1

Spis zespołów z zasobu Narodowego Archiwum Cyfrowego

Nr Nazwa zespołu/zbioru Daty Szczegóły

1 Koncern Ilustrowany Kurier Codzienny – Archiwum Ilustracji

1910–1939

Opis: Zespół jest zbiorem fotografii wydawnictwa prasowego „Ilustrowany Kurier Codzienny”, które posiadało własną agencję fotograficzną „Światowid”. Wydawnictwo działało w latach 1910 – 1939, a najdynamiczniejszy okres funkcjonowania przypadł na okres międzywojenny - wtedy „Ilustrowany Kurier Codzienny” był największym polskim koncernem prasowym. Zespół liczy ponad 188 tys. jednostek archiwalnych z lat 1910-1939. Najczęściej są to szklane negatywy i pozytywy na papierze matowym, rzadziej negatywy na błonie i pozytywy na papierze błyszczącym. W zbiorze tym znajdują się cztery grupy fotografii:

• okres II Rzeczpospolitej (najobszerniej udokumentowany). Ukazane są różnorodne zagadnienia: władze państwowe, życie polityczne, społeczne, religijne, gospodarka, kultura, nauka, szkolnictwo, wojskowość, sport, życie Polonii;

• okres I wojny światowej. Większość zdjęć ukazuje Legiony Polskie;

• okres przed I wojną światową; • zdjęcia z zagranicznych agencji

fotograficznych, z którymi współpracował Ilustrowany Kurier Codzienny.

Liczba jednostek:188.828 Środki ewidencji: inwentarz książkowy

2

Wydawnictwo Prasowe Kraków-Warszawa (Zeitungsverlag Krakau-Warschau)

1939–1945

Opis: Wydawnictwo powstało w 1939 r. na bazie skonfiskowanych majątków polskich koncernów prasowych, w tym „Ilustrowanego Kuriera Codziennego”. Działało w Generalnym Gubernatorstwie, gdzie wydawało gazety i czasopisma w języku polskim i niemieckim. Publikowane fotografie pochodziły od fotografów etatowych i prywatnych, agencji prasowych oraz korespondentów wojennych. Zespół liczy ponad 18 tys. jednostek archiwalnych z lat 1939-1945. Są to wyłącznie czarno - białe pozytywy. W zbiorze znajdują się zdjęcia dotyczące różnych dziedzin życia w Generalnym Gubernatorstwie. Ukazane są na nich m.in. niemieckie władze okupacyjne, wojska Wehrmachtu, triumfujące na

2

różnych frontach II wojny światowej. Warto zwrócić uwagę, że większość zdjęć w tym zbiorze to hitlerowskie materiały propagandowe więc pominięta jest tematyka życia Polaków podczas okupacji. Liczba jednostek: 18.774 Środki ewidencji: inwentarz kartkowy

3 Socjalistyczna Agencja Prasowa 1946–1948

Opis: Socjalistyczna Agencja Prasowa istniała w latach 1946-1948. Zdjęcia dotyczą wielu dziedzin: władz państwowych, organizacji społecznych (PCK), przemysłu, handlu, komunikacji, nauki, kultury, sportu. Duża część zbioru pokazuje również działalność Polskiej Partii Socjalistycznej: zjazdy, spotkania, władze centralne, struktury wojewódzkie, działalność wśród chłopów i kobiet, Organizację Młodzieży Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego. Uwagę zwracają również fotografie ukazujące procesy sądowe polskich patriotów np. Kazimierza Pużaka, rotmistrza Witolda Pileckiego i zbrodniarzy hitlerowskich np. Rudolfa Hessa – komendanta obozu w Oświęcimiu. Zbiór ten zawiera prawie 13 tys. pozytywów o różnych formatach. Liczba jednostek: 12.962 Środki ewidencji: inwentarz kartkowy

4 Centralna Agencja Fotograficzna 1944–1990

Opis: Centralna Agencja Fotograficzna istniała w latach 1951-1991. W czasach PRL była jedyną agencją prowadzącą serwis fotograficzny. Zespół fotografii Centralnej Agencji Fotograficznej składa się z czarno – białych negatywów utrwalonych na błonie oraz pozytywów. W zbiorze tym znajduje się około 12 mln jednostek archiwalnych. Tematyka zdjęć jest zróżnicowana. Ukazują one wszystkie dziedziny życia w PRL: władze państwowe i partyjne, przemysł, handel, usługi, rolnictwo, naukę i szkolnictwo, kulturę, organizacje społeczne, służbę zdrowia, wojsko. Znajdują się tutaj także fotografie portretowe i sytuacyjne Polaków, jak również zdjęcia polskich miast, miejscowości oraz krajobrazów. Warto dodać, że wszystkie materiały Centralnej Agencji Fotograficznej podlegały cenzurze. Jest to powód, dla którego w zbiorze tym nie ma fotografii związanych z opozycją polityczną czy też niezgodnych z obowiązującą ówcześnie linią polityczną. Liczba jednostek: 12.000.000.800 Środki ewidencji: brak

3

5

Archiwum Fotograficzne Juliusza Lubicz – Lisowskiego

1963–1985

Opis: Juliusz Lubicz - Lisowski był aktorem teatralnym i filmowym. Był także miłośnikiem fotografii. Zespół tworzą fotografie przedstawiające aktorów (zdjęcia portretowe oraz sytuacyjne) oraz fragmenty sztuk i filmów. Zbiór ten liczy ponad 1,5 tys. fotografii, około 10% z nich wykonał Janusz Lubicz – Lisowski. Zdjęcia w tej kolekcji różnią się od tych jakie występują w zbiorach profesjonalnych fotografów. Jakość fotografii w całym zbiorze jest bardzo zróżnicowana - wiele fotografii ma charakter na pół prywatny. Liczba jednostek: 1.537 Środki ewidencji: inwentarz kartkowy

6 Polska Agencja Telegraficzna 1918–1939

Opis: Polska Agencja Telegraficzna była oficjalną agencją rządu Polski międzywojennej. Miała swój serwis fotograficzny, korzystała także z usług fotoreporterów różnych gazet i pism. Fotografie znajdujące się w tym zespole zostały wykonane w latach 1918-1939. Obejmują ponad 1.2 tys. negatywów, na ogół szklanych. Zdjęcia dotyczą bardzo wielu aspektów życia społecznego: polityki, kultury, sportu, gospodarki, organizacji społecznych, a w dużej mierze także wojskowości (ćwiczenia, uzbrojenie itp.). Wiele fotografii ukazuje także ówczesne władze państwowe: między innymi Józefa Piłsudskiego, prezydenta Ignacego Mościckiego oraz premierów i ministrów Polski międzywojennej. Liczba jednostek: 1.215 Środki ewidencji: inwentarz kartkowy

7 Zbiór Fotografii Różnego Pochodzenia

1858–1998

Opis: Zbiór tworzą archiwalne materiały fotograficzne powstałe od lat pięćdziesiątych XIX w. do końca lat dziewięćdziesiątych XX w. Znajduje się tutaj przeszło 13 tys. zdjęć. Są to zarówno negatywy (szklane oraz na błonie fotograficznej) jak i pozytywy. Zespół jest bardzo zróżnicowany tematycznie. Znajdują się tutaj fotografie portretowe i sytuacyjne osób, zdjęcia dotyczące wydarzeń, uroczystości, życia codziennego, miejscowości i krajobrazów Polski. Zbiór obejmuje również wiele albumów, a także serwisów fotografii, dotyczących określonych tematów i osób. W tym zespole archiwalnym znajduje się największa liczba XIX wiecznych fotografii, będących w posiadaniu Narodowego Archiwum Cyfrowego. Są to unikatowe w dzisiejszych czasach przykłady pierwszych technik fotograficznych m.in. 26 ambrotypii, ponad 100 ferrotypii oraz 4 dagerotypy.

4

Liczba jednostek: 13.348 Środki ewidencji: spis roboczy, spis zdawczo-odbiorczy

8

Krajowy Urząd Dokumentacji Fotograficznej – Górny Śląsk (Landesbildstelle Oberschlesien)

1918–1944

Opis: Większość fotografii jest pozostałością po niemieckim zakrajowym Ośrodku Oświaty i Propagandy Wizualnej na Górnym Śląsku , działającym podczas II wojny światowej. Część materiałów dotyczy także okresu międzywojennego. Ośrodek udostępniał zdjęcia szkołom, placówkom oświatowym (także wojskowym), prasie, wydawnictwom. Zdjęcia przedstawiają architekturę, krajobrazy, przyrodę, widoki miejscowości, folklor, przemysł Górnego Śląska, Opolszczyzny, Śląska Cieszyńskiego, części Podbeskidzia i Zagłębia. Zespół liczy ponad 28 tys. jednostek archiwalnych z lat 1918-1944. Są to czarno-białe diapozytywy, negatywy na szkle i błonie. Liczba jednostek: 283.357 Środki ewidencji: brak

9 Zbiór fotografii z terenu Jeleniej Góry i okolic

1918–1939

Opis: Fotografie tworzące ten zbiór wykonano prawdopodobnie w jednym z zakładów fotograficznych w Jeleniej Górze. Liczy on 472 szklanych negatywów w formacie 9x13. Większość zdjęć pochodzi z okresu 1918 - 1939, niewielka ilość została zrobiona w czasie II wojny światowej. Fotografie są monografią Jeleniej Góry oraz okolic. Przedstawiają architekturę, zabudowę oraz panoramę miasta, a także uroczystości i wydarzenia handlowe odbywające się w mieście. Wiele zdjęć poświęconych jest także miejscowościom w okolicach miasta, a także turystyce (szlaki turystyczne, schroniska, turyści) oraz górskim krajobrazom. Liczba jednostek: 472 Środki ewidencji: spis roboczy

10 Zbiór Reprodukcji Dotyczących Rewolucji 1905 roku

1904–1907

Opis: Zbiór dotyczy rewolucji w Rosji w 1905 roku. Składa się z 246 szklanych negatywów będących reprodukcjami. Jest to pozostałość kwerendy przeprowadzonej w latach pięćdziesiątych XX wieku na zlecenie Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych i Wydziału Historii Partii KC PZPR. Wykonano wówczas reprodukcje fotografii zamieszczonych w latach 1904-1907 w czasopismach polskich i zagranicznych. Zdjęcia te dotyczą różnych terenów państwa rosyjskiego, nie ukazują natomiast Królestwa Polskiego.

5

Liczba jednostek: 246 Środki ewidencji: inwentarz kartkowy

11 Zbiór Reprodukcji 1920–1996

Opis: Zbiór tworzą czarno - białe pozytywy o różnych formatach. Oryginały znajdują się w zbiorach innych instytucji (archiwach, bibliotekach, muzeach) oraz w posiadaniu osób prywatnych. Tematyka zdjęć jest bardzo zróżnicowana. Są to fotografie portretowe i sytuacyjne osób, miast i miejscowości oraz wydarzeń. W zbiorze tym znajduje się także reprodukcja portretowego zdjęcia Cypriana Kamila Norwida – jego oryginał powstał w 1856 r. Liczba jednostek: 1.007 Środki ewidencji: inwentarz kartkowy

12 Zbiór Pocztówek 1900–1960

Opis: Zbiór liczy 885 pocztówek (czarno – białych i kolorowych) z lat 1900-1960, w większości zachowanych w dobrym stanie. Ich tematyka jest typowa: ukazują znane osoby, miejscowości oraz krajobrazy. Pocztówki nie są oryginalnym materiałem archiwalnym, cieszą się jednak dużym zainteresowaniem wydawców książek, pism oraz filmowców. Liczba jednostek: 885 Środki ewidencji: inwentarz kartkowy, spis roboczy

13

Archiwum Fotograficzne Wacława Żdżarskiego

1944–1946

Opis: Wacław Żdżarski zajmował się teorią i historią fotografii. Opublikował m.in. książkę „Historia fotografii warszawskiej”. Podczas II wojny światowej organizował konspiracyjną komórkę szkolącą fotografów dla potrzeb Armii Krajowej. Zespół liczy 170 negatywów, utrwalonych na błonie fotograficznej. Wszystkie fotografie ukazują Warszawę w latach 1944 – 1946: powstanie warszawskie, pierwszy okres po wyzwoleniu stolicy – ruiny, odbudowę miasta, życie mieszkańców. Liczba jednostek: 170 Środki ewidencji: inwentarz kartkowy

14 Zespół “Telewizja Polska” – Centrala w Warszawie

1960–1966

Zespół składa się z 200 fotografii przekazanych w 1966 r. przez Redakcję Dziennika Telewizyjnego wykorzystywanych jako ilustracje do prezentowanych w dzienniku wiadomości. Liczba jednostek: 200 Środki ewidencji: brak

15 Archiwum [1900]1945– Opis: Autorem zdjęć jest Stanisław Brzozowski, który

6

Fotograficzne Stanisława Brzozowskiego

1952 jeszcze przed I wojną światową założył zakład fotograficzny w Warszawie. Brzozowski był wielkim miłośnikiem teatru. Zdjęcia znajdujące się w tym zbiorze to wyraz jego pasji: dokumentował fotograficznie premierowe przedstawienia teatralne. Główną część zbioru stanowią fotografie dokumentujące życie teatralne Łodzi w latach 1945-1952 oraz portrety aktorów. Zespół liczy prawie 1,5 tys. jednostek archiwalnych. W większości są to negatywy szklane i na błonie, w formacie 13x18 cm. Liczba jednostek: 1.484 Środki ewidencji: inwentarz kartkowy

16 Biuro Wydawniczo – Propagandowe „Ruch”

1951–1966

Biuro Wydawniczo-Propagandowe „Ruch” podlegało Centralnemu Zarządowi Upowszechniania Prasy i Książki „Ruch”. Wydawało pocztówki i widokówki z widokami miast i miejscowości, krajobrazami, obiektami architektonicznymi, zabytkami kultury materialnej, pomnikami, tablicami pamiątkowymi oraz reprodukcjami dzieł sztuki, plakatów i afiszów. Korzystało z usług wielu fotografów i fotoreporterów. Liczba jednostek: 17.781 Środki ewidencji: brak

17

Archiwum Fotograficzne Tadeusza Sierosławskiego

1945–1960

Fotografie przedstawiają Lwówek Śląski w latach 1945-1960. Wszystkie zostały wykonane przez Tadeusza Sierosławskiego, który mieszkał w Lwówku od 1946 roku i z pasją dokumentował wygląd miasta: jego panoramę, mury obronne, basztę Bolesławicką, barbakan, kościoły, rynek. Udokumentowane zostały również zniszczenia wojenne jak i późniejsza odbudowa miasta. Zespół liczy ponad 357 jednostek archiwalnych. W większości są to małoobrazkowe czarno-białe negatywy na błonie wymiarach formacie 6x6 cm. Liczba jednostek: 357 Środki ewidencji: inwentarz kartkowy

18 Archiwum Fotograficzne Czesława Datki

1939–1946

Opis: Największą część Archiwum Fotograficznego Czesława Datki stanowią fotografie przedstawiające Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie w latach 1940-1945. Na szczególną uwagę zasługują zdjęcia Wojska Polskiego we Francji, 2 Dywizji Strzelców Pieszych, internowanej w Szwajcarii, Armii Andersa w ZSRR oraz 1 Dywizji Pancernej. W zespole znajdują się także fotografie pokazujące życie polityczne oraz polityków: prezydenta Władysława Raczkiewicza, naczelnych

7

wodzów, premierów, członków rządów RP, Rady Narodowej oraz innych polskich instytucji i organizacji. Zespół liczy ponad 2,6 tys. jednostek archiwalnych. Są to na ogół oryginalne negatywy wykonane na błonie. Liczba jednostek: 2.696 Środki ewidencji: inwentarz kartkowy

19

Zbiór fotografii dotyczących obchodów kościelnych Tysiąclecia Chrztu Polski

1966

Opis: Fotografie pochodzą z 1966 roku, gdy odbywały się obchody Tysiąclecia Chrztu Polski. Zbiór składa się z prawie 600 jednostek archiwalnych, wyłącznie czarno - białych pozytywów. Autorzy tych prac pozostali anonimowi, prawdopodobnie ze względu na kontekst polityczny i obawy przed represjami ze strony ówczesnych władz państwowych. Jednak jakość zdjęć świadczy o tym, że byli to zawodowi fotografowie. Zbiór dokumentuje uroczystości w takich miejscowościach jak: Gniezno, Poznań, Częstochowa, Kraków, Piekary Śląskie, Gdańsk, Oliwa, Lublin, Olsztyn, Frombork, Warszawa, Sandomierz, Kielce, Wiślica, Stary Sącz, Łomża, Opole, Kamień Śląski, Przemyśl, Toruń, Siedlce, Drohiczyn, Włocławek, Wrocław, Trzebnica, Lubaczów, Szczecin, Gorzów, Płock, Białystok. Na zdjęciach ukazani są: prymas Stefan Wyszyński i episkopat, ówczesny metropolita krakowski ks. arcybiskup Karol Wojtyła, zgromadzone tłumy wiernych, msze święte, homilie, czuwania przy krzyżach i relikwiach świętych. Zbiór spełnia rolę reporterską, dobrze oddając wielkość i atmosferę obchodów millenium. Liczba jednostek: 591 Środki ewidencji: inwentarz kartkowy

20

Archiwum Fotograficzne Władysława Miernickiego

1945–1968

Opis: Władysław Miernicki był zawodowym fotografem. Swój pierwszy zakład fotograficzny założył w Warszawie pod koniec I wojny światowej. Zbiór składa się ze zdjęć zrobionych przez Miernickiego w latach 1945-1968. Są to profesjonalnie wykonane portrety artystów (malarzy, literatów, aktorów), naukowców, a także polityków i wojskowych należących do elity PRL. Zespół liczy 124 jednostki archiwalne, w większości negatywy. Liczba jednostek: 124 Środki ewidencji: inwentarz kartkowy

21 Ministerstwo 1939–1945 Opis: Zespół fotografii Ministerstwa Informacji i

8

Informacji i Dokumentacji Rządu RP na Emigracji

Dokumentacji Rządu RP na Emigracji, liczy ponad 460 jednostek archiwalnych. Jest to niewielka część spuścizny fotograficznej po rządzie RP z okresu II wojny światowej. Zdjęcia, o bardzo dobrej jakości technicznej, dokumentują działalność prezydenta Władysława Raczkiewicza, naczelnych wodzów, premierów, rządu RP, Rady Narodowej. Najwięcej fotografii dotyczy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie – zwracają uwagę zwłaszcza fotografie lotnictwa i 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej. Nieduża część zbioru dotyczy ziem polskich podczas II wojny światowej. Liczba jednostek: 463 Środki ewidencji: inwentarz kartkowy

22 Instytut Józefa Piłsudskiego

[1885], 1914–1939

Opis: Zbiór fotografii Instytut Józefa Piłsudskiego zawiera ponad 1,2 tys. oryginalnych pozytywów i negatywów z lat 1914-1939. Pojedyncze zdjęcia pochodzą z końca XIX wieku. Zespół w dużej mierze poświęcony jest życiu i politycznej działalności samego Józefa Piłsudskiego. Zdjęcia dokumentują również tematy związane z tą postacią polskiej polityki: Związki Strzeleckie przed I wojną światową, Legiony Polskie, Polska Organizacja Wojskowa, odbudowa państwa polskiego, wojna polsko - radziecka, walki z Ukraińcami o Galicję Wschodnią, życie polityczne i społeczne w II Rzeczypospolitej (głównie lata dwudzieste). Największą wartość historyczną mają fotografie dotyczące samego Józefa Piłsudskiego, Legionów Polskich i walk o kształt granic państwa polskiego. Liczba jednostek: 1.223 Środki ewidencji: inwentarz kartkowy

23

Wydawnictwo „Sport i Turystyka” – archiwum fotograficzne

1945–1965

Opis: Zespół wydawnictwa „Sport i Turystyka” liczy ponad 17 tys. fotografii, powstałych przede wszystkim w latach 1945 – 1965 (jedynie niewielka część zdjęć pochodzi z wcześniejszego okresu). Większość fotografii dotyczy turystyki, rekreacji i różnych dyscyplin sportowych. W zbiorze znajdują się również zdjęcia portretowe i sytuacyjne działaczy sportowych. Wiele fotografii ukazuje również powojenną Warszawę (zrujnowaną zabudowę, jej odbudowę przez mieszkańców, a także samych Warszawiaków), polskie zabytki: zamki, pałace, dworki, kościoły, drewniane chaty oraz wielkie inwestycje gospodarcze np. budowę Nowej Huty. Fotografie wykonali m.in. Zbyszko Siemaszko, Leonard

9

Jabrzemski, Edward Falkowski, Zdzisław Wdowiński, Jan Kosidowski. Liczba jednostek: 17.348 Środki ewidencji: spis roboczy

24

Archiwum Fotograficzne Tadeusza Szumańskiego

1912–1984

Opis: Kolekcja Tadeusza Szumańskiego składa się z głównie z fotografii z lat 1940 – 1947. Dokumentują one działalność Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie (na terenach Francji, Wielkiej Brytanii, Bliskiego Wschodu, Egiptu, Włoch, Wielkiej Brytanii). Najwięcej zdjęć ukazuje 2 Korpus Polski we Włoszech, bitwę o Monte Cassino, walki w środkowych i północnych Włoszech, uroczystości po zakończeniu II wojny światowej. Część kolekcji stanowią zdjęcia rodzinne i osobiste Tadeusza Szumańskiego. Liczba jednostek: 2.003 Środki ewidencji: inwentarz kartkowy

25

Archiwum Fotograficzne Bolesława Denasiewicza

1940–1941

Opis: Kolekcja Bolesława Denasiewicza to mały (niecałe 300 jednostek archiwalnych), monotematyczny zbiór świetnej jakości fotografii, ukazujących dzieje Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich w latach 1940-1941. zespołu jego atutem są m.in. ciekawe zdjęcia dotyczące działań Brygady w Tobruku oraz wizyty gen. Władysława Sikorskiego w tej jednostce. Liczba jednostek: 292 Środki ewidencji: inwentarz kartkowy

26 Archiwum Fotograficzne Władysława Chomy

1940–1946

Opis: Zespół składa się ze zdjęć Władysław Chomy, który dokumentował fotograficznie swój szlak bojowy podczas II wojny światowej. Zbiór liczy ponad 1,2 tys. zdjęć. Fotografie przedstawiają Samodzielną Brygadę Strzelców Karpackich w Palestynie i Afryce Północnej w latach 1940-1942 (szczególnie cenne zdjęcia), 2 Korpusu Polski we Włoszech w latach 1945-1946 oraz Polski Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia w Wielkiej Brytanii, w drugiej połowie lat czterdziestych. Liczba jednostek: 1.209 Środki ewidencji: inwentarz kartkowy

27

Archiwum Fotograficzne Stefana Rassalskiego

1939–1948

Opis: Stefan Rassalski był malarzem, grafikiem, historykiem sztuki i fotografem. W okresie okupacji niemieckiej pracował dla konspiracyjnego laboratorium fotograficznego. Walczył w powstaniu warszawskim i jednocześnie dokumentował je fotograficznie. Większość zdjęć z okresu walk w

10

Warszawie uległa zniszczeniu. W skład zespołu znajdującego się w zbiorach Narodowego Archiwum Cyfrowego wchodzą głównie fotografie, które Stefan Rassalski wykonał w latach 1945 – 1948. Dokumentują one stan Warszawy po wojnie: zniszczenia, ocalałe budynki a także prace nad odbudową miasta oraz uroczystości, które odbywały się w stolicy. Ponadto w zespole znajduje się również około 200 ocalałych klatek negatywów z powstania warszawskiego. Łącznie zespół liczy ponad 5,7 tys. jednostek archiwalnych, głównie negatywów małoobrazkowych. Liczba jednostek: 5.740 Środki ewidencji: inwentarz kartkowy

28

Zbiór reprodukcji dotyczących powstania warszawskiego

1944

Opis: Zbiór zawiera reprodukcje fotografii wykonanych podczas powstania warszawskiego dla Biura Informacji i Propagandy Komendy Głównej Armii Krajowej. Dla organizacji tej pracowało około 40 fotografów. Większość autorów fotografii tego z tego zbioru nie jest znana. Wiadomo, że były one wykonane przez fotografów polskich i niemieckich, także amatorów. Zbiór, liczący blisko 300 jednostek, wszechstronnie dokumentuje powstańczą rzeczywistość. Ukazuje powstańców, ich uzbrojenie, barykady, szpitale, punkty sanitarne, życie codzienne np. dostawy wody pitnej, groby uliczne oraz kapitulację. Liczba jednostek: 209 Środki ewidencji: inwentarz kartkowy

29

Archiwum Fotograficzne Władysława Gryksztasa

1943–1945

Opis: Władysław Gryksztas, dokumentował fotograficznie swój szlak bojowy podczas II wojny światowej. Zbiór tego autora przedstawia głównie 3 Dywizję Strzelców, podczas jej przeprawy przez tereny Palestyny, Libanu, Iraku, Egiptu i Włoch w latach 1943 – 1945. Dużą wartość archiwalną mają zdjęcia zrobione w Iraku. Zespół liczy ponad 1,1 tys. jednostek archiwalnych. Liczba jednostek: 863 Środki ewidencji: inwentarz kartkowy

30 Archiwum Fotograficzne Eugenii Trzeciakowej

1950–1970

Opis: Eugenia Trzeciakowa była zawodowym fotografikiem i prowadziła zakład w Warszawie. W zbiorze zdjęć tej autorki dominują wizerunki miast: architektura, zabytki, ulice, parki. Około połowa materiałów dotyczy Warszawy. Są także fotografie z Kielecczyzny, Dolnego Śląska, Pomorza i z wyprawy

11

szlakiem Wisły. Zespół składa się z około 5 tys. obrazów z lat 1950-1970. Są one utrwalone jednocześnie na negatywach, jak i pozytywach. Liczba jednostek: 5.704 Środki ewidencji: spis roboczy

31

Zbiór fotografii dotyczących archiwów państwowych

1961–2012

Opis: Zbiór zawiera zdjęcia wykonane przez etatowych fotografów Archiwum Dokumentacji Mechanicznej (które w 2008 roku zostało przekształcone w Narodowe Archiwum Cyfrowe) oraz przez fotografów, pracujących w innych archiwach polskich. Zdjęcia dokumentują istotne wydarzenia dla polskiej archiwistyki: konferencje naukowe, jubileusze, promocje wydawnictw, wizyty ważnych osób, spotkania. Zespół liczy łącznie około 4 tys. jednostek archiwalnych. Nośnikami są negatywy czarno - białe i kolorowe oraz pozytywy. Pierwsze zdjęcia pochodzą z 1961 roku. Zbiór jest nieustannie rozbudowywany o zdjęcia z bieżących wydarzeń. Liczba jednostek: 4.017 Środki ewidencji: inwentarz kartkowy, spis zdawczo-odbiorczy, spis roboczy

32 Zbiór diapozytywów 1930–1945, 1977–1987

Opis: Zbiór ten składa się w większości ze szklanych i czarno – białych diapozytywów, wykonanych w Niemczech przed 1945 rokiem. Znajduje się tutaj także niewielka ilość diapozytywów, wykonanych na błonie, w ostatnich dekadach XIX w. Diapozytywy w tym zbiorze dokumentują przede wszystkim przedwojenne Niemcy: życie polityczne, społeczne i kulturalne, przemysł, rolnictwo życie społeczne, kultura, sztuka, wojsko, folklor. Wiele materiałów przedstawia krajobrazy i miasta. Diapozytywy dotyczą również innych krajów świata. Liczba jednostek: 252 Środki ewidencji: inwentarz kartkowy

33 Zbiór nagrań dźwiękowych 1919–2008

Opis: W zbiorze znajduje się ponad 22,3 tys. jednostek inwentarzowych. Są to nagrania z lat 1919 –2008 - około 5% zasobu pochodzi z okresu międzywojennego i wcześniejszego, 10% z czasów ostatniej wojny, pozostałe 85% z okresu PRL i ostatnich lat. Materiały te utrwalone są na około 13,5 tyś. płyt gramofonowych i CD oraz na około 11,3 tys. taśm magnetofonowych. Większość nagrań pochodzi z Archiwum Polskiego Radia (około 80 % zasobu), pozostałe z darów i

12

zakupów od osób prywatnych i różnych instytucji z kraju i z zagranicy. W zasobie tym znajdują się przemówienia i wypowiedzi polityków, naukowców, artystów, duchownych, sportowców i innych wybitnych osobistości, bezpośrednie transmisje i sprawozdania z uroczystości państwowych, obrad parlamentu, partii politycznych, organizacji społecznych, związków zawodowych, wydarzeń kulturalnych, zawodów sportowych, Do najcenniejszych nagrań należą taśmy z zapisem głosu: marszałka Józefa Piłsudskiego, Józefa Becka, Eugeniusza Kwiatkowskiego, gen. Lucjana Żeligowskiego, Stefana Starzyńskiego, Ignacego Jana Paderewskiego, Karola Szymanowskiego, Stefana Żeromskiego, Juliusza Osterwy, Władysława Raczkiewicza i gen. Władysława Andersa. Warto także zwrócić uwagę na sprawozdania radiowe ilustrujące rozwój i zażegnanie konfliktu polsko - litewskiego w 1938 r. oraz przyłączenie Zaolzia do Polski na jesieni tego samego roku. Unikatowymi nagraniami są również: reportaż radia niemieckiego z ataku na Westerplatte, sprawozdanie radiowe z manifestacji mieszkańców Warszawy przed ambasadami Wielkiej Brytanii i Francji w dniu 3.09.1939 r. (dzień wypowiedzenie przez te państwa wojny Niemcom) oraz audycję powstańczej radiostacji „Błyskawica” nadaną 24.08.1944 r. z Warszawy, a odebraną i nagraną w Londynie. Cennym dokumentem dźwiękowym są płyty pochodzące z niemieckich rozgłośni radiowych z lat 1939-1945 zawierające m.in. audycje dotyczące spraw związanych z okupowanym terytorium Polski. Do bardzo interesujących nagrań należą także zapisy przedstawień Studenckiego Teatru Satyryków (STS) z lat 1959-1975,. Liczba jednostek: 22.125 Środki ewidencji: inwentarz kartkowy, spis roboczy, spis zdawczo-odbiorczy

34

Rozgłośnia Centralna Polskiego Radia – dokumentacja programowa

[1945] 1947–1949

Opis: Dokumentacja programowa Rozgłośni Centralnej Polskiego Radia to teksty programów wszystkich audycji emitowanych w latach [1945], 1947-1949. Zespól liczy 54 m.b. akt. Przeważają skrypty dzienników, felietonów politycznych, społecznych i gospodarczych, audycji dla dzieci i młodzieży, słuchowisk, programów literackich oraz różnych komunikatów. Liczba jednostek: 1.415

13

Środki ewidencji: inwentarz kartkowy

35 Zbiór filmów 1928–2008

Opis: Zasób filmowy liczący prawie 9 tys. tytułów, nakręconych w latach 1928-2008. Ponad 90% zasobu stanowią filmy pochodzące z następujących instytucji: Wytwórni Filmowej „Sportfilm” (tematyka sportowo-turystyczna), Instytutu Badań Edukacyjnych, i Wytwórni Filmowej „Czołówka” (m.in. kroniki wojskowe z końca lat pięćdziesiątych i z lat sześćdziesiątych). Pozostała część filmów pochodzi głównie z darów i zakupów od różnych instytucji i osób prywatnych. Do najcenniejszych filmów należą: „Polonia Restituta” (dokument z lat dwudziestych, ukazujący walkę o granicę Polski w latach 1917-1920), „Wielka rewia obrońców państwa na Polu Mokotowskim” (pierwsza połowa lat trzydziestych), „Idziemy” (reportaż z walk Pierwszej Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka), „Niedokończona podróż” (film ukazujący sylwetkę gen. Władysława Sikorskiego). Do bardzo cennych tytułów zaliczyć należy także: film o życiu żołnierzy polskich internowanych w Szwajcarii podczas II wojny światowej, relację filmową operatorów Polskiej Agencji Telegraficznej z uroczystości pogrzebowych Romana Dmowskiego (styczeń 1939 r.), film ukazujący Ignacego Jana Paderewskiego, prawdopodobnie na jego farmie w Paso Robles w Kalifornii [lata dwudzieste], relację filmowa z ekshumacji i pogrzebu ofiar „krwawej niedzieli” w Bydgoszczy w 1939 [1945]. Liczba jednostek: 8.993 Środki ewidencji: inwentarz książkowy, inwentarz kartkowy, spis roboczy

36 Rozgłośnia Polska „Radia Wolna Europa”

1952–1994

Opis: Rozgłośnia Polska „Radia Wolna Europa” działała w latach 1952 – 1994, a więc okres istnienia rozgłośni w Monachium. Zespół RP RWE składa się z nagrań dźwiękowych, fotografii dokumentów oraz mikrofilmów. Nagrania dźwiękowe Zbiór liczy około 17 tysięcy nagrań audycji zarejestrowanych na taśmach magnetycznych i kasetach magnetofonowych. Zachowało się wiele programów z kluczowych momentów dziejowych Polski i polskiej emigracji politycznej. Komentarze i felietony własne w tych istotnych dla kraju wydarzeniach wygłaszają m.in. kolejni dyrektorzy rozgłośni: Jan Nowak Jeziorański, Zygmunt Michałowski, Zdzisław Najder, Marek Łatyński i Piotr Mroczyk. Na antenie RP RWE można było usłyszeć nie

14

tylko audycje typowo polityczne, ale także edukacyjne, kulturalne, muzyczne, rozrywkowe i religijne. Rozgłośnia zatrudniała i współpracowała z wieloma dziennikarzami, pisarzami, historykami, artystami i duchownymi na emigracji. Możemy zatem usłyszeć między innymi: Stanisława Balińskiego, Zbigniewa Błażyńskiego, Wiktora Budzyńskiego, Tadeusza Chciuka - Celta (Michała Lasotę), Józefa Czapskiego, Józefa Garlińskiego, Mariana Hemara, Gustawa Herlinga – Grudzińskiego, ks. Tadeusza Kirschke, Jana Lechonia, Władę Majewską, Jana Markowskiego (Jana Krzysztofa), Tadeusza Nowakowskiego (Tadeusza Olsztyńskiego), Zygmunta Nowakowskiego, Romana Palestra, Henryka Rozpędowskiego (Stanisława Julickiego), Tymona Terleckiego, Jana Tyszkiewicza, Wojciecha Trojanowskiego, Leopolda Ungera, Pawła Zarembę oraz Tadeusza Żenczykowskiego. W kolekcji tej znajdują się także nagrania audycji, w których gośćmi były najważniejsi uczestnicy wydarzeń z lat 1914 – 1945. Są to m.in. gen. Władysław Anders, gen. Tadeusz Bór - Komorowski, gen. Tadeusz Kasprzycki, gen. Kazimierza Sosnkowski Kajetana Morawski, gen. Marian Kukiel, gen. Józef Haller, Adam Ciołkosz, gen. Felicjan Sławoj – Składkowski, gen. Stanisław Maczek, Stanisław Mikołajczyk. RP RWE zarejestrowała także wypowiedzi wybitnych postaci ze świata literatury (m.in.: Witolda Gombrowicza, Czesława Miłosza, Jerzego Kosińskiego, Sławomira Mrożka, Jerzego Giedroycia, Marka Hłasko, Leopolda Tyrmanda) i muzyki (np. Artura Rubinsteina, Andrzeja Panufnika, Witolda Lutosławskiego, Witolda Małcużyńskiego, Leopolda Stokowskiego). Na taśmach zachowały się również audycje z udziałem uciekinierów z PRL (np. Józef Światło, Franciszek Jarecki, Tomasz Strzyżewski). Fotografie W zespole znajduje się ponad 450 fotografii, w większości czarno – białych. Dotyczą one wielu aspektów istnienia RP RWE: powstawania audycji, pracy w rozgłośni, konferencji programowych, uroczystości, wyposażenia i siedziby rozgłośni, „wojny balonowej”. Wiele zdjęć przedstawia pracowników RWE, zarówno podczas pracy w rozgłośni, jaki w sytuacjach towarzyskich. Większość zdjęć RWE trafiła do zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego w postaci cyfrowej na płytach CD. Tylko niewielka część tego zespołu to pozytywy i

15

negatywy. Dokumentacja aktowa Zbiór ten pochodzi z lat 1964-1982 i 1989-1994 i obejmuje ponad 1,5 miliona stron maszynopisu. Są to kopie materiałów ewidencyjno-informacyjnych dotyczących zbioru nagrań, oraz kopie skryptów programowych codziennych audycji (160 m.b.). Mikrofilmy W postaci mikrofilmów przechowywane są skrypty programowe RP RWE z lat 1952-1963 oraz 1983-1988, listy od słuchaczy z Polski z lat 1982-1993, a także zebrane przez pracowników rozgłośni artykuły dotyczące RWE z prasy polskiej i zagranicznej. Zbiór ten liczy 286 szpul o łącznej długości ok. 9 kilometrów mikrofilmów. Liczba jednostek: 24.715 Środki ewidencji: inwentarz kartkowy

37 Archiwum Fotograficzne Stefana Bałuka

[1871] 1939–1945

[1981]

Opis: W kolekcji Stefana Bałuka znajdują się reprodukcje zdjęć z lat trzydziestych oraz z okresu II wojny światowej. Zespół liczy ponad 5 tys. jednostek archiwalnych. Fotografie w większości poświęcone są wojskowości i walkom podczas II wojny światowej. W zespole znajdują się zdjęcia dotyczące następujących tematów:

• Wojsko Polskie – rok 1939, walki we Francji w 1940 r., w Wielkiej Brytanii w Palestynie, Egipcie;

• Armia Andersa w ZSRR; • Drugi Korpus Polski we Włoszech; • Polskie lotnictwo i marynarka wojenna; • Armia Krajowa - działalność na terenie całej

Polski (w tym Kresów Wschodnich); • Powstanie warszawskie.

Kolekcja dokumentuje również okupację ziem polskich, ze szczególnym uwzględnieniem martyrologii Polaków i Żydów. Liczba jednostek: 5.028 Środki ewidencji: inwentarz kartkowy

38

Archiwum Fotograficzne Tadeusza Jankowskiego

1939–1960

Opis: Zespół ten składa się z oryginalnych negatywów zdjęć wykonanych przez Tadeusza Jankowskiego. Fotografie powstały w okresie od wybuchu II wojny światowej aż do lat sześćdziesiątych XX w. Zespół liczy ponad 1,7 tys. jednostek archiwalnych. Zdjęcia ukazują m.in. polskich oficerów internowanych na

16

Węgrzech w latach 1939-1940, Brygadę Strzelców Karpackich w Palestynie w 1940 r., Legię Oficerską w Palestynie i Egipcie w latach 1940-1941, 2 Korpus Polski w Palestynie i Egipcie w 1943 r. oraz we Włoszech w latach 1944-1946, Polski Korpus Przysposobienia i Rozmieszczenia w Wielkiej Brytanii. Liczba jednostek: 1.750 Środki ewidencji: inwentarz książkowy

39 Wojskowa Agencja Fotograficzna 1960–1980

Opis: Zespół Wojskowej Agencji Fotograficznej zawiera blisko 2,5 mln jednostek archiwalnych: negatywów, diapozytywów i stykówek. Najobszerniej udokumentowana jest działalność Ludowego Wojska Polskiego w okresie PRL. Zdjęcia przedstawiają wszystkie rodzaje sił zbrojnych, a także służbę, ćwiczenia, życie polityczne i kulturalne. Zbiory ukazują także instytucje i organizacje związane z wojskiem, życie polityczne, społeczne i gospodarcze PRL, jak również inne państwa. Zespół zawiera również dużo fotografii dotyczących II wojny światowej – głównie Ludowego Wojska Polskiego, ponadto m.in. Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, Armii Radzieckiej. Liczba jednostek: 2.500.000 Środki ewidencji: brak

40 Archiwum Fotograficzne Grażyny Rutowskiej

1947–1997

Opis: Wszystkie zdjęcia w tym zespole są autorstwa Grażyny Rutowskiej. Była ona fotoreporterką i dziennikarką związaną z ruchem ludowym. Zdjęcia w większości przedstawiają wsi polską wieś: jej mieszkańców, uprawę roli, hodowlę zwierząt, PGR-y, spółdzielczość, punkty skupu, szkoły, ośrodki zdrowia, lecznice weterynaryjne, folklor, uroczystości (m.in. dożynki), zwyczaje ludowe. Udokumentowana jest również działalność Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego oraz innych organizacji ruchu ludowego. Poza tematyką ludową, fotografie Grażyny Rutowskiej dotyczą także polskiego przemysłu, handlu, usług, kultury oraz nauki. Przedstawiają także architekturę miast, zwłaszcza Warszawy, gdzie autorka wiele lat mieszkała. Zespół liczy prawie 45 tys. jednostek archiwalnych. Większość z nich to czarno - białe negatywy w formacie 6x6 cm. Liczba jednostek: 44.166 Środki ewidencji: inwentarz w systemie informatycznym, spis roboczy

41 Zbiór fotografii Lwowa i okolic 1880–1939

Opis: Zbiór zawiera niecałe 1,8 tys. pozytywów, które powstały w okresie od lat osiemdziesiątych XIX wieku

17

do 1939 r. Zostały one wykonane z oryginalnych negatywów szklanych. Fotografie dotyczą głównie Lwowa – jego architektury, ulic, życia społecznego, politycznego, kulturalnego miasta, a także szkolnictwa i wojskowości. W zbiorze są także zdjęcia przedstawiające inne miejscowości (głównie ich architekturę), leżące na terenach ówczesnej Galicji Wschodniej i Małopolski. Zbiór jest tym ciekawszy, że zdjęcia prezentuje różne okresy: czas zaborów, I wojnę światową, w tym krótką okupację rosyjską a także dwudziestolecie międzywojenne. Liczba jednostek: 1.779 Środki ewidencji: inwentarz kartkowy

42 Archiwum Fotograficzne Edwarda Hartwiga

1945–1982

Opis: Edward Hartwig należał do grona najlepszych polskich fotografów. Był twórcą wielu albumów fotograficznych, otrzymywał także prestiżowe nagrody za osiągnięcia w dziedzinie fotografii artystycznej. W zespole Edwarda Hartwiga znajduje się ponad 120 tys. fotografii. Około 80 % z nich poświęcona jest życiu teatralnemu w Polsce – głównie w Warszawie oraz w Lublinie. Jest tu też wiele unikatowych zdjęć aktorów polskich. Pozostała część archiwum fotograficznego dotyczy przede wszystkim działalności Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Uniwersytetu Jagiellońskiego a także architektury – głównie Krakowa. Liczba jednostek: 122.036 Środki ewidencji: inwentarz w systemie informatycznym, spis roboczy

43

Archiwum Fotograficzne Stanisława Porębskiego

1955–1956

Opis: Zespół liczy 242 zdjęcia, wykonane w większości w latach 1955 – 1956. Ich autor, ksiądz Stanisław Porębski, był proboszczem parafii św. Józefa w Komańczy. Fotografie dokumentują przede wszystkim prymasa Stefana Wyszyńskiego podczas przetrzymywania go w odosobnieniu w Komańczy. Zdjęcia przedstawiają także rodzinę prymasa, księży oraz siostry nazaretanki. Liczba jednostek: 242 Środki ewidencji: inwentarz w systemie informatycznym

44 Archiwum 1970–1992 Opis: Włodzimierz Barchacz jest dziennikarzem

18

fotograficzne Włodzimierza Barchacza

i fotografem. W zbiorach NAC znajduje się ponad 2 tys. negatywów zdjęć jego autorstwa, w większości pochodzących z okresu 1970 – 1990. Zespół jest jednorodny pod względem tematycznym. Przedstawia przede wszystkim wydarzenia kulturalne: wystawy, spotkania literackie, promocje książek, jubileusze, kiermasze. Znajdują się tutaj także zdjęcia osób związanych ze sztuką: poetów, pisarzy, publicystów i plastyków. Liczba jednostek: 2.081 Środki ewidencji: inwentarz książkowy

45

Krajowa Agencja Wydawnicza – archiwum fotograficzne

1976–1989

Opis: Krajowa Agencja Wydawnicza była częścią Robotniczej Spółdzielni Wydawniczej „Prasa - Książka – Ruch”. Zbiór liczy około 181 tys. jednostek archiwalnych. Około 90 % zespołu ma układ geograficzno-alfabetyczny – zdjęcia są pogrupowane województwami, a w ich obrębie według miast w porządku alfabetycznym. Większość fotografii dotyczy architektury miast i miasteczek, zabytków, krajobrazów, folkloru. Udokumentowane są również: życie politycznie, kulturalne, naukowe, przemysł i rolnictwo. Nośniki zdjęć są bardzo różnorodne: znajdują się tutaj negatywy, pozytywy, diapozytywy, stykówki oraz widokówki. Liczba jednostek: 181.000 Środki ewidencji: brak

46 Instytut Polski w Bejrucie – zbiór fotografii

1939–1945

Opis: W 1942 r. uchodźcy polscy z ZSRR utworzyli w Teheranie Towarzystwo Studiów Irańskich. W 1945 r. przekształciło się ono w Instytut Polski w Bejrucie. Spuścizna po tych instytucjach liczy 1035 jednostek archiwalnych: 884 negatywy i 252 pozytywy z lat 1939-1945. Ilościowo dominują zdjęcia z terenu Iranu, przedstawiające zabytki, architekturę, ulice miast, krajobrazy, wykopaliska archeologiczne, miejscową ludność. W zbiorze znajdują się także fotografie dotyczące Polski pod okupacją, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie i władz RP na Uchodźstwie. Liczba jednostek: 1.035 Środki ewidencji: inwentarz kartkowy

47

Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego – zbiór diapozytywów

1901–1950

Opis: Zbiór liczy 18 tys. diapozytywów, na ogół czarno - białych. Fotografie przedstawiają przede wszystkim malarstwo, rzeźbę oraz artystycznie wykonane przedmioty (naczynia liturgiczne, porcelana) z różnych

19

okresów historycznych, pochodzących różnych krajów. Ponadto zdjęcia dokumentują także miasta i miasteczka Polski - budynki, zabytki, fragmenty budynków i detale architektoniczne. Liczba jednostek: 18.000 Środki ewidencji: brak

48

Archiwum Fotograficzne Stanisława Wdowińskiego

1952–1990

Opis: Stanisław Wdowiński pochodził z rodziny znanych fotografów warszawskich. Walczył w powstaniu warszawskim, a po wojnie współpracował z redakcjami gazet i Centralną Agencją Fotograficzną. Zbiór fotografii jego autorstwa to ponad 17 tys. jednostek archiwalnych z lat 1952-1990: czarno – białych i kolorowych negatywów, a także pozytywów. Zespół jest zróżnicowany tematycznie. Znajdują się w nim zarówno zdjęcia portretowe, jak i sytuacyjne polityków, wojskowych, duchownych, ludzi kultury i nauki, sportowców, robotników. Stanisław Wdowiński bardzo chętnie fotografował polską wieś - wiele zdjęć poświęconych folklorowi, twórczości ludowej, kapliczkom i krzyżom przydrożnym, muzeom, skansenom, uroczystościom, festynom i dożynkom, uprawie roli, hodowli. Liczba jednostek: 17.485 Środki ewidencji: spis roboczy

49 Archiwum Fotograficzne Juliusza Englerta

1946–2008

Opis: Archiwum fotograficzne Juliusza Englerta liczy ponad 104 tys. fotografii. Są to oryginalne negatywy, w większości kolorowe, wykonane od lat czterdziestych XX wieku, aż do początku XXI wieku. Zdjęcia poświęcone są społeczności polskiej w Wielkiej Brytanii (głównie mieszkającej w Londynie). Fotografie obrazują życie polityczne, społeczne, kulturalne i religijne, a także działalność polonijnych organizacji: politycznych, społecznych, kombatanckich i charytatywnych. Atutem zespołu jest duża ilość fotografii wybitnych przedstawicieli brytyjskiej Polonii. Liczba jednostek: 104.578 Środki ewidencji: inwentarz kartkowy, spis roboczy

50

Archiwum Fotograficzne Ignacego Płażewskiego

1939–1970

Opis: Ignacy Płażewski był wydawcą, bibliofilem i fotografem. W okresie PRL założył pracownię fotograficzną w Łodzi. Był m.in. prezesem Łódzkiego Okręgu Związku Polskich Artystów Fotografików. Fotografie autorstwa Ignacego Płażewskiego przedstawiają przede wszystkim krajobrazy, miasta i miejscowości, architekturę, ulice, parki. Zbiór ten liczy

20

ponad 1,8 tys. pozytywów. Liczba jednostek: 1.862 Środki ewidencji: inwentarz kartkowy

51 Archiwum Fotograficzne Zbyszka Siemaszki

1950–1970

Opis: Zespół ten to zdjęcia pochodzące z lat 1950-1970. Przedstawiają właściwie wszystkie aspekty życia społecznego, a także architekturę Warszawy i innych miast Polski. Wśród nich kilkaset negatywów bogato ilustrujących Warszawę lat 50, 60 oraz 70.: Hotel Polonia (rok 1968), Kościół Sióstr Sakramentek (rok 1953), otwarcie Teatru Wielkiego (rok 1974) czy odbudowa Teatru Wielkiego (1956). Liczba jednostek: 5.655 Środki ewidencji: spis roboczy

52 Archiwum Fotograficzne Zbigniewa Tyszki

1990–2000

Opis: Fotografie w tym zespole przedstawiają architekturę Warszawy, przede wszystkim dzielnicy Ochota. Zdjęcia pochodzą z lat 1990 - 2000. Liczba jednostek: 5.043 Środki ewidencji: spis roboczy

53 Archiwum Fotograficzne Lecha Zielaskowskiego

1950–1990

Opis: Fotografie w tym zespole obejmują okres od lat 50.do 90. XX wieku. Ponad 5 tysięcy fotografii przedstawia m.in. architekturę, gospodarkę, sceny rodzajowe, pielgrzymki papieża Jana Pawła II do Polski oraz lotnictwo cywilne. Liczba jednostek: 7.839 Środki ewidencji: spis roboczy

54 Archiwum Fotograficzne Jerzego Piaseckiego

1945–1990

Opis: W zespole znajdują się fotografie przedstawiające m.in. architekturę, krajobrazy oraz budownictwo w Polsce. Materiały te pochodzą z okresu 1945-1990. Liczba jednostek: 36.217 Środki ewidencji: spis roboczy

55

Archiwum Fotograficzne Wiesława Tomaszkiewicza

1939–1999

Opis: Wiesław Tomaszkiewicz był operatorem filmowym (wykonywał zdjęcia do filmów dokumentalnych), fotografem, taternikiem i krótkofalowcem. Zbiór fotografii jego autorstwa obejmuje blisko 54 tys. z lat 1939-1990. Najstarsze fotografie przedstawiają okupowany Kraków i rodzinę Tomaszkiewiczów. Znaczna część zdjęć przedstawia wspinaczki wysokogórskie, terenowe rajdy samochodowe i motocyklowe, plany filmowe, krajobrazy i architekturę Polski. Liczba jednostek: 53.932

21

Środki ewidencji: spis roboczy

56

Wytwórnia Filmów Dokumentalnych i Fabularnych w Warszawie

1949–2006

Opis: brak Liczba jednostek: 391 Środki ewidencji: spis zdawczo-odbiorczy

57

Ministerstwo Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej w Warszawie – Archiwum Fotograficzne

[1957] 1975–1984

Opis: Zespół stanowią albumy fotograficzne przedstawiające Zakłady Pracy Socjalistycznej, z lat 1975-1984. Liczba jednostek: 1.350 Środki ewidencji: spis zdawczo-odbiorczy

58 Wytwórnia Filmowa „Czołówka” w Warszawie

1939–1945, 1958–2009

Opis:Zespół ten to kolekcja ponad 25 tysięcy fotografii z okresu II wojny światowej oraz nagrań efektów dźwiękowych z produkcji filmów realizowanych przez WF Czołówka. Liczba jednostek: 27.832 Środki ewidencji: spis zdawczo-odbiorczy

59

Archiwum Fotograficzne Rodziny Wojciechowskich – zbiór kopii cyfrowych

1915–1959

Opis: Zespół ten to zbiór kopii cyfrowych fotografii, wykonanych w latach 1915-1959 przez Kazimierza i Władysława Wojciechowskich. Przedstawiają one życie społeczne i kulturalne Brodnicy oraz okolic miasta (obecnie woj. kujawsko-pomorskie), jego architekturę miasta a także ważne wydarzenia rodziny Wojciechowskich. Liczba jednostek: 6.144 Środki ewidencji: spis roboczy

60

Archiwum Fotograficzne 6 Dywizjonu Artylerii Konnej w Stanisławowie

1920–1925

Opis: Unikatowe fotografie z lat 1920-1925 przedstawiające kawalerię II RP podczas ćwiczeń. Liczba jednostek: 27 Środki ewidencji: inwentarz książkowy, inwentarz w systemie informatycznym

61

Archiwum Fotograficzne Rodziny Lis-Olszewskich

1918–1939

Opis: Fotografie przedstawiają rodzinę Lis-Olszewskich w sytuacjach codziennych m.in. podczas wypoczynku na plaży, przed domem, na polowaniu. Liczba jednostek: 41 Środki ewidencji: inwentarz książkowy

62 Zbiór fotografii Głoskowa i okolic 1890–1918

Opis:Fotografie z przełomu XIX i XX wieku przedstawiających Głosków (obecne woj. mazowieckie) i okolice. Liczba jednostek: 65 Środki ewidencji: spis zdawczo-odbiorczy

22

63 Archiwum Fotografii Stereoskopowej Zbigniewa Szczypki

1950–1999

Opis:W zespole tym dominują fotografie przedstawiające architekturę takich miast jak m. in. Warszawa, Czerwińsk, Poznań, Toruń, Wrocław, Zakopane, Wilno, Lida, Kutna Hora, Praga, Paryż, Moskwa, czy Pekin. Liczba jednostek: 1.999 Środki ewidencji: spis roboczy

64 Archiwum Fotograficzne Rodziny Świtalów

1914–1975

Opis:Fotografie z lat 1914-1975 dotyczące historii społecznej Polski, jak również fotografie rodzinne Świtalów. Liczba jednostek: 83 Środki ewidencji: spis roboczy

65 Archiwum Audiowizualne Jerzego Ficowskiego

1900–2006

Opis: Bogate archiwum znakomitego poety, eseisty, prozaika, autora tekstów piosenek, tłumacza, znawcy folkloru żydowskiego i cygańskiego. Zespół zawiera fotografie rodzinne, judaika, materiały o Cyganach, fotografie i fotokopie dokumentów dotyczących Bruno Schulza, audycje radiowe, reportaże, koncerty, filmy dokumentalne, kroniki rodzinne i inne. Liczba jednostek: 2.432 Środki ewidencji: spis roboczy, spis zdawczo-odbiorczy

66 Tygodnik „Za i Przeciw” – Archiwum Fotograficzne

1980–1989

Opis:Zespół zawiera fotografie z lat okresu stanu wojennego, aż do przełomu w 1989 r., przedstawiające wydarzenia społeczne, religijne, także architekturę miejscowości polskich. Liczba jednostek: 1.469 Środki ewidencji: spis roboczy

67

Archiwum Fotograficzne Edwarda Zabawskiego

1946, 1948, 1982

Opis: Fotografie przedstawiają dwa miasta: Warszawę i Gdańsk. Cztery zdjęcia z Warszawy pochodzące z lutego-marca 1946 r. ukazują komunikację miejską w Warszawie oraz fragment Żoliborza. Fotografie z Gdańska stanowiące przeważającą część zespołu (18 obrazów) wykonane zostały w sierpniu 1948 roku. Widoczne są zabytki Gdańska w ich ówczesnym stanie – większość nosi ślady zniszczeń z czasów drugiej wojny światowej, niektóre są w trakcie odbudowy. Dwie fotografie przedstawiają plakaty rozwieszone prawdopodobnie przez emigrantów polskich na ulicach Paryża w reakcji na wprowadzenie stanu wojennego w PRL 1982 r. Liczba jednostek: 24

23

Środki ewidencji: inwentarz książkowy

68 Archiwum Fotograficzne Rodziny Otowskich

1915–1939, 1950–1970

Opis: brak Liczba jednostek: 1.201 Środki ewidencji: spis roboczy

69

Archiwum Fotograficzne Stanisława Doktorowicz-Hrebnickiego

1945–1950

Opis: Głównie fotografie z okresu powojennego (1945-1950) przedstawiające ruiny miast polskich, także wraki samolotów i czołgów. Liczba jednostek: 172 Środki ewidencji: spis roboczy

70 Archiwum Fotograficzne Stefana Bzowskiego

1914–1917

Opis: Zespół składa się z 520 fotografii w trzech albumach, ukazujących przebieg służby wojskowej Stefana Bzowskiego w 3. Armii Rosyjskiej w latach 1914-1917. Liczba jednostek: 520 Środki ewidencji: spis zdawczo-odbiorczy

71

Zbiór fotografii dotyczących żałoby narodowej po katastrofie lotniczej pod Smoleńskiem

11-21.04.2010

Opis: Zbiór składa się z 1405 fotografii podzielonych na 14 tematów. Każdy temat przedstawia wydarzenia jednego dnia żałoby narodowej po katastrofie lotniczej pod Smoleńskiem oraz pogrzeby niektórych ofiar katastrofy. Liczba jednostek: 1.405 Środki ewidencji: inwentarz książkowy

72

Archiwum fotograficzne E.I. Mileskiego dotyczące Harcerstwa Związku Narodowego Polskiego

15-30.08.1934

Opis: Album z 52 fotografiami harcerzy polskich z USA przebywających na obozie harcerskim w sierpniu 1934 r. Liczba jednostek: 51 Środki ewidencji: inwentarz książkowy

73

Zbiór kopii cyfrowych fotografii dotyczących wileńskich pułków ułanów

1919–1939

Opis: Zespół składa się z 59 fotografii z lat 1919-1939 i zawiera portrety, zdjęcia grupowe, fotografie przedstawiające ćwiczenia i życie codzienne żołnierzy z 4 Pułku Ułanów Zaniemeńskich i 13 Pułku Ułanów Wileńskich. Liczba jednostek: 59 Środki ewidencji: spis roboczy

74

Zbiór kopii cyfrowych fotografii dotyczących Stanisława Zenona Zakrzewskiego

1923–1968

Opis: Zbiór 66 fotografii przedstawiających życie prywatne i działalność żeglarza, żołnierza, dziennikarza i działacza społecznego Stanisław Zakrzewskiego. Liczba jednostek: 66

24

Środki ewidencji: spis roboczy

75 Archiwum Fotograficzne Pawła Kalisza

2010, 2012, 2014

Opis: Paweł Kalisz jest dziennikarzem i fotoreporterem, wnikliwym obserwatorem życia społecznego i politycznego Polski. Zbiór fotografii jego autorstwa zawiera zdjęcia z odsłonięcia tablicy pamiątkowej ku czci Jana Nowaka Jeziorańskiego w Warszawie 11 listopada 2010 r., a także obchody miesięcznej rocznicy katastrofy smoleńskiej przed Pałacem Prezydenckim w Warszawie 10 października 2012 r. Liczba jednostek: 180 Środki ewidencji: spis roboczy

76

Zbiór fotografii dotyczących uroczystości beatyfikacyjnych księdza Jerzego Popiełuszki w Warszawie

06.06.2010

Opis: 57 fotografii z procesją z okazji beatyfikacji ks. Jerzego Popiełuszki w Warszawie 6 czerwca 2010 r. Liczba jednostek: 57 Środki ewidencji: spis zdawczo-odbiorczy

77

Zbiór fotografii dotyczących 51 Pułku Piechoty Strzelców Kresowych

1918–1935

Opis: Zespół składa się z 151 fotografii z lat 1918-1935 dotyczących 51 PP Strzelców Kresowych. Ich tematyka obejmuje m.in. formowanie jednostki we Włoszech w 1918 r., walki na Kresach, stacjonowanie w Brzeżanach. Liczba jednostek: 151 Środki ewidencji: spis zdawczo-odbiorczy

78

Zbiór kopii cyfrowych fotografii dotyczących Opactwa Benedyktynów w Tyńcu

1939–1978

Opis: Zbiór składa się z 383 kopii cyfrowych fotografii z lat 1939-1978 przechowywanych w Opactwie Benedyktynów w Tyńcu, przedstawiających życie i działalność zakonników. Liczba jednostek: 383 Środki ewidencji: spis roboczy

79

Archiwum Fotograficzne Krzysztofa Jaszczyńskiego

08.03.1981

Opis: Zdjęcia dotyczą wmurowania aktu erekcyjnego - tablicy upamiętniającej wydarzenia marca 1968 r. na budynku Uniwersytetu Warszawskiego 8 marca 1981 r. Liczba jednostek: 76 Środki ewidencji: spis zdawczo-odbiorczy

80 Archiwum Fotograficzne Lecha Ważyńskiego

1950–2010

Opis: Tematyka fotografii łączy się ze wszystkimi latami życia i działalności Lecha Ważyńskiego. Oprócz scen z życia prywatnego również wydarzenia społeczne i polityczne m.in. rozruchy na ulicach Warszawy w latach 80, protesty w obronie Wolnego

25

Tybetu z lat 2008-2010, wybuch gazu i odbudowa Rotundy PKO, imprezy i inne. Liczba jednostek: 34.552 Środki ewidencji: spis roboczy

81

Wytwórnia Filmów Sportowych i Turystycznych „Sportfilm”

1963–1999

Opis: Filmy przekazane przez Polski Komitet Olimpijski. Przeważają filmy o tematyce sportowej m.in. treningi, mecze, pokazy sportowe, także otwarcia obiektów sportowych. Liczba jednostek: 1.172 Środki ewidencji: spis roboczy

82

Kolekcja Mariana Romaniuka dotycząca Prymasa Polski kardynała Stefana Wyszyńskiego

1917–2001

Opis: Fotografie przedstawiające życie i działalność duszpasterską kardynała Stefana Wyszyńskiego. Liczba jednostek: 2.093 Środki ewidencji: spis roboczy

83

Archiwum Fotograficzne Rodziny Wickenhagenów

[1888], 1901–1920, 1926–1936

Opis: 8 albumów z okresu międzywojennego przedstawiających rodzinę Wickenhagenów z majątku Borsuki. Oprócz tego kilka pojedynczych fotografii luzem wykonanych na początku wieku. Liczba jednostek: 851 Środki ewidencji: spis roboczy

84 Studio Filmowe im. Karola Irzykowskiego 1982–2005

Opis: Aktowe materiały archiwalne dotyczące Studia Filmowego im. Karola Irzykowskiego wydzielone z zespołu nr 58 (Studio Filmowe „Czołówka” w Warszawie). Liczba jednostek: 51 Środki ewidencji: spis zdawczo-odbiorczy

85

Archiwum Fotograficzne Aleksandra Załęskiego

[1979], 1983–2010

Opis: Fotografie przedstawiające prace ekshumacyjne oraz uroczystości kościelne w Charkowie, Miednoje, Katyniu, Smoleńsku i Ostaszkowie. Liczba jednostek: 5.359 Środki ewidencji: spis roboczy

86

Archiwum fotograficzne Ryszarda Witkowskiego

1945

Opis: Ryszard Witkowski urodził się 9 maja 1926 r. w Milanówku. Jego ojcem był naczelnik poczty Józef Witkowski, weteran wojny polsko-bolszewickiej, w której walczył jako oficer Armii Ochotniczej gen. Hallera. Matka, Felicja z Brodowskich Witkowska, prowadziła jedyny w Milanówku zakład fotograficzny, wykonując oprócz fotografii komercyjnych również zdjęcia

26

dokumentujące życie mieszkańców tej miejscowości. Fotografie dotyczą wycieczki Ryszarda Witkowskiego z matką i siostrą do Trójmiasta na obchody Święta Morza w czerwcu 1945 r. Zdjęcia przedstawiają, oprócz przebiegu obchodów, również zniszczoną zabudowę Trójmiasta oraz migawki z molo w Sopocie. Liczba jednostek: 79 Środki ewidencji: inwentarz książkowy

87

Archiwum Fotograficzne Bronisława Łuszczyńskiego

1924–1926, [1938]

Opis: 21 fotografii wykonanych w latach 20. przez Bronisława Łuszczyńskiego przedstawiających m.in. Warszawę i Lwów Liczba jednostek: 21 Środki ewidencji: spis roboczy

88

Archiwum Fotograficzne Jerzego Dąbrowskiego

1956–1968

Opis: Fotografie z lat 1956-1968 dotyczące harcerstwa polskiego. Liczba jednostek: 5.040 Środki ewidencji: spis roboczy

89

Kolekcja Kordiana Tarasiewicza dotycząca firmy „Pluton” w Warszawie

1885–1945

Opis: Zbiór wydzielony ze Zbioru fotografii różnego pochodzenia prezentujący przedwojenną firmę „Pluton” zajmującą się wypalaniem i dystrybuowaniem kawy i herbaty. Liczba jednostek: 109 Środki ewidencji: inwentarz kartkowy

90

Fundacja „Warszawa1939.pl” – kolekcja fotografii architektury z okolic Warszawy

1950–1959

Opis: Fotografie wykonane w latach 50 XX w. przedstawiające architekturę miejscowości z okolic Warszawy. Liczba jednostek: 672 Środki ewidencji: spis roboczy

91

Kolekcja nagrań muzycznych Jerzego Junoszy Kowalewskiego

1930–1965

Opis: Kolekcja 46 płyt analogowych wyprodukowanych przez znane wytwórnie płytowe tj. Syrena-Electro, Odeon, na których zarejestrowano nagrania muzyczne polskich i zagranicznych wykonawców. Liczba jednostek: 46 Środki ewidencji: spis zdawczo-odbiorczy

92 Kolekcja fotografii dotyczących pogrzebu Ignacego

1941

Opis: Zdjęcia przedstawiają przejazd konduktu żałobnego z trumną Ignacego Jana Paderewskiego ulicami Nowego Jorku.

27

Jana Paderewskiego w Nowym Jorku

Liczba jednostek: 12 Środki ewidencji: spis roboczy

93 Wystawa „Praca i kultura wsi” w Liskowie

1937

Opis: 99 fotografii zebranych w albumie opracowanym przez Komitet Wystawy „Praca i Kultura Wsi” dla Felicjana Sławoja Składkowskiego w 1937 r. Liczba jednostek: 99 Środki ewidencji: inwentarz kartkowy

94

Archiwum fotograficzne Ignacego Fudakowskiego

1914–1917

Opis: Album z 352 fotografiami z lat 1914-1917, których twórcą jest dr Ignacy Fudakowski – lekarz przy rosyjskim pułku artylerii, ukazujące m.in. szlak bojowy pułku i działania służb medycznych. Liczba jednostek: 352 Środki ewidencji: inwentarz książkowy

95

Zbiór fotografii dotyczących Szkoły Mechaniczno-Technicznej Hipolita Wawelberga i Stanisława Rotwalda w Warszawie

1919

Opis: Album okolicznościowy z 1913 r. zawierający 50 fotografii przedstawiających profesorów i uczniów Szkoły Mechaniczno-Techniczne Hipolita Wawelberga i Stanisława Rotwalda w Warszawie. Liczba jednostek: 50 Środki ewidencji: inwentarz kartkowy

96 „Telmar” Film International Sp. z o.o.

[1987] 1988–1992

Opis: Dokumentacja aktowa dotycząca działalności spółki „Telmar” Film International Sp. z o.o. zajmującej się produkcją filmową, jak również prowadzącej działalność wytwórczo-produkcyjną kaset video. Liczba jednostek: 32 Środki ewidencji: spis zdawczo-odbiorczy

97

Kolekcja nagrań dźwiękowych Remigiusza Skrabelińskiego

1970–1989

Opis: Na kolekcję składają się nagrania mszy św. za Ojczyznę odprawianych przez ks. Jerzego Popiełuszkę, audycje Radia „Solidarność” i BBC. Liczba jednostek: 100 Środki ewidencji: inwentarz książkowy

98

Archiwum Audiowizualne Wojciecha Maciejewskiego

1939–1998

Opis: Filmy z nagranymi wywiadami z pracownikami i współpracownikami Rozgłośni Polskiej „Radia Wolna Europa” m.in. Józefem Paczkiem, Tadeuszem Nowakowskim, Alfredem Schutzem. Także nagrania dźwiękowe z rozgłośni zachodnich obrazujące życie polityczne w Polsce w okresie drugiej wojny światowej i w okresie PRL-u. Liczba jednostek: 135 Środki ewidencji: spis roboczy

99 Archiwum Audiowizualne 1945–1947

Opis: Film pt. „Polskie warsztaty szkoleniowe JAR w Burgu 1945-1947” prezentujący pracę i wypoczynek

28

Jeremiego Rosnowskiego

Polaków oczekujących w Niemczech na powrót do kraju po zakończeniu drugiej wojny światowej. Liczba jednostek: 3 Środki ewidencji: inwentarz książkowy

100 Archiwum audiowizualne Waldemara Malugi

1981, 1987–1989

Opis: Fotografie i filmy autorstwa Waldemara Malugi. Fotografie dokumentują strajk studentów Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego wiosną 1988 r., obchody uroczystości 11 listopada przed katedrą i pod pomnikiem Żołnierza Radzieckiego w Lublinie w 1989 r. Filmy: „Spotkania”, z wręczenia tytułu doktora honoris causa papieżowi Janowi Pawłowi II, z wizyty papieża Jana Pawła II na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim w czerwcu 1987 r. oraz z Józefem Ratzingerem dokumentują istotne dla historii polskiego kościoła i dziejów KUL wydarzenia lat 80. Liczba jednostek: 71 Środki ewidencji: spis zdawczo-odbiorczy

101 Muzeum Pożarnictwa w Kotuniu – depozyt

1960–1990

Opis: Filmy o tematyce pożarniczej. Liczba jednostek: 106 Środki ewidencji: spis zdawczo-odbiorczy

102

Centralny Ośrodek Informacji Budownictwa – zbiór filmów

1961–1967

Opis: Filmy o tematyce budowlanej m.in. Kroniki Filmowe Budownictwa COIB z lat 60. XIX w. Liczba jednostek: 234 Środki ewidencji: spis roboczy

103 Archiwum fotograficzne Jerzego Szeligi

1954–1987

Opis: Negatywy z fotografiami Jerzego Szeligi, przedstawiającymi architekturę Warszawy w latach 1954 – 1987. Liczba jednostek: 530 Środki ewidencji: spis zdawczo-odbiorczy

104

Archiwum fotograficzne Stanisława Gendzińskiego

1940–1947

Opis: Pozytywy z fotografiami autorstwa Stanisława Gendzińskiego, wykonanymi głównie w Palestynie i Iraku. Zdjęcia dokumentują życie żołnierzy Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich. Liczba jednostek: 37 Środki ewidencji: spis roboczy, spis zdawczo-odbiorczy

105 Archiwum fotograficzne rodziny Grabowieckich

1930–1945

Opis: Rodzinne fotografie przekazała w darze p. Elżbieta Szańkowska. Przedstawiają wydarzenia z życia nauczycieli Marii i Piotra Grabowieckich, m.in.: wycieczki do Puław i Kazimierz n/Wisłą z grupą

29

uczestników kursów nauczycielskich, spływ kajakowy nauczycieli do Rumunii (ok. 1936 r., widoczny prezydent RP Ignacy Mościcki). Liczba jednostek: 18 Środki ewidencji: spis zdawczo-odbiorczy

106

Zbiór fotografii dotyczących Podoficerskiego Kasyna Garnizonowego w Warszawie

1930–1935

Opis: Fotografie z archiwum rodzinnego zgromadzone przez prezesa Podoficerskiego Kasyna Garnizonowego w Warszawie – Franciszka Krysztofka, przekazała w darze p. Dorota Kubisz-Butyńska. Dokumentują wydarzenia związane z kasynem. Liczba jednostek: 13 Środki ewidencji: spis zdawczo-odbiorczy

107

Archiwum fotograficzne Narcyza Witczaka-Witaczyńskiego

1914–1918, 1921–1939

Opis: Materiały zostały przyjęte do zasobu NAC z początkiem roku 2014. Autor był fotografem i żołnierzem, służył w 1. Pułku Ułanów Krechowieckich, Szwadronie Przybocznym Naczelnika Państwa i Naczelnego Wodza, 1. Pułku Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego i 1. Pułku Strzelców Konnych w Garwolinie. Otrzymane archiwum fotograficzne składa się z ok. czterech tysięcy negatywów szklanych w formatach 9x12 i 13x18 cm oraz niemieckiego albumu z czasów I wojny światowej, liczącego ok. 40 zdjęć. Negatywy stanowią niezwykle cenną dokumentację dziejów Garwolina i stacjonującego w nim 1. Pułku Strzelców Konnych. Fotografie umieszczone w albumie przedstawiają budownictwo ludowe i architekturę sakralną oraz sceny z życia ludności regionu. Pragniemy także podziękować spadkobiercom Autora – p. Barbarze Witaczyńskiej oraz p. Krystynie Witczak za przechowanie tej unikatowej spuścizny do naszych czasów i jej bezinteresowne przekazanie do zasobu NAC. Doceniamy pomoc zaoferowaną przy porządkowaniu i opracowywaniu zbioru. Dziękujemy także wydawcom kwartalnika "Szabla i Koń" oraz serii "Wielka Księga Kawalerii Polskiej", którzy umożliwili NAC kontakt ze spadkobiercami Autora. Jesteśmy przekonani, że przekazane materiały mają istotny wkład w budowanie wspólnej pamięci i popularyzowanie wiedzy historycznej. Liczba jednostek: 4.389 Środki ewidencji: spis zdawczo-odbiorczy

108 Kolekcja fotografii Katarzyny Szurman 1908–1940

Opis: Fotografie i pocztówki przedstawiające zabawki z początku XIX w.

30

Liczba jednostek: 25 Środki ewidencji: spis roboczy

109 Archiwum Elżbiety Czyżewskiej 1938–2010

Opis: Kolekcja została przekazana do archiwum dzięki zaangażowaniu p. Felicity Ołdakowskiej Yost, która uratowała materiały przed wyrzuceniem. Materiały znajdowały się w walizce wystawionej na śmietnik po śmierci Elżbiety Czyżewskiej przez właściciela domu, w którym mieszkała aktorka. P. Felicity Ołdakowska Yost, poinformowana o tym fakcie przez sąsiadów, uratowała spuściznę i przekazała ją Konsulatowi RP w Nowym Jorku. Dzięki temu bezcenne dokumenty mogły trafić do Polski. Do zasobu NAC spuściznę przekazał 2 czerwca 2014 r. minister kultury i dziedzictwa narodowego Bogdan Zdrojewski. Na materiały składa się ponad 500 zdjęć oraz 500 stron dokumentów. Pośród dokumentów znajdują się fotosy z polskich filmów z udziałem aktorki, od pierwszej poważnej roli filmowej w „Mężu swojej żony” z 1960 r. aż po fotografie rodzinne, między innym z mężem, amerykańskim dziennikarzem i historykiem, laureatem Nagrody Pulitzera Davidem Halberstamem. W spuściźnie zachowały się plakaty, wycinki prasowe i robocze notatki do ról wykonywanych przez aktorkę. Wśród materiałów odnajdziemy również dokumenty urzędowe: nadanie amerykańskiego obywatelstwa w 1973 r., umowę na realizację filmu „Wszystko na sprzedaż” z 26 stycznia 1968 r. czy „pokwitowanie za przedmioty zdeponowane w wywozie”, wydane 13 kwietnia 1968 r. przez Urząd Celny Port Lotniczy w Warszawie na: obrazek, dzbanek, popielniczkę i puderniczkę. Korespondencja, obejmująca lata 1963–1996 zawiera nieliczne, ale bardzo interesujące listy m.in. od Leopolda Tyrmanda, Daniela Passenta, Franka Langella, Tuppera Saussy’ego, Beaty Tyszkiewicz, Krystyny Zachwatowicz i Andrzeja Wajdy. Elżbieta Czyżewska (1938–2010) - polska aktorka filmowa i teatralna, gwiazda polskiego kina lat 60. Studiowała w warszawskiej PWST. Od 1959 związana z Studenckim Teatrem Satyryków, od 1960 z Teatrem Dramatycznym w Warszawie. Żona reżysera Jerzego Skolimowskiego, potem (w latach 1965–1977) – Davida Halberstama, amerykańskiego dziennikarza i historyka, laureata Nagrody Pulitzera (1964). Zmuszona do opuszczenia Polski przez ówczesne władze, od 1968 r. mieszkała na stałe w Stanach Zjednoczonych. W 1974 zagrała w „Biesach” Dostojewskiego w reż. Andrzeja Wajdy. Na próbach pojawiała się Meryl Streep, która uważnie

31

obserwowała Czyżewską. Podpatrzone gesty i wyuczony polski akcent pomogły Streep zbudować postać Zofii Zawistowskiej w „Wyborze Zofii” Alana Pakuli, za którą dostała Oscara. Po 1980 Elżbieta Czyżewska wracała do kraju, aby zagrać w polskich produkcjach. Występowała również w epizodycznych rolach amerykańskich produkcji. W Stanach Zjednoczonych związała się z off-Broadwayowską sceną. W 1990 została laureatką prestiżowej nagrody teatralnej OBIE za rolę w sztuce „Crowbar” (reż. Mak Wellman). Dwukrotnie, w latach 1963-64 otrzymała Srebrną Maskę w plebiscycie „Expressu Wieczornego” na najpopularniejszych aktorów telewizyjnych, a w 1965 – Złotą. Liczba jednostek: 593 Środki ewidencji: spis zdawczo-odbiorczy

110 Kolekcja fotografii Lucyny Robowskiej 1890-1939

Opis: Zbiór składa się z fotografii przedstawiających Lucynę Robowską – znakomitą polską pianistkę, a także jej rodzinę i przyjaciół. Liczba jednostek: 89 Środki ewidencji: inwentarz kartkowy roboczy

111 Archiwum Janiny Bąkowskiej-Przeradzkiej

1923-1972

Opis: Janina Bąkowska-Przeradzka (1906-1972) była polska aktorką teatralną. Zgromadzone w archiwum fotografie dokumentują jej role teatralne przedwojenne i powojenne, życie prywatne (portrety i zdjęcia sytuacyjne) i projekty scenograficzne. Liczba jednostek: 126 Środki ewidencji: spis zdawczo-odbiorczy

112 Archiwum Mieczysława Stachiewicza

1905-2006

Opis: Zespół tworzą nagrania dźwiękowe przekazane przez polskiego pilota zamieszkałego w Londynie, Mieczysława Stachiewicza. Są rejestracją jego wspomnień z dzieciństwa, burzliwej, wojennej młodości i spokojnej współczesności. Liczba jednostek: 15 Środki ewidencji: spis roboczy

113 Archiwum fotograficzne Andrzeja Bogusza

1964-1966, 1970-1989, 1990-1991

Opis: Andrzej Bogusz jest znakomitym polskim fotografem. Podczas swojego pobytu w latach 80. W Stanach Zjednoczonych dokumentował m.in. życie polskich emigrantów, demonstracje pod polskim konsulatem, parady i bale. Liczba jednostek: 580 Środki ewidencji: spis roboczy

114 Archiwum 1960-2005 Opis: Diapozytywy wykonane przez Zbigniewa

32

fotograficzne Zbigniewa Delonga

Delonga przedstawiają architekturę polskich wsi, miast i miasteczek. Znaczna część dotyczy architektury sakralnej. Liczba jednostek: 1.696 Środki ewidencji: spis roboczy

115

Zbiór fotografii dotyczących działalności Polaków w miejscowości Asziche w Chinach

1909-1910

Opis: 164 fotografie przedstawiające żecie Polaków w Chinach. Większość z nich powstała podczas budowy cukrowni w Asziche. Liczba jednostek: 164 Środki ewidencji: spis zdawczo-odbiorczy

116 Archiwum Józefa Romana Rybickiego 1901-1986

Opis: Józef Roman Rybicki był żołnierzem i patriotą. Zbiór składa się z dokumentacji fotograficznej z lat 1916-1939 przedstawiającej m.in. Marszałka Józefa Piłsudskiego oraz dokumentacji aktowej (kopie maszynopisów, wycinki prasowe, fotokopie dokumentów) związanej z przedwojennym państwem polskim. Liczba jednostek: 66 Środki ewidencji: spis roboczy