Wydanie specjalne bezpłatne | CZWARTEK 20 lipca 2017 | wydawca Agora SA ISSN 0860-908X

WOLNOŚĆ

DEMOKRACJA

GAZETA SUWERENA SPRZED SEJMU, PAŁACU, Z ULICY

RÓWNOŚĆ

N I E M A WO L N O Ś C I B E Z S O L I DA R N O Ś C I

123R

F

USTAWA O SĄDZIE NAJWYŻSZYM(projekt znajduje się w parlamencie)

Czym jest Sąd Najwyższy:+ Ostatnia instancja rozpoznająca kasacje od wyroków; roz-strzyga najtrudniejsze wątpliwości prawne + Stwierdza ważność wyborów i referendów ogólnopolskichi rozpoznaje protesty wyborcze +Pierwszy prezes Sądu Najwyższego jest też przewodniczącymTrybunału Stanu

Kto zasiada w Sądzie Najwyższym:+ Pierwszego prezesa SN powołuje prezydent spośród kandy-datów przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne SN + Sędziów SN (dziś 93) powołuje prezydent na wniosek KRS

Co chce zmienić PiS:+Zamiast obecnych czterech izb SN będą trzy. Dwie będą łączyćobowiązki obecnych, trzecia jest nowa – to izba dyscyplinarna.Ma się zajmować sprawami dyscyplinarnymi wszystkich za-wodów prawniczych, zasiadający tam sędziowie będą zarabiaćo 40 proc. więcej niż inni sędziowie SN+ Wpływ na izbę dyscyplinarną będzie miał minister sprawiedli-wości. Będzie mógł wnosić do niej sprawy, mieć wgląd w jej pra-ce, żądać wznawiania umorzonych spraw. Powstanie nowa funk-cja – rzecznik dyscyplinarny przy ministrze sprawiedliwości. Bę-dzie mógł przejmować prowadzenie spraw dyscyplinarnych+ Wpływ ministra na sędziów SN będzie znacznie większy. Bę-dzie m.in. wydawał zgodę na pracę dydaktyczną sędziów nauczelniach i inne prace dodatkowe. Minister napisze też nowyregulamin funkcjonowania SN+ Reorganizacja SN daje PiS pretekst do wygaszenia mandatówobecnych sędziów SN. O tym, którzy zostaną w SN, zadecydujeprzejęty przez polityków KRS. PiS sam zamierzał wybierać sę-dziów do KRS, ale prezydent Andrzej Duda chce, by Sejm ich wy-bierał większością trzech piątych głosów

USTAWA O KRAJOWEJ RADZIESĄDOWNICTWA(czeka na decyzję prezydenta)

Czym dziś zajmuje się KRS:+ Ocenia kandydatury na sędziów i przedstawia prezydentowiwnioski o ich powołanie+ Rozpatruje wnioski o przenoszenie sędziów w stan spoczynku,wyraża zgodę na sprawowanie przez nich funkcji po 65. roku życia+Sprawuje nadzór nad przestrzeganiem przez sędziów prawa iety-ki; wybiera rzecznika dyscyplinarnego i składa do niego wnioskio postępowania dyscyplinarne; uchwala zasady etyki zawodowej

Kto zasiada w KRS:+25 osób. Większość – 15 – to sędziowie wybierani przez samorządsędziowski. Czterech członków KRS to wybrani w Sejmie posło-wie, dwóch – wybrani przez Senat senatorowie. Jedną osobę po-wołuje prezydent. Członkami KRS są też pierwszy prezes SąduNajwyższego, prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego i mi-nister sprawiedliwości

Jak ma działać KRS według PiS (i po korekcie prezydenta):+ 15 sędziów wybierze Sejm, a nie samorząd sędziowski. Kandy-datów może zgłosić 25 dowolnych sędziów lub prokuratorów (dziśpodlegają prokuratorowi generalnemu Zbigniewowi Ziobrze).Plany PiS pokrzyżował prezydent Andrzej Duda, który chce, bySejm wybierał sędziów większością trzech piątych głosów, a niezwykłą. Takiej większości PiS nie ma nawet z klubem Kukiz’15+W KRS powstaną dwa zgromadzenia. W pierwszym większośćbędą mieli politycy, w drugim zasiądą wybrani przez Sejm sę-dziowie. Każda kandydatura na sędziego będzie wymagała ak-ceptacji obu zgromadzeń. Politycy mogą blokować kandydatu-ry zgłaszane przez sędziów+ Mandat sędziów KRS i rzeczników dyscyplinarnych wygasaw ciągu miesiąca. W ciągu pół roku wygasa mandat pracowni-ków biura KRS, którym nowy przewodniczący KRS nie przed-stawi warunków pracy. Możliwa jest wymiana kadr w KRS

USTAWA O SĄDACH (czeka na decyzję prezydenta)

Co chce zmienić PiS:+Dziś prezesów sądów apelacyjnych i okręgowych mia-nuje minister sprawiedliwości po zasięgnięciu opiniizgromadzeń ogólnych sędziów. Jeśli będzie negatywna,zgodę na kandydaturę musi wyrazić KRS. Prezesów są-dów rejonowych powołują prezesi sądów apelacyjnych.Ustawa PiS przewiduje, że prezesów wszystkich sądówpowoła minister sprawiedliwości bez konieczności uzy-skania opinii od zgromadzeń ogólnych sędziów+Aby odwołać prezesa sądu, minister musi dziś udowodnić„rażące niewywiązywanie się zobowiązków służbowych”.Po zmianach minister będzie mógł odwołać prezesa tak-że w przypadku stwierdzenia „szczególnie niskiej efek-tywności działań”. Wstrzymać decyzję ministra będziemogła tylko wybrana przez Sejm KRS (ale po korekcieDudy o wyborze sędziów do KRS nie będzie decydowałsam PiS), i to większością dwóch trzecich głosów+ Zgodnie z planem PiS minister będzie mógł obniżyćo 50 proc. dodatek funkcyjny prezesa sądu, jeśli stwier-dzi uchybienia w związku z pełnioną funkcją. Odwoła-nie rozpatrywać będzie KRS+Przez sześć miesięcy wszyscy prezesi sądów mogą zo-stać odwołani przez ministra

JAK PIS CHCE PODPORZĄDKOWAĆ PROKURATURĘ I SĄDY MINISTROWI SPRAWIEDLIWOŚCI

PRAWIE CAŁA SPRAWIEDLIWOŚĆW RĘKACH ZIOBRY

Krajowa Rada SądownictwaZbigniew Ziobro

i posłowie PiS chcieli wybierać składKRS. Te plany pokrzyżował prezydent

Andrzej Duda

Sąd NajwyższyZbigniew Ziobro

- kontroler prac sędziów przez swojego rzecznika

dyscyplinarnego

Sądy powszechneZbigniew Ziobro

chciał mieć władzę nad losemprezesów sądów. Tu też plany

komplikuje Andrzej Duda

Ustawa o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury (podpisana przez prezydenta)KSSiP nadzorowana jest przez ministra sprawiedliwo-ści. W myśl nowej ustawy aplikacja w KSSiP jest pod-stawową drogą do zawodu sędziego. Absolwenci szko-ły po zdaniu egzaminu przed komisją powołaną przezministra dostaną etaty asesorów – „sędziów na próbę”.Jeśli ich praca nie będzie budzić zastrzeżeń, będą mogliotrzymać nominację sędziowską bez konkursu

PRZYGOTOWAŁ PAWEŁ GAWLIK

2 WOLNOŚĆ, RÓWNOŚĆ, DEMOKRACJACzwartek20 lipca 2017 WYDANIE SPECJALNE

PiS się nie cofnął. Od ranapędził partyjny ekspres, którymiał doprowadzić doprzegłosowania ustawy o SN.Meta jest już blisko.

– Ta ustawa oznacza likwidację SąduNajwyższego w dotychczasowej po-staci i stworzenie namiastki tego sądu– mówi konstytucjonalista prof. MarekChmaj. Dodaje, że już nie mamy wPol-sce trójpodziału władzy.

Gorąco było od rana. Gdy na sali sej-mowej do Jarosława Kaczyńskiego pró-bował podejść poseł Krzysztof Miesz-kowski z Nowoczesnej, prezesa PiS-uzasłaniali siedzący obok Beata Mazu-rek iMariusz Błaszczak. –Ale zaraz po-tem miejsce Kaczyńskiego otoczyło kil-

kunastu posłów jego partii. Mieszkowskibył popychany. Swoich kolegów przedrękoczynami powstrzymywał JoachimBrudziński zPiS-u –opisywał dzienni-karz „Wyborczej” Wojciech Czuch-nowski. Mieszkowski został wykluczonyz obrad przez wicemarszałka z PiS-uRyszarda Terleckiego, ale nie wyszedłzsali, tylko wrócił na swoje miejsce. Poprzerwie Terlecki cofnął swoją decyzję.

Chwilę później PO na konferencjizapowiedziała projekt nowelizacji ko-deksu karnego. Grzegorz Schetynazapowiedział ukaranie posłów, któ-rzy głosują za ustawami sprzeczny-mi z konstytucją. PO chce też ukara-nia osób, które zajmą stanowiska zwol-nione po wejściu w życie nielegalnychustaw. Chodzi m.in. o sędziów, któ-rzy awansowaliby do SN po przenie-

sieniu w stan spoczynku obecnychsędziów.

Tymczasem w całej Polsce są pro-testy. W Warszawie – o godz. 18 de-monstrację na placu Zamkowym za-planowała Partia Razem, o 20 manife-stację przed Pałacem Prezydenckimorganizuje PO wsparta przez KOD.O 21 przed Sejmem zapłoną zniczew ramach akcji „łańcuch światła”.

Cały czas demonstranci nie od-chodzą spod Sejmu. Część położyłasię na ziemi i krzyczy: „Opozycjo, złóżmandaty!”. Chwilę wcześniej policjancipodeszli do barierek. Paweł Kasprzak,lider Obywateli RP: – Umiera polskademokracja. Leżymy w milczeniu. Tojest jej ostatni dzień.

To, że losy ustawy o SN były prze-sądzone, było widać w czasie nocnych

obrad komisji sprawiedliwości. Miałasię zająć 1300 poprawkami złożonymiprzez opozycję. Skończyło się awan-turą, kiedy przewodniczący komisjiStanisław Piotrowicz (PiS) w niespeł-na pół godziny doprowadził do od-rzucenia ich wszystkich.

Najpierw zdecydował o skróceniuczasu na wypowiedzi. – Uważam panaograniczanie debaty za skandaliczne– komentowała Katarzyna Lubnauerz Nowoczesnej. Gdy Michał Szczerbaz PO wnioskował o przerwę w obra-dach, Piotrowicz wyłączył mu mikro-fon. Odrzucał lub ignorował kolejnewnioski formalne. Zdecydował, że po-prawki będą głosowane w blokach po-parli go posłowie PiS-u. W minutę od-rzucili wszystkie poprawki PO, a pokilkunastu minutach przepadły wszyst-

kie poprawki Nowoczesnej. Posiedze-nie zakończyło się ok. pół godziny popółnocy. Piotrowicz błyskawicznie za-rządzał kolejne głosowania, posłowieopozycji zaczęli w tym czasie śpiewaćpolski hymn.

– Wprowadzacie zasadę: „Partia rzą-dzi, partia sądzi” – mówił dziś w Sej-mie lider PSL Władysław Kosiniak--Kamysz. Apeluje do prezydenta An-drzeja Dudy: – Tylko pan może po-wstrzymać to szaleństwo.

Autorytety prawnicze, władze mia-sta, znajomi prezydenta z Krakowazaapelowali do Andrzeja Dudy, by za-wetował ustawy o sądownictwieprzygotowane przez rząd. Od dzia-łań PiS-u dystansują się nawet człon-kowie konserwatywnego Klubu Ja-giellońskiego. � PCG

Z ostatniej chwili. Co dalej po dzisiejszym głosowaniu w Sejmie

URSZULA NIZIOŁEK-JANIAKz Łodzi, lat 50

Jest radną nie-zrzeszoną związa-ną z ruchami miej-skimi. Miała jechaćna wakacje, ale jakżartuje, wakacjespędza w centrum

Warszawy. W środę przywiózł ją brat,spała w namiocie, zostaje na pewnodo piątku. – Mam nadzieję, że posło-wie PiS-u wyjdą zobaczyć walczące-go suwerena – mówi.

Dlaczego tu jest? –Żeby się nie wsty-dzić, kiedy dzieci, awprzyszłości wnu-ki, zapytają mnie, gdzie byłam, gdywprowadzano dyktaturę.

MARIUSZ POKORAz Witkowa koło Gniezna, lat 49

Pod Sejm przyje-chał wśrodę po po-łudniu pociągiem.Jest technikiemlotniczym, byłymżołnierzem, na codzień pracuje

w Bydgoszczy. Na Wiejskiej spędzaurlop. – Długo przekonywałem żonę,czekała na wspólne wakacje, bo w do-mu spędzam tylko weekendy. Nama-wiałem, żeby też przyjechała, ale ona,jak na to patrzy w telewizji, to się bar-dzo denerwuje, aby oglądać to na ży-wo. W razie czego ktoś musi wysyłaćpaczki do więzienia.

Czas pod Sejmem umila sobie hi-storyczną lekturą „Potop. Czas hańbyi sławy 1655-1660”. Dlaczego tu jest?– Jestem obywatelem. Rozumiem zna-czenie Krajowej Rady SądownictwaiSądu Najwyższego. Pierwszy raz pro-testowałem pod Trybunałem Konsty-tucyjny 12 grudnia 2015 roku.

Pan Mariusz mówi, że łatwo nie bę-dzie mu wrócić, bo do Witkowa rzad-ko coś jeździ.

ANNA PRUSz Warszawy, Ogólnopolski StrajkKobiet, lat 25

Studentka inży-nierii materiałowejprzed obroną pra-cy. Magisterkę bę-dzie kończyć podSejmem. Przyje-chała tu we wtorek

z Białegostoku, gdzie była na ślubieprzyjaciółki. Dlaczego?

– Urodziłam się w wolnym krajui nie wyobrażam sobie, żeby to sięzmieniło. Rząd chce nam odebrać ko-lejne prawa. Będę tu do skutku.

JOLANTA JACKIEWICZz Rybnika Śląskie Perły przyOgólnopolskim Strajku Kobiet, lat 57

Mama trzech có-rek, babcia sześciuwnucząt, przed-siębiorczyni, jestw Warszawie odponiedziałku. Dla-czego? – Chcę sze-

rzyć życzliwość. I żeby moje dziecii wnuki żyły w wolnym od pogardy,agresji, nietolerancji kraju. Będę tu takdługo, jak tylko będzie trzeba.

MARCIN ZIĘBAurodzony w Kościelisku, mieszkaw Józefowie, lat 40

Zajmuje się ręko-dziełem, pod Sejmprzyjechał z żoną,rano odwiózłdziecko do przed-szkola. Przyjechałpod Sejm na kilka

godzin, bo potem musi dziecko ode-brać, ale spróbuje być też wieczorem.– Chcę walczyć. To jedyny sposób, że-by było normalnie.

MARIA PIETRASZEWSKAemerytka, Józefów, lat 66

Przyjeżdża podSejm od niedzieli,codziennie rano,na 2-3 godziny, wra-ca popołudniemlub wieczorem.Dziś będzie pod

Pałacem Prezydenckim, potem wró-ci na Wiejską. – Muszę tu być, to mójobowiązek. Dla dzieci i wnuków.

DAGMARA MISZTELAZieloni, Mokotów, 51 lat

Od kilku dni pro-testuje codziennie.Przewodniczywarszawskiemukołu Zielonych i ra-dzie osiedlaWierzbno. Z wy-

kształcenia inżynierka ciepłownicz-ka. Brała udział w manifestacjach Par-tii Razem. Na jednej przemawiała. –Pa-miętam PRL – mówi. – Pamiętam te są-dy, które od początku rozprawy wie-działy, jaki będzie wyrok.

ADA SMĘTECHZieloni, 27 lat

– Jestem tu, bo tomój obywatelskiobowiązek – mówi.Jest sprzedawczy-nią. Działa w kra-kowskim kole Zie-lonych. Uczestni-

czyła w„czarnym proteście” iwe wcze-śniejszych manifestacjach KOD-u.

– Ale PiS nie jest jedynym powo-dem, dla którego tu jestem – wyznaje.– Jestem tutaj również przez tych lu-dzi, którzy mówią, że nic nie możemyzmienić. Otóż ja pokażę, że możemy.

MONIKA ROSŁOŃSKA48 lat

– Jestem tu, bo PiSrujnuje wszystko,co z wielkim wy-siłkiem budowali-śmy przez ostatnie27 lat. Mam teżświadomość, że

brak samodzielności sądów równa sięsamowoli partii rządzącej.

Brała udział we wszystkich mani-festacjach KOD-u od grudnia 2015 ro-ku. Była członkinią komitetu, ale zre-zygnowała. Dziś jest wolnym strzel-cem – również zawodowo. – Dzięki te-mu mam czas, żeby walczyć okraj –do-daje. Nie mam tylko czasu na życie to-warzyskie, ale cóż – trzeba walczyćo Polskę.

IRENA LANKOFFKielce, KOD, 51 lat

– Jestem tu, bo niemogę patrzeć, jakzabijają nam kraj– mówi. – Jak tylkousłyszałam, co siędzieje, że PiS ata-kuje Sąd Najwyż-

szy, kupiłam bilet do Warszawy i na-stępnego ranka stałam już tutaj, przedSejmem.

Jest delegatką KOD-u z woje-wództwa świętokrzyskiego. Prote-stowała też pod KPRM.

– Jestem rencistką. Wszystkie pie-niądze, jakie mam, poświęcam na to,żeby być tutaj i walczyć.

KINGA KAMIŃSKAdziałaczka opozycji demokratycznejw PRL, działaczka społeczna, lat 69. W czerwcu 2017 r. ogłosiła, że odda prezydentowi AndrzejowiDudzie przyznane jej przez niegoodznaczenie Krzyż Wolnościi Solidarności

– Spędziłam tu jużtrzecią noc. Uwa-żam, że PiS przebiłkomunę, bo choćnie bije nas ZOMO,to partia rządzącazapewnia sobie

większe możliwości działania niżPZPR. Rząd ignoruje przyjęte prak-tyki, działa na rympał. Miotam się mię-dzy rozpaczą a agresją.

Najgorsze jest to, że nasze prote-sty rządowi nie zaszkodzą, sondażompewnie też nie. Za duża jest siła świad-czenia 500 plus i narracji o oderwa-niu złodziei od koryta oraz zdra-dzieckich mordach. Poseł PO MichałSzczerba został wyrzucony z obradSejmu za powiedzenie „panie mar-szałku kochany”, aKaczyńskiemu wol-no rzucać obelgi!

Nie jestem w stanie z tym wszyst-kim się pogodzić. Nie może mnie tu niebyć, nie mogłabym siedzieć w domuipatrzeć wtelewizor. Strasznie mi przy-kro, że młodych tu nie ma i że wszyst-ko im obojętne. Myślę, że to wina PO,pokłosie zapomnienia oludziach, któ-rzy nie poradzili sobie w transforma-cji. Głosowałam na Platformę, ale tyl-ko ze strachu przed PiS-em.

Piotr Frankowskigrafik, Amnesty International, 28 lat

– Boję się żyćw państwie bezswobód obywatel-skich – mówi. Pra-cuje jako grafikkomputerowy.

Działa teżw Amnesty International, gdzie bro-ni praw człowieka. Ma świadomość,że nie są one dane każdemu raz na za-wsze i że są sytuacje, gdy trzeba o niewalczyć. On właśnie to robi, choć po-winien leżeć w łóżku, bo jest chory.Uczestniczył wwielu protestach wkra-ju i za granicą. W Polsce w tych orga-nizowanych przez KOD i Partię Ra-zem. – Jestem już zmęczony – wyzna-je. – Myślałem, że już wystarczy tegoprotestowania. Zmieniłem zdanie, gdywszedłem do internetu i zobaczyłem,że PiS chce zniszczyć Sąd Najwyższy.Odpocznę kiedy indziej.

TOMEK SZYMANDERSKI-PASTRYKstudent fizyki, Amnesty International, 20 lat

– Uważam, że sądysą ostatnią prze-szkodą na drodzeKaczyńskiego dobezkarności – mó-wi 20-letni TomekSzymanderski-Pa-

stryk, student fizyki. Jest też działa-czem Amnesty International. Był teżwKOD-zie, ale jak mówi, poczuł się roz-czarowany brakiem efektów działań.

– Od siedmiu dni dzwonię do prze-łożonych w Amnesty Internationali mówię: jutro mnie nie będzie. W tymtygodniu nie zarabiam – mówi. – Alesą rzeczy ważne i ważniejsze.

RADOMIŁ SZUMEŁDATrójmiasto, KOD, 45 lat

– Bycie tutaj, podSejmem, jest mo-im obowiązkiem– mówi. Jest jed-nym z założycieliKOD-u, szefemstruktur pomor-

skich. – Gdy Polska jest w potrzebie, nie

mogę o tym nie myśleć. Po prostu niemogę – mówi i dodaje, że ten tydzieńbędzie przełomowy. – Może zmienićnasz kraj na dziesięciolecia. �

ESTERA FLIEGER, NORBERT FRĄTCZAKEDYTA BRYŁA

MAŁGORZATA KOLIŃSKA-DĄBROWSKA

3WOLNOŚĆ, RÓWNOŚĆ, DEMOKRACJA Czwartek20 lipca 2017WYDANIE SPECJALNE

Obywatele Solidarni w Akcji (OSA),Wolni i Równi, Obywatele RP, Ogólno-polski Strajk Kobiet, Protest Kobiet,Inicjatywa Feministyczna, CzarnyProtest, Dziewuchy Dziewuchom,Demokratyczna RP, KOD, Polska La-icka, Fundacja im. Łyszczyńskiego,Zieloni, Kongres Świeckości – te or-ganizacje protestują przed Sejmem.

Namiot postawił tu m.in. Maciej Baj-kowski z OSA. Ma w tym już spore do-świadczenie, bo od marca ub.r. protestu-je na ulicy. Mieszkał w namiocie pod kan-celarią premiera w Alejach Ujazdowskich,pod Sejmem był też zimą. Teraz zarządzamiasteczkiem, które powstało na Wiej-skiej kilka dni temu, choć jak sam mówi,nie ma w nim szefa. – Robię to, na czym

się znam, czyli odpowiadam za sprzęt i in-ne sprawy techniczne – wyjaśnia.

Pierwszy namiot stanął pod Sejmem16 grudnia 2016 r. Kiedy kilka dni temu doparlamentu wypłynął projekt posłów PiSo zmianach w Sądzie Najwyższym, naWiejskiej masowo pojawili się protestują-cy. – W społeczeństwie wzbierało wzbu-rzenie. Ludzie zaczęli się zbierać – mówi

Bajkowski. – W budowie miasteczka na-miotowego wielki udział mają kobiety. Ichorganizacje, głównie Ogólnopolski StrajkKobiet, szybko się tu stawiły.

Od soboty 15 lipca namiotów wciążprzybywa. W miasteczku trwa zbiórkapieniędzy. Na co? – Potrzebujemy sprzętunagłaśniającego. Poza tym wyjeżdżamystąd pikietować w całej Polsce, w obronie

puszczy i za delegalizacją ONR. A 18. każ-dego miesiąca jesteśmy pod Wawelem,gdzie na grób brata przyjeżdża w obsta-wie Jarosław Kaczyński. Jedzenie przy-noszą nam warszawiacy, np. co wieczórstarsze małżeństwo dostarcza nam zupę.Inni robią dla nas zakupy. Mamy wszyst-kiego pod dostatkiem. �

ESTERA FLIEGER, KAJETAN SZEWCZYK

ORGANIZACJE, KTÓRE POD SEJMEM BRONIĄ DEMOKRACJI

DLACZEGO TUPROTESTUJĘ?

WŁODZIMIERZ DĘBSKIz Warszawy, lat 49

Pan Włodzimierz to przedsię-biorca i ojciec Mateusza, któregozabrał na protest. Dlaczego? – Dzie-ci się nie ma, ale wychowuje. Chcęgo nauczyć wartości, które wła-śnie są w kryzysie. A jednym z po-wodów tego jest to, że młodzi niechodzą na wybory.

A dlaczego on sam protestuje?– Bo PiS łamie wszelkie prawaw tym kraju. Znosi trójpodział wła-dzy. Chce mieć władzę na lata ja-ko jedyna słuszna partia. Pamię-tam, jak to było za komuny.

MATEUSZ DĘBSKIz Warszawy, lat 15

Mateusz, uczeń III klasy gimnazjum,chce iść do liceum informatyczne-go i zostać programistą. Pod Sej-mem jest pierwszy dzień, wieczo-rem idzie pod Pałac Prezydencki,a potem wraca na Wiejską. – Przy-jeżdżam tu z ojcem. On się mocnoudziela, pomagam mu. Jeśli czasemnie wiem, oco chodzi, to go pytam.

Powinniśmy zaprotestować prze-ciwko tłumieniu demokracji. Tatamówi, że wracamy do PRL-u. Po-wtarza się to, oczym uczyłem się nalekcjach historii.

CAŁA POLSKA PROTEST

WarszawaKraków

DAW

ID Z

UCH

OWIC

Z / A

GEN

CJA

GAZE

T

JAKU

B W

ŁODE

K / A

GEN

CJA

GAZE

TA

Poznań

15.07.2017. Policja usuwa siłą demonstrantów próbujących dostać się na teren Sejmu,sprzeciwiających się zamachowi PiS na Sąd Najwyższy

19.07.2017. Wieczorny protest opozycji przeciwko planowanym zmianom w sądownictwiena Rynku Głównym

19.07.2017. Poznań, placWolności. Tadeusz Janiszewski,aktor Teatru Ósmego Dnia,podczas „łańcucha światła” — demonstracji przeciwnikówpisowskich ustawograniczających niezależnośćsądownictwa

4 WOLNOŚĆ, RÓWNOŚĆ, DEMOKRACJACzwartek20 lipca 2017 WYDANIE SPECJALNE

W Warszawie zaplanowano na czwartek trzy de-monstracje. O godz. 18 manifestację „Stawiamyweto” organizuje na placu Zamkowym Partia Ra-zem. „Chcemy, żeby Andrzej Duda zobaczył naszsprzeciw wobec groźnych ustaw o KRS i SN. Wspól-nie utworzymy wielki napis WETO kilkaset me-trów od jego miejsca zamieszkania”.

To odpowiedź na słowa Krzysztofa Łapińskie-go, rzecznika Dudy, który powiedział, że okna ga-binetu prezydenta nie wychodzą na KrakowskiePrzedmieście, gdzie odbywały się protesty. Razem:„Wielkiego WETA na środku placu Zamkowegonie da się nie zauważyć”.

O godz. 20 przed Pałacem Prezydenckim mani-festację pod hasłem „Protest przeciwko zamacho-wi PiS na sąd y” organizuje Platforma Obywatel-ska. PO wesprze Komitet Obrony Demokracji podhasłem „Chcemy 3 razy veto”.

O godz. 21 przed Sejmem po raz kolejny odbę-dzie się protest Akcji Demokracja, czyli „łańcuchświatła”. To akcja bez transparentów i emblema-tów organizacyjnych – uczestnicy przynoszą ze so-bą świece i znicze. � JUSTYNA SUCHECKA

W czwartek protesty odbędą się m.in. w poniż-szych miejscowościach:+Bełchatów, Sąd Rejonowy (ul. Okrzei 4), +Biała Pod-laska, Sąd Rejonowy (ul. Brzeska 20-22), + Białystok,Sąd Okręgowy (ul. Marii Skłodowskiej-Curie 1), + Biel-sko-Biała, Sąd Okręgowy (ul. Cieszyńska 10), + Byd-goszcz, Sąd Okręgowy (ul. Wały Jagiellońskie 2), + By-tom, Sąd Rejonowy (ul. Piekarska 1), + Chrzanów, SądRejonowy (al. Henryka 23), +Częstochowa, Sąd Okrę-gowy (ul. Dąbrowskiego 23/25), + Dąbrowa Górnicza,Sąd Rejonowy (ul. Graniczna 23), +Dębica, Sąd Rejono-wy (ul. Słoneczna 3), + Dzierżoniów, Sąd Rejonowy(ul. Świdnicka 51), +Ełk, Sąd Rejonowy (ul. Małeckich 4), +Gdańsk, Sąd Rejonowy (ul. Nowe Ogrody 30/34), +Gdy-nia, Sąd Rejonowy (pl. Konstytucji 5), +Giżycko, Sąd Re-jonowy (ul. Warszawska 28), + Gliwice, Sąd Okręgowy(ul. Kościuszki 15), +Grudziądz, Sąd Rejonowy (ul. Sikor-skiego 19/23), +Hajnówka, Sąd Rejonowy (ul. Warszaw-ska 87), +Iława, Sąd Rejonowy (ul. Kopernika 4), +Jasło,Sąd Rejonowy (ul. Armii Krajowej 3), +Jelenia Góra, SądOkręgowy (al. Wojska Polskiego 56), + Kalisz, Sąd Rejo-nowy (al. Wolności 13), +Kartuzy, Sąd Rejonowy (ul. Ko-ściuszki 26), + Katowice, Sąd Okręgowy (ul. Francuska38), +Kielce, o 20 złożenie kwiatów pod pomnikiem ks. Po-piełuszki (ul. Jana Pawła II 1). Po złożeniu kwiatów protestpod budynkiem Sądu Okręgowego (ul. Seminaryjska 12a),+ Kluczbork, Sąd Rejonowy (ul. Katowicka 2), + Koło-brzeg, Sąd Rejonowy (ul. Katedralna 13), +Koszalin, SądOkręgowy (ul. Waryńskiego 7), +Kraków, Sąd Okręgowy(ul. Przy Rondzie 7), + Krosno, Sąd Okręgowy (ul. Sien-kiewicza 12), +Leszno, Sąd Rejonowy (ul. Dąbrowskiego2), +Lubaczów, Sąd Rejonowy (ul. Mickiewicza 72), +Lu-bań, Sąd Rejonowy (pl. 3 Maja 12), + Łańcut, Sąd Rejo-nowy (ul. Grunwaldzka 10), +Łódź, Sąd Okręgowy (pl. Dą-browskiego 5), +Mielec, Sąd Rejonowy (ul. Kościuszki 15),+Morąg, Sąd Rejonowy (ul. Warmińska 17a), +Myśleni-ce, Sąd Rejonowy (ul. Piłsudskiego 7a), + Myślibórz,Sąd Rejonowy (ul. Niedziałkowskiego 6), + Nowy Sącz,Sąd Okręgowy (ul. Pijarska 3), + Nowy Targ, Sąd Rejo-nowy (ul. Ludźmierska 29), + Olecko, Sąd Rejonowy(Os. Siejnik I), +Oleśnica, Sąd Rejonowy (ul. 3 Maja 48/49),+ Olkusz, Sąd Rejonowy (ul. Kazimierza Wielkiego 45), +Olsztyn, Sąd Rejonowy (ul. Dąbrowszczaków 44) godz.19.30, +Opole, Sąd Okręgowy (pl. Daszyńskiego 1), +OstrówWielkopolski, Sąd Rejonowy (ul. Sądowa 2), +Płońsk,Sąd Rejonowy w Płońsku (ul. Sienkiewicza 9a), +Poznań,„łańcuch światła” na placu Wolności, +Przemyśl, Sąd Re-jonowy (ul. A. Mickiewicza), +Radom, Sąd Okręgowy (ul. Pił-sudskiego 10), +Rzeszów, Sąd Okręgowy (pl. Śreniawi-tów, Zamek), +Sandomierz, Sąd Rejonowy (ul. Kościuszki2a), +Sanok, Sąd Rejonowy (ul. Kościuszki 5), +Sieradz,Sąd Okręgowy (al. Zwycięstwa 1), + Sosnowiec, Sąd Re-jonowy (ul. 1 Maja), +Szczecin, Sąd Rejonowy (plac Żoł-nierza Polskiego 16), +Świnoujście, Sąd Rejonowy (ul. Pa-derewskiego 6), +Tarnowskie Góry, Sąd Rejonowy (ul.Opol-ska 17), +Toruń, Sąd Okręgowy (ul. Piekary 51), Wejhero-wo, Sąd Rejonowy (ul. Sobieskiego 302), +Wrocław, SądRejonowy (ul. Podwale 30), +Zawiercie, Sąd Rejonowy(ul. Leśna 4), +Zduńska Wola, Sąd Rejonowy (ul. Żeromskie -go 19), +Zielona Góra, Sąd Rejonowy (pl. Słowiański 2). �

GDZIE SĄDEMONSTRACJE?

UJE

Gdańsk

Warszawa

ŁUKA

SZ C

YNAL

EWSK

I / A

GEN

CJA

GAZE

TA

BART

OSZ

BAN

KA /

AGEN

CJA

GAZE

TAAD

AM S

TĘPI

EŃ/ A

GEN

CJA

GAZE

TAM

ARCI

N S

TĘPI

EŃ /

AGEN

CJA

GAZE

TA

JAKU

B O

RZEC

HOW

SKI /

AGE

NCJ

A GA

ZETA

18.07.2017. „Łańcuch światła” pod Sądem Okręgowym w Gdańsku

18.07.2017. Warszawiacy protestują przed Sejmem przeciw pisowskim ustawomograniczającym niezależność sądownictwa (KRS i SN)

Łódź16.07.2017. „Łańcuch światła”, obywatele protestują pod sądem w Łodzi przeciwzmianom w KRS i sądach

19.07.2017. Drugi dzień „milczącegoprotestu” w obronie polskiegosądownictwa zorganizowanego przezlubelski KOD. Protestujący przeszlispod Sądu Rejonowego pod pomnikKonstytucji na placu Litewskim, gdziezostawili znicze

5WOLNOŚĆ, RÓWNOŚĆ, DEMOKRACJA Czwartek20 lipca 2017WYDANIE SPECJALNE

Lublin

MICHAŁ KOKOT, MACIEJ CZARNECKIPIOTR MOSZYŃSKI

„New York Times”

„Zdradzieckiemordy”KaczyńskiegoKrytycznie reformę PiS-u opisuje ame-rykański „New York Times”. Dziennikocenia, że „partia agresywnie próbujeuzyskać kontrolę nad ostatnią nieza-leżną państwową instytucją –sądami”.

„Próba zyskania kontroli nad są-dami następuje dwa tygodnie po trium-falnej wizycie prezydenta Trumpaw Warszawie, podczas której chwaliłon populistyczną i nacjonalistycznąpartię Prawo i Sprawiedliwość kon-trolującą rząd” – przypomina nowo-jorska gazeta. Korespondent „NYT”w Warszawie Rick Lyman opisuje wy-buch gniewu Jarosława Kaczyńskie-go wSejmie, cytując jego słowa o„zdra-dzieckich mordach” i „kanaliach”. Re-feruje też główne punkty reformy, oce-niając, że propozycja prezydenta An-drzeja Dudy była „rzadkim brakiemzgody” między nim a Jarosławem Ka-czyńskim. „Oponenci nie byli jednakpewni, czy oznaczało to prawdziwyrozłam między dwoma politykami, czyjakiś trik” – pisze Lyman.

„Guardian”

Potrzebnaodpowiedźspołecznościmiędzynarodowej„Guardian” ocenia proponowane przezrząd PiS-u zmiany w sądach w ko-mentarzu redakcyjnym. „Tysiące Po-laków protestowały w weekend prze-ciwko zmianom, które podkopują rzą-dy prawa, powierzając politykom kon-

trolę nad tym, kto może być sędzią.Odpowiedzią rządzącej partii Prawoi Sprawiedliwość było tylko przyspie-szenie zmian” – czytamy.

Redakcja tłumaczy zmiany wpro-wadzane w sądownictwie, przypomi-nając, że rząd wcześniej znalazł już spo-sób, by zdobyć kontrolę nad Trybuna-łem Konstytucyjnym. „Te wydarzeniasą prawdopodobnie najbardziej prze-rażającym dotąd przejawem prawi-cowego, nacjonalistycznego i populi-stycznego antyliberalizmu, który za-korzenił się w Polsce i na Węgrzech(jak można było przewidywać, PiSprzedstawił sądownictwo jako sko-rumpowane i służące elicie)” – ocenia„Guardian”. Ubolewa też, że wyda-rzenia w Polsce nie spotkały się dotądz adekwatną odpowiedzią społeczno-ści międzynarodowej. Zdaniem Bry-tyjczyków „złe sygnały” wysłał pod-czas wizyty w Warszawie amerykań-ski prezydent Donald Trump, ośmie-lając rządzących.

„Financial Times”

PiS przekształcaPolskę na populistycznąmodłę„Polski rząd osłabia niezależną kon-trolę władzy ponownymi atakami nasądy. Wrezultacie chce mieć wolną rę-kę, by przekształcać na swoją zaścian-kową i populistyczną modłę kraj, któ-ry w innym przypadku aspirowałbydo współprzewodzenia Europie” –oce-nia „FT”.

„PiS przekonuje, że konieczne jestusunięcie pozostałości reżimu sprzed1989 roku i zapewnienie »narodowi«suwerenności nad sądami. Te argu-menty zdradzają populistyczną kon-cepcję rządu dotyczącą »narodu«, rzą-du uwzględniającego tylko tych, któ-rzy zgadzają się z jego wizją Polski”

– czytamy w komentarzu zatytułowa-nym „Zamach Polski na podział władz”.

Redakcja wzywa świat, by wspie-rał społeczeństwo obywatelskie wPol-sce. Jej zdaniem Unia Europejska po-winna wywrzeć na Polskę mocniejszenaciski. „Inne państwa członkowskiepowinny dać jasno do zrozumienia, żew twardych negocjacjach o pieniądzekraje, które odrzucają kluczowe zasa-dy UE, nie otrzymają hojnych subsy-diów. Taką kluczową zasadą jest trój-podział władz. Wbrew wadliwym ar-gumentom PiS-u właśnie on gwaran-tuje suwerenność narodu, która wy-raża się rządami prawa, a nie jednejpartii” – konkluduje redakcja.

„Süddeutsche Zeitung”

O tym, kto mabyć sędzią,zdecyduje partia„W Warszawie trwa właśnie przejęciesystemu sprawiedliwości przez partięrządzącą. W ten sposób Polska samapraktycznie wyklucza się z Unii Euro-pejskiej” – pisze Stefan Kornelius, szefdziału zagranicznego „SZ”.

W obszernym komentarzu opisu-je próbę podporządkowania rządzą-cym Sądu Najwyższego i przedstawiaich argumenty, które mają tę próbę le-gitymizować – m.in. wskazywanie napodobne rozwiązania w innych kra-jach europejskich. Kornelius przyznaje,że również w Niemczech deputowanibiorą udział w obsadzaniu najwyż-szych stanowisk sądowniczych, ale anitu, ani w żadnym innym kraju inge-rencja rządzących nie jest tak dalekoidąca jak ta planowana wPolsce. „WPol-sce ma być tak, że otym, kto będzie sę-dzią, decyduje partia. Polityczna więk-szość staje więc ponad władzą są-downiczą” – konkluduje Kornelius.

Według niego oznacza to konkret-ne zagrożenia, np. partia może do do-

wolnej sprawy wysłać takiego sędzie-go, który wedle jej widzimisię osądziwszelkie sprawy – „od sporu pomię-dzy mającymi odmienne sympatie po-lityczne sąsiadami aż po wyjaśnieniemanipulacji wyborczych”.

Kornelius wzywa też pozostałe kra-je UE, aby reagowały na sytuację wPol-sce.

Gazeta zamieszcza też rozmowęz Małgorzatą Gersdorf, pierwszą pre-zes Sądu Najwyższego, która prze-strzega przed zakusami rządzących„zmierzających do zlikwidowania pań-stwa prawa”, jeśli planowane ustawywejdą w życie. Jeśli tak się stanie, mó-wi Gersdorf, „wówczas nie będzie jużw Polsce trójpodziału władzy”.

„Le Monde”

Metodyczneniszczeniepaństwa prawaŚrodowy wstępniak w „Le Monde”ma tytuł „Polska: państwo prawaw niebezpieczeństwie”. Czytamyw nim, że niszczenie państwa prawajest prowadzone „metodycznie”i „z determinacją” oraz że jest ono za-stępowane „demokracją nieliberal-ną”, która wygląda tak: „Wybory tak,oczywiście, ale bez żadnej przeciw-wagi dla władzy; wybory powszech-ne, owszem, ale koniec z rozdziałemwładzy wykonawczej, sądowej i usta-wodawczej”.

I konkluzja: „Taki reżim jest nie dopogodzenia zprzynależnością do UniiEuropejskiej”. Zdaniem „Le Monde”cel PiS-u pod wodzą Jarosława Ka-czyńskiego to „wyciągnięcie Polski zde-kadenckiego Zachodu i przywróceniekrajowi jego najbardziej fundamen-talnej tożsamości katolickiej”. I dalej:„Powstaje pytanie, czy dla takiego pań-stwa jest miejsce wEuropie, która czer-pie inspirację z Monteskiusza”.

„Der Standard”

Pierwsza tak ostrakrytyka KomisjiEuropejskiejAustriacki „Der Standard” przywo-łuje środową konferencję prasowąFransa Timmermansa, pierwszegowiceprzewodniczącego Komisji Eu-ropejskiej, który wezwał polski rząddo wycofania się z nowej ustawy o są-downictwie. Dziennik przypominateż, że Timmermans jest odpowie-dzialny za przestrzeganie nie tylkopodstawowych praw w UE, ale rów-nież „państwa prawa, niezawisłegosądownictwa oraz absolutnej domi-nacji prawa nad polityczną samowo-lą” w krajach członkowskich. Pod-kreśla, że po raz pierwszy wypowie-dział tak ostre słowa wobec jednegoz nich, gdy stwierdził, że nowe prze-pisy „wzmacniają systematyczne za-grożenia dla panowania państwa pra-wa” oraz że „w Polsce nie ma już codo niego gwarancji”.

„Neue Zürcher Zeitung”

Drogaprowadząca do despotyzmuSzwajcarski dziennik pisze, że PiS tłu-maczy reformę sądownictwa tym, iżma prawo uchwalenia nowej ustawy,bo wygrał wybory. „Ten populistycz-ny pogląd może jednak doprowadzićdo wprowadzenia despotyzmu”– przestrzega w komentarzu dzien-nikarka Meret Baumann, relacjonu-jąc szczegółowo założenia nowej usta-wy o Sądzie Najwyższym, a takżeprzypominając uchwaloną ustawęo Krajowej Radzie Sądownictwai wcześniejsze zmiany w TrybunaleKonstytucyjnym. �

ŚWIATOWE MEDIA O PROTESTACH W OBRONIE TRÓJPODZIAŁU WŁADZY W POLSCE

NA DRODZE DO DESPOTYZMUZagraniczne media krytycznie oceniają posunięcia polskich władz. Oskarżają rząd PiS o chęć całkowitego

podporządkowania sobie wymiaru sprawiedliwości. Podkreślają też, że Polska oddala się od Unii

1

AKT I: MEDIA SPĘTANE W SEJMIE,OKUPACJA MÓWNICY

14 grudnia 2016 r. KancelariaSejmu ogłasza zmiany w organizacjipracy dziennikarzy w Sejmie. Ozna-czają one m.in.: + przeniesienie pracymediów do budynku oddalonegoo 150 m od głównego gmachu Sejmu; + zakaz nagrywania i fotografowaniarelacji z obrad Sejmu i komisji sejmo-wych; + utworzenie w budynku Sejmujednego miejsca dla stacji telewizyj-nych do prowadzenia relacji na żywo;+ ograniczenie liczby korespondentówdo dwóch na redakcję.

16 grudnia. W trakcie trzeciegoczytania ustawy budżetowej na2017 r. poseł PO Michał Szczerba,który chciał zabrać głos w sprawiefinansowania orkiestry Sinfonia Var-sovia, zostaje wykluczony z obradprzez marszałka Kuchcińskiego. Wy-szedł na mównicę z kartką z haszta-

giem #WolneMediawSejmie (zdążyłwygłosić słowa: „Panie marszałkukochany, muzyka łagodzi obyczaje”).W proteście grupa posłów PO i No-woczesnej blokuje mównicę. Jaro-sław Kaczyński zarządza posiedzenieklubu PIS w Sali Kolumnowej, a mar-szałek Kuchciński decyduje o konty-nuowaniu tam posiedzenia Sejmu. Niewpuszczono dziennikarzy, posłowieopozycji nie mogli zgłaszać wnioskówformalnych.

Odbyły się 23 głosowania w spra-wie ośmiu ustaw, m.in. o zmianie usta-wy o ochronie przyrody oraz ustawyo lasach (lex Szyszko). Zdaniem po-słów opozycji nie było kworum, więcobrady były nielegalne, a głosowanianieważne.

Część posłów PiS podpisała listyobecności po zamknięciu posiedzenia.

Przed parlamentem KOD organizujemanifestację.

Noc z 16 na 17 grudnia. Częśćuczestników manifestacji przed Sej-mem blokuje wyjścia z parlamentu.Próbują zatrzymać samochody, który-mi ok. trzeciej nad ranem opuszczająSejm Jarosław Kaczyński i Beata Szy-dło. Dochodzi do starć z policją.

Noc z 19 na 20 grudnia. Na ul.Wiejskiej policja stawia płot, który od-dziela protestujących od parlamentu.

22 grudnia. Posłowie PO i Nowo-czesnej zapowiadają, że nie opuszcząsali posiedzeń Sejmu do 11 stycznia,czyli 34. posiedzenia Sejmu. Oświad-czają, że nie zgadzają się na zastrasza-nie posłów, niszczenie parlamentary-zmu i trójpodziału władzy oraz bez-prawne uchwalanie budżetu. Kaczyńskimówi, że to próba puczu.

12 stycznia 2017 r. Przewodni-czący PO Grzegorz Schetyna ogłasza,że PO zawiesza protest w Sejmie. No-woczesna też się z niego wycofuje.

AKT II: ATAK PIS NA SĄDY 24 marca 2017 r. PiS zgłasza pro-

jekt nowelizacji ustawy o Krajowej Ra-dzie Sądownictwa. Przewiduje on m.in.wygaszenie kadencji sędziów zasiada-jących w KRS oraz wybór sędziów doKRS przez Sejm, a nie przez sędziów.

12 kwietnia. Grupa posłów PiSskłada w Sejmie projekt nowelizacjiprawa o ustroju sądów powszechnych.Przewiduje on m.in. zmianę modelu po-woływania prezesów oraz wicepreze-sów sądów „w kierunku zwiększeniawpływu ministra sprawiedliwości naobsadę stanowisk”.

12 lipca. Sejm przyjmuje ustawyo ustroju sądów powszechnychoraz o zmianie ustawy o KRS. Przed pół-nocą na stronie internetowej Sejmu po-jawia się projekt ustawy, który przewi-duje rozwiązanie Sądu Najwyższego.Władzę nad nim ma przejąć ministersprawiedliwości. Ma decydować, któ-

rych sędziów pozostawić tymczasowona stanowiskach, a których odesłać naemerytury. Nowi sędziowie zostaną wy-brani przez nową, kontrolowaną przezpolityków KRS.

13 lipca. Pod Sejmem, PałacemPrezydenckim, budynkiem Sądu Naj-wyższego i w kilkudziesięciu miastachcałej Polski rozpoczynają się protestyprzeciwko atakowi PiS na sądy, z każ-dym dniem coraz bardziej tłumne.

18 lipca. Prezydent Andrzej Dudawystępuje przed kamerami. Popiera pi-sowskie zmiany w sądach, ale stawiawarunek: podpisze ustawę o Sądzie Naj-wyższym (nie precyzuje, w jakim kształ-cie), ale dopiero, kiedy Sejm zmieni usta-wę o KRS tak, by jego członków Sejm wy-bierał większością trzech piątych głosów.

20 lipca. Wielki protest przeciwniszczeniu sądów m.in. pod Sejmemi pod Kancelarią Prezydenta, a takżew wielu miastach całej Polski. �

KALENDARIUM PROTESTU. 14 grudnia 2016 r. – 20 lipca 2017 r. Od wyrzucenia mediów w Sejmie do ataku PiS na sądy

6 WOLNOŚĆ, RÓWNOŚĆ, DEMOKRACJACzwartek20 lipca 2017 WYDANIE SPECJALNE

1

Jak dojechać nademonstracje?Dziś wieczorem zaplanowano trzyduże demonstracje przeciw for-sowanym przez PiS zmianomw Sądzie Najwyższym: Partii Ra-zem o godz. 18 na pl. Zamkowym,Platformy Obywatelskiej i Nowo-czesnej o godz. 20 pod PałacemPrezydenckim, Akcji Demokracjao godz. 21 pod Sejmem. Jak tamdojechać?

Komunikacją miejską+ MetroWieczorem najlepszym środkiemtransportu będzie metro, które po-winno kursować bez zakłóceń. Uda-jąc się na pl. Zamkowy, najlepiej wy-siąść na stacji Ratusz Arsenał (I linia)i przejść kilkaset metrów ul. Bielańskąprzez pl. Teatralny i Senatorską.

Udając się na demonstrację podPałacem Prezydenckim, trzeba wy-siąść na stacji Świętokrzyska lub Ra-tusz Arsenał (I linia), ewentualnie nastacji Nowy Świat Uniwersytet (II li-nia). Metro kursuje mniej więcej do pół-nocy.

+ Autobusy Bliżej miejsc demonstracji zatrzymu-ją się linie autobusowe, ale te mogąwieczorem kursować z utrudnienia-mi.

Przy pl. Zamkowym zatrzymują siękursujące Traktem Królewskim auto-busy: 116, 178, 180, 222, 503, 518 i Z-7.

Jadąc pod Pałac Prezydencki, moż-na wysiąść na przystanku Uniwersy-tet na Krakowskim Przedmieściu (linie102, 105, 111, 116, 128, 175, 180, 222,503, E-2 i Z-7). Wieczorem autobusybędą najpewniej omijać położony naj-bliżej pałacu przystanek Hotel Bristol.Odcinek Krakowskiego Przedmieściamiędzy pl. Zamkowym i Królewską bę-dą omijać przez pl. Piłsudskiego i pl.Teatralny.

Udając się pod Sejm, można wy-siąść na skrzyżowaniu Al. Ujazdow-skich i Pięknej, gdzie zatrzymują się au-tobusy 116, 166, 180 i 222 (kursująceTraktem Królewskim) oraz 107 i 159 (kur-sujące Piękną). Można także wysiąśćna pl. Trzech Krzyży. Tu zatrzymują sięautobusy: 108, 116, 118, 127, 166, 171,180, 222, 503, E-2. Autobusy dziennejeżdżą do ok. godz. 23- 23.30.

+ TramwajePrzypominamy, że z powodu remon-tu tramwaje nie kursują Trasą W-Z.W drodze pod Sejm można skorzystaćz linii kursujących Al. Jerozolimskimii mostem Poniatowskiego (7, 9, 22, 24).Wysiadamy przy rondzie de Gaulle’a(przystanek Muzeum Narodowe).Ostatnie tramwaje odjeżdżają na pra-wy brzeg Wisły po godz. 1 w nocy.

Veturilo. W centrum można też sko-rzystać z roweru Veturilo. Stacje znaj-dują się m.in. przy stacjach metra.W rejonie miejsc demonstracji znaj-duje się kilka punktów, w których moż-na oddać rower. Oto one: +na Miodo-wej u wylotu tunelu Trasy W-Z (rejonpl. Zamkowego), +Krakowskie Przed-mieście/Trębacka, Krakowskie Przed-mieście/Traugutta (rejon Pałacu Pre-zydenckiego), + pl. Trzech Krzyży (re-jon Sejmu).

SamochodemOdradzamy dojazd samochodem w bli-skie sąsiedztwo demonstracji, bo ra-czej nie znajdziemy wolnego miejscaparkingowego. Będą też kłopoty z prze-jazdem. Samochód lepiej zostawićw pewnym oddaleniu i przejść lub do-jechać komunikacją.

Auto można zostawić np. na par-kingach na pl. Bankowym czy w rejo-nie Pałacu Kultury. Osoby spoza War-szawy mogą zaparkować na dużychparkingach „parkuj i jedź” przy stacjachmetra, np. Wilanowska, Marymont,Młociny (I linia) czy Stadion Narodowy(II linia), i dalej pojechać kolejką pod-ziemną. Trzeba mieć przynajmniej bi-let dobowy ZTM. Parkingi „parkuj i jedź”czynne są do godz. 2.30.

Gdzie zjeśćw nocyw WarszawiePRZYSTANEK PIEROGI Warszawa Powiśle, ul. Kruczkowskiego 3bhttps://www.facebook.com/warsza-wapowisle/W Okrąglaku na Powiślu do 23 można liczyćna regeneracyjny posiłek. Wieczorową po-rą królują tatar (17,45 zł) i śledzie, ale potrze-bującym solidnego wzmocnienia właścicie-le polecają flagowe danie Powiśla – ręczniewyrabiane pierogi (ruskie: 13,20 zł; cieka-wostka: w ciągu ośmiu lat działania lokalusprzedano ich już tu pół miliona). ZORZA NA ŻURAWIEJ Zorza, ul. Żurawia 6/12 www.zorzabistro.pl W Zorzy kuchnia przyjmuje ostatnie zamó-wienia na pół godziny przed zamknięciemlokalu, czyli od niedzieli do wtorku o 23.30,a w pozostałe dni – godzinę później. Prze-bojem późnej pory są nachosy podawanez sosem z papryczki jalapeńo i roztopionymserem (17,90 zł), krewetki z sosem mango(29,90 zł) oraz oczywiście firmowe burge-ry w wypiekanych na miejscu brioszkach(burger klasyczny: 22,90 zł).TAPAS NA NOC Tapas Gastro Bar, ul. Grzybowska 63 https://www.facebook.com/tapas-gastrobarwarszawa/Kto ma ochotę przekąsić kawałek tortilliz ziemniakami lub duszonego chorizo, mo-że zajrzeć do Tapas Gastro Bar. Od niedzielido czwartku włącznie kuchnia przyjmuje tuostatnie zamówienia na dziesięć minut przedjedenastą, a w piątki i soboty – na chwilęprzed północą. NOC W NOWYM JORKU: REGINABAR Reginabar, ul. Koszykowa 1 https://www.facebook.com/Regina-bar-1269804053060716/Kuchnia w Reginie pracuje aż do północy(wyjątkiem są poniedziałki i niedziele – wów-czas kuchnia jest otwarta do 22). Karta Re-giny to mix dań inspirowanych kuchnią chiń-ską oraz autorskich pizz wyrabianych z cia-sta na zakwasie. I właśnie te drugie ciesząsię największym zainteresowaniem nocnych

gości restauracji (ta z kalmarami i kolendrąsmakuje w upalne lipcowe wieczory szcze-gólnie dobrze). Ceny pizzy: 24-30 zł.HUMMUS DO PODUSZKI: BIBENDA Bibenda, ul. Nowogrodzka 10www.bibenda.pl Tutejsza kuchnia jest otwarta każdego dniado północy (wyjątkiem są niedziele, gdy kuch-nia pracuje do 22, oraz poniedziałki, gdy re-stauracja jest zamknięta), a goście restau-racji mogą liczyć na wszystkie dania z obo-wiązującej karty. Nocą popularnością cie-szą się w szczególności przekąski do dzie-lenia, np. hummus podawany z warzywami(12 zł) czy skrzydełka w sosie bbq (17 zł). Nawiększy głód najlepiej sięgnąć po kanapkęChefa (dostępna w wersji mięsnej lub we-ge; 26 zł), najlepiej z dodatkowym sadzonymjajem. W NOCY, BEZ GWIAZDEK Bez Gwiazdek, Wiślana 8 (róg Browarnej)https://www.facebook.com/bez-gwiazdek/? ref=br_rsKażdy miesiąc Bez Gwiazdek wita z nowymmenu inspirowanym innym regionem Polski– tradycyjnymi produktami oraz potrawamitypowymi dla określonego rejonu. Klasycz-ne, a czasem zapomniane dania stają się je-dynie punktem wyjścia dla pomysłów ku-charzy Jana Kęcika i Roberta Trzópka, więcnawet jeśli się zna daną regionalną kuchnię,można liczyć na niespodzianki. OD ZACHODU DO WSCHODU: WARSZAWA WSCHODNIA BY MA-TEUSZ GESSLER ul. Mińska 25 (teren Soho Factory) https://www.facebook.com/Warsza-waWschodniaMateuszaGesslera/Długo jedyna restauracja przyjmująca go-ści 24 godziny na dobę siedem dni w tygo-dniu. Trzon menu stanowią klasyki polskiejkuchni (śledzie, miętus w rakach, medalio-ny z jelenia, pierogi z kaczką), które uzupeł-niają dania wywodzące się z kuchni fran-cuskiej (królik w musztardzie).OD ŚWITU DO ŚWITU DLA NOCNYCH MOTYLI: ĆMA ul. Koszykowa 63 https://www.facebook.com/Cmaby-MateuszGessler/ Podobnie jak Warszawa Wschodnia Ćmadziała 24 godziny na dobę. Główną część

karty stanowią „talerzyki” z klasykami pol-skiej kuchni przekąskowej: jest biała kieł-baska, nóżki w galarecie, tatar, śledzik,karp po żydowsku, grzanka z tukiem, czy-li szpikiem kostnym, tymbaliki z perliczkiczy – z nieco wyższych nut – foie gra z tru-flą i ogony langusty. OSTATNIA PIZZA RATUNKU: Mamma Mia 24 Niepozorna pizzeria przy ul. Świętokrzy-skiej znana jest z tego, że serwuje wło-skie placki bez przerwy. Nie jest to pew-nie najlepsza pizza w mieście, ale – jak nie-którzy moi znajomi wyznali w sekrecie– w pewnych okolicznościach przyrodyna bezrybiu i taka pizza rybą.NOCNE PODJADANIE NA PERONIE Z czwartku na niedzielęNocny Market, Towarowa 3https://www.facebook.com/nocny-market/Miejsce, które kręci się wokół nocnego je-dzenia i które powstało z tęsknoty za noc-nymi kulinarnymi targami popularnymiw Azji. Działający już drugi sezon NocnyMarket, choć już stracił status nowinki,nadal cieszy się popularnością

W tym sezonie Nocny działa od czwart-ku do niedzieli, a lista wystawców ulegaregularnym modyfikacjom, dzięki czemupraktycznie co weekend można natrafićna kilka nowych szyldów i nowe propo-zycje. W efekcie w jednym miejscu (a ra-czej – na jednym peronie) można kupić baoz tofu lub krabem (The Cool Cat Bar), we-gańskie hot dogi (Hocio) i hot dogi kla-syczne (Dogidog), ostrygi (Port Royal)czy… lody w gofrach (Melody; uwaga – tu-taj zwykle formuje się najdłuższa kolejka!).

Wśród rekomendacji stałych bywal-ców pojawiają się Viet Street Food z wiet-namskim street foodem (do tutejszych kla-syków należą kanapki banh mi czy wiet-namska „pyza” z ciasta ryżowego), ka-napki od Pastrami Deli, pizza od Mąki i Wo-dy, langosze (Mari & Gustaw) oraz ha-wajskie lekkie dania z Raju w Niebie (jed-na z nielicznych lekkich propozycji, bo do-minują tu jednak dania smażone). Cenydań wahają się od 15 do 35 zł (choć zda-rzają się i droższe). �

MAŁGORZATA MINTAWWW.MINTAEATS.COM

Niezbędnik manifestanta

7WOLNOŚĆ, RÓWNOŚĆ, DEMOKRACJA Czwartek20 lipca 2017WYDANIE SPECJALNE

1

Co warto wiedziećo obywatelskimnieposłuszeństwie,tłumaczą prof. Płateki mec. Dubois.Przed ostatnią miesięcznicą smo-leńską miała zostać zorganizowanarównież kontrmanifestacja. Przy-łączenie się do tamtej kontrmani-festacji oznaczało złamanie prze-forsowanego przez PiS nowego pra-wa – zgromadzenia cykliczne mająpierwszeństwo przed innymi de-monstracjami. Zapytaliśmy wtedyprawników mec. Jacka Duboisai prof. Monikę Płatek, co warto wie-dzieć o obywatelskim nieposłu-szeństwie. Przypominamy naj-ważniejsze informacje dotyczącetej formy protestu.

Co to jest obywatelskienieposłuszeństwo?MEC. JACEK DUBOIS: Nie ma prawnejdefinicji obywatelskiego nieposłu-szeństwa, jednak tradycja protestuobywatelskiego przeciwko złemuprawu znana jest od tysiącleci (np.Antygona). Jest to czyn publicznysprzeczny z prawem dokonany bezużycia przemocy, dyktowany su-mieniem, zwykle mający na celu za-sygnalizowanie sprzeciwu wobecnaruszania prawa przez władzę ido-prowadzenie do zmiany prawa na-ruszającego istotne wartości. Oby-

watel, który decyduje się na oby-watelskie nieposłuszeństwo, a prio-ri godzi się z możliwością poniesie-nia odpowiedzialności.PROF. MONIKA PŁATEK: Protest cha-rakteryzuje się brakiem jakichkol-wiek słownych i fizycznych gestówagresji po stronie demonstrujących.Trzeba zachowywać się godnie, po-wstrzymać nerwy, nie reagować nazaczepki, nie dać się podpuścić anisprowokować, nikomu nie ubliżaći unikać sprzeczek, pchania i szar-paniny.

Co zrobić w raziezatrzymania przezpolicję?PROF. MONIKA PŁATEK: Policja możeczłowieka wylegitymować i spisaćjego dane osobowe. Gdy policjauzna, choć intencją protestującychnie jest ani łamanie prawa, ani pod-żeganie do łamania prawa czy po-mocnictwo w nim, że ktoś naruszyłprawo, może dać mandat. Jeśli sięczłowiek czuje niewinny, nie musimandatu przyjąć. Sprawa może, alenie musi, być wówczas skierowanado sądu. W kontaktach z policją na-leży kulturalnie prosić o podaniepodstawy prawnej i podanie kon-kretnego zarzutu. Wezwania naprzesłuchania mają być na piśmie,można je składać, przychodzącz prawnikiem. MEC. JACEK DUBOIS: Osobę zatrzy-maną policja ma obowiązek po-

wiadomić oprzysługujących jej pra-wach i umożliwić, np. telefonicznie,kontakt z obrońcą. Jeżeli trafia naprzesłuchanie, musi wiedzieć, w ja-kim charakterze: świadka czy po-dejrzanego. Jako świadek nie mo-że odmówić zeznań, z wyjątkiemodpowiedzi na pytania, które mo-gą go narazić na odpowiedzialnośćkarną. Podejrzany może odmówićzeznań, by nie dostarczać dowodówprzeciwko sobie.

Co w razie postępowaniaprzed sądem możepomóc w obronie?PROF. MONIKA PŁATEK: Powtarzam:intencją ludzi jest ochrona de-mokratycznego państwa prawai praw człowieka, a nie łamanieprawa. Nie inaczej było w latach70. i 80., ludzie, którzy wówczasprotestowali, nie mieli intencji ła-mania prawa. Chcieli i doprowa-dzili do obalenia komunizmu. Nie-którzy z nich protestują i dziś.Wówczas jednak za swoją hero-iczną postawę zapłacili wolnościąi więzieniem. Ludzie, którzy za-mierzają obecnie korzystać zeswojego konstytucyjnego prawado pokojowych zgromadzeń, mu-szą zdawać sobie sprawę, że jeże-li czyn zostanie uznany (choć niemusi) za przeszkadzanie w zgro-madzeniu (art. 52 kw), to czyn ta-ki jest zagrożony karą do 14 dniaresztu, karą ograniczenia wol-

ności albo grzywną. Nie wiado-mo, jak zachowa się policja i ewen-tualnie jak zachowają się sędzio-wie. Intencją uczestniczących niejest bowiem łamanie prawa. Prze-ciwnie, mamy tu do czynieniaz obywatelską postawą najlep-szych z nas manifestującychw obronie przestrzegania kon-stytucyjnego porządku i społecz-nej jedności w jedynie możliwydostępny sposób. Policja i sąd mo-gą więc stwierdzić, że w tych spra-wach interes społeczny nie wy-maga ścigania, bo mamy do czy-nienia z zachowaniem, które niejest społecznie szkodliwe. De-monstrując, jednak nie możnaz góry założyć, że tak właśnie – jakpodpowiada litera i duch prawa– zostanie to ocenione. Trzeba byćgotowym na ocenę odmienną, któ-ra może wymagać poniesienia od-powiedzialności z kodeksu wy-kroczeń.MEC. JACEK DUBOIS: Osoba, która sta-je przed sądem w związku z czy-nem obywatelskiego nieposłu-szeństwa, może bronić się argu-mentacją, że był to sprzeciw wobecłamania prawa przez państwo iprze-ciwko próbie zastraszania obywa-teli, m.in. przez obecność podczasmanifestacji nadmiernej liczby funk-cjonariuszy, oraz przeciwko uprzy-wilejowaniu jednej grupy obywa-teli kosztem drugiej. �

NOT. ANITA KARWOWSKA

Zanim zatrzyma cię policjaNaukowcy piszą o „dramatycznej sytu-acji, która nosi znamiona konstytucyjne-go zamachu stanu” i „końcu demokra-tycznego państwa prawnego”.Deklaracja ukazała się na stronie UW, bo toprawnicy z tej uczelni są jej inicjatorami. Przedgodz. 14 podpisało się pod nią ok. 140 wykła-dowców, w większości z UW, ale teżz wydziałów prawa uniwersytetów Gdań-skiego, im. Adama Mickiewicza w Poznaniu,Śląskiego, Jagiellońskiego, Łódzkiego, Szcze-cińskiego.

Czytamy w niej m.in.: „Uchwalenie nowe-lizacji ustaw o KRS, o ustroju sądówpowszechnych oraz o SN, poddających sądykontroli władzy wykonawczej, poprzedzonezamianą TK w instytucję niezdolną do wyko-nywania swych konstytucyjnych zadań, nisz-czy niezależność sądownictwa i podważagwarancje niezawisłości sędziowskiej. (...)Oznacza ostateczny koniec demokratyczne-go państwa prawnego. (...) Polska przekształcasię w państwo autorytarne, w którym prawostaje się narzędziem w rękach politycznejmonowładzy, ustawa – dyktatem rządzącejwiększości, aobywatele tracą gwarancje swo-ich praw i wolności”. I dalej: „W tej drama-tycznej sytuacji, noszącej znamiona konsty-tucyjnego zamachu stanu, my, nauczycieleakademiccy uniwersyteckich wydziałówprawa, (...) oświadczamy, że demokratycznepaństwo prawne (...) pozostaje dla nas nie-zmiennie podstawową zasadą ustrojową.Będziemy jej wierni”. � WOJCIECH KARPIESZUK

Wykładowcy prawa:„Polskaprzekształca sięw państwoautorytarne”

8 WOLNOŚĆ, RÓWNOŚĆ, DEMOKRACJACzwartek20 lipca 2017 WYDANIE SPECJALNE