SPIS TREŒCI:

OD REDAKCJI ........................................................................

PARTNERSTWO

PROJEKT AGENDA BEZDOMNOŒCI - STANDARD AKTYWNEGO POWROTU NA RYNEK PRACY....

KRONIKA WYDARZEÑ

AGENDA BEZDOMNOŒCI STANDARD AKTYWNEGO POWROTU NA RYNEK PRACY - RAPORT ZA OKRES 1 PAZDZIERNIK – 30 GRUDZIEÑ 2005 R. ...............................

ARTYKU£Y

INICJATYWA WSPÓLNOTOWA EQUAL ..................................

STREETWORKER – NOWY ZAWÓD DLA CHARYZMATYCZNYCH I ODWA¯NYCH ...............................

PRZYDATNE

PLACÓWKI UDZIELAJ¥CE POMOCY OSOBOM BEZDOMNYM W ZAKRESIE SCHRONIENIA NA TERENIE TRÓJMIASTA - CZ.1 ..............................................................

2

3

6

10

12

16

2

Od redakcji

Oddajemy w Wasze rêce pierwszy numer Biuletynu Partnerstwa – Agenda Bezdomnoœci. W publikacji tej staraliœmy siê przedstawiæ jak najwiêcej informacji ogólnych dotycz¹cych projektu. W kolejnych numerach bêdziemy równie¿ prezentowaæ dzia³alnoœæ projektow¹ zwi¹zan¹ z realizacj¹ poszczególnych zadañ. Bêdziemy starli siê przedstawiæ Partnerów naszego projektu oraz inne Partnerstwa na Rzecz Rozwoju z Polski i Europy. Bezrobocie, bezdomnoœæ i ogólnie pojête wykluczenie spo³eczne bêd¹ g³ównymi tematami kolejnych numerów Biuletynu Partnerstwa.

Przede wszystkim zale¿y nam na tym, aby podzieliæ siê z Pañstwem naszymi Dobrymi Praktykami, które mog¹ staæ siê inspiracj¹ do nowych dzia³añ, projektów i wspólnych inicjatyw.

Biuletyn Partnerstwa adresujemy przede wszystkim do naszych Partnerów, instytucji pomocowych, do polityków w regionie do przedstawicieli nauki, œwiata biznesu i organizacji pozarz¹dowych.

Prosimy o wybaczenie potkniêæ, których trudno unikn¹æ na pocz¹tku ka¿dego przedsiêwziêcia. Wierzymy, ¿e kolejne wydania spe³niaæ bêd¹ coraz wiêcej oczekiwañ naszych Czytelników.

Wszystkich serdecznie pozdrawiamy i ¿yczymy mi³ej lektury.

Liczymy równie¿ na Wasz¹ wspó³pracê !!!

Zespó³ redakcyjny

3

PARTNERSTWO

Projekt Agenda Bezdomnoœci - Standard Aktywnego Powrotu na Rynek Pracy

Joanna WoŸniczkaDyrektor Biura Partnerstwa

Agenda Bezdomnoœci

Projekt Agenda Bezdomnoœci - Standard Aktywnego Powrotu na Rynek Pracy realizowany w ramach Inicjatywy Wspólnotowej EQUAL, wspó³finansowanej z Europejskiego Funduszu Spo³ecznego jest skierowany do osób bezdomnych i zagro¿onych bezdomnoœci¹.

Projekt jest realizowany przez Partnerstwo na rzecz Rozwoju, które tworz¹: Towarzystwo Pomocy im. Œw. Brata Alberta, Miejski Oœrodek Pomocy Spo³ecznej w Sopocie, Regionalne Centrum Informacji i Wspomagania Organizacji Pozarz¹dowych, Pomorskie Forum na Rzecz Wychodzenia z Bezdomnoœci, Pomorska Izba Ma³ych i Œrednich Przedsiêbiorstw oraz Uniwersytet Gdañski. Walorem Projektu jest wiêc zintegrowana wspó³praca na rzecz grupy docelowej bardzo zró¿nicowanych instytucji (pomocowych, naukowych, biznesu ), co zapewnia jego innowacyjnoœæ.

G³ównym przes³aniem projektu jest wspieranie integracji spo³ecznej i zawodowej tej grupy, która z racji trudnej sytuacji psychospo³ecznej wymaga szczególnych dzia³añ o charakterze pomocowym i integracyjnym. Swoj¹ prac¹ chcemy zmobilizowaæ bezdomnych do podjêcia ryzyka próby powrotu na rynek pracy. Projekt zawiera w sobie ca³y system powi¹zanych ze sob¹ przedsiêwziêæ prze³amuj¹cych biernoœæ zawodow¹ tej grupy, poprawiaj¹cych ich sytuacjê ekonomiczn¹ i spo³eczn¹.

Za³o¿yliœmy sobie trzy g³ówne cele do zrealizowania : Cel 1 : Zwiêkszenie szans osób bezdomnych i zagro¿onych bezdomnoœci¹ na (otwartym) rynku pracy, poprzez przywracanie, nabywanie i podnoszenie kwalifikacji zawodowych. Cel 2 : Poprawa funkcjonowania psychospo³ecznego i lepsza adaptacja do warunków ¿ycia u osób bezdomnych i zagro¿onych bezdomnoœci¹, poprzez podniesienie kompetencji spo³ecznych. Cel 3 : Doskonalenie systemu pomocy instytucjonalnej dla osób bezdom-nych i zagro¿onych bezdomnoœci¹ poprzez prowadzone badania, integracjê dzia³añ, standaryzacjê us³ug i hierarchizacjê placówek.

4

Realizacja powy¿szych celów doprowadzi nas do osi¹gniêcia innowacyjnych rezultatów, które mo¿na pogrupowaæ na trzy g³ówne kategorie:

Instytucjonaln¹W ramach tej kategorii wypracowane i wprowadzone zostan¹ stan-

dardy bytowe w placówkach; hierarchizacja placówek oraz uruchomione zostan¹ mieszkania treningowe dla bezdomnych. Model pracy i wspó³pracy z osobami bezdomnymi i zagro¿onymi bezdomnoœci¹

W ramach tej kategorii Dzia³ Reintegracji Spo³ecznej i Zawodowej bêdzie opracowywa³ i wdra¿a³ model pracy opieraj¹cego siê na ³agodnym przechodzeniu beneficjentów ostatecznych ze stanu biernoœci zawodowej do w pe³ni samodzielnego funkcjonowania w warunkach konkurencyjnego, otwartego rynku pracy. Zak³ada siê tu wprowadzenie nowych zawodów takich jak asystent osoby bezdomnej, czy streetworker. Badania

Czeœæ badawcza projektu polegaæ bêdzie na realizacji unikalnych i kompleksowych badañ naukowych dotycz¹cych problemu bezdomnoœci, reintegracji spo³ecznej i zawodowej osób bezdomnych. Badania skupiaæ siê bêd¹ przede wszystkim na wypracowywaniu nowych narzêdzi monitoringu problemu bezdomnoœci oraz postêpów osoby bezdomnej w procesie wychodzenia z bezdomnoœci, opracowania profilu osoby bezdomnej itp.

Wa¿nym elementem projektu bêd¹ dzia³ania zaprzeczaj¹ce funkcjonuj¹cemu w spo³eczeñstwie stereotypowi osób bezdomnych, ze szczególnym uwzglêdnieniem edukacji spo³ecznej przedsiêbiorców bêd¹cych potencjalnymi pracodawcami dla osób, które z bezdomnoœci wysz³y lub s¹ na jednym z ostatnich etapów wychodzenia z bezdomnoœci.

Nawi¹zaliœmy równie¿ wspó³pracê z Partnerskimi organizacjami z Holandii i Czech posiadaj¹cymi doœwiadczenie w podejmowanej problematyce. Dziêki wypracowaniu dobrych praktyk mo¿liwa bêdzie adaptacja rozwi¹zañ zmodyfikowanych do warunków lokalnych i uwzglêdniaj¹cych specyfikê osób bezdomnych w Polsce.

5

Partnerzy projektu:

6

KRONIKA WYDARZEÑ

Agenda Bezdomnoœci Standard Aktywnego Powrotu na Rynek Pracy

Raport za okres 1 paŸdziernik – 30 grudzieñ 2005 r.

Monika Plona Specjalista d/s monitoringu i ewaluacji

Regionalne Centrum Informacji i Wspomagania Organizacji Pozarz¹dowych

I. Najwa¿niejsze wydarzenie kwarta³u:Zosta³a podpisana umowa z Krajow¹ Struktur¹ Wsparcia oraz

zosta³y przelane œrodki finansowe w wysokoœci 510 000 z³ na konto administratora projektu.

II. Wydarzy³o siê w IV kwartale 2005 :W dniu 9 grudnia przeprowadzono badanie socjodemograficzne osób bezdomnych na terenie województwa pomorskiego. Przebadano 2741 osób, w tym 273 dzieci. Wyniki badañ s¹ wprowadzone do bazy danych. W celu przygotowania badania powo³ano grupê eksperck¹, grupy robocze, wy³oniono 13 powiatowych koordynatorów badania i 3 koordynatorów wojewódzkich, zaanga¿owano streetworkerów, opracowano narzêdzia badawcze, zweryfikowano metodologiê badawcz¹ z FEANTSA, przeprowadzono spotkanie informacyjne, szkolenie oraz konferencjê, prowadzono akcjê promocyjn¹ oraz informacyjn¹.Trwaj¹ prace nad standardami pracy socjalnej, edukacji, aktywizacji zawodowej, metodologi¹ pracy asystentów osoby bezdomnej i zagro¿onej bezdomnoœci¹ w procesie aktywizacji zawodowej oraz spo³ecznej, a tak¿e nad metodologi¹ pracy streetworkerów. Opracowywany jest model monitoringu postêpów wychodzenia z bezdomnoœci i powrotu na rynek pracy, jak i model pomocy instytucjonalnej osobom bezdomnym. Dla potrzeb realizacji tego zadania powo³ano 3 grupy robocze, wybrano ekspertów wspó³pracuj¹cych z nimi, opracowano raport wstêpny (dla czêœci), prowadzone s¹ regularne spotkania i konsultacje.Uruchomiono bibliotekê stanowi¹c¹ zaplecze merytoryczne dla pracowników, studentów, badaczy i innych osób zwi¹zanych z problematyk¹ reintegracji zawodowej osób bezdomnych.Przygotowywane jest badanie pt. "profil osoby bezdomnej", zorganizowano

1.

2.

3.

4.

7

9 spotkañ poœwiêconych opracowaniu metodologii badania oraz 5 spotkañ, w czasie których przygotowywano narzêdzia badawcze. Rozpoczêto dzia³ania zwi¹zane z konferencj¹ naukow¹ dotycz¹c¹ wykluczenia spo³ecznego, a w szczególnoœci problematyki bezdomnoœci; okreœlono szczegó³ow¹ tematykê, wys³ano zaproszenia do prelegentów, ustalono ostateczn¹ listê goœci.Wy³oniono grupê przyjaznych pracodawców, powsta³a baza danych Prowadzone s¹ rozmowy, konsultacje, spotkania, korespondencja e-mailowa z pracodawcami w celu pozyskania firm chêtnych do przyjêcia na sta¿ beneficjentów ostatecznych projektu.Opracowywane s¹ programy szkoleñ zawodowych w oparciu o potrzeby pracodawców, obowi¹zuj¹ce przepisy, mo¿liwoœci beneficjentów. Zebrano informacje od przedsiêbiorców z bran¿y stolarskiej oraz budowlanej.W dniu 8 grudnia przeprowadzono seminarium upowszechnieniowe, kolejne zaplanowano na 19 stycznia 2006. Przygotowano materia³y promocyjne dla przedsiêbiorców w postaci ulotek o projekcie. Powo³ano grupê badawcz¹ zajmuj¹c¹ siê badaniem nad stereotypem osoby bezdomnej wœród przedsiêbiorców, jednak jej prace wstrzymano do czasu ustalenia ostatecznej wersji bud¿etu. Pozyskano budynek z przeznaczeniem na Centrum Reintegracji Spo³ecznej i Zawodowej od Urzêdu Miasta Gdañska, trwaj¹ prace remontowe oraz adaptacja budynku na potrzeby projektu. Liczne niezale¿ne od lidera projektu opóŸnienia spowodowa³y przesuniecie wielu zadañ na okres póŸniejszy m.in. rekrutacjê czêœci pracowników, wyposa¿enie budynku, rozpoczêcie prac w warsztatach.Od listopada grupa 4 streeworkerów rozpoczê³a pracê na terenie Trójmiasta Sporz¹dzana jest dokumentacja przetargowa w celu wyboru ewaluatora projektu.Przygotowano projekt monitoringu oraz wzory formularzy sprawozdawczych. Prowadzony jest bie¿¹cy monitoring projektu.Podpisano umowê z KSW.Reprezentanci partnerstwa Wojciech Bystry (dyrektor projektu) oraz Jadwiga Kaczyñska (dyrektor finansowy) w dniach 29-30 listopada uczestniczyli w szkoleniu p.t. "Zagadnienia finansowe i sprawozdawczoœæ w ramach IW Equal zorganizowanym przez Krajow¹ Strukturê Wsparcia. Piotr Czapnik (dyrektor Centrum Reintegracji Spo³ecznej i Zawodowej) wzi¹³ udzia³ w spotkaniu inauguracyjnym w ramach Sieci Tematycznej. Biuro Partnerstwa otrzyma³o 1 nr Biuletynu Informacyjnego Krajowej Struktury Wsparcia.

5.

6.7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.14.

15.

16.17.18.

19.

8

Informacje na temat projektu pojawi³y siê w nastêpuj¹cych mediach: Dziennik Ba³tycki (3), Pomost-Pismo Samopomocy (1), TVN (1), Feantsa Shadow Implementation Report (1), www.trojmiasto.pl (1), www.ngo.pl (1), Przygotowano i wydrukowano ulotki na temat projektu, dystrybuowanie s¹ przez MOPS, PFWB.Przeprowadzono 7 spotkañ Grupy Projektowej, 1 spotkanie Rady Projektu, 5 spotkañ Grupy Roboczej d/s Regulaminu Wspó³pracy. Przygotowano ostateczn¹ wersjê umowy partnerskiej, bud¿etu ,wniosku w generatorze.Opracowano i uchwalono Regulamin Wspó³pracy PRR oraz Regulamin Rady Projektu.Odby³o siê jedno szkolenie wewnêtrzne dla pracowników projektu pt. "moderacja spotkañ", zosta³o one przeprowadzone przez PIRMSP oraz szkolenie ksiêgowych. W dniach 20-21 paŸdziernika odby³o siê w Rotterdamie spotkanie trenerów i ekspertów w ramach wspó³pracy zagranicznej. Wziê³o w nim udzia³ 5 przedstawicieli TPBA, 4 przedstawicieli CVD, oraz 5 z SD. Tematem spotkania by³o „Assisted Living”. Do koñca stycznia 2006 zostanie przygotowany raport poœwiêcony tej problematyce.

III. Uda³o siê nam osi¹gn¹æ nastêpuj¹ce produkty:Badanie socjodemograficzne; przebadano ponad 2700 osób, w ca³ym województwie pomorskim, wspó³pracowano miêdzy innymi z Policj¹, Stra¿¹ Miejsk¹, SOK, Stra¿¹ Graniczn¹ S³u¿b¹ Wiêziennictwa, Oœrodkami Pomocy Spo³ecznej. Zaanga¿owanych by³o ponad 100 organizacji oraz oko³o 400 osób. Baza danych o pracodawcach; spoœród 200 firm w drodze selekcji zosta³o wy³onionych 42 przyjaznych pracodawców 2 seminaria upowszechnieniowe dla pracodawców w dniach 11.10.2005 oraz 08.12.2005, w pierwszym z nich wziê³o udzia³ 20 pracodawców natomiast w drugim 21. Ulotki o projekcie, zosta³o wydanych oko³o 200 i s¹ one regularnie dystrybuowane przez PFWB oraz MOPS30 informacji w mediach o projekcie,20-21 paŸdziernika spotkanie trenerów i ekspertów w ramach wspó³pracy zagranicznej w Rotterdamie, Raport ze spotkania koordynatorów wspó³pracy zagranicznej "Minutes of First Transnational coordinators Meeting Home@Work" oraz raport "Monitoring and Evaluation Procedures Home@Work". Dostêpne na www.grupy.engo.pl

20.

21.

22.

23.

24.

25.

26.

1.

2.

3.

4.

5.6.

7.

9

IV. Bola³a nas:niepewnoœæ jutra z powodu braku umowy z Krajow¹ Struktur¹ Wsparcia,kolejne ciecia bud¿etowe,brak pieni¹¿ków na koncie,brak umów o pracê i mo¿liwoœci zatrudnienia nowych pracowników, brak budynku dla Centrum Reintegracji Spo³ecznej i Zawodowej, komputerów i sprzêtu,opóŸnienia w harmonogramie.

V. W przysz³ym kwartale zajmiemy siê, (w filmowym skrócie):Rekrutacj¹ beneficjentów do projektu. Uruchomieniem warsztatów pracy dla beneficjentów.Opracowaniem zawartoœci merytorycznej szkoleñ interpersonalnych. Opracowaniem wzorcowego pakietu szkoleñ zawodowych. Pozyskaniem trenerów do przeprowadzenia szkoleñ interpersonalnych i zawodowych.Seminarium upowszechnieniowym dla pracodawców.Dalszym poszukiwaniem "przyjaznych pracodawców" deklaruj¹cych chêæ zatrudnienia beneficjentów.Przeprowadzeniem badañ terenowych pt. "profil psychospo³eczny osoby bezdomnej" oraz rozpoczêciem prac nad publikacj¹ badawcz¹. Dalsz¹ prac¹ nad przygotowaniem konferencji naukowej oraz opracowaniem zawartoœci merytorycznej fakultetu.Pozyskaniem ewaluatora i opracowanie projektu ewaluacji Partnerstwa Krajowego.16-17 luty odbêdzie siê spotkanie koordynatorów wspó³pracy zagranicznej w Gdañsku.Spotkaniem trenerów i ekspertów bior¹cych udzia³ w pracach w ramach wspó³pracy zagranicznej w Gdañsku.Przygotowaniem raportu podsumowuj¹cego badanie socjodemograficzne.Dalszymi pracami nad standardami, modelami, metodologiami.Spotkaniem upowszechnieniowym regionalnym oraz spotkaniem z VIP'ami. Zleceniem opracowania scenariuszy zajêæ z m³odzie¿¹.Przygotowaniem kolejnego numeru biuletynu partnerstwa.Przygotowaniem materia³ów promocyjnych.

1.2.3.4.5.

6.

1.2.3.4.5.

6.7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.14.15.

16.17.18.

10

ARTYKU£Y

Inicjatywa wspólnotowa

Inicjatywa wspólnotowa EQUAL jest czêœci¹ strategii Unii Europejskiej na rzecz stworzenia wiêkszej liczby lepszych miejsc pracy i zapewnienia szerokiego do nich dostêpu. EQUAL stwarza nowe sposoby rozwi¹zywania problemu dyskryminacji na rynku pracy. Finansowana przez Europejski Fundusz Spo³eczny [EFS], ma na celu testowanie i popieranie – w drodze wspó³pracy transnarodowej – nowych sposobów zwalczania wszystkich form dyskryminacji i nierównoœci na rynku pracy, zarówno wobec osób zatrudnionych, jak i poszukuj¹cych pracy. EQUAL obejmuje równie¿ dzia³ania na rzecz spo³ecznej i zawodowej integracji osób ubiegaj¹cych siê o azyl.

Program Inicjatywy Wspólnotowej EQUAL jest realizowany przez wybrane w drodze konkursu Partnerstwa na rzecz Rozwoju. Wybór projektów do finansowania w ramach EQUAL odby³ siê w drodze ogólnokrajowego konkursu projektów w 2004 roku, w wyniku którego do realizacji wybranych zosta³o 107 Partnerstw. Z poœród 9 dzia³añ priorytetowych ustanowionych przez Komisjê Europejsk¹, w Polsce zosta³y wyodrêbnione nastêpuj¹ce:

Temat A: U³atwianie wchodzenia i powrotu na rynek pracy osobom maj¹cym trudnoœci z integracj¹ lub reintegracj¹ na rynku pracy, celem promowania rynku pracy otwartego dla wszystkich – 38 PartnerstwTemat D: Wzmocnienie krajowej gospodarki spo³ecznej (trzeciego sektora), a w szczególnoœci us³ug na rzecz spo³ecznoœci lokalnych oraz poprawa jakoœci miejsc pracy – 27 PartnerstwTemat F: Wspieranie zdolnoœci przystosowawczych przedsiêbiorstw i pracowników do zmian strukturalnych w gospodarce oraz wykorzystania technologii informacyjnych i innych nowych technologii – 25 PartnerstwTemat G: Godzenie ¿ycia rodzinnego i zawodowego oraz ponowna integracja kobiet i mê¿czyzn, którzy opuœcili rynek pracy, poprzez wdra¿anie bardziej elastycznych i efektywnych form organizacji pracy oraz dzia³añ towarzysz¹cych – 13 PartnerstwTemat I: Pomoc w spo³ecznej i zawodowej integracji osób ubiegaj¹cych siê o status uchodŸcy – 4 Partnerstwa

11

Zgodnie z zasad¹ partnerstwa obowi¹zuj¹c¹ przy realizacji projektów w ramach EQUAL, projekty realizowane s¹ nie przez pojedynczych projekto-dawców, ale przez partnerstwo kilku organizacji i instytucji tzw. Partnerstwo na rzecz Rozwoju. Celem partnerstwa jest znalezienie rozwi¹-zania problemu poprzez wielostronne i innowacyjne podejœcie z wykorzystaniem ró¿norodnych doœwiadczeñ wszystkich partnerów. Niezwykle wa¿ne z punktu widzenia stawianych celów jest zaanga¿owanie w dzia³ania partnerstwa grup docelowych, na rzecz których to partnerstwo pracuje.

W Polsce rolê Instytucji Zarz¹dzaj¹cej Programem Inicjatywy Wspólnotowej EQUAL pe³ni Ministerstwo Gospodarki i Pracy, a w jego ramach Departament Zarz¹dzania Europejskim Funduszem Spo³ecznym. Rolê Instytucji Wdra¿aj¹cej pe³ni Krajowa Struktura Wsparcia (KSW), która œwiadczy us³ugi zarówno wobec Instytucji Zarz¹dzaj¹cej, jak i Partnerstw na Rzecz Rozwoju. Podstawowym zadaniem KSW jest zapewnienie wszech-stronnych us³ug poradnictwa i wsparcia dla potencjalnych partnerów uczestnicz¹cych w programie EQUAL, Partnerstw na Rzecz Rozwoju, a tak¿e grup Partnerstw tzw. sieci tematycznych. Program EQUAL wdra¿any bêdzie w Polsce do 2008 roku.

Wspó³praca ponadnarodowa (Transnational co-operation) jest zasadniczym elementem EQUAL. Przyczynia siê ona do powstania znacz¹cej wartoœci dodanej dla partnerów, którzy pracuj¹ nad rozwi¹zaniem takich samych lub podobnych problemów. Mo¿e byæ równie¿ Ÿród³em innowa-cyjnoœci. Ka¿de partnerstwo krajowe ma przynajmniej jednego partnera z innego kraju cz³onkowskiego. Equal zapewnia wsparcie dla pionierskich rozwi¹zañ problemów nierównoœci i dyskryminacji na rynku pracy. Innowacyjnoœæ (Innovation) mo¿e przejawiaæ siê pod ró¿nymi postaciami: mo¿e to byæ innowacyjne podejœcie do problemu lub przeniesienie rozwi¹zañ z innych obszarów, jak równie¿ sposób organizacji i pracy w ramach partnerstwa.

EQUAL jest instrumentem badawczym i testuj¹cym – przy wykorzys-taniu szerokich mo¿liwoœci Partnerstw na rzecz Rozwoju, EQUAL odkrywa, testuje i wprowadza w ¿ycie nowe rozwi¹zania.

Na podstawie: www.bkkk-cofund.org.pl/index.php oraz www.equal.gov.pl

12

Streetworker – nowy zawód dla charyzmatycznych i odwa¿nych

Dominika PogorzelskaKoordynator Wspó³pracy Krajowej

Agenda Bezdomnoœci

W ramach projektu Partnerstwo na Rzecz Rozwoju – Agenda Bezdomnoœci, którego liderem jest Towarzystwo Pomocy im. Œw. Brata Alberta, pod koniec paŸdziernika w Trójmieœcie rozpoczêli pracê streetworkerzy. Dla wielu osób jednak nazwa ta brzmi obco, dlatego te¿ warto przyjrzeæ siê temu zawodowi, którego specyfika jest jeszcze w Polsce ma³o znana.

Streetwork w dos³ownym t³umaczeniu to praca na ulicy, praca uliczna. Jest to specyficzny sposób, metoda maj¹ca na celu dotarcie do konkretnej grupy odbiorców poprzez bezpoœrednie spotkanie w miejscach najczêœciej przez nich odwiedzanych. Streetwork jest zatem form¹ pracy socjalnej polegaj¹c¹ na pracy z podopiecznymi w ich œrodowisku.

W Polsce metod¹ streetworkingu zajmuje siê niewiele organizacji, ale ju¿ dostrze¿ono ogromne korzyœci wynikaj¹ce ze specyfiki tej metody. W naszym kraju streetworkerzy pracuj¹ w œrodowiskach narkomanów, prostytutek, bezdomnych, a tak¿e na ulicach z dzieæmi. Metoda ta jest innowacyjna, poniewa¿ w porównaniu z innymi charakteryzuje siê ide¹ bezpoœredniego docierania do grup docelowych, streetworkerzy nawi¹zuj¹ kontakt z podopiecznymi w ich w³asnym œrodowisku. Pracuj¹ zatem czêsto na ulicach, dworcach kolejowych, w parkach, na terenach ogródków dzia³kowych, wszêdzie tam gdzie mog¹ przebywaæ osoby potrzebuj¹ce pomocy.

To, w jakiej formie i w jaki sposób streetworker bêdzie pomaga³, zale¿y od specyfiki grupy odbiorców, ich œrodowiska i potrzeb. Czêsto bywa tak, ¿e ludzie nie chc¹, b¹dŸ nie umiej¹ korzystaæ z pomocy instytucjonalnej. Najczêœciej ¿ywi¹ ró¿norakie obawy, nie maj¹ zaufania, boj¹ siê. Dlatego te¿ streetworker powinien dostosowaæ swoj¹ pomoc do danej grupy docelowej - jej zwyczajów, sposobu ¿ycia.

Praca streetworkera wi¹¿e siê z wieloma wyzwaniami. Aby efektywnie pracowaæ w danym œrodowisku pracownik uliczny powinien posiadaæ okreœlone cechy osobiste. Przede wszystkim powinien umieæ nawi¹zywaæ kontakt z podopiecznymi, co wi¹¿e siê z postaw¹ pe³n¹ zrozumienia i akceptacji sytuacji, w której znajduje siê osoba potrzebuj¹ca pomocy. Streetworker musi wiêc byæ otwarty, cierpliwy i budz¹cy zaufanie. Podopieczni, bez wzglêdu na to w jakiej sytuacji siê znajduj¹, powinni chcieæ wspó³pracowaæ z pracownikiem

13

ulicy. Zadanie budowania zaufania, dyskrecji oraz poczucia bezpieczeñstwa w takiej relacji nale¿y do streetworkera. Osoba taka musi wystrzegaæ siê zatem oceniania sytuacji podopiecznych, powinna pomagaæ, uczyæ, ale nie moralizowaæ. Jak widaæ, zawód ten naprawdê wymaga okreœlonych umiejêtnoœci.

Jednym z najwa¿niejszych zadañ streetworkera jest zbudowanie wiêzi z podopiecznym, wiêzi opartej na ci¹g³ej chêci kontaktu. Osoba, której pomaga, musi czuæ wsparcie, a tak¿e akceptacjê jej decyzji ¿yciowych przez pracownika ulicy. Jeœli zadaniem streetworkera jest praca z okreœlon¹ grup¹, powinien on równie¿ wzmacniaæ jej integracjê. Grupa nie mo¿e traktowaæ go jak intruza, dlatego we wchodzeniu w ustalone ju¿ struktury i hierarchie panuj¹ce w danym œrodowisku wa¿ne jest odpowiednie wyczucie.

Streetworkerzy dzia³aj¹ zazwyczaj z okreœlonym programem pomocowym skierowanym do danej grupy. W takim wypadku ich praca przybiera formê konkretnych, zorganizowanych dzia³añ. Tego typu akcje w Polsce prowadzone s¹ w zwi¹zku z prac¹ z osobami œwiadcz¹cymi us³ugi seksualne, z uzale¿nionymi od narkotyków, w dzia³aniach z zakresu prewencji chorób przenoszonych drog¹ p³ciow¹ – HIV, AIDS. W przypadku Agendy Bezdomnoœci streetworkerzy pracuj¹ z programem uwzglêdniaj¹cym system pomocy spo³ecznej w Trójmieœcie oraz problematykê wykluczenia spo³ecznego w kontekœcie bezdomnoœci.

Wszelka aktywnoœæ pracowników ulicy jest zatem ukierunkowana na budowanie kontaktu, uœwiadamianie mo¿liwoœci i tworzenie inicjatyw w zakresie pomocy. Aby wszystkie te dzia³ania mog³y odnosiæ zamierzony skutek, niezbêdne jest wewnêtrzne przekonanie streetworkera o s³usznoœci jego w³asnych dzia³añ. Czêsto praca tego typu wymaga wielokrotnie powtarzanych dzia³añ i gestów, które dopiero po bardzo d³ugim czasie przynosz¹ pierwsze oznaki chêci wspó³pracy ze strony osób potrzebuj¹cych. Ale to w³aœnie dziêki tej wytrwa³oœci i cierpliwoœci praca ta mo¿e przynieœæ poczucie spe³nienia.

Wy³¹cznie osobowoœciowe predyspozycje nie wystarcz¹ jednak, aby osi¹gaæ sukcesy i dobrze funkcjonowaæ w marginalizowanych spo³ecznie œrodowiskach. Praca streetworkera, aby przynosi³a efekty, musi byæ poparta rozleg³¹ wiedz¹, m. in. z zakresu pedagogiki, psychologii, socjologii, pomocy socjalnej, edukacji zdrowotnej, a nawet prawa.

Pracownik ulicy, przebywaj¹c w œrodowiskach nara¿onych na patologie, musi byæ odwa¿ny i silny emocjonalnie. Osobom charyzmatycznym ³atwiej jest staæ siê w jakiœ sposób atrakcyjnym dla ludzi, wœród których pracuj¹. A nie s¹ to œrodowiska ³atwe – pe³no w nich osób zagubionych, w kryzysie, pogr¹¿onych w na³ogach oraz ofiar zwyk³ych losowych przypadków.

Pierwsze kroki streetworkera na danym terenie to b³¹dzenie po omacku. Pracownik ulicy najczêœciej zaczyna od przyjrzenia siê osobom

14

potrzebuj¹cym oraz obserwacji terenu, na którym ma pracowaæ. W tych pocz¹tkowych momentach, kiedy nawi¹zanie pierwszego kontaktu jest najtrudniejsze, streetworker musi wykazaæ siê ogromnym wyczuciem i cierpliwoœci¹. Musi umieæ, nie naruszaj¹c wyznaczonych granic, próbowaæ przenikn¹æ do wnêtrza danego œrodowiska. Po jakimœ czasie pracownik zaczyna byæ rozpoznawalny i wówczas, jeœli sam zostanie zaakceptowany a jego intencje dobrze odczytane, ma szansê na nawi¹zanie wspó³pracy z danym œrodowiskiem. Wa¿ne jest, by oferowaæ takim ludziom konkretn¹ pomoc i wsparcie, aby towarzyszyæ im i wskazywaæ na mo¿liwe rozwi¹zania.

Najwa¿niejszym zadaniem streetworkera, bez wzglêdu na to w jakim œrodowisku pracuje, s¹ dzia³ania prowadz¹ce do zmiany dotychczasowego trybu ¿ycia podopiecznego. Jest to wyzwanie wymagaj¹ce ze strony pracownika ulicy ogromnej cierpliwoœci i wyrozumia³oœci, a tak¿e znajomoœci konkretnych rozwi¹zañ w zakresie danego problemu. Pomoc tego typu jest celem d³ugofalowym, wymagaj¹cym ogromnego zaanga¿owania, si³y i otwartoœci.

Trójmiejscy streetworkerzy dopiero zaczêli swoj¹ pracê. Przed nimi mnóstwo wyzwañ i trudnoœci. Praca w œrodowisku osób bezdomnych jest z pewnoœci¹ specyficzna. Kontakt prowadz¹cy do aktywizacji spo³ecznej i zawodowej oraz pomoc w zakresie warunków bytowych to tylko niektóre z g³ównych zadañ trójmiejskich pracowników ulicy. Miejmy nadziejê, ¿e ta innowacyjna metoda pracy socjalnej pomo¿e im dotrzeæ do wielu osób, które mog¹ bardzo potrzebowaæ pomocy.

15

PRZYDATNE

Placówki udzielaj¹ce pomocy osobom bezdomnym w zakresie schronienia na terenie Trójmiasta - cz.1

1. Diecezjalny Dom Samotnej Matki im. Jana Paw³a IIul. Matemblewska 980-294 Gdañsk–Matemblewotel. 0 (prefix) 58 348 03 70

2. Gdañska Fundacja Kultury Chrzeœcijañskiej im. œw. Brata Alberta, Dom dla bezdomnych mê¿czyznul. Równa 1480-067 Gdañsk-Oruniatel. 0 (prefix) 58 309 00 18

3. Pomorskie Centrum BliŸniemu Monar Markot w Gdañskuul. Sztutowska 16A80-771 Gdañsk-Stogitel. 0 (prefix) 58 301 74 52

4. Stowarzyszenie Monar, Pomorskie Centrum Pomocy BliŸniemu w Gdañsku, Oœrodek dla matek z dzieæmi i osób starszychul. Kochanowskiego 7A80-402 Gdansk-Wrzeszcztel. 0 (prefix) 58 344 31 49

5. Towarzystwo Pomocy im. œw. Brata Alberta Ko³o GdañskieSchronisko œw. Brata Alberta dla bezdomnych mê¿czyznul. Starowiœlna 380-555 Gdañsk-Nowy Porttel/fax. 0 (prefix) 58 342 26 45

6. Stowarzyszenie Opiekuñcze Resocjalizacji „Prometeusz”Dom dla Samotnych Kobiet oraz Kobiet z dzieæmiul. Sucharkiego 180-601 Gdañsk- Nowy Porttel. 0 (prefix) 58 721 53 77

7. Stowarzyszenie „Wspólnymi Si³ami” Dom Samotnych Matek z Dzieæmiul. Ku Ujœciu 2380-701 Gdañsk- Nowy Porttel. 0 (prefix) 58 721 32 27

8. Towarzystwo Wspierania Potrzebuj¹cych „Przystañ”Noclegownia i Schronisko dla bezdomnychul. Mostowa 1A80-778 Gdañsk-Oruniatel. 0 (prefix) 58 721 50 70

16

9. Stowarzyszenie Samopomocowe dla Kobiet i Dziecimaltretowanych „Kr¹g”ul. Olsztyñska 4180-009 Gdañsk-Olszynkatel. 0 (prefix) 58 301 92 62

10. Towarzystwo Pomocy im.œw. Brata Alberta Ko³o GdañskieSchronisko œw. Brata Alberta dla bezdomnych mê¿czyznul. Przegaliñska 13580-690 Gdañsk-Przegalinatel. 0 (prefix) 58 308 05 94

11. Stowarzyszenie Pomocy Osobom Wychodz¹cym na Wolnoœæ „Emaus”Dom Pomocy „Emaus”ul. Sandomierska 55/5780-074 Gdañsk-Oruniatel. 0 (prefix) 58 305 59 79

12. Miejski Oœrodek Pomocy Spo³ecznej w gdyniTymczasowy Oœrodek Opiekuñczyul. Chwarznieñska 9381-602 Gdynia-Chwarznotel/fax. 0 (prefix) 58 624 95 91

13. Pomorskie Centrum Pomocy BliŸniemuOœrodek Profilaktyki Rodzinnejul. Leszczynki 15381-200 Gdynia-Leszczynkitel. 0 (prefix) 58 781 60 10fax. 0 (prefix) 58 781 47 47

14. Miejski Oœrodek Pomocy Spo³ecznej w GdyniZespó³ OpiekuñczySchronisko dla Kobiet oraz Dom Samotnej Matkiul. Fredry 381-376 Gdynia-Centrumtel. 0 (prefix) 58 661 65 26

15. Chrzeœcijañskie Stowarzyszenie Dobroczynne Oddzia³ Terenowy Gdyniaul. Jana z Kolna 2881-354 Gdynia –Centrumtel. 0 (prefix) 58 781 68 47