9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 2

Spis treści

Spis treści• Wstęp 3

• Czym jest zmiana? 6

• Jakradzićsobiezezmianami? 8

• Pierwszyetap:Spójrzprawdziewoczy

-nadchodzizmiana 10

• Drugietap:opanujemocje 12

• Trzecietap:oddzielfaktyodosądów 14

• Czwartyetap:ustalgdzieznajdujesię

prógprzejścia 17

• Piątyetap:określczegonaprawdęchceszijakitoma

związekzwyznawanymiprzezCiebiewartościami.19

• Szóstyetap:podejmijdecyzję 22

• Siódmyetap:pokonajprzeszkodyistrażnikaprogu 25

• Ósmyetap:podejmijdziałanieiprzekroczpróg 29

• Dziewiątyetap:rozejrzyjsiędookoła 32

• Bezpłatnakonsultacja 33

Wszystkie podane w niniejszym eBooku przykłady są oparte na faktach

irelacjachklientówzaichzgodą.Jednakdlaochronydobraorazdanychosobowych

osób,którychdotyczą,imiona,kontekstsytuacyjnyiniektóreszczegółyzostałyzmie-

nione,takbyosobabyłanierozpoznawalna.Wszelkiepodopieństwodoprawdziwych

osóbisytuacjimożebyćjedynieprzypadkowe.

9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 3

Podejrzewam, że nie bez powodu chwyciłaś po ten eBook.Czujesz,żecośzwiastujezmiany. Każdyreagujenato inaczej,aleprawdopodobniemasz wsobietoniejasnepoczucieporuszeniaoddawna.Jakbycośzaczynało,albobyłojużodpewnegoczasucorazmniejwygod-ne. Potrafisz określić, z której strony życie Cię uwiera. Jedno-cześnieTwój umysł na samą myśl o tym, zaczyna generowaćpotokwewnętrznegodialogu,któremunerwowowtórująemo-cje.Pokazują,żemożewolałabyśuniknąćtego,conadchodzi, azdrugiejstrony…

Wstęp

9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 4

- Czy rzeczywiście coś się zmienia? Może mi się tylko wydaje?Amożetojakaśiluzja?Możewystarczyzmienićmyślenie. Nie będę się nad tym zastanawiać, żeby tego do siebie nieprzyciągnąć.Wystarczy, że będę ignorować tewszystkie dziw-ne sytuacje, przymknę oko i sprawa rozejdzie się po kościach -mówijednaczęśćCiebie,starającasięuładzićsprawę.

-Nie!Niemożeszpozwalać,żebysprawyszływtakimkie-runku!Niepowinnaśpozwalaćnato,żebydziałysiętakierzeczy!Jaksobietowyobrażasz,żezamknieszoczyiproblemzniknie?-nerwowoodpowiadadrugigłos.

9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 5

Czujesz się lekko zagubiona i zdziwiona tą dziwacznąwymianązdańwewłasnejgłowie,któraświadczyotym,żetaknaprawdę jesteś w konflikcie. Może nawet zaczynasz myśleć:czy ze mną jest wszystko w porządku? Dlaczego tak się czuję i mam w sobie tyle sprzeczności?

Spokojnie.WszystkozTobąwporządku.Poprostudzie-jesiętowszystko,cozwiększością ludziwtakichsytuacjach.Twoja intuicja podpowiada, że czas na zmiany, ale ego robiwszystko,żebyuchronićsięprzedtymdlaniegoprzerażającymdoświadczeniem.

9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 6

Czym jest zmiana?

Gdy przyglądasz się rzeczywistości, możesz zauwa-żyć, że zmiana jest czymś absolutnie pewnym i naturalnym wżyciu,któredziałanazasadziecyklu.Istniejąporyroku,cyklksiężyca, menstruacyjny, życia i śmierci, dnia i nocy, a nawet wbiznesie-odnajdzieszcyklżyciaproduktu.

Wmakroświecie:cykleżyciaplanet,obrotuplanetwo-kółsłońcaisłońcawokółcentrumgalaktyki,jakrównieżcykleżyciagwiazd.Wszystkosięrodzi,rozwija,przechodziokresswo-ich największych możliwości, a potem powoli opada, zmienia sięikończy.Dotyczytokażdejmyśli,teorii,wierzeń,religii,cywi-lizacji,każdegoaspekturzeczywistości.

Dzięki temu życie może rozwijać się, aTy masz szansędoświadczać coraz to nowych doskonalszych zjawisk. Z jed-nejstronycodzienniedostrzegaszzmianyzachodzącewżyciu, co dotyczy każdego z nas. Cała natura przeżywa narodziny,rozwój,dorastanie,dorosłość,dojrzałość,starzeniesięiśmierć. Co ciekawe z drugiej strony ego dość często reaguje lękiem i niechęcią, gdy w życiu pojawiają się nieprzewidziane zmia-nylubtakie,którychniechceszsobieuświadamiaćlubwcale niemaszochotyonichpamiętać.

9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 7

Zmianapostrzeganajestwtedy,gdycośstajesięinneniżdotejpory,cośalboktośwotoczeniuznikaipojawiasięcoślubktośinny.Czujeszsiędużolepiej,gdyzmianawystępujezTwo-jejwłasnejinicjatywyijestprzezCiebiekontrolowana.Jednak,gdy następuje samoczynnie, ego ma tendencję do wpadaniawpanikęireagowaniabardzoemocjonalnienategotypusytu-acje.

Dlaczego tak się dzieje? Jest tak, ponieważ zadaniemego jest zapewnić Ci przetrwanie. Dużo łatwiej jest przetrwać wznanyminiezmiennymśrodowisku,ponieważwtakimwszyst-kojestprzewidywalneiegowiejaksobieporadzićzwyzwania-mi dnia codziennego. Dlategow momencie zmian, zaczynaszszukaćsposobówjaksobieporadzićztąsytuacją.

9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 8

Jak radzić sobie ze zmianami?

Lidka zgłosiła się do mnie na sesje, gdyprzechodziła kryzys, związany z życiem zawo-dowym. Na samym początku zadeklarowała, żechcesiębardziejzmotywowaćizmobilizować do pracy oraz działania, a hamuje ją to,

żeniepotrafirealizowaćtego,cosobiezałożyła.Podczaspierw-szych rozmów okazało się, że tak naprawdę za dużo bierze nasiebieobowiązków i jejorganizmpoprostuodmawiaposłu-szeństwa.Musiałaprzyznaćsięprzedsobą,żekoniecznebędziewprowadzenie czasu wolnego, który pozwoli jej zregenerowaćsiły, żeby mogła zacząć działać bardziej efektywnie i z więk-szym zaangażowaniem. Pierwsze z czym potrzebowała sobiedaćradętoopór iemocje,któreprzeszkadzały jejwpoświęca-niu czasu samej sobie. Czuła, że robiąc to, traci czas, nie pra-cuje,byćmożenawettraciklientów,więcpojawiłsięwzwiązkuz tym stres.Udało jej się to przezwyciężyć. Zrozumiała, że fak-tycznie za mało odpoczywała, gdy zorientowała się, że dającsobiesamejczas, taknaprawdępotemmadużowięcejenergii,botoniegodzinypracydeterminująjakośćjejdziałań,aleefek-ty.Osądsamejsiebieipoczucie,żejestleniwa,dającsobieczaswolny,zniekształcałopostrzeganierzeczywistości.Lidkapotrze-bowałazmienićpodejścieioddzielićwłasnyosądodfaktów.Popozbyciu się ładunku emocjonalnego i zobaczeniu prawdy jak

9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 9

funkcjonuje w tej sytuacji, określiła czego tak naprawdę chce icojestdlaniejważne,weryfikującswojewartościiefekty,jakiechce osiągnąć.Następnie określiła próg, jaki chce przekroczyć -określoneprzychodyorazilośćspotkańzklientkami,jakiechcerealizować, żeby planmógł być zrealizowany i podjęła decyzję opodjęciudziałania.Gdy już tozrobiła,okazałosię, żepojawi-ły sięw jej firmieprzeszkody, zktórymimusiałasobieporadzić. Firma, z którąwspółpracowała poinformowała ją o zmianach,któremiały znaczącywpływ na jej przychody i sposób organi-zacjipracy.W tej sytuacjiwewnętrznadeterminacjaniepozwo-liłajejulecemocjom,tylkorozwiązałaproblemisystematyczniedalejpodejmowaładalszekroki,abyosiągnąćto,czegochciała. Poprzejściuprzezetapzmianyzorientowałasię,żenowysposóbdziałania,wktórymbierzepoduwagęodpoczynek,przynosi jejdużowiększe efekty niż dotychczasowapraca, ażdoutraty sił.Dzięki zmianom, jakich dokonaław kolejnych latach rozwinęłaznacząco swój biznes i działała z dużowiększą przyjemnością ispokojem.

Powyższy przykład Lidki, odzwierciedla dziewięć stopni, przezktórewartonauczyćsięprzechodzić,abyporadzićsobienapierwszymetapieżyciowychzmianiodzyskaćpoczu-cie spokoju, a także zbudować świadomość jakie są kolejnekrokidoprzejścia.

Poniżej omawiam każdy z kolejnych etapów. Przedsta-wiamjakiegorodzajudziałaniawartopodejmować,żebyświa-domieprzeznieprzejść.

9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 10

Pierwszy etap: Spójrz prawdzie w oczy - nadchodzi zmiana

Tozczympotrzebujeszsięzmierzyć,nasamympocząt-kutejpodróżydowewnętrznejtransformacji,jestzaprzeczenie,którewsposóbnaturalnypojawiasię,gdyzmianyzaczynająbyćkoniecznewTwoimżyciu.

Joanna zastanawiała się nad tym, czy chce dalej trwać wrelacji.Czułasięźleodkilkulat.Nierobiłaztymwiele,oprócz awantur, które zdarzały się, gdy coś przelało czarę goryczy. Po kłótni zaczynała mieć poczucie winy, ale napięcie emocjo-nalne opadało na jakiś czas, więc było dobrze. Trwała dalej, mimosygnałów,żecośjestniewporządku.Nieumiałaaniwpro-wadzićzmian,anipodjąćdecyzjiorozstaniu,wkońcuzdecydo-wałasięskorzystaćzsesji.

Zmiany,zwyklenieprzychodząniespodziewanie. Najczęściej coś powoli się transformu-je, ale nie chcesz tego zobaczyć, mimo sta-łychsygnałówzestronyintuicji.Potem,gdyjużprawda nie może być dłużej ukrywana - ego

jestzdziwione,jaktosięmogłowydarzyć.

9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 11

Powyższyprzykładpokazuje,żenapoczątkuopórprzedzmianą ma wymiar zaprzeczenia faktom, że coś w otoczeniusiędzieje iżenajprawdopodobniejsytuacjabędziewymagałazmian.Corobiwtedyumysł?Uruchamiasiękonfliktwewnętrz-ny, który z jednej strony buduje poczucie, że nie chceszw tejsytuacji nic zmieniać, najlepiej schować się i unikać, a z dru-giejchęć,abyrozwiązaćproblemipodjąćjakąśdecyzję.Często ludziewpadająwrolęmałegodzieckalubofiary,którapodpo-wiada,żejeślizignorująsytuację,byćmożenicsięniewydarzy.Ichoćwgłębisercaczują,żetokarmieniesięiluzjamiitaktemuulegająlicząc,żebyćmożetensposóbbędzieskuteczny. Umysł potrafi zniekształcać rzeczywistość na tyle, żebydostosowywać fakty do przekonań, jakie masz. W takich sy-tuacjachpotrzebujeszprzyznać,żewTwoimżyciu jużnie jesttakjakbyło.Wpewnymmomenciebędzietrzebastawićtemuwszystkiemu czoła, jakoś się do tego ustosunkować. Następ-niedokonaćzmian,albonapoziomiewewnętrznym,zmieniającwłasne podejście do sprawy, albo na poziomie zewnętrznympodejmującdecyzjeidziałanie.Żebyjednaktomogłosięwyda-rzyć,potrzebujeszporadzićsobiezemocjami,któreprzeszka-dzająwoddzieleniufaktówodosądów.

Działania I etapu:1. Spójrz na fakty.

2. Zobacz rzeczy takimi, jakimi są.3. Uznaj, że nadchodzi zmiana

i trzeba się do niej przygotować.

9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 12

Drugi etap: opanuj emocje

Tenetapjestkluczowy,ponieważstresznie-kształca postrzeganie rzeczywistości. Wstyd,poczuciewiny,żal,strachczyzłośćorazwszel-kieichodcienie,niepozwalająracjonalniepo-dejmowaćdecyzji.To,żesiępojawiajązjednejstrony ma funkcję informacyjną, co możesz

zpowodzeniemwykorzystać,jeślimasznatosposoby.Zdru-giej strony powodują, że umysł staje się zupełnie niezdolny dooddzielaniafaktówodosądów.Działanaautopilocie,awTo-bieuruchamiająsięreakcjewalczlubuciekaj. Cotooznacza?Tooznacza,żewstresieczłowiekniepo-trafimyśleć,przestajebyćkreatywny,akontrolęprzejmująme-chanizmyprzetrwania.

Zuza miała trudną relację ze swoją mamą. Jej problempolegałnatym,żenieczułasięanikochana,aniakceptowana. Towpływałoniezwykledestrukcyjnienajejżycie,ponieważbar-dzo często o tym myślała, pielęgnowaław sobie złość wobecmamy, skupiając się na tym, co ta zrobiła lub co zaniedbała. Z drugiej strony, nie potrafiła nigdy wyrazić swoich własnychuczuć.

9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 13

Gdy odpowiedziała na pytanie: co powiedziałaby swo-jej mamie, gdyby przestała się bać, wylał się z niej cały żalskumulowany przez lata, a potem… poczuła ulgę. Następnie zapytanacopozytywnegokojarzyzmamą-mimopoczątkowychtrudności, zaczęła znajdować te rzeczy, które jej się podobały izaktóremożebyćwdzięczna.Zmianapostrzegania,powoliza-częładokonywaćwniejtransformacjiwewnętrznej.Początkowablokadawynikała z niewypowiedzianych, przez co nieuświada-mianych,emocji.

,

Działania II etapu:1. Skontaktuj się ze swoimi emocjami.

2. Nazwij to, co czujesz.3. Uwolnij emocje w sposób

bezpieczny dla siebie i otoczenia. 4. Poznaj swoją prawdziwą intencję,

która jest odzwierciedleniem najgłębszej potrzeby, która chce być

spełniona.5. Opierając się na niej określ reakcję, jaka będzie adekwatna w tej sytuacji.

9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 14

Trzeci etap: oddziel fakty od osądów

Prowadziłamkiedyśszkoleniewyjazdowedlafirmy.Wgrupieznajdowałosiękilkadziesiątko-biet.Większośćznichbyłazadowolonazwyjazdu,korzystała.Jednakpośródnich,byłajedna,która odsamegopoczątkuokazywałaswojeniezado-wolenie w trakcie warsztatów. Skonsultowałam

tozkolegamiiokazałosię,żetaPaninakażdychzajęciachtakreaguje-wyładowujączłośćnaprowadzących.

Już pierwszego dnia okazało się, że w przerwie spadła ze schodów. Podczas drugiego dnia wylała na siebie napój,podczas obiadu. Była jedyną osobą, która przez całe wyda-rzenie miaławypisane na twarzy: “Nie chcę tutaj być”. Drugie-godnia znalazłam ją samą siedzącą na ławcew ogrodzie. In-tuicja podpowiedziałami, żeby do niej podejść i porozmawiać: “Widzę,żenieczujeszsiętunajlepiej”-zaczęłamrozmowę.Byłapoczątkowobardzo zdziwiona,alepochwili otworzyła się iopowiedziałacałąhistorię,zwierzającsięjakbardzonienarękębył jej tenwyjazd,niechciałaprzyjeżdżać,bomiałasprawy ro-dzinne,któreuznałazaważniejsze.Zapytałamwprost:“CzyTwójnastrójjestwstaniespowodować,żesytuacjasiępoprawi?”.Przy-znała,żenie.Zaproponowałam,żemoże,skorojużtutajjest,mo-głabywykorzystaćtenczasipoprostuwziąćtyleilemożedlasie-bie,bojejnastawienienietylkoniespowoduje,żewrócidodomu,alesprawi,żebędzieodczuwaćpodwójnydyskomfort.

9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 15

Początkowoniebyłachętna.Egoopierałosię.Nienaciska-łam.Zostawiłamjązmyślamiizakomunikowałam,żejeślichcia-łaby porozmawiać, to może do mnie podejść. Zakończyłyśmyrozmowę.Poprzerwie nadrugiej części szkolenia zauważyłam,żenapięciezniejzeszło.Podkoniecpodeszładomnieipodzięko-wała.Byłauśmiechniętaizadowolona.Dokońcawyjazdujużnicjejsięnieprzydarzało.

Na czym polegał problem uczestniczki warsztatów ztejhistorii?Natym,żedokonałaosądu,iżwyjazdjestdlaniejniekorzystny i zgeneralizowała to na wszystko, co się działo.Mimo, że szkolenie, hotel, catering i atrakcje były na bardzowysokimpoziomie,onaniepotrafiłaaniztegoskorzystać,aninawet potraktować tego neutralnie, gdyż wcześniejsza oce-na wprowadziła ją w taki nastrój, że cokolwiek by się nie wy-darzyło - ona i tak byłaby niezadowolona. Dopiero zaintere-sowanie i rozmowa, pozwoliły jej nieco zmienić nastawienie. Topokazuje,żejejumysłstworzyłtakiwewnętrznyodbiórtego,cosiętamdziało,żeniebyławstaniezobaczyćniczego, copozwoliłobyjejskorzystaćztejokazji.

9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 16

Działania III etapu:1. Podejmij decyzję, że będziesz w danej sytuacji szukać faktów.

2. Zrób test kamery, czyli spójrz na sytuację z boku jako niezaangażowany

kamerzysta i zobacz to, co widzi kamera.

3. Sprawdź w jaki sposób Twój osąd do tej pory zniekształcał to, co widzisz.

4. Ustal sama ze sobą, że będziesz widzieć sprawy takimi, jakimi są.

Wszystkienaszeproblemyzaczynająsięodoceniosą-dów.Tojakosądzaszdanąosobę,sytuację,przedmiotlubideę,automatycznie wywołuje w Tobie emocje, a to z kolei powo-duje, że doświadczasz tego w sposób, który jest analogiczny doodczuwanychemocji.

9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 17

Czwarty etap: ustal gdzie znajduje się próg przejścia

Jaśmina zgłosiła się z tematem związanym z pracą. Od dawna czuła, że to, co robi niejest tym,czymchciałabysięnaprawdęzajmo-wać.Głębokowsobieczuła,żenieznosi ludzi,z którymi pracuje. Codziennie przeżywa stres w związku z koniecznościąwspółpracy z sze-

fową,którąwyprowadzałajązrównowagi.Mimotoniepotrafiłapodjąćdecyzji o tymczyopuścićetat i stworzyćwłasnybiznesczyteżpozostaćnanim,gdyżdawałjejpoczuciebezpieczeństwa.Jejprogiemprzejściabyładecyzjao tymczyzostaćczyodejść zpracy.

Alina przyszła na sesję, żeby uporządkować swoje życie wzwiązkuzrelacjami.Jakiśczastemurozstałasięzojcemswo-jej córeczki i obawiała się głębszego wejścia w nową relację, ajednocześnie,bardzochciałabudowaćzkimśzwiązek.Zjednejstronyobawiałasiębyćsama,azdrugiejniemiałapewnościczymężczyzna,zktórymsięspotykajestdlaniej.Właściwietomiałaintuicyjnepoczucie, że ta relacjaźlesięskończy,ale jakpotemprzyznała, samasiebieoszukiwała.DlaAlinyprogiemprzejściabyładecyzjaorozstaniuiprzeprowadzenierozmowy.

9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 18

Powyższe przykłady pokazują, że progiem przejściamoże być bardzo wiele spraw. Jednak jeśli nie będziesz po-trafiła precyzyjnie określić gdzie on jest i jaka decyzja jest do podjęcia, to możesz ulec zaplątaniu w sprzecznych emo-cjach i mieć problem z niekonsekwentnymi działaniami. Wtakich sytuacjach największym wyzwaniem są konflikty we-wnętrzne, które odzwierciedlają sprzeczne interesy, targająceego:“Zjednejstronychciałabymbyćwrelacjiztymmężczyzną, azdrugiejwcaletegoniechce”- jakpowiedziałakiedyśjedna z moich klientek. Wtedy osobowość jest jakby rozszczepiona na dwie kłócące się ze sobą części i żadna nie chce odpu-ścić. Odkrywasz wewnętrzny spór tuż przed progiem przej-ścia. Próg z kolei jest odzwierciedleniem przekraczania wła-snego strachu i ograniczeń. To ono się boi, że coś straci.Obawia się wyjścia z przyjemnej i miłej strefy komfortu, boi się konfrontacji z rzeczywistością oraz podjęcia jakiejkolwiekdecyzji, a już ponad wszystko, wzięcia odpowiedzialności zadecyzję.

Działania IV etapu:1. Określ, co Cię powstrzymuje przed

podjęciem decyzji - przejściem przez próg.2. Określ wszystkie swoje lęki.

3. Znajdź sposoby na to, żeby zapobiec temu, czego się boisz.

4. Znajdź sposoby na to, żeby poradzić sobie z tym, co się wydarzy, jeśli Twoje lęki

się jednak sprawdzą.

9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 19

Piąty etap: określ czego naprawdę Chcesz i jaki to ma związek

z wyznawanymi przez Ciebie wartościami.

Julita chciała poprawić swoją efektywność w pracy. Od dłuższego czasu czuła, że stoi wmiejscu.Zjednejstronybardzochciałaruszyćdo przodu ze swoimi projektami, ale z drugiejstronycośjąblokowałoiniepotrafiłazrozumieć

czymtojest.Mimoiżbardzochciałasięrozwijać,tojednocześnielubiłaspędzaćczaszeswojąrodziną,zwłaszcza,żemążzwra-całjejostatniouwagęnato,żezbytwieleczasuspędzawpracy.Problemleżałwsprzecznościachnapoziomiesystemuwartości.Okazałosię,żenajwyższąceniłapoczuciewłasnejwartości,po-temrozwój,spokójipewnośćsiebie.Sprawdziłyśmyrównieżjakiesąjejantywartościituodnalazłabrakpoczuciawłasnejwartości,brakodpowiedzialnościiniepewnośćorazstres.Odrazuzauwa-żyła,żewśródjejwartościiantywartościjestkilka,któresięmogąwzajemniesabotować,ponieważtworząpotencjalnesprzeczności wżyciu.Rozwójipewnośćsiebiebyływopozycjidospokoju,po-nieważ, aby się rozwijać, potrzebowała podejmować działania iwychodzićpozastrefękomfortu,natomiastbudowaniepewnościsiebieniemogłosięobyćbezstawianiakolejnychkroków,uczenia sięnowychrzeczy,cobyłodalekieodspokojnegospędzaniacza-su.Wopozycji stały również rozwój i stres, gdyż rozwój był dlaniej wychodzeniem poza bezpieczne, schematyczne działanie

9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 20

irzeczywiściewywoływałstres.Podczassesjidoprowadziładoin-tegracjitychwartościipogodzenianajważniejszychdlaniejrze-czy.Dzisiajodnosi sukcesy i rozwijasię zawodowo,a jej relacjerodzinneukładająsiębardzodobrze.

Problemzkonfliktemwartości jestbardzopowszechny,jednocześnie nieznajomość własnych najważniejszych aspek-tówżyciaprowadzidobrakuświadomościtego,cojestdlaCie-bieistotnewżyciuiutrudniapodejmowaniejakichkolwiekde-cyzji.Czymzatemsąwartości?Jakmożnajezdefiniować?

Gdyzadajeszsobiepytanie,cojestdlamnienajważniej-sze,wtedyzaczynaszmówićowartościach.Twojewartościpo-zwalająCipodejmowaćcodziennedecyzjeistanowiądlaCie-biekompas,pomagajączmierzaćwewłaściwymkierunku.Jeślijesteś świadoma swojego systemu wartości, wtedy wiesz jakpodejmowaćdecyzje,jeślinie,mogąsiępojawiaćwątpliwości idylematy,którychprzezdługiczasniepotrafiszrozwiązać.

Wartości są kształtowane na wczesnym etapie życia.Niestetytomarównieżswojekonsekwencje.Ponieważniepo-wstawałyoneświadomie,toniemiałaśnaniewpływu.Zostałyone przejęte wprost od rodziców, opiekunów oraz grup spo-łecznych,zktórymisięidentyfikowałaś.Jeślidanagrupaagre-sywnieegzekwowałatewartości,możnapowiedzieć,żezostałyoneuwarunkowane.Wtedypojawiająsięnaichpodstawiesilneprzekonania.

9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 21

Działania V etapu:1. Określ swoje najważniejsze wartości,

czyli to, co dla Ciebie najważniejsze w życiu.

2. Ustal ich hierarchię.3. Znajdź, gdzie mogą powstawać

potencjalne sprzeczności pomiędzynimi.

4. Określ na podstawie jakich wartości podejmujesz aktualne decyzje,

związane ze zmianą i dowiedz się czy nie istnieją pomiędzy tymi wartościami

konflikty.5. Rozwiąż konflikty wartości.

9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 22

Szósty etap: podejmij decyzję

Przeszłaś już przez pięć etapów: uzna-łaś fakt, że w Twoim życiu nadchodzizmiana, udało Ci się opanować emocje i oddzielić fakty od osądów, znalazłaś gdzieznajduje się próg przejścia, jakie tam czeka-jąnaCiebieprzeszkody,atakżezdałaśsobie

sprawę z tego czego naprawdę chcesz w tej sytuacji i którewartości,przezCiebiewyznawane,biorąudziałwtejdecyzji. Przyszedłetapdokonaniawyboru.Tenetapmożemiećbardzo różny poziom trudności. Wszystko zależy od jakości i skali problemu z jakim masz do czynienia, jednak poprzed-nie kroki są po to, żeby to podjęcie decyzji maksymalnie Ci ułatwić. Chciałabym tu podkreślić, że ego ma tendencje douleganiailuzjom,którewynikajązbłędówpolegającychnabezrefleksyjnym ufaniu własnym przekonaniom, zamiast do-strzegania faktów. Oprócz tego ma też zwyczaj niedocenianiaprzyszłychproblemóworazprzecenianiaaktualnychprzyjem-ności. To tendencja, która będzie Ci znacznie przeszkadzała wpodjęciudługoterminowokorzystnejdecyzji.

9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 23

Sylwia od dłuższego czasu nie potrafiła podjąć decyzji ozmianiemiejsca,gdziebędzieznajdowałosięjejbiuro.Chciałamiećrówniedobrąlokalizację,aleteżobniżyćczynsz,ponieważ wdotychczasowymmiejscukosztybyłybardzowysokie.Potrze-bowałazbudowaćwsobiegotowośćnietylkokorzystajączsesji,aleprzedewszystkimstworzyłasobiekonkretny termin,doktó-regopodejmiedecyzję.Udałojejsiętozrobić,gdyterminminął, aonapoczułazłośćnasiebie,żejeszczeniedokonałatejzmia-ny.Potemwszystkozadziałosiękaskadowo,znalazłanowebiuro iznaczącozmieniłaswojąsytuację.

Podejmowanie decyzji jest krytycznym momentem,przed którym ego będzie się wzbraniać, jednak na tym eta-pie możesz sobie pomóc. Znajdź mentora, który pomoże Ciwdokonaniuwyboru.Twoimmentorem,wzależnościodte-matu, może się stać zarówno osoba: coacha, przyjaciela, du-chownego,nauczyciela.Mogątobyćrównieżksiążki,filmy,ar-tykuły-wszystko,copomożeCiuzupełnićwiedzę,pozwalającą na podjęcie decyzji lub zmianę spojrzenia na sytuację.To czyznajdzieszmentoraczytowpostaciosobyczyteżzdarzeń,wy-magaotwartościikonkretnegoaktuwoli.Mentormożeteżpoja-wićsię,bezwyżejwymienionych.Wtedyzdarzasię,żepierwsząreakcją jestopór igwałtownaniechęć,gdyżmentorzwiastujezmiany,którychegomożeniechciećprzyjąć.ToodCiebiezale-życzychceszskorzystaćzjegopomocyczyteżnie.

9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 24

Działania VI etapu:1. Określ precyzyjnie jaką decyzję masz

do podjęcia.2. Zbierz informacje, wynikające

z przejścia przez poprzednie etapy.3. Jeśli czujesz, że potrzebujesz

wsparcia - skorzystaj z pomocy mentora.4. Podejmij decyzję.

9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 25

Siódmy etap: pokonaj przeszkody i strażnika progu

Gdy pisałam o etapie, związanym z od-najdywaniem progu przejścia, wspo-mniałam o sabotażyście. Teraz nadcho-dzi moment, w którym może on się pojawić wTwoim życiu. Kim jest sabotażysta?To takaczęść osobowości, która z powodu ukry-

tych interesów,ulokowanychwkontynuowaniustarychnawy-ków, zrobi wszystko, żeby nie dopuścić do podjęcia decyzji, anastępniezmian.Toreakcjeobronne,dążącedozachowaniastatusquoipotrafiąonedziałaćwniesamowiciezawoalowanysposób.Różnorodneźródłaopisujątęenergięwróżnysposób,jednak opisy tego, powtarzają się zarówno w opracowaniachpsychologicznych,mitologicznych,jakicoachingowych.

Joseph Campbell, Christopher Vogler, którzy nawiązują z kolei do zbadanych przez Junga archetypów, wskazują na strażnika progu. Według nich, ten archetyp funkcjonujew nieświadomości zbiorowej i pochodzi ze starożytnych mi-tów podań, a także źródeł o pochodzeniu religijnym.W histo-riachprzekazywanychzpokolenianapokolenie,mitachiwie-rzeniach wszyscy bohaterowie napotykają jakieś przeszkody. Uprogukażdejzbramdonowegoświatastojąstrażnicy,którzymająbronićwejściaprzedtymi,którzyniesągodni,abyprzejść.

9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 26

O tym czy ktoś jest godny czy nie, świadczy często to, czymawsobiedośćodwagiiśmiałościdotego,abyprzekro-czyć swój własny strach i pokonać strażnika. Próg natomiastjest tym przełomowym momentem w życiu, gdy potrzebu-jeszpodjąćjakąśkluczowądlasiebiedecyzję.Strażnicyprogu z pozoruwydają się groźni, ale jeśli bohaterwykaże się spry-tem, będzie potrafił ich przechytrzyć, ominąć albo wręczzrobić z nich sprzymierzeńców, przejdzie przez próg i ruszy dalej. Strażnicy progu strzegą dostępu do przestrzeni, w której bohater będzie musiał zmierzyć się ze swoimi ogra-niczeniami, słabościami, przedewszystkim ze swoim cieniem,który jest emanacjąwszystkich tychwypartych części osobo-wości, które tak skrzętnie chcesz ukryć przed światem, a na-wetprzedsamąsobą.OcieniupiszezkoleiCarlGustawJung,wskazującnato,żeteelementynassamych,którewypieramy ipróbujemyukryćwpodświadomychzasobachumysłu,sątym,co powraca jako przeznaczenie, gdy w życiu dzieją się jakieśkluczowezmiany.

Z moich obserwacji wynika, że podświadomość, którawpływanareakcje,egopotrafiwniezwykleuciążliwyspo-sóbpokazywaćsłabości.

9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 27

Przyszły do mnie kiedyś dwie przyjaciółki na warsztaty.Jednaznichwtrakciespotkaniauważniesłuchała.Nawetwzięłaudziałwjednymzćwiczeń.Pospotkaniuzwyklezapraszamoso-bychętnenabezpłatnąkonsultację.Uczestniczkastanęłaprzedlistązapisównaspotkania,alezaczęłasiętłumaczyć,żeniemazesobąkalendarzaisamaniewieczychcesięspotkaćczynie.Wtedy jej przyjaciółka, niby od niechcenia, rzuciła komentarz, żepewniesięboizapisać.Wtymmomenciezobaczyłamzmianępostawytejuczestniczkizmałejdziewczynki,któraniewie jakąpodjąćdecyzję,wbojowonastawionąkobietę,którachceudo-wodnić,żejestinaczejniżuważajejprzyjaciółka.Znalazłapierw-szylepszyterminizapisałasię.Cosięwydarzyłopotem?Trzyrazyprzekładaładatęspotkaniadomomentu,wktórymstwierdziła,żerezygnujezkonsultacji,boporaztrzeci“wyskoczyło” jejspo-tkaniewpracyiniechcemizawracaćgłowy.Uśmiałamsięprzytym,boprzyznam,żeprzeczuwałamtakiobrótspraw,biorącpoduwagęzewnętrznąmotywację,jakąbyłkomentarzjejprzyjaciółki.

Tahistoriapokazuje,żeabydokonaćzmianwewłasnymżyciu potrzebujemy czegoś więcej niż tylko zewnętrznej sty-mulacjiwpostaciwydarzeń,nawetnajbardziejbolesnych,czydokuczliwychkomentarzy,albonawetnamówzestronyinnych. To,czegopotrzebujemytogotowość.Agotowość bierzesięzezrozumieniawłasnychpotrzeb,dokonaniawyboru,któreznichsąnajważniejszeiabytomóczrobić,rozumieniaczymsąwar-tościorazwjakisposóbwpływająonenapotrzeby,któredekla-rujesz.

9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 28

Działania VII etapu:1. Zacznij być uważna, na sygnały

emocjonalne, które mogą sabotować decyzję.

2. Jeśli zaczną pojawiać się przeszkody, bądź świadoma, że możesz mieć

do czynienia ze strażnikiem progu. Pozostań uważna i świadoma tego,

co się dzieje.3. Znajdź sposób na pokonanie przeszkód.

9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 29

Ósmy etap: podejmij działanie i przekrocz próg

Gdy już podjęłaś decyzję, nadszedł etappodjęciadziałania.Izjednejstronytomożebyćbardzoprostyetap,azdrugiejtrudny,gdyżto,cozdecydowałaś,trzebawprowadzićwżycie. W łatwy sposób możesz zorientować się czypraca,jakąwykonałaśwcześniejjestsolidnym

przygotowaniem do podjęcia decyzji, czy też nie udało Ci sięzpowodzeniemprzejśćpoprzednichetapów.Sygnałem,którypozwoliCitookreślićjestłatwość,zjakąstawiaszkolejnekrokipopodjęciudecyzji.Jeślimaszztymtrudność,najprawdopo-dobniej oznacza to, że tak naprawdę nie rozwiązałaś konflik-tu wewnętrznego i nie masz w sobie wewnętrznej pewności ispójności,cododecyzji.Czymusiszcośztymzrobić?Tozależy od siły, z jaką energia emocjonalna próbuje pokrzyżować Ci plany. Tak naprawdę nie zawsze udaje się w pełni roz-wiązać wszystkie konflikty wewnętrzne, pogodzić interesywszystkich stron, zaangażowanych w decyzję. Niekiedy poprostu, mimo braku dostatecznej ilości informacji, będzieszpotrzebowała coś zdecydować i rozpocząć jakieś działa-nie.Wtejsytuacjidużoważniejsze jestto,że idzieszdoprzo-du, bo dzięki temu nie stoisz w miejscu, licząc na to, że gdyzamkniesz oczy i ponownie je otworzysz obudzisz się wświecie, w którym wszystkie poprzednie problemy znikną. TaksięniedziejeiniemuszęCitegotłumaczyć.

9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 30

Jadwigamiaładylematczyzostaćzeswoimwieloletnimpartneremczyodejśćodniego.Nakilkuspotkaniachrozwiązy-wała wszystkie konflikty wartości, które były wielopoziomowe iwiązałysięzwielomaróżnymisprzecznymipotrzebami,wzwiąz-kuztąrelacjąorazżyciem.Gdy jużpodjęłaostatecznądecyzję i zakomunikowała ją swojemu partnerowi, to zablokowała się. Niepotrafiłaprzezdwatygodnieusiąśćznimiprzeprowadzićroz-mowy,któramiałabyustalićzasadyorazterminjegowyprowadz-ki.Gdy z nią rozmawiałam zaczęłaopowiadać, że jejwyobraź-niapodsuwajej tragicznewizjetego,żeonsięwścieknie,aona nie będzie potrafiła stawić temu czoła. Dopiero, gdy przeszłaprzezćwiczeniesymulacyjnejakmaprzeprowadzićrozmowękrok pokroku,udałojejsiętozrobićipoczuładużąulgę.

Jak pokazuje przykład Jadwigi, czasem mimo podjętejdecyzji,możeszmiećwsobiejeszczeemocje,któreniepozwa-lająostatecznieprzejśćprzezprógizrobićto,copostanowiłaś.Wtedypotrzebujeszdodatkowychwskazówek.Wtymceluwy-konajnastępującedziałania.

9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 31

Działania VIII etapu:1. Stwórz obraz siebie z przyszłości, która

już dokonała tej zmiany i jej się udało.2. Określ, co robiła i czego unikała,

że odniosła sukces.3. Następnie stwórz obraz siebie

z przyszłości, która dokonała zmiany, ale poniosła klęskę.

4. Określ, co robiła i czego unikała, że poniosła klęskę.

5. Zbierz wnioski i określ swoje dalsze kroki, na podstawie działań, które

pomogły odnieść sukces.

9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 32

Dziewiąty etap: rozejrzyj się dookoła

Witaj w nowej rzeczywistości! Udało Cisię podjąć decyzję, poradzić sobie z wła-snymi emocjami, ominąć strażnika pro-gu i otworzyć te drzwi, które pozwalają Ci wejść do nowej rzeczywistości. Poczuciespokoju,którenajczęściejpojawiasięwpierw-

szymmomencie,możebyćwskazówką,żejesteśnawłaściwejdrodze. Z doświadczenia wiem również, że zaraz po uczuciuspokoju może się uruchomić ego, które w panice i ostatnichpodrygach będzie próbowało pokrzyżować Ci plany i zawró-cić Cię z drogi. Dzieje się tak, bo rzeczywistość lubi testować i sprawdzać czy przypadkiem jednak nie wolałabyś powrócićdostaregoświataiżyćtakjakdotejpory.

Wejściedonowegoświatawiążesięztym,żemusiszod-naleźćsięwnowejrzeczywistości.Zobaczyćjakimionarządzisięprawami.Natymetapiepojawiająsięnowiludzieiróżnorod-newyzwania,którymtrzebasprostać.Poświętowaniudokona-nejzmiany,wartozachowaćspokojnąuważność,bopotrzebu-jeszpójśćdalej.Jesttobardzoważnyetap,którymożeszstaraćsięprzejśćsamejlubskorzystaćzpomocykogoś,ktoprzeszedłwżyciuwielezmian iwie, jakradzićsobiena ichposzczegól-nychetapach.

9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 33

Bezpłatna konsultacja

Jeśli na tym etapie czujesz, że potrzebujesz pomocy w przejściu przez proces zmian, zapraszam Cię do skorzysta-niazbezpłatnejkonsultacji,którapozwoliCipoukładaćsprawyzwiązaneztymgdziejesteśijakiesąkolejnekroki.

Podczas takiego spotkania możesz się spodziewać trzech rzeczy:

1. Przejdziesz 30 minutową sesję, podczas której poukładasz to gdzie jesteś i co dalej warto zrobić,

czyli otrzymasz konkretną wartość.

2. Będziesz mogła zapoznać się z programami rozwojowymi, jakie aktualnie proponuję klientkom, zgłaszającym się do mnie na sesje i podjąć decyzję, która opcja jest dla Ciebie najbardziej odpowiednia.

3. Ponadto ja będę mogła zapoznać się z Twoją sytuacją i odpowiedzieć czy podejmę się pracy

w omówionym obszarze.

9 etapów do poradzenia sobie z życiową zmianą 34

Zapiszsięnabezpłatną konsultacjęjużteraz,wchodząctutaj:

www.martagierlinska.pl/bezplatna-konsultacja/