Statystyka publiczna Statystyka publiczna we współczesnym świeciewe współczesnym świecie

Józef OleńskiJózef OleńskiUniwersytet Warszawski Uniwersytet Warszawski

Główny Urząd StatystycznyGłówny Urząd Statystyczny

Uniwersytet Humanistyczno – Przyrodniczy Uniwersytet Humanistyczno – Przyrodniczy im. Jana Kochanowskiego im. Jana Kochanowskiego Kielce, 13 stycznia 2011Kielce, 13 stycznia 2011

Organizacja Narodów Zjednoczonych na 64 sesji Organizacja Narodów Zjednoczonych na 64 sesji Zgromadzenia Ogólnego w dniu 10 czerwca 2010 r. przyjęła Zgromadzenia Ogólnego w dniu 10 czerwca 2010 r. przyjęła

rezolucję ustanawiającąrezolucję ustanawiającą

Światowy Dzień StatystykiŚwiatowy Dzień Statystyki2010 10 202010 10 20

Misja statystyki publicznejMisja statystyki publicznejMonitorowanie procesów rozwoju społecznego – gospodarczego we Monitorowanie procesów rozwoju społecznego – gospodarczego we współczesnym świecie i służba informacyjna społeczeństwom krajów współczesnym świecie i służba informacyjna społeczeństwom krajów

i społeczności międzynarodowej i społeczności międzynarodowej

„„Współczesny światWspółczesny świat””wymaga wymaga wzmocnienia potencjału statystycznegowzmocnienia potencjału statystycznego dla sprostania nowym dla sprostania nowym

wyzwaniom i potrzebom informacyjnym społeczeństw, gospodarek, państw i wyzwaniom i potrzebom informacyjnym społeczeństw, gospodarek, państw i organizacji międzynarodowychorganizacji międzynarodowych

GlobalizacjaGlobalizacja Instytucjonalizacja życia społecznego i Instytucjonalizacja życia społecznego i

gospodarczego gospodarczego Infrastrukturalizacja rozwojuInfrastrukturalizacja rozwoju Metropolizacja rozwojuMetropolizacja rozwoju Instytucjonalne oderwanie sektora finansowego Instytucjonalne oderwanie sektora finansowego

od sfery realnej i jego umocowanie prawne od sfery realnej i jego umocowanie prawne Społeczeństwo informacyjneSpołeczeństwo informacyjne Gospodarka oparta na wiedzyGospodarka oparta na wiedzy Sprawcza rola sektora informacyjnego i środków Sprawcza rola sektora informacyjnego i środków

masowego przekazu w gospodarce, życiu masowego przekazu w gospodarce, życiu społecznym i politycespołecznym i polityce

GlobalizacjaGlobalizacja Globalne regulacje instytucjonalne określające Globalne regulacje instytucjonalne określające

ramy suwerennych decyzji państwramy suwerennych decyzji państw NormyNormy Konwencje, Konwencje,

Globalne podmioty gospodarcze i społeczneGlobalne podmioty gospodarcze i społeczne Globalne rynki i sektory gospodarkiGlobalne rynki i sektory gospodarki

Sektor bankowy, inne instytucje finansoweSektor bankowy, inne instytucje finansowe Mass media i informacja naukowo - technicznaMass media i informacja naukowo - techniczna TransportTransport Rynki produktowe Rynki produktowe Badania naukoweBadania naukowe

Rozmyte granice ekonomiczne i społeczne państw Rozmyte granice ekonomiczne i społeczne państw

Decyzje i działania organów państwowych i podmiotów społeczno – Decyzje i działania organów państwowych i podmiotów społeczno – gospodarczych wymagają informacji o zakresie globalnymgospodarczych wymagają informacji o zakresie globalnym

InstytucjonalizacjaInstytucjonalizacja

Głęboki interwencjonizm instytucjonalny Głęboki interwencjonizm instytucjonalny w skali globalnej, regionalnej, państwowej, sektorowejw skali globalnej, regionalnej, państwowej, sektorowej

„„Akt prawny” – narzędziem bieżących decyzji i Akt prawny” – narzędziem bieżących decyzji i operatywnego zarządzaniaoperatywnego zarządzania

Biurokratyzacja i „kauzyperdyzacja” Biurokratyzacja i „kauzyperdyzacja” (tylko procedury (tylko procedury zapisane w formie „prawa” są dozwolone)zapisane w formie „prawa” są dozwolone) paraliżują paraliżują aktywność, sprzyjają korupcji i stymulują szarą aktywność, sprzyjają korupcji i stymulują szarą strefę w skali makrostrefę w skali makro

„„NumerologiaNumerologia” ekonomiczna i społeczna oparta ” ekonomiczna i społeczna oparta o oficjalne dane statystyczne - podstawą decyzji o oficjalne dane statystyczne - podstawą decyzji

„„NeomonopolizacjaNeomonopolizacja” - w oparciu o „prawo” ” - w oparciu o „prawo” Wzrost znaczenia sektora publicznego w Wzrost znaczenia sektora publicznego w

gospodarcegospodarce Redukcja wolnego rynku do targowiska i bazaruRedukcja wolnego rynku do targowiska i bazaru

Infrastrukturalizacja rozwojuInfrastrukturalizacja rozwoju

O bezpieczeństwie kraju decyduje dostęp do O bezpieczeństwie kraju decyduje dostęp do zasobów o znaczeniu strategicznymzasobów o znaczeniu strategicznym

O rozwoju kraju, regionu, branży decyduje O rozwoju kraju, regionu, branży decyduje infrastrukturainfrastruktura

• Techniczna: transportowa, energetycznaTechniczna: transportowa, energetyczna• SpołecznaSpołeczna• Prawno-organizacyjnaPrawno-organizacyjna• InformacyjnaInformacyjna

Infrastruktury decydujące : Infrastruktury decydujące : • informacyjna informacyjna • prawno – organizacyjnaprawno – organizacyjna

O suwerenności decyduje nadzór państwa O suwerenności decyduje nadzór państwa nad systemami infrastrukturalnyminad systemami infrastrukturalnymi

Metropolizacja rozwojuMetropolizacja rozwoju W metropoliach koncentrują się zasoby W metropoliach koncentrują się zasoby

determinujące rozwój determinujące rozwój Centra polityczne i administracyjneCentra polityczne i administracyjne Nauka Nauka Edukacja na poziomie uniwersyteckimEdukacja na poziomie uniwersyteckim Centra decyzyjne gospodarkiCentra decyzyjne gospodarki

MetropolieMetropolie LokalneLokalne KrajoweKrajowe Regionalne - międzynarodoweRegionalne - międzynarodowe Globalne - światoweGlobalne - światowe

Rozwój metropolii dzięki transferowi zasobów Rozwój metropolii dzięki transferowi zasobów innych regionów innych regionów

Efekt synergii: grawitacja ekonomicznaEfekt synergii: grawitacja ekonomiczna Polaryzacja rozwoju przestrzennego w skali Polaryzacja rozwoju przestrzennego w skali

globalnejglobalnej

Oderwanie sektora finansowego Oderwanie sektora finansowego od sfery realnejod sfery realnej

Globalny sektor finansowyGlobalny sektor finansowy Globalne instytucje finansoweGlobalne instytucje finansowe Pozycję sektora finansowego w Pozycję sektora finansowego w

gospodarce determinują instytucje i prawogospodarce determinują instytucje i prawo „„Wirtualizacja” procesów ekonomicznych Wirtualizacja” procesów ekonomicznych

w sektorze finansowym w sektorze finansowym Absolutna przewaga sektora finansowego Absolutna przewaga sektora finansowego

nad sferą realną dzięki asymetrii prawnejnad sferą realną dzięki asymetrii prawnej O równowadze między sektorem finansowym a sferą O równowadze między sektorem finansowym a sferą

realną decydują instytucje posługujące się prawem, realną decydują instytucje posługujące się prawem, egzekwowanym przez państwoegzekwowanym przez państwo

Globalne społeczeństwo informacyjneGlobalne społeczeństwo informacyjne

Rosnące minima informacyjneRosnące minima informacyjne CywilizacyjneCywilizacyjne FunkcjonalneFunkcjonalne SytuacyjneSytuacyjne

Rosnące luki informacyjne ludzi i organizacjiRosnące luki informacyjne ludzi i organizacji Rosnący autonomiczny popyt na informację Rosnący autonomiczny popyt na informację

generuje podaż informacjigeneruje podaż informacji Absolutna asymetria informacyjna między Absolutna asymetria informacyjna między

producentem i użytkownikiem informacjiproducentem i użytkownikiem informacji Masowa produkcja informacji nie respektującej Masowa produkcja informacji nie respektującej

norm jakości przez podmioty komercyjnenorm jakości przez podmioty komercyjne PotrzebnyPotrzebny

Adekwatny poziom kultury informacyjnej społeczeństwaAdekwatny poziom kultury informacyjnej społeczeństwa Transparencja językowa i „jeden język” - statystykiTransparencja językowa i „jeden język” - statystyki

Fundamentalne prawo informacjiFundamentalne prawo informacjiw gospodarce opartej na wiedzyw gospodarce opartej na wiedzy

Informacja gorsza Informacja gorsza wypiera informację lepsząwypiera informację lepszą

Wiedza (informacja) staje się towarem na rynku informacyjnymWiedza (informacja) staje się towarem na rynku informacyjnym Rynek wzmacnia wypieranie informacji lepszej przez gorsząRynek wzmacnia wypieranie informacji lepszej przez gorszą Etyka – jedynym gwarantem jakości informacjiEtyka – jedynym gwarantem jakości informacji Etyka wzmocniona przez egzekwowalne normy informacyjne – warunkiem i Etyka wzmocniona przez egzekwowalne normy informacyjne – warunkiem i

gwarantem społecznego ładu informacyjnegogwarantem społecznego ładu informacyjnego Statystyka publiczna – narzędziem ograniczenia skutków fundamentalnego Statystyka publiczna – narzędziem ograniczenia skutków fundamentalnego

prawa informacji w zakresie swojego oddziaływaniaprawa informacji w zakresie swojego oddziaływania

Gospodarka oparta na wiedzyGospodarka oparta na wiedzy

Informacyjny charakter postępu naukowo - technicznegoInformacyjny charakter postępu naukowo - technicznego Informacyjny „wsad” w nowoczesnych technologiach, Informacyjny „wsad” w nowoczesnych technologiach,

wyrobach i usługachwyrobach i usługach Kapitał ludzki w B+R decyduje o pozycji gospodarkiKapitał ludzki w B+R decyduje o pozycji gospodarki Własne, krajowe badania naukowe i dobra edukacja na Własne, krajowe badania naukowe i dobra edukacja na

poziomie wyższym – warunkiem absorpcji wyników postępu poziomie wyższym – warunkiem absorpcji wyników postępu n–t i pozycji kraju na globalnym rynkun–t i pozycji kraju na globalnym rynku

Koncentracja generowania postępu w skali globalnej Koncentracja generowania postępu w skali globalnej Polaryzacja regionów i krajów w wyniku rosnących różnic w Polaryzacja regionów i krajów w wyniku rosnących różnic w

kapitale ludzkim i społecznymkapitale ludzkim i społecznym

Rola sektora informacyjnego i Rola sektora informacyjnego i środków masowego przekazu środków masowego przekazu

Przemysłowa produkcja i dystrybucja informacji Przemysłowa produkcja i dystrybucja informacji spełniających funkcjespełniających funkcje

Odwzorowania rzeczywistościOdwzorowania rzeczywistości Tworzenia zasobów wiedzyTworzenia zasobów wiedzy Decyzyjne Decyzyjne SterująceSterujące KonsumpcyjneKonsumpcyjne

Segment komercyjny sektora informacyjnego Segment komercyjny sektora informacyjnego produkuje i upowszechnia informację sterującą i produkuje i upowszechnia informację sterującą i

konsumpcyjnąkonsumpcyjną może szkodzić środowisku informacyjnemu kraju może szkodzić środowisku informacyjnemu kraju

Statystyka publiczna powinna być segmentem Statystyka publiczna powinna być segmentem sektora informacyjnego niekomercyjnegosektora informacyjnego niekomercyjnego

Środki masowego przekazu determinują jakość Środki masowego przekazu determinują jakość środowiska informacyjnego w skali globalnejśrodowiska informacyjnego w skali globalnej

„„Współczesny świat” Współczesny świat” - implikacje dla statystyki publicznej- implikacje dla statystyki publicznej

Warunkiem rozwoju i współpracy jest Warunkiem rozwoju i współpracy jest globalny społeczny ład informacyjnyglobalny społeczny ład informacyjny

Statystyka publiczna jest gwarantem ładu Statystyka publiczna jest gwarantem ładu informacyjnego informacyjnego • jedynym powszechnym, opartym na prawie i naukowych jedynym powszechnym, opartym na prawie i naukowych

normach globalnym językiem i systemem informacyjnym normach globalnym językiem i systemem informacyjnym gwarantującym obiektywną, spójną, dobrą jakościowo informację gwarantującym obiektywną, spójną, dobrą jakościowo informację o świecie w całej jego różnorodności i złożoności w zakresie o świecie w całej jego różnorodności i złożoności w zakresie właściwym dla statystyki jako nauki i praktykiwłaściwym dla statystyki jako nauki i praktyki

Dynamika i współzależność procesówDynamika i współzależność procesów wymaga monitoringu statystycznego w wymaga monitoringu statystycznego w skali globalnejskali globalnej

Cel światowego systemu statystyki Cel światowego systemu statystyki publicznejpublicznej

– – globalne społeczne bezpieczeństwo informacyjneglobalne społeczne bezpieczeństwo informacyjne

Globalne normy informacyjneGlobalne normy informacyjne Globalny język statystykiGlobalny język statystyki Globalny system informacyjny Globalny system informacyjny

statystykistatystyki Identyfikacja i pomiarIdentyfikacja i pomiar GromadzenieGromadzenie Tworzenie i utrzymanie zasobówTworzenie i utrzymanie zasobów Upowszechnianie Upowszechnianie oficjalnej informacji oficjalnej informacji

statystycznej jako społecznego dobra statystycznej jako społecznego dobra publicznego należnegopublicznego należnego

Globalne normy informacyjneGlobalne normy informacyjne Metastandardy Metastandardy Pojęcia i definicjePojęcia i definicje Klasyfikacje, nomenklatury, typologie, kodyKlasyfikacje, nomenklatury, typologie, kody Standardy metodologiczne pomiaru i opisu Standardy metodologiczne pomiaru i opisu

systemów, procesów i zjawisk społecznych, systemów, procesów i zjawisk społecznych, ekonomicznych, ekologicznychekonomicznych, ekologicznych

Informacje zgodne z normamiInformacje zgodne z normami Normy koordynujące systemy informacji Normy koordynujące systemy informacji Normy informacyjne badań naukowych oraz Normy informacyjne badań naukowych oraz

procesów decyzyjnych z polityce, gospodarce, procesów decyzyjnych z polityce, gospodarce, życiu społecznym życiu społecznym

Statystyka publiczna tworzy, upowszechnia i Statystyka publiczna tworzy, upowszechnia i egzekwuje normy informacyjneegzekwuje normy informacyjne

Globalny językGlobalny język

„„International English” International English” lingua francalingua franca współczesnego świata współczesnego świata

Język statystyki publicznej Język statystyki publicznej lingua francalingua franca nauki, gospodarki, polityki, nauki, gospodarki, polityki,

działalności społecznejdziałalności społecznej oparty o centralnie stanowione (ONZ) normy oparty o centralnie stanowione (ONZ) normy

naukowenaukowe zapewnia kontrolę jakości i spójności zapewnia kontrolę jakości i spójności

odwzorowanych w nim informacjiodwzorowanych w nim informacji

Globalny system statystyki publicznejGlobalny system statystyki publicznej

Globalna koordynacja produkcji i wymiany Globalna koordynacja produkcji i wymiany informacjiinformacji

Prawo, organizacja, zakres informacji, metody, język, Prawo, organizacja, zakres informacji, metody, język, programowanie i harmonizacja badańprogramowanie i harmonizacja badań

Tworzenie globalnych zasobów statystycznych Tworzenie globalnych zasobów statystycznych jako dobra publicznego należnego jako dobra jako dobra publicznego należnego jako dobra publicznego należnegopublicznego należnego

informacyjnych informacyjnych metainformacyjnychmetainformacyjnych parainformacyjychparainformacyjych

Badania naukowe Badania naukowe dla statystyki i nad systemem statystyki publicznejdla statystyki i nad systemem statystyki publicznej

OrganizacjaOrganizacja Globalny koordynator – ONZGlobalny koordynator – ONZ Międzynarodowe organizacje statystyczneMiędzynarodowe organizacje statystyczne Krajowe instytuty statystyki publicznejKrajowe instytuty statystyki publicznej

Międzynarodowe organizacje w Międzynarodowe organizacje w globalnym systemie statystycznymglobalnym systemie statystycznym

Komisja Statystyczna ONZKomisja Statystyczna ONZ Komisje regionalne ONZ, w tym Komisje regionalne ONZ, w tym

Konferencja Statystyków Konferencja Statystyków EuropejskichEuropejskich

OECDOECD EUROSTATEUROSTAT

Rola ONZ w zapewnieniu globalnego ładu Rola ONZ w zapewnieniu globalnego ładu informacyjnego dzięki statystyce publicznejinformacyjnego dzięki statystyce publicznej

Komisja Statystyczna ONZ Komisja Statystyczna ONZ koordynatorem i inicjatorem rozwoju globalnego systemu koordynatorem i inicjatorem rozwoju globalnego systemu

statystyki publicznejstatystyki publicznej Fundamentalne zasady statystyki publicznejFundamentalne zasady statystyki publicznej

Monitoring stosowania fundamentalnych zasad Monitoring stosowania fundamentalnych zasad Informacyjne standardy statystyczneInformacyjne standardy statystyczne

Stanowienie norm statystycznychStanowienie norm statystycznych Harmonizacja programów badań statystycznychHarmonizacja programów badań statystycznych Harmonizacja metodologiczna badań Harmonizacja metodologiczna badań Koordynacja gromadzenia i wymiany informacji Koordynacja gromadzenia i wymiany informacji Inicjowanie, koordynacja i wspieranie pomocy w Inicjowanie, koordynacja i wspieranie pomocy w

rozwoju statystyki publicznej, w szczególności w rozwoju statystyki publicznej, w szczególności w krajach rozwijających się i krajów w procesie krajach rozwijających się i krajów w procesie transformacjitransformacji

Rola Konferencji Statystyków Rola Konferencji Statystyków Europejskich EKG ONZEuropejskich EKG ONZ

Inicjowanie i koordynacja rozwoju Inicjowanie i koordynacja rozwoju metodologii i standardówmetodologii i standardów

Współpraca wielostronna instytucji Współpraca wielostronna instytucji statystycznych w regionie EKG i w statystycznych w regionie EKG i w podregionachpodregionach

Międzynarodowe projekty badawcze i Międzynarodowe projekty badawcze i rozwojowe statystykirozwojowe statystyki

Koordynacja pomocy dla innych Koordynacja pomocy dla innych regionów świata regionów świata

Europejski System StatystycznyEuropejski System StatystycznyUnii EuropejskiejUnii Europejskiej

ESS ESS system statystyki oficjalnej Unii Europejskiejsystem statystyki oficjalnej Unii Europejskiej

ESSC – komitet ds. europejskiego systemu ESSC – komitet ds. europejskiego systemu statystycznegostatystycznego

Wieloletnie i operatywne programowanie badań Wieloletnie i operatywne programowanie badań statystycznych dla potrzeb UEstatystycznych dla potrzeb UE

Harmonizacja metodologiczna badańHarmonizacja metodologiczna badań Inicjowanie i wspieranie nowych badań statystycznychInicjowanie i wspieranie nowych badań statystycznych Kontrola przestrzegania norm i jakości danych Kontrola przestrzegania norm i jakości danych

statystycznychstatystycznych Wymiana i udostępnianie informacji, w tym organom UEWymiana i udostępnianie informacji, w tym organom UE

EUROSTAT – organ koordynacyjny ESSEUROSTAT – organ koordynacyjny ESS urząd statystyczny Komisji Europejskiejurząd statystyczny Komisji Europejskiej

Główny Urząd StatystycznyGłówny Urząd Statystycznywraz z wojewódzkimi Urzędami Statystycznymiwraz z wojewódzkimi Urzędami Statystycznymi

System statystyki publicznej Polski jest System statystyki publicznej Polski jest • Ważnym segmentem infrastruktury informacyjnej krajuWażnym segmentem infrastruktury informacyjnej kraju• Integralną częścią globalnego i europejskiego systemu statystycznegoIntegralną częścią globalnego i europejskiego systemu statystycznego

Misja GUS - współkształtowanie społecznego ładu Misja GUS - współkształtowanie społecznego ładu informacyjnego i infrastruktury informacyjnej kraju przez:informacyjnego i infrastruktury informacyjnej kraju przez:• Normy informacyjne, w tym rejestry urzędowe Normy informacyjne, w tym rejestry urzędowe • Zasoby informacyjne jako dobro publiczne należneZasoby informacyjne jako dobro publiczne należne• Aktywne wsparcie informacyjne i analityczne organów państwa, nauki, organizacji Aktywne wsparcie informacyjne i analityczne organów państwa, nauki, organizacji

społecznych, biznesuspołecznych, biznesu• Programowanie badań statystycznych statystyki publicznej i ich koordynacja Programowanie badań statystycznych statystyki publicznej i ich koordynacja • Realizacja badań statystycznych statystyki centralnej Realizacja badań statystycznych statystyki centralnej • Wspomaganie oficjalnych badań statystycznych prowadzonych przez inne Wspomaganie oficjalnych badań statystycznych prowadzonych przez inne

instytucje państwoweinstytucje państwowe• Harmonizacja i współpraca z globalnymi i europejskimi systemami statystycznymiHarmonizacja i współpraca z globalnymi i europejskimi systemami statystycznymi• Koordynacja i realizacja badań naukowych Koordynacja i realizacja badań naukowych • Edukacja statystyczna Edukacja statystyczna

Statystyka publiczna - „antyhalucynogenem” Statystyka publiczna - „antyhalucynogenem” ((S.LemS.Lem) )

w zatrutym środowisku informacyjnym współczesnego świataw zatrutym środowisku informacyjnym współczesnego świata

„„Zatrucie” społecznego środowiska Zatrucie” społecznego środowiska informacyjnego informacją złej jakosciinformacyjnego informacją złej jakosci

O jakości światowego „środowiska informacyjnego” O jakości światowego „środowiska informacyjnego” gospodarki decydują dysponenci komercyjnych gospodarki decydują dysponenci komercyjnych środków masowego przekazu nie respektujących środków masowego przekazu nie respektujących norm jakości, upowszechniających złe jakościowo norm jakości, upowszechniających złe jakościowo informacje, głównie sterującą i konsumpcyjną, informacje, głównie sterującą i konsumpcyjną, tworzące globalny szum informacyjnytworzące globalny szum informacyjny

Statystyka publicznaStatystyka publiczna Powinna stanowić antidotum na informacje Powinna stanowić antidotum na informacje

społeczne, ekonomiczne, ekologiczne, nie spełniające społeczne, ekonomiczne, ekologiczne, nie spełniające normatywnych kryteriów jakościnormatywnych kryteriów jakości

Powinna pomóc w ograniczaniu społeczno - Powinna pomóc w ograniczaniu społeczno - ekonomicznej „numerologii”ekonomicznej „numerologii”

By rozumieć współczesny światBy rozumieć współczesny świat trzeba dobrze trzeba dobrze znać język statystyki znać język statystyki

Informacja statystyczna to wiedzaInformacja statystyczna to wiedza Substytutem wiedzy jest władza Substytutem wiedzy jest władza (Cz. Bobrowski)(Cz. Bobrowski)

Komu Pan Bóg dał władzę, to dał mu i Komu Pan Bóg dał władzę, to dał mu i rozum rozum (przysłowie czeskie)(przysłowie czeskie)

Rozum to rzecz najsprawiedliwiej między Rozum to rzecz najsprawiedliwiej między wszystkich rozdzielona. Bo im więcej go wszystkich rozdzielona. Bo im więcej go kto posiada, tym bardziej uważa, że ma go kto posiada, tym bardziej uważa, że ma go nie dość. A im mniej go to posiada, tym nie dość. A im mniej go to posiada, tym bardziej jest przekonany, że ma go więcej bardziej jest przekonany, że ma go więcej niż inniniż inni (Pascal, Myśli)(Pascal, Myśli)

Dlatego warto uczyć się statystyki !Dlatego warto uczyć się statystyki !

DziękujęDziękuję

Modele polityczno - gospodarczeModele polityczno - gospodarcze

PolitokracjaPolitokracja

AutokracjaAutokracja

KleptokracjaKleptokracja