SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI PREZESA URE W 2009r

Sprawozdanie z dziaalnoci Prezesa URE 2013 1

Wykaz skrtw uywanych w Sprawozdaniu . 7 Wprowadzenie ......... 9

I. PREZES URE INSTYTUCJA REGULACYJNA ... 13

II. REALIZACJA ZADA Z ZAKRESU REGULACJI GOSPODARKI PALIWAMI I ENERGI .... 23

1. Elektroenergetyka ... 23

1.1. Rynek energii elektrycznej oglna sytuacja 23 1.1.1. Rynek hurtowy .. 23

1.1.2. Rynek detaliczny .. 30

1.2. Regulowanie dziaalnoci przedsibiorstw elektroenergetycznych .. 36 1.2.1. Koncesje ... 36

1.2.2. Taryfy i warunki ich ksztatowania . 39

1.2.3. Wyznaczanie operatorw systemw przesyowych i dystrybucyjnych 42 1.2.4. Certyfikat niezalenoci . 43

1.2.5. Zatwierdzanie instrukcji ruchu i eksploatacji sieci ..... 44 1.2.6. Monitorowanie funkcjonowania operatorw .... 45

1.2.6.1. Monitorowanie wypeniania przez operatorw systemw

przesyowych i dystrybucyjnych zada wynikajcych

z ustawy Prawo energetyczne .. 45 1.2.6.2. Kontrolowanie realizacji obowizkw wynikajcych

z rozporzdzenia 714/2009 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie warunkw dostpu do sieci . 54

1.2.6.3. Monitorowanie warunkw przyczania podmiotw do sieci

i ich realizacji oraz dokonywanie napraw tej sieci .. 61 1.2.6.4. Monitorowanie zmiany sprzedawcy ... 69

1.2.6.5. Ocena realizacji Programw Zgodnoci 72 1.2.7. Ustalanie metod kontroli i przygotowanie projektw dziaa dla poprawy

efektywnoci przedsibiorstw energetycznych .... 75

1.3. Budowa zintegrowanego rynku energii elektrycznej .. 75

1.3.1. Rynki i inicjatywy regionalne energii elektrycznej (ERI) . 75 1.3.2. Projekty pilotaowe i zagadnienie nieplanowanych przepyww energii

elektrycznej . 78 1.3.3. Wsppraca z waciwymi organami w zakresie sporzdzania

i stosowania kodeksw sieci oraz zatwierdzania metod zarzdzania

ograniczeniami . 82 1.3.3.1. Wytyczne ramowe i kodeksy sieciowe ..... 82

1.3.3.2. Zatwierdzanie metod alokacji zdolnoci przesyowych i zarzdzania ograniczeniami .. 84

1.4. Realizacja obowizkw wynikajcych z przepisw rozporzdzenia 347/2013 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wytycznych dotyczcych

transeuropejskiej infrastruktury energetycznej . 85


1.5. Realizacja obowizkw wynikajcych z ustawy o rozwizaniu KDT .. 85

1.6. Wspieranie odnawialnych rde energii (OZE) i kogeneracji (CHP) . 88

1.6.1. Wydawanie i umarzanie wiadectw pochodzenia oraz wiadectw pochodzenia z kogeneracji. Wydawanie gwarancji pochodzenia ... 91

1.6.2. Kontrola realizacji obowizku uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi URE wiadectw pochodzenia energii elektrycznej wytworzonej

w odnawialnych rdach energii oraz wiadectw pochodzenia

z kogeneracji .. 93 1.6.3. Publikowanie wysokoci jednostkowych opat zastpczych .. 95

1.6.4. Sprawy sporne dotyczce odmowy przyczenia do sieci odnawialnych rde energii .... 96

1.7. Przesanki i ocena bezpieczestwa dostarczania energii elektrycznej .. 97

1.7.1. Monitorowanie funkcjonowania systemu elektroenergetycznego .. 97

1.7.2. Uzgadnianie projektw planw rozwoju elektroenergetycznych przedsibiorstw sieciowych . 104

1.7.3. Udzielanie zgody na budow linii bezporedniej . 106 1.7.4. Uzgadnianie planu wprowadzenia ogranicze w dostarczaniu i poborze

energii elektrycznej opracowanego przez operatora systemu

przesyowego elektroenergetycznego .. 106 1.7.5. Monitorowanie wypeniania obowizku utrzymywania zapasw paliw . 108

1.7.6. Monitorowanie i ocena bezpieczestwa dostarczania energii elektrycznej .. 110

2. Gazownictwo . 112

2.1. Rynek gazu ziemnego oglna sytuacja . 112

2.1.1. Rynek hurtowy .. 112 2.1.2. Rynek detaliczny .. 115

2.2. Regulowanie dziaalnoci przedsibiorstw gazowniczych . 116

2.2.1. Koncesje 116

2.2.2. Taryfy i warunki ich ksztatowania . 121 2.2.3. Wyznaczanie operatorw systemw gazowych .. 128

2.2.4. Certyfikaty niezalenoci .. 129 2.2.5. Zatwierdzanie instrukcji ruchu i eksploatacji sieci .. 130

2.2.6. Monitorowanie funkcjonowania operatorw . 131

2.2.6.1. Monitorowanie wypeniania przez operatorw systemw przesyowych i magazynowych zada w zakresie warunkw

dostpu do sieci i instalacji wynikajcych z ustawy Prawo energetyczne oraz rozporzdzenia 715/2009 .. 131

2.2.6.2. Monitorowanie zmiany sprzedawcy . 133 2.2.6.3. Monitorowanie warunkw przyczania podmiotw do sieci

i ich realizacji oraz dokonywanie napraw tej sieci .. 134

2.2.6.4. Ocena realizacji Programw Zgodnoci . 135

2.3. Budowa zintegrowanego rynku gazu ziemnego .... 137 2.3.1. Udzia Polski w rynkach regionalnych gazu ziemnego .... 137

2.3.2. Wsppraca w zakresie sporzdzania i stosowania kodeksw sieci .. 139

2.4. Przesanki i ocena bezpieczestwa dostarczania gazu ziemnego 142

2.4.1. Uzgadnianie projektw planw rozwoju gazowniczych przedsibiorstw sieciowych . 142

2.4.2. Udzielanie zgody na budow gazocigu bezporedniego .. 148 2.4.3. Weryfikacja lub ustalanie w drodze decyzji wielkoci obowizkowych

zapasw paliw gazowych . 148

2.4.4. Zatwierdzanie planw wprowadzania ogranicze w poborze gazu ziemnego .. 150


2.4.5. Kontrolowanie wypeniania przez waciciela sieci przesyowej oraz operatora systemu przesyowego gazowego ich obowizkw, w tym

monitorowanie powiza oraz przepywu informacji midzy nimi .... 153

2.4.6. Monitorowanie wypeniania obowizku utrzymywania zapasw obowizkowych gazu ziemnego .. 153

2.4.7. Monitorowanie i ocena bezpieczestwa dostarczania gazu ziemnego . 154

2.5. Wdraanie Mapy drogowej uwolnienia cen gazu ziemnego w Polsce 160

3. Ciepownictwo .. 163

3.1. Rynek ciepa oglna sytuacja . 163

3.1.1. Lokalne rynki ciepa ... 163 3.1.2. Bilans poday i zuycia ciepa ... 169

3.2. Regulowanie dziaalnoci przedsibiorstw ciepowniczych .. 172 3.2.1. Koncesjonowanie . 172

3.2.2. Zatwierdzanie taryf . 172 3.2.3. Inne dziaania Prezesa URE 174

4. Paliwa cieke, biopaliwa cieke i biokomponenty 176

4.1. Rynek paliw ciekych oglna sytuacja 176

4.1.1. Charakterystyka rynku .. 176 4.1.2. Prawo i praktyka koncesjonowania 177

4.2. Monitorowanie rynku biokomponentw, paliw ciekych i biopaliw ciekych 181 4.2.1. Podstawy prawne . 181

4.2.2. Biokomponenty . 182 4.2.3. Biopaliwa cieke 182

4.3. Monitorowanie realizacji Narodowego Celu Wskanikowego . 183

5. Inne zadania Prezesa URE 185

5.1. Kontrolowanie dziaalnoci przedsibiorstw energetycznych . 185 5.1.1. Kontrola stosowania taryf 185

5.1.2. Dziaania interwencyjne 186

5.1.3. Kontrola realizacji obowizku publicznej sprzeday energii elektrycznej .. 190

5.2. Powoywanie komisji kwalifikacyjnych ... 192

5.3. Nakadanie kar pieninych . 193

5.4. Statystyka publiczna 198

5.5. Publikowanie wskanikw cenowych ... 198

5.5.1. rednia cena sprzeday energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym oraz sposb jej obliczania (art. 23 ust. 2 pkt 18 lit. b) 198

5.5.2. rednie ceny sprzeday energii elektrycznej wytworzonej

w wysokosprawnej kogeneracji (art. 23 ust. 2 pkt 18 lit. a) 199 5.5.3. rednie ceny sprzeday ciepa wytworzonego w nalecych do

przedsibiorstw posiadajcych koncesje jednostkach wytwrczych nie bdcych jednostkami kogeneracji (art. 23 ust. 2 pkt 18 lit. c) .. 199


5.5.4. rednia cena energii elektrycznej w gospodarstwie domowym uwzgldniajca opat za wiadczenie usugi dystrybucji energii

elektrycznej, obliczana na podstawie cen zawartych w umowach

kompleksowych (art. 23 ust. 2 pkt 18 lit. d) . 200 5.5.5. rednia kwartalna cena energii elektrycznej niepodlegajca obowizkowi

publicznej sprzeday (art. 49a ust. 8) .. 200 5.5.6. rednie kwartalne ceny zakupu gazu ziemnego z zagranicy (art. 49c ust. 2) .. 201

5.5.7. Wskaniki referencyjne ustalane przez Prezesa URE zgodnie

z metodologi okrelon w rozporzdzeniu Ministra Gospodarki z 17 wrzenia 2010 r. w sprawie szczegowych zasad ksztatowania

i kalkulacji taryf oraz rozlicze z tytuu zaopatrzenia w ciepo (Dz. U. z 2010 r. Nr 194, poz. 1291) 201

5.6. Sporzdzanie raportu przedstawiajcego i oceniajcego warunki podejmowania

i wykonywania dziaalnoci gospodarczej w zakresie wytwarzania, przesyania

lub dystrybucji energii elektrycznej oraz realizacj planw, o ktrych mowa w art. 16 ust. 2a ustawy Prawo energetyczne, z uwzgldnieniem zamierze

inwestycyjnych wynikajcych ze sprawozdania, o ktrym mowa w art. 15b ust. 3 tej ustawy 202

5.7. System wsparcia efektywnoci energetycznej 202 5.7.1. Organizowanie i przeprowadzanie przetargw w celu wyboru

przedsiwzi sucych poprawie efektywnoci energetycznej, za ktre mona uzyska wiadectwa efektywnoci energetycznej .. 204

5.7.2. Wydawanie wiadectw efektywnoci energetycznej .. 209

5.8. Dziaania na rzecz wdroenia inteligentnych sieci ... 210

5.9. Kontrolowanie zapewnienia rwnego i otwartego dostpu do sieci transportowej

dwutlenku wgla i podziemnych skadowisk dwutlenku wgla . 212

5.10. Wspdziaanie w zakresie zapobiegania kradzieom infrastruktury . 212

5.11. Wsppraca midzynarodowa . 213

5.12. Zawieranie umw z waciwymi organami w celu zacieniania wsppracy

w zakresie regulacji .. 216

5.13. Rozstrzyganie sporw . 216

5.14. Gromadzenie i przekazywanie do Komisji Europejskiej informacji o projektach

inwestycyjnych bdcych w obszarze zainteresowania Unii Europejskiej (art. 23 ust. 2 pkt 19 ustawy Prawo energetyczne) .. 216

III. PROMOWANIE KONKURENCJI I DZIAANIA NA RZECZ WZMOCNIENIA POZYCJI ODBIORCY .. 219

1. Formalne rodki prawne . 219 1.1. Kontrolowanie standardw jakociowych obsugi odbiorcw 219

1.2. Rozstrzyganie skarg na dziaania przedsibiorstw energetycznych ... 220

2. Dziaalno Punktu Informacyjnego dla Odbiorcw Energii i Paliw Gazowych .. 222

3. Wspdziaanie z waciwymi organami w przeciwdziaaniu praktykom przedsibiorstw

energetycznych ograniczajcym konkurencj . 226


4. Upowszechnianie wiedzy o rynku konkurencyjnym i prawach konsumenta 228 4.1. Dziaalno informacyjno-edukacyjna . 228

4.2. Wsppraca ze rodkami masowego przekazu .. 236

5. Zbir praw konsumenta .. 239

6. Wdraanie GUD-K .. 240

7. Wsppraca z organizacjami konsumenckimi .. 242

IV. FUNKCJONOWANIE URZDU ... 243

1. Organizacja i funkcjonowanie urzdu .. 243

2. Zatrudnienie i kwalifikacje . 246

3. Budet .. 248

3.1. Dochody . 248 3.2. Wydatki .. 249

V. KONTROLA DZIAALNOCI PREZESA URE ... 251

1. Sdowa kontrola dziaalnoci Prezesa URE .. 251

2. Kontrola dziaalnoci Prezesa URE przez Najwysz Izb Kontroli oraz inne instytucje

kontrolne . 258

3. Kontrola zarzdcza .. 259

ANEKS. DZIAALNO REGULACYJNA URE I ODDZIAW TERENOWYCH URE 261


ACER Agency for the Cooperation of Energy Regulators Agencja

ds. Wsppracy Organw Regulacji Energetyki

ARE SA Agencja Rynku Energii SA

ENTSO-E The European Network of Transmission System Operators for electricity Europejska Sie Operatorw Systemw Przesyowych energii elektrycznej

ENTSO-G The European Network of Transmission System Operators for gas

Europejska Sie Operatorw Systemw Przesyowych gazu

GK PGNiG SA Grupa Kapitaowa Polskiego Grnictwa Naftowego i Gazownictwa SA

GUD Generalna Umowa Dystrybucji

GUD-K Generalna Umowa Dystrybucji dla Usugi Kompleksowej

GUS Gwny Urzd Statystyczny

IRiESD Instrukcja Ruchu i Eksploatacji Sieci Dystrybucyjnej

IRiESP Instrukcja Ruchu i Eksploatacji Sieci Przesyowej

KDT Kontrakty dugoterminowe

KSE Krajowy System Elektroenergetyczny

LNG Liquefied Natural Gas Skroplony Gaz Ziemny

OGP Gaz-System SA Operator Gazocigw Przesyowych Gaz-System SA

OSD Operator Systemu Dystrybucyjnego

OSM Operator Systemu Magazynowania

OSP Operator Systemu Przesyowego

OZE Odnawialne rda Energii

PGNiG SA Polskie Grnictwo Naftowe i Gazownictwo SA

Prezes ARR Prezes Agencji Rynku Rolnego

Prezes UOKiK Prezes Urzdu Ochrony Konkurencji i Konsumentw

Prezes URE Prezes Urzdu Regulacji Energetyki

PSE SA Polskie Sieci Elektroenergetyczne SA

PSG Sp. z o.o. Polska Spka Gazownictwa Sp. z o.o.

PTPiREE Polskie Towarzystwo Przesyu i Rozdziau Energii Elektrycznej

rozporzdzenie 347/2013 rozporzdzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 347/2013 z 17 kwietnia 2013 r. w sprawie wytycznych dotyczcych transeuropej-skiej infrastruktury energetycznej, uchylajce decyzj nr 1364/2006/WE oraz zmieniajce rozporzdzenia (WE) nr 713/2009, (WE) nr 714/2009 i (WE) nr 715/2009 (Dz. U. UE L 2013.115.39)


rozporzdzenie 713/2009 rozporzdzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 713/2009 z 13 lipca 2009 r. ustanawiajce Agencj ds. Wsppracy Organw

Regulacji Energetyki (Dz. U. UE L 2009.211.1)

rozporzdzenie 714/2009 rozporzdzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 714/2009 z 13 lipca 2009 r. w sprawie warunkw dostpu do sieci w odniesieniu do transgranicznej wymiany energii elektrycznej i uchylajce rozporzdzenie (WE) nr 1228/2003 (Dz. U. UE L 2009.211.15, z pn. zm.)

rozporzdzenie 715/2009 rozporzdzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 715/2009

z 13 lipca 2009 r. w sprawie warunkw dostpu do sieci przesyowych gazu ziemnego i uchylajce rozporzdzenie (WE) nr 1775/2005 (Dz. U. UE L 2009.211.36, z pn. zm.)

SGT EuRoPol GAZ SA System Gazocigw Tranzytowych EuRoPol GAZ SA

SOKiK Sd Okrgowy w Warszawie Sd Ochrony Konkurencji i Konsumentw

TGE SA Towarowa Gieda Energii SA

TOE Towarzystwo Obrotu Energi

TPA Third Party Access Zasada Dostpu Strony Trzeciej do Sieci

UE Unia Europejska

UOKiK Urzd Ochrony Konkurencji i Konsumentw

URE Urzd Regulacji Energetyki

ustawa Prawo energetyczne ustawa z 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz. U. z 2012 r.

poz. 1059, z pn. zm.)

ustawa nowelizujca ustawa z 26 lipca 2013 r. o zmianie ustawy Prawo energetyczne oraz niektrych innych ustaw (Dz. U. z 2013 r. poz. 984)

ustawa o biopaliwach ustawa z 25 sierpnia 2006 r. o biokomponentach i biopaliwach

ciekych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1164)

ustawa o efektywnoci energetycznej

ustawa z 15 kwietnia 2011 r. o efektywnoci energetycznej (Dz. U. z 2011 r. Nr 94, poz. 551, z pn. zm.)

ustawa o rozwizaniu KDT ustawa z 29 czerwca 2007 r. o zasadach pokrywania kosztw powstaych

u wytwrcw w zwizku z przedterminowym rozwizaniem umw dugoterminowych sprzeday mocy i energii elektrycznej (Dz. U. z 2007 r. Nr 130, poz. 905, z pn. zm.)

ustawa o statystyce ustawa z 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (Dz. U. z 2012 r.

poz. 591, z pn. zm.)

ustawa o zamwieniach publicznych

ustawa z 29 stycznia 2004 r. Prawo zamwie publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 907, z pn. zm.)

ustawa o zapasach ustawa z 16 lutego 2007 r. o zapasach ropy naftowej, produktw

naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postpowania w sytuacjach zagroenia bezpieczestwa paliwowego pastwa i zakce na rynku naftowym (Dz. U. z 2012 r. poz. 1190, z pn. zm.)

http://n36.lex.pl/WKPLOnline/index.rpc#hiperlinkText.rpc?hiperlink=type=tresc:nro=Europejski.784478&full=1#hiperlinkText.rpc?hiperlink=type=tresc:nro=Europejski.784478&full=1


iniejszy dokument stanowi Sprawozdanie z dziaalnoci Prezesa URE w 2013 r. Prezen-

towane w Sprawozdaniu zagadnienia odnosz si do sposobu realizacji obowizkw Prezesa URE, wynikajcych w gwnej mierze z ustawy Prawo energetyczne oraz

szeregu innych aktw prawnych, dotyczcych spraw z zakresu regulacji gospodarki paliwami i energi oraz promowania konkurencji ze szczeglnym uwzgldnieniem oceny bezpieczestwa

dostaw energii elektrycznej i gazu ziemnego. Mowa tu m.in. o ustawie o efektywnoci energe-

tycznej, ustawie o biopaliwach, ustawie o rozwizaniu KDT czy ustawie o zapasach.

W praktyce dziaa regulacyjnych, w 2013 roku, podobnie jak w latach ubiegych, Prezes URE stara si konsekwentnie i odpowiedzialnie wypenia misj zapewnienia rwnowagi intere-

sw uczestnikw rynku paliw i energii w ramach realizowanej przez pastwo polityki energe-

tycznej, podporzdkowan takim nadrzdnym przesankom jak bezpieczestwo energetyczne, wysoka konkurencyjno gospodarki i zrwnowaony rozwj.

Jednym z najwaniejszych obszarw dziaa regulacyjnych prowadzonych przez Prezesa URE

w 2013 r. bya kontynuacja prac na rzecz liberalizacji rynku paliw gazowych. Szef Urzdu Regu-lacji Energetyki, oceniajc efekty dotychczasowych dziaa podejmowanych na rzecz wprowa-

dzenia mechanizmw konkurencyjnych na rynku gazu ziemnego, uzna segment hurtowego

obrotu gazem ziemnym jako speniajcy przesanki do uznania go za rynek konkurencyjny. W zwizku z powyszym w 2013 r. wszystkie przedsibiorstwa energetyczne posiadajce konce-

sj na obrt paliwami gazowymi otrzymay moliwo, po zoeniu Prezesowi URE przewidzia-nego prawem wniosku, uzyskania zwolnienia z obowizku przedkadania do zatwierdzenia taryf

na paliwa gazowe w zakresie ich sprzeday do przedsibiorstw energetycznych, nabywajcych

je w ramach obrotu paliwami gazowymi. Ponadto, w 2013 r. w ramach prac prowadzonych w urzdzie na rzecz zmian na rynku paliw

gazowych, wprowadzono rozwizania uatwiajce zmian sprzedawcy gazu ziemnego, o ktrych mowa w czci Sprawozdania powiconej problematyce rynku gazu. Uatwienia te byy efek-

tem wejcia w ycie rozporzdzenia Ministra Gospodarki z 28 czerwca 2013 r. w sprawie szcze-gowych zasad ksztatowania i kalkulacji taryf dla paliw gazowych oraz rozlicze w obrocie

paliwami gazowymi, ustanawiajcego niezmienn i niezalen od sprzedawcy struktur opat

zwizanych z dostaw paliwa do odbiorcy. W tym kontekcie naley take wskaza na nowelizacj ustawy Prawo energetyczne, zwa-

n maym trjpakiem energetycznym, ktra wywara duy wpyw na funkcjonowanie rynku energii w Polsce, a tym samym na zakres i charakter zada wykonywanych przez Prezesa URE.

Spord wielu istotnych rozwiza zawartych w nowelizacji ustawy fundamentaln rol odgry-

waj regulacje umoliwiajce rozwj konkurencyjnego rynku gazu w Polsce, w tym przede

wszystkim wprowadzenie obliga giedowego. W wietle nowych przepisw naoenie obowiz-

ku obrotu paliwami gazowymi za porednictwem gied towarowych, rozumiane jako narzdzie

gwarantujce transparentne zasady handlu gazem ziemnym, zakada moliwo zmiany struktu-ry rynku gazu ze zmonopolizowanej w kierunku rynku konkurencyjnego.

Ubiegy rok upyn take pod znakiem kontynuowania dziaa o charakterze prokonsumenc-

kim. W celu wikszego uproszczenia procesu zmiany sprzedawcy energii elektrycznej, przedsi-biorstwa energetyczne reprezentowane przez TOE oraz PTPiREE, dziaajc pod patronatem i we

wsppracy z Prezesem URE, sfinalizoway prace nad przygotowaniem i wdroeniem wzoru tzw. GUD-K. Wdroenie tej umowy, ktr przedsibiorstwa energetyczne zobowizay si stosowa

od pocztku 2014 r., uatwi proces zmiany sprzedawcy energii dla odbiorcw w gospodarstwach

domowych. To rozwizanie zakada bowiem moliwo proponowania przez alternatywnych sprzedawcw swoim odbiorcom sprzeda i dostaw energii elektrycznej na podstawie umowy

kompleksowej. Stanowi to znaczne uatwienie dla konsumentw w korzystaniu z ofert pojawia-

N

http://www.ure.gov.pl/portal/pl/25/4926/Ustawa_z_dnia_29_czerwca_2007_r_o_zasadach_pokrywania_kosztow_powstalych_u_wytwo.htmlhttp://www.ure.gov.pl/portal/pl/25/4927/Ustawa_z_dnia_16_lutego_2007_r_o_zapasach_ropy_naftowej_produktow_naftowych_i_ga.html


jcych si na rynku, a tym samym przyczynia si do przyspieszenia rozwoju tego segmentu rynku poprzez wzrost atrakcyjnoci oferowanych produktw.

Spord najwaniejszych zada realizowanych w 2013 r. warto rwnie wspomnie o zapo-

cztkowaniu prac nad nowym modelem regulacji operatorw systemw dystrybucyjnych elek-troenergetycznych, ktry ma zacz obowizywa w 2016 r. Zgodnie z przyjtym zaoeniem,

nowe zasady regulacji powinny uwzgldnia nie tylko aktualizacj podejcia do wyznaczania redniowaonego kosztu kapitau oraz dokonanie oceny efektywnoci przedsibiorstw w zakre-

sie kosztw operacyjnych i wolumenu rnicy bilansowej, lecz rwnie wprowadzenie elemen-

tw regulacji jakociowej. Rok 2013 to take okres duych zmian prawnych w funkcjonowaniu sektora elektroenerge-

tycznego w Polsce, wprowadzonych wspomnian nowelizacj ustawy Prawo energetyczne

oraz zada, ktre byy realizowane po raz pierwszy, jak na przykad przeprowadzenie i rozstrzygnicie przez Prezesa URE pierwszego przetargu na wybr przedsiwzi sucych

poprawie efektywnoci energetycznej.

W drugiej poowie 2013 r. zapocztkowany take zosta po raz pierwszy w Polsce proces przyznawania operatorom systemw przesyowych certyfikatw niezalenoci. Celem tych dzia-

a jest ustalenie, czy operatorzy s niezaleni pod wzgldem formy prawnej i organizacyjnej oraz podejmowania decyzji od wykonywania innych dziaalnoci niezwizanych ze swoj gwn

dziaalnoci. Niezaleno operatorw ma by jednym z filarw zapewnienia wszystkim odbior-com bezpieczestwa dostaw. Na koniec 2013 r. toczce si przed Prezesem URE postpowania

administracyjne w tym zakresie nie zostay zakoczone.

Kolejnym obszarem aktywnoci regulacyjnych Prezesa URE w 2013 r. byo podejmowanie dziaa, ktre powinny umoliwi wydanie w kolejnych latach decyzji w sprawie transgranicznej

alokacji kosztw projektw wsplnego zainteresowania zwizanych z budow pocze midzy-systemowych. Nowe przepisy w tym zakresie wskazuj, e koszty rozwoju, budowy, eksploatacji

i utrzymania projektw bdcych przedmiotem wsplnego zainteresowania powinny by na og

ponoszone w peni przez uytkownikw infrastruktury. Projekty te powinny kwalifikowa si do transgranicznej alokacji kosztw, gdy ocena popytu na rynku lub ocena spodziewanego wpywu

na opaty taryfowe wskazuje, e nie mona oczekiwa, e koszty zostan pokryte z opat tary-fowych uiszczanych przez uytkownikw infrastruktury. Brak w skali Europy dowiadcze

w zakresie oceny zaistnienia przesanek do zastosowania transgranicznej alokacji kosztw

w znaczcy sposb wpywa na tempo prac, stawiajc jednoczenie przed wszystkimi uczestni-kami procesu wyzwania trudne do pokonania w krtkim czasie.

Poza tym, na dziaalno regulatora stale duy wpyw maj wydarzenia zachodzce na szczeblu europejskim. W 2013 r. w UE kontynuowane byy prace na rzecz wsplnego europej-

skiego rynku energii. W zwizku z 2014 rokiem, ktry zgodnie z konkluzjami Rady Europejskiej z 4 lutego 2011 r. ma by rokiem powstania wsplnego unijnego rynku energii, prace ukierun-

kowane na realizacj tego celu nabray tempa. Komisja Europejska, ACER, regulatorzy, operato-

rzy systemw przesyowych oraz inni uczestnicy rynku kontynuowali prace nad opracowaniem kodeksw sieci, ktre zharmonizuj zasady funkcjonowania rynkw i sieci. W efekcie tych prac,

jesieni 2013 r. Komisja Europejska przyja pierwszy kodeks sieciowy ws. mechanizmw aloka-cji zdolnoci przesyowych (CAM NC). Kodeks w formie rozporzdzenia1) wszed w ycie 4 listo-

pada 2013 r.

W ubiegym roku trway take dalsze prace na rzecz rozwoju unijnej infrastruktury energe-tycznej. 15 maja 2013 r. weszo w ycie rozporzdzenie 347/2013. Wczeniej w 2013 r., Komi-

sja Europejska, pastwa czonkowskie, regulatorzy i OSP rozpoczli prace nad wyonieniem list projektw wsplnego zainteresowania (PCI). W pierwszym etapie prace trway w ramach regio-

nalnych grup roboczych o charakterze ad-hoc, ktrych zadaniem byo wyonienie list projektw PCI dla kadego z priorytetowych obszarw. Na podstawie przyjtych list regionalnych powstaa

pierwsza oglnoeuropejska lista projektw wsplnego zainteresowania. Komisja Europejska

przedstawia list projektw PCI w padzierniku 2013 r.2) Na licie znalazo si 140 projektw

1) Rozporzdzenie Komisji (UE) nr 984/2013 z 14 padziernika 2013 r. ustanawiajce kodeks sieci dotyczcy mecha-

nizmw alokacji zdolnoci w systemach przesyowych gazu i uzupeniajce rozporzdzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 715/2009 (Dz. U. L 273 z 15 padziernika 2013 r.).

2) Rozporzdzenie delegowane Komisji (UE) nr 1391/2013 z 14 padziernika 2013 r. zmieniajce rozporzdzenie Par-lamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 347/2013 w sprawie wytycznych dotyczcych transeuropejskiej infrastruktury energetycznej w odniesieniu do unijnej listy projektw bdcych przedmiotem wsplnego zainteresowania (Dz. U. L 349 z 21 grudnia 2013 r.).


elektroenergetycznych, okoo 100 projektw z dziedziny infrastruktury gazowej oraz projekty infrastrukturalne z dziedziny ropy naftowej i inteligentnych sieci. Projekty infrastrukturalne za-

kwalifikowane jako projekty PCI bd mogy stara si o wsparcie unijne w ramach nowego

unijnego instrumentu czc Europ3). Znajc znaczenie i spodziewane skutki procesw zachodzcych na szczeblu unijnym, polski

regulator, w ramach rodkw jakimi dysponuje, od kilku lat aktywnie bierze udzia w unijnych dziaaniach. Kontynuuje swoje zaangaowanie w grupach i zespoach roboczych ACER, inicjaty-

wach regionalnych (w tym od stycznia 2013 r. w roli wspprzewodniczcego regionu Europy

Poudniowej/Poudniowo-Wschodniej SSE), rozwija dwustronn wspprac oraz bierze udzia w innych inicjatywach majcych na celu integracj rynkw energii. Wszystkie te dziaania zosta-

y szczegowo omwione w dalszych czciach Sprawozdania.

Przedkadany Ministrowi Gospodarki dokument jest szesnastym Sprawozdaniem przygotowa-

nym przez Prezesa URE. Sprawozdanie zostao podzielone na pi czci. Dziaania regulacyjne

w poszczeglnych podsektorach energetyki: elektroenergetyce, gazownictwie, ciepownictwie i podsektorze paliw ciekych przedstawiono w czci II. W nastpnej czci przedmiotem Spra-

wozdania s kwestie promowania konkurencji oraz wzmocnienia pozycji odbiorcy paliw i energii (cz. III). W czci IV opisano organizacj i funkcjonowanie urzdu, a w ostatniej (cz. V) wyniki

kontroli, jakim podlegaa dziaalno Prezesa URE w 2013 r.

3) Rozporzdzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1316/2013 z 11 grudnia 2013 r. ustanawiajce instru-

ment czc Europ, zmieniajce rozporzdzenie (UE) nr 913/2010 oraz uchylajce rozporzdzenia (WE) nr 680/2007 i (WE) nr 67/2010 (Dz. U. L 348 z 20 grudnia 2013 r.).


8

I. Prezes URE jest centralnym organem administracji rzdowej, powoanym przez ustaw Prawo energetyczne, w celu realizacji zada z zakresu regulacji gospodarki paliwami i energi

oraz promowania konkurencji. Ustawa na przestrzeni kilkunastu lat obowizywania bya wielo-krotnie nowelizowana (ponad 50 razy), trzykrotnie te ogoszono jej tekst jednolity (ostatnio

w 2012 r.4)). W wyniku licznych zmian tej ustawy, jak rwnie wskutek przyznania Prezesowi URE nowych

praw i obowizkw na podstawie innych ustaw (o czym niej), modyfikacji uleg charakter

i zakres kompetencji tego organu. O ile w pocztkowym okresie funkcjonowania zadania Preze-sa URE cile zwizane byy z regulacj rynku energii i gazu (poprzez stosowanie takich instru-

mentw jak koncesje, taryfy i kary) o tyle obecnie na skutek m.in. postpujcego rozwoju

konkurencji na tych rynkach charakter zada organu regulacyjnego ewoluuje w kierunku sze-

roko pojtego monitoringu funkcjonowania regulowanych sektorw, wsparcia istotnych aspek-

tw ich rozwoju (m.in. promocja odnawialnych rde energii, ochrona odbiorcw, promowanie konkurencji), kontroli i sprawozdawczoci wynikajcej m.in. z obowizku realizacji wsppracy

midzynarodowej. Podkreli przy tym naley, e poszerzajce si z roku na rok kompetencje Prezesa URE s cile zwizane z polityk, jak pastwo prowadzi w zakresie szeroko pojtej

energetyki, jak rwnie z wymaganiami zewntrznymi (polityk Unii Europejskiej, a co za tym

idzie obowizkiem dostosowania prawa polskiego do prawa Unii).

Niezmiennie jednak, kolejne nowelizacje ustawy Prawo energetyczne czyni jej przepisy

coraz bardziej zoonymi. Powoduje to liczne rozbienoci interpretacyjne, a w konsekwencji

konieczno podejmowania decyzji o zoonym charakterze nie tylko faktycznym, ale przede wszystkim prawnym.

Najistotniejszym ze wzgldu na zakres kompetencji Prezesa URE wydarzeniem 2013 r.

byo zakoczenie prac legislacyjnych nad nowelizacj ustawy Prawo energetyczne, skutkujcej istotnymi zmianami regulacji w zakresie prawa energetycznego5). Nadmieni przy tym naley, e

ustawa Prawo energetyczne w poprzednim brzmieniu, jak rwnie w obecnym ksztacie, tj. po uwzgldnieniu zmian dokonanych nowelizacj w 2013 r., obejmuje kompleksowo trzy podsta-

wowe sektory (gazowy, ciepowniczy i elektroenergetyczny), w tym rwnie regulacje zwizane

z systemami wsparcia z zakresu energetyki odnawialnej i kogeneracji oraz regulacje dotyczce czwartego z sektorw energetycznych, tj. rynku paliw ciekych. Pierwotnie projektowane zmiany

przewidyway wyczenie do odrbnych ustaw przepisw dotyczcych rynku gazu oraz odna-wialnych rde energii. Podjcie prac zwizanych z przygotowaniem projektw trzech nowych

ustaw zapocztkowane zostao koniecznoci implementowania dyrektywy 2009/72/WE6) i dy-rektywy 2009/73/WE7). Dodatkowo zbiego si to w czasie z implementowaniem dyrektywy

4) Dz. U. z 2012 r. poz. 1059. 5) Ustawa nowelizujca. 6) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/72/WE z 13 lipca 2009 r. dotyczca wsplnych zasad rynku we-

wntrznego energii elektrycznej i uchylajca dyrektyw 2003/54/WE (Dz. U. UE L z 2009 r. Nr 211, poz. 55). 7) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/73/WE z 13 lipca 2009 r. dotyczca wsplnych zasad rynku we-

wntrznego gazu ziemnego i uchylajca dyrektyw 2003/55/WE (Dz. U. UE L z 2009 r. Nr 211, poz. 94).

CCCzzz III...

PPPRRREEEZZZEEESSS UUURRREEE

IIINNNSSSTTTYYYTTTUUUCCCJJJAAA RRREEEGGGUUULLLAAACCCYYYJJJNNNAAA


2009/28/WE8) oraz z coraz czciej pojawiajcymi si postulatami uczestnikw poszczeglnych rynkw energetycznych wskazujcymi na potrzeb odrbnego uregulowania w osobnych aktach

prawnych kadego z rynkw. Szeroko rozumiane ciepownictwo pozosta miao wraz z elektroe-

nergetyk w ustawie Prawo energetyczne. Planowane zmiany nie zostay jednak zrealizowane,

bowiem wobec zagroenia karami dla Rzeczypospolitej Polskiej w zwizku z niewdroeniem wskazanych wyej dyrektyw, w padzierniku 2012 r. oficjalnie rozpoczto procedowanie nad

poselskim projektem ustawy o zmianie ustawy Prawo energetyczne, w ramach wyznaczonych koniecznoci dostosowania polskiego prawa w minimalnym, niezbdnym zakresie do zapisw

trzech dyrektyw. Proces ten zosta ukoczony uchwaleniem ustawy nowelizujcej, ktra wesza

w ycie 11 wrzenia 2013 r., przy czym obowizywanie niektrych regulacji wyznaczono po tej dacie, tj. od 1 stycznia 2014 r. oraz 27 sierpnia 2014 r. Jednoczenie, niezalenie od obszernej

nowelizacji ustawy Prawo energetyczne, w roku sprawozdawczym kontynuowano (trwajce w dalszym cigu) prace legislacyjne zmierzajce do uregulowania w odrbnej ustawie proble-

matyki odnawialnych rde energii (OZE) i wsparcia dla kogeneracji. Podkreli przy tym nale-

y, e szereg istotnych kwestii zwizanych z funkcjonowaniem OZE znalazo odzwierciedlenie w ostatniej nowelizacji Prawa energetycznego.

II. Wrd szeregu istotnych zmian dokonanych ustaw nowelizujc, w pierwszej kolejno-ci podkreli naley odmienne usytuowanie pozycji regulatora wrd innych organw admini-

stracji rzdowej. Powysze jest konsekwencj wdroenia regulacji III pakietu energetycznego (w zakresie, w jakim zadania i kompetencje organu regulacyjnego okrela dyrektywa Parlamentu

Europejskiego i Rady 2009/72/WE dotyczca wsplnych zasad rynku wewntrznego energii elek-trycznej oraz dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/73/WE dotyczca wsplnych za-

sad rynku wewntrznego gazu ziemnego). I tak, ustaw nowelizujc wprowadzono do ustawy

Prawo energetyczne przepisy majce na celu wzmocnienie pozycji regulatora, w szczeglnoci

zagwarantowania organowi regulacyjnemu niezalenoci prawnej i funkcjonalnej. Nadane ustaw nowelizujc nowe brzmienie art. 21 ustawy Prawo energetyczne przewiduje wyonienie Prezesa

URE w drodze otwartego i konkurencyjnego naboru, ktry przeprowadzany jest przez Szefa Kan-celarii Prezesa Rady Ministrw z upowanienia Prezesa Rady Ministrw. Prezesa URE powouje

Prezes Rady Ministrw spord kandydatw (nie wicej ni trzech) wyonionych w trakcie naboru.

Wprowadzono rwnie kadencyjno organu regulacyjnego, bowiem zgodnie z brzmieniem no-wych przepisw, Prezes URE jest powoywany na picioletni kadencj z moliwoci tylko jed-

nokrotnego jej odnowienia. Jednoczenie zagwarantowano cigo wykonywania zada orga-nu, poprzez wprowadzenie regulacji zobowizujcej Prezesa URE po upywie kadencji do pe-

nienia funkcji do czasu powoania nastpcy w celu wzmocnienia kadencyjnoci. Okrelono take

enumeratywnie przypadki, w ktrych Prezes URE moe zosta odwoany przed upywem kaden-cji. Ustawa powierza rwnie, tymczasowo, wykonywanie obowizkw Prezesa URE Wicepre-

zesowi URE, przy czym przepis ten znajduje zastosowanie w cile okrelonych przypadkach (mierci Prezesa URE, odwoania przed upywem kadencji, stwierdzenia niewanoci powoania

lub innych przyczyn nieobjcia urzdu po powoaniu). Wprowadzono jednoczenie ograniczenie

polegajce na braku kompetencji Wiceprezesa dziaajcego w zastpstwie Prezesa URE do za-stosowania art. 49 ust. 1 ustawy Prawo energetyczne, tj. do zwolnienia przedsibiorstwa

energetycznego z obowizku przedkadania taryf do zatwierdzenia, w przypadku stwierdzenia, e dziaa ono w warunkach konkurencji, jak rwnie cofnicia udzielonego zwolnienia. Podobne

regulacje w zakresie prowadzenia naboru zostay wprowadzone w odniesieniu do obsadzania stanowiska Wiceprezesa URE. Nadmieni rwnie wypada, e zgodnie z przepisami przejcio-

wymi (art. 18 ustawy nowelizujcej) zarwno Prezes URE, jak rwnie Wiceprezes URE powoa-

ni na podstawie poprzednio obowizujcych przepisw, obowizani s do penienia swoich funkcji do czasu wyonienia na nowych zasadach osb, ktrym zostan powierzone te funk-

cje. Jednoczenie przepisy intertemporalne nakadaj na Prezesa Rady Ministrw obowizek ogoszenia konkursu wedug nowych standardw na stanowisko Prezesa URE zakrelajc sze-

ciomiesiczny termin liczony od dnia wejcia w ycie ustawy nowelizujcej.

8) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania

energii ze rde odnawialnych zmieniajca i w nastpstwie uchylajca dyrektyw 2001/77/WE oraz 2003/30/WE (Dz. U. UE L 140 z 5 czerwca 2009 r.).


Jak wynika z powyszego, ustawa Prawo energetyczne nadal pozostaje podstawowym aktem prawnym okrelajcym prawa i obowizki Prezesa URE. Ustawa ta oparta jest na zasa-

dzie jednorodnoci rynkw paliw i energii, regulujc tym samym funkcjonowanie rynku gazu

ziemnego i energii elektrycznej, a take m.in. kwestie zwizane z funkcjonowaniem odnawial-nych rde energii i kogeneracji, w tym systemy wsparcia tych rde oraz zasady, na jakich

dziaaj lokalne rynki ciepa i rynki paliw ciekych. Zwikszajce si z roku na rok obowizki przedsibiorstw energetycznych determinuj

wzrost kompetencji regulatora, okrelonych w szczeglnoci w art. 23 ust. 2 ustawy Prawo energetyczne, ktre po obszernej nowelizacji tej ustawy w 2013 r. obejmuj:

1) udzielanie i cofanie koncesji, 2) zatwierdzanie i kontrolowanie stosowania taryf paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepa

pod wzgldem zgodnoci z zasadami okrelonymi w ustawie i przepisach wykonawczych,

w tym analizowanie i weryfikowanie kosztw przyjmowanych przez przedsibiorstwa ener-getyczne jako uzasadnione do kalkulacji cen i stawek opat w taryfach,

3) ustalanie: a) wspczynnikw korekcyjnych okrelajcych projektowan popraw efektywnoci funk-

cjonowania przedsibiorstwa energetycznego oraz zmian warunkw wykonywania przez to przedsibiorstwo danego rodzaju dziaalnoci gospodarczej;

b) okresu obowizywania taryf i wspczynnikw korekcyjnych;

c) wysokoci uzasadnionego zwrotu z kapitau, dla przedsibiorstw energetycznych przed-kadajcych taryfy do zatwierdzenia;

d) maksymalnego udziau opat staych w cznych opatach za wiadczenie usug przesy-ania lub dystrybucji dla poszczeglnych grup odbiorcw w taryfach dla paliw gazowych

i energii, w przypadkach gdy wymaga tego ochrona interesw odbiorcw;

e) jednostkowych opat zastpczych; f) wskanika referencyjnego,

4) opracowywanie wytycznych i zalece zapewniajcych jednolit form planw rozwoju spo-rzdzanych przez przedsibiorstwa zajmujce si przesyaniem lub dystrybucj paliw gazo-

wych lub energii, 5) kontrolowanie prawidowoci realizacji obowizkw majcych na celu wsparcie dziaalnoci

gospodarczej w zakresie wytwarzania energii w rdach odnawialnych i w wysokosprawnej

kogeneracji oraz biogazu rolniczego, 6) kontrolowanie wykonywania przez przedsibiorstwa energetyczne zajmujce si wytwarza-

niem energii elektrycznej obowizku publicznej sprzeday tej energii na zasadach okrelo-nych w art. 49a ust. 1 i 2,

7) kontrolowanie wykonywania przez przedsibiorstwa energetyczne zajmujce si obrotem

paliwami gazowymi obowizku sprzeday gazu ziemnego wysokometanowego na zasadach okrelonych w art. 49b ust. 1,

8) uzgadnianie projektw planw rozwoju przedsibiorstw energetycznych, 9) wyznaczanie operatorw systemu przesyowego, systemu dystrybucyjnego, systemu magazyno-

wania, systemu skraplania gazu ziemnego lub systemu poczonego oraz publikowanie w Biule-

tynie URE i zamieszczanie na swojej stronie internetowej w Biuletynie Informacji Publicznej informacji o danych adresowych, obszarze dziaania i okresie, na ktry zostali wyznaczeni operatorami systemu,

10) przyznawanie certyfikatw niezalenoci, 11) kontrolowanie wypeniania przez waciciela sieci przesyowej oraz operatora systemu przesyo-

wego gazowego obowizkw okrelonych w ustawie oraz umowie powierzajcej penienie obo-wizkw operatora, w tym monitorowanie powiza pomidzy wacicielem sieci przesyowej

a operatorem systemu przesyowego gazowego oraz przepywu informacji midzy nimi,

12) informowanie Komisji Europejskiej o wyznaczeniu operatorw systemw przesyowych, 13) udzielanie i cofanie zwolnienia z obowizku wiadczenia usug przesyania lub dystrybucji paliw

gazowych i energii, magazynowania paliw gazowych, usug transportu gazu ziemnego oraz usug polegajcych na skraplaniu gazu ziemnego lub regazyfikacji skroplonego gazu ziemnego,

14) zatwierdzanie instrukcji ruchu i eksploatacji sieci przesyowych i dystrybucyjnych,

15) organizowanie i przeprowadzanie przetargw dotyczcych: a) wyaniania sprzedawcw z urzdu;

b) budowy nowych mocy wytwrczych energii elektrycznej i realizacji przedsiwzi zmniejsza-jcych zapotrzebowanie na energi elektryczn,


16) kontrolowanie standardw jakociowych obsugi odbiorcw oraz kontrolowanie na wniosek odbiorcy dotrzymania parametrw jakociowych paliw gazowych i energii elektrycznej,

17) kontrolowanie realizacji przez operatora systemu przesyowego elektroenergetycznego lub

operatora systemu poczonego elektroenergetycznego oraz innych uczestnikw rynku energii elektrycznej obowizkw wynikajcych z przepisw rozporzdzenia 714/2009, a take wyko-

nywanie innych obowizkw organu regulacyjnego wynikajcych z tego rozporzdzenia, 18) kontrolowanie realizacji przez operatora systemu przesyowego gazowego lub operatora

systemu poczonego gazowego oraz innych uczestnikw rynku paliw gazowych obowiz-

kw wynikajcych z przepisw rozporzdzenia 715/2009, a take wykonywanie innych obo-wizkw organu regulacyjnego wynikajcych z tego rozporzdzenia oraz zatwierdzanie od-

powiednich punktw w systemie przesyowym, objtych obowizkiem, o ktrym mowa w art. 18 tego rozporzdzenia,

19) zatwierdzanie metod alokacji zdolnoci przesyowych i zarzdzania ograniczeniami, opraco-wanych zgodnie z przepisami rozporzdzenia 714/2009 lub rozporzdzenia 715/20099),

20) rozstrzyganie sporw w zakresie odmowy zawarcia umowy o przyczenie do sieci, umowy

sprzeday, umowy o wiadczenie usug przesyania lub dystrybucji paliw lub energii, umowy o wiadczenie usug transportu gazu ziemnego, umowy o wiadczenie usugi magazynowa-

nia paliw gazowych, umowy o udostpnienie czci instalacji do magazynowania paliwa ga-zowego, umowy o wiadczenie usugi skraplania gazu ziemnego oraz umowy kompleksowej,

a take w przypadku nieuzasadnionego wstrzymania dostarczania paliw gazowych lub energii,

21) nakadanie kar pieninych na zasadach okrelonych w ustawie, 22) wspdziaanie z waciwymi organami w przeciwdziaaniu praktykom przedsibiorstw ener-

getycznych ograniczajcym konkurencj, 23) wspdziaanie z Komisj Nadzoru Finansowego,

24) wsppraca z organami regulacyjnymi pastw czonkowskich UE lub pastw czonkowskich

Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) stron umowy o Europejskim Obsza-

rze Gospodarczym oraz z Agencj, w szczeglnoci w zakresie sporzdzania i stosowania kodeksw sieci oraz zatwierdzania metod zarzdzania ograniczeniami opracowanymi zgod-

nie z przepisami rozporzdzenia 714/2009 oraz rozporzdzenia 715/2009, a take w zakre-sie integracji krajowych sektorw energetycznych na poziomie regionalnym,

25) zawieranie umw z organami regulacyjnymi pastw czonkowskich UE lub pastw czon-

kowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) stron umowy o Europej-

skim Obszarze Gospodarczym w celu zacieniania wsppracy w zakresie regulacji, 26) zwracanie si do Agencji w sprawie zgodnoci decyzji wydanych przez inne organy regula-

cyjne, z wytycznymi, o ktrych mowa w rozporzdzeniu 714/2009 lub w rozporzdzeniu 715/2009 oraz informowanie Komisji Europejskiej o niezgodnoci tych decyzji,

27) ustalanie metod kontroli i podejmowanie dziaa dla poprawy efektywnoci przedsibiorstw

energetycznych, 28) okrelanie i publikowanie wskanikw i cen wskanikowych istotnych dla procesu ksztato-

wania taryf, 29) publikowanie informacji sucych zwikszeniu efektywnoci uytkowania paliw i energii,

30) zbieranie i przetwarzanie informacji dotyczcych przedsibiorstw energetycznych, w tym obliczanie i ogaszanie w terminie do 31 marca kadego roku:

a) rednich cen sprzeday energii elektrycznej wytworzonej w wysokosprawnej kogeneracji

obliczonych oddzielnie dla energii elektrycznej wytworzonej w jednostkach kogeneracji opalanych gazem ziemnym lub o cznej mocy poniej 1 MW, opalanych metanem lub

gazem uzyskiwanym z przetwarzania biomasy i innych; b) redniej ceny sprzeday energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym oraz sposb jej

obliczenia;

c) rednich cen sprzeday ciepa, wytworzonego w nalecych do przedsibiorstw posiada-jcych koncesje jednostkach wytwrczych niebdcych jednostkami kogeneracji:

opalanych paliwami wglowymi; opalanych paliwami gazowymi;

opalanych olejem opaowym; stanowicych odnawialne rda energii;

9) Kwestie warunkw dostpu do sieci przesyowych gazu ziemnego, w tym metod alokacji zdolnoci przesyowych

i zarzdzania ograniczeniami reguluje rozporzdzenie 715/2009.

http://n36.lex.pl/WKPLOnline/index.rpc#hiperlinkText.rpc?hiperlink=type=tresc:nro=Europejski.784478&full=1#hiperlinkText.rpc?hiperlink=type=tresc:nro=Europejski.784478&full=1http://lex.online.wolterskluwer.pl/WKPLOnline/index.rpc#hiperlinkText.rpc?hiperlink=type=tresc:nro=Europejski.784478&full=1#hiperlinkText.rpc?hiperlink=type=tresc:nro=Europejski.784478&full=1http://lex.online.wolterskluwer.pl/WKPLOnline/index.rpc#hiperlinkText.rpc?hiperlink=type=tresc:nro=Europejski.784480&full=1#hiperlinkText.rpc?hiperlink=type=tresc:nro=Europejski.784480&full=1http://lex.online.wolterskluwer.pl/WKPLOnline/index.rpc#hiperlinkText.rpc?hiperlink=type=tresc:nro=Europejski.784478&full=1#hiperlinkText.rpc?hiperlink=type=tresc:nro=Europejski.784478&full=1http://lex.online.wolterskluwer.pl/WKPLOnline/index.rpc#hiperlinkText.rpc?hiperlink=type=tresc:nro=Europejski.784480&full=1#hiperlinkText.rpc?hiperlink=type=tresc:nro=Europejski.784480&full=1http://lex.online.wolterskluwer.pl/WKPLOnline/index.rpc#hiperlinkText.rpc?hiperlink=type=tresc:nro=Europejski.784478&full=1#hiperlinkText.rpc?hiperlink=type=tresc:nro=Europejski.784478&full=1http://lex.online.wolterskluwer.pl/WKPLOnline/index.rpc#hiperlinkText.rpc?hiperlink=type=tresc:nro=Europejski.784480&full=1#hiperlinkText.rpc?hiperlink=type=tresc:nro=Europejski.784480&full=1


d) redniej ceny energii elektrycznej dla odbiorcy energii elektrycznej w gospodarstwie domowym uwzgldniajcej opat za wiadczenie usugi dystrybucji energii elektrycz-

nej, obliczanej na podstawie cen zawartych w umowach kompleksowych;

w poprzednim roku kalendarzowym,

31) gromadzenie informacji dotyczcych istniejcej, bdcej w budowie lub planowanej infrastruktu-ry energetycznej w sektorach gazu ziemnego i energii elektrycznej (w tym energii elektrycznej

ze rde odnawialnych z wyczeniem infrastruktury dotyczcej wytwarzania energii elektrycz-nej z biogazu rolniczego) oraz biopaliw ciekych w rozumieniu ustawy o biokomponentach i bio-

paliwach ciekych znajdujcych si w obszarze zainteresowania UE i przekazywanie ich do

Ministra Gospodarki, w terminie i zakresie okrelonym w rozporzdzeniu Rady (UE, EURATOM)

nr 617/2010, 32) gromadzenie i przekazywanie do Komisji Europejskiej informacji o iloci energii elektrycznej

importowanej z pastw niebdcych czonkami UE, 33) gromadzenie informacji o projektach inwestycyjnych bdcych w obszarze zainteresowania

UE i przekazywanie ich do Komisji Europejskiej, w terminie do 15 kwietnia kadego roku,

oraz gromadzenie i przekazywanie do Komisji Europejskiej informacji o iloci energii elek-trycznej importowanej z pastw niebdcych czonkami UE,

34) monitorowanie funkcjonowania systemu gazowego i elektroenergetycznego w zakresie: a) zasad zarzdzania i rozdziau przepustowoci pocze midzysystemowych, z ktrymi

istniej wzajemne poczenia, we wsppracy z waciwymi organami pastw czonkow-

skich UE lub pastw czonkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu

(EFTA) stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym;

b) mechanizmw bilansowania systemu gazowego lub systemu elektroenergetycznego

i zarzdzania ograniczeniami w krajowym systemie gazowym i elektroenergetycznym; c) warunkw przyczania podmiotw do sieci i ich realizacji oraz dokonywania napraw tej

sieci;

d) wypeniania obowizku publikowania przez operatorw systemw przesyowych i dys-trybucyjnych informacji dotyczcych pocze midzysystemowych, korzystania z sieci

i rozdziau zdolnoci przesyowych stronom umowy o wiadczenie usug przesyania lub dystrybucji paliw gazowych lub energii, z uwzgldnieniem koniecznoci traktowania tych

informacji jako poufnych ze wzgldw handlowych;

e) warunkw wiadczenia usug magazynowania paliw gazowych, usug skraplania gazu ziemnego oraz innych usug wiadczonych przez przedsibiorstwa energetyczne;

f) bezpieczestwa dostarczania paliw gazowych i energii elektrycznej; g) wypeniania przez operatorw systemw przesyowych i dystrybucyjnych ich zada;

h) wypeniania przez przedsibiorstwo energetyczne obowizkw z zakresu ksigowoci wymienionych w art. 4410),

35) wydawanie wiadectw pochodzenia energii elektrycznej z odnawialnych rde energii i wia-

dectw pochodzenia z kogeneracji oraz ich umarzanie, 36) kontrolowanie zapewnienia rwnego i otwartego dostpu do sieci transportowej dwutlenku

wgla i podziemnych skadowisk dwutlenku wgla oraz rozstrzyganie sporw w zakresie odmowy zawarcia umowy o wiadczenie usug przesyania dwutlenku wgla11),

37) wykonywanie innych zada okrelonych w ustawie lub ustawach odrbnych.

III. Omwiona wyej nowelizacja ustawy Prawo energetyczne, nie bya jedyn gruntow-n zmian dokonan w 2013 r. wywierajc bezporedni wpyw na rol i uprawnienia organu

regulacyjnego. Kolejne zadania dla Prezesa URE w zupenie nowym obszarze wprowadzia ustawa z 27 wrzenia 2013 r. o zmianie ustawy Prawo geologiczne i grnicze oraz niektrych

innych ustaw (por. wyej pkt 36). Ustawa ta wprowadzia przepisy regulujce warunki wykony-wania i kontrolowania dziaalnoci polegajcej na przesyaniu dwutlenku wgla w celu jego pod-

ziemnego skadowania w celu przeprowadzenia projektu demonstracyjnego wychwytu i skado-

10) Brzmienie przepisu art. 44 ustawy Prawo energetyczne zostao zmienione ustaw nowelizujc, z dniem

1 stycznia 2014 r. 11) Przepis art. 23 ust. 7 ustawy Prawo energetyczne dodany ustaw z 27 wrzenia 2013 r. o zmianie ustawy

Prawo geologiczne i grnicze oraz niektrych innych ustaw (Dz. U. z 2013 r. poz. 1238), ktra wesza w ycie 24 listo-pada 2014 r.

http://lexonline-01.lex.pl/WKPLOnline/content.rpc?reqId=13292099987319483&nro=17277387&wersja=-1&class=CONTENT&loc=4&dataOceny=2012-02-14&baseHref=http%3A%2F%2Flexonline-01.lex.pl%2FWKPLOnline%2Findex.rpc&scrollPos=28045&hId=1&print=1#hiperlinkText.rpc?hiperlink=type=tresc:nro=Europejski.853895&full=1#hiperlinkText.rpc?hiperlink=type=tresc:nro=Europejski.853895&full=1http://n36.lex.pl/WKPLOnline/index.rpc#hiperlinkText.rpc?hiperlink=type=tresc:nro=Europejski.327084&full=1#hiperlinkText.rpc?hiperlink=type=tresc:nro=Europejski.327084&full=1


wania dwutlenku wgla w rozumieniu art. 1 ust. 3 ustawy Prawo geologiczne i grnicze12),

ktre zobowizuj Prezesa URE w szczeglnoci do:

wyznaczania, w drodze decyzji, operatora sieci transportowej dwutlenku wgla, rozstrzygania w sprawach spornych dotyczcych odmowy zawarcia umowy o wiadczenie

usug przesyania dwutlenku wgla, kontrolowania zapewnienia rwnego i otwartego dostpu do sieci transportowej dwutlenku

wgla i podziemnych skadowisk dwutlenku wgla, wymierzania kar pieninych w przypadkach okrelonych w art. 56 ust. 1 ustawy Prawo

energetyczne.

IV. W wikszoci przypadkw naruszenie obowizkw sformuowanych w ustawie Prawo energetyczne zagroone jest sankcjami administracyjnymi stosowanymi przez Prezesa URE na

podstawie art. 56 ust. 2 tej ustawy. Wskutek naoenia nowych ustawowych obowizkw na podmioty podlegajce jurysdykcji Prezesa URE, rozszerzeniu uleg rwnie zakres przedmiotowy

art. 56 ust. 1, zwikszajc tym samym katalog przewinie zagroonych kar pienin. I tak, nowelizacja ustawy Prawo energetyczne dokonana ustaw z 26 lipca 2013 r. przewiduje mo-

liwo wymierzenia kary pieninej w przypadku:

1) uchybienia obowizkom dotyczcym uzyskania i przedstawienia do umorzenia wiadectw pochodzenia z kogeneracji przez odbiorcw przemysowych,

2) ustalenia instrukcji ruchu i eksploatacji sieci dystrybucyjnej niespeniajcej wymaga okre-lonych w ustawie,

3) wiadczenia usug przesyania, dystrybucji, magazynowania paliw gazowych, skraplania gazu ziemnego lub regazyfikacji skroplonego gazu ziemnego przez podmiot nieuprawniony,

4) niewystpienia do Prezesa URE z wnioskiem o przyznanie certyfikatu niezalenoci,

5) nieprzestrzegania przez waciciela sieci przesyowej gazowej obowizkw, o ktrych mowa w art. 9h ust. 12,

6) nieprzestrzegania przez przedsibiorstwo energetyczne zajmujce si obrotem paliwami gazowymi obowizku sprzeday gazu ziemnego wysokometanowego na zasadach okrelo-

nych w art. 49b ust. 1,

7) nieprzestrzegania przez przedsibiorstwo energetyczne zajmujce si obrotem gazem ziem-nym z zagranic obowizku informowania Prezesa URE o realizacji umw dotyczcych zaku-

pu gazu ziemnego z zagranicy, 8) nieprzekazania przez odbiorc przemysowego w terminie informacji, o ktrych mowa w art. 9a

ust. 1a5 pkt 1.

Z kolei, ustaw z 27 wrzenia 2013 r. o zmianie ustawy Prawo geologiczne i grnicze oraz

niektrych innych ustaw, wprowadzono do art. 56 ust. 1 ustawy Prawo energetyczne, sankcje z tytuu naruszenia obowizkw zwizanych z przesyaniem dwutlenku wgla w odniesieniu do

podmiotu, ktry: 1) utrudnia przeprowadzenie przedstawicielom operatora sieci transportowej dwutlenku wgla

kontroli urzdze i instalacji przyczonych do sieci oraz stanu technicznego sieci transpor-

towej dwutlenku wgla oraz dotrzymywania zawartych umw o wiadczenie usug przesya-nia dwutlenku wgla, a take prawidowoci rozlicze,

2) nie przestrzega warunkw i wymaga technicznych korzystania z sieci transportowej dwu-tlenku wgla,

z nieuzasadnionych powodw:

a) odmawia zawarcia umowy o wiadczenie usug przesyania dwutlenku wgla, o ktrej

mowa w art. 11m; b) odmawia dostpu do sieci transportowej dwutlenku wgla, o ktrym mowa w art. 11o

ust. 1 pkt 4; c) wstrzymuje lub ogranicza przesyanie dwutlenku wgla,

3) bdc operatorem sieci transportowej dwutlenku wgla, o ktrym mowa w art. 11n, nie

realizuje obowizkw operatora wynikajcych z ustawy, 4) nie wydaje w terminie okrelonym w ustawie warunkw przyczenia do sieci transportowej

dwutlenku wgla.

12) Ustawa z 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i grnicze (Dz. U. Nr 163, poz. 981 oraz z 2013 r. poz. 21 i 1238).

http://lex.online.wolterskluwer.pl/WKPLOnline/index.rpc#hiperlinkText.rpc?hiperlink=type=tresc:nro=Powszechny.947002:part=a1u3&full=1#hiperlinkText.rpc?hiperlink=type=tresc:nro=Powszechny.947002:part=a1u3&full=1


V. Niezalenie od opisanego wyej obszernego katalogu zada sformuowanych w ustawie Prawo energetyczne, w tym w szczeglnoci w przepisie kompetencyjnym art. 23 tej ustawy, organ regulacyjny realizuje rwnie kompetencje okrelone w przepisach odrbnych ustaw, co

wynika rwnie z art. 23 ust. 2 pkt 22 ustawy (por. wyej pkt 37). Podkreli przy tym naley, e znaczce zmiany regulacji prawnych dokonane na przestrzeni ostatnich lat w zakresie szero-

ko pojtej energetyki spowodoway, e szczegowe zadania Prezesa URE, przewidziane przez

ustawodawc do realizacji w roku sprawozdawczym, poza ustaw Prawo energetyczne, zawie-ray si w szeciu powoanych poniej ustawach. Majc na uwadze, e do realizacji poszczegl-

nych zada wynikajcych z tych ustaw odniesiono si szczegowo w dalszej czci Sprawozda-nia, w tym miejscu wypada poprzesta jedynie na wskazaniu tych aktw prawnych:

1) ustawa o biopaliwach,

2) ustawa o zapasach, 3) ustawa o rozwizaniu KDT,

4) ustawa o zamwieniach publicznych, 5) ustawa o statystyce,

6) ustawa o efektywnoci energetycznej.

VI. Nadmieni naley, e 2013 r. by kolejnym rokiem powiconym wzmoonym pracom legislacyjnym zmierzajcym do wprowadzenia istotnych zmian regulacji w zakresie energetyki odnawialnej. Projektowana zmiana przewiduje wyczenie do odrbnej ustawy przepisw doty-

czcych odnawialnych rde energii.

W listopadzie 2013 r. Minister Gospodarki zaprezentowa kolejn wersj projektu ustawy o odnawialnych rdach energii. Projekt ten wprowadza istotne zmiany w funkcjonujcym sys-

temie wsparcia wytwarzania energii z odnawialnych rde, a take nakada na Prezesa URE nowe obowizki regulacyjne. Urzd Regulacji Energetyki bra czynny udzia w kolejnych etapach

prac nad projektem tej ustawy.

Zgodnie z zapisami projektu, wsparcie dla wytwarzania energii z OZE bdzie miao dwojaki charakter. Moliwe bdzie korzystanie przez przedsibiorcw wytwarzajcych energi z OZE

z dotychczasowego systemu wiadectw pochodzenia (dla rde, ktre rozpoczy korzystanie z tego systemu przed wejciem w ycie ustawy), jak rwnie skorzystania z nowego systemu

aukcyjnego. Przy tym z nowego systemu bd pod okrelonymi w ustawie warunkami mogli korzysta wytwrcy, ktrzy rozpoczli dziaalno przed wejciem w ycie ustawy oraz wszyscy

wytwrcy energii elektrycznej z OZE, ktrzy zdecyduj si na korzystanie z systemu wsparcia po

wejciu w ycie ustawy (dla tych ostatnich bdzie to jedyny moliwy system wsparcia). Zamie-rzeniem systemu aukcyjnego jest zapewnienie wsparcia wytwarzania energii na staym pozio-

mie, okrelonym w aukcji uniezaleniajc system wsparcia od waha rynkowych cen wiadectw pochodzenia, jak rwnie wsparcie dla rde wytwarzajcych energi z OZE po najniszych

akceptowanych przez przystpujce do przetargu rda cenach. Minister Gospodarki okreli

ceny referencyjne dla poszczeglnych rodzajw rde stanowice ceny maksymalne za 1 MWh, po jakich moe zosta w danym roku kalendarzowym sprzedana przez wytwrcw w drodze

aukcji energia elektryczna z odnawialnych rde. Aukcje przeprowadzane bd przez Prezesa URE i organizowane maj by co najmniej raz

w roku. Maksymalna ilo i warto energii, ktra moe zosta wytworzona w nastpnym roku przez wytwrcw przystpujcych do aukcji zostanie okrelona w rozporzdzeniu Rady Mini-

strw. W przypadku gdy ilo lub warto energii okrelona w rozporzdzeniu nie zostanie wy-

czerpana, Prezes URE moe przeprowadzi w danym roku kolejne aukcje. Cena uzyskana z au-kcji ma by w kolejnych latach indeksowana wskanikiem inflacji.

Wan zmian jest wprowadzenie minimalnego progu udziau energii wytworzonej w instala-cjach o cznej mocy zainstalowanej do 1 MW. Zgodnie z projektem co najmniej 25% energii

sprzedanej w drodze aukcji musi pochodzi z takich rde. Ma to na celu promowanie generacji

rozproszonej, opartej na aktywnoci gospodarczej maych i rednich przedsibiorstw. Zwrotem rodkw tzw. salda ujemnego, tj. rnicy midzy redni cen giedow a cen

z aukcji, dla sprzedawcw zobowizanych i wytwrcw o mocy poniej 1 MW zajmowa ma si nowo powoany podmiot: Operator Rozlicze Energii Odnawialnej SA (OREO SA). Jego podsta-

wowym zadaniem bdzie gromadzenie rodkw i rozliczanie ujemnego salda midzy wartoci

sprzeday energii elektrycznej i wartoci zakupu energii elektrycznej wytworzonej na podsta-wie funkcjonowania systemu aukcyjnego i odebranej przez sprzedawc zobowizanego. W tym


celu wprowadzona do projektu zostaa opata OZE stanowica wynagrodzenie nalene operato-rowi systemu przesyowego, ktry je przekazuje na pokrycie wydatkw zwizanych z zakresem

dziaalnoci OREO SA, prowadzonej na podstawie projektu ustawy. Opat t, ustalan corocz-

nie przez Prezesa URE uiszcza bd odbiorcy kocowi (za porednictwem patnikw opaty OZE, ktrymi s operatorzy systemu dystrybucyjnego elektroenergetycznego) oraz odbiorcy

bezporednio przyczeni do sieci przesyowej. W projekcie wprowadza si rwnie instytucj sprzedawcy zobowizanego. Ma on przej

zadania przypisane w ustawie Prawo energetyczne sprzedawcy z urzdu. Wyznaczany on

bdzie przez Prezesa URE w drodze decyzji, spord sprzedawcw o najwikszym wolumenie sprzeday energii elektrycznej odbiorcom kocowym przyczonym do sieci dystrybucyjnej, na

obszarze dziaania tego sprzedawcy, przy czym zakres obowizku zakupu energii ma dotyczy jedynie rde o mocy nie wyszej ni 1 MW.

Do projektu ustawy wprowadzono rwnie mechanizmy zapobiegajce nadpoday wiadectw pochodzenia. Realizacja obowizku w drodze zapaty opaty zastpczej nie bdzie moliwa

w sytuacji, gdy rednia waona cena wiadectw pochodzenia bdzie nisza ni 75% opaty za-

stpczej przez okres co najmniej 3 miesicy poprzedzajcych dzie zoenia wniosku o umorze-nie wiadectw pochodzenia. Sama opata zastpcza w myl projektu zostaa by ustalona na

sztywnym poziomie wynoszcym 297,35 z. W projekcie wprowadzono take mechanizmy zapobiegajce uzyskaniu przez przedsibior-

cw nadmiernego wsparcia ze rodkw publicznych, w postaci obligatoryjnej redukcji wsparcia

w podniesieniu do kadego rodzaju pomocy uzyskanej na dan MWh energii.

Warto w tym miejscu zwrci uwag na fakt, e na przestrzeni szesnastu lat dziaalnoci

Prezesa URE, ustawa Prawo energetyczne bya wielokrotnie nowelizowana, co w efekcie spo-wodowao zwikszenie zada tego organu do liczby 165 (rys. 1 poniej). Znaczny (i dynamicz-

ny) przyrost obowizkw Prezesa URE nie przekada si jednak na adekwatne zwikszanie za-

rwno rodkw finansowych z budetu pastwa na dziaalno regulacyjn, jak i kadry meryto-rycznej, ktrymi regulator powinien dysponowa w celu prawidowej realizacji wszystkich nao-

onych na niego zada regulacyjnych. Rysunek 1 obrazuje ewolucj zada realizowanych przez Prezesa URE od pocztku dziaalno-

ci, na tle zasobu kadrowego Urzdu Regulacji Energetyki i budetu w tym samym czasie. Jak

wida, zasoby kadrowe przewidziane dla urzdu ulegay minimalnemu wzrostowi, przy jedno-

czesnym bardzo wyranym, rokrocznym zwikszaniu liczby zada Prezesa URE: od 2005 r.

liczba zada Prezesa URE wzrosa a o 511%, natomiast zatrudnienie jedynie niewiele

ponad 10%. Wachlarz kompetencji Prezesa URE bdzie nadal ulega zwikszeniu ze wzgldu na nowe

regulacje prawne (zarwno krajowe, jak i unijne), jak chociaby kolejne obowizki wynikajce

z projektowanej ustawy o odnawialnych rdach energii.


Rysunek 1. Wydatki URE w latach 19982013 z uwzgldnieniem zatrudnienia oraz liczby zada

rdo: URE.


1.1. Rynek energii elektrycznej oglna sytuacja

1.1.1. Rynek hurtowy

Okrelenie wielkoci produkcji i struktury wytwarzania

Analiza sytuacji na rynku hurtowym energii elektrycznej opiera si na informacjach groma-

dzonych i przetwarzanych w Urzdzie Regulacji Energetyki w zwizku z monitorowaniem rynku energii elektrycznej, danych pochodzcych ze statystyki publicznej (gromadzonych w bazach

danych ARE SA, GUS, danych z TGE SA, a take danych publikowanych przez operatora syste-mu przesyowego PSE SA).

Na rys. 2 przedstawiono informacje dotyczce zmiany krajowej produkcji i zuycia energii

elektrycznej w 2013 r. w odniesieniu do zmian PKB w latach poprzednich.

Rysunek 2. Zmiany krajowej produkcji i zuycia energii elektrycznej w 2013 r. w porwnaniu do zmian PKB w latach 20052013

rdo: URE na podstawie danych GUS i PSE SA.

1,7%

-2,5%

4,4%

-2,0%

2,9%

0,5%

-4,0%

1,7%

3,1%

-0,8%

-3,0%

3,6%

0,6%0,5%

3,5%

4,2%

1,9%

-0,6%

6,8%

5,1%4,5%

1,60%1,9%

3,6%

6,2%

1,6%

3,9%

-6,0%

-4,0%

-2,0%

0,0%

2,0%

4,0%

6,0%

8,0%

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Zmiana produkcji energii elektrycznej

Zmiana zuycia energii elektrycznej

Zmiana PKB

CCCzzz IIIIII...

RRREEEAAALLLIIIZZZAAACCCJJJAAA ZZZAAADDDAAA

ZZZ ZZZAAAKKKRRREEESSSUUU RRREEEGGGUUULLLAAACCCJJJIII GGGOOOSSSPPPOOODDDAAARRRKKKIII

PPPAAALLLIIIWWWAAAMMMIII III EEENNNEEERRRGGGIII


W 2013 r. krajowe zuycie energii elektrycznej brutto wynioso 157 980 GWh i byo wysze o 0,6% ni w 2012 r. Poziom krajowego zuycia energii elektrycznej zwizany jest z utrzymuj-

cym si na niskim poziomie tempem wzrostu PKB w 2013 r., ktre wedug wstpnych szacun-

kw GUS za 2013 r. wynioso 1,6%. W rezultacie wolumen krajowej produkcji energii elektrycz-nej brutto w 2013 r. uksztatowa si na poziomie 162 501 GWh i by wyszy od wolumenu za

poprzedni rok o okoo 1,7%. Nadwyka produkcji energii elektrycznej nad jej krajowym zuy-ciem to rezultat sprzyjajcej polskim podmiotom zajmujcym si wytwarzaniem energii elek-

trycznej koniunktury w handlu zagranicznym energi elektryczn. W cigu 2013 r. nadwyka

eksportu nad importem energii wyniosa 4 521 GWh.

Tabela 1. Struktura produkcji energii elektrycznej w latach 20112013 [GWh]*

2011 r. 2012 r. 2013 r.

Produkcja energii elektrycznej ogem 163 153 159 853 162 501

Elektrownie na wglu kamiennym 90 813 84 493 84 566

Elektrownie na wglu brunatnym 53 623 55 593 56 959

Elektrownie gazowe 4 355 4 485 3 149

Elektrownie przemysowe 9 000 8 991 9 171

Elektrownie zawodowe wodne 2 529 2 265 2 762

rda wiatrowe i inne odnawialne 2 833 4 026 5 895

Saldo wymiany zagranicznej -5 243 -2 840 -4 521

Krajowe zuycie energii 157 910 157 013 157 980 * Prezentowane wielkoci s wyznaczane na podstawie pomiarw zbieranych przez OSP w czasie biecego prowa-

dzenia ruchu KSE. Dlatego w niektrych przypadkach mog one rni si od ostatecznych danych przedstawianych przez przedsibiorstwa energetyczne dla celw statystycznych.

rdo: URE na podstawie danych PSE SA.

W 2013 r. moc zainstalowana w KSE zwikszya si o 360 MW (0,9%) w stosunku do 2012 r.

i wyniosa 38 406 MW. rednie roczne zapotrzebowanie na moc uksztatowao si na poziomie

21 884 MW, przy maksymalnym zapotrzebowaniu na poziomie 24 761 MW (co oznacza odpo-wiednio: wzrost o 0,3% i spadek o 4,2% w stosunku do 2012 r.). Relacja mocy dyspozycyjnej

do osigalnej w 2013 r. nieznacznie spada w stosunku do 2012 r. z 71,68% do 70,54%.

Rysunek 3. Porwnanie struktury produkcji energii elektrycznej w latach 20122013 [GWh]

rdo: URE na podstawie danych PSE SA. Uwaga! Wielkoci procentowe zaokrglone do penych wartoci.

Struktura produkcji energii elektrycznej w 2013 r. nie zmienia si znacznie w stosunku do 2012 r. Zdecydowana wikszo wytwarzania oparta jest na paliwach konwencjonalnych, tj.

wglu kamiennym oraz wglu brunatnym. Kontynuowany jest wzrost udziau rde wiatrowych

i odnawialnych.

84 493 (53%)

55 593 (35%)

4 485 (3%)

8 991 (6%)

2 265 (1%)

4 026 (3%)

2012

Elektrownie na wglu kamiennym Elektrownie na wglu brunatnym

Elektrownie gazowe Elektrownie przemysowe

Elektrownie zawodowe wodne rda wiatrowe i inne odnawialne

84 566 (52%) 56 959

(35%)

3 149 (2%)

9 171 (6%)

2 762 (2%)

5 895 (4%)

2013

Elektrownie na wglu kamiennym Elektrownie na wglu brunatnym

Elektrownie gazowe Elektrownie przemysowe

Elektrownie zawodowe wodne rda wiatrowe i inne odnawialne


Struktura podmiotowa hurtowego rynku energii

Aktualna struktura podmiotowa sektora energetycznego i stopie koncentracji dziaalnoci

energetycznej zostay uksztatowane przez proces konsolidacji poziomej, a nastpnie pionowej, przedsibiorstw energetycznych nalecych do Skarbu Pastwa, ktry jest wynikiem realizacji

Programu dla elektroenergetyki (przyjtego przez Rad Ministrw w 2006 r.). Proces konsoli-dacji w praktyce trwa nadal, a jego wynik niewtpliwie bdzie mia istotny wpyw na stopie

rozwoju konkurencji na rynku hurtowym.

Liczba i struktura podmiotw sektora elektroenergetycznego od czasu konsolidacji nie ulega wikszym zmianom, co dotyczy rwnie roku 2013 w porwnaniu z rokiem 2012. Najwikszy

udzia w podsektorze wytwarzania ma nadal grupa kapitaowa PGE Polska Grupa Energetyczna SA, a na rynku sprzeday do odbiorcw kocowych TAURON Polska Energia SA. Przy czym

udzia grupy kapitaowej PGE Polska Grupa Energetyczna SA w sektorze wytwarzania 2013 r.

ksztatowa si na poziomie 39,3%13) (w 2012 r. 40,5%). Udzia grupy TAURON Polska Ener-

gia SA wynis w 2013 r. 13,6%, co oznacza spadek w porwnaniu z 2012 r. o 0,1 punktu pro-centowego.

Udzia grup kapitaowych w energii elektrycznej wprowadzonej do sieci prezentuje rys. 4. Rysunek 4. Udzia grup kapitaowych w wolumenie energii elektrycznej wprowadzonej do sieci w 2013 r.

rdo: Dane Ministerstwa Gospodarki i URE.

Istnienie pionowo skonsolidowanych grup kapitaowych wpywa na fakt, e rynki wytwarza-

nia i obrotu energi elektryczn pozostaj wysoce skoncentrowane. Stan konkurencji na rynku

energii elektrycznej zosta opisany przede wszystkim za pomoc wskanikw mierzcych stopie koncentracji (tab. 2 poniej).

13) Udzia liczony wedug energii elektrycznej wprowadzonej do sieci.

PGE Polska Grupa Energetyczna SA

39,3%

TAURON Polska Energia SA

13,6%

ENERGA SA 3,2%

ENEA SA 8,1%

PAK SA 7,3%

GDF SUEZ 5,1%

EDF 9,7%

RWE 0,3%

CEZ 1,6%

DALKIA 1,6%

PGNiG 2,6%

FORTUM 0,4%

Pozostali wytwrcy 7,3%


Tabela 2. Stan koncentracji podsektora wytwarzania*

Rok

Liczba podmiotw, ktre dyspo-

nuj przy-najmniej 5%

udziaem w zainstalo-

wanych mocach

Liczba pod-miotw,

ktre dyspo-nuj przy-

najmniej 5% udziaem w energii

wprowadzo-nej do sieci

Udzia trzech najwikszych podmiotw w mocach

zainstalowa-nych [%]

Udzia trzech najwikszych podmiotw w energii

wprowadzo-nej do sieci

[%]

Wskanik HHI14)

moc zainsta-lowana

energia wprowadzo-na do sieci

2012 5 6 56,7 64,3 1 587,9 2 096,0

2013 5 6 55,4 62,6 1 522,3 1 991,7 * Dla wszystkich podmiotw dziaajcych w sektorze wytwarzania, ktre s objte obowizkiem statystycznym,

z uwzgldnieniem mocy zainstalowanej i energii wprowadzonej do sieci ze rde wiatrowych i wodnych. rdo: Dane Ministerstwa Gospodarki i URE.

Wskanik udziau rynkowego trzech najwikszych podmiotw, mierzony wedug energii wprowa-

dzonej do sieci (uwzgldniajcej ilo energii dostarczonej przez wytwrcw bezporednio do od-

biorcw kocowych) w 2013 r., pozostawa na wysokim poziomie tj. 62,6%. Jednoczenie w stosun-ku do roku poprzedniego wskanik ten wyranie spad, tj. o 1,7 punktu procentowego. Podobn

tendencj obserwuje si przy drugim wskaniku udziale trzech najwikszych wytwrcw w mocy

zainstalowanej. Udzia ten zmniejszy si w 2013 r. w stosunku do 2012 r. o 1,3 punktu procento-

wego. Trzej najwiksi wytwrcy (tj. wytwrcy skupieni w grupach kapitaowych: PGE Polska Grupa Energetyczna SA, TAURON Polska Energia SA, EDF) dysponowali ponad poow mocy zainstalowa-

nych i odpowiadali za prawie 2/3 produkcji energii elektrycznej w kraju. Wskanik HHI, mierzony wedug mocy zainstalowanej oraz wedug wolumenu energii wpro-

wadzonej do sieci (uwzgldniajcej ilo energii dostarczonej przez wytwrcw bezporednio do

odbiorcw kocowych), wyranie zmniejszy si w 2013 r. w porwnaniu do 2012 r., odpowied-nio o 4,1% i 5,0%.

Sprzeda energii w poszczeglnych segmentach

Ponisze zestawienia tabelaryczne przedstawiaj ksztatowanie si form sprzeday energii

elektrycznej w segmentach wytwarzania i obrotu w latach 20112013.

Tabela 3. Formy sprzeday energii elektrycznej przez wytwrcw w latach 20112013 [TWh]

Rok Przedsibiorstwa

obrotu Gieda energii

Rynek bilansujcy

Eksport Odbiorcy kocowi

Pozostaa sprzeda*

2011 49,9 86,5 5,9 0,0 1,4 3,4

2012 44,1 88,9 5,5 0,1 1,9 3,2

2013 57,2 78,5 6,2 0,0 2,1 4,4 * Pozostaa sprzeda obejmuje ilo energii elektrycznej sprzedawanej do OSP i OSD oraz sprzeda do drobnych

dystrybutorw lokalnych. Dane oparte na informacjach pozyskanych od podmiotw wyselekcjonowanych w wyniku doboru celowego. rdo: Dane Ministerstwa Gospodarki i URE.

14) Wskanik Herfindahla-Hirschmana (HHI) okrelany jest jako suma kwadratw indywidualnych udziaw w rynku

wszystkich przedsibiorstw tworzcych dan ga: HHI>5 000 koncentracja bardzo wysoka, HHI od 1 800 do 5 000 koncentracja wysoka, HHI od 750 do 1 800 koncentracja rednia, poniej 750 niska koncentracja (wg Raportu z postpw w tworzeniu wewntrznego rynku energii elektrycznej i gazu, Bruksela 2005 oraz J. Kamiski: Metody szacowania siy rynkowej w sektorze energetycznym, Polityka Energetyczna, Tom 12, Zeszyt 2/2, 2009).


Tabela 4. Formy sprzeday energii elektrycznej przez spki obrotu w latach 20112013 [TWh]

Rok Przedsibiorstwa

obrotu Gieda energii

Rynek bilansujcy

Eksport Odbiorcy kocowi

Pozostaa sprzeda*

2011 115,4 16,2 4,8 4,4 115,8 18,1

2012 135,6 28,8 4,5 4,2 115,2 18,6

2013 144,0 37,3 5,4 2,7 116,1 20,5

* Pozostaa sprzeda obejmuje ilo energii elektrycznej sprzedawanej do OSP i OSD oraz sprzeda do drobnych dystrybutorw lokalnych.

Dane oparte na informacjach pozyskanych od podmiotw wyselekcjonowanych w wyniku doboru celowego.

rdo: Dane Ministerstwa Gospodarki i URE.

W przypadku wytwrcw w 2013 r., podobnie jak w latach 20112012, gwne formy sprze-

day energii elektrycznej stanowiy sprzeda za porednictwem giedy energii oraz sprzeda do przedsibiorstw obrotu. Natomiast w przypadku przedsibiorstw obrotu kieruj one sprzeda

gwnie do innych przedsibiorstw obrotu oraz do odbiorcw kocowych. W mniejszym stopniu, cho rwnie znaczcym, kieruj sprzeda na towarow gied energii.

Sprzeda poprzez gied energii W latach poprzedzajcych wprowadzenie obowizku publicznej sprzeday energii elektrycz-

nej wytworzonej przez przedsibiorstwa wytwrcze sprzeda energii elektrycznej odbywaa si w zdecydowanej mierze w ramach wasnej grupy kapitaowej, co byo gwn przyczyn ograni-

cze w rozwoju konkurencji i problemw w rozliczaniu pomocy publicznej. Poczwszy od 2010 r.

na hurtowym rynku energii elektrycznej mona zaobserwowa dynamiczny rozwj rynku gie-dowego. Zmiana struktury obrotu energi elektryczn z transakcji bilateralnych w kierunku

transakcji zawieranych na transparentnym i pynnym giedowym rynku energii elektrycznej wiadczy o tym, e rynek energii elektrycznej staje si coraz bardziej dojrzay.

Cakowity wolumen transakcji zawartych w 2013 r. na wszystkich rynkach energii elektrycznej na TGE SA wynis 176,553 TWh i by wyszy od wolumenu z 2012 r. wynoszcego 131,997 TWh

o 33,76%. Natomiast liczc po dacie dostawy sprzeda energii elektrycznej w 2013 r. wyniosa

135,909 TWh. Obecnie status czonka TGE posiada 59 przedsibiorstw m.in. wytwrcy energii, spki obro-

tu i domy maklerskie. W 2013 r. nowymi czonkami zostao osiem podmiotw. W 2013 r. TGE SA prowadzia nastpujce rynki sprzeday energii elektrycznej: Rynek Dnia

Biecego, Rynek Dnia Nastpnego oraz Rynek Terminowy Towarowy. Sprzeda energii elek-

trycznej bya rwnie realizowana w systemie aukcji. Najwikszy wolumen obrotu realizowany jest na Rynku Terminowym Towarowym (RTT).

W 2013 r. na RTT cznie z aukcjami energii elektrycznej zawarto 9 993 transakcji. W 2013 r. czonkowie giedy zrealizowali transakcje zakupu/sprzeday energii elektrycznej o cznym wo-

lumenie 154,299 TWh, co oznacza wzrost o 36,70% w stosunku do roku poprzedniego. Najbar-dziej pynnym kontraktem w 2013 r. by kontrakt roczny w dostawie pasmowej na 2014 rok.

Wolumen obrotu na kontrakcie BASE_Y-14 w 2013 r. wynis 95,764 TWh stanowi to 62,06%

cznego wolumenu odnotowanego na parkiecie RTT w zakresie instrumentw na energi elek-tryczn w 2013 r.

W 2013 r. na Rynku Dnia Nastpnego zawarto 1 612 006 transakcji. W 2013 r. czonkowie giedy zrealizowali transakcje zakupu/sprzeday energii elektrycznej o cznym wolumenie

22,201 TWh, co oznacza wzrost o 16,21% w stosunku do roku poprzedniego.

W 2013 r. na Rynku Dnia Biecego zawarto 3 238 transakcji. W 2013 r. czonkowie giedy zrea-lizowali transakcje zakupu/sprzeday energii elektrycznej o cznym wolumenie 52 676 MWh, co

oznacza wzrost o 173% w stosunku do roku poprzedniego.


Transakcje bilateralne

Kontrakty dwustronne stanowi form sprzeday energii elektrycznej polegajc na bezpo-

rednim zawieraniu umw pomidzy uczestnikami rynku. Warunki handlowe takiego kontraktu (m.in. ceny sprzeday/kupna energii elektrycznej, ilo, terminy dostaw) zale od wyniku ne-

gocjacji midzy stronami kontraktu (kodeksowa swoboda zawierania umw) i s znane tylko stronom danego kontraktu. Rozliczenia prowadz strony kontraktu, niezalenie od rozlicze

dokonywanych w pozostaych segmentach rynku. Kontrakty dwustronne zawierane s w szero-

kim horyzoncie czasowym od umw dwustronnych rocznych, poprzez kwartalne i miesiczne porozumienia transakcyjne, a do transakcji dobowo-godzinowych.

Ceny na hurtowym rynku energii elektrycznej w 2013 r.

Analizujc poziom cen na rynku hurtowym mona dokona nastpujcego podziau:

ceny energii dostarczonej w 2013 r. kontraktowanej w wikszoci w latach poprzednich

(rednioroczna cena sprzeday energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym oraz rednia kwartalna cena energii elektrycznej sprzedanej na zasadach innych ni wynikajce z art. 49a

ust. 1 i 2 ustawy Prawo energetyczne), ceny energii elektrycznej sprzedawanej i dostarczonej na rynku SPOT w 2013 r. np. mierzo-

ne indeksem IRDN24, ceny energii elektrycznej sprzedawanej w 2013 r. na przysze okresy np. kontrakty typu

BASE_Y-14.

rednia cena roczna sprzeday energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym

Dziaajc na podstawie art. 23 ust. 2 pkt 18 lit. b ustawy Prawo energetyczne Prezes URE

oblicza i publikuje w terminie do 31 marca kadego roku redni cen sprzeday energii elek-

trycznej na rynku konkurencyjnym za rok poprzedni. Obliczenia obejmuj sprzeda energii elek-

trycznej, liczonej po dacie dostawy, realizowan przez wytwrcw i spki obrotu w konkuren-cyjnych segmentach krajowego hurtowego rynku energii elektrycznej tj. do spek obrotu

w ramach kontraktw dwustronnych oraz poprzez gied energii. Ze wzgldu na przyjt meto-dologi liczenia cena ta zawiera rne profile dostawy (np. pasmo, szczyt).

Tabela 5. rednia roczna cena sprzeday energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym [z/MWh]

Cena za rok 2009 2010 2011 2012 2013

rednia roczna cena sprzeday energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym [z/MWh]

197,21 195,32 198,90 201,36 181,55

rdo: Dane URE.

rednia kwartalna cena energii elektrycznej sprzedanej na zasadach innych ni wynikajce z art. 49a ust. 1 i 2 ustawy Prawo energetyczne

Dziaajc na podstawie art. 49a ust. 8 ustawy Prawo energetyczne, Prezes URE oblicza

i publikuje redni kwartaln cen energii elektrycznej niepodlegajcej obowizkowi, o ktrym mowa w ust. 1 i 2 powyszego artykuu, w terminie 14 dni od dnia zakoczenia kwartau.

W obliczeniu ww. ceny uwzgldnia si dane z realizacji umw sprzeday energii elektrycznej

do spek obrotu zawartych przez przedsibiorstwa energetyczne zajmujce si wytwarzaniem energii elektrycznej, zobowizanych do sprzeday czci wytworzonej energii elektrycznej

w sposb okrelony w art. 49a ust. 1 i 2 ustawy Prawo energetyczne. Obliczenia obejmuj sprzeda energii elektrycznej, liczonej po dacie dostawy. Ze wzgldu na przyjt metodologi

liczenia cena ta zawiera rne profile dostawy (np. pasmo, szczyt).


Rysunek 5. rednia kwartalna cena energii elektrycznej sprzedanej na zasadach innych ni wynikajce z art. 49a ust. 1 i 2 ustawy Prawo energetyczne [z/MWh]

rdo: Dane URE.

Ceny na rynku SPOT TGE SA

Poniszy wykres przedstawia ksztatowanie si trendu cen na rynku spotowym RDN, pro-

wadzonym przez TGE SA. Indeks IRDN24 przedstawia redni arytmetyczn cen ze wszystkich transakcji na sesji giedowej RDN, liczon po dacie dostawy dla caej doby.

Porwnujc rednie miesiczne wartoci IRDN24 z grudnia 2012 r. do grudnia 2013 r., ceny na rynku SPOT obniyy si o ponad 13%.

Rysunek 6. rednia waona wolumenem miesiczna cena energii elektrycznej w transakcjach Spot mierzona IRDN24 [z/MWh]

rdo: Dane TGE SA i URE.

Ceny na rynku terminowym TGE SA

Rok 2013 by kolejnym rokiem, w ktrym obserwowano dalszy spadek cen energii elektrycz-nej na terminowym rynku energii. Odzwierciedleniem tej tendencji jest spadek cen kontraktw

terminowych BASE_Y-14, gdzie redniowaona wolumenem cena transakcyjna tego kontraktu

w caym 2013 r. uksztatowaa si na poziomie 155,00 z/MWh. Jednoczenie, cena BASE_Y-14 na koniec 2012 r. wyniosa 177,00 z/MWh, podczas gdy na koniec 2013 r. cena tego kontraktu

wyniosa 152,25 z/MWh, co oznacza spadek o okoo 14%.

0,00

50,00

100,00

150,00

200,00

250,00

2010-09

2010-10

2010-11

2010-12

2011-01

2011-02

2011-03

2011-04

2011-05

2011-06

2011-07

2011-08

2011-09

2011-10

2011-11

2011-12

2012-01

2012-02

2012-03

2012-04

2012-05

2012-06

2012-07

2012-08

2012-09

2012-10

2012-11

2012-12

2013-01

2013-02

2013-03

2013-04

2013-05

2013-06

2013-07

2013-08

2013-09

2013-10

2013-11

2013-12

IRDN24 [z/MWh]


1.1.2. Rynek detaliczny

Rynek detaliczny jest rynkiem, na ktrym stron transakcji jest odbiorca kocowy dokonuj-

cy zakupu paliw i energii na wasny uytek. Rok 2013 by kolejnym rokiem, w ktrym Prezes URE kontynuowa monitorowanie tego rynku. Uczestnikami rynku detalicznego, obok odbiorcw

kocowych (zarwno w gospodarstwach domowych, jak i przedsibiorstwach), s przedsibior-stwa zarzdzajce sieci dystrybucyjn, w tym operatorzy systemw dystrybucyjnych (OSD)

i sprzedawcy energii elektrycznej (przedsibiorstwa obrotu).

Operatorzy systemw dystrybucyjnych to przedsibiorstwa zajmujce si dystrybucj energii elektrycznej odpowiedzialne za bezpieczne i niezawodne funkcjonowanie systemu dystrybucyj-

nego przy jednoczesnym zagwarantowaniu skutecznego i niedyskryminacyjnego dostpu do tego systemu wszystkim uczestnikom rynku. W 2013 r. na rynku energii elektrycznej funkcjo-

nowao piciu duych OSD, ktrych sieci s bezporednio przyczone do sieci przesyowej

(OSDp) i ktrzy maj obowizek oddzielenia dziaalnoci dystrybucyjnej prowadzonej przez operatora systemu od innych rodzajw dziaalnoci niezwizanych z dystrybucj energii elek-

trycznej, a mianowicie dziaalnoci wytwrczej lub obrotowej prowadzonej w ramach przedsi-biorstwa zintegrowanego pionowo (unbundling). Ponadto w 2013 r. dziaao 153 OSD funkcjo-nujcych w ramach przedsibiorstw zintegrowanych pionowo, ktre nie maj obowizku wy-dzielenia dziaalnoci dystrybucyjnej (OSDn). Kluczowe znaczenie dla realizacji funkcji OSD ma

zapewnienie niezalenoci operatora, ktry zapewnia rwny dostp do sieci wszystkim uczestni-

kom rynku. Gwarancj zapewnienia niezalenoci OSD, poza dokonanym rozdziaem dziaalno-ci, maj by opracowane przez operatorw programy, w ktrych okrelone zostay przedsi-

wzicia, jakie operatorzy zobowizani s podj w celu zapewnienia niedyskryminacyjnego trak-towania uytkownikw systemu (Programy Zgodnoci). Programy OSDp s zatwierdzane przez

Prezesa URE, natomiast OSDn nie maj obowizku przedkadania Programw do zatwierdzenia.

Zatwierdzone Programy Zgodnoci podlegaj kontroli Prezesa URE. Operatorzy zobowizani s do przesania, kadego roku do 31 marca, sprawozda zawierajcych opis dziaa podjtych

w roku poprzednim w celu realizacji Programw Zgodnoci. Jak wynika z przedstawionych sprawoz-da, w 2013 r. operatorzy realizowali okrelone w tych Programach dziaania. Jedynie w jednym

przypadku Prezes URE wymierzy kar pienin za naruszenie postanowie Programu.

Due znaczenie dla funkcjonowania rynku detalicznego maj instrukcje ruchu i eksploatacji sieci dystrybucyjnych. W 2013 r. Prezes URE zatwierdzi IRiESD piciu OSDp. IRiESD PGE Dystry-

bucja SA obowizuje od 1 padziernika 2013 r., natomiast IRiESD pozostaych czterech OSD od

1 stycznia 2014 r. Zatwierdzone instrukcje zawieraj postanowienia dotyczce korzystania z sieci przez uytkownikw systemu oraz warunki i sposb prowadzenia ruchu, eksploatacji i planowania

rozwoju sieci. Instrukcje te okrelaj take pewne zasady dziaania rynku detalicznego energii

elektrycznej, w tym m.in. procedur zmiany sprzedawcy, zasady wyznaczania danych pomiaro-wych przez OSD, zmiany podmiotw odpowiedzialnych za bilansowanie handlowe oraz zasady

postpowania w przypadku utraty dotychczasowego sprzedawcy przez odbiorcw w gospodar-stwach domowych (sprzeda rezerwowa). Jednoczenie w zwizku z wejciem w ycie ustawy

nowelizujcej, ktra zwolnia OSDn z obowizku przedkadania Prezesowi URE do zatwierdzenia IRiESD, wszczte w latach poprzednich postpowania w tej sprawie zostay umorzone.

Obowizujca do koca 2013 r. procedura zmiany sprzedawcy energii elektrycznej, zatwier-

dzona przez Prezesa URE w 2008 r., bya realizowana przez OSD bez wikszych przeszkd. Z analizy danych przedstawionych przez poszczeglnych operatorw wynika, e w 2013 r. naj-

wiksza liczba odbiorcw innych ni gospodarstwa domowe, ktrzy zmienili sprzedawc, to odbiorcy przyczeni do sieci TAURON Dystrybucja SA, natomiast najmniej odbiorcw zmienio

sprzedawc na terenie dziaania ENERGA-Operator SA. Z kolei w segmencie odbiorcw w go-

spodarstwach domowych najwiksza liczba odbiorcw, ktrzy zmienili sprzedawc to odbiorcy przyczeni do sieci ENERGA-Operator SA, a najmniej takich odbiorcw zmienio sprzedawc na

terenie dziaania ENEA Operator Sp. z o.o.

Najwikszy udzia w sprzeday energii elektrycznej do odbiorcw kocowych maj sprze-

dawcy zasiedziali (incumbent suppliers), ktrzy pozostali po wyodrbnieniu operatorw sieci dystrybucyjnej, jako strona umw kompleksowych, tj. umw czcych postanowienia umowy

sprzeday energii elektrycznej i umowy dystrybucji energii z odbiorcami. Peni oni funkcj sprzedawcw z urzdu dla odbiorcw w gospodarstwach domowych, ktrzy nie zdecydowali si


na wybr nowego sprzedawcy. W 2013 r. dziaao piciu sprzedawcw z urzdu, oraz ponad 80 alternatywnych przedsibiorstw obrotu zajmujcych si aktywnie sprzeda energii elek-

trycznej do odbiorcw kocowych, w tym sprzedawcw dziaajcych na rynku gospodarstw

domowych. Na rynku energii elektrycznej dziaaj take sprzedawcy (w liczbie 153) funkcjonu-jcy w ramach przedsibiorstw zintegrowanych pionowo z OSDn.

Zgodnie z zasad TPA, kady sprzedawca energii elektrycznej ma prawo oferowa sprzeda tej energii odbiorcom kocowym na podstawie umowy sprzeday energii elektrycznej lub umo-

wy kompleksowej. Warunkiem realizacji zawartych umw sprzeday jest jednak zawarcie przez

sprzedawc umowy o wiadczenie usug dystrybucji tzw. generalnej umowy dystrybucji (GUD) z operatorem systemu dystrybucyjnego, do ktrego sieci odbiorca jest przyczony, natomiast

realizacja umw kompleksowych wymaga zawarcia z OSD tzw. generalnej umowy dystrybucji dla usugi kompleksowej (GUD-K). Na OSD spoczywa obowizek zawarcia GUD lub GUD-K ze

sprzedawc, ktry o to wystpi. Sprzedawcy natomiast nie musz zawiera takich umw i tym

samym sprzedawa energii do poszczeglnych grup odbiorcw zaley to od ich suwerennych

decyzji biznesowych. Generalne umowy dystrybucji s najczciej zawierane w oparciu o wzorzec z 2009 r. wy-

pracowany przez TOE oraz PTPiREE. W 2013 r., na terenie poszczeglnych OSD, rednio dziaa-o od 70 do 85 sprzedawcw energii elektrycznej (liczba zawartych GUD). Najwicej umw (85)

sprzedawcy zawarli z TAURON

SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI PREZESA URE W 2009r

Documents

Transcript of SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI PREZESA URE W 2009r