zabrakło w legendzie powinowactwa (poprzez córki) z wszystkimi władcami bliskiego wschodu: cesarzami bizantyjskimi i nawet królami jerozolimskimi.

Jednak zupełnie pewne informacje źródłowe o przedstawicielach tego rodu posiadamy dopiero z przełomu XIII i XIV wieku. W tym okresie górnośląscy Prószkowscy posiadali już liczne majątki w okolicy Opola, dzielili się na dwie linie i pełnili ważne funkcje na dworze książąt opolskich.17 Od drugiej połowy XVI wieku należeli do bardzo wąskiej elity politycznej księstw opolskiego i raciborskiego związanej z dworem cesarskim.18 W 1560 roku wszyscy Prószkowscy otrzymali tytuły czeskich baronów.19 W tym czasie Jerzy IV Prószkowski (zm. 2.02.1584 r.), wybitny dyplomata, poseł cesarski do Polski, Litwy i Moskwy, początkowo komtur komandorii joannitów w Grobnikach koło Głubczyc, po uzyskaniu dyspensy papieskiej, stał się twórcą potęgi rodu: oprócz rodowego Prószkowa, Chrzelic i Białej, Prószkowscy posiadał liczne majątki na Dolnym Śląsku,20 oraz w Czechach i na Morawach: Stare Hrady, Hradec nad Moravicou, Bzenec, Lipnik nad Becvou. Syn - Jan Krzysztof I, oraz wnuk,

16 W g: C alin D o m in ik F ran ciszek : P h o e n ix red iv iv u s in c ly tae B ilin o -P ro sc o v ia e p ro sap io . V ien n ae 1683.

17 L in ia z Z im n ie B e ld a I (zm . p o 1 .09 .1325 r.) ło w c z eg o i d w o rz a n in a (fam u lu s) B o lk a II o p o lsk ieg o . Jeg o syn - B eld o II (zm . po 2 0 .0 4 .1 3 4 5 r.) b y ł k an c le rzem i sęd zią teg o ż k sięc ia . W 1330 r. o trz y m ał z e zw o le n ie n a w y d o b y w an ie z ło ta w sw o ich m ają tk a c h (o b ecn ie w ieś Z ło tn ik i k. O po la).L in ia z P ró szk o w a S to ig n iew a II (S ta n im ira) (zm . ok. 1311 r.) — je g o w n u k , K o n ra d b y ł p o s łe m księc ia W ład y sław a do k ró la po lsk ieg o .

18 N p. Jan V I P ró szk o w sk i (zm . 2 2 .0 9 .1 5 6 4 r.) by ł p o d czaszy m cesa rsk im i s ta ro stą T ren czy n a n a W ęg rzech (S ło w acja ), c z ło n k am i rad y cesarsk ie j by li: W alen tyn I (zm . 2 2 .1 2 .1 5 5 7 r.), J a n V II (zg in ą ł n a w o jn ie 1 7 .10 .1590 r.) i inni.

19 F re ih e rr - dosło w n ie : w o ln y pan , w P o lsce p rzy ję ło się tłu m aczen ie : b aron . S z lach ta ś lą sk a b y ła za lic za n a do sz lach ty czesk iej.

20 G łó w n ie w k s ię s tw ie g ło g o w sk im z m ias tem P rzem k ó w

9

Jerzy Krzysztof I poszli w jego ślady - obaj byli dyplomatami i posłami cesarskimi, a w okresie wojny trzydziestoletniej i tzw. „rebelii” protestanckiej szlachty śląskiej, stali na czele katolickiego stronnictwa cesarskiego na Górnym Śląsku.

Jan Krzysztof I (zm. 19.09.1625 r.) rezydował głównie w Hradcu nad Moravicou, gdzie również został pochowany. Członek rady, oraz komornik cesarski, wielokrotny poseł cesarski do Polski, starosta księstwa głogowskiego a później księstw opolskiego i raciborskiego, z tego drugiego stanowiska musiał ustąpić pod naciskiem szlachty protestanckiej. Bartosz Paprocki dedykował jemu swój „Śtambuch slezsky” oraz umieścił dodatkowo jeszcze drugi rozdział poświęcony Prószkowskim.21 Po jego śmierci majątki i przywództwo szlachty katolickiej na Górnym Śląsku przejął syn - Jerzy Krzysztof I (zm. 12.05.1634 r.). W 1619 roku nawiązał kontakt z dowódcami oddziału Lisowczyków, dla których zorganizował audiencję u cesarza. W okresie zagrożenia Górnego Śląska ze strony wojsk duńskich, został mianowany dowódcą okręgu wojskowego Opola. Miał dwóch synów: Jana Krzysztofa II - poległego pod Wiedniem w 1682 roku i Jerzego Krzysztofa II.

Oprócz dyplomacji, przedstawiciele tego rodu brali udział w licznych wojnach i jak prawie cala ówczesna szlachta, byli po części awanturnikami. Paprocki wymienia w swoim Sztambuchu tych, którzy zginęli na wojnach czy różnych swadach: Łukasz Prószkowski - zginął na wojnie francuskiej, Piotr - zamordowany w Wiedniu, Henryk - zginął na wojnie z Turkami, Jakub - zginął na zamku w Pradze w kłótni z jakimś Hiszpanem na weselu Joachima Szlika (Schlick), wspomniany Jan Krzysztof II zginął pod Wiedniem. Także ostatni przedstawiciel tego rodu - Leopold, zginął w pojedynku z hr. Zedlitzem we Wrocławiu.

Twórca biblioteki - Jerzy Krzysztof II (zm. 15.09.1701 r.), otrzymał bardzo staranne wykształcenie: najpierw studiował filozofię we Wrocławiu, następnie prawo w Lovanium w Belgii. Po studiach, zgodnie z ówczesnym obyczajem podróżował po licznych krajach Europy. Po powrocie, został komornikiem i członkiem rady cesarzy Ferdynanda IV i Leopolda. Był również marszałkiem dworu królowej Polski Eleonory, wdowy po królu Michale Korybucie

21 S stam b u ch S lezsk y w k te re m H o sp o d a r s H o s tem o m n o h y ch w ec e c h S p asy ted ln y ch ro zp ra w e g y P o d E rby a R o d y s ta ro d aw n y ch P an u o w , P a n u o w a R y ty rs tw a K n y ż e ts tw y h o m y ch w S le z y ... W ytiss teno w B m e 1609. (b ra k p ag in ac ji). P rzed m o w a: W y so ce U ro z e n e m u P anu , P an u Jan o w i K ry ssto ffo w i P ru sk o w sk em u z P ruskow a, na P ru sk o w e , C h re licy ch , B y leg , S em icy ch , H rad cy a B zen cy etc. C .G .M . R ad d e y K om o rn y k u , H ey tm an u R n y ż e ts tw i O p p e lsk eh o a R a tib o rk e h o . P an u sw em u m ilo stiw e m u Z d raw y d o b reh o a s tia s tn eh o P an o w an y w e m e od P an a B o h a w in ssu g y .

10

Wiśniowieckim. W 1678 roku uzyskał tytuł czeskiego hrabiego a w 1679 roku dziedziczny tytuł Reichsgrafa (hrabiego Rzeszy) z predykatem „Wysoko i wolno urodzony”.22 Swój reprezentacyjny dom w Opolu przekazał jezuitom opolskim.23 Następnym właścicielem majątków był syn z drugiej żony Jerzego Krzysztofa II - Antoni Krzysztof ( ur. 5.08.1671 - zm. 29.07.1741 r.), tajny radca dworu cesarskiego i wiceprezydent Górnego i Dolnego Śląska, żonaty z Elżbietą Fryderyką hr. von Schaffgotsch, wdową po Adamie Antonim Opalińskim.24 W czasie I Wojny Śląskiej , więziony był przez Prusaków w Prudniku, wkrótce po uwolnieniu zmarł. Jego wnuk - Leopold, był ostatnim przedstawicielem śląskich Prószkowskich. Zginął we Wrocławiu 10.05.1765 roku, jak wyżej wspomniałem, w pojedynku z hr. von Zedlitz.

Córka Jerzego Krzysztofa II, a siostra Antoniego Krzysztofa, Karolina Maksymiliana (zm. 9.09.1734 r.) była drugą żoną Waltera Ksawerego Franciszka księcia von Dietrichstein.25 Ich najstarszy syn - Karol Maksymilian Filip Franciszek Ksawery (zm. 14.10.1784 r.) książę von Dietrichstein zu Nikolsburg,26 rycerz Orderu Złotego Runa, tajny radca i marszałek dworu cesarskiego, po tragicznej śmierci swojego kuzyna, Leopolda hr. Prószkowskiego, otrzymał w spadku wszystkie górnośląskie majątki Prószkowskich i uzyskał przywilej cesarski dodania do swojego herbu i nazwiska - herb i nazwisko matki: „Fürst von Dietrichstein zu Nikolsburg Graf von Proskau”27 W skrócie posługiwał się nazwiskiem „Fürst von Dietrichstein- Proskau”. Jego młodszy syn — Karol Jan, postanowił pozbyć się majątków leżących od czasów wojen śląskich poza granicami państwa Habsburgów i w 1782 roku sprzedał Prószków za 400 tysięcy talarów królowi pruskiemu. Pieniądze te zostały ulokowane jako fideikomis finansowy Zidlachovice.28

W połowie XVIII wieku w Prószkowie istniała jedna z najstarszych na Górnym Śląsku manufaktur porcelany, jej wyroby stanowią niezwykłą rzadkość

22 H o n o ro w y ty tu ł u z u p e łn ia jący n azw isk o : „H o ch - u n d W o h lg eb o ren ”

23 O b ecn ie M uzeum Ś ląska O p o lsk ieg o .

2 4 A d am A n to n i O p aliń sk i z B n in a - s ta ro sta w a łe ck i, p o se ł n a se jm w alny , z m arł m ło d o b ez po to m k ó w .

25 R ó d D ie tr ich s te in n a leża ł do n a jw y ższe j a ry s to k rac ji czesk ie j

26 M ik u lo v n a M o raw ach .

27 K siążę D ie tr ich s te in z M ik u lo v a h rab ia z P ró szk o w a.

28 F id e ik o m isy f in an so w e p o w sta w a ły od p o ło w y X V III w.: m a ją te k sp rzed aw an o , a u zy sk an e p ien iąd ze lo k o w an o w banku . N ie w o ln o ich by ło ru szać , a w y k o rz y s ty w a n o ty lk o o d se tk i. T ego ro d za ju fid e ik o m isy n o siły w zasad z ie n a z w y sp rzed an y ch m ie jsco w o śc i. W tym w y p a d k u D ie tr ich s te in o w ie -P ro sk a u zm ien ili n azw ę f id e ik o m isu z P ró szk o w a n a Ż id lach o v ice .

11

kolekcjonerską i osiągają na aukcjach europejskich bardzo wysokie ceny. Po przejęciu Prószkowa przez króla pruskiego, w zamku Prószkowskich utworzona została pierwsza na Śląsku wyższa uczelnia rolnicza - Akademia Rolnicza (pomologiczna), przeniesiona później do Wrocławia. Pozostałości po akademii, między innymi ogród botaniczny, zachowały się do czasów obecnych. W zamku zaś znajduje się zakład dla psychicznie chorych.

12

BIBLIOTEKA

HISTORIAOmawiana biblioteka Prószkowskich powstała w drugiej połowie XVII

wieku.Z pewnością również wcześniej, Prószkowscy posiadali jakiś księgozbiór,

jednak uległ on zniszczeniu w okresie wojny trzydziestoletniej.29 W inwentarzu zanotowano zaledwie około 40 tytułów książek wydanych w XVI wieku. Najstarsze książki pochodzą z lat 1511 i 1519,30 a wydanych w pierwszej połowie XVII wieku notujemy już około 100 pozycji. Istnieją, nie w pełni potwierdzone informacje, że jakieś książki przywiozła z sobą z Ujazdu koło Strzelec Opolskich Anna Julianna Kochcicka31 - żona Jerzego Krzysztofa I Prószkowskiego (zm. 1634 r.). Być może, dały one początek późniejszej bibliotece Prószkowskich.

Za faktycznego twórcę istniejącej biblioteki należy uznać Jerzego Krzysztofa II (zm.1701 r.). Jego syn - Antoni Krzysztof (zm. 1741 r.) wprawdzie kupował nadal książki, ale nie przykładał już takiej staranności o bibliotekę.32

Na przełomie XVII i XVIII wieku biblioteka była bardzo skromna, liczyła zaledwie niewiele ponad 1.550 tytułów, można więc raczej mówić o księgozbiorze podręcznym a nie o bibliotece, chociaż zatrudniano bibliotekarza a książki posiadały ekslibrisy. Nie była to jedyna biblioteka Prószkowskich, księgozbiory posiadali również w innych swoich rezydencjach: Hradcu, Biskovicach czy Bzencu.33

Wspomniany Jerzy Krzysztof II w 1696 roku sporządził testament w którym majątki Pruszkowa i sąsiednich Chrzelic, za zgodą cesarza

29 B rak je s t in fo rm acji o ska li z n isz c z eń ich m a ją tk ó w a le P ró szk o w sc y b y li zw o le n n ik a m i cesa rz a i o b o zu ka to lick ieg o , w ięc z p ew n o śc ią ich m ają tk i b y ły sz cz e g ó ln ie n a ra ż o n e n a zn isz c z en ia p rzez w o jsk a d u ń sk ie i szw edzk ie . Z am ek w P ró szk o w ie sp a lo n y zo s ta ł w 1644 ro k u i o d b u d o w a n y d o p iero w 1683 ro k u . D la teg o p rzy ją łem ja k o sw o jeg o ro d za ju „g ra n ic ę ” w h isto rii tej b ib lio tek i 1648 ro k — zak o ń cz e n ie w ojny .

30 O b ie w y d an e w Lyonie: k. 65 n r 1: S ex tu s L ib e r D e c re ta ru m C o n s titu tio n e s C le m e n tin a ... L u g d u n i 1511; k. 56 n r 32 M .T . C ice ro D e P h ilo so p h ia t. 2 L u g d u n i 1519.

31 A n n a Ju lian n a by ła có rk ą M ik o ła ja K o ch c ick ieg o (k a to lik a ) , w ła śc ic ie la U jazd u , s ta ro sty k s ię s tw a n y sk ieg o . K o ch c iccy byli znan i ze sw o ich za in te re so w a ń b ib lio filsk ich . M ik o ła j p o s iad a ł b ib lio tek ę w U je ź d z ie , k s iążk i ro zd a ł sąsiedn im parafiom .

32 W sp o rząd zo n y m in w en ta rzu z ap isan o , że od 1698 ro k u n ie w p isy w a n o do n ieg o k s ią ż e k (193 ty tu ły ).

33 W lite ra tu rze w y m ien ia się 6 -ty s ięczn y k s ię g o z b ió r P ró szk o w sk ich . Z ob . H an d b u ch D e u tsch e r H is to risc h e r B u ch stän d e in E uropa . B d 2 T sch ech isch e R ep u b lik h as ło „ M ik u lo v ” . H ild esh e im -Z u ric h -N e w Y ork 1997.

13

przekształcił w majorat.34 Antoni Krzysztof, przystępując do realizacji testamentu ojca i organizując majorat, musiał sporządzić urbarz - bardzo dokładną inwentaryzację majątku wraz z jego wyceną i wykazem dochodów. Inwentarz biblioteki znalazł się w sporządzonym w 1704 roku spisie majątku ruchomego zamku prószkowskiego.35

Ostatni Prószkowscy rzadko bywali w swojej rodowej miejscowości i w następnych latach biblioteka nie była uzupełniana. Prawdopodobnie przygotowując majorat do sprzedaży, w 1764 roku sporządzono ponownie urbarz.36 W przypadku inwentarza biblioteki został on skopionowany z urbarza z 1704 roku.37 Po niespodziewanej śmierci Leopolda hr. Prószkowskiego w 1769 roku, Prószków odziedziczył jego kuzyn Karol Maksymilian książę von Dietrichstein-Proskau.

On albo jego syn — Karol Jan, przeniósł księgozbiór do swoich majątków na Morawach, gdzie został podzielony pomiędzy kilka ich siedzib i włączony do istniejących tam bibliotek. Część znalazła się w główniej rezydencji Dietrichsteinów - Mikulovie. Na początku XIX wieku przy scalaniu w całość bardzo licznych, różnych nabytych księgozbiorów, przeprowadzono selekcję książek i zbędne, w tym część zbiorów Prószkowskich, sprzedano w latach 30-tych na aukcjach w Wiedniu. W 1945 roku zamek wraz z zawartością spalił się, tak, że ze znajdujących się tam zbiorów (oprócz archiwum) Prószkowskich prawie nic nie zostało. Większość książek z bibliotek Prószkowskich, jeszcze za ich życia, trafiła do zamku w Lipniku nad Becvou. Znalazły się tu książki nie tylko z biblioteki prószkowskiej ale również z bibliotek z Hradca nad Moravicou, Boskovic i Bzenca. Do dzisiejszych czasów księgozbiór Prószkowskich stanowi podstawę historycznych zbiorów biblioteki zamkowej w Lipniku. Część z nich posiada ekslibrisy Jana Krzysztofa i Jerzego Krzysztofa Prószkowskich. Jakieś książki z tych bibliotek znajdują się również na zamku w Domażlicach.38

Księgozbiór biblioteki w Prószkowie był wielojęzyczny. Najwięcej, naturalnie, było książek drukowanych w języki łacińskim i niemieckim,

34 M ajo ra t ( fid e ik o m is) - z e sp ó ł m a ją tk ó w n iep o d z ie ln y c h i n iesp rzed ażn y ch d z ia ła ją c y c h n a po d staw ie sp ec ja ln eg o sta tu tu , w P o lsce z w a n y „ o rd y n a c ją ” . K ażd o razo w y w łaśc ic ie l p o s ia d a ł ty tu ł „o rd y n a ta” (M ajo ra tsh err).

35 ’’M ajo ra ts In v en ta riu m V id im a tu m D e r H e rrsch a ffi P ro sk au u n d C h rze litz de A n n o 1704.”( M o rav sk y A rch iv Z em sk y B rno)

36 B yć m oże , ju ż w ted y p rz y g o to w y w a n o m ają tk i do sprzedaży .

37 N a w e t z z a ch o w a n ie m u k ład u stro n . W ty m c zas ie w ła śc ic ie lem m ają tk u b y ł L eo p o ld lir. P ró szk o w sk i i n ic n ie w sk azy w a ło , że ród w y m rze (zg in ą ł w p o jed y n k u ).

14

następnie, wg ilości - w języku francuskim i włoskim, dalej - w języku hiszpańskim i flamandzkim a także po kilka książek w języku czeskim, polskim i angielskim. Podobnie jak w innych bibliotekach tego okresu, podzielony był na osiem działów, zaś w ramach działów — według formatów: folio, czwórka (quarto), ósemka (octavo) i dwunastka (duodécimo).39

DZIAŁY KSIĘGOZBIORU

1. Książki historyczne, polityczne, geograficzne (Libri historici, politici, geographici)Dział ten liczył ponad połowę biblioteki (ok. 58 % zbiorów) i odzwierciedlał zainteresowania polityczne właścicieli biblioteki. Druga połowa XVII wieku jest to okres ostrej walki o dominację w Europie pomiędzy państwem Habsburgów a Francją. Odbiciem tego jest zestaw literatury poświęconej Francji.Prószkowskich jako dyplomatów i urzędników dworu cesarskiego, interesowało wszystko co dotyczyło tego państwa: obok poważnej literatury politologicznej i historycznej, znajdziemy tu rzadkie, luksusowe wydania „ad usum Delphini”,40 a także anonimowe paszkwile na królów francuskich oraz erotyczne - obsceniczne, powieści francuskie, często podobnie jak paszkwile, anonimowe i z fałszywym adresem wydawniczym,41 znalazły się tam również przepowiednie Nostradamusa.42Drugim przedmiotem zainteresowania Prószkowskich był bliski i daleki wschód. Imponujący jest zestaw pozycji w ich bibliotece. Oprócz, co

38 W ykaz ź ró d e ł o raz o b szern ą lite ra tu rę dot. h is to rii ty ch b ib lio te k (M iku lov , L ip n ik , B z e n e c itp .) zob . cyt. w yżej H an d b u ch D e u tsch e r H is to risch e r B u c h s tà n d e ... B d 2 , o raz Z e m ec k a k n ih o v n a L ip n ik n ad B ecv o u /w :/ M isce llan ea od d è len i ru k o p iso u a v z acn y ch tisk û N aro d n i k n ih o v n y C R . N r 7 /2 :1 9 9 0 s. 78 -9 4

39 S tary sposób o k reślan ia w ie lk o śc i k s iążk i w g ilo śc i k a rt (z ło ż e ń ) z je d n e g o a rk u sz a p a p ie ru , o z n aczan e ró w n ież cy fram i: fo lio ; czw ó rk a (q u arto ) - a rk u sz z ło ż o n y d w a razy , 4 k a rty (fo rm a t w sp ó łc ze sn y p a p ie ru A 4); ósem k a (o ctav o ) - a rk u sz z ło żo n y 4 razy, o s iem k a rt (p rz e c ię tn a w sp ó łc ze sn a k siążk a , fo rm a t p a p ie ru A 5 ). D o dw u n astk i (d u o d éc im o , za liczo n o tu w szy s tk ie m ałe fo rm a ty książek .

40 D e lfin — ty tu ł k ażd o razo w eg o n as tęp cy tro n u fran cu sk ieg o . „ L ib ri ad u su m D e lp h in i” — k s ią ż k i p rze z n a c z o n e do u ży tk u (p o d ręczn ik i) n astęp cy tro n u . B ard zo rza d k ie w tej c zęśc i E u ro p y lu k su so w a w y d an ia . W b ib lio te c e zn a jd o w ało się aż 5 ty tu łó w (q u arto poz. 2-6 ). B y ły to j e d n o c z e śn ie k s ią ż k i m o cn o o ce n zu ro w an e o b y cza jo w o . D latego w ep o ce O św iecen ia i R ew o lu c ji F ran cu sk ie j zacz ę to p o g a rd liw ie , czy z ło ś liw ie , n azy w ać tak w sz y s tk ie w y d an ia o cen zu ro w an y ch k siążek d la d z iec i (np . G u liw e ra czy R o b in so n C rusoe).

41 P o cząw szy od D e k a m ero n a (o ctav o p o z . 5), ró żn e g o ro d za ju „ p o ra d n ik i” m iło sn e , aż do in stru k c ji d la k u rtyzan . W szy stk ie b y ły m ałeg o fo rm atu (d u o d éc im o ) np . poz . 2 9 , 34 , 137, 2 1 3 -2 1 5 , 225 .

42 O ctavo poz. 133.

15

zrozumiałe, opisów Turcji, znajdziemy tu opisy krajów, sprawozdania z podróży, poselstw, czy działalności kompanii handlowych i misji jezuickich Chin, Japonii, Zachodnich i Wschodnich Indii (Indie i Indonezja), Siamu (Tajlandia) i Cejlonu (Sri Lanka), Afryki, Ameryki środkowej i Brazylii a także podróże do Moskwy i Persji (Iran) oraz opisy krajów tatarskich.43 W dziale tym znajdują się również dzieła renomowanych wydawnictw: monumentalny 11-tomowy „Atlas Maior”44 czy 19-tomowe „Theatri Europaei”.45 Nie zabrakło również wydawnictw Elzewirów z Lejdy, w tym „Małych Republik”.46

2. Książki medyczne i fizyczne (Libri medici et physici)Dział liczący zaledwie 110 książek, ma nazwę nieco mylącą. Większość pozycji dotyczy tzw. historii naturalnej — nauk przyrodniczych, jak np. Mundus subterraneus (Świat podziemny), Vogelbuch (Księga ptaków), Fischbuch (Księga ryb) czy Thtirbuch (Księga zwierząt).47 Umieszczono tu również książki dotyczące hodowli koni i gospodarstwa domowego (poradniki gospodarstwa domowego, książki kucharskie a nawet destylacji spirytusu),48 alchemii i magii.49 Nie zabrakło naturalnie „Pharmacopei” Galena i dzieła Paracelsiusa.50Książki medyczne dotyczyły głównie chirurgii, oraz liczne domowe poradniki medyczne.

3. Książki matematyczne, mechaniki, taktyki (fortyfikacji) i innych sztuk (Libri mathematici, tactici, aliarumque artium)W dziale tym znalazły się głównie książki z zakresu inżynierii wojskowej oraz architektury. Z ciekawszych pozycji należy wymienić podręcznik

4 3 N p. F o lio poz. 2 6 , 6 1 , 87 , 105-108, 110, 113; q u arto poz. 1; o c tav o poz. 4 3 , 56, 141, 145; d u o d éc im o poz. 2 4 9 , 25 0 , 251 -2 5 2 .

4 4 W y d an y w 1662 r. w A m ste rd a m ie p rze z W ilh e lm a B leau . F o lio poz. 1-11.

45 „T h ea tri E u ro p ae i p a rs 1-11” F ra n k fu rt 1662-1682 . F o lio p o z . 71-84 .

4 6 N a jb a rd z ie j zn a n e i c e n io n e w y d aw n ic tw o w E u ro p ie w X V II w. „ M ałe R e p u b lik i” - n iew ie lk ie k s iążeczk i (w ie lk o śc i p aczk i p a p ie ro só w ), stąd p o w sz e c h n ie w lite ra tu rze p rzy ję ta n azw a, p o św ięco n e h isto rii p o sz cz e g ó ln y ch krajów . D u o d é c im o p o z . 24 1 -2 5 3 .

4 7 F o lio p o z . 1-2.

48 F o lio poz . 5, 7, 12, 14, 15, 18-19, 24 , 26 , 27; q u a rto poz. 13, 14-15; o c tav o poz. 1, 3, 12, 15, 26 , 23 itp.

4 9 O c tav o poz. 13, 14, 18.

50 K la u d iu sz G a len u s (zm . ok. 2 00 r.) rzy m sk i lek a rz , uczony . Jeg o dz ie ła s tan o w iły p o d s taw y m ed y cy n y aż do X V II w. F ilip P a race lsu s (zm . 1541 r.) tw ó rca n o w o ży tn e j m edycyny . F o lio poz. 6, 20; q u arto poz. 24; oc tavo p o z . 7.

16

budownictwa wodnego (stawy, groble itp.),51 pierwsze wydanie znanego w całej Europie polskiego autora Kazimierza Siemienowicza „Ars Magna Artileria”52, również znany podręcznik budowy kopalń Agricoli53 i podręcznik optyki.54Umieszczono w dziale tym również wielkie, 7-tomowe dzieło, o tureckiej muzyce i instrumentach muzycznych.55 Prawdopodobnie muzyka ta odgrywała dużą rolę w sztuce wojennej. Znajdowały się tu również dzieła astronomiczne,56 podręcznik budowy zegarów słonecznych,57 oraz wiele dzieł dotyczących arytmetyki i geometrii.

4. Książki filozoficzne, filologiczne, różne (Libri philosophici, philologici, miscellanei)Książki z tej dziedziny nie cieszyły się większym zainteresowaniem ich właścicieli. Znajdowały się tu zaledwie 92 pozycje i to w znacznej części, wydaje się, były to programy przedstawień teatralnych i oper z Wiednia i Wenecji.Z poważniejszych pozycji należy wymienić kilka dzieł autorów klasycznych: Seneki, Cycerona i Owidiusza58 i kilka pozycji autorów współczesnych. Znajdowały się tu również dwa słowniki: popularny, 8-języczny słownik Calepina59 oraz etymologiczny (jakiego języka?)60 a także podręcznik wychowania dzieci.61

5. Książki teologiczne (Libri theologici);Podobnie mały, mający zaledwie 82 tytuły, był dział teologiczny. Pierwsze miejsca zajmują biblie: Biblia Bohemica z 1556 roku i Biblia Sacra, wydanie

51 F o lio poz. 11

52 Fo lio poz. 22

53 Fo lio poz. 37

54 Q u arto poz. 3

55 Q u arto poz. 15-21.

56 Q u arto poz. 27, 29.

57 Q u arto poz. 39.

58 Q u arto poz. 2; o c tav o poz. 1-5, 6 , 12.

59 F o lio poz. 12-13.

60 D u o d ec im o poz. 17.

6 ! O c ta v o p o z . 16.

17

Norymberskie z 1530 roku.62 Znajdują się tu również późniejsze wydania biblii i komentarze, postylle, a także różnego rodzaju rozmyślania. Z innych wydań należy wymienić „Historię żydów” historyka rzymskiego Józefa Flawiusza.63 Znalazło się tu również kilka modlitewników i opisów miejsc kultu, m.in. Barda na Dolnym Śląsku, Ołomuńca na Morawach i Zell w Austrii,64 oraz również dzieło o koranie.65

6. Książki prawnicze. Prawa kanonicznego, cywilnego i publicznego (Libri iuridici. Iuris canonici, civilis et publici);Był to drugi, co do wielkości, dział w bibliotece. Znalazły się w nim współcześnie wydawane dzieła dotyczące wszystkich rodzajów prawa: począwszy od prawa rzymskiego, saskiego, miejskiego i kanonicznego aż do szczegółowych przepisów prawnych. Były tam dzieła dotyczące prawa morawskiego i czeskiego,66 a także podstawy prawne funkcjonowania fideikomisów (majoratów) rodowych.67

7. Pojedyncze rysunki przestrzeni (Figurae Aeri incisae)Znajdowało się w tym dziale zaledwie 19 pozycji zarówno książkowych (albumy) jak i pojedyncze grafiki. Były to ilustracje do zarówno Starego jak i Nowego Testamentu i życia Rodziny św. Pojedyncze grafiki widoków z Francji,68 dwa albumy ilustracji do Metamorfoz Owidiusza69

8. Rękopisy (Libri manuscripti).W dziale tym znalazło się 27 rękopisów różniej treści: przede wszystkim Sztambuch Prószkowskich w czerwonej luksusowej oprawie ze srebrnymi okuciami,70 traktat o tajnej sztuce rządzenia,71 sprawozdanie ambasadora hiszpańskiego z Wenecji i przedstawiciela zakonu joannitów w Turcji oraz

62 F o lio p o z . 1,2. N ie je s t to je d n a k p ie rw sz e w y d an ie B ib lii czesk ie j (I w y d an ie u k aza ło się w 1529 r.).

63 F o lio poz. 8.

64 Q u arto poz. 8, 14. O c tav o p o z . 7, 17.

65 D u o d é c im o poz . 6.

66 Q u arto poz. 3 4 , 35.

67 Q u arto poz. 12

68 Poz. 7

69 Poz. 11, 18.

70 N B (n o ta b e n e - d o d a tk o w o ) - n a k o ń c u w y k azu . P o ję c ie „S z ta m b u c h ” w ty m czasie b y ło w ie loznaczne :m ó g ł to b y ć p a m ię tn ik , k ro n ik a ro d z in n a lu b g en ea lo g ia rodu . T u p ra w d o p o d o b n ie b y ła to k ro n ik a rodzinna.Jeże li s z ta m b u ch ten g d z ie ś się z a ch o w ał, s tan o w i cen n e ź ró d ło do h isto rii rodu.

71 P oz. 2.

18

dokumenty zakonu joannitów w Jerozolimie,72 cesarskie dokumenty i instrukcje w sprawie władz Moraw, oraz stare i nowe statuty ziemskie tej prowincji.73 Znalazły się tu również książki (pamiętniki ?) poszczególnych przedstawicieli rodu: Jana Krzysztofa, Jana Krzysztofa Ferdynanda, pisma (dokumenty) cesarza Maksymiliana II dotyczące Prószkowskich,74 liczne rękopisy szkolne, a także śpiewnik i arabska księga pisana złotem.75

UzupełnieniaKomisja spisująca księgozbiór, znalazła 173 pozycje nie włączone (nie

skatalogowane) do biblioteki, prawdopodobnie od 1697 roku,76 ale już w 1702 roku zainwentaryzowane.

Wśród książek tych znajdowało się monumentalne dzieło Samuela Puffendorffa - bogato ilustrowana, wielotomowa historia wojny trzydziestoletniej (poz. 28),77 zbiór luźnych map i małych miedziorytów (poz. 54), liczne atlasy i mapy, książki z zakresu prawa a także medycyny i weterynarii, wielki słownik sztuk i nauk w 4 tomach (poz. 96), oraz książki religijne i polityczne.

Polonica.W inwentarzu komisja podawała często bardzo skrócony i zmieniony tytuł książki, dlatego trudno jest niektóre pozycje zidentyfikować.

Książki historyczne, polityczne i geograficzneK. 18v poz. 103Pistorius Joannes: Polonicae Historiae Corpus... Basileae (1582)(Estr. t. XXIV s. 332-335)

72 Poz. 4 , 5, 11.

73 Poz. 7, 9.

74 Poz. 2 1 ,2 3 ,2 4 .

75 Poz. 25 , 20.

76 W ykaz ten o tw iera k a len d a rz h is to ry cz n y n a 1697 rok.

77 Z ad n o tac ją , że d w a to m y zn a jd u ją s ię w d o m u lub w b ib lio te c e z iem sk ie j. J e s t to p o śre d n i d o w ó d , św iad czący o istn ien iu b ib lio tek i p rzy u rzę d z ie z iem sk im .

19

K. 20 poz. 50Kochowski Wespazjan: Annalium Poloniae Ab obitu Vladislai IV ... Cracoviae1683.(Estr. t. XIX s. 377)

K. 21 poz. 72Mylius Arnold: Principum Regum Polonorum Imagines... Coloniae Agrippinae 1594. Książka dedykowana Jerzemu Radziwiłłowi.(Estr. t. XXII s. 654)

K. 21 poz. 175Kordecki Augustyn: Nova Gigantomachia... Cracoviae 1655. I wydanie opisu obrony Częstochowy.(Estr. T. XX s. 87)

K. 22 poz. 12Fredro Andrzej Maksymilian: Militarium seu Axiomatum belli... Amstelodami1668.(Estr. t. XVI s. 308)

K. 22v poz. 21Historia delle Guerre Civili de Polonia di don Alberto Rimina . Venetia 1671. (Estr. - nie znaleziono)

K. 23 poz. 26Jan Dymitr Solikowski: Commentarius brevis rerum polonicarum... Dantisci 1647.(Estr. t. XXIX s. 41)

K. 24 poz. 54Des von den frantzosen nach mit Nollig Curirte Kranika Pohlen 1692 ?(Estr. - nie znaleziono)

20

K. 24 poz. 57Polnischer Königstam, oder beschreibung dess Gross herzogs Littauischen geschlecte. Nürnberg.Prawdopodobnie jest to notowane przez Estreichera dzieło (inne wydanie ?): Königs-Stämmen oder Beschreibung des Gross-Herzoglichen Geschlechts... bmw, brw (1669).(Estr. t. XIX s. 391)

K. 26v poz. 119Husanes de Gemlabburbis Gemlabburbitski: Consilium, quod pro redintegrado Polonorum Regno.. . bmw brw.(Estr. t. XVIII s. 320)

K. 29v poz. 91Hartknoch Christoph Johannes: Respublica polonica duobus libris illustrate... Jena 1678.Jest to pierwsze wydanie, kilkakrotnie wydawanego, bardzo znanego w tym okresie dzieła Hartknocha.(Estr. t. XVIII s. 47)

K. 34 poz. 82Sandrat Jakub: Des Königreichs Pohlen Lands- Staats... Sulzbach 1687.(Estr. t. XXVII s. 68)

K. 36v poz. 181Meiesander Johann: Schau-Platz polnischer Tapfferkeit... Sulzbach 1687.Jest to trzecie wydanie (dwa pierwsze - Norymberga). Estreicher podaje rok wydania 1688.(Estr. t. XXII s. 275-276)

K. 36v poz. 182Lebens beschreibung Casimiri Königs in Pohlen. Nürnberg 1680.(Estr. - nie znaleziono)

21

K. 37 poz. 192Der polnischen Nation politische Staats Maximen. 1670.Prawdopodobnie są to maksymy Andrzeja Maksymiliana Fredry.(Estr. - nie znaleziono)

K. 38v poz. 239Fredro Andrzej Maksymilian: Monita politico-moralia... (Frankfurt) 1679.Jest to czwarte (poprzednie - Gdańsk) z wielu wydań tego dzieła.(Estr. t. XVI s. 309)

K. 40 poz. 293I.H.S. Beschreibung des Konigsreichs Pohlen, Podolien, Ukraine. Nürnberg1672.(Estr. - nie znaleziono)

K. 40v poz. 353Mothius J.: De Scopo Reipubl. Polonicae et domo Austriaca... Hamburg 1665. (Estr. t. XXII s. 599)

K. 40v poz. 355Troester Jan: Polnisches Adler-Nest... Nürnberg 1666.(Estr. t. XXXI s. 330)

K. 50v poz. 22Siemienowicz Kazimierz: Artis Magnae Artilleriae... Amsterdam 1650.I wydanie dzieła tłumaczonego również na jęz. niemiecki, francuski, angielski i holenderski.(Estr. t. XXVIII s. 24)

K. 60 poz. 9Wolff Fryderyk Kazimierz: Stella in Oriente. Hoc est Voluntas Dei... Varsaviae1685.(Estr. t. XXXIII s. 265)

22

K. 60v poz. 12Nieszporkowicz Ambroży: Analecta mensae Reginalis, seu Historia imagines odigitriae Divae Virginis... Cracoviae 1681.(Estr. t.XXIII s. 134)

K. 62v poz. 19Goldonowski Andrzej: Ursprung, Translation und Wunderzeichen... Wien 1648. (Estr. t. XVII s. 216)

K. 64v poz. 19Fasciculus congregationis B. Mariae Virginis. Varsaviae 1647.(Estr. - brak, są wydania z 1662 i 1688 r.)

K. 64v poz. 26Organum pietatis, continens septem psalmos poenitentiales... Cracoviae 1666. (Estr. t. XXIII s. 422)

UzupełnienieK. 75 poz. 8Des Polnische Staats Prothocoll... (Frankfurt) 1698.(Estr. t. XXIX s. 149)

K. 77 poz. 83Polnische Staats-Wahl. 1697.(Estr. t. XXIV s. 455)

K. 77 poz. 84Diarium des Printzen Conti Schiffart nach Pohlen.Prawdopodobnie jest to: Das Contysche Diarium, oder des Printzens Conty fronsüchtige Schifffahrt nach Pohlen... Dantzig 1697.(Estr. t. XIV s. 391)

K. 78v poz. 151Relation Historique de la Pologne.Pozycja niemożliwa do identyfikacji — relacji w jęz. francuskim było kilkanaście.

23

SilesiacaKsiążek tematycznie związanych ze Śląskiem (nie licząc wydanych na

Śląsku), było zaledwie około 20 pozycji. Znajduje się tu wymienionyanonimowo, opis Czech, Moraw i Śląska Marcina Zeillera (k. 19v poz. 121),78 Sztambuch Śląski Bartosza Paprockiego (k. 20 poz. 140)79 i żywoty biskupów wrocławskich (k. 20v poz. 157).80 Naturalnie, nie mogło zabraknąć Dominika Caliny historii rodu Prószkowskich (k. 20v poz. 159).81 Również w dziale historycznym i politycznym znalazł się poemat Arminius jednegoz najwybitniejszych ówczesnych poetów śląskich, Daniela Kaspra von Lohenstein (k. 22 poz. 9-10, k. 55 poz. 22).82 W tym dziale znalazła się Nowa Kronika Śląska Efraima Ignacego Naso (k. 25 poz. 77),83 oraz wydana w Grenoble, historia Wacława Euzebiusza von Lobkowitz - księcia żagańskiego (k. 25v poz. 90).84

W dziale medycyny znalazł się opis zdroju w Lądku (k. 47 poz. 29),85 zaśw dziale matematyki i inżynierii, podręcznik księcia Sylwiusza NimrodaWürtemberskiego z Oleśnicy poświęcony „sztuce ognia” (artylerii) (k. 50v poz. 33).86 W dziale filozofii i filologii umieszczono panegiryk wspomnianego Daniela Kaspra von Lohenstein dedykowany księciu Jerzemu Wilhelmowi brzeskiemu (k. 55 poz. I).87

W dziale teologii znalazły się przede wszystkim dwa opisy śląskich miejsc pielgrzymkowych, Barda i Kłodzka: Bogusława Alojzego Balbinusa - Diva Wartensis i ta sama książka tłumaczona na jęz. niemiecki przez Ferdynanda Augusta Tauera (k. 60 poz. 8; k. 60v poz. 14)88 oraz Jana Millera

78 Z e ille r M artin : T o p o g rap h ia B o h e m ia e M o ra v ia e e t S ile s ia e ... F ran k fu rt a. M en 1650.

79 S stam b u ch S le z sk y ... B rn o 1609.

80 F a m a e t p o s th u m a V irtu tis e t h o n o ris E p isco p o ru m V ra tis lav ien siu m . V ra tis lav iae 1665.

81 D o m in ic i F ran cisc i C alin : P h o en ix R e d iv id u s ... V iennae 1683.

82 D a n ie l K a sp e r v o n L o h en ste in : A rm in iu s .. . t. 1-2. L e ip z ig 1689.

83 E p h ra im Ig n atiu s N a so n is P ro d ro m i N o v a ru m C h ro n ica ru m S ilesiae . V ra tis lav iae 1665.

8 4 R e la tio T ro jan i B a c c a lin ie r P a rm asso de P ra ec ip itio W enceslai D u c is S agan. G ra tian o p o li 1675.

85 G u a lte r A m b ro sy W oeter: B e sc h re ib u n g d es L a n d e c k e r B aades. B reslau .

86 H e rz o g S y lv y zu W ü rtem b erg u nd O e lss: N e ü e a rten v o n K ü n stlich en feüer W ercken. O elss 1657

87 D an ie l C a sp a r v o n L o h en ste in : L o b sc h rifft H e r tz o g G eo rg W ilhe lm zu B rieg . B rieg 1676.

88 B o h u sla i A lo y sy B alb in i: D iv a W artensis . P rag ae 1655; B ohusla i A lo y sy B alb in i: D iva W artensis , d eu tsch v e rtirt d u rch ferd . A u g u s t T auerin v o n L in d en th a l. P rag ae 1657.

24

historia NMP Kłodzkiej (k. 60 poz. 10).89 Inwentarz w dziale tym wymienia dwa egzemplarze, z wielu względów, interesującej książki pod różnymi tytułami: statuty bractwa Matki Boskiej kolegiaty opolskiej wydane prawdopodobnie przez Chrystiana Jacobi w Brzegu w 1691 roku (k. 64 poz. 1, 8).90 Drukarnia wydawała wyłącznie książki ewangelickie (w tym dużo poloników). Oprócz omawianych tu statutów, znana jest tylko jedna książka katolicka wydana przez tą drukarnię.91

W dziale książek prawniczych znalazły się przywileje ziemskie księstwa głogowskiego wydane przez Adreasa Gryphiusa (k. 66v poz. 64),92 zaś wśród rysunków i grafik umieszczono niezbyt jasny opis grafiki Jana Józefa hr. Herbersteina (k. 72v poz. 9).93

W uzupełnieniu spisanym przez komisję inwentaryzacyjną znalazły się niemożliwe do identyfikacji książki o godle śląskim (?) (k. 76v poz. 63) i informator o źródłach cieplnych w Lądku (k. 77 poz. 81).

STATYSTYKAKsiążek znajdujących się w poszczególnych działach razem 1393 egz. Komisja znalazła nie włączonych do biblioteki 173 egz.

Według działów i formatów:1. Libri historici, politici, geographici

Folio - 176 egz.Quarto - 135Octavo - 145 “Duodécimo - 363 “

Ogółem 1566 egz.

Razem 819 egz. (58,5 % całości)

89 Jo h an n M ille rs H is to ria B eatiss. V irg in is G lacen sis . G la tz 1690

90 S ta tu ten P riv ileg ien u n d In d u lg en tien b rü d ersc h a fft des h ey l. F rau le ich n am s b ey d e r C o le g ia t in O ppeln . B rieg 1691 (poz. 1); R eg e ln d er b rü d ersw c h a fft des h ey l. F ra u le ich e n zo O p p eln . B rieg 1691. (poz. 8).

91 S ta tu ty b rac tw a św. Jó zefa p rzy k o śc ie le cy s te rsó w w Je m ie ln ic y (egz. W B P O p o le - R o g ó w O p.)

92 A ndr. G ry p h y L an d es P riv ileg ia des G lo g a v isse n fu rs ten th u m b s. G lo g a u 1653.

93 Jo an Jo sep h i C o m itis d e H erb e rs te in A rch ita la ss i (? ) M a lth e n sis e t P o n tif icy , fac ta h e ro ic o c o e lo E xpressa . (Ś m ie rć Ja n a Jó z efa hr. H erb e rs te in .A rc h ita la s s i” - fu n k c ja w za k o n ie m a ltań sk ieg o ).

25

2. Libri medici et physici Folio - 27 egz.Quarto - 29 “Octavo - 30 “Duodecimo - 24 “

Razem 110 egz. (7,8 % całości)

3. Libri mathematici, mechanici taciti (tactici), aliarumque atrium Folio 37 egz.Quarto 40 “Octavo 15 “Duodecimo 16 “

Razem 108 egz. (7,7 % całości)

4. Libri philosophici, philologici, miscellanei Folio - 13 egz.Quarto - 19 “Octavo - 24 “Duodecimo - 36 “

Razem

5. Libri theologici Folio Quarto OctavoDuodecimo -

92 egz.

8 egz.25 “

24 66

27 66

Razem 84 egz. (6,0 % całości)

26

6. Libri iuridici. Iuris canonici, civilis et publiciFolioQuartoOctavoDuodécimo -

72 egz. 37 “ 12 “ 13 “

Razem 134 egz. (9,6 % całości)

7. Figurae Aeri incisae8. Libri manuscripti

19 egz. 27 egz.

( 1,4 % całości) ( 2,0 % całości)

Razem wszystkie działy + książki dodatkowe

1393 egz. 173 „

Ogółem 1566 egz.

Polonica 31 tytułówSilesiaca 18 tytułów

NAZWY ŁACIŃSKIE MIAST - WYBÓR

Amstelodami /Amstelod./ - Amsterdam Argentoratum /Argent./ - Strassburg Augusta Trebicorum /Aug. Treb./ - Strassbug Augusta Vindelicorum /Aug. Vind./ - Augsburg Brestia /Brescia/ - BrestColonia Agrippina /Col. Agrip./ - Kolonia /Koln/Colonia Munatiana /Col. Munit./ - Bazylea /Basel/Francofurti /Francof./ - Frankfurt Gratianopolis - Grenoble Haye - HagaHerbipolis /Herbipoli, Herbip./ - Wiirzburg Lugduni /Lugd./ - LyonLugduni Batavorum /Lugd. Bat., Lugd. Patav./ - Lejda Moguntia - Moguncja /Maintz/Salisburg /Salisb./ - Salzburg Tymavia - Tmava

27

Vienna - Wiedeń /Wien/Vindobona /Vindob./ - Wiedeń /Wien/

28

INWENTARZ MAJORATU PAŃSTWA PRÓSZKÓW I CHRZELICE*

INWENTARZPierwszego (ordynata) majoratu, Wysoko i Wolno Urodzonego Pana, Pana Antoniego Krzysztofa Hrabiego Świętej Rzymskiej Rzeszy z Prószkowa, pana dziedzicznego państwa Prószków, Chrzelice i Biała, cesarza rzymskiego a także króla Węgier i Czech rzeczywistego komornika i radcy Kamery księstw Górnego i Dolnego Śląska inwentarz przedmiotów ruchomych znajdujących się w pomieszczeniach (zamku) w Prószkowie.

/k. 15/KATALOG BIBLIOTEKI Z PRÓSZKOWA

TO JEST WYKAZ KSIĄŻEK TAM SIĘ ZNAJDUJĄCYCH.

Pierwsza strona katalogu

94 In w en tarz sp o rząd zo n y w ję z y k u n iem ieck im .

29

/k. 16/LIBRI HISTORICI, POLITICI GEOGRAFIO.Książki historyczne, polityczne i geograficzne.

In folio folio

1-11. Atlas Maior sive Cosmographia Plaviana qua Soluin, Salum, Coelurn describuntur. Amstelodami 1662 XI vol.12. Joh. Blacii Theatrum Urbium Belgicae Regiae. Amstelodami 1649.13. Eiusdem Theatrum Urbium Belgicae Faederatae. Amstelodami 1649.14-15. Eiusdem Theatrum Civitatum et Admirandorum Italiae. Amstelodami 1663 II vol.16. Georg Math. Vischer (Fischer) Tabula Archiducatus Austriae Inferioris. August. Vind. 1670.17. Georg Math. Vischer (Fischer) Tabula Austriae Superioris. Augustae Vind.1667.18. Mart. Sticis Landtkarthen des König. Ungarn. 1664.19. 20, 21. Laurentii Sury Flistoriam der Heiligen Gottes...du auch Joh. ä Via. Münche 1573 III vol.

/k. 16v/22, 23. Joach: von Sandrat deutsche Accademie der Bau, Bildt, und Mahlerey Künste. Nürnberg 1675. II vol.24, 25. Le grand dictionaire Historique de Louys Morery ä Utrecht 1692 II vol.26. Athanasy Kircheri China illustrate. Amstelod. 1667.27. Eiusdem descriptio Laty (?) Veteris et Novi. Amstelod. 1671.28. Johannis Aventini Bayrische Chronica. Frankf. am Mayn 1580.29. Le Blason der Armoiries de tourees Chevaliers del. Ordee de la Toison duc, par Jean Bapt. Maurice a la Hage 1665.30. 31, 32. Caroli du Fiesne Glossariam ad scriptores mediae et infimae Latinitatis . Francof. 1681 III vol.33. Mart. Zeilers Epistolische Schatz Cammer herr aus gegeben von Zachen Herman Ulm 1683.34. Relation de vivers Vogaquer curieux . a Paris 1663.35. 36, 37. Joh. Jacobi Hofmani Lexiora universale Historico Geograficum. Basil 1683.

30

/k. 17/38. Everh. Guern. Happely Schatz Cammer Ausländischer Raritatem. Hamburg1688.39-47. Mich. Casp. Londorpy Acta publica Frankf. am Mayn 1665 VIIII vol.48. Matth. Merians Beschreibung des Langneiedigen Krieges in Candia. Frankf. 167049. Gasp. Fondorpy Acta Publica von den Ursachen des deutschen Krieges. Frankf. 1627.50. Titius Fivius und Fuc. Florus. Verdredt.. durch Zach. Muntzem. Frankfurt 1568.51. Christiani Gastely Tractatus de statu publico Europae. Norinb. 1675.52. Hieron. Ortely Ungrische Chronica ... Continuiret durch Mart. Mayem. Frankf. 1665.53. Petri della Valle Reisse Beschreibung in unterschiedliche Theile der Welt. Grass 1674.54. Die durchlauftige zuesammen Kunsst in Dressden herasgegeben durch Gabe Tschimmerrn. Nürnberg 1680.55. Erlaitterung der austzüge bey der durchlauftigen Zusammen Kunstt. Nürnberg 1680.

/k. 17 v/56. Antony Weckens Beschreibung der Churfüstl. Residentz Dressden. Nürnb.1680.57. Tuerkischer Schau Platz nebst belagerung Stadt Wienn. Hamburg 1685.58. Joh. Fudwig Gottfried Archontologia Cosmica. Frankf. 1646.59. Max Faust ab Ascheskenburg Consilia pro arario. Francof. 1641.60. Frid. Fandtholff von Frankenberg Europeischen Heroldt. Frankf. 1689.61. Erasmi Francisci Ost- und West Indischen Fust und Staats Garten. Nürnb.1668.62. Eiusdem Geschichte Kunst und Sitten Spigel. Nürnberg 1670.63. Historia Ferdinando Terzo Imperatori di Galeazzo Gvaldo in Vienna 1672.64. 65, 66. Historia di Feopoldo Cesare, di feritta dal co. Galeazzo Gvaldo in Vienna 1670. III vol.67. F ' Ambasadores FEmpereur de la China Recueille par Jean Nienhoff , miren francois par Jean le Carpentier a Feyde 1663.

31

/k. 18/68, 69, 70. Gabrielis Buiolini Germania Topochroni. Stemato graphica. Ulmae 1655.71. Theatri Europaei Pars 1 Franc. 166272. 2 Franc. 164673. 3 Franc. 164474. 4 Franc. 164575. 5 Franc. 165176. 6 Franc. 166377. 7 Franc. 166378. 8 Franc. 166779. 9 Franc. 167280, 81. 10 Franc. 1677 IIvol82, 83, 84. 11 Franc. 1682 IIvol.85. Nicol Rittershassy Genealogia Imperatorum Regnum Ducum, Comitum, Orbis Christi Tubingae 1664.86. Phil. Jacobi Spemeri Historia Insignum Illustrium S. operis Heraldici pars Specialis. Francof. 1680.87. O Dappers Asia ad Beschreibung Syriens und Palestinae. Amster. 1681.88. Joh. Sledanium Mich. Beuters Beschreibung aller Geschiften, unter Kayser Carolo V, Ferd. I, Maxim. II, et Rudolf II. Strassb. 1598.89. Joh Georg Leiritzene Historisch- Genealogischer Palm Waldt. Nürnberg1686.

/k. 18v/90. 91, 92, 93. Joh. Weinhardt Walvasors, und Eras. Francisci Ehre des Hertzogthumb Crain. Laibach 1689 IV vol.94. Bohuslai Balbini Epitome Historica Rer. Bohemicarum. Pragae 1677.95. Phi. Jacobi Spenero Theatrum Nobilitatis Europae. Francof. 1668.96. Sigism. von Birken Spiegel der Ehren des Hoch. Löbl. Ertzhauses Oesterreich. Nürnberg 1668.97. Georg Phil, a Kemnitz Koenigl. Schwedischer in Deutschland geführter Krieg. Stettin 1649.98. Florimundi de Remond historien von Ursprung auf- und... Retzeregen . Gross Glogau 1676.99. 100. Schauplatz des Nieder landes nebst beygesigten grundrissen. Wien 1673. II vol.

32

101, 102. Gesta Dei per Francois s. Orientalium Expeditionum Historia. Hanoviae 1611. II vol.103. Joh. Pistory Nidani Corpus Historiae Polonica. Basil 1582.104. Thom. Joh. Pessinae a Czechorad Mars Moravicus. Pragae 1677.105. Philipi Baldaei Beschreibung der Ost-Indischen Küsten Malaber, Coromandel undt Zeilon. Amstel. 1672.

/k. 19/106. O Dappers Beschreibung von Africa. Amsterdam 1670.107. Der Unwürdige Verreichtung (?) der Ostindischen Compagni in China oder gesandtschaften Joh. von Kamper und Constant Nobel. Amsterdam 1675.108. Joh. Jac. Saurs ostindinische 15 Jährige Kriegs dienste. Nürnberg 1672.109. Sebastian Franckens Chronicon oder Zeitbuch. Strassburg 1531.110. Arnoldi Montani Japonische Gesandtschefte der Ostindischen Compagnie. Amsterdam 1670.111. Joh. Ludwig Gottfried Historische Chronica. Franckf. 1657.112. Anton Bonfiny Decades Rerum Huncaricarum. Hanoviae 1606.113. O Dappers Beschreibung Americae und des Süd Landes. Amsterdam 1673.114. Pet. Lamberty de Bibliotheca Vindobonensi Liber 1. Vienna 1665.115. Franc. Comitis de Nadard Mausoleum Regni Apostolici Regum et Ducum. Norinb. 1664.

/k. 19v/116. Nie. Joh. Vischers Totius Germaniae accuratissima Tabula. 1660.117. Mattei Meriani Topographia Saxonicae inferioris. Francof. 1653.118. Ducat. Brunsvis et Luneburg. Franc. 1654119. Germaniae inferioris. Franc. 1659.120. Provinciarum Austriacarum Franc. 1649.121. Bohemiae, Moraviae et Silesiae. Franc. 1650.122,123. Archiducatus Austriae per Georg Math. Vischer. Viennae 1672 II vol.124. Windhagiana. Francof. 1656.125. Helvetiae, Ahatiae (?) et Valesiae. Franc. 1642.126. Palatinatus Rheni. Franc. 1645.127. Archi Episcopatum Mogunt. Trevirens.et Coloniens. Franc. 1646.128. Sveviae. Franc. 1643.129. Franconiae. Fracof. 1645.130. Bavariae. Francof. 1646.

33

131. Hassiae et Regionum Vicinarum. Francof.132. Alsatiae. Franc. 1634.133. Saxoniae Superioris, Misniae et Lusatiae. Francof. 1650.134. Electoratus Brandenburg, Pomeraniae, Poruss, Livoniae. Francof. 1692.135. Vestphalia. Francof.

/k. 20/136. 137, 138, 139. Mart. Zeileri Topographia Galliae. Francof. 1655. IV vol.140. Sstambuch Slezsky, odemne Bartholomege Paproczkeho. W Bme 1609.141, 142, 143, 144, 145. Bohuslai Balbini Miscellanea Historica Regni Bohemiae. Pragae 1679. V vol.146. Joh. Justi Winkelmanni Amphiteatrum orbis Politico Historicum. Oldenburgi 1668.147. Rerum Hungaricarum scriptores vary. Francofurti 1600.148. C. E. Thueely Abbildung der Rom. Kays, und Königl. Mayest. undt Churfürsten dess Reichs bey dem Königl. Wahlltage zue Augspurg 1689, 1690. Augspurg 1690.148. Hein. Beutings Itinerarium Sacrae scripturae Bohemiae. 1592.150. Vespasiani a Kochow Kochowsky Annales Poloniae ab obitu Vladislai IV. Cracov. 1683.151. Wolfg. Lazy Chronica der Koenigl. Stadt Wien... Franckfurt 1692.152. Adami Oleary Reisen in Moskau undt Persien. Schleswig 1663.153. Wenceslai Hagery Chronica Czeska. Pragae 1541.

/k. 20v/154. 155, 156. Matthaei Raderi Bavariae Sancta. Monachy 1615. III vol.157. Fama et posthuma Virtutis et honoris Episcoporum Vratislaviensium. Vratis. 1665.158. Bohus. Balbini Syntagina Historicum de origine Comitum de Guttenstein. Präge 1665.159. Dominici Francisci Calin de Marienberg Phoenix Redividus inclyta Bilino Proskovie Rosaria. Viena 1683.160. Joh. Petri Massei Historia Indica. Colon. Agripp. 1589.161. Casp. Ens. Historia Belli Civilis in Belgio Gesti. 1670.

34

162. Eman. Meterani Historia Belgica - sub 495 Burgundis et totidem Austriacis Principib. 1598.163. Dom. Franc. Calin de Marienberg Gloriosa Fama Familiae Serengara lineii (?). 1680.164. 165. Historia del Imperio Romano in Germaniae di Greg. Feti. Anstend.1689. II vol.166, 167. Historia della Casa Elettorale di Sosonia, scritta da Gregorio Feti. Amsterdam 1688. II vol.168, 169. Historia della Casa Eletorale di Brandeburgo Greg. Feti. Amsterd.1687. II vol.

/k. 21/170. Johannis Dubravy Historia Regni Bohemiae. Rostannae 1552.171. Faverita Vendicata dai sofelmi di Francia. 1677.172. Arnoldi Myły Imagines Principum et Regum Polonae. Colon. Agr. 1594.173. Historia Chronologica dell Origine di Tutti gl. Ordini Equestri Bernardo Guistetiano. In Venetia 1672.174. Apographum Consily ab Inquisitore Generale habiti, dum Epistole ad Regiam a D. Johanne Austriace scripta responderet. 1668.175. Augustini Kordeczki Nova Gigantomachia contra Imaginem Dei parae Czestochoviensis. Cracovia 1655.176. Notitia Sac. Rom. Germanici Impery procerum Jacobi Wilhelm Imhoffy. Tubingae 1693.

/k. 22/FIBRI HISTORIO, POFITICI, GEOGRAPHICI IN QUARTO.

Książki historyczne, polityczne, geograficzne w czwórce.1 .Johann Neuhoffs gesandtschafft an den Tartarischen Cham oder Synesischen Kayser. Amsterdam 1666.2, 3, 4. T. Fivy Historiae cum Notis Joannis Dujaty, in usum Delphini. Paris 1679. III vol.5. Q. Curty Rufi de Rebus gestis Alexandri M. cum notis Mich. Fe Tellier in usum Delphini. Paris 1678.6. F. An. Flori Epitome Rerum Romanarum, cum notis Annae Tanag. Fabri filiae in usum Delphini. Paris 1674.

95 Z ob . poz. 4

35

7. Memorie Historice de Monarchi Ottomani di Giov. Sagredo. In Venetia 16738. Vita R. R Martini Stredony Conscripta a Wenc. Schwertfer. Praga 1673.9. 10. Dan. Kaspers von Lohenstein Gross müttiger feldherr Arminius mit seiner Thusnelda. Leipzig 1689. II vol.11. Idea de un Principe Christiano Representatae encien Empressas por diego Saavedra. En Monaco 1640.12. Andr. Maxim. Fredro Militaría s. Axiomata Belli. Amstelod. 1668.

/k. 22v/13. Recueil de diversis pieces pour Servir a 1' Histoire . 1643.14. Pieces curieures en suite de Relies du S. Germain, par divers Antheurs. Anver. 1644.15. 16. Allain Mareson Malets Beschreibung dess gantzen Welt Creises. Frankf.1684. II vol.17. Dell. Arte Histórica de Agostino Mascandi. In Roma 1636.18. Detti e falti memorabilia del Senato e Patrity Veneti di Giar. Fiorelli. In Venetia 1672.19. Officina Histórica di Giov. Felice Apostol. In Venet. 1670.20. Lamb, van Bosch. Schau Platz des Krieges in der Vereinigten Niederlanden... Waffen der Könige in Franck, und England. Amst. 1675.21. Historia delle Guerre Civili de Polonia di don Alberto Rimina. In Venetia1671.22. Philip von Zessen beschreibung der Stadt Ambsterdam. Amstelod. 1664.23. 24. Motivi et Cause di Tutte le Guerre Alberto Lazari. In Venetia 1669. II vol.

/k. 23/25. Ant. Mathaei de Nobilitate, Principibus, Ducibus, Advocatis Ecclesiae, Comitatu Hollandia et dives, Ultragectina. Amstelod. 1686.26. Johan. Demetry Sulikovy Commentarius rerum Polonicarum a Morte Sigism. A ugusti. Dantisci 1647.27. Veta del Católico Re. Filippo II Monarcha delle Spagne. da Greg. Leti. Cologni 1679.28. Ileiro Politico dell Abbate Philippo Maria Bonini. In Venetia 1668.29. Conclaviae Pontefici Romani 1667.30. Sensi Civili de Conte Majolino Bissacioni Supro il perfetto Capitano. In Veneti 1642.

36

31. Discorsi Supra Corn. Tacito del Marchese virg. Malvezzi. In Venet. 1635.32. Caroli Scharschmidt Europischen Staats und Kriegs Saal dieser Seculi. Nürnber. 1686.33. 34. C. L. Lucy Alt und Neüer Müntz Schlüssel von Leonh. Wilibaldt Hoffmann ... 1692. II vol.35, 36. Theatrum Pacis s. Collectio Tractatum Pacis ab anno 1647 ad 1660. Nümb. 1684. II vol.37. Omnissa Rerum Series in Comitys Imperatory ratione Capitulationis Cesareae gestarum. 1671.38. Beschreibung des Ao. 1594 in Regenspurg gehalten Raichs Tages. Regensp. 1594.

/k. 23v/39. Dass neügesarmischte Grosse Brittanien oder beschreibung Britanien, nebst dessen Staat und Kriegs Geschichten. Nuenburg 1690.40. J.G.D.T. Gelegenheit des herzogthumb Savoi und Piemont. Nürnberg 1690.41. Herren Georg Christoph von Neudschütz 7. Jährige Welt beschaunug. Nürnberg 1674.42. Le Politique du Temps, ou le Conseil fidel sue le Mouvement de la france.1672.43. Joh. a Chonier (Cronier?) Thesaurus Politicorum Aphorismorum. Mogunt. 1615.44. Joh. Casp. Venators historischer Bericht von den Marianischen Teutschen Ritter Orden. Nürn. 1680.45. Der ... und entrüstete Holländische Land, oder historien des Holland Kriegs von 1671 biss 1673. Lrancof. 1673.46. Christoph Ott. Roma Gloriosa, oder Leben der Pabste. Dillingen 1686.47. Ezech. Spanhemy Dissertationes de Praestantia et usu Numismatum Antiquorum . Amstelod. 1671.48. Philimeri Irenicy Elisy Diarium Europeum. 1659.49. Adriani Romani parvum Theatrum Urbium. Lrancofurth 1597.

/k. 24/50. Historia delle Revolutioni di francia del Conte Galeazzo Gvaldo. In Colon.1670.51. Des frantzissischen Plenipotentiary Memorial die ... Versammlung wegen der von Chur Brandenburg Ergrissenen Waffen. Francof. 1673.

37

52. Leonhard Wilibaldt Hoffman bericht von Ursprung und Veränderung der Müntzen. 1680.53. Die auss Orient femsterblickende Hofnung zum frieden, oder Beschreibung das Sieges bey Salancamena. 1691.54. Des von den frantzosen nach mit Nollig Curirte Kranika Pohlen. 1692 (?) 54.96 Dess Traumen den ratio Status Schweitz geschichten. Nürnberg 1678.55. V. D. B. Leben und Thaten der durchlauftige serhelden. Sultzbach 1681.56. Neüer Friedens Curier, ins teutsches übersetzt. 1673.57. Polnischer Königstum, oder beschreibung dess Gross herzogs Littauischen geschlechte. Nürnberg.58. Catalogus librorum quos Petrus Lambecius composuit et edidit. Vindobonae1673.59. Comes ab Oxenstiema legati Svecici Acta. Vienna Caesarea 1675.60. Joh. Justi Winckelmanni Notitia Historico Politica veteris Saxo. , Vestphalia Oldenburgi 1667

/k. 24v/61. Repraesentatio Reipubl. Germanice, s. varii Tractatus de Regimine s. Rom. Impery. Norimber. 1657.62. Papt. Sacchi S. Platinae Historiae inclyta Urbis Mantuae et Familiae Gonzagae. Vindobona 1675.63. Espositione del XI et XII Cap. Dell 4. Libro Chora (?) Sopra gli Accidenti della Revolutione dell Tremendo Imperio dell Aquila in Venetia 157164. Historia d' Italia a Francesco Guicciardini. In Venetia 1580.65. Historia Austriaca di Girolamo Branchi. Vienna 1688.66. Continuatione dell Historia di Leopoldo Cesare nella quäle si de serive la Ribelliono d'Ungari. In Vienna 1676.67. A. Pastory Theatrum Electionis etb Coronationis Romano Cesareae. Frankf. 1657.68 - 72. Dass Erwederete (?) deutsche Wapenbuch. Nürnberg 1654. V vol.

/k. 25/73. Florent. Leonhardt von Hohen Uffer vor abgetrete le Fontang. Franek. 1690.74. Discorsi del St. Scipione Amirato, supra Com. Tacito. In Brescia 1599.75. Resumta Rerum ominosa Series in Comitys Impery. Am. 1673.

96 P o d w ó jn a n u m erac ja .

38

76. Historische Nachricht von Interregnis undt Vicariaten im Heyl. Rom. Reiche. 1690.77. Ephr. Ignat. Nasonis Prodromi Novarum Chronicarum Silesiae. Vratis.1665.78. Der verkleidete götter-bote Mercuri 1674.79. Europäischer Glucks Topfehr der Souverainer Printzen . Franckf. 1687.80. Thaumanty Stephani beschreibung der hunigarische krönung Josephi I. Nürnberg 1688.81. Siege Wieder die Türcken bey Mohaz und zu Morga. 1687.82. Joh. Conr. Baath. Buda recepta. Regenspurg 1686.83. Joh. Nie. Flämitzer in bömische Hoffen verkleideten Hungarischen Libertiner. Würzburg 1688.84. Ejusdem Praerogativa Austriacorum Meritorum . Nürnberg 1690.85. Joh. Heinr. Vogts Vachssende, blützende und Verwelckende (?) Türckey Stade. 1684.

(k. 25v - 26 opuszezone w digitilizaeji - odtworzone z kopii z 1764 r.)/k. 25v/86-87. Relation aus dem Pamassenem dem Christian Siegmundt ... Cabinet.

1683.88. Relatio dell Assedio di Bruna e della Fortezza di Spilberg. In Vienna 1672.89. Das Venetianischen Löwen victoriense Tapferkeit. Leipzig 1686.90. Relatio Trojani Baccalinier Parmasso de Praecipitio Wenceslai Ducis Sagan. Gratianopoli 1675.91. Vox populi, den Redress des Müntzer Iregang. Berufernde (?) 1680.92. Die Verblichen Chur Linie von Heidlberg. Leipzig 1686.

93. Joh. Nosslamitzers (?) Audiatur et altera pars, von der mitseiteykeit Inocentii XI und Ludovicum XIV. Würzburg 1688.94. Der Reunirte Vasal, oder Reunions Zeserenden den Cron frankreich. 1689.95. Dass von frankreich ...(?) und Erwachter Europa. Cöln.96. Labinet aller Cabinet, oder Geheumnissen des frantzösischen Krieges. Cöln1692.97. Vorstellung des Reunions oder Dependenzen. Amstel. 1687.

/k. 26/98. Media Pacis in nostro Imperio Conservandae. 1668.99. Der ... frantzöschen Pfaussen Tanzinde ...

39

100. Alex. Christ. De M etre...Thaten des König, in Frankreich . Rotterdam 1679.101. Ireniphili Nugaserü freymundt nach dem Untergange ringendt Fürstenberg. ... 1689.102. Christoph Georg Wolff ... Gefangenschafft Prinz Wilhelm vonFürstenberg. 1674.103. D ie Fürst Wilhelm von Fürstenberg.104. Homo proponit Deus disponit, von den Collnischen über alles ...abgelaussenen Churfüsten . 1688.105. Urtheil aus dem Parnasso über den neuen friedens Curier. 1674.106. Rotomandates Francoise de rette presenta Guerre.107. Frantz von Marendorp Handbrief zu festung der Augen von deVerinsfalschen Vorgeben etc. 1674.108. Discours von dem heutigen Handeln und Geschafften in Europa. 1680.109. Holländische Mirra wieder die franzl. Gral Rathstube Applicieret. 1674.

/k. 26v/110. Verdensterortung der Gral Staader auf dess frantzössische Manifest. 1674.111. Der Wiedergemonne... Schlüssel am Resim Pflilips... Nürnberg 1676.112. Alcoranum occidentale, nachdem frantzösischen Staats Modellumbgegessen. 1688.113. Entdeckung dess unter dem fünfs here non glautzenden Wolfs Peltzes. 1674114. Reponse a un Discours tenna Sa Sainleta par Mr de Rebenac. a Cologne1693.115. Musostrai dell Montunione an der Teutschen Colica liegendes Frankreich

(?). Freistadt 1690.116. Concursus Creditorum wieder Ludovicum XIV. 1689.117. Mercury Relation von Erscheinung dess Geistes Card. July Mazarini. 1690.118. Stan. Lysimochi Sendschreibe an Cland. Centulum von der frantzossen ... partique. Christian Stadt 1683.119. Husanis de Gern Cabburbits (?) Consilium pro redintegrando Polonorum Regno.120. Der frantzösische viel frass oder Staats griste der Cardinäle Richelieu und Mazarin. 1689.121. Leo von Ambeer vermisteter frantzösischer Religions Perpaass. 1692.122. Axiomata Politica Gallicana ex Dn. v. Aubery Tractata. 1667.123. Traj. Baccolani Appolinis neuer Probir ... 1678.

40

/k. 27/124. Besprach über des Interesse der Englischer Staat. 1674.125. Ireniphili Nugaserÿ freÿmundt Morphaei Engl. Schaubühne, oder Schanätz Geschichte. 1690.126. Die von dem Engl. Parlements Hause Verlangte ... deer Gral- Staaten auf das frantzl. Kriegs Manifest. 1674.127. Thom. Clofforts englische und schottische Gravamina. 1679.

128, 129. Joh. Praetorÿ Zodiacus Mercurialis oder fortsetzung derEuropaeischen Welt Chronica. Leipzig 1661, 1660. II vol.130. Jacobi Franei Relatio Histórica, francof. Anni 1688.131, 132, 133. Vom Monaten Aug. September und October 1692. Nürnberg. III vol.134, 135. Everhardi Gverneri Hapelÿ Mundi Mirabilis Tripartiti Cosmographia deutsch Ulm 1681, 1688. II vol.

/k. 28/In octavo

1. Johannis Gualteri Chronica Chronicorum Politicum. Francof. 1614.2. Das Taütsche Kayserthumb in 12 Austigen Taffeln Vorgestelt. Nürnberg .3. Vorstellung des grossen Elbstrome.4. Fibere Discours politiques sur facite du St. Amelot de la Honsage. A Amsterd.1686.5. Le Decameron de Maistre Jean Porace. A Paris 1662.6. 7. Abbrege del Histoire de resicile de fer, par Jean Parival. A Bruxelles 1663. II vol.8. Le Dix huietesme(?) Tome du Mercure Francois. A Paris 1633.9. Thoma Bozÿ Engubini de Impery Virtutis et Robore bellico. Colon Agrip.1601.10-19. Artamene, ou le Grand Cyrus, par Mr de Senderÿ. a Paris 1654. X vol.20, 21, 22, 23. Faramond, ou l'Histoire de France par Mr. de la Calpreneda. A Paris 1661. IV vol.24. Les Amoris de Psiche et de Cupidons par Mr. de la Fontaine. A Paris 1669.25. La Fouyne de Seville d 'A longo de Castillo Sovorcano. A Paris 1661.

/k. 28v/26-34. Chalic, Histoire Romaine par Mr. de Sendery. A Paris 1660. IX vol.35, 36, 37. Le Grand Scipion par. Mr. de Vaumoriere. A Paris 1661. III vol.

41

38, 39, 40. Le Calloandre Fidelle Traduit, de l'Italien par Mr. de Senderÿ. A Paris 1668. III vol.41. Celinite Nouvelle. A Paris 1661.42. Joh. Jacob Bechers (?) Politische Discurse, oder Comercien Tractat. Franckf.1673.43. P. Philippi von der heÿl. Dreyfaltigkeit, orientalische Reise beschreibung. Frankfurt 1673.44, 45. Joh. Jonstoni Polÿhistor s. Historia Rerum toto orbe Gestarum . Jena

1660. II vol.46. Science des Princes on Considérations Politiques sur les Coups de Etat par Gabriel Nande. 1673.47. La Promenade de Versailes. A Paris 1669.48. Erasmi Francisei Höllischer Protheus, oder historien von Erschienenden (?) gesgensten (?). Nürnb. 1690.49. 50. Everch. Gverch. Hapelÿ Spanischer Quintan ad Europäischen geschieht. Roman. Ulm 1656. 2 vol.51, 52, 53, 54. Ejusdem Ungrischer Kriegs Romain. Ulm 1687. IV vol.55. Ejusdem frantzössischer Cormantin. Ulm 1687.56. Everh. Gvern. Happelÿ Ottomanischen Baja Zeth. Ulm 1688.

/k. 29/57. Den Raisung(?) der Maximen von Holland und West Friesslandt. Roterdam1671.58. Cÿriari Lentuli Princeps absolutus. Herbomae 1663.59. Kurtze beschreibung der Graffschaft Namur. Augspurg.60. Tablettes Chronologiques Contenant l'Etat de F Eglise en Orient et en decidentz. A Amsterd. 1687.61. Simon Bommeister Schauplatz der Römisch- Teutschen Kaÿsser. Nürnberg1678.62. Hieron. Dicelÿ Reichs Geographia Martin Zeilers. Leipzig 1689.63. Des II. Dn. Verdier historische Beschreibung aller Könige in Frankreich . Frankfurt 1672.64. Joh. Ullrich Miller Landkundt Reise Garten des Heÿl. Röm. Reich. Ulm1690.65. 66. Hungarische Türkische Chronica des letzten Kriegs. Nürnberg 1687. II vol.

42

67. Georg Philip. Hanss Dörster grösser Schauplatz jämmerlicher (?) Mordtgeschisten. Hamb. 1656.68. Christoph Belleri Politicus sceleratus impugnatus. Norint. 1665.69. 70, 71, 72. T. Livy Pataviny Historia Romana additis Variorum Anotationibus a Wilhel. Godeliva (?). Francof. 1578. IV vol.

/k. 29v/73. Gottfriedt Schultzen neue Welt-Beschreibung. Franckfurt 1661.74. Joh. Frid. Pfessingeri Geographia Curiosa. Lipsiae 1690.75.76. Everch. Gvem. Happely Christi. Potentaten Kriegs-Roman. Hamburg1681. II vol.77. Ejusdem Asiatischer onogambo. Hamb. 1673.78. Joh. Leonhardt Sauters geretter Thron der Majestät. Sultzbach 1680.79. J.M.C. Diarium von der Kays. Haubt Armee in Ungarn. Wienn 1687.80. 81, 82, 83. Voqages de Mr. de Therenot en Europe, Asie et Afrique. A Paris1689. IV vol.84. Matth. Abele geschichtess grossen Abissin Königs der Möhren. Sultzbach 1672.85. Ministerium Cardinalis Mazarini ab Anno 1646 ad 1652.86. Fr. Carons und Joh. Schevler Beschreibung der Reiche Japan und Siam. Nürnberg 1663.87. 88, 89. Tractatus Historico Politici in quibus Reccessus Impery, Tractatus Pacis et Manifesta, comprehenduntur. Colon. 1657, 1659. III vol.90. Berich. Zesers durchlaustiger Regenten Seel. Regenspurg 1674.91. Christoph Harknoch Respublica Polonica. Jena 1678.

/k. 30/92. Erasmi Francisci Guineischer undt Amerikanisches Blumen ... Nürnberg 1669.93. Christoff Reüssners Biltnüsse et luser(?) berühmter und Hohgelaseten Männer. 1587.94. J.V.M. Schauplatz Bayrische Helden. Oettinger 1681.95. Adolphi Brachely Historia seu Temporis usque ad annum 1651. Coloniae 1652.96. 97, 98. Christiani Adolphi Suldeni Continuatio Brachely usque ad an. 1660. Colon. 1659, 1659. III vol.

43

99. Henrici Brever Historia Rerum Notabilium ab An. 1661 ad An. 1671. Colon.1672.100. Nouveaux Intérêts des Princes del Europe. Cologne 1688.101. Philanders von Sittenwald Geschichte der Strafs Schriften, 3-ten Theil. Strassburg 1650.102. Ejusdem Reformation ... Geschichte.103. Abraham Regers ostene Thürr zum verborgenen heÿdenthumb. Nürnberg 1663.104. Ministerium Cardinalis Richelÿ et Mazarini ab An. 1624 ad 1652.105. Dionisÿ Gotthofredÿ Elistoria universalis aucta et édita a Magno Ae..thaïe. Stugard 1668.106. 107, 108. Erasmi Francisci Hoser Trauer Saal oder Steyz und seller grosser Herren. Nürnberg 1665. III vol.

/k. 30v/109. Methode pour apprendre Facilement la Geographie par Mr. Robbe. A la Maye 1688.110. Em. Wilh. Tensely Monathl. Unterredung 1690 a Januar ad Jun. Lips. 1690.111. Le vies des homes illustres Grees et Romains par Plutarq. A Paris 1567.112. Histoire des Princes de Orenge de la Maison de Nassau. A Amsterd. 1692.113. 114. Ernest Goreli (?) de Europais Regibus eorum Juribus Tractatus. Aug. Wind. 1667. II vol.115. Itinerario d'Italia di Francesco Scotti. In Roma 1650.116. Commentarius Peregrinatiomis Leonis L.B. Rosmital et Blatna. Olomuc. 1577.117. Historie der bemssenen(?) betrieger diese Seculi 1669.118. 119. Voyage de Dalmatie, de Grece et du Levant par George Whelor (?). a Amsterd. 1689. II vol.120. Alex. Rossai Religionen der gantzen Welt in deutsches Übersetzt durch Alb. Reimarum. Amsterdam 1667.121-132. Faramond au l'Histoire de France par Mr. de la Calprenede. a Amsterd. 1664. XII vol.133. Les Vrages Centuries et Prophéties de Michel Nostradamy. A Cologna1669.134. Martini Zeilerÿ Beschreibung des Königl. Auf Ungarn. Ulm 1664.

44

/k. 31/135. Condolta Novale del Illustr. Sign. Giovanni Gioseppe Herberstein, descritta per opera de P. Fra. Francesco Scaletari. In Graz 1688.136. Martini Zeileri Beschreibung der König Reiche Schweden. Ulm 1650.137. Historia della Pare, conclusa a Pirennej descritta dal Comte Galeazzo Gvaldo Priorato. In Colonia 1669.138. Les Entretionis d'Ariste et Eugenie. A Paris 1671.139. Dialoques sur les Matières du Temps concernant la Religion. A Amsterd. 1683.140. Compendo della Vita del S. Giovanni da Capestrano. In Vienna 1690.141. Caspar Barlai Brasilianische geschichten unter der Regierung H. Johann Mauritÿ iursten von Nassau. Cleve 1659.142. Dialoque sur les Droits de la Regne tres Chrestiene. A Paris 1667.143. Pro dromus Moravo-Graphie Thomae Johann Pessina a Czechorad Bohemici. Litomislÿ 1663.144. Ducis de Rohan Tritina Statuam Europae dem notis Johna Aradÿ. Gustrowÿ 1665.146. Nederlandisch Caert. Boex. A Amsterdam dour Abraham Goos.145. P. Joh. Adami Schall Histórica Narratio de Incitio et progressu Missionis Societati Jesu a Chinensis. Viennae 1665.

/k. 32/In duodecimo

I, 2. Successi dell Armi Cessaree, descritti in Varie Lettere di Mr. dall Eremitage. In Venetia 1686, 1687. II vol.3. Antiquiler et Recherches des Villes de France par Andre du Chesne. A Paris1668.4. Regno d' Italia sotto, Barbari, del Conte Eman. Thesauro, con FAnotationi di Valeriano Castiglione. In Venet. 1672.5. 6. Nouvelles Relations de Levant, parle Ir Paritet. A Paris 1667. II vol.7, 8, 9, 10. Abbrege de l'Histoire de France de Scip, du Pleix. A Paris 1662. IV col.II. Nouveau Recueil de Contes a Rire. A Paris 1669.12, 13, 14, 15. Actes et Mémoires des Negations de la Paix de Nimegre. A Amsterd. 1679. IV vol.16. Histoire des plus Illustres Fovorits par Mr. P.D.P. a Ley de 1661.17. Histoire naturales des Iles Antilles par Mr. de Rochefort. A Lyon 1667.

45

18. Georg Lorentz von Spattenbach Politische Philosophie. Saltzburg 1668.

/k. 32v/19. Histoire de Ralusignani publicate du Henrico Giblet. In Venetia 1660.20, 21, 22, 23, 24. Opere di Giov. Francesco Loredano. In Venetia 1667. V vol. 25, 26. Mémoires en oeconomies Royales de Henry le Grand, par Max. de Bethune 3 et 4 partie. A Paris 1662. II vol.27. Histoire de la Guerre des Gots en Italiae compose par Leon. Aretin. A Paris1667.28, 29, 30. Abbrege del Histoire de ce siècle de fen par I.N. de parival. A Bruxelles 1665. III vol.31, 32, 33. Epitome Annalium Ecclesiasticorum Caes. Paroni, facta per Ludov. Aurelium Parisÿs 1666. III vol.34. Le Esprit de Cour, ou les Conversations Gallantes, par Rene Parÿ. A Paris1666.35, 36. Histoire de la decadence del Empire après Chartemagee par Louis Marinbourg. a Paris 1679. II vol.37, 38, 39, 40. Histoire des Croisades pour la Délivrance de la Terre Sainte par Louis Marinbourg. A Paris 1677. IV vol.

/k. 33/41, 42. Histoire du Schisme des Grees par Louis Marinbourg. A Paris 1680. II vol.43, 44, 45. Histoire de Arcanasmae et l'Heresie de suriniens, par Louis Marinbourg. A Paris 1678. III vol.46, 47. Histoire de l'Heresie des Iconoclaster, et de Translation del Empirecana Francois par Louis Marinbourg. A Paris 1679. II vol.48, 49. Histoire du Grand Schisme d'Occident. Par Louis Marinbourg. A Paris1675. II vol.50. Mémoires de Jean sire (?) Sig. de Jonville. A Paris 1666.51,52. Le Tacite Francois du St. de Ceriziers. A Paris 1659. II vol.53, 54. Jul. Wilhelm Zincgreffens Teutsche Apophthemata, von Joh. Leontz. W eidnern...Amsterdam 1653. II vol.55. Paul Conr. Balth. Hahn Jetzlebende Türkey. Nürnberg 1678.56. Historischer Florens, oder Mercurius. Frankf.57. 58. Joh. August Pastorÿ Europäischer teutscher Florus. Frankf. 1659. II vol. 59, 60. L'Etat del l'Empire par Louis du Maÿ. Montbeliard. 1665. II vol.

46

/k. 33v/61. Aristandre ou, Histoire Interrumpire par M.H.d.A. a Paris 1664.62. Relation de la Guerre de flandres, en l'An. 1667. A Paris 1668.63. Conclave di Clemente X. Lucema 1672.64. Joh. Lasserÿ bürgerlische Zeiss, und Tischreden. Nürnberg 1662.65. Ristretto delle Historie del Mondo del P. Hör. Torselino. In Roma 1637.66. Joh. Lorentz Sautens Weiderlegung der Ansprüche des Königs in Frankreich an dess Kaÿserthum. Leipzig 1679.67. 68. L'Europa Gelosa overo la Gelosia de Prencipati dell Europa. In Colon.1672. II vol.69, 70, 71. Historia dell Ministerio del Cardin. Gvilie Mazarino descritta dal Conte Galeazzo Gvaldo. In Colon. 1669. III vol.72.Dass ... und das Galante Teutschlandt.Frankf. 1689.73. La Campagne Royale es Annes 1667, 1668. A Paris 1668.74.La Traitte des plus belles Bibliothèques de l'Europe, par le Se. de Gallois. A Paris 1680.75. J.W.D.L. Neuentlandtes Rom 1677.

/k. 34/76. Historia Pacis Monasterio osnabrugensis. Irenopoli 1681.77. Sieg von birken sassischer Helden Saal. Nürnberg 1678.78. Zendorÿ a Zendorus Teütsche Winternächte 1682.79. 80, 81. Li Segreti di stata de Prencipi. In Colonia 1676. III vol.82. Jacob Sandrarts Beschreibung des KönigReichs Pohlen. Sulzbach 1687.83. L'Inquisitione Processata. In Colon. 1681.84. Engellands Appelation an den Grossen Rath, übersezt durch Aug. Heltersden. 1673.85. Enternuss(?) des lebens der Könige in Engelandt. Sultzbach 1671.86. Lebender Könige Hispanien. Nürnberg 1678.87. Joh. Christoph Beers leben der Könige in Schweden. Nürnberg 1673.88. Histoire Véritable Taffilete (?), le grand Conquérant de Barbarie. A Londres1669.89. La Gueditta di Claudio Porghetti. In Venetia 1669.90. Le Visioni Politichi sopra gli Interessi de Prencipi Germanica. 1671.

47

/k. 34v/91, 92. Le Journal des Scavans par. Le St. de Hedroville del A. 1675, 1676, 1677,1678. A Cologne 1665 (?). II vol.93. Sigism. von Bircken donau Strandt. Nürnberg 1683.94. Ausführliche Beschreibug der Nieder lande. Frankf. 1691.95. Mercure Historique et Politique. A Paris 1686, 1687.96. 97. Mémoires du Marschall de Passompiere. A Cologne 1665.98. Auss führliche Beschreibung des gantzen Elbstrosen. Nürnberg 1687.99, 100. Der Cardinal Huit, oder bericht von den Cardinalen. 1667. II vol.101. Abrege del Histoire de la Republ. de Venisse, per Jean Bapt. de Rovoles. AGeneve 1673.102. ... Staats Cammer von Engelandt unter den Leben H. Georg Monats Hertzogs von Albenarle. Franckf. 1672.103. L'Ambasciata di Romolo a Romani con Lavita di Francesco Boni. Colonia1676.104. 105, 106. Gli Vaticano lanquente dopola Morte di Clemente X. 1677. III vol.

/k. 35/107-114. Le Mercure Holandois Arrive. l'An. 1672, paAmsterd. IIX vol.115, 116, 117. Amadei von friedleben Vemur... Holländischer Lewe. Nürnberg1679. III vol.118. Tome Trosieme del Histoire abregu de l'Europe. A Leide 1687.119, 120. Pet. Du Val allgemeine Weltbeschreibung übersetzt von Johan Christ. Beer. Nürnberg 1690. II vol.121. La Fortuna de Gallant-Huonini da Constantin Belli. In Venetia 1672.122. Traite de la Guerre, en Politique militaire par M.P.K.S.D.C. a Paris 1668.123. 124, 125. Histoire du Ministère du Cardinal de Rischelien, sur le Regne de Louis le Juste. A Amsterdam 1664. III vol.126. Divers Mémoires, concernant les dernieres Guerres d'Italie. A Paris 1669.127. Joh. de Bussieres llosenti Historiarum delibati. Venetÿs 1664.128. 129. Le Journal des Scavans, par le Sieur de Hedonville. A Amsterdam1669. II vol.130. Christoph Baumans abgebildetes ... Rom. Arnheim 1668.131. Bonclier de Estât, et de Justice, contre Le Dessein de la Monarchie universelle. 1667.132. Il Maestra di Cameradi franc. Sepiori da Bibiena. In Roma 1653.

48

/k. 35v/133, 134, 135, 136. Illivello Politico, overa la ginsta bilancia nella quäle, si pesano Lette le Massime di Roma Cartellana. 1678. IV vol.137. Traite de la Cour, ou Instruction des Courtisans i. Paris 1664.138. Ausführliche Beschreibung dess König Reichss frankreich. Frankf. 1659.139. Aussführ. Beschreibung dess Rein Strassen. Nürnberg 1633 (?).140. Lebens Beschreibung dess Verssnizter Wilt Mannes Olivier Cromwils. Frankf. 1692.141. Reginae Christianiss Jura in Ducatum Brabantiae. 1667.142. Considérations politiques sur les Corps de Estât par Gabr. Nande ser la Copie, de Rome 1667.143. Joh. Badini Methodus ad Historiarum Cognitionem. Amsterdam 1650.144. La Fortune des Gens de Qualité et des Gentilhomes. A Paris 1663.145. Les Tableaux Méthodiques de la Géographie Royale, par Phil. Labbe. A Paris 1647.146. La Campagne Royale es Années 1667, 1668 jouxte la Copie. De Paris1668.147. Chris. Maüsichts Beschreibung des Königs Reichs Ungarn. Nürnberg 1664.148. Rechts Ausprich scoher (?) Potentaten und Republicken 1668.

/k. 36/149. Die lustbarkeit der Niederlande, oder Beschreibung der 17 Provincien. Frankf. 1674.150-154. Recueil de defenses de Mr. Fonquet. 1665. V vol.155. Niederöstnetes(?) Staats Zimmer. 1691.156. Henningi Arnisaei Doctrina Politica. Amstelad. 1651.157. Der Könige in Frankreich Leben, Regierung und Absterben. Nürnberg1671.158. Christoph Abrah. von Fail, Parisische Conferenz oder NahmenTaffel aller Örther in der Niederlanden. Sulzbach 1672.159. Die Eysersischte Zelodyte, übersatzt durch den beschiemelei (?). Leipzig. Uhrwerk oder liebe, übersetzt durch des beschirmety(?) Leipzig.160. Didaci Lauvedra Idea Principis Politico Christiani pro Symbolis Expressa. Colon. 1650.161. Traite de la Politique de France par Mr.P.H. Marquis de C 'a. Utrecht 1670.

49

162. C. Comely Taciti opera cum Animadvers M. Zuerÿ Boxhomy. Amstelod. 1664.163. Recuil de diverses Relations des Principalis Cours de FEuropae. A Cologne164. 165. L'Etat present de l'Angleterre, traduit d. l'anglois d Edward Chamberlagne. A Amsterd. 1699. II vol.166. Les Memiores de Ser Me le dne de Gvise. Cologne 1668.

/k. 36v/167. Severini de Monsanbano de Statu Impery Germanici. Geneva 1667.168. II Nepotissimo di Roma. 1667.169. Elippol. a lapide Dissertatio de Ratione Statum in Imperio Rom-, Germ-. Freistady 1647.170. Intérêts et Maximes des Princes et des Estât Souverains. A Cologne 1670.171. Recueil de Diverses pieces failes par prusie Persones illustres, a la Hage1669.172. Der neu ausgeführte Politische Hoffmeister. Frankfurt 1685.173. Le Delices de la France par Francois Savinien d'Alquie. A Amsterd. 1670.174. 175, 176, 177. Mémoires des sages oeconomies de Estât domestiques de Henry le Grand. A Amstelod. 1652. IV vol.178. Lebens beschreibung Carl des V. Hertzogs von Lothringen. Frankf. 1691.179. Pias. Vital. Seyiraldts Welt Spiegel. Siltzbach 1672.180. La Politique du Cherge de France a la Haÿe 1682.181. Joh. Meiesanders Schauplatz Polnisches Töpferkeit. Sultzbach 1685.182. Lebens beschreibung Casimiri, Königs in Pohlen. Nürnberg 1680.

/k. 37/183. Mani Zuerÿ Boxhomy vary Tractatus a Politici. Amstelod. 1663.184. Georgy Schönbomery Politicorum Libri. Amsterod. 1660.185. Recherches Politiques très currieuses. A Amsterd. 1669.186. Beschreibung des frantzösischen und holandischen Kriegs. Frankf. 1674.187. Saulce an Verius.a Strasburg 1674.188. Casp. Schneiders Gründtlich durchsichter Odestrasen.(?) Nürnberg 1689.189. Le Cabinet des Princes. A Bruxelles 1672.190. 191. Pauli Parntae Politische Discursen übersezt durch Sam. Sturmen. Bremen 1660. II vol.193. Valery Maximi dicta et facta memorabilia. Lugduni 1587.192. Der Polnischen Nation politische Staats Maximen. 1670.

50

194. Johannis Betlemi Rerum Transilvanicarum Libri. 1664.195-203. Le Mercure Gallant, Contenant plusieurs Histoires Véritables, a Amsterd. 1674. IX vol.204, 205. Extra ordinaire du Mercure Galant. A Paris 1678. II vol.206. Chronologische Tabellen der Päbste, Kayser und Königs. Frankf.

/k. 37v/207. Tabletes Chronologiques de Papes, Emporeur et Royse par G. Marcell. A Amsterd. 1686.208. Joh. Job Goisleri Meietema de Statu Politico Secundum Praecepta Tacita. Amstelod. 1656.209. 210. Mémoires de Mr. Piere de Bourdeille, Seign(?) de Brantôme. A Leide1666. II vol.211. Theoph. Horgessÿ Orationes de Pello (Bello) Anglico secundo. Daventriae 1668.212. Les Derniers Efforts de flnnocense affligée a Ville Franche. 1682.213. Mr. Courtisans Machiavellischer Hocus Pocus. 1678.214. Histoire amourense des Gaules par M. de Bussÿ, Se de la Bastille.215. Lupanie. Histoire amourense de ce Temps. 1668.216. Histoire des Contes d'Hollande et des Provinciae unici du Paris Bas. A La Hage 1664.217. 218. Joh. Hier. Inhof Singularia Politic. A Norinberga 1657. II vol.219. Ejusdem Discursus Politici. Norinb. 1655.220. Ejusdem Dissertationes Politico militares. Norinberga 1656.221. Il Radamisto, overo la Picta Simulata de Lorenz o Sanfiore da Saravalle. In Padova 1669.222. Histoires fareticusaes et morales par F.N.D.P. a Leiden 1663.223. De l'Education de un Prince. A Paris 1671.224. Benjamin Prioli Historiae de Rebus Gallicis. Ultrajecti 1669.

/k. 38/225. Les Amoris de Charles de Gonsaque, errites par le Fr. Giulio Caporada1667.226. Dan Prinz a Buchan Moscoviae ortus et progressus. Gubenae 1679.227. Christoph Forstneri Notapoliticae ad Corn. Taciturn. Lugd. Bat. 1658.228. Georg Achatÿ Ernst freyherren von Hohenrey Sejanus. Ulm 1658.229. Justi Lipsi Politicorum S. Civilis Doctrinae Libri. Argent. 1612.

51

Joh. Thom. Obrechty Tractatus de Principys Juris. Argent. 1619.230. Della República di Venetia Libri di Caspa, di Contarini, e donato Gionottis. In Venet. 1650.231. Euphormimis Lusinint S. Joh. Barclay Satyricon. Aug. Trebicorum 1623.232. Desidery Crescenty Artes Recóndita Regendi Respublicas. Trajecti 1657.233. L'Estat present de la France d'Anee par Ant. Marcháis. A Amstelod. 1653.234. La Giusta Statera de Parparati (?). Geneura 1650.235. Jen d'Armoiries des Souverains d'Europae par Oronec (?) fine. A Amsterdam.236. Vcalegon (?) S. Elungaria Flamma belli Turcii ardens, producta a Thom. Joh. Pessina de Czechorad. Pragae 1663.

/k. 38v/237. C.Crispi Sallusty Opera Omnia. Coloniae 1615.238. Mart. Martiny Historia de Bello Tartárico. Antwerp. 1654.239. And. Max. Fredro Mónita politico Morali. 1679.240. Hugo Grotius de mari Libero et Paulus Merula. De Maribus Lugd. Bat. 1633241. Portugallia s. Comentarius de Regis Portugallie Regnis et opibus. Lugd. Bat. 1649242. Portugallia ad Hispania s. Coment. De Regis Hispania Regnis et opibus. Lugd. Bat. 1629.243. Thoma Smithi de República Angelorum. Lugd. Batav. 1641.244. Respublica s. Status Regni Scotiae et Hybemiae. Lugd. Bat. 1627.245. De Principalibus Italiae Tractatus Vary. Lugduny Batav. 1631.246. Helvetiorum Respublica diversorum Autorum. Lugd. Batav. 1627.247. De Regno Daniae etNorvegiae Insulisque adjacentibus. Lugd. Bat. 1629.248. Svetia s. de Svecorum Regis Dominys et opibus. Lugd. Batav. 1633.249. Algeriano atque Tunetano. Lugd. Bat. 1634.

/k. 39/250. Persia seu Regni Persici Status. Lugd. Bat. 1647.251. De Imperio Magno Mogolis s. India vera. Lugduni Bata. 1631.252. Johannis Leonis Affricani description Africae. Lugd. Batav. 1632.253. Joannis Angely Werdenhagen, de Rebus publicis Ha(n)seaticis Tractatus generalis. Lugd. Bat. 1630.

52

254. Joh. Adami Weberÿ Spiritus Principalis s. doct. Boni Principis. Vienae1671.255. Grundtriss und Prospect von ... 1687.256. Grundtriss der Türckischen ... zwischen ... undt Darda(nele).257. Fürstellung der Kaÿs. Haubt armee bey Osseck den 25. Juny 1687.258. Abbildung des Trestens beÿ Siclos den 12. August 1687.259. Beschreibung der Kayserl. Geist undt Weltlichen Schatz Cammerei. Wien 1680.260. Beschreibung des König Reiss Siciliae. Nuenberg 1693.261. Jac. Sandrats Beschreibung Moscoviens. Nuemberg 1688.262. Histoire de la Negotiation des Ambasadeurs envoys an Duc Savoye par les Cantons Evangéliques. 1690.263. Mercure Postilion de lun at autore Monde. A la Luge 1667.

/k. 39v/264. Histoire abreque de l'Europe de l'An. 1688. A Leide 1688.265. Cheper Necessitadi Giustizia sia indisponsabile al S.R. Imperis la obligatione di focconere, Le Provincie Belgiche, invase del Armi di francia1667.266. Lo Scoglio fatale descritte da Carlo Concari. In Venetia 1671.267. Schola Curiositatis s. Antidotum Melancholiae.268. Motifs pour la Paix Generale. A Liege 1678.269. Nicht g lauber Spanische geschichte. Nürnberg 1680.270. Breviarium Politicorum Secundum Rubricas Mazarinicas. Colon. Agr. 1691.271. Christi. Haupt Nigrini Vorstellung des frantzes Landes. Nürnberg 1673.272. Germania milite destituta et et Literatus sua cen mole Laborans. Cosmopoli1677.273. Le Catéchisme des .Pontisans compose par M. Colbert. A Cologne 1684.274. Le Pater Noster de M. Colbert. A Cologne 1684.275. Stances Sonnet et Epitaphes sur la Mort de Mr. Colbert. A Colognel684.276. Déduction des Maximes de france. En An. 1684.277. Die falsche Clelie, aus dem frantzl. übersetzt Frankf. 1672.278. Relation de la Conduite dce la Cour de france. A Leyde 1665.

/k. 40./279. Beschreibung der Niederländischen Provincien. Nürnberg 1672.

53

280. L'Espion Grand Seigneur, traduit par Jean Paul Marina. A Amsterd. 1684.281. Der in Tüerkischen Tulbans Verkappte frantzische Hoff. 1690.282. Consultation del Oracle par les Puissances de la Terra a Witehall. 1688.283. Siegmundt gleichviels. 3. Hauptverterber in deutschlandt. 1671.284. Europäisch Geographische Spiele charte (?). Nürnberg 1678.285. Franc Negrinni Vorstellung der redender Städte und Vestungen in der Niederlanden. 1672.286. Christ. Emst Nigrini Beschreibung des Rhein- Stroms. Nürnberg 1673.287. Der Verun... hollendischen Landes Sechsten Theil. 1676.288. Histoire du Temps, an Relation du Royaume de Coquetterie. A la Hage1655.289. Dialoque sur les Droits de Regne tres Chrestienne. 1667.290. Amour du Prince Charles, Duc de Loraine et de T Impératrice Dovairiery. A Bruselle 1678.291. Frédéric de Sicile svivant la Copie 1680.292. Les Pour traites De la Cour pour présenta. Cologne 1667.293. I.H.S. Beschreibung des Königreichss Pohlen, Podolien, Ukraine. Nürnberg1672.

/k. 40v/294. Le Royal Jen de THombre et du Viquet. A Paris 1685.295. Katechisme des Courtisans, ou les Questions de la Cour, a Cologne 1680.297. Nie. Brenners beschaftensheit der Residenz Constantinopol. Wien 1667.296. Histoire du Palais Royale.298. Register an die Landt Chariten des König Reichss böhmen gehörieg. Nürnberg 1681.299. Sejovi de Londres, ou Solitude de Cour par Side Galardi. A Cologne 1671.300. La vie de Madame de Brancas, et autres Dame de la Cour. A Fribourg 1668.301. Journal du Journal, on Censure de la Censur. A Utrecht 1670.302-351. Mercure Historique et Politique. A la Hage 1689 etc. L vol.352. Beschreibung des Rheinstroms von orsoÿ Bies in Holandt. Nürnberg 1672.353. De Scopo Reip. Polonicae et domus Austriacae adversis Franc. Marinium pro Herrn Conringer. Hamburg 1665.354. Dan. Beyeri Breviarium Civilis Prudencia s. Defmitionis Politica. Wratisl. 1680.355. Joh. Trösters Polnisches Adler Hist. Nürnberg 166.

54

356. Historischen Lorber (?) Crantz Christlicher Reitters Leuthe. Nürnberg1664.

/k. 41/357. Ratione Exhibitae in Comitÿs Ratisbonensibus. Anno 1663.358. Accademie Galante suivant la Copie. A Paris 1682.359. Die auss Charonis Rachen (?) auss gestrÿene frantzösische helden. 1693.360. Dom. Carlos, Nouvelle Historique et Galante. A Amsterdam 1674.361. Le Chien de Poulogne, l'Amant Fidelle. A Cologne 1669.362. Histoire Galante de Mr. le Comte de Guiche et Madame puptela Copie a Paris 1667.363. Histoire délia Vie de la Reine de Svede. A Fridbourg 1667.

/k.42/LIBRI MEDICI ET PHYSICI

Ksiqzki medyczne i fizyczne In Folio

1. Athanasy Kircheri Mundus subterraneus. Amstelod. 1665.2. Conradi Gesneri Vogelbuch, Verdeutscht durch Rudfolph Heüsslin. Zürch. (?) 1557.Ejusdem fischbuch, verdeutscht durch Conrad Foreren Zürch. 1563.Ejusdem Thürbuch durch Conr. Forern verdeitscht. Zürch. 1563.

3. Joh. Bapt. Ferrary Hesperides, s. de Malorum aureorum Cultura et usu Romae 1646.4. Petri Andr. Matthioli opera omnia per Caspar Bauchinum edita. Francof. 15985. Der Volkommener Pferde, Schatz in Theoria und Praxi bestehendt. Franckf.1664.6. Joh. Danielis Hosty Pharma Copoeia Galeno Chemica Catholica. Francof.1651.7. Hieron. Tragi Kraüterbuch vermehret durch Melch. Sebizioni. Strassburg 1680.8. Fran. Schenky a Graffenberg observations Medicae Rariores. Francofurt1665.

55

/k. 42v/9. Des Herren von Solleysel ... wolkommener Stallmeister. Genft 1677.10. Guiliel Fabricy Hildanj Wundt Artzney von deutscht. durch fridr. Greissen. Hanau 1652.11. Georg Sim. Winters Tractat von der Stutterey oder fehlen Zinst. Nürnberg 1687.12. Eiusdem Hippiater expertus S. Medicina Equorum absolutissima. Norimb.1678.13. Georg Engelhardt böhmisch bericht vom bergwerk...14. Joannis Coleri Oeconomia Ruralis et Domestica. Maintz 1665.15. Caroli Stephani u. Joann. Liebhaiti Bücher vom feldtbau, Verteutschl durch Melch. Sebizion. Strassburg 1579.16. Idem Vermehret und Vermeheret. Strassburg 1592.17. Petr. Andr. Mathioli Krautterbuch Verdeutsch durch Georg Handtsch, Prag 1563.18. 19. Wolff Halm Harts Freyherm von Hohberg, Geórgica Curiosae oder Adeliches Landtleben. Nürnberg 1682 II vol.

/k. 43/20. Joann Zwölffery Pharmacopoeia Augustana Reformata. Norimb. 1667.21. Joannis Jonstoni Historia Naturalis de Avibus. Francof. 1650.22. Eiusdem Historia Naturalis de Infectis Serpentibus et Draconibus. Francof.1653.23. Joh. Täutzers der Dianenhofe undt Niedrige Jagdt gehaimbniste. Rappenhag. 1682.24. Lazari Frikers Aula Subterránea, ad unterredisse hoffhaltung. Frankf. 1672.25. Christoph Wiesungs Artzney buch, Heidelberg 1568.26. Hieron. Braunscherigs und Gualteri Tyff volkommenes Distilierbuch. Frankf. 1597.27. Conradt Gassner und Rudolph Hausslin Vogelbuch. Zürich 1557.NB Item num. 22 Hauss Artzneybuch.

/k. 44/In quarto

1. Plantarum, seu stirpium Jeones (Teones). Antwerpia 1581.2. Joh. Bapt. Ferrary Flora, s. de florum Cultura. Amstelod. 1664.

56

3. Joh. Sigismundi Elsholty Diateticon, od(er) Tischbuch . Cöln an der Sprer 1682.4. Theodori Moreti Tractatus de Aestu Maris. Antwerp. 1665.5. Oswaldy Croly Basilica Chymica et Tractatus de Signaturis Rerum intemis. Francof. 1665.6. Oswaldi Gabelehoferi Artzney buch. Frankf. 1665.7. 8. Joann. Baptista du Hamel opera Philosophica. Norimb. 1681. II vol.9. Christoph Fischers fleissiges Herren Auge, oder Wohl zu geführten hausshalten. Frankfurt 1690.10. Joseph Joann. Rudolphi Glauberi opera Chymica. Franckf. 1658.11. Joseph Schmidts, Speculum Chirurgicum. Augsspurg 1675.

/k. 44v/9712. Georgy Gelmann dreyfahr Chirurgische Blumen. Frankf. 1652.13. Gasparis Schotti Physica Curiosa s. Mirabilia Naturae et Artis/. Herbipoli 1661.14. Joan von der Grolnen ...der ländischer Gärtem. Amsterd. 1669.15. Der Sonpfältige (?) Hausshalter, oder Anleitung zum Gartenbau. Ossnabrieg1677.16. 17, 18. Miscellanea curiosa Medico-Phisicae Academiae Naturae Curiosirum Ang. 1. 2. 3. Lippsiae 1670, 1671, 1673. III vol.19.Joan Schrodery Thesaurus Pharmacologicus. Ulm 1662.20. Gverneri Rolfiney Chimia in artis formam redacta. Jena 1661.21. Lucae Schrosey Pharmacopoeia Augustana restituta. Aug. Vind. 1673.22. Conr. Khunraths Gründlicher destillier-Artzney Buch. Hamburg 1674.23. Georg. Caspari Kirchmayeri Institutiones Mettalicae. Wittenberg 1687.24. Sam. Sideraeratis Cyclopedia Paracelsica Christiana. 1585.

/k. 45/9825. Joa. Royers Beschreibung des Fürstl. Braunschweigischen Gartens zu Hessen. Braunschweig 1658.26. Archisandri Tasetani Relemire Hypochondrische Reisse oder ... Wirtschaft.27. Hadriani a Mynsickt (?) Thesaurus et Armamentarium Medico. Chymicum. Lubecae 1662.28. Johann Wilh. Managetta Collatisches Baad Buch. Brün.

97 W rkp. z 1704 r. b rak k. 4 4 v i 45 (p o m y łk a w d ig ita lizac ji ?) o d tw o rzo n o z rkp . z 1764 r.

98 Ib idem

57

29. Thoniae Pancovy behaudes (?) Krauter und Gemächse Buch. Leipzig 1656.

/k. 46/In octavo

1. Christophori Fischer Oeconomia Suburbana. Pragae 1679.2. Comely Pontee de Neües gebau der Chirurgia übersezt von Joh. Pet. Albrecht. Hanover 1687.3. Joh. Zwelfferi Pharmacopoeia Augustana reformata. Goudae 1653.4. Daniel Rhagory Emaüerter Pflantz garten. Besel 1669.5. Joh. heinr. Seyfriedts Medulla Mirabilium Naturae. Sultzbach 1679.6. Henricy Kornmanin Opera curiosa. Francofurt 1694.7. Josephi Quercetanj Pharmacopoeia Dogmaticorum Restituta. 1607.8. Conrad Aitingers Weyd büchlein von Vogelstellen. Cassel 1681.9. Gaspari Scholti Anatomía Fontium ac flumminum. Herbipoli 1663.10. Petri Pauli Peredre Scholia in Methodum curandi Mich. Joh. Paschaly. Venet. 1602.11. Adrian Nassers Bichst Schatzbahren Schatz der gesundtheit. Nürnberg 1670.

/k. 46v/12. Naturale Enciclopedia di Nicolo Cevoli. In Vienna 1677.13. Johann Baptista Portae Magia Naturalis. Francof. 1591.14. Bartholom. Ausem Magiologia. Besel 1674.15. Petri Laurenbergy Edle garten Wissenschaft. Nürnberg 1671.16. Valentini Loberi Anckoia Sanitatis. Francofurt 1671.17. Benedicti de Parquere Medicus Genum. Colon. 1673.18. Johannis Praceschi dialogi de Alchimie. Hamburg 1673.19. Joh. Ferd. Herfad a T. Tartoro Mastrix Moraviae. Viennae 1669.20. Angeli a s. Francisco Homo Omnia, s. Microcosmus Morali Physicus Wangy 1671.21. Joh. Anton Weberi Discursus Curriosi de Macrocosmo et Microcosmo. Salisburg 1673.22. Phil. Jacobi Sachs a Lewenheimb Oceanus Macro, Microcosmicus. Wratisl.1664.23. Eiusdem Gamarologia curiosa. Lippsiae 1664.

58

/k. 47/24. Thomae Willis , Anatome Cerebri et Nervorum. Amstelod. 1666.25. Joh. Langy Introvitas Apertus adocelusum Regis Palatium. Amstelod. 1667.26. Joh. Christoph Hübners Horticultura. Brieg 1664.27. Wenc. Maximil. Ardensbach Tartaro Clupeus (?) excipiens Tartaro Mastigen Hertodianum. Pragae 1671.28. Angeli Salae Spagiriffe Schatz Cammer. Rostock 1637.29. Gualt. Ambrosÿ Woeters beschreibung des Landecker Baades. Breslau.30. Joh. Ferdin. Hertod (?) Nota Seria et Selsefane in Metamophorsin ridiculam Ardensbachianam Hominis publicis. 1671.

/k. 48/In duodecimo

1. Eliae Begnons Barmhertziger Samariter. Heilbronn 1670.2. Instructions pour les arbres fruictiers par M.R.T.P.D.S.M. a Paris 1664.3. Joh. Mich. Schrimmers Physicalisser Zeit Vertreibers. Jena 1676.4. L'Examen des Esports Compose par Jean Anarte, Traduit par Franc Savinien. AAmsterd. 1672.5. Joh. Luden Glasern bergmanisches Monatblumlein. Ulm 1691.6. L'Art de conoistre (?) les hommes par le K. de la Chambre. A Amsterdam 1660.7. Le Jardinier Francois. A Amsterdam 1660.8. Les Delices de la Compagne, Svite (?) de Jardinier Francois. A Amsterd.1661.9. Johannis Praevotÿ Opera Medica posthuma. Hanoviae 1666.10. Hyppocratis Coi Aphorismi editi a Johanne Heumio. Lugdum Pat. 1638.11. Albertus Magnus de Secretis Mulierum. Amstelod. 1665.12. M.J.G.M.P.S. .. 3. sache Garten Baudes. Stuttgardt 1675.

/k. 48v/13. Haussbuch vor Stadt und Landt. Nürnberg 1690.14. Joseph Schmidts Examen Charurgicum. Augspurg 1673.15. Erfindung einer neüen Seigerung undt Ertzbaitzung. Leipzig 1690.16. Recueil de Cynositez Composez par le M. de Emerÿ. A Leide 1685.17. Le Pastissier Francois. A Amsterdam 1655.18. Le Cuisinier Francois par le St. de la Varenn. A la Hage 1656.19. Joh. Horatÿ Molitoris Tractatus de Thermis artificialibus. Jenae 1676.

59

20. Recueil de Mémoires et Conferences sur les Artes et les Sciences, par Jean Bapt. Denis, a Amsterd. 1673.21. Joh. Jacob Becheri Oedipus Chimicus. Francofurti 1664.22. Joannis Beguini Tyrocinium Chymicum. Coloniae 1612.23. Georg Gräflingers Vorständieger Gartner frantzesischen Baum und Stauden gärtner, Küchen gartner, und Confitirer. 1669.24. Joan. Rists allemdlestes(?) Nass der Gantzen Welt. Hamburg 1663.

/k. 49/CZYSTA STRONA.

/k. 49v/LIBRI MATHEMATICI, MECHANICI, TACITI (TACTICI),

ALIARUMQE ARTIUMKsiążki matematyczne, mechaniki, taktyki i innych sztuk

In folio1. Grundt Riesse und Profiten allerleÿ Festungs Gebäude.2. Salomon de Cans von gemaltsammen (?) Bewegung oder nützliche und Lustige Machinen. Francf. 1615.3. Joannis Vredemann Architectura. Antwerpiae 1677.4. Geometrie nécessaire a la fortification par Sam. Marolois. Hagae Corn. 1616.5. Hanss Blumens Nützliches Saülen Buch. Zürich 1662.6. Allerhandt Kupfer zur fortifications gehörigen.7. Gasparis Scholti Cursus Mathematicus. Herbipoli 1661.8. Anton de Pluvinet Zeit Künste sambt des Herren de Brevil Pompee Unterricht von Wissenschafften ins Gemein. Frankf. 1670.9. Daniel Bfeckle (?) Architectura vonn festungen. Strassburg 1608.10. Joann Wilhelms Architectura Civilis. Nürnberg 1668.

/k. 50/11. Georg. Andr. Börklers Bau und Wasser Künste. Nürnberg 1662.12. Eiusdem Theatrum Machinarum in Latinum Translatum opera Henrici Schmiz. Colon. Agripp. 1662.13. Georg Simon Winteri Bellerophon, seu Eques Peritus. Norinb. 1675.14. Joa. Bernhard Scheiters Neüer festungs bau und Kriegs Schule. Braun Schweig 1672.15. Athanasy Kirchery Konurgia (?) nova. Cumpidonae 1673.

60

16. Francisci Liseri Architectura Practica. Frankfurt 1672.17. Le diverse et artificióse Machine del Capit. Agostino Ramelli. A Parisi 1588.18. Joan Francisci Praetoris Archimedes Mechanicus a nota Paralogismi vindicatus. Wratisl. 1676.19. Sigis. Kästners Anleitung zur Artiglerie (?) Kunst. Frankf. 1671.20. Archimedis Kunst bücher ins Teitsche übersetzt durch Joh. Christoph Sturman. Nürnberg 1670.21. Christph Waikhmans Neu erfinderes grosses Königs Spiel. Ulm 1664.

/k. 50v/22. Casimiri Simiconowicz Ars Magna Artileriae. Amsterod. 1650.23. 24, 25. Francisci Liseri Architectura practica nova. Francofurti 1672. III vol.26.Versterkite (?) Vestinus, inst garonden (?) door Herick Ruse. I. Amsterd.1654.27. Prodrome all Arte Maistra di Francesco Lana. In Brescia 1670.28. Wendelin Schiitknechts beschreibung festungen zu bauen Alten Stetin.

1652.29. Wilhelmi Willichs Peribologia, oder bericht von fästungs gebaude. Frankf. 1640.30. Carl H. v. Rauberg gantze feüerwerkerey. Bremen 1671.31. Mathiae darger Architectura militaris moderna. Amstelod. 164732. Adam freytags Neü wermehrte Fortification Lender (?) 1635.33. Hertzog Sylvy zu Wtirtenberg und Oelss Neüe arten von Künstlichen feüer Wercken. Oelss 1657.34. Georg Andr. Beiklers Architectura Civiles nova et antiqua. Frankf. 1663.35. Samuel Marolois Geometria Tautsch. Amsterdam 1663.

/k. 51/36. Athanasy Kirchery Mundus Subterraneus.Amstelodami 1665.37. Georgy Agriculae Bergwerkbuch. Basel 1621.

/k. 51v/In quarto

1,2. Gasparis Schotti Organum Mathematicum . Herbipoli 1668. II vol.3. Ejusdem magia optica, oder gesicht und äugen Lehre. Bamberg 1671.4. Ejusdem Mathesis Cesarea s. Amussis Ferdinandea. Herbipoli 1662.

61

5, 6. Ejusdem Technica Curiosa s. Mirabiliatis. Herbipoli 1664. II vol.7, 8, 9, 10. Ejusdem Magia universalis Naturae et Artis Herbipoli 1657. IV vol.11. Andrea Alexanders Bericht von gebrauchen Propotional, Cirkels. Nürnberg1662.12. Benjam. Bramers Kern der gantzen Geometriae. Marpurg 1684.13. Adriani Mety Aritmetica et Geometria. Lugduni Pat. 1640.14. Florilegium fortificatorium Tripartiti. Halle 1662.15-21. Musicalisch Türkischer Eulen Spiegel auf Instrumenta u. mit Siege stirmen gesezt. Gürtz 1688. VII vol.22.Daniel Hartnacci Curiose Stern- Kündigung. Leipzig 1680.

/k. 5 2/23. Claude Flamands Unterricht von Erbaunung der festungen, übersezteln durch Hanss Cunrad Wielanden. Münngelgardt 1612.24. George Schleibers von geschutz und Dessau Proportion. Brieg 1666.25. Joseph Fürtrebachs Mechanisse Reisse Lade. Augspurg 1644.26. Christoph Jacob Liebens Reite buch. Halle. 1663.27. J.C. Burggrawen (?) Discours von deitungen(?) der Cometen. Frankf. 1681.28. Leonhardt Zubiers Novum Instrumentum Geometricum. Basel 1625.29. Gerhardi Mut Beschreibung einer Astronomisch Geographischen Kunst bewegung. Nürnberg 1673.30. 31, 32. Heinrich Zeisungs (?) Theatrum Machinarum. Leipzig 1673. III vol. 33, 34, 35, 36. Levini Hulsy Mechanische Instrumenten. Frankfurt 1632. IV vol. 37, 38. Dan. Schwenters (?) Mathematische und Philosophische Erquickstunden (?) sambt deren ferschung (?) von Georg Philiph Harstdörffern. Nürnberg 1651. II vol.39. Francisci Ritters Sonnenspiegel, oder bericht von derer Sonnen Uhren. Nürnberg 1652.

/k. 52v/40. Ant. Ernst Burghardt von Bierkenstein Ertzogliche handtgrieste des Zür-kels undt Linials. Wienn 1686.

/k. 53/In Octavo

1. Les Travaux de Mars, an la Fortification nouvelle, par Allain Manehson Mailet. Amsterdam 1672.

62

2. Les Travaux de Mars, ou l'A rt de la Guerre par Allain Manehson Mallet a Paris. AAmsterd. 1689.3. Gulielmi Blaeu de usu Globorum Coelestium et Terrestrium. Amstelod. 1655.4. Les Fortifications du Chev. Antoine de Ville. A Paris 1666.5. Joan. Hemelings selbst Lehremde Renne (?)Schule. Frankfurt 1679.6. Georg. And. Böcklers neü vermehrte Kriegs schuele. Frankfurt 1668.7. Emst Friedrich von Borgsdorff befestigte Stütze eines fürstenthumbs. Nürnberg 1687.8. Vemeüerte Ordre wegen der Kriegs Exercitige. Schleisnigen 1689.9. Joannis de Sacrobahio Sphaera a Franc Junetino emendatae. Lugdunÿ 1578.10. Gemma frisÿ Arithmetica practica. Witeb. 1574.11. Joa. Abrah. Jul. Floynigs Institutiones Chiromantiae . Jenae 1674.12. Nicol. Goldmanni Elementa Architecturae militaris. Lugd. Pat. 1643.

/k. 53v/13. And. Alexanders Logometron Architecturae Militaris Freitagiana. Brescium1665.14. Les Fonctions de tous les officiers de l'Infanterie par Mr. de Lament. A Paris 1668.15. De la Charge des Gouverneurs des Places par Antoine de ville. A Paris 1656.

/k. 54/In duodecimo

1. Studio di Curiositas, di Nicola Spadon. In Venetia 1662.2. Georg Fournier handbuch der Kriegs Baukunst. Amsterdam 1667.3. Tobiae Beutels Geometrische lustgarten. Leipzig 1672.4 Fl. Vegetÿ Renati et s. Jul. Frontini opera ex Recensione Petri Serivery. Lugd. Pat. 1644.5. Abdiae Treüens Compendium Fortificationis. Nürnberg 1640.6. Les Fortifications de Mr. le Comte de Pagan. A Bruxelles 1668.7. Francisci Schotten Trigometria cum Canone Sinerum, (?) Tangentium et Secantium. Amstelod. 1639.8. Tabulae Sinerum, Tangentium et Secantium ad Radium 10000000. Amstelod. 1639.9. Traite des Fortifications ou Architecturae militaire. A Paris 1645.10. Georg ferd. Meyers Mesung der Triangel. Basel 1679.

63

11. Ejusdem Stereometria oder austemesung Cörperlicher dinge (?), und visier Kunst. Basel 1675.12. Jacob Meyers Arithmetica decimalis. Basel 1669.

/k. 54v/13. Jacob Meyers Arithmetica Practica. Basel 1666.14. Ejusdem Handtgrieste des Circuls undt Lineals. Basel 1676.15. 16. Georg And. Böcklers Handtbüchlein der Fortification. Frankf. 1619. II vol.NB. Ein kleines Kastei so gantz roll, von hinterssidl (?) Mathematischen sachen. Mehr Zwey Mathematische Welt Kugeln.

/k. 55/LIBRI PHILOSOPHICI, PHILOLOGICI MISCELLANEI

Książki filozoficzne, filologiczne i różne In folio

1. Dan. Casp. von Lohenstein Lobschrifft Hertzog Georg Wilhelm zu Brieg. Brieg 1676.2. II. Fuoco eterno, Custodito dalie Vestalli. Drama Musicale per la Naserta della s. Archiducessa Anna Maria. In Vienna 1674.3. II. Difacimento del Labirinto di Creta, Testadi Fuochi. In Viena 1673.4. Tapisseries du Roy, an den Tag gegeben durch Joh. Ulrich Kraus. Augspurg 1687.5. Sieges, streitt der Lufft und Wassers freidenfest zu Pferde. Wienn 1667.6. La Contessa dell Aria et dell Aqua, Testa a Cavallo. In Vienna 1667.7. Des glorwürdigste Ertzhauss Oesterreich, besungen von Joh. Andr. Mauersberger. Brieg 1675.8. Pietas Victrix s. flo. Constantinus M. de Maxentio Tyranno Vietor. Vienna 1659.9. II de Gilidoro, Tavola Dramatica Musicale. In Vienna 1689.

/k. 55 v/10. Die Glükselige feindtseeligkeit des Larmonte und fidalmo. Wienn 1659.11. Othonis Varii Emblemata Horationa. Anterp. 1607.12. 13. Calepini Dictionarium cum octo lingvis editio novissima tomi 2. Lugduni 1681.

64

/k. 56/In Quarto

1. Torquati Tasso Erlösetes Jerusalem in deutsche heroische Poesie gebracht. Frankf. 1626.2. Les Oevres de l'Aneus Seneca, misesen Francois par Matthien de Cholbret. A Roven 1618.3. Martini Szent. Ivany Curiosa variorum Scientiarum Miscellanea. Tymaviae 1689.4. Der frucht bringenden gesellschaft Nasinen (?) gemehlde und Wörter. Frankf. 1646.5. Orlando Furioso di Fudovico Ariosto. In Venetia 1575.6. Joh. Dilati Austriae Gloria, Gratulationibus et votis Excepta. Brunae 1689.7. II Pelope Geloso, Rapresentato per lo Giomo Natalitio di Feonore Imperatrice. In Vienna 1660.8. Apollo Deluso, Drama per Musica. In Vienna 1669.9. Fa Nascita di Minerva, Festa Musicale. In Vienna 1674.10. F'Oronte Drama Musicale. In Vienna.11. F'Ingratitudine Improcerata Rapresentatione Sacra al SS. Sepolero di Christo. In Vienna 1675.

/k. 5 6v/12. Oratoris del Gindicio, del St. Ippolito Bontivogli. In Vienna 1668.13. Fe Attione fortunale di Perseo, festa con 4 Eroici Balleti. In Vienna 1691.14. Vero Amor fa Svave agni Tacita, Ballo da Anton. Draphi. In Vienna 1667.15. Fidelta e Generosita, Festa Teatrale. In Vienna 1692.16. Der Golden Apfel, Schau Spiel, Verfasset von franc Starra. Wien 1668.17. Sieg spraupende (?) Ehre, Schau Spiel, Verfasset von Domenico Federici. Wienn 1666.18. II Teatro delle Passioni Humane. In Vienna 1690.19. Prie Martini Spent. Joanni S.J. Curiosa et Selectiora variarum Scientiarum miscellanea. Tymaviae 1691.

/k. 57/In Octavo

1, 2, 3, 4, 5. M. Tully Ciceronis opera omnia. Hanoviae 1608. V vol.6. P. Virgily Maronis Poemata, a Christiano Egenolpho edita. Francof. 1597.

65

7. Raÿmundi LullÿArs Magna Generalis et Ultima. Francofurti 1596.8. L'Echo délia Fama, Panegirice dell Abbate Filippo Maria Bonini. In Vienna 1670.9. Salom. von Gelaw deütsche sein- gedichte. Breslau.10. La Logique de Amans, par Mr. de Caillieres. A Paris 1668.11. Les Amours de Vonus et Adonis, du Chev. Marin. A Paris 1667.12. P. Ovidÿ Nasonis libri de Ponto et Tristium. Lipsiae 1618.13. Lucien délia Traduction de N. Perot, Sr. d. Ablan couit. A Amsterd. 1664.14. L'Amore in Sogno, overolaNozze di oratie Zoriadre. In Vienna 1693.15 .1. Pazzi Abderiti, Drama per Musica. In Vienna 1675.16. L'Education des Enfants. A Amsterd. 1679.

/k. 57v/17.Perseus gesungen Vorstellung von Aurell Amltei. Wienn 1669.18. Il Fausto overo II Sogno(?) Di Don Pasquale Tragicomedia di franc. Maria de luco Sereni. In Vienna 1663.19. Gundeberga, Drama per Musica. In Vienna 1672.20. La Chimera, Drama fantastico. In Vienna 1692.21. Gundeberga, ins deütsche übersezt. Wienn 1672.22. Petri Lubanowicz Nova Germania Querela. Steinoviae 1676.23. II Perseus, Drama Musicale. In Vienna 1669.24. Arminius, ou les Freres Enemis.

/k. 58/In duodecimo

1. Maximes de Amour. A Paris 1668.2. Oeuvres Galantes en pro secten vers de Mr. Colin. A Paris 1663.3. II Ratto di Cefalo, Drama de Pr. Franc. Bemi. In Ferrara 1650.4. L 'Amante ou Fasse Pastorale. A Paris 1666.5. 6. Recueil de pieces gallantes de Mad. la Comt. de la Suse, dun antre Dame,et de Mr. Pelison.7. Les oenvres du President Nicole. A Paris 1662.8. Priverbes en Rimes, ou Rimes en Proverbes, par Mr. le duc. A Paris 1665.9. De l'usage des Passions, par P. Senaret. A Paris 1661.10. Augostino Mascardi Moralisse Discurse über Taffel Cebetis. Frankf. 1671.11. Dess H. delà Chambre Kunst und Art die Mantschen (?) zu erkennen. Frankf.1668.

66

12. Le Sage Résolu Contre la la Fortune et Contre la Mort on le Petrarche, mis en François par Mr. de Greneille. A Roven 1662.13. Traite de la Civilité qui Se pratique en france. AAmsterd. 1671.14. Instruction Morale d 'on Pere a son fiss (fils ?) par Sylvestre du fovi. AAmsterd. 1680.

/k. 58v/15. Lettres d 'A m our d'une Religense Portugaises orutes (?) an Chev. de C. a la Haye 1688.16. Traite du point, d'honeur. A Paris 1680.17. Dictionaire étymologique. A Geneve 1666.18. Les denores de Mr. Poisson. A la Haye 1680.19. Georg Andr. Backlers Bericht von der festung Inclination. Nürnberg 1679.20. Les Conversations sur divers Sujets, par Madem. de Scuderÿ. A Amsterdam 1686.21. Le Sage des Stoigues du L'Homine Sanepossionis par Ant. Le Grand. A la Haye 1662.22. Admiranda Rerum Admirabilium Encomia. Novismagi 1666.23. Amitiés Amors et Amoureltes par Mr. Le Paÿs. A Amsterdam 1665.24. Le Cabinet, Satyrique ou Recueil de Vers pigrans et gaillards. 1666.25. La Lÿre de dorante.26. Morale Galante ou l'aert de bien (?) ainer Suivant la Copie. A Paris 1669.27. Pièces diverses, la feste de Versailles 1668.28. La Holande aux pieds du Roy par Mr. de la Volpiliere. A Paris 1673.29. 30. Recueil des diversers Comedies de Mr. Scaron Sr. Tristan l'Aermite, Mr. Corneille et Mr. Berserad de etc. II vol.

/k. 59/31.Chanson nouvelles et Avis de Cour. A Paris 1688.32. M. Tullÿ Ciceronis de Philosophia volumen 2-dum (secundum). Lugduni 1519.33. L'Ecole des Femmes par J.B.P. Moliere. A Inspruch 1681.34. Bohuslaÿ Aloysy Balbini Examen Melissarum, s. Novarum apicularum coloniae. Pragae 1663.35. II. Goffredo, overo Gierusalemme liberate del Torquato Tasso. In Amsterd.1652.36. Il Petrarca. In Venetiae 1624.

67

/k. 59v/LIBRI THEOLOGICI

Ksiqzki teologiczne In Folio

1. Biblia Bohemica 1556.2. Biblia Sacra utriusque Testamenti juxta veterem Translationem. Norinberg. 1530.3. Mathiae Schustenhaurs Exemplaria poenitentiae et Impoenitentiae. Herbipoli 1684.4. Biblische figurenaus den alten und Neuen Testament. Amstelod.5. Brunonis Neusser Polganthea Theologo Morali canonica. Moguntiae 1680.6. P. Georgy Scherers Postill oder Sontags Predigen. Cöln 1683.7. P. Georgy Scherers Postill oder feüertags Predigen. Cölln 1683.8. Histoire des Juife ecrite par Flavicen Joseph. Amsterdam 1681.

/k. 60/In Quarto

1. Bibel oder die Heyl. Schrift! altes undt Neües Testaments. Maintz 1662.2. Barto. Gavanti Thesaurus Sacrorum Ritum s. Commentaria in Rubricas Missalis et Breviary Romani. Lugduni 1685.3. Francisci Polygrani Erklärung aller Evangelien undt Episteln. Osnabrüg 1689.4. Bücher undt Schrifften der Heiligen Theresia, von ... 2 Teil. Würtzburg 1649.5. Wenceslai Sturmy Documenta fratrum Christi Bohemice. Lythomysli 1582.6. Relazioni del gran Santo di Paduva, Antonio di Dalio Mancini Poliziano. In Paduva 16547. Pauli de Barry heiliges Jahr für Philagia Verdeütschl von Martino Sibenis. Cöln 1656.8. Bohuslai Aloysy Balbini Diva Wartensis. Pragae 1655.9. Friderici Casimiri Wolff, Stella in Oriente, s. voluntas Dei Polonos ad Prosequendum Sacrum bellum invitans. Warsaviae 1685.10. Johann Millers Historia Beatiss. Virginis Glacensis. Glatz 1690.

/k. 60v/11. Mathei Marians biblische figuren. Frankfurt 1625.12. Ambrosy Nieszportowicz Analecta Mensae Reginatio s. Historia divae Virginis Claromontanae Mariae. Cracoviae 1681.13. Henrici Iglaviensis Snigularis Dei Patris Erga Hominis Amor. Ollmütz 1680.

68

14. Bohuslai Aloysy Balbini Diva Wartensis, deutsch vertirt durch ferd. August Tauerin von Lindenthal. Pragae 1657.15. Andr. Wigandi Werrenüsetz (?) Predigt. Jena 1671.16. Mors Refuscitati Mortui, ad Wiederlegung Joh. Baptistae Weinbergers. Neüss 1688.17. Christ. Aug. Pfaltzens Türkischen ... Greuss (?). Prag 1672.18. Dav. Gregory Cornery Magnum Promptuarium Catholicae devotionis. Vienae 1672.19. Geistlicher Wegweisengen Himmel, das ist Catholische Predigen über alle Sonn- und feüers tägliche Evangelia P. Geminiani Capuc. München 1679.20. Geistlicher Wegweisengen Himmel, ales ist Festival Predigen P. Geminiani Capuc. Concion. München 1679.

/k. 61/21. Geistliche Teutsche Karten Spiel Andreae Strobel. Sültzbach 1693.22. Judas der Ertzsehelm (?) P. Abrahamia Sta. Clara Augustin. Saltzburg 1686 Erster Theil.23. 24, 25. Item Judas der Ertzeschelm 2te, 3te undt 4te Theil.

/k. 62/"In Octavo

1. Officium Beatae Mariae Virginis. Antwerp. 1657.2. Joan. Balthasar Schuppy Schrifften. Hamburg.3. Jacobi Maseny Nova praxis ortodoxa fidei. Colon. Agrip. 1669.4. Pieces Gertridianae s. Medulla devotissimarum piecum Gertrudis et Mechtildis, Comitissarum de Haecuboms. Colon. 1673.5. Friedrich Milferns Greuel der Vernüstung des Heil. Jerusalems ... Jüdischer Tallmundt. Cassel 1671.6. Christian franzers ...betrügliser Weg des Erbens. ... 1687.7. Joh. Urbani Pinely Historia ... hebe Fraüen zu Zell Steüermark. Grätz 1646.8. Georgy Stengely Matrimonia fausta et infausta. Ingelstadt 1647.9. Georg. Mich. A Jesu Maria Relatio de Vita et gestis Josephi a Matre Dei. Pragae 1688.

99 K arta o p u szczo n a w d ig ita lizac ji o d tw o rzo n a z o d p isu z 1764 r.

69

/k. 62v/10. Johannis Kuen Aquila grandis Medullam Cedri de Libano Transportans. Monach. 1665.11. Les Degres de la Justification ou la Solide Devotion par Mr. L. de Chevremont. A Vienna 1688.12. Alphonsy Arborello Marianischer Nahmens Preis. Brünn 1690.13. Francisci Talbert Utranovium s. Aula Virginis. Vienna 1652.14. Mathiae Schmucker Gaudium et Lacrymae Orbis univers. Glacy 1684.15. Davidis Gregorii Comery Nucellens Catholicae Devotionis. Viennae 1663.16. Auszug des Lebens und Werüderet Fater Joannis Capistrani, und Paschalis Baylon. Prag 1691.17. Beschreibung des mit gnaden laustenden Mariae Berges unweit Olmitz zu Mähren. Olmitz 1649.18. Abrah. a St. Clara Merckes Heim, oder beschreibung des Witenden Tades. Wien 1680.19. Andreae Goldonowsky Ursprung Translation und Wunder Zeichen des beräsenten Marien Bildts zu Zenstahau in Pohlen. Wien 1648

/k. 63/20. Orationes S. Brigitta de Passione Domini 1676.21. Seneca Christianus s. Florus Christiani e leneae (?) Epistolis collecti. Vienna 1651.22. Kürze Werfassung des Lebens Paschalis von Baylon. Wien 1691.23. Kürze und gründliche History vom Ursprung der Geistlichen Orden, und Vorstellunger ihre Ordens Kleydter. Augspurg 1692.24. Kürze und grundt Historien von den Anfang und Ursprung der Gott Geweichte Ordens und Closter Jungfrauern, sambt eigentlichen Ordens Habit. Augspurg 1692.

/k. 64/In duodecimo

1. Statuten Privilegien und Indulgentien brüderschafft des heyl. Frauleichnams (?) bey der Colegiat in Oppeln. Brieg 1691.2. Des heyl. Antony von Padua seelen undt Leibes. Artzeney (?) 1680.3. 4, 5. Le Ajo fidelle all Anima di vota nel corso di questa vita Mortale per aequisto della perfezione Padova 1670. III vol.

70

6. L'Alcoran de Mahomet, translate par le sr. du Ryer. Suivant la Copie a Paris1672.7. L'Conseils de la Sagesse ou le Recuil des Maximes de Salomon. A la Haye1680.8. Regeln der briiderschafft des heyl. Frauleichen zu Oppeln. Brieg 1691.9. Marci d'Aviano freiyer Seelen Stadt, durch eine Todtsunde Verm. Cöln 1692.10. Preces Gertudianae, seu Madulle Precu Gertrudis et Mechtildis Comitis. De Hacknborn. Colon. 1670.11. Nuceleus Benedictionum et Exorcismorum. Lincy 1666.12. Wencesl. Schwertfer Diarium Christianum. Pragae 1667.

/k. 64v/13. Francisci della Croix Hortulus Marianus. Olomucy 1639.14. Exercitis Christianae pietatis. Colon. 1679.15. 16. Sanctorum Menstruorum. II vol.17. Wence. Schwertfer Alphabetum animarum ad librum vitae ad Spirantium (?). Nissae 1673.18. Asylum Seraphicum S. Antony de Padua. Olomucy 1664.19. Fascilus Congregationis B. Maria Virginis. Warsaviae 1647.20. Blasy Palmae Thesaurus Actuum internarum Virtutum. Pragae 1667.21. Officium Beatae Mariae Virginis. Antwerp. 1661.22. Joh. de Palafox et Mendoza Charta pastoralis Latine Redita per Theod. Graswin Kelium. Mechlin (?) 1667.23. Cultus Divae familiae Christi in Singulus dies distributus. Graecy 1675.24. Dies et Hebdomada S. Josepho Sacra . Colon. 1664.25. Compedium Biblicum. Argentorati 1686.26. Organum Pietatis. Cracoviae 1666.27. Le livre de Persez y bien ou la Philosophia de vray Chrestien. A Paris 1662.

/k. 65/LIBRIIURIDICI.

IURIS CANONICI, CIVILIS, ET PUBLICI.Książki prawnicze. Prawo kanoniczne, cywilne i publiczne

In folio1. Sextus Liber Decretarum Constitutiones Clementina, et Extra vagantes, cum Summarys. Luguny (Lugduny?) 1511.

71

2-9. Dominici Tuschi, Cardinalis, opera Practicarían Conclusionum. Lugduni 1634. IIX vol.10, 11. Corpus Iuris Civilis cum Dion. Gotthofredi et aliorum Notis, editum a Sim. Vari Luwen. Amstelod. 1663. II vol.12-17. Codex Theodosianus cum Commentarys Jacobi Gothofredi. Lugduny1665. VI vol.18. Joannis Angeli Bossy Tractatus de Patriae Potestate. Lugduny 1664.19. Andreae Mendo Selectae questiones de lure Académico. Lugduni 1668.20. Francisci de Amaya opera Iuridica. Lugduny 1667.21. 22. Jacobi Cancery Domicelli Opus Variarum Resolutionum Iuris. Lugdony 1658. II vol.

/k. 65 v/23. Antony Boresy Praelectiones in Codicum. Amstelod. 1653.24, 25, 26. Joseph Mascardi Conclusiones Probationum. Francoforti 1661. Ill vol.27. Gvidonis Papae Decisiones. Genevae 1667.28, 29. Amoldi de Reyger Thesaurus Iuris locupletissimus. Francof. 1667. II vol.30.Maximilian faust Ascherffenborg Consilia pro Aerario Civili. Ecclesiastico et Militari. Francofurti 1641.31. Joannis Brunemanni Comentarius in Codicem Justianianeum. Lipsiae 1665.32. Joan. Ant. Mangily Tractatus de Impiatationibus (?) et Dectrationibus in Legitima Trebellianica. Genevae 1669.33. Theodori hopnig De Insignium s. Armorum prisco et Novo lure. Norimb. 1642.34. Joan. Anton Mangily de Subhastationibus et Licitationibus Tractatus. Genevae 1668.35. Tobiae ottonis Taboris Thesaurus Locorum Comunium Iuris-Prudentiae. francofurti 1670.

/k.66/36. Christophori Besoldi Thesaurus Practicus avetus, a Joan. Jacob Speidelio. Norimb. 1643.37. Benedicti Carpsovy Iurisprudentia forensis Romano Saxonica. Lipsiae 1663.38. 39. Ejusdem Practica Rerum Criminalium. Wittebergae 1652. II vol.40. Eiusdem Comentarius in legem Regiam Germanorum s. Capitulationem Imperatoriam. Hanov. 1669.

72

41. Ejusdem opus Responsorum Juris Electoralium. Lipsiae 1658.42. Ejusdem Processus Juris in Foro Saxonico. Jenae 1663.43. Eiusdem opus Decisionum Illustrium Saxonicarum. Lipsie 1660.44. Wigandi Molleri Repertorium Rerum et Verborum in operibus Carprovianis. Lipsiae 1676.45. Des Spaten deutschen Advocat. Jena 1678.46. Ejusdem gerichtige Praxis.47. Frantz friedrichs Edlen herren von Aidtleren (?) Corpus Constitutionum Imperialium, Regenspurg 1675.

/k. 66v/48. 49, 50. Joh. Jacob, von Weingarten Fasciculus Diversorum. Nürnberg 1690. III vol.51, 52, 53. Pauli Christiaei Decisiones Curiae Belgicae. Antwerp. 1661. Ill vol.54. Ejusdem Leges Municipales Civitatis et Provinciae Mechiliniensis. Antwerp. 1657.55. Joan. Belitz Idea Juris Publici. Rudolphstadÿ 1676.56. Joan. Stokÿ Consilia s. Responsa Juris. Francofurti 1666.57. Afrasveri (?) Fritschÿ Corpus Iuris Venatoris Forestalls. Jena 1676.58. 59, 60, 61. Christoph Philippi Richteri Consilia et Responsa. Jenae 1665. IV volum.62. Ejusdem Volumen velitationum Academicarum. Jenae 1667.63. July Clari Receptarum Sententiarum opera Omnia. Francof. 1590.64. And. Gryphÿ Landes Privilegia des Glogauissen furstenthumbs. Glogau1653.65. Francisci ferd. de Serponte et Bregozys Promptuarium der böhmischen und Mähreischen Landes ordtnung. Prag 1678.66. Thomae Zwick Dissertatio de Sponsalibus et Matrimonio. Wienna 1659.67. Kaiser ferdinandi III Priviliche (?) Landes gerichte Ordnung in Oesterreich. Wienn 1667.

/k. 67/68. Josephi Bernh. Glettle Selecta Juris Publici. Salisburgi 1693.69. Kayser Ferdinandi III Neüe Verfassung der Königl. Landt Taffel in Mähren. Ollmitz 1642.70. Corpus Juris Militaris.71. Cautelen (?) in Kauffen undt Verkauffen.

73

72. Tractatus de Magis Venesicis et lamys Cognoscendis et puniendis.

/k. 68/In Quarto

I, 2. Corpus Juris Canonici, cum Appendice Pauli Lancelloti. Colon. Monitianae1670. II vol.3.Joan. Pauli Lancelloti Institutiones Juris Canonici. Ibidem.4. Andreae Geily observations practicae. Colon. Agripp. 1634.5. Francisci Torreblanca Epitome Delictorum s. de Magia. Lugdunj 1678.6. Joa. Wilh. Merz a Quernheim Speculum Succesionis universis. Norim. 1680.7. 8. Henrici Hahny Observata Theoretico Practica. Helmestad 1659. II vol.9. Joa. Jacobi a Weingarten Vindemia Indicialis. Prag 1692.10. Franc. Monds de Escobar de Ratiocionarys Administratorum. Norimb. 1664.II. Joa. Philippi Tractatus de Subhastationibus. Lipsiae 1667.12. Philippi Knipschildt de Fidei Comissis Familiarum Nobilium. Ulmae 1661.13. Sigismundi finckelthaus observations Practica. Lipsiae 1662.

/k. 68v/14.Joan. Zeithopf (?) de Iure occidendi deprehensum in Advetirio. Lipsiae 1667.15. Joan. Jacob von Weingarten Sylva Variarum observationum. Prag 1683.16. 17, 18. Thome Schrüers (?) Institutiones Tutorum et Curatorum. Frankf.1666. III vol.19. Jacobi Bernh. Molzy Dissertatio de libertate omnimoda. Norimb. 1668.20, 21, 22. Mathiae Berlichy Dicisiones. Lipsiae 1656. III vol.23. Nicolai Myleri ab Ehrenbach Metrologia. Tubingae 1668.24. Joan. Baptistae Sultingers observationes Practicae. Nürnberg. 1656.25. Antony Vilhelmb Ertl. Praxis aurea. Augspurg 1682.26. Articul der Landtags Schlussers in Prag 1693.27. Joan. Henrici Pott de nefondo (?) Lamicarum cum Diabolo coitu. Jenae 1689.28. Casp. Franc. Equit de Saniges ad Sanctionem Pragmat. circa fatalia appelationis. Glazy 1684.29. Anton Gvil. Ertl Pataestra Aulico Juridica de Juribus Principum. Aug. Vindel. 1686.

/k. 69/30. Joan. Casp. Volandt Theses de Irynius (?). Herbipoli 1692.

74

31. Quadriga Quaestionem Problematicarum defensa.32. Joan. Jacobi de Weingarten burger Spiegel. Prag 165033. Joan. Henr. Bocileri Judex unus et multi. Argentorati 1658.34. Mart. Frid. Pruskauers von frauen fels Schlüss der Stände des Marggrafsthumb Mähren. In Brünn 1692.35. Item bohemice.36. Wences. Bernhard Bartodiegsky Landtags Schuoss in Mähren 1678.37. Ejusdem Landtags Schlüss. Brünn 1665.

/k. 70/In Octavo

1. Philippi Reinhardi Vitriary Institutionis Juris Publici Rom. Germanici. Friburgi 1691.2. Leon. Schritsmeieri Speculum Politicum Quaestionem Juris Publ. Francof.1670.3. Nie. Myleri ab Ehrenbergi de Principibus et Statibus Rom. Germ. Impery. Tobing. 1685.4. Gottfr. Svevi Synopsis Criminalium Carprowy (?). Francof. 1686.5. Ahasvery Fritschy Manuale Juris Publ. Romano Germanici. Jenae 1690.6. Petri Pecky Tractatus de Jure sistendi. Colon. Agripp. 1665.7. Sebast. Almers Manuale Juris. Bremae 1668.8. Matthiae Abele Setzume (?) Gerichts händel. Nürnberg 1661.9. Tractatus Historico Politici, in Quibus Aurea Bulla etc. Colon. Agripp. 1657.10. Frid. Pruckman Tractatus de Reqalibus (?). Lipsiae 1668.

/k.70v/11. Cammerus Redivigus et Scheplitzigus mule(?)tus s. Compendium puris Civilis et feudalis. Sedini 1663.12. Joh. Henr. Proskowsky de Crohenstin Moderamen Differentiarum Juris Comunis et Bohemici. Pragae 1664.

/k. 71/In Duodecimo

1. Matthiae Abele Künstliche Unordnung (?). Nürnberg 1670.2. Henrici Cnaustini Notarial Kunst. Frankfurth 1665.3. Christophori Gunzely de Regulis Juris. Lipsiae 1668.

75

4. Joan. Brandes de vera et Simulata Jure Consuetorum Philosophia. Francof.1668.5. Joan. Amoldi Corvini Enchiridion s. Institutiones Imperiale per Erotemata digesta. Amstelod. 1644.6. Petri Stockmanni Tractatus de Iure devolutionis. Amstelod. 1667.7. Philipp. Ludovici Anthaei Breviarium Iuris Civilis. Francof. 1677.8. Joan. Wormseri Fascientus Exercitationum Academicarum ex Iure Publico. Tubingae 1667.9. Memoriale Institutionum Juridicarum. Francof. ad Oder 1691.10. Georg Davidis Locameri Quaestiones Justinianeae. Angentorati 1658.

/k. 71v/11. Authori duae de Usu et Authoritate Juris Civil. Romanorum. Lugd. Pat.1654.12. Joh. Theod. Sprengeri de Modico. Francofurti 1658.13. Georgy Widman der Jure Retractus seu Prothomiseos. Ingolstad 1668.

/k. 72/FIGURAE

AERI INCISAE Pojedyncze rysunki i grafiki

1. Volumen Jmaginum Sacrarum praemis. Cum Planetarum Imaginibus quarum initium Satumus.2. Davidis Teniers Theatrum pictorium . Bruxella 1660.3. Imagines Sacrae Variae praemissis Sibillarum Geonibus (?).4. Joan. Phrys Theatrum Vitae humanae aeneis Tabulis exoratum. Antwerpia 1577. Additis multis aliarum Rerum Jeonismis. (?)4. Joan Sadlers Boni et Mali Scientia. Antweria 1586. Additis alys ejusdem et Raphael Sadleri operibus chaliographicus.5. Dominici Custodis Joh. et Raph. Sadletorum, Martini de Vos, Hub. Golzy, Crispini Passaei et aliorum variorum figurae, quarum Initium Josephus et Maria cum Christo parvula et Johanne.6. Vary Habitus Theatrales gallici quorum initum. Le Pasque.7. Al lune Vedute di Giardini efontane di Roma e di Tivoli, disegni. Per Israel Silvestro in Parigi 1646.

76

/k. 72v/8. Joan Josephi Comitis de Herberstein Architalassi (?) Malthensis et Pontificÿ, facta heroico coelo Expressa.9. Historia Christi imaginibus expressa Sculptoribus Hier, et Ant. Wierk ... Collacert et alÿs.10. Joan. Wilh. Baur Metamorphosis Ovidiana. Viennae 1641.11. Urbes Coenobia et Arces Stiriae, Andreae Andreae (?) Trost Sculptore.12. Sterdighe Testonnen, geinventeert (?) door Artus Quelling. Rot. Amsterdam.13. Varÿ Habitus Gallici, quorum Incitium Habit de Espie (?).14. Divers Veves de Ports de Mer, par Perelle livre de fleurs Jeones Insectorum volatilium.15. Johan Manfardt Valvasors Contrefait (?) allen örthen in Hertzogthum Crain. Magenspurg 1679.16. Abdrucke von allerhandt geldineren und halb geldineren.17. Melch. Kusels (Rusels?) Metamorphosis ovidiana Augspurg 1681.18. Eiusdem Theatrum Dolorum Jesu Christi. Aug. Vind. 1677.

/k. 73/LIBR1 MANUSCRIPTI Książki rękopiśmienne

1. Axiomata Geometriae practicae et Artis fortificatoriae, addito Tractato de Arte militari offensive et Artilleria.2. Tractatus de Secretioribus Artibus seu Arcanis in Regimine Publico.3. Copia etlicher Merckwürdiger Schreiben an Ihro Röm. Kaÿserl. Maÿstete.4. Relazione di venetia del Sr Alfonso della Quero Ambasciator di Spagna.5. Relazione dell Imperio ottomano, dell Ilustr. Sign. Christophoro Valiero Bailium Constatntinopoli.6. Arcani di Stato de Prencipi d'ltalia.7. Kaiserliche Instruction vor dem Landshauptmann, Cantziere und Räthe, beÿ den Amte der Königl. Landes Hauptmannschafft oder Tribunali in Mähren.8. Breves et Miscellaneae observationes in 1. Librum Analium. Com. Taciti.9. Neüe und alte Landes Ordnung in Margraffthum Mähren.10. Comentaire de l'Estat Pays Bas Confederez addito alio. Rechercher de ce que est plus Remarquable on Estât de Lrance.

/k. 73v/11. Stabilimenta der Ritter des Heyl. Ordens St. Joannis von Jerusalem.

77

12. Ihro Excell. des Herren Grafen von Proskau Reise Rechnung.13. Esaiae Gebely Commentationes s. Disputationes Philosophicae Wratisla. 1645.14. Bericht vom Proportional Circul (?),15. Ausweisung zur Geometrie und Fortification.16. July Critilli Veropolitani Apocalypsis.17. Von dem beruffte des Gottseligen Bruder Josephs zu dem Franciscaner Orden.18. George Egens Liber de perspectivae facty in Hispania. 1649.19. Niederländische Raise aus Frankreich 1649.20. Arabisches büchlein mit golde geziert.21. Herr Hans Christoph Herren von und auf Proskau, Chrzelitz handtbtichlein.22. Unterricht der Geometrie undt Fortifices.23. Herren Joan. Christoph Ferdinand Freyherm von Proskau Stambuch 1648.24. Kayser Maximiliani II Schreib Calender deinne einiges von der Proskausser Familie.

/k. 74/25. Livres des Chanson Diverses.26. Examen Eines büchssenmeisters der ein Zeügererter begehret zu werden.NB Gräfl. Proskauisches Stambuch in Rothen Sammet mit Silber beschlagen.

/k. 75/CONSIGNATION100

UzupełnieniaD erjenigen Bücher welche den 16 January 1702 in der Bibliothec Inventireter worden, undt sich in dem bey vorherig gefertligten Cathalogum un eingetheilten nich befunden.(1) Christans Junckhem neüer geschichts Callender de anno 1697 in octavo.(2) Joa. Heinrich Seyfridts Poliologia oder acurate Bechreibung aller in der Welt befundt vomem festen Städten, Schlössern undt Vöstungen, in 8vo 1695.(3) Joanni Schroderi Artzenni Schatz, nebst denen an merkungen Friderici Hoffmani, 1693 in Folio.(4) Francisci de Salignag Placida Sanctorum explicita in Majori 8vo.

100 P o zy c je n ie by ły n u m ero w a n e - n u m ery w naw iasie .

78

(5) Johann Georg ferdinandts von Plankliebes Spiegel, in 4to Vermehrte Archontologia durch Verlegung Mathei Metians Seel. Erben, in folio.(6) Paralelle de louys le grand par Chrestinae non Francois in Minori, 8vo.(7) Stanislai Reinhardi Pr(o)gnosticon auss der Politisch Capaila, in 4to.(8) Des Pollnische Staats Prothocoll, in 4to.(9) Augusti Casimiri Redely Annus Symbolicus, in 4to.(10) Con(t)inuatio, oder anderr Theil des Politischen Notisches (Nachtisches) gedrunkt zu Leipzig 1698.(11) Pat. Andreae Barteczko pax Cesáreo ottomanica.(12) Tabula Histórico Genealógica.(13) Joannis Baptistae Mayr Zwey Einiger Hymenaeus zur Vermehlung Josephi Primi.

/k. 75v/(14) Curióse Staats frag, Wer zur Succession in Spanien der Rechtmässige seye, 1699.(15) Steph. Plancard belagert (?) und Entsezte Venus.(16) Joa. Peters Ludwig Curioser geschichts Collender de Friderico Tertio Ellectore Brandeburgico.(17) Antony Fabry Europaeisse Stadts Cantzelley, beschreibung des Carlsbadt.(18) Neü Vermehrter Politischer Nachtisch der Erste Theil, H. Johann Baptist Politisches Testamen(t).

(19) Joannis Euseby S. J. adorata in Spiritu et Verite (veritale).(20) la Morale de Cardinal Mazarini.(21) Krei (?) Neue er fundere Kriegs bau Kunst.(22) Petat present des fífserens(?) entre le Roy de Danmark et le duce de Holsten.(23) die Pariss(?) Würdige Verónica oder Europaeischer Th...(24) Plusieurs Raisons politiques Contre la Religion Romaine en France.(25) la Retta de Marlotti per girolmo Albrizzi.(26) Mercure Historique et Politique pour le Mois du May 1696.(27) Zwey Ross artzney buchlein.(28) Samuel von Puffendorff unius Tomi 7. Bücher in Folio item 2 tomis Volständige hauss und Landt Bibliothek in folio.(29) Neü Castell Velkommene Reitschuel (?) in Folio.(30) Historisch Medicinisch Thier buch in 8vo.(31) Tägliche betrachungen S. Hyeronimi in 8vo.

79

(32) Passa pier von Europae promenaden 4. Tom in 8vo.(33) La Geopraphie in universaille de la Cruix in 8vo(34) La vie de Machomet (?) d'Amsterdam in 8vo.

/k. 76/(35) Passapier Passapier von Europa promenade 1. Tom in 8vo.(36) Wanderer gnaden bildt Ursprung (?) undt in halt 1692.(37) Lottres del Estat preseur in 4to.(38) 11 (II) stuck böhmische Cathechismi in minori 8vo.(39) Theoria, et Praxis Artillerie oder deütliche beschreibung Johann Sigmundt

Bühmem in Folio.(40) Teütscher Gnill, dess Lobl. Cammer Gerichts Speyer, in Folio.(41) Concordantie Bibliorum Sacrorum Emendata in Folio.(42) 102. Unterschiedl. in Türkischen Papir gefesste franzeissche kleinebüchlein in 8vo.(43) Cormantius 3. undt 4. Theil in 4to.(44) Durchlaustige Welt 1. 2. 3. 4. tomi in 4to.(45) Aufgefangere Briefe 2. tomi in 8vo.(46) Johann Hübners Kurtzen fragen von Politischer Historiam 3. tomi in 8vo.(47) Geheime Briefe in 8vo.(48) Stadt Recht in König Reich Böhmen in 4to.(49) Spanisches Frauer sohn in 4to.(50) Erste Beylage Spanische Staats affairen (?) in 4to.(51) Erklärung der maudrel (?) ... Landt Charte Vtobiae (?), ... des istedes (?) ... 8vo(52) Ehren Ruft, des ist Eingründtl. Bericht von Ursprrung, Tugenden, und Lobl. Eigenschafften der Teutschen, Krafft deren Sich aller frantzosch (?) überlegen, in folio.(53) Erster Theil Geschichten von Erschaftung der Welt Hans Jacob Wagner von Wegenfeld in folio.

/k. 76v/(54) Kupfer Stüche sambt Landt Charten, in unterschiedl. gross undt kleinen stucken 22. Stuck Meist in folio.(55) Bildtnüssen aus der Heyl. Schrifft des Alt und Neuen Testaments in folio.(56) Geschits Callender Wilhelmi 3. König in Gross Brittanien in 8vo.(57) Unterschiedliche Müntz deulung (?) in 4to.

80

(58) Des Gottfriedt Bruder Josephs bemstein zum franciscaner Orden in 4to.(59) Neü undt alt geschreiebene Mährische Lehre(?) Landes Ordnung in folio.(60) Stadt und Land Apothei(?) in 4tomis in 8vo.(61) Neüer anbau oder Aufang über dereisternes und anderen Tomum in 8vo.(62) Jezt Herschende (?) Europaen 8vo.(63) Schlesischer Adels fliegel in 4to.(64) Der Savoische Particular friede in 4to.(65) Der Curieosse Pfropf (?) und ocular Meister in 8vo.(66) Wahrhaffte brüderschafft gewannt der allerheyligsten dreyfaltigkeit in 8vo.(67) Hertzog von Luxemburg Lezte abschiedt Rede in 8vo.(68) Geschichts Callender in Welcher alle Thaten Ludwigs dess Grossen ietzigen Königs in frank Reich in 8vo(69) Register an die böhmische Landt Kartten in 8vo.(70) Der Verschniette Gelden in 8vo.(71) Diseurs von gegenwertigen Reichs Tag zu Regenspurg. 1696 in 8vo.(72) Physiognomisches Kler bladt 1695 in 8vo.(73) Geographisches Dictionarium, darinnen der Königreich Landschafften Stadt Flüsse, und Merckwlirdige sachen 8vo.

/k. 77/(74) Thier buch in vier Theilen Verhaffteten (?) in 8vo.(75) Processus Inquisitorius in der Königl. Stadt Prag, wieder 2 Juden in 4to.(76) Feltscher oder Secht feldtscher Kunst. In 8vo.(77) Stadt Recht in Königreich boheimb. In 4to.(78) Europaeisches Heroldt Spiel in 8vo.(79) Von aufselegte (?) und Vermehrte wunder in 8vo.(80) Der bärmhertzige Samariter in 8vo.(81) Kurtze Unterwicht des alt Landeckische Warm baades 8vo.(82) Fortsetzung und Beschreibung der gnaden, unser lieben frauen zu Zellin 8vo.(83) Pollnische Stadt Vann (? Warschau) in 4to.(84) Diarium des Printzen Conti Schiffart nach Pohlen in 4to.(85) Register oder anzeigen über die Neüe Wohl... gerichte Landt Kartte Teitscher in ein furterel (?) in 8vo.(86) Historische Relation Spanischer Staats affairen in 4to.(87) Copia del Testamento Cerado in 4to.(88) König in Spannier ins Hispano Austriacum assertum in 4to.

81

(89) Gesährliche Crisis der Europeischen Freiheit. In 4to.(90) Österreichisches Recht an der Spanische Monarchy in 4to.(91) Stadts Vermünnfftiges (?) bedemten (?) über Succession des Hertzogen von Anj ou 4to.(92) Remaques in 4to.(93) Beschreibung der Wunderbarlich (?) geschichten Zur Maria Zell in 8vo majori.(94) Von Unsprung der Geistlichen Orden.(95) Spiritus Principalis sive Sotes (?) boni Principis, Authore Joanne Adamo Vebero in 4to.

/k. 77v/(96) Le Dictioniare des artes et des Scientes 4. Tomi in Folio.(97) Genealogische beschreibung der Vomebsten herisen in Teütschlandt in Folio.(98) Stabilimenta der Ritter des Heyl. Ordens S. Joannis Jerusalem in Folio.(99) Comentaire des pays Confédérés du Paris in Folio.(100) Vindiciae Sa(n)cti Romani Imperÿ, adversus fallaces Gallorum pacis propositionis in 8vo.(101) Julÿ Chritilli Neopolitani Apocalipsini 4to.(102) Tractatus de Secretioribus in Folio.(103) Breves et Misulaneae observations in primum librum analium in Folio.(104) Antoni Pirezge institutions imperials in 8vo.(105) Numismata Imperatorum Romanorum in 4to.(106) La France en de Cadence Namur et Casalin in 8vo.(107) II Pastor in fide dedicate Carlota Sophia di Brandeburgo in 8vo.(108) La Veritate et la Religion en visite chez Théologiens in 8vo.(109) Recueil de pieces Curieuses in 8vo.(110) Abra Mule ou l'Histoire du de Thornement in 8vo.(111) Reponce et une deduction in 8vo.(112) Novean Journal des scavans in 8vo.(113) L 'Alcoran de Louis XIV ou le in 8vo(114) Histoire du Confestable de Bourbon in 8vo.(115) Dialoque sur les affairs in 8vo.

/k. 78/(116) Histoire des Revolutiones de Sveda 2 Libelli in 8vo.

82

117) II. Theatro Británico overo in 8vo 4 tomi.118) La vie de Marie de Savoge in 8vo.119) La vie de Adam Premier Romme in 8vo.120) Justiniani Institutiones Georgi Davidis in 8vo.121) Amores Josephini in 8vo.122) Henricy Linckÿ in 4to.123) Noveau Journal de Scavans in 8vo.124) Orocison (?) fúnebre de Monsiegnieur François de Harlag in 8vo.125) Dictamina seu scita Variae Doctrina in 8vo.126) Asylum Seraphicum S. Antony in 8vo.127) Histoire du Ministère du Cardinal Mazarin 2. Tomi in 8vo.128) l'Office de la semaine saincte in 8vo.129) Letres Historiques de Europe in 8vo.130) Les Vendanges Comedie in 8vo.131) Manifeste du dernier Roÿ Jaques II in 8vo.132) Réponse de un Ministre de un Prince Catholique in 8vo.133) le Marquis de Lonvois sur la sellete Criminel in 8vo.134) De Studÿs Academicis liber singularis in 8vo.135) Description de la Grotte de Versailles in Folio.

/k. 78v/136) Phénix Redivivus inclite Pruskovie Gentis 3 pars in folio.137) la Poltique (Politique) francoise de Masque in 8vo.138) Teatro Británico di Gregorio leti in 8vo.139) Descriptio BMV Cellensis in 8vo.140) Histoire du P. de Comte in 8vo.141) Histoire des Stedails in 8vo.142) Devoirs des Hommes in 8vo.143) Caracteres de Elizabeth in 8vo.144) Triumvi de G. Caesar in 8vo.145) Valesiana in 8vo.146) Triuvirat de Auguste in 8vo.148) La vie duc Commenden in 8vo.149) Testame de Collbert in 8vo.150) Deducatio des Enfans in 8vo.151) Relation Historique de la Pologne in 8vo.152) La Compagne de Namur in 8vo.

83

153) Histori des Medaill in 8vo.154) Bufendor de Cons et dissensu in 8vo.155) Embl. De Anno in 8vo.156) Histoir de Pâtre Jeanne in 8vo.157) Etat de Danem in 8vo.158) Caractères de Elisabeth in 8vo.159) Reflexions ou Sentences in 8vo.160) Geograph Anncienne Et Mademe (moderne) 2 tomi 8vo.

/k. 79/161) Histoire de Louis XIIII in 8vo.162) Géographie Ancienne et Maderne in 8vo.163) Requell de furectiere in 8vo.164) Lesnies des H. illustres in 8vo.165) Oeveurs de M. Temple, in 8vo.166) Faussate des V. Humain in 8vo.167) Vie de l'Am Tromp in 8vo.168) N. Voyage du Levant in 8vo.169) Leteres de Bongars in 8vo.170) Coeleste Palmetum in 8vo.171) Le Salut de l'Europe in 8vo.172) Secretair des Amans in 8vo.173) Biblia Sacra 2. Tomi in Folio.

84

ARCHIWUM

O zawartości archiwum Prószkowskich pisał Bartosz Paprocki w swoim Sztambuchu Śląskim101, podziwiając jego „starodawne” dokumenty. Wymienia m. in. dokument z 1286 roku historycznego protoplasty rodu - Stanimira z księstwa opawskiego, dworzanina Przemyślidów opawskich; dokument z 1319 roku kupna przez Belda od swoich stryjów „Bucywogenta i Ochelanta” synów Ocislawa, ich części majątków koło Prószkowa, nadania księcia Bolesława opolskiego Beldowi II w 1336 roku. Dalej wymienia Paprocki zatwierdzenie w 1357 przez księcia Bolka sprzedaż Mirsanowi z Prószkowa przez Henryka Kotulińskiego wsi Prosiec, oraz dokument z 1360 roku księcia Alberta strzeleckiego dla dworzanina swojego Paszka z Prószkowa. Paprocki wymienia jeszcze dokument Adama z 1390 roku i Otta z Prószkowa z 1406 roku.

Prawdopodobnie w okresie wojny 30-letniej zostało archiwum przewiezione w miejsce bezpieczniejsze, do majątków Prószkowskich na terenie Czech. Nie wiadomo czy po zakończeniu tej wojny wróciło ono do Prószkowa czy już pozostało w Czechach.102 Jeżeli wróciło, to zostało przejęte przez spadkobierców Prószkowskich - książąt Dietrichstein-Proskau i dopiero przez nich zostało przewiezione do ich siedziby w Mikulovie.

W pierwszej połowie XIX wieku z archiwum wydzielono dokumenty dotyczące majątków znajdujących się na Śląsku pruskim tzn. państw Prószków, Chrzelice oraz Biała, które zostały sprzedane królowi pruskiemu i których wydania domagały się władze pruskie. W latach 30-tych XIX wieku przystąpiono do rozmów z przedstawicielami Rejencji opolskiej w tej sprawie. Chodziło głównie o sfinansowanie sporządzenia katalogu tych dokumentów oraz kosztów transportu. Korespondencja w tej sprawie z Rejencją opolską zaczęła się w 1833 roku. W 1834 roku archiwista książąt Dietrichsteinów w Mikulovie Josef Lilie, sporządził dwa wykazy archiwaliów do przekazania do Opola. Pierwszy wykaz zawierał 91 pojedynczych dokumentów w większości oryginalnych lub widymatów dotyczących majątków i miejscowości znajdujących się na terenie rejencji opolskiej, zaś drugi - 38 zespołów dokumentów dotyczących różnych działów gospodarki i zarządzania państwem

101 S stam b y ch S le z s k y ... B rno 1609. B rak p ag in ac ji

102 N ie k tó re z ty ch d o k u m en tó w w y stęp u ją w ze sp o ła c h a rch iw a ln y ch P ró szk o w sk ich w a rc h iw u m w B rn ie a także w w y k a z a c h a rch iw u m D ie tr ich ste in ó w w M iku lov ie .

85

prószkowskim. Wiele jednak dokumentów, uznanych za bardziej związanych z właścicielami a nie z majątkiem prószkowskim pozostało w Mikulovie.103 Obecnie prawie całe pozostałe w Czechach archiwum Prószkowskich znajduje się w archiwum państwowym w Brnie.

WYKAZ DOKUMENTÓW PAŃSTWA PRÓSZKÓW I CHRZELICE ZNAJDUJĄCYCH SIĘ W ARCHIWUM RODOWYM

DIETRICHSTEIN-PROSKAU W MIKULOVIE (sporządzony przez Josepha Lilie w 1834 r. i przekazanych do Opola)

1. Dokument donacyjny księcia Bolesława Opolskiego z 1309 r. dotyczący majątku Kąty. Oryginał.

2. Zatwierdzenie w 1319 roku przez księcia Bolesława Opolskiego kupna wsi Prószków. Oryginał.

3 . Przywilej z 1336 roku księcia Bolesława Opolskiego zezwalający na poszukiwanie złota w dobrach Prószkowskich. Oryginał.

4. Dokument kupna w 1357 roku dworu w Przysieczy. Oryginał.5 . Zatwierdzenie w 1360 roku przez księcia Bolesława III opolskiego kupna

części majątku w Prószkowie. Oryginał.6. Rewers z 1362 roku zrzeczenia się swojej części dziedzictwa (spadku)

w Prószkowie przez „Zerczeg” (?) i Sieroniowic. Oryginał.7. a) Dokument z 1369 roku odstąpienia przez Paszkę z Chróściny wsi

Ligota. Oryginał.b) 1369 rok - zatwierdzenie przez księcia Wacława niemodlińskiego tej transakcji. Oryginał.

8. Potwierdzenie przez księcia Jana opolskiego w 1382 roku kupna połowy działu zwanego „Bibrowski” . Oryginał.

9. Dokument (br.) jednego działu majątku Kąty. Oryginał.to. Zatwierdzenie przez biskupa Jana wrocławskiego w 1384 roku sprzedaży

5 1/3 lana w majątku Boguszyce. Oryginał,ll. Zatwierdzenie przez księcia Władysława opolskiego w 1390 roku kupna

połowy łanu położonego w Kątach. Oryginał.Zatwierdzenie przez księcia Bolka opolskiego w 1393 roku połowy łanu w Kątach (to samo ?). Oryginał.

103 N p . Z a tw ie rd z a n ie p rzez ks. Jan a II D o b reg o p o d z ia łu m ają tków , n ad an ia k ró la Jan a K azim ierza , testam enty , p o d z ia ły sp ad k u , in w en ta rz z a m k u w P ró szk o w ie itp. N as tąp ił w ięc sz tu czn y p o d z ia ł za so b u a rch iw a ln eg o ze szk o d ą d la badaczy .

86

12. Dokument księcia Bolka opolskiego z 1403 roku, dot. Ligoty i Przysieczy. Oryginał.

13. a) Zatwierdzenie przez księcia Bolka opolskiego w 1403 roku, rocznegoczynszu ze wsi Zlinice. Oryginał.b) Zatwierdzenie przez księcia Bolka opolskiego w 1405 roku, rocznego czynszu ze wsi Zlinice. Oryginał.

14. Zatwierdzenie przez księcia Bolka opolskiego w 1410 roku kupna część Zlinic. Oryginał.

15. Przedstawienie przez Jana księcia śląskiego w 1412 roku księdza Walentyna na proboszcza w Zimnicach Małych (?). Oryginał.

16. Dokument kupna z 1416 roku majątku „Strnedlitz” (Stemalice k. Olesna?). Oryginał.

17. Nadanie w 1434 roku przez księcia Bolka śląskiego 3 łanów ziemi w majątku Strzeleczki. Oryginał.

18. Zatwierdzenie przez księcia Bolka śląskiego w 1434 roku przywilejów na sołectwo w Komprachcicach. Oryginał.

19. Zatwierdzenie przez książąt Jana i Mikołaja opolskich w 1438 roku czynszów ze wsi Boguszyce. Oryginał.

20. Zatwierdzenie przez księcia Bolka opolskiego w 1441 kupna „Kosch- Mlihle”. Oryginał. To samo zatwierdzenie w 1495 roku przez książąt opolskich Jana i Mikołaja. Oryginał.

21. Zatwierdzenie przez ks. Mikołaja I w 1473 roku wiana na wsiach Boguszyce i Ligota k. Olesna. Oryginał.

22. Dokument nadania w 1502 roku księcia Janusza wolnizny w Boguszycach.

23. a. Zatwierdzenie w 1509 roku księcia Janusza odstąpienia Boguszyc Janowi z Kunowie. Oryginał.b. Zatwierdzenie w 1509 roku przez księcia Janusza kupna wolnego majątku w Boguszycach. Widymat.

24. Zatwierdzenie w 1510 roku przez księcia Janusza odstąpienia majątku w Kadłubie Janowi z Kunowie. Oryginał.

25. Zatwierdzenie w 1510 roku przez księcia Janusza odstąpienia wsi Jeżowa Janowi z Kunowie. Oryginał.

26. Zatwierdzenie w 1510 roku przez księcia Janusza odstąpienia wsi Ligota Mała Janowi z Kunowie. Oryginał.

27. Zatwierdzenie w 1510 roku przez księcia Janusza (posiadanie) dwóch poddanych we wsi Steblów. Oryginał.

87

2 8 . Zatwierdzenie w 1510 roku przez księcia Janusza przekazania wsi Ligota i Lhotta (?) Oryginał.

2 9 . Umowa prawna z 1511 roku dotycząca majątku Jenczowice (k. Nysy). Oryginał.

b o . Zatwierdzenie w 1513 roku przez księcia Janusza zapisu wiennego na wsi Boguszyce. Oryginał.

31. Dokument kupna z 1515 roku wsi Zimnice Wielkie. Oryginał.3 2 . Dokument donacyjny z 1517 roku księcia Janusza dotyczący stawu

„Podgórski”. Oryginał.3 3 . Zatwierdzenie z 1519 roku księcia Janusza dotyczące gruntu zwanego

„Podzielkowski” pod Strzeleczkami. Widymat.34. Umowa z 1561 roku dotycząca gruntu „Podzielkowski” pod

Strzeleczkami. Widymat, oraz wykaz mieszkańców i ich ziemi w Strzeleczkach. Widymat.Zatwierdzenie w 1520 r. przez księcia Janusza dla fundacji kościelnej w Opolu wyderkafu ze wsi Zlinice. Oryginał.

35. Umowa kupna z 1526 r. majątku Brzeźnica (k. Białej). Oryginał.3 6 . Dokument donacyjny z 1531 r. księcia Janusza dotyczący stawu koło wsi

„Rzenkow”?. Oryginał.37. Umowa kupna z 1535 r. karczmy i ziemi do niej należącej we wsi Zlinice.

Oryginał.Umowa kupna z 1541 r. tejże karczmy. Oryginał.

3 8 . Dokument donacyjny z 1539 r. księcia Jerzego (Karniowskiego) w sprawie kupna stawu koło Pogórza (k. Białej). Oryginał.

39. Zatwierdzenie z 1539 r. w sprawie majątku w Zlinicach. Oryginał.4 0 . Zatwierdzenie z 1540 r. przez księcia Jerzego kupna majątku

w Zimnicach Małych. Oryginał.4 1 . Dokument donacyjny z 1543 r. dotyczący karczmy i ziemi do niej

należącej w Boguszycach. Oryginał.4 2 . Potwierdzenie (pokwitowanie) z 1543 r. rozliczenia kupna ziemi

w Zlinicach. Oryginał.43. Rewers zastawny z 1557 r. cesarza Ferdynanda z kupna wsi Złotniki

(k. Opola) oraz wsi Miedary (?). Widymat.44. Zatwierdzenie w 1560 r. przez cesarza Ferdynanda nadania praw

miejskich wsi Prószków. Oryginał i widymat.4 5 . Zatwierdzenie w 1560 r. przez cesarza Ferdynanda dokumentu

dziedzicznego kupna wsi Przy siecz, Ligoty i Ligoty Paszkowej. Oryginał.

46. Zatwierdzenie w 1560 r. przez cesarza Ferdynanda dziedzicznego kupna majątku Prószków oraz Kątów, Boguszyc i Zimnie Wielkich. Oryginał.

47. Zatwierdzenie w 1560 r. przez cesarza Ferdynanda (własności) majątku Medary (?). Oryginał i widymat.

48. Zatwierdzenie w 1560 r. przez cesarza Ferdynanda granicy między Otmętem i Zlinicami do drogi do Opola. Oryginał.

49. Zatwierdzenie w 1561 r. przez cesarza Ferdynanda umowy w sprawie części wsi Zlinice. Oryginał.

50. a. Umowa zastawna z 1562 r. cesarza Ferdynanda w sprawie miasteczka Strzeleczki. Oryginał.b. Zatwierdzenie umowy w 1565 r. przez cesarza Maksymiliana. Oryginał.c. Zatwierdzenie umowy w 1570 r. przez cesarza Maksymiliana. Oryginał.

51. Zatwierdzenie w 1564 r. przez cesarza Maksymiliana umowy zastawnej cesarza Ferdynanda dotyczącej Chrzelic. Oryginał.

52. Umowa zastawna z 1565 r. cesarza Maksymiliana wsi Złotniki, Komprachcice, Chrząszczyce i Chrzowice i majątek „Owlozkowa”. Oryginał.Rewers z 1565 r. Jerzego Prószkowskiego dotyczący zastawu cesarza Maksymiliana II. Widymat.

53. Zatwierdzenie z 1570 r. cesarza Maksymiliana II kupna majątku Nowa Wieś. Oryginał.

54. Zatwierdzenie z 1571 przez cesarza Maksymiliana II kupna 2 1/3 łana pola w Komprachcicach. Oryginał.

55. Zatwierdzenie z 1571 r. cesarza Maksymiliana II kupna 3 wolnych łanów zwanych „Waldowski” w Strzeleczkach. Oryginał.

56. Zatwierdzenie z 1571 r. przez cesarza Maksymiliana II kupna majątku Nowa Wieś. Oryginał.

57. Zatwierdzenie z 1573 r. przez cesarza Maksymiliana II kupna 9 łanów pola w Komprachcicach. Oryginał.

58. Potwierdzenie z 1576 r. nadań dla kaplicy św. Barbary i św. Aleksego w Opolu oraz dla kościoła parafialnego w Prószkowie. Oryginał.

59. Dokument kupna z 1582 r. majątku Chrzelice. Oryginał.60. Zatwierdzenie z 1584 r. przez cesarza Rudolfa II kupna majątku Nowa

Wieś. Oryginał.61. Zatwierdzenie z 1585 r. przez cesarza Rudolfa II dziedzicznego kupna wsi

Zlinice. Oryginał.

89

62. Zatwierdzenie z 1593 r. przez cesarza Rudolfa II własności stawu koło Pogórza. Oryginał.

63 . Dokument kupna z 1593 r. majątku Niesiębędowice (Nebesedowitz) (k. Korfantowa). Oryginał.

64. Umowa z 1597 r. w sprawie korzystania z wody młyna i roli w Dziedzicach. Oryginał.

65. Potwierdzenie z 1597 r. przez cesarza Rudolfa II przekazania majątku Chrzelice Janowi Krzysztofowi Prószkowskiemu. Oryginał.

66. Przywilej księcia Zygmunta Śląskiego (?) dla Jana Krzysztofa Prószkowskiego dot. majątku w Przechodzie. Oryginał.

6 7 . Urbarz z 1601 r. wsi Przechód oraz przywileje wsi. Widymat.68. Dokument kupna z 1601 r. majątku Przechód. Oryginał.6 9 . Umowa graniczna (wytyczenie granic) z 1602 r. lasów i ziemi pomiędzy

Chrzelicami i Niemodlinem. Oryginał.7 0 . Zatwierdzenie z 1602 r. przez cesarza Rudolfa II kupna majątków

Chrzelice i Przechód. Oryginał.7 1 . Zatwierdzenie z 1603 r. przez cesarza Rudolfa II dokumentu kupna

majątku Przechód. Oryginał.7 2 . Zezwolenie z 1604 r. cesarza Rudolfa II na przejęcie zamku

w Chrzelicach. Oryginał.73. Umowa z 1606 r. w sprawie majątku „Oweczkowa”. Oryginał.74. Rozgraniczenie z 1606 r. majątków Borek-Ligota (Borek-Ellgutt) (?)

i Szydłów. Oryginał.75. Decyzja (wyrok) z 1609 r. władz opolskich w sprawie wsi Zimnice.

Oryginał.7 6 . a. Zatwierdzenie z 1614 r. kupna majątków Radostyni i Brzeźnicy.

Oryginał.b. Umowa kupna z 1613 r. majątku w Radostyni. Oryginał.Wykaz (urbarz ?) z 1613 r. tegoż majątku. Oryginał.Pokwitowanie zapłaconych sum. Oryginał.Umowa z 1614 r. z wierzycielem Jerzym von Zabór dot. tego majątku. Oryginał.

77. Dekret z 1650 r. w sprawie państwa Chrzelickiego. Oryginał.7 8 . Ulmowa z 1665 r. w sprawie administracji państwa Chrzelickiego.

Oryginał.Inwentarz (urbarz?) z 1665 r. administracji tego państwa. Oryginał.

7 9 . Potwierdzenie (uposażenia) kaplicy zamkowej w Pruszkowie. Oryginał.

90

80. Dokument z 1678 r. wystawiony dla gminy Kąty w sprawie Odry. Oryginał.

81. Umowa z 1680 r. w sprawie dostarczania drewna z lasów chrzelickich do zamku w Głogówku. Oryginał.Wypis dokumentu z 1654 r, umowy sprzedaży drewna dla państwa głogóweckiego. Oryginał.Dekret z 1681 r. spadkobierców majoratu głogóweckiego w tej sprawie. Oryginał.

82. Umowa z 1682 r. w sprawie nieużytków w Dziedzicach (Zdiediczer Heiden) oraz posiadania pól w Zielinie (Czelin) aż do młyna. Oryginał.

8 3 . Potwierdzenie z 1696 r. przez „Comitis Palatini” (biskupa) Franciszka Ludwika fundacji szpitala w Pruszkowie. Oryginał.

8 4 . Rozgraniczenie z 1696 r. gruntów pomiędzy wsią kameralną (cesarską) Górki i wsią Chrząszczyce. Oryginał.

8 5 . To samo z 1697 r. w sprawie granicy z Zimnicami Wielkimi. Oryginał.86. Umowa z 1701 r. w sprawie dostarczania drzewa z lasów Strzeleczek

P. Paulaner (?) k. Opola. Oryginał.8 7 . Umowa z 1702 r. w sprawie pastwisk na gruncie „Podzielkowski”

z państwem krapkowickim we wsi Dobra. Oryginał.88. Potwierdzenie z 1720 r. arcybiskupa Franciszka Ludwika przywilejów

mszalnych dla kaplicy zamkowej w Chrzelicach. Oryginał.8 9 . Decyzja królewska z 1750 r. w sprawie „juris lignandi” (prawa drzewnego

- opłat i korzystania z lasów) majątku w Chrzelicach. Oryginał.9 0 . Zezwolenie (potwierdzenie) z 1570 r. korzystania z drewna z lasów

w Chrzelicach i Dąbrowicy (?) hrabiom Opperdorsdoff. Oryginał.9 1 . Generalny (oddzielny) protokoł map z 1758 r. państwa pruszkowskiego

i chrzelickiego. Oryginał.

(podpis)Mikulov 3 kwietnia 1834 r.

Archiwariusz książąt Dietrichstein.

Potwierdzenie otrzymania dokumentów.Opole dnia 25 kwietnia 1834 r.Królewska Pruska Rejencja - Wydział do spraw dominiów.

91

WYKAZAkt (zespołów dokumentów) państwa Prószków i Chrzelice1. Dekarze (?) (Abdeckerey)2. Lekarze, chirurdzy3. Piekarze4. Browar5. Gorzelnia — w dzierżawie żydów6. Studnie7. Rodziny - czyli poddani (Vasallen) - wykazy8. Sprawy przeciwpożarowe9. Rzeki10. Sprawy księstwa (Fürstenthums-Congregation)11. Ogrody 12 Budynki13. Granice14. Kupcy, kramarze, handel tytoniem (Tabakhandel)15. Pastwiska16 Zarządzanie (Jurisdiction)17. Sprawy kościelne: parafia, szkoły, klasztory18. Kolonie należące (do państwa), osadnicy, zagrodnicy i chałupnicy, domy do zasiedlenia19. Plany, mapy20. Murarze, cieśle21. Sprawy wojskowe22. Młynówki i wały (rzeczne, stawowe)23. Nadania (patenty) królewskie24. Smolarnie, przeróbka drzewa25. Potaszamie26. Przywileje27. Sprawy codzienne (Realitäten) między władzą (państwa) i poddanymi28. Sołectwa (dziedziczne), karczmy - przywileje, przywileje piwne itp.29. Kowale30. Szpital w Prószkowie31. Podatki32. Stawy33. Urbarze34. Fundusz sierocy

92

35. Sprawy leśne, drzewo, wypasanie, serwituty...36. Łąki37. Grodzenia38. Cegielnie

Mikulov 3 kwietnia 1834 r.

Opole 25 kwietnia 1834 r.

93

STUDIA I TEKSTY ŹRÓDŁOWE Z DZIEJÓW KSIĘSTW OPOLSKIEGO I RACIBORSKIEGO:

z. 1 - Koniec średniowiecza i kształtowanie się podstaw ustrojowych księstw opolskiego i raciborskiego (szkice i wypisy źródłowe). Opole 2011

z. 2 - Niełatwe sąsiedztwo. Szkice i wypisy źródłowe z dziejów stosunków sąsiedzkich na pograniczu śląsko - polskim w XVI i XVII wieku. Opole 2012

z. 3 - Opole. Rozwój przestrzenny miasta do końca XVII wieku (szkice i wypisy źródłowe). Opole 2013

z. 4 - Biblioteka Jerzego Krzysztofa i Antoniego Krzysztofa hrabiów Prószkowskich z Prószkowa z przełomu XVII i XVIII wieku. Opole 2015

94