STRESZCZENIA REFERATÓW I PLAKATÓW - pbsociety.org.pl · dr hab. Ewa Szczuka, ... Agnieszka...
-
Upload
phungnguyet -
Category
Documents
-
view
265 -
download
1
Transcript of STRESZCZENIA REFERATÓW I PLAKATÓW - pbsociety.org.pl · dr hab. Ewa Szczuka, ... Agnieszka...
Botanika tradycja i nowoczesno
STRESZCZENIAREFERATW I PLAKATW57. Zjazdu Polskiego Towarzystwa Botanicznego
Lublin 27 czerwca3 lipca 2016
Botanika tradycja i nowoczesno
STRESZCZENIA
REFERATW I PLAKATW
57. Zjazdu Polskiego Towarzystwa Botanicznego
Lublin, 27 czerwca3 lipca 2016
57. Zjazd
Polskiego Towarzystwa Botanicznego
Botanika tradycja i nowoczesno
STRESZCZENIA REFERATW I PLAKATW
Pod redakcj
Ewy Szczuki, Grayny Szymczak,
Magdaleny migay i Rafaa Marcica
Lublin, 27 czerwca3 lipca 2016
Redakcja dr hab. Ewa Szczuka prof. UMCS
dr Grayna Szymczak
mgr Magdalena migaa
mgr Rafa Marciniec
978-83-86292-57-8 (online)
978-83-86292-58-5 (druk)
Publikacja jest dostpna na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0
Midzynarodowe (tre licencji dostpna na
stronie http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/).
Projekt okadki Ewa Szczuka, Jacek Pietrusiewicz, Magorzata Wrzesie, Anna Cwener
Na okadce mijowiec czerwony (Echium russicum J. F. Gmel.) fot. Piotr Chmielewski Grafiki Zbigniew Jwik, Copyright Zbigniew Jwik
Logo Zjazdu Krzysztof Rumowski
Wydawca
Polskie Towarzystwo Botaniczne 00-478 Warszawa, Al. Ujazdowskie 4
https://pbsociety.org.pl
Druk, oprawa: Wydawnictwo POLIHYMNIA Sp. z o.o.
ul. Deszczowa 19, 20-832 Lublin, tel./fax 81 746-97-17
e-mail: [email protected]
www.polihymnia.pl
PATRONAT I KOMITET HONOROWY ZJAZDU
Minister Nauki i Szkolnictwa Wyszego Jarosaw Gowin Marszaek Wojewdztwa Lubelskiego Sawomir Sosnowski
Prezydent Miasta Lublin Krzysztof uk Rektor Uniwersytetu Marii Curie-Skodowskiej w Lublinie prof. dr hab. Stanisaw Michaowski
Rektor Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie prof. dr hab. Marian Wesoowski
Rektor Uniwersytetu Medycznego w Lublinie prof. dr hab. n. med. Andrzej Drop
Rektor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawa II ks. prof. dr hab. Antoni Dbiski Prezes Lubelskiego Towarzystwa Naukowego prof. dr hab. Artur Korobowicz
KOMITET NAUKOWY
dr hab. Adam Rostaski prof. U, prof. dr hab. Ludwik Frey, prof. dr hab. Jan Holeksa, prof. dr
hab. Grzegorz Jackowski, dr hab. Idalia Kasprzyk prof. UR, dr hab. Martin Kukwa, dr Maria
Lankosz-Mrz, dr hab. Dorota Nalepka prof. PAN, prof. dr hab. Maria Rudawska, dr hab.
Barbara Thiem, dr hab. Krystyna Winiarczyk, prof. dr hab. Adam Zajc,
prof. dr hab. Jacek Zakrzewski, prof. dr hab. Elbieta Zenkteler, dr Robert Zubel
GWNY ORGANIZATOR
ODDZIA LUBELSKI POLSKIEGO TOWARZYSTWA BOTANICZNEGO
WSPORGANIZATORZY
Uniwersytet Marii Curie-Skodowskiej w Lublinie: Wydzia Biologii i Biotechnologii: Zakad
Anatomii i Cytologii Rolin, Zakad Botaniki i Mykologii, Zakad Ekologii, Zakad Fizjologii
Rolin, Zakad Geobotaniki, Zakad Ochrony Przyrody; Wydzia Nauk o Ziemi i Gospodarki
Przestrzennej: Zakad Geoekologii i Paleogeografii, Roztoczaska Stacja Naukowa; Ogrd Botaniczny UMCS Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie: Wydzia Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu: Katedra Botaniki, Zakad Ekologii Oglnej, Katedra Uprawy i Nawoenia Rolin Ogrodniczych, Katedra Warzywnictwa i Rolin Leczniczych Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawa II: Wydzia Biotechnologii i Nauk o rodowisku: Katedra Fizjologii i Biotechnologii Rolin; Wydzia Matematyki, Informatyki i Architektury Krajobrazu: Katedra Przyrodniczych Podstaw Architektury Krajobrazu, Katedra Ochrony rodowiska Przyrodniczego i Krajobrazu Uniwersytet Medyczny w Lublinie: Wydzia Farmaceutyczny z Oddziaem Analityki Medycznej:
Katedra i Zakad Biologii z Genetyk
KOMITET ORGANIZACYJNY
Prezydium: dr hab. Ewa Szczuka, prof. UMCS przewodniczca Komitetu, prof. dr hab. Marzena Baewicz-Woniak, dr hab. Anna Bogucka-Kocka, prof. dr hab. Boenna Czarnecka, dr hab.
Bogdan Lorens, prof. UMCS, prof. dr hab. Wiesaw Muenko, dr hab. Renata Nurzyska-Wierdak, prof. UP, dr hab. Ewa Skrzyska-Polit, prof. KUL, dr Grayna Szymczak, prof. dr hab. Anna
Tukiendorf, prof. dr hab. Elbieta Weryszko-Chmielewska
Sekretarze: mgr Agata Leszczuk, mgr Kinga Lewtak
Skarbnicy Zjazdu: dr Sawomir Dresler, dr Jacek Pietrusiewicz
Koordynatorzy sesji terenowych: prof. dr hab. Boenna Czarnecka, dr hab. Ewa Szczuka, prof. UMCS, dr hab. Piotr Sugier
Czonkowie Komitetu Organizacyjnego Zjazdu: dr Barbara Banach, mgr Agnieszka Betlej, dr Anna Cwener, dr Mykhaylo Chernetskyy, dr hab. Mirosawa Chwil, dr hab. Joanna Czarnecka, dr Agnieszka Dbrowska, dr Marta Dmitruk, dr Marcin Domaciuk, dr hab. Katarzyna Dzida, dr Magdalena Franczak, dr Agnieszka Hanaka, dr Katarzyna Karczmarz, dr Agata Konarska,
dr Monika Kozowska, dr Piotr Kulesza, dr hab. Marek Kucharczyk, mgr Pawe Patrzylas,
dr hab. Irena Agnieszka Pidek, dr hab. Krystyna Piotrowska-Weryszko, dr Magdalena Pogorzelec, dr hab. Elbieta Pogroszewska, dr Anna Rysiak, dr Aleksandra Seta-Koselska, mgr Mariusz Spaczyski, dr hab. Piotr Sugier, dr Aneta Sulborska, dr Agnieszka Szczurowska, dr Urszula widerska-Burek, dr Dorota Tchrzewska, dr hab. Krystyna Winiarczyk, dr Hanna Wjciak, dr hab. Magorzata Wjcik, dr Magorzata Wrzesie, dr hab. Agata Woczaska, dr Robert Zubel, dr Beata uraw
Doktoranci UMCS i UP w Lublinie: mgr Joanna Gbura, mgr Anna Kasprzyk-Pawelec, mgr Mikoaj Kostryco, mgr Rafa Marciniec, mgr Magdalena migaa, mgr Grzegorz Stanisawski
SPONSORZY, DARCZYCY, WYSTAWCY
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyszego; Wojewdzki Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie; Urzd Marszakowski Wojewdztwa Lubelskiego; Uniwersytet Marii Curie-Skodowskiej, Wydzia Biologii i Biotechnologii; Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie; Ogrd Botaniczny UMCS; Lasy Pastwowe Nadlenictwo Sobibr; OSM Krasnystaw; Regionalna Dyrekcja Ochrony rodowiska w Lublinie; Roztoczaski Park Narodowy; Stryjno-Sad Zrzeszenie Producentw Owocw; Pera-Browary Lubelskie; A&A Biotechnology; Delta Optical; PH Krautex; Energezap Sp. z.o.o.; Remzap Sp.z.o.o
Spis treci :
Uroczysta sesja powicona pamici prof. Wadysawa Szafera ............................................................. 9
Sesje plenarne ........................................................................................................................................................ 15
Sekcja Aerobiologiczna ...................................................................................................................................... 21
Sekcja Briologiczna ............................................................................................................................................. 33
Sekcja Dendrologiczna ....................................................................................................................................... 43
Sekcja Fizjologii i Biochemii Rolin .............................................................................................................. 53
Sekcja Fykologiczna............................................................................................................................................ 85
Sekcja Geobotaniki i Ochrony Szaty Rolinnej .......................................................................................... 93
Sekcja Historii Botaniki .................................................................................................................................. 173
Sekcja Kultur Tkankowych ............................................................................................................................ 179
Sekcja Lichenologiczna ................................................................................................................................... 197
Sekcja Mikologiczna ........................................................................................................................................ 209
Sekcja Ogrodw Botanicznych i Arboretw ............................................................................................. 227
Sekcja Paleobotaniczna ................................................................................................................................... 235
Sekcja Pteridologiczna ..................................................................................................................................... 243
Sekcja Struktury i Rozwoju Rolin .............................................................................................................. 251
Sekcja Taksonomii Rolin Naczyniowych ................................................................................................ 281
Indeks autorw ................................................................................................................................................... 305
7
8
Uroczysta sesja powicona pamici
prof. Wadysawa Szafera
Profesor Wadysaw Szafer z wnukiem Wadysawem
Szarskim na schodach Collegium niadeckiego w
Ogrodzie Botanicznym UJ (1946 r.).
Powyej Janina Szaferowa oraz Anna Szarska (zdjcie z archiwum rodzinnego Wadysawa Szarskiego)
9
10
MOJE WSPOMNIENIA O WADYSAWIE SZAFERZE
Wadysaw Szarski
Nie opowiadam o Szaferze naukowcu, ale o Szaferze
czowieku, moim Dziadku. Dziadek by wspaniaym i niestrudzonym gawdziarzem i wielka szkoda, e
wczesna technika nie pozwalaa na nagranie jego
opowieci. Niemal zawsze po obiedzie zaczyna barwnie
opowiada ktre ze swoich wspomnie zawsze na
wesoo, okraszajc anegdotami i wartko prowadzc
narracj. Wielokrotnie namawiaem go aby te swoje
wspaniae i ciekawe opowiadania spisa zwaszcza, e
pisa atwo i ciekawie. Odpowiada zawsze, e takie wspomnienia nikogo by nie zainteresoway, e on zajmuje
si nauk a nie opowiadaniem o sobie. Zacz pisa
Wspomnienia przyrodnika, gdy by ju bardzo powanie
chory lecz to co si tam znalazo to gwnie sprawy
zwizane z nauk a ycie prywatne tylko czasem
przewija si w tle. Ta praca trzymaa go przy yciu, gdy
podpisa ksik do druku, po dwu dniach odszed.
Wiele miesicy pniej napisaa do mnie list pani Antonina
Lekowa odnalaza moje listy przekonujce Dziadka do napisania wspomnie, i chciaa skorzysta z moich
wspomnie. Po pewnym czasie od pierwszej
korespondencji z p. Lekow otrzymaem maszynopis jej
ksiki o Dziadku. By napisany strasznie oficjalnie,
powanie tak, jak to o takim naukowcu pisa wypada.
Niemiao napisaem Autorce, e ksika jest wietna,
ciekawa ale dziadek przecie nie by taki sztywny,
przecie doskonale znaa jego poczucie humoru, jego gawdziarstwo, jego wielki urok w osobistych kontaktach.
Ku mojemu zdumieniu ale i radoci, p. Lekowa
cakowicie przerobia ksik, ktra zacza brzmie
cakiem inaczej, na wesoo, po szaferowsku Dziadek z
jednej strony mia wielki, krakowski szacunek to
posiadanych przez kogo tytuw ale nie przeszkadzao
mu to ostro i bezkompromisowo wystpowa przeciw
przedstawicielom wadzy gdy uwaa, e to on ma racj.
W najczarniejszych czasach stalinowskich Dziadek nie ba si publicznie owiadcza, e ysenko to oszust i szkodnik,
Miczurin by po prostu zdolnym ogrodnikiem. Teraz moemy o tym mwi bezpiecznie, ale wtedy uratowaa
Dziadka tylko opinia uznanego na wiecie naukowca Posiada wspania pami i ogromn wiedz wykraczajca
poza jego dziedzin. Na jednej z powojennych wycieczek naukowych ostro zruga studenta ktry nie umia rozpozna jakiego gatunku spotkanego
ptaka Polski biolog powinien zna wszystkie okazy Polskiej fauny! Chroni przyrod bezkompromisowo i
odnosiem wraenie, e uwaa, e przyrod chroni si
przede wszystkim z mioci i szacunku do niej, stawiajc
racjonalne, a ju nie daj Boe finansowe zyski z ochrony
przyrody gdzie na bardzo dalekim planie. By wielkim
mionikiem Tatr zawsze wspominam caodzienne
spacery po tatrzaskich dolinach wtedy jeszcze nie byo
tych mas turystw, chodzio si swobodnie, a nie tylko
wygrodzonymi ciekami. Dziadek bya wielkim i szczerym patriot i ten patriotyzm stale mi wpaja. Gdy
Niemcy wkroczyli do Krakowa we wrzeniu 1939 roku,
wezwali krakowskich profesorw do Colegium Novum na
wykad SS-Sturmbannfhrera Mllera. Dziadek wynaj
dorok i objecha znanych sobie profesorw, przekonujc
ich, aby na wykad Niemca nie szli. Na prno w
Sonderaktion Krakau Niemcy aresztowali 184 naukowcw
i zesali ich do obozu koncentracyjnego Sachsenhausen. Dziadek mwicy wietnie po niemiecku gdy jedzi po
wojnie na rne kongresy zagraniczne stara si mwi
wycznie po angielsku cho angielski szed mu znacznie
gorzej. Jzyk niemiecki by dla niego po przeytej okupacji przeklty.
WADYSAW SZAFER (1886-1970) KLASYK POLSKIEJ BOTANIKI
Alicja Zemanek
Wadysaw Szafer fitogeograf, paleobotanik i historyk
botaniki, naley do najsawniejszych polskich
przyrodnikw. By jednym z zaoycieli Polskiego
Towarzystwa Botanicznego, organizatorem i dugoletnim
przewodniczcym Oddziau Krakowskiego. Pisano o nim,
e swoim polotem, wszechstronnoci i gbok wiedz
przypomina mistrzw Odrodzenia. Do jego sawy przyczyniy si nie tylko osignicia naukowe, ale rwnie
szeroka dziaalno spoeczna, ksiki popularne, odczyty i
wykady przycigajce tumy. Na arenie midzynarodowej
zyska uznanie jako jeden z twrcw europejskiego ruchu
ochrony przyrody. Urodzi si 23 lipca 1886 r. w
Sosnowcu, jako syn Marii z Radziwanowskch i Mieczysawa (1864-1932), inyniera, budowniczego pierwszych tkalni w Sosnowcu. Przyszy uczony spdzi
dziecistwo w Mielcu, gdzie ukoczy szko powszechn. W latach 1897-1905 uczszcza do I Gimnazjum Klasycznego im. S. Konarskiego w Rzeszowie. Pod
wpywem nauczyciela przyrody Wilhelma Friedberga (1873-1941), geologa i paleontologa, zainteresowa si
botanik. W latach 1905-1908 studiowa na Uniwersytecie Wiedeskim, specjalizujc si w botanice pod kierunkiem
znanego systematyka Richarda Wettsteina (1863-1931).
WADYSAW SZAFER (1886-1970) THE CLASSIC OF POLISH BOTANY
Alicja Zemanek
Wadysaw Szafer phytogeographer, palaeobotanist, and
historian of botany, is one of the most celebrated Polish
naturalists. He was among the founders of Polish Botanical
Society (Polskie Towarzystwo Botaniczne - PTB), and the
organiser and long-term president of its Cracow Division.
It was written of Szafer that: 'with his panache, versatility
and profound knowledge he reminds of the masters of Renaissance'. His fame was amplified not only by scientific
achievements, but also by his wide social activities,
popular books, lectures attracting large crowds. He was
recognised internationally as one of the fathers of European
movement for the protection of nature. Wadysaw Szafer was born 23 July 1886 in Sosnowiec, as
son of Maria ne Radziwanowska and Mieczysaw (1864-1932), engineer, constructor of the first weaving mills in
Sosnowiec. The future scientist spent his childhood in
Mielec where he completed primary education. In 1897-1905 he attended the First S. Konarski Upper Secondary School in Rzeszw. Influenced by the teacher of natural sciences, Wilhelm Friedberg (1873-1941), geologist and palaeontologist, he became interested in botany. In 1905-1908, W. Szafer studied in the University of Vienna, specialising in botany under direction of a known
11
Studia kontynuowa na Uniwersytecie Lwowskim (1908-1909), przycignity saw Mariana Raciborskiego (1863-
1917), badacza flory Polski i wyspy Jawy w Indonezji, odkrywcy wielu nowych gatunkw, charyzmatycznego
nauczyciela. W 1910 r. uzyska pod jego kierunkiem doktorat, na podstawie pracy Geobotaniczne stosunki Miodoborw galicyjskich. Przez krtki okres by
asystentem Raciborskiego, ktry sta si jego mistrzem i
wzorem na cae ycie. Po studiach uzupeniajcych,
gwnie w zakresie botaniki lenej na uczelniach w
Wiedniu i Monachium pracowa na stanowisku profesora botaniki lenej w Wyszej Szkole Lasowej we Lwowie. Po
mierci Raciborskiego, ktry ostatnie lata ycia spdzi w
Krakowie, Szafer zosta jego nastpc - mianowany
profesorem UJ, dyrektorem Instytutu Botanicznego wraz z
Ogrodem Botanicznym. Na tym stanowisku pozosta
prawie 40 lat (1917-1941, 1945-1960) stajc si klasykiem
polskiej botaniki, uczonym nadajcym ton rozwojowi tej
dziedziny i ochrony przyrody. W 1919 r. oeni si z Janin Jentys (pniej Jentys-Szaferowa) (1895-1983),
rwnie botanikiem, systematykiem rolin, po wojnie
profesorem Zakadu i Instytutu Botaniki PAN; mia z ni
troje dzieci. Profesor Szafer by uczonym skonnym do
wielkich syntez i poszukiwania wizjonerskich uoglnie.
To przycigao uczniw, tym bardziej, e by znakomitym
wykadowc. Jego urok osobisty sprawia, e przebaczano
mu skonnoci autokratyczne. Wraz z uczniami rozwin
krakowsk szko geobotaniczn stworzon przez Raciborskiego staa si ona wwczas czoowym
zespoem studiw nad szat rolinn kraju. Do sukcesu
szkoy szaferowskiej przyczynio si prowadzenie trzech
szerokich tematw bada zespoowych. Pierwszym z nich
bya kontynuacja prac nad zbiorowym dzieem Flora
polska, nad ktrym pracowao kilka pokole botanikw (t.
1-15, 1919-1995). Skrcon wersj, tzw. ma flor polsk
czyli Roliny polskie pierwsze kompletne opracowanie flory naczyniowej naszego kraju opublikowa wraz z
uczniami Stanisawem Kulczyskim i Bogumiem
Pawowskim (1924, unowoczeniona wersja wyd. 1 -1953,
wyd. 6-1988). Dwa nastpne tematy bada zespoowych
wizay si z podjciem wsppracy midzynarodowej i
zaadaptowaniem na polski grunt nowych metod
badawczych fitosocjologii i palinologii. Dziki staraniom
profesora rozpoczto w 1923 r. badania fitosocjologiczne z
zastosowaniem metodyki francusko-szwajcarskiej szkoy Josiasa Braun-Blanqueta (1884-1980). W 1925 r. (wyd. 1926) ukazaa si pierwsza polska praca (Bronisawa Szafrana) wykonana z zastosowaniem metody analizy pykowej opracowanej w 1916 r. przez szwedzkiego
geologa Lennarta von Posta (1884-1951). Metoda izopoli
zastosowana po raz pierwszy przez Szafera w 1935 r. uywana jest przez paleobotanikw do dzisiejszego dnia.
Jedn z wielkich pasji profesora bya dziaalno w dziedzinie ochrony przyrody, ktrej pionierem by jego
mistrz Raciborski. W. Szafer wsporganizowa i przewodniczy kilku gremiom zajmujcym si sprawami
ochroniarskimi, m.in. by wspzaoycielem organizacji przeksztaconej pniej w Midzynarodow Uni Ochrony Przyrody (IUCN), na polskim gruncie kierowa Pastwow
Rad Ochrony Przyrody, sprawowa urzd Delegata ds. Ochrony Przyrody Ministerstwa Wyzna Religijnych i
Owiecenia Publicznego. Dziki temu uczestniczy w tworzeniu wielu rezerwatw, a po wojnie parkw
narodowych. W pniejszych latach zaczto stosowa nieoficjalnie termin szaferowcy dla nazwania osb
walczcych o ratowanie przed zniszczeniem zagroonych skarbw natury. W okresie 1936-1938 profesor piastowa
urzd rektora Uniwersytetu Jagielloskiego. Mianowano go czonkiem Polskiej Akademii Umiejtnoci, po wojnie -
wiceprezesem PAU. W czasie wojny zwolniony z pracy
taxonomist, Richard Wettstein (1863-1931). Then he continued studies at the University of Lemberg (Lww) (1908-1909), attracted there by fame surrounding Marian Raciborski (1863-1917), the researcher of the flora of Poland and Java island in Indonesia, discoverer of many new plants and a charismatic teacher. In 1910, under the supervision of M. Raciborski, W. Szafer was awarded a
doctoral degree on the basis of thesis entitled 'Geobotanical relationships in the Miodobory Galicyjskie' (Geobotaniczne stosunki Miodoborw galicyjskich). For a short period, he was an assistant to M. Raciborski, who became his master and example to follow for life. After supplementary studies, principally in forest botany, at
universities in Vienna and Munich, he was appointed to the post of Professor in forest botany in the High Forest School in Lemberg (Lww). After the death of Raciborski who spent the last years of his life in Krakw, Szafer became his successor as the Professor at the Jagiellonian University
and the director of both the Institute of Botany and Botanic
Garden. He held these position for almost four decades (1917-1941, 1945-1960) becoming the classic of the botany of Poland, a scientist setting the tone of development in this field, as well as in the nature protection. In 1919, he married Janina Jentys (later adopting the name Jentys-Szaferowa) (1895-1983), also a botanist and taxonomist of plants who, after the war,
became the Professor in the Department, and later the Institute of Botany PAS. They had three children. Professor W. Szafer was a scientists inclined to formulate great syntheses and to search for visionary generalisations. It attracted disciples, even more so, because he was an outstanding lecturer. Together with his students, he
extended Cracow's geobotanical school, created by M. Raciborski, soon to become a leading team of scientists studying vegetation of Poland. The success of Szafer's school of botany was helped by conducting three major team research projects. The first was the continuation of a joint work of 'Polish flora' (Flora polska), prepared by
several generations of botanists (vol. 1-15, 1919-1995). As a part of the same project W. Szafer published, jointly with two of his followers Stanisaw Kulczyski and Bogumi Pawowski, so-called 'small flora of Poland' i.e. 'Polish plants' (Roliny polskie) the first complete account of the
vascular flora of Poland (1924, updated version, 1st
ed. -
1953, 6th
ed. in 1988). Two more topics of team studies
were connected with Szafer's initiation of international
cooperation and adapting new research methods phytosociology and palynology in the area of Poland. Owing to his efforts, the phytosociological studies began in Poland in 1923, applying the methodology of French-Swiss school of Josias Braun-Blanquet (1884-1980). In 1925 (ed.
1926), the first Polish paper (by Bronisaw Szafran) was published, using the method of pollen analysis developed in 1916 by a Swedish geologist Lennart von Post (1884-1951). The isopollen method, first applied by W. Szafer in 1935, has been used by palaeobotanists till the present. One of Professor's Szafer great passions was his activity in
nature protection, pioneered by his master, M. Raciborski. W. Szafer co-organised and chaired several bodies dealing with the conservation of nature e.g. was a co-founder of an organisation which later transformed into the International Union for Conservation of Nature (IUCN), while in Poland he presided over the State Council for Nature
Conservation, and was the Delegate for Nature Conservation Affairs in the Ministry of Religion and Public Education. This position enabled him to participate in creating a number or natural reserves, and after the war also national parks. In subsequent years, a term 'szaferites' has gone into use to denote persons fighting against destruction of threatened treasures of nature. In
12
przez okupantw, by od 1942 r. rektorem tajnego Uniwersytetu. W styczniu 1945 r. powrci do pracy,
biorc czynny udzia w reorganizacji ycia naukowego kraju. Zosta wiceprezesem Polskiej Akademii Nauk,
organizatorem i przewodniczcym Oddziau w Krakowie. W 1953 r. powoano pod jego kierownictwem Zakad
Botaniki PAN (od 1986 r. Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN). W 1952 r. zorganizowa Zakad Ochrony Przyrody, przeksztacony pniej w Instytut. Znakomity uczony jest
autorem okoo 700 publikacji, w tym ponad 100 naukowych. Pracowa twrczo gwnie w zakresie
geografii rolin, paleobotaniki, ochrony przyrody i historii botaniki. Szczeglnie cenione s dzisiaj jego prace z
paleobotaniki, m.in. opracowanie jednej z najbogatszych w Europie flor plioceskich, odkrytej w okolicy Krocienka nad Dunajcem (I -1946, II-1946, wyd. 1947). Czsto cytowane jest opracowanie zbiorowe Szata rolinna Polski (t. 1-2, 1959; wyd. 3 1977 wspred. K. Zarzycki; t. 1-
wyd. w jzyku angielskim - 1966). Do klasycznych pozycji
nale podrczniki, tumaczone na jzyki obce - jeden z
pierwszych w wiecie podrcznikw ochrony przyrody
opublikowany razem z uczniami oraz podrcznik geografii
rolin. Uprawia i propagowa histori botaniki, jako osobn interdyscyplinarn dziedzin badawcz. Szafer by
te autorem wielu artykuw i ksiek
popularnonaukowych, jak m.in. Epoka lodowa, Tajemnice
kwiatw, Z teki przyrodnika. Doy czasw, kiedy w
biologii zaczy si rozwija idee redukcjonistyczne. Z
pasj przeciwstawia si pomysom likwidacji ogrodw
botanicznych, w ktrych widzia wane instytucje czce
nauk z edukacj przyrodnicz. Za ycia doczeka si wielkiego uznania i sawy. Zosta doktorem honoris causa
trzech uczelni, by czonkiem honorowym IUCN, a inna
organizacja wiatowy Fundusz na Rzecz Ochrony Dzikich
Zwierzt (World Wildlife Fund WWF) umiecia jego
nazwisko na licie szesnastu osb szczeglnie zasuonych
dla ochrony przyrody. Godnoci czonka honorowego
obdarzyy go liczne towarzystwa naukowe, m.in. Polskie
Towarzystwo Botaniczne. Wiele lat pniej PTB uczcio
jego pami przez ustanowienie Medalu im. Profesora Wadysawa Szafera, przyznawanego od 1989 r. autorom
wybitnych publikacji. Profesor zmar 16 listopada 1970 r.
w Krakowie. Pogrzeb na cmentarzu Rakowickim, na ktry
przybya ogromna rzesza ludzi, sta si prawdziw
manifestacj jego popularnoci w szerokich krgach
spoeczestwa. Istnieje kilka pomnikw i tablic
powiconych uczonemu, wiele szk nazwano jego
imieniem, a w dawnym mieszkaniu w Ogrodzie Botanicznym UJ urzdzone zostao w 1983 r. Muzeum
Ogrodu Botanicznego, gdzie przechowuje si pamitki po
profesorze. Wanym dziedzictwem Szafera jest jego
szkoa, rzesza uczniw zatrudnionych pniej w rnych
uczelniach i subach ochrony przyrody (obecnie dziaaj
wnuki i prawnuki profesora). Do dzisiejszego dnia
cytowane s prace, a niektre myli i idee w nich zawarte s wci aktualne, np.: Musimy ochrania najbardziej
uderzajce i nastrojowe z pierwotnych ogrodw przyrody, i
potpienia godny jest nard, ktry niszczy pikno swego
kraju (Yellowstone kraj gorcych rde i niedwiedzi,
1929, s. 94).
1936-1938, Professor Szafer held the office of the Rector
of the Jagiellonian University. He was the member, and, after the war - Vice President of the Polish Academy of
Arts and Sciences (PAU). During the Second World War,
dismissed by the occupants, from 1942 on, he had been the
Rector of the clandestine University. In January 1945, he
returned to work, actively participating in reorganisation of
the scientific activities across Poland. He became the Vice
President of the Polish Academy of Sciences (PAS), and
chaired its Cracow Division. In 1953, the Department of Botany PAS was established, headed by him (in 1986
renamed into the W. Szafer Institute of Botany PAS). In
1952, Professor Szafer organised the Department of Nature
Conservation PAS, later transformed into the Institute. A
brilliant scholar, authored more than 700 publications, over
hundred of them scientific. He was creative mainly in the
fields of plant taxonomy, phytogeography, nature
protection, and of the history of botany. Particularly valued
today are his palaeobotanical publications on one of the richest Pliocene floras, discovered near Krocienko on Dunajec river (I -1946, II-1946, ed. 1947). Another book co-authored by W. Szafer, 'The vegetation of Poland'
(Szata rolinna Polski) (vol. 1-2, 1959; 3rd
ed. 1977 co-
edited by K. Zarzycki; vol. 1 English edition - 1966) is often cited till the present. Other classic publications include textbooks, translated into foreign languages: one of first ever the textbooks on nature conservation, published jointly with his disciples, as well as a textbook on phytogeography. Professor Szafer practised and propagated the history of botany as a standing-alone, multi-disciplinary field of research. He was also the author of numerous popular-science articles and books, e.g. 'Ice Epoch', 'The secrets of flowers', 'From naturalists' folder' (Epoka lodowa, Tajemnice kwiatw, Z teki przyrodnika). He lived to see the time when the reductionists ideas began
to emerge in biology. With great passion, he opposed the
plans to close botanical gardens, seeing them as important
institutions bridging science with natural science
education. He won recognition and fame still during his lifetime; obtained honorary doctorates from three
universities, as well as honorary membership of the IUCN;
the World Wildlife Fund (WWF) placed his name on its list
of 16 people exceptionally distinguished in the field of
nature conservation. Also other scientific societies gave
him honorary memberships e.g. the Polish Botanical
Society which years later commemorated his name by
establishing the Professor Wadysaw Szafer Medal,
awarded first time in 1989 to authors of eminent
publications. Professor W. Szafer died on 16 November 1970 in Krakw. There are several monuments and plagues
devoted to his memory, and a number of schools adopted
him as their patron. In his old apartment, in the Botanic
Garden of the Jagiellonian University, a Museum of the
Garden was set up in 1983, displaying Professor's
memorabilia. The 'school', a group of his scientific
disciples later employed in various universities and nature protection services (where now Professor Szafer's
'grandchildren' and 'great-grandchildren' are active) is an
important element of his legacy. His publications are still
cited, and the thoughts, and ideas contained in them have
not lost their currency, e.g.: "We must protect the most
striking and romantic among the ancient gardens of nature,
as indeed a nation which destroys the beauty of its land, is
worth condemning" [from: 'Yellowstone, a land of hot springs and bears' (Yellowstone, kraj gorcych rde i
niedwiedzi) , 1929, p. 94]
13
14
Sesje plenarne
Zbigniew Jwik - Lublin nad k przysiad, linoryt, 1984
15
16
INYNIERIA DROGI C4 W RYU
Elbieta Romanowska
Zakad Molekularnej Fizjologii Rolin, Uniwersytet
Warszawski, Miecznikowa 1 , 02-096 Warszawa, Polska, e-mail: [email protected]
Ry stanowi podstaw poywienia ponad poowy ludnoci wiata. Jeli globalne zaludnienie wzronie do 9 miliardw
do 2050 roku, konieczne jest zwikszenie plonw ryu
nawet o 60%. Jedn z moliwych drg prowadzcych do
tego jest zwikszenie wydajnoci fotosyntezy, poprzez
indukcj szlaku C4 fotosyntezy w ryu. Moe to zwikszy
nawet o 50% wydajno fotosyntetyczn poprzez
ograniczenie bd wyeliminowanie fotoodychania,
umoliwi te szybk akumulacj biomasy oraz spowoduje zwikszenie wydajnoci w wykorzystaniu wody i azotu,
zwaszcza w gorcych i suchych warunkach
rodowiskowych. Dlatego te, konieczna jest modyfikacja
szeregu szlakw metabolicznych w ryu, w taki sposb aby
droga C4 moga by wprowadzona z powodzeniem.
Ewolucja polifiletyczna rolin C4 sugeruje, e powstae
zmiany, w porwnaniu z rolinami C3, s niewielkie.
Zatem roliny C3 mog by przygotowane do realizacji
szlaku C4. Wszystkie enzymy cyklu C4 s obecne u gatunkw C3, cho czsto wystpuj w niskich steniach.
W 2009 roku w celu zastosowania drogi C4 w ryu
powstao midzynarodowe konsorcjum , ktre prowadzi
badania w bardzo szerokim zakresie, od biologii systemw,
poprzez sekwencjonowanie, fenotypowanie, inynieri
metabolizmu, tworzenie mutantw ryu a do bada
anatomicznych. W badaniach stosuje si ukad
dwukomrkowy C4. W celu inynierii fotosyntezy C4 w ryu wykorzystuje si szereg genw odpowiedzialnych
zarwno za regulacj budowy anatomicznej licia jak i
przebieg szeregu procesw metabolicznych, lokalizujc je
w odpowiednich komrkach i zmieniajc ich ekspresj,
wykorzystywane s metody, ktre nie s moliwe przy
pomocy konwencjonalnych technik hodowli rolin. W
zwizku z tym, inynieria genetyczna ryu, poprzez
popraw fotosyntezy moe zapewni wzrost plonw.
Inynieria genetyczna to wydajne i precyzyjne narzdzie, w ktrym tylko geny bdce przedmiotem zainteresowania
mog by wprowadzone nawet do odlegych genetycznie
gatunkw. To nowatorskie podejcie do modyfikacji
fotosyntezy ryu jest trudne i czasochonne, poniewa
droga C4 jest bardzo skomplikowane i wiele czynnikw
kontrolujcych mechanizmy nie jest jeszcze poznanych,
gdy pomidzy fotosyntez C3 i C4 istniej rnice
anatomiczne, biochemiczne i genetyczne. Najbardziej krytyczne etapy powstania C4 fotosyntezy w ryu to: (1)
Zwikszenie liczby i wielkoci chloroplastw w
komrkach otaczajcych wizk przewodzc; (2)
Zmniejszenie odlegoci midzy naczyniami licia a tym
samym zwikszenie ich gstoci w liciu; (3) Obnienie
aktywnoci cyklu Calvina w komrkach mezofilu i
znacznie zwikszenie aktywnoci w komrkach
otaczajcych wizk przewodzc; (4) Obnienie natenia
fotooddychania w komrkach mezofilu; (5) Wykorzystanie transporterw C4. Planuje si, e inynieria ryu bdzie
zrealizowana w cigu dwch dekad, cho proces ten trwa
miliony lat w naturze. Rozpoczto jednoczenie,
poszukiwanie genw odpowiedzialnych za budow licia
oraz inynieri genw ju znanych, zmierzajc do
utworzenia ryu C4 z typem anatomii Kranz. Zakada si,
e rozwj rolin uprawnych o zwikszonej aktywnoci
fotosyntetycznej zwikszy plony i umoliwi wykorzystanie ich w sposb zrwnowaony. Zainstalowanie w ryu (C3)
fotosyntezy typu C4 moe spowodowa przeamanie barier
zwizanych z wydajnoci i pozwoli na wyhodowanie
ENGINEERING THE C4 PATHWAY IN RICE
Elbieta Romanowska
Department of Molecular Plant Physiology, Warsaw
University, 1 Miecznikowa Str., 02-096 Warszawa, Poland, e-mail:[email protected]
Rice provides the staple food for over a half of the worlds
population. If the global population growth reaches 9
billion by 2050, we will need to achieve substantial
increase in the yield of rice production (by 60%). One of
the possible avenues, being recently explored, is the
improvement of photosynthetic capacity by introducing the
C4 photosynthetic pathway into C3 crops like rice, to
increase their yield. Introducing the C4 photosynthetic
cycle into rice could allow a 50% increase of the radiation
use efficiency, crop yield, as well as potentially improve
nitrogen and water use efficiencies, especially in hot and
dry environments. For this reason, different factors need to
be modified in rice so that the C4 pathway could be
introduced successfully. C4 photosynthesis has evolved
multiple times, indicating that C3 species may in some
ways be preconditioned for the C4 pathway. Also all
enzymes of the C4 cycle are present in C3 species although
they often accumulate to low levels. In 2009, a consortium
within activities range from systems biology, physiological
phenotyping, and deep sequencing, through metabolic
engineering and screening of rice mutants to characteristics
of Kranz anatomy, was formed to develop C4 rice. The
two-celled C4 cycle was chosen for the project. For
engineering of an efficient C4 type photosynthesis, a set of
genes regulating leaf anatomy and biochemical processes
have to be inserted into rice cells and expressed in an
appropriate manner, what is currently not possible solely
by conventional plant breeding techniques. Therefore,
genetic engineering could be an interesting way to improve
the photosynthetic pathway of rice and provide opportunity
to enhance the grain productivity as well as the yield
potential. Genetic engineering provides an efficient and
precise tool in which only the genes of interest can be
introduced even from distantly related species. This novel
approach to modify the photosynthesis system of rice is a
challenging and long term endeavor, because the C4
pathway is very complex and many factors, controlling this
mechanism are still unknown. Between the C3 and C4
photosynthetic pathways there are many differences in
anatomy, biochemistry and genetics. Most critical steps
during emergence of C4 photosynthesis are: 1. Increase of
the number and size of chloroplasts in bundle sheath cells
of rice. 2. Reduction of the vein spacing, thereby increasing
the vein density in the leaf. 3. The activity of the Calvin
cycle become significantly reduced in mesophyll cells and
greatly enhanced in the bundle sheath cells of rice. 4. The
photorespiration in mesophyll cells has to be greatly
reduced. 5. The introduction of C4 transporters. To
engineer the C4 photosynthetic pathway from C3 plants
within two decades, a process which took million of years
in nature, C4 rice consortium began simultaneous gene
discovery and engineering of already known genes into
rice, aiming of C4 rice with Kranz type anatomy.
Developing crop plants with enhanced photosynthesis will
improve crop yield and make efficient use of resources in a
sustainable manner. The introduction all a maize-like
photosynthetic mechanism into rice to break its yield
barrier and to breed a new generation of climate-ready
rice which will yield more even under the conditions of
increasing temperature and decreasing water availability.
The strategies, adopted by the C4 rice project will be
presented.
17
nowej generacji ryu lepiej przystosowanego do wzrostu w warunkach zwikszajcej si temperatury i zmniejszonej
dostpnoci wody. Strategie prowadzce do wytworzenia ryu C4 zostan przedyskutowane. Praca powstaa dziki
wsparciu przez Narodowe Centrum Nauki grant OPUS 4 2012/07 / B / NZ3/ 02917.
MIKRORNA: MAE CZSTECZKI DO
WIELKICH ZADA
Zofia Szweykowska-Kuliska
Zakad Ekspresji Genw, Instytut Biologii Molekularnej i
Biotechnologii, Wydzia Biologii, Uniwersytet im. Adama
Mickiewicza w Poznaniu, Umultowska 89, 61-614 Pozna, Poland
Czsteczki mikroRNA reprezentuj klas krtkich
czsteczek RNA (19-24 nt) wystpujc u niemal
wszystkich przedstawicieli eukariontw. Czsteczki te s
kluczowymi regulatorami ekspresji genw. U rolin kontroluj takie zasadnicze procesy jak wzrost, rozwj,
organogeneza, czas kwitnienia, kiekowania, a take
reguluj wasn biogenez . Peni rwnie kluczow rol
w odpowiedzi rolin na stresy zarwno biotyczne jak i
abiotyczne. Z uwagi na ich wag w yciu roliny poziom i
lokalizacja mikroRNA podlegaj cisej ,
wielopoziomowej kontroli. W rejonach promotorowych
genw mikroRNA znale mona czsto elementy promotorowe odpowiadajce na stresy rodowiskowe lub/i
obecno fitohormonw. Zatem ekspresja mikroRNA
podlega kontroli na poziomie transkrypcji. Z kolei
transkrypty genw mikroRNA poddawane s
skomplikowanej regulacji potranskrypcyjnej, ktra
znaczco wpywa na poziom mikroRNA w komrce.
MikroRNA naprowadzaj specyficzny kompleks biakowy
do mRNA, ktry jest na pewnym swoim odcinku
komplementarny do mikroRNA, a jedno z biaek kompleksu rozcina mRNA. Z tego wynika, e czsteczki
mikroRNA obniaj poziom danego mRNA, a co za tym
idzie, danego biaka. MikroRNA mona wykorzysta do
bada funkcjonalnych poprzez konstrukcj tzw.
sztucznych mikroRNA, ktre byyby komplementarne do
badanego mRNA. Wrd mikroRNA znajduj si
czsteczki wystpujce we wszystkich gatunkach rolin jak
i czsteczki bardziej specyficzne dla danej grupy rolin.
Zatem repertuar czsteczek mikroRNA moe zosta
wykorzystany do bada nad filogenez rolin.
MICRORNAS: SMALL MOLECULES FOR
BIG TASKS
Zofia Szweykowska-Kuliska
Department of Gene Expression, Institute of Molecular
Biology and Biotechnology, Faculty of Biology, Adam
Mickiewicz University, Umultowska 89, 61-614 Poznan, Poland
MicorRNAs represent a class of short RNA molecules (19-
24 nt) and are present in almost all eukaryotic organisms. They are key regulators of gene expression. In plants
microRNAs are involved in plant growth and development,
organogenesis, flowering and germination time, as well as
in their own biogenesis. MiRNAs are also important
regulators of plant response to various stresses both
biotic and abiotic. Because of their crucial role in plant life
miRNA level and localization undergo strong regulation at
several steps of miRNA biogenesis. Within promoter
regions of MIR genes promoter elements responsive to various stresses and phytohormones can be found. Thus
miRNA level can be controlled during transcription. On the
other hand miRNA transcripts undergo complex
posttranscriptional regulation that also strongly affects the
final level of a given miRNA. MiRNAs guide a specific,
multiprotein complex to target mRNA that is
complementary to miRNA. Target mRNA is cleaved and
degraded. MiRNAs downregulate the level of a target mRNA and protein. MicroRNA can be used in functional
genomics by construction of artificial miRNAs
complementary to a given mRNA of interest. There are
conservative miRNAs present in all plant species and non-
conservative miRNAs, specific to a given plant
genus/species. Thus miRNA repertoire can be used in plant
phylogenetic studies.
BOTANICAL DIVERSITY AND ITS CONSERVATION IN THE UK URBAN BLACK COUNTRY,
WITH SOME COMPARISONS WITH THE SITUATION IN POLISH BLACK SILESIA
Ian C Trueman1, 2
, Sara Carvalho2, Andy Slater
2, Simon Atkinson
3
1Emeritus Professor, University of Wolverhampton, Wulfruna St, Wolverhampton WV1 1LY,
2EcoRecord, 16 Greenfield
Crescent, Edgbaston, Birmingham B15 3AU, UK, 3Birmingham and Black Country Wildlife Trust, 16 Greenfield
Crescent, Edgbaston, Birmingham B15 3AU, UK, e-mail: [email protected]
Based on a 1995 2012 survey of each of its 715 1 km grid squares, we have recently published a Flora of Birmingham and the Black Country, a conurbation in the
English West Midlands comprising 625 km2 and with a
population of 2 million. Adopting current ideas about landscape-scale conservation, multivariate analysis of the Flora data set and coincidence mapping of significant species has allowed the identification and delimitation of an ecological network with core areas of high botanical diversity and linking areas with intermediate diversity
and the development of opportunities for environmental
improvement. These concepts have been applied to the enhancement of the ecological network and to the
development of strategies for nature conservation in the different botanical zones of the conurbation. Some
description of the botany of Birmingham and the Black Country and some comparisons of the botanical richness of
the UK Black Country and Polish Black Silesia will also be attempted.
18
PLANTS AND THEIR ASSOCIATED BACTERIA: PARTNERS IN REMEDIATION OF CONTAMINATED SOILS AND GROUNDWATER? GENERAL CONSIDERATIONS AND EXAMPLES
FROM THE FIELD
Jaco Vangronsveld, Panagiotis Gkorezis, Sofie Thijs, Nele Weyens
Hasselt University, Centre for Environmental Sciences, Diepenbeek, Belgium; e-mail: [email protected]
Plants are colonised by microorganisms in cell densities
that are far greater than the number of plant cells. Plants
have an intense interaction with these microbes for
numerous physiological functions. Microbial mediated
functions that are important to enhance beneficial outcome
include nutrient cycling, organic matter mineralisation,
plant-growth promotion, disease resistance, and defence
against abiotic stresses. An essential supportive role played
by plant-microbiota involves the degradation and
detoxification of xenobiotic compounds. As soil
microorganisms are the primary agents for the
mineralisation of organic compounds and nutrient cycling,
they may also convert contaminants to stable and/or less
toxic products. This activity may be greater in the plant
rhizosphere because plants provide microbial habitats and
nutrients that are rapidly utilised by the microbes for
growth. Microorganisms residing inside plant tissues (endophytes), or on aerial plant parts (phyllosphere) can
help to stabilise and/or transform contaminants that have
been translocated, which may reduce toxicity and the
extent of volatilisation of pollutants to the environment.
Biodegradative microorganisms have to compete for
resources with other inhabitants of the plant niche, and
biodegradation can be independent of effects on plant
growth. For each individual field case, many aspects of the plant-microbiome interactions should be thoroughly
investigated and optimised to achieve the desired outcome.
Phytoremediation is a promising technology: driven by
solar energy, plants are able to pump contaminations to
their rhizosphere and even take them up. In the rhizosphere
and during its transport throughout the plant, the present
plant-associated micro-organisms can take care of the
degradation of the organic contaminants. Successful
application of phytoremediation was demonstrated in several field cases (BTEX, diesel and TCE contamination).
On these sites, poplar trees were planted in the
contamination plume and groundwater concentrations and
possible evapotranspiration to the atmosphere were
monitored. Despite many successful field applications,
phytoremediation is not yet routinely applied due to some
constraints. At first, plants should tolerate the occurring
contaminant levels. Further, the degradation capacity of the
plant-associated microbes must be high enough to prevent
phytotoxicity and evapotranspiration. To solve these
constraints, a diversity of interesting characteristics of
plant-associated bacteria can be exploited. To explore these
characteristics, soil, rhizosphere, roots and shoots of hybrid
poplars were sampled in order to isolate bacteria able to
grow in the presence of and to biodegrade BTEX, diesel
and TCE. All cultivable bacteria were tested for their
capacity to produce various plant growth promoting traits.
Strains with the highest degradation rates were selected for genome sequencing (Ion Torrent). The availability/uptake
of many organics can be stimulated by bacteria producing
e.g. surfactants, siderophores and organic acids. Bacteria
equipped with the appropriate degradation pathway(s) can
strongly improve the degradation efficiency. On a TCE-
contaminated site, poplar trees were in situ inoculated with
TCE-degrading endophytes. Three months later, a 90%-
reduced TCE evapotranspiration was observed. Further investigations revealed that this reduction was not only
achieved by an enrichment of the inoculated strain, but also
by of transfer of the degradation genes from the inoculated
strain to strains from the natural abundant community.
19
20
Sekcja Aerobiologiczna
Zbigniew Jwik - Panna Dziewanna, linoryt, 2007
21
22
CZY ISTNIEJE SYNCHRONIZACJA
W PRZEBIEGU PYLENIA I SEZONW PYKOWYCH OLSZY I BRZOZY?
Katarzyna Borycka Katedra Biologii rodowiska, Uniwersytet Rzeszowski,
ul. Zelwerowicza 4, 35-601 Rzeszw, e-mail: [email protected]
Czsta synchronizacja sezonw pykowych brzozy i olszy,
ktrych pyek daje reakcje krzyowe stanowi powane zagroenie dla alergikw. Aby dopomc w prewencji
alergii dobrym narzdziem wydaj si by obserwacje
fenologiczne. Celem pracy bya weryfikacja czy i w jakim stopniu istnieje czasowa synchronizacja: 1) midzy
pyleniem drzew brzozy i olszy oraz ich sezonami
pykowymi; 2) midzy sezonami pykowymi olszy i brzozy
w danym roku. Badania przeprowadzono na terenie Rzeszowa w cigu trzech sezonw wegetacyjnych: 2013-
2015. W monitoringu aerobiologicznym wykorzystano
metod wolumetryczn. Sezony pykowe wyznaczono metodami 90 i 95 %. Obserwacje fenologiczne
prowadzono na 8 (olsza) i 10 (brzoza) stanowiskach
zgodnie ze skal BBCH. Stwierdzono, e pierwsze drzewa
olszy i brzozy rozpoczynajce pylenie mona
zaobserwowa kilka- kilkanacie dni przed rozpoczciem
sezonu pykowego, ktry trwa zawsze dugo po
przekwitniciu ostatnich kwiatostanw. Termin
maksymalnego pylenia tylko w niektrych latach pokrywa
si z terminem maksymalnego sezonowego stenia pyku w powietrzu. Sezony pykowe oraz kwitnienie olszy i
brzozy tylko w jednym roku bada czciowo pokryway
si ze sob.
ARE THERE ANY SYNCHRONIZATION
BETWEEN ALDER AND BIRCH POLLINATION EVENT AND POLLEN
SEASON PATTERN?
Katarzyna Borycka Department of Environmental Biology, University of
Rzeszw, 4 Zelwerowicza Str., 35-601 Rzeszw, Poland, e-mail: [email protected]
Synchronization between pollen seasons of alder and birch
which pollen are characterized by allergenic cross-
reactivity, determines serious danger for suffering allergy. To aid in allergy prevention the phenological observation
seem to be a proper tool. The aim of the study was to verify
if the synchronization between 1) the pollination of alder
and birch trees and their pollen seasons; 2) alder and birch
pollen seasons in a given year exists and what is the range
of the synchronization. The research was investigated in
Rzeszw during three seasons: 2013-2015. Aerobiological
parameters were measured volumetrically. Pollen seasons were determined by 90 and 95 % methods. The
phenological observation were carried out on 8 (alder) and
10 (birch) sites of the city according to the BBCH scale. It
was stated that first alder and birch trees starting their
pollination can be observed some- over a dozen days
before the beginning of pollen season which duration
extends many days after the last inflorescences fade. Dates
of maximum pollination and maximum seasonal pollen
concentration overlapped only in some years. Pollen seasons and pollination of alder and birch overlapped only
in one year among all studied.
ZASTOSOWANIE SPEKTROSKOPII FTIR
W ANALIZIE SKADU CHEMICZNEGO PYKU LESZCZYNY
Depciuch J., Kasprzyk I., Sadik O., Parliska-Wojtan M. Katedra Biologii rodowiska, Uniwersyytet Rzeszowski,
Zelwerowicza 4, 35-601 Rzeszow; e-mail :
Pyek leszczyny jest uznawany jako wany czynnik
powodujcy alergie w Europie. Wpyw zanieczyszczenia
powietrza na zmiany skadu chemicznego badano za
pomoc spektroskopii FTIR i analizy Gaussa. Pyek
zebrano z czterech stanowisk o rnej antropopresji. W
widmach FTIR wyrniono charakterystyczne piki
odpowiadajce kwasom nukleinowym, polisacharydom,
biakom, tuszczom i innym zwizkom. Skad chemiczny prbek pyku rni si co znalazo odzwierciedlenie w
rnych wartoci absorbancji dla poszczeglnych grup
funkcyjnych. Wyrane zmiany strukturalne biaek
stwierdzono w pyku zebranym na obszarze
przemysowym, gdzie stenia ozonu, benzo(A)pirenu,
PM10 i PM2.5 s wysokie. W widmach FTIR pewne piki
odpowiadajce drugorzdowej strukturze biaek
obserwowano jedynie dla pyku zebranego w siedlisku
naturalnym. Zmiany skadu chemicznego pyku mog wynika z oddziaywania stresu rodowiskowego.
Modyfikacje biaek mog powodowa wzrost potencjau
alergenowego pyku leszczyny i w konsekwencji wzrost
zachorowa na alergie. Badanie pokazuje, e spektroskopia
w podczerwieni moe by stosowana jako narzdzie do
wykrywania chemicznych zmian w pyku leszczyny.
THE USE OF FTIR SPECTROSCOPY TO
ANALYZE THE CHEMICAL COMPOUNDS OF HAZEL POLLEN
Depciuch J., Kasprzyk I., Sadik O., Parliska-Wojtan M.
Department of Environmental Biology,, University of Rzeszw, Zelwerowicza 4, 35-601 Rzeszow; e-mail:
Hazel pollen is recognized as important agent causing
allergies in Europe. The effect of air pollution on changes
in its chemical compound was investigated using FTIR
spectroscopy and Gaussian analysis. Pollen was collected
from four sites with different anthropopression. In the
FTIR spectra, specific peaks corresponding to nucleic
acids, polysaccharides, proteins and lipids were distinguished. The chemical composition of pollen samples
was different what was reflected in different absorbance
values of individual functional groups. The most distinct
structural changes of proteins were detected in pollen
collected in industrial area, where the ozone,
benzo(A)pirene, PM10 and PM2.5 concentrations are high.
In FTIR spectra some peaks corresponding to the
secondary structure of the protein were observed only for
pollen collected in natural area. The changes in chemical compound of pollen could be the result of environmental
stress. The alterations in the proteins composition may
intensify the allergenic potential of pollen and the increase
in the incidence of allergies. This study shows that infrared
spectroscopy can be applied as tools to detect chemical
changes in hazel pollen.
23
PORWNANIE OPADU PYKU
ZDEPONOWANEGO W PUAPKACH TAUBERA I MSZYSTYCH W LASACH
PODKARPACIA
Agata Dulska-Je, Idalia Kasprzyk
Katedra Biologii rodowiska, Uniwersytet
Rzeszowski , ul. Zelwerowicza 4, Rzeszw e-
mail: [email protected]
W latach 2013-2014 prowadzono badania nad rocznym
opadem pyku rolin w zbiorowiskach lenych Nadlenictw
Gogw Maopolski rezerwat Br i Kaczuga. Do pomiaru opadu pyku zastosowano zmodyfikowane puapki Taubera oraz mszyste wedug zasad Pollen Monitoring Programme. Puapki umieszczono w centrum lasw, na polanach lenych, na skraju lasu oraz w terenie otwartym. Wyniki wyraono jako liczb ziaren pyku na
cm2 powierzchni w danym roku (pollen infux PI, zp/cm
2).
W puapkach mszystych stwierdzono wicej ziaren pyku ni w puapkach sztucznych. W Nadlenictwie Kaczuga rednia warto pollen influx wszystkich taksonw z puapek mszystych wynosia w roku 2013 - 17247.7
(zp/cm2), a w roku 2014 22597.3 (zp/cm
2). Natomiast z
puapek sztucznych w roku 2013 15662.3 (zp/cm2), a w
roku 2014 16937.0 (zp/cm2). W puapkach mszystych
stwierdzono wyranie wiksz liczb pyku drzew w porwnaniu z puapkami Taubera (odpowiednio 11322.3 i
8645.6 zp/cm2). Nie stwierdzono wyranych rnic jeli
chodzi o liczb pyku rolin zielnych (odpowiednio 8025.3
i 7654.2 zp/cm2). W puapkach mszystych najwicej byo
pyku Pinaceae, tj. ok. 72%, natomiast w puapkach Taubera ok. 54%. W przypadku taksonw zielnych
najwikszy udzia procentowy mia pyek Poaceae,
w puapkach sztucznych - 74%, a naturalnych ok. 80%. Badania wykazay due zrnicowanie w liczbie ziaren pyku drzew w puapkach mszystych pomidzy latami, czego nie stwierdzono w puapkach sztucznych. Naley podkreli, e w puapkach sztucznych zbierany jest pyek przez jeden rok, natomiast w mchach pyek jest gromadzony przez okres kilku lat.
A COMPARISON OF POLLEN FALL
DEPOSITED IN MOSS AND TAUBER TRAPS IN THE PODKARPACIE FOREST
Agata Dulska-Je, Idalia Kasprzyk
Department of Environmental Biology , University
of Rzeszw , ul. Zelwerowicza 4, Rzeszw e-mail: [email protected]
Pollen-fall monitoring has been carried out in Gogw Maopolski- Br and Kaczuga forests from 2013 to 2014. Plant pollen was collected in modified Tauber traps and in moss samples according to Pollen Monitoring Programme procedure. The pollen traps were placed in the centres of forests, at their edges and in the unforested areas. The results were expressed as the number of pollen grain
per cm2 per year (pollen influx PI; pg/cm
2). In the moss
samples the values of pollen influx were higher than in Tauber traps, what was clearly visible in the Kaczuga forest. In 2013 and 2014, in moss samples the average
pollen influx of all taxa exceeded 17247.7 (pg/cm2) and
22597.3 (pg/cm2) respectively. In Tauber traps it was
15662.3 (pg/cm2) and 16937 (pg/cm
2). Great differences
between these traps concerned tree pollen. In moss samples
PI was 11322.3 pg/cm2 but in Tauber traps it was about
two-thirds less (8645.6 pg/cm2). Smaller variation
concerned herbacous pollen ( 8025.3 and 7654.2 pg/cm2,
respectively). In the moss samples Pinaceae pollen dominated (74%). In Tauber traps Pinaceae pollen was detected with the high frequency, but percentage value was significantly lower -54%. Among herbs, the most abundant pollen was represented by Poaceae (artificial traps 74%, natural traps-80%). Results indicated that great variation of the total number of pollen grains as well as tree pollen between two types of traps. In Tauber trap pollen is collected over one, whereas in mosses over several years.
ZMIENNO STENIA GWNEGO ALERGENU ALTERNARIA ALTERNATA (ALT A 1) ORAZ ZARODNIKW ALTERNARIA SP.
W POWIETRZU POZNANIA (ZACHODNIA POLSKA)
ukasz Grewling, Pawe Bogawski, Agata Szymaska, ukasz Kostecki, Ewa Skowska, Magorzata Nowak
Pracownia Aeropalinologii, Wydzia Biologii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, ul.
Umultowska 89, 61-614 Pozna, Polska, e-mail: [email protected]
Zarodniki Alternaria sp. nale do silnych alergenw
wziewnych. Aktywno alergenn wykryto take w innych mniejszych czciach grzyba, m. in. fragmentach strzpek.
Te drobne czstki mog wnikn do gbszych czci ukadu oddechowego wywoujc objawy alergiczne.
Celem bada byo okrelenie stenia gwnego alergenu Alternaria alternata (Alt a 1) w trzech frakcjach
powietrza.Zarodniki Alternaria zostay zebrane przy uyciu aparatu Hirst, a Alt a 1 z wykorzystaniem aparatu
kaskadowego wyposaonego w trzy poziomy (>10m, 2.5-
10m, oraz 0.12-0.25m). Stenie Alt a 1 okrelono za pomoc metody ELISA. Najwysze stenie Alt a 1
wykryto we frakcji 2.5-10m; byo okoo 60-70% wysze
VARIATION IN THE CONCENTRATIONS OF THE MAIN ALLERGEN OF ALTERNARIA
ALTERNATA (ALT A 1) AND ALTERNARIA SP. SPORES IN THE AIR OF POZNA (WESTERN
POLAND)
ukasz Grewling, Pawe Bogawski, Agata Szymaska, ukasz Kostecki, Ewa Skowska, Magorzata Nowak
Laboratory of Aeropalynology, Faculty of Biology, Adam Mickiewicz University, Umultowska 89, 61-614 Pozna,
Poland, e-mail: [email protected]
Alternaria sp. spores are important airborne allergens. The
allergenic activity was also revealed in other parts of
fungal body, i.e. hyphal tips and septal junctions. These
micronic particles may reach lower peripheral airways with
inhaled air directly inducing allergy symptoms. The aim of
the study was to calculate the concentrations of the main
Alternaria alternata spore allergen (Alt a 1) in three air fractions. Alternaria spore were collected by volumetric
spore trap of Hirst design and Alt a 1 by high volume
cascade impactor with three stages (>10m, 2.5-10m, and
0.12-0.25m). Concentrations of Alt a 1 were determined
by ELISA. The highest concentrations of Alt a 1 were
detected in 2.5-10m air fraction; it was around 60-70% 24
ni we frakcji powietrza zwizanej z zarodnikami (>10m). We frakcji 0.12-0.25m zmierzono ladowe
iloci Alt a 1. Korelacja midzy dobowym steniem zarodnikw i Alt a 1 bya istotnie statystyczna, jednak
rednia dobowa alergenno zarodnikw wahaa si kilkukrotnie w sezonie. Gwnym rdem Alt a 1 s
drobne czci grzyba o wielkoci 2.5-10m.Jako, e tradycyjny monitoring aerobiologiczny uwzgldnia jedynie
zarodniki grzybw, wyniki te poddaj w wtpliwo jego uyteczno w profilaktyce alergologicznej. Badania
finansowane przez Narodowe Centrum Nauki grant nr 2013/09/D/NZ7/00358.
higher than in in air fraction related to fungal spores (>10m). In 12-0.25m air fraction the amount of Alt a 1 was extremely low. The correlations between daily levels
of Alternaria spores and Alt a 1 were statistically significant, however few fold day-to-day variations in
spores allergenicity has been observed. The main source of Alternaria allergens are airborne fungal particles found in
2.5-10m air fractions. These results call into question the usefulness of traditional allergenic monitoring in allergic
prophylaxis, as it does not include small fungal airborne particles. This work was funded by Polish National Science
Centre grant No. 2013/09/D/NZ7/00358.
PYKOWY KOSZMAR - WYSOKIE
STENIA ZIAREN PYKU W NOCY
ukasz Grewling1, Pawe Bogawski
1, Agata
Szymaska1, ukasz Kostecki
1, Magorzata Nowak
1,
Agata Frtczak2, Matt Smith
1
1Pracownia Aeropalinologii, Wydzia Biologii, Uniwersytet
im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, ul. Umultowska 89, 61-
614 Pozna, Polska, 2Zakad Taksonomii Rolin, Wydzia
Biologii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, ul. Umultowska 89, 61-614 Pozna, Polska
e-mail: [email protected]
Wysokie stenia ziaren pyku s przede wszystkim
obserwowane w cigu dnia. Jednake, s dowody wskazujce, e podwyszone stenia ziaren pyku mog
by take rejestrowane w nocy. Celem pracy byo
porwnanie dziennych i nocnych ste ziaren pyku 5
alergennych taksonw (olsza, brzoza, trawy, bylica,
ambrozja). Ziarna pyku zostay zebrane przy uyciu
aparatu Hirst w Poznaniu, Polska (1996-2013). Wybrano
nastpujce interway czasowe: 08:00-20:00 (odpowiednik
dnia), 20:00-08:00 (odpowiednik nocy). Czsto wystpowania wyszych wartoci nocnych ste ziaren
pyku wahaa si w zalenoci od taksonu, tj. od ~10% dla
bylicy, ~35% dla traw, brzozy i olszy, a do ~60% dla
ambrozji. rednie maksymalne stenia ziaren pyku
brzozy zmierzone w cigu dnia byy porwnywalne, z tymi
odnotowanymi noc, natomiast stenia nocne ziaren pyku
bylicy byy bardzo niskie. Maksymalne stenia ziaren
pyku ambrozji byy ponad 30% wysze w nocy. Badania
wykazay znaczce ryzyko wysokich ste ziaren pyku w
cigu nocy. Stenia ziaren pyku ambrozji, brzozy, olszy i
traw w godzinach nocnych byy porwnywalne z tym
zmierzonym w cigu dnia. Z tego wzgldu powinny by
traktowane jako klinicznie istotne. Badania finansowane przez Narodowe Centrum Nauki grant nr 2011/03/D/NZ7/06224 oraz NN404015439.
POLLEN NIGHTMARE - ELEVATED
AIRBORNE POLLEN LEVELS AT NIGHT
ukasz Grewling 1, Pawe Bogawski
1, Agata
Szymaska1, ukasz Kostecki
1, Magorzata Nowak
1,
Agata Frtczak2, Matt Smith
1
1Pracownia Aeropalinologii, Wydzia Biologii, Uniwersytet
im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, ul. Umultowska 89, 61-
614 Pozna, Polska, 2Zakad Taksonomii Rolin, Wydzia
Biologii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, ul. Umultowska 89, 61-614 Pozna, Polska,
e-mail: [email protected]
High airborne pollen concentrations are generally
associated with daylight hours. However, there is evidence to suggest that elevated concentrations of airborne pollen
might also occur during the evening. The aim of the study
was to analyse pollen concentrations during daytime and
nighttime of five pollen types, i.e. alder, birch, grasses,
mugwort, and ragweed. Pollen grains were collected by
volumetric trap in Pozna, Poland (1996-2013). The
following time-intervals were selected: 08:00-20:00
(equivalent of daytime) and 20:00-08:00 (i.e. nighttime). The frequency of higher nighttime airborne pollen levels
varied depending on pollen type, ranging from ~10.0% for
mugwort to ~35% for grass, birch and alder, and ~60% for
ragweed. The maximum atmospheric birch pollen
concentrations were almost the same at night and day,
while mugwort recorded very low nighttime pollen
concentrations. Interestingly, for ragweed maximum
nighttime pollen concentrations were over 30% higher than
during the day. This study has found that there was a
considerable risk of exposure to airborne pollen at night.
The frequency and magnitude of ragweed, tree and grass
pollen levels recorded during the night is comparable to the
daytime values, and should be considered as clinically
relevant. This work was funded by Polish National Science
Centre grants No. 2011/03/D/NZ7/06224 oraz
NN404015439.
AEROBIOLOGIA MOLEKULARNA METODY, ZALETY, OSIGNICIA
Magorzata Jdryczka, Joanna Kaczmarek
Zakad Genetyki Patogenw i Odpornoci Rolin, Instytut Genetyki Rolin PAN, ul. Strzeszyska 34, 60-479 Pozna,
e-mail: [email protected]
Metody aerobiologiczne wykorzystywane s najczciej do detekcji ziaren pyku oraz zarodnikw grzybw o dziaaniu
alergennym oraz grzybw chorobotwrczych wzgldem ludzi , a take wobec rolin uprawnych. Powszechnie stosowane s metody klasyczne z wykorzystaniem puapek na zarodniki typu Hirsta. Obserwacja interesujcych nas
MOLECULAR AEROBIOLOGY METHODS, ADVANTAGES, ACHIEVEMENTS
Magorzata Jdryczka, Joanna Kaczmarek Department of Pathogen Genetics and Plant Resistance, Institute of Plant Genetics PAS, Strzeszyska 34, 60-479 Pozna, e-
mail: [email protected]
Aerobiological methods are commonly used to detect allergenic pollen grains and spores as well as the spores of plant and human pathogens. Classical aerobiological tool is a Hirst type trap and the visualisation of the observed
material using a light microscope. It involves the counting of individual taxa and it is usually limited to the botanical
25
obiektw wykonywana jest za pomoc mikroskopu
wietlnego. Polega ona na zliczaniu poszczeglnych taksonw i zazwyczaj ogranicza si do rodzaju
botanicznego. Tymczasem nowoczesne metody biologii
molekularnej oferuj ca gam technik pozwalajcych na
szczegow diagnostyk z wykorzystaniem metod
genetycznych. Takie rozwizanie umoliwia
automatyzacj procesu detekcji, metody badawcze zyskuj
na czuoci, szybkoci a wyniki s zazwyczaj
jednoznaczne. Zalet jest zdolno do rozrniania blisko spokrewnionych mikroorganizmw oraz organizmw
identycznych morfologicznie lecz odmiennych pod
wzgldem genetycznym, dla takich cech jak
chorobotwrczo, typy kojarzeniowe, odporno na
fungicydy czy wytwarzanie toksycznych metabolitw.
Autorki podaj liczne przykady bada z zastosowaniem
aerobiologii molekularnej, w tym bada wasnych nad
pykiem rolin genetycznie modyfikowanych oraz
zarodnikami grzybw zawierajcych okrelone geny awirulencji.
genus. Meanwhile, the modern methods of molecular
biology offer a whole range of techniques that can be used for more detailed genetic-based diagnostics. In this case,
aerobiological observations can be automated, the
resolution is higher and the results are unambiguous. The
advantage is the ability to distinguish between closely
related organisms as well as pollen grains and spores that
are morphologically identical but genetically different. It is
possible to distinguish fungal spores differing in
pathogenicity, mating types, resistance to fungicides or the variants producing different toxic metabolites. The authors
provide numerous examples of research with the use of
molecular aerobiology, including their own studies on the
detection of pollen grains from genetically modified plants
and fungal spores with certain avirulence genes.
PORWNANIE STENIA PYKU
WYBRANYCH ROLIN ALERGENNYCH W POWIETRZU KIELC (2014-2015)
Ewa Karpowicz, Teodora Krl,
Wojciech Trybus, Katarzyna Koaczek
Zakad Biologii Komrki i Mikroskopii Elektronowej, Instytut Biologii, Uniwersytet Jana Kochanowskiego, witokrzyska 15, 25-406 Kielce, e-mail: [email protected]
Ziarna pyku Corylus, Alnus i Betula osigaj bardzo
wysokie koncentracje w powietrzu atmosferycznym,
wywoujc alergiczny nieyt nosa i astm pykow. Pobr
ziaren pyku rolin przeprowadzono przy uyciu aparatu
firmy Lanzoni. Analizy prb dokonano za pomoc
mikroskopu optycznego. Wyznaczono pocztek i koniec
sezonu, maksymaln koncentracj i liczb dni ze steniem przekraczajcym wartoci progowe dla kadego z
taksonw. Analizujc sezony pykowe leszczyny
wykazano, e w 2014 pylenie miao agodniejszy
charakter, gdy koncentracja szczytowa i indeks SPI byy
nisze ni w kolejnym sezonie. Porwnujc pylenie olszy,
mona stwierdzi, e sezony 2014 i 2015 byy podobne
pod wzgldem dugoci i momentu wystpienia szczytw
pykowych, ale rniy si intensywnoci pylenia. Rok
2014 nis wiksze zagroenie dla alergikw, gdy maksymalne stenie sezonu oraz suma roczna ste
osigny wysz warto na tle kolejnego roku.
Analizujc przebieg pylenia brzozy wykazano, e wiksze
ryzyko wystpienia nadwraliwoci przynis sezon 2014,
gdy bardzo wysokie stenia utrzymyway si przez
znaczn cz sezonu, a indeks SPI osigna warto
dwukrotnie wysz w porwnaniu do kolejnego roku.
COMPARISON OF POLLEN CONCENTRATIONS OF SELECTED
ALLERGENIC PLANTS IN KIELCE
(2014-2015)
Ewa Karpowicz, Teodora Krl, Wojciech Trybus, Katarzyna Koaczek
Department of Cell Biology, Instytute of Biology, The Jan Kochanowski Uniwersity, witokrzyska 15, 25-406 Kielce,
Poland, email: e-mail: [email protected]
The pollen grains of Corylus, Alnus and Betula achieve
very high concentrations in the atmosphere, causing
allergic rhinitis and pollinosis. Collection of the pollen was
carried out using the Lanzoni apparatus. Sample analysis
was performed using an optical microscope. The start and
end of the season were established, the maximum
concentration and the number of days with concentrations
exceeding the thresholds for each of the taxa was measured. Analyzing the pollen season for hazel shows
that the 2014 dusting was milder in nature, because the
peak concentration and the SPI were lower than in the
following season. Comparing the pollination of alder, it can
be stated that the seasons of 2014 and 2015 were similar in
terms of length and time of peak pollination, but differed in
the intensity of pollination. 2014 carried a greater risk for
allergy sufferers because the maximum seasonal
concentration and the total annual concentrations had reached a higher value in comparison to the following year.
The analysis of birch pollination showed that a higher risk
of hypersensitivity appeared in the 2014 season, when very
high concentrations persisted for a significant part of the
season, and SPI doubled in comparison to the following
year.
26
ANALIZA STENIA ZARODNIKW
GRZYBW W POWIETRZU KIELC (2014-
2015)
Katarzyna Koaczek, Teodora Krl, Ewa Trybus,
Anna Kopacz-Bednarska, Ewa Karpowicz
Zakad Biologii Komrki i Mikroskopii Elektronowej, Instytut Biologii, Uniwersytet Jana Kochanowskiego,
witokrzyska 15, 25-406 Kielce, e-mail: [email protected]
Zarodniki grzybw Cladosporium i Alternaria s obecne w
powietrzu atmosferycznym, jak rwnie w
pomieszczeniach zamknitych przez cay rok, bdc zagroeniem dla ycia i zdrowia ludzi. Pobr zarodnikw
zosta wykonany przy uyciu aparatu firmy Lanzoni.
Analiz prb przeprowadzono za pomoc mikroskopu
optycznego. Wyznaczono pocztek i koniec sezonu,
maksymaln koncentracj oraz liczb dni ze steniem
przekraczajcym wartoci progowe obu gatunkw grzybw
tj.: Cladosporium i Alternaria. Analizujc iloci
zarodnikw Cladosporium w powietrzu atmosferycznym Kielc stwierdzono, i w sezonie 2014 liczba zarodnikw
wyniosa blisko 20 tysicy wicej ni w sezonie 2015. W
2015 roku koncentracja szczytowa oraz indeks SPI byy
nisze ni w poprzednim sezonie. Analizujc ilo
zarodnikw Alternaria w powietrzu atmosferycznym Kielc
stwierdzono, i rok 2014 by tak samo jak w przypadku wczeniej omawianego Cladosporium bogatszy w
zarodniki Alternaria na tle kolejnego sezonu. Rok 2014 by
wic sezonem bardziej zagraajcym yciu i zdrowiu ludzi,
gdy maksymalne stenie, jak rwnie suma roczna
ste osigny wysz warto na tle 2015 roku. Liczba
zarodnikw zaley gwnie od warunkw pogodowych.
ANALYSIS OF THE CONCENTRATION OF
SPORES IN THE AIR OF KIELCE (2014-2015)
Katarzyna Koaczek, Teodora Krl, Ewa Trybus,
Anna Kopacz-Bednarska, Ewa Karpowicz Department of Cell Biology, Instytute of Biology, The Jan
Kochanowski Uniwersity, witokrzyska 15, 25-406 Kielce, Poland, e-mail: [email protected]
The fungal spores Cladosporium and Alternaria are present
in the atmosphere as well as indoor areas throughout the
year and form a threat to human life and health. Collection
of the spores was performedusing the Lanzoni apparatus.
Sample analysis was performed using an optical
microscope. The start and end of the season were
established, the maximum concentration and the number of
days with concentrations exceeding the thresholds for both species of fungi, ie.: Cladosporium and Alternaria.
Analyzing the amount of Cladosporium spores in the
atmosphere of Kielce showed that in the 2014 season, the
number of spores was larger by nearly 20,000 than in the
following season of 2015. In 2015, the peak concentration
and the SPI were lower than in the previous season.
Analyzing the amount of Alternaria spores in the
atmosphere of Kielce showed that 2014, identically as in the case of the previously discussed Cladosporium, showed
a higher number of Alternaria spores, as compared to the
2015 season. Therefore the 2014 season was more of a
threat to human life and health, as the maximum
concentration, as well as the annual sum of the
concentrations have reached a higher value in comparison
to 2015. The number of spores mainly depends on weather
conditions.
WYNIKI BADA ALEROBIOLOGICZNYCH W POLSCE CENTRALNEJ, W CIGU
TRZYNASTU LAT BADA (2003-15)
Barbara Majkowska-Wojciechowska,
Zofia Balwierz, Marek L. Kowalski Klinika Immunologii, Reumatologii i Alergii,
Uniwersytet Medyczny w odzi
Alergie pykowe s najbardziej rozpowszechnion form chorb drg oddechowych, a wyniki bada
aerobiologicznych mog by cenne w okrelaniu znaczenia klinicznego testw skrnych, leczenia i profilaktyki. Celem
badania bya analiza ste 20 taksonw pyku i ocena dugoterminowych tendencji w dynamice ste. Metody:
Badanie przeprowadzono w odzi, przy uyciu metody
objtociowej. Wyniki: Najwysze rednie roczne sumy pyku zaobserwowano dla: Betula (16.1579), nastpnie
Urtica (8,3258), Pinaceae (76845), Poaceae (49389), Alnus (42015), Quercus (16,968), Fraxinus (15,578). Analizy trendw ste rocznych wykazay istotn, tendencj wzrostow dla pyku Betula (p = 0,02; wsp. korelacji gamma = 0,5). Nastpnie odpowiednio dla Juniperus / Taxus (p
OBJAWY KLINICZNE U PACJENTW
ODCZULANYCH ALERGENAMI PYKU BRZOZY I TRAW
Dorota Myszkowska, Marcel Mazur,
Monika Ziemianin, Ewa Czarnobilska Zakad Alergologii Klinicznej i rodowiskowej,
Uniwersytet jagielloski Collegium Medicum, ul. niadeckich 10, 31-531 Krakw, e-mail:
Celem badania byo porwnanie objaww alergicznych u pacjentw w trakcie immunoterapii (SIT) alergenami
brzozy i traw w latach 2014 i 2015. Grup badawcz (30 osb, wiek 10-62 lata) stanowili pacjenci odczulani
pykiem brzozy i/lub traw, wykazujcy objawy reakcji krzyowej po pokarmach (OAS), ktrzy wypeniali w
sezonie pykowych karty samoobserwacji (skala objaww 0-3), a grup kontroln (20 osb, wiek 15-55) pacjenci nie
poddawani SIT (uczulenie na drzewa i/lub trawy). Objawy
alergiczne ze strony drg oddechowych w grupie badanej wystpoway u wszystkich pacjentw w obu sezonach,
najduej u osb odczulanych alergenami brzozy i traw (marzec-wrzesie). Objawy OAS stwierdzono u 6% pacjentw po 1 roku odczulania, za u 3% po drugim roku. W grupie kontrolnej, odpowiednio: 25 i 35% pacjentw.Ekspozycja pyku brzozy bya prawie
czterokrotnie wysza w 2015 roku w stosunku do 2014 roku, natomiast w przypadku traw bya o okoo 30 procent
nisza. Pomimo tego tylko 10% pacjentw uczulonych na
drzewa/trawy wykazaa wzrost scoru objaww w 2015 roku, natomiast w przypadku osb odczulanych na trawy
75% miao wysze objawy. Rna ekspozycja pykowa w obydwu sezonach wpyna na objawy tylko u czci
pacjentw, z drugiej strony objawy po pokarmach w trakcie SIT zdecydowanie zmalay.
CLINICAL SYMPTOMS IN PATIENTS
TREATED BY IMMUNOTHERAPY WITH BIRCH AND GRASS ALLERGENS
Dorota Myszkowska, Marcel Mazur, Monika Ziemianin, Ewa Czarnobilska
Department of Clinical and Environmental Allergology, Jagiellonian University Medical College; niadeckich 10,
31-531 Krakw, e-mail: [email protected]
The aim of the study was to compare the clinical symptoms
in patients treated by immunotherapy (SIT) with birch and
grass allergens in 2014-2015. To the study group (30
patients, age 10-62 yrs) belong patients, treated by birch and/or grass allergens, manifested cross-reactions after
food (OAS), who filled in the patient symptom cards (score
0-3), while the control group consists of 20 persons (age
15-55 yrs), who were not treated by SIT (sensitive to trees
and/or grass allergens). Allergenic symptoms of upper
respiratory tract occurred in all patients in the study group
in both years, the longest in those treated with birch and
grass allergens (March-September). OAS occurred in 6% of patients after one year of SIT, while in 3% after the
second year. In the control group, in 25% and 35% of
patients, respectively. Birch pollen exposure was four
times higher in 2015, than in 2014, while in case of grass
pollen, the concentration was about 30% lower. In spite of
that, only 10% of patients sensitive to tree/grass allergens
showed an increase of symptoms score in 2015, while in
75% of patients treated with grass allergens the higher
symptoms were observed. The different pollen exposure in both studied years influenced some patients only. On the
other hand, the cross reaction symptoms definitely
decreased in patients during SIT.
ANALIZA SEZONW PYKOWYCH FRAXINUS NA TLE WARUNKW
METEOROLOGICZNYCH
Krystyna Piotrowska-Weryszko1, Elbieta Weryszko-
Chmielewska2, Agnieszka Kubik-Komar
3,
Bogusaw Micha Kaszewski4
1Zakad Ekologii Oglnej, Uniwersytet Przyrodniczy, ul.
Leszczyskiego 58, 20-950 Lublin, 2Katedra Botaniki,
Uniwersytet Przyrodniczy, ul. Akademicka 15, 20-950 Lublin, 3Katedra Zastosowa Matematyki i Informatyki, Uniwersytet
Przyrodniczy, ul. Gboka 28, 20-612 Lublin, 4Zakad
Meteorologii i Klimatologii, UMCS, al. Kranicka 2cd, 20-718 Lublin, e-mail:
Celem pracy bya charakterystyka sezonw pykowych Fraxinus i wyodrbnienie czynnikw meteorologicznych,
ktre w najwikszym stopniu determinuj wystpowanie pyku tego taksonu w powietrzu. Badania prowadzono w Lublinie w latach 2001-2014, zastosowano metod
wolumetryczn z wykorzystaniem aparatu typu Hirsta. Dugo sezonu pykowego obliczono przy uyciu metody
95%. Scharakteryzowano najwaniejsze cechy sezonu pykowego jesionu: dat rozpoczcia i zakoczenia oraz
dugo sezonu, maksimum sezonowe, dat wystpienia maksymalnego stenia, sum ziaren pyku w sezonie.
Stwierdzono, e najmniejsz zmiennoci charakteryzowaa si data zakoczenia sezonu i data
maksimum sezonowego. Najwiksze zrnicowanie
ANALYSIS OF FRAXINUS POLLEN SEASONS RELATIVE TO METEOROLOGICAL
CONDITIONS
Krystyna Piotrowska-Weryszko1, Elbieta Weryszko-
Chmielewska2, Agnieszka Kubik-Komar
3,
Bogusaw Micha Kaszewski4
1Department of General Ecology, University of Life
Sciences in Lublin, 58 Leszczyskiego Str., 20-950 Lublin,
Poland, 2Department of Botany, University of Life
Sciences, 15 Akademicka Str., 20-950 Lublin, Poland, 3Department of Applied Mathematics and Computer
Science, University of Life Sciences, 28 Gboka Str., 20-
612 Lublin, Poland, 4Department of Meteorology and
Climatology, MCS University, 2cd Kranicka Str., 20-718 Lublin, Poland, e-mail: [email protected]
The aim of this study was to characterize Fraxinus pollen
seasons and to identify meteorological factors that
determine to the greatest extent the occurrence of airborne
pollen of this taxon. This study was conducted in Lublin in
the period 2001-2014; the volumetric method was applied
using a Hirst-type trap. The pollen season duration was
calculated by the 95% method. The most important
characteristics of the ash pollen season were characterized: start and end date as well as season duration, seasonal
peak, date of occurrence of maximum concentration, and
seasonal pollen index (SPI). It was found that season end
date and seasonal peak date were characterized by the
lowest variation. The greatest variation was observed for
peak values and SPI. The average dates of occurrence of
28
odnotowano dla wartoci pik i SPI. rednie terminy wystpowania ziaren pyku jesionu w powietrzu Lublina
mieciy w granicach od 13.04 do 3.05, rednia z 14 lat bada data maksymalnego stenia pyku przypadaa na
24.04. Do okrelenia zalenoci midzy warunkami meteorologicznymi a przebiegiem sezonu pykowego
jesionu posuono si analiz regresji. Stwierdzono, e najwikszy wpyw na sezon pykowy jesionu miaa
minimalna temperatura lutego i wilgotno powietrza na pocztku kwietnia.
airborne ash pollen in the air of Lublin were between 13 April and 3 May, while the average date of maximum
pollen concentration for the 14-year study period was on April 24. Regression analysis was used to determine the
relationships between meteorological conditions and the ash pollen season pattern. It was found that minimum
February temperature and air humidity at the beginning of April had the greatest effect on the ash pollen season.
PYEK AMBROZJI (AMBROSIA L.) W POWIETRZU LUBLINA, GUCIOWA (ROZTOCZE RODKOWE) I LWOWA
Aneta Sulborska
1, Beata uraw
1, Elbieta Weryszko-
Chmielewska1, Kateryna Voloshchuk , Krystyna
Piotrowska-Weryszko2, Marta Dmitruk
1, Magdalena
Michoska1, Nataliya Kalinovych
3, Nataliya
Vorobets4, Ewa Maciejewska
5 1Katedra Botaniki, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie,
ul. Akademicka 15, 20-950 Lublin, 2Zakad Ekologii
Oglnej, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul.
Leszczyskiego 58, 20-950 Lublin, 3Department of Botany,
Ivan Franko National University of Lviv, 4 Hrushevsky
Str.,79005 Lviv, Ukraine, 4Departament of
Pharmacognosy and Botany, Danylo Halytsky Lviv National University, 69 Pekarska Str., 79010 Lviv,
Ukraine, 5Roztoczaska Stacja Naukowa, Uniwersytet
Marii Curie-Skodowskiej, Guciw 20, 22-470 Zwierzyniec, e-mail: [email protected]
W 2015 roku analizowano przebieg sezonw pykowych ambrozji w Lublinie (Wyyna Lubelska), Guciowie (Roztocze rodkowe) oraz Lwowie (Roztocze
Poudniowe). Zastosowano metod objtociow z wykorzystaniem aparatu Lanzoni VPPS 2000 (Lublin, Guciw) oraz grawimetryczn z uyciem aparatu Durhama (Lww). Aby wyniki byy porwnywalne, dane uzyskane metod grawimetryczn przeliczono i wyraono liczb
ziaren pyku w 1 m3 powietrza. Sezon pykowy
wyznaczono metod 98%. Stwierdzono, e pyek ambrozji najwczeniej pojawi si w powietrzu Lwowa (17.07), kolejno Guciowa (2.08), a najpniej w Lublinie (5.08). Ziarna pyku Ambrosia najkrcej (do drugiego tygodnia wrzenia) rejestrowano w aeroplanktonie Lwowa, natomiast na obu stanowiskach na terenie Polski do drugiej (Lublin) i trzeciej dekady padziernika (Guciw). Najwysz warto redniodobowych ste pyku
ambrozji odnotowano we Lwowie (28 P/m3), kolejno w
Lublinie (25 P/m3) a najnisz w Guciowie (21 P/m
3).
Suma roczna osigna najwysz warto w Lublinie (181 ziaren), za we Lwowie bya o poow mniejsza (90 ziaren). Liczba dni z koncentracj pyku rwn lub
przekraczajc warto progow 5 P/m3 wynosia 2 10
dni, natomiast stenia powyej 20 P/m3 wystpiy tylko w
1 dniu na wszystkich badanych stanowiskach.
POLLEN OF RAGWEED (AMBROSIA L.) IN THE AIR OF LUBLIN, GUCIW (CENTRAL
ROZTOCZE), AND LVIV
Aneta Sulborska1, Beata uraw
1, Elbieta Weryszko-
Chmielewska1, Kateryna Voloshchuk
3, Krystyna
Piotrowska-Weryszko2, Marta Dmitruk
1, Magdalena
Michoska1, Nataliya Kalinovych
3, Nataliya
Vorobets4, Ewa Maciejewska
5
1Department of Botany, University of Life Sciences in
Lublin, 15 Akademicka Str., 20-950 Lublin, 2Department
of General Ecology, University of Life Sciences in Lublin,
58 Leszczyskiego Str., 20-950 Lublin, 3Department of
Botany, Ivan Franko National University of Lviv, 4
Hrushevsky Str.,79005 Lviv, Ukraine, 4Departament of
Pharmacognosy and Botany, Danylo Halytsky Lviv National University, 69 Pekarska Str., 79010 Lviv,
Ukraine, 5Roztocze Research Station, Maria Curie-
Skodowska University, Guciw 20, 22-470 Zwierzyniec, e-mail: [email protected]
In 2015 the course of the ragweed pollen season in Lublin (the Lublin Upland), Guciw (the Central Roztocze), and
Lviv (the South Roztocze) was analysed. In Lublin and Guciw the volumetric method was applied using Lanzoni sampler VPPS 2000, while in Lviv the gravimetric method was applied using a Durham trap. To make the results comparable, the data obtained by gravimetric method were counted and expressed as the number of pollen grains per 1
m3 of air. The pollen season was determined with 98%
method. The study found that ragweed pollen appeared the earliest in the air of Lviv (17.07), next in Guciw (31.07), and the latest in Lublin (5.