Spis treści - potrafiepomoc.org.pl‚-F.1.1-informator-dla...S pis treści Od autorki 5 Wstęp 7 1....

Spis treści

Odautorki 5 Wstęp 7 1. Fundacjei Stowarzyszenia 10 2. Subkonto 12 3. Orzeczenieo niepełnosprawności 13 4. UprawnieniaOsób Niepełnosprawnych 16 5. Pomocspołeczna 21 6. Świadczeniapieniężne 23 7. Dofinansowaniaz NarodowegoFunduszuZdrowia 25 8. Dofinansowaniaz PaństwowegoFunduszuRehabilitacji OsóbNiepełnosprawnych(PFRON) 28 9. U lekarza 3210. Rehabilitacja 39

CastilloMorales 40MetodaVojty 43NDT-Bobath 46Terapiaczaszkowo-krzyżowa 48Masaż 50Fizykoterapia 51

11. Higienai pielęgnacja 52Higienapozadomem 52Higienaw domu 53Pielęgnacja 54

12. Edukacja 5613. Zabawai czasrelaksu 63

Zabawa 63Czasrelaksu 64

Jestemmamąwspaniałejdziewczynki,któraodurodzeniazmagasięz ciężkąpostaciąmiopatii.Należęrównieżdogronafundatorów-założy-cielii wolontariuszyfundacji„PotrafięPomóc”.

Mojacórka,zewzględunaprzewlekłąniewydolnośćoddechową,okre-sowowymagawsparciarespiratora.Pierwsze18miesięcyżyciaJowityspędziłyśmynaoddzialeintensywnejterapii.Potymczasie,córkazo-stałazakwalifikowanadoprogramuwentylacjidomoweji odtamtejporyszczęśliwiejesteśmyrazemw domu.

Dobrzepamiętam,jakpowyjściuzeszpitalacałyciężarzapewnieniaodpowiedniejopiekilekarskieji rehabilitacyjnejmojemudziecku,spadłnanas,rodziców.Samimusieliśmydotrzećdoprzychodnirehabilita-cyjnej,dowiedziećsięo różnychprocedurach,o kolejnościzałatwianiaspraw.Częściowopomagalinamzapoznaniw szpitalurodzicestarszych,niepełnoprawnychdzieci,częściowolekarzrodzinnyorazinformacjeumieszczanenastronachinternetowych.Jednakpatrzącwstecz,naszaniewiedzai brakwyczerpującejinformacji,uniemożliwiłynamskorzysta-niezewszystkichulg,świadczeńi dostępnejpomocy,jakąpaństwomożezaoferowaćniepełnosprawnemudziecku.

Szybkozorientowaliśmysię,żesystemgwarantowanej,państwowejopiekizdrowotnejniezaspokajapotrzebnaszejcórki.Musieliśmyzapewnićjejnp.:dodatkowąprywatnąrehabilitacjęi nagleokazałosię,żewydatkinaleki,środkihigieniczne,suplementy,itp.przekraczająnaszemożliwo-ścifinansowe.Niemogliśmyotrzymaćwsparciafinansowegozestronyinstytucjipaństwowych,ponieważprzekraczaliśmykryteriadochodoweo kilkanaściezłotych.Wtedyznajomypowiedziałnamo subkoncie.Takierozwiązaniepozwoliłonamzapewnićcórcewszystko,czegopotrzebowałai uwolniłonasodpoczuciabezradności.

Od autorki

6� fundacja�potrafię�pomóc

Odtamtejporywielesięzmieniłoi nadalsięzmienia.Mamnadzieję,żew przyszłościinnymrodzicomczyopiekunombędziełatwiej.Mamnadzieję,żesystemgwarantowanejopiekipaństwowejzostanietakdostosowanydopotrzebniepełnosprawnych,żew rodzinachniebędzieproblemówfinansowychbądźmieszkaniowych.Mamnadzieję,żeniepełnosprawneosoby,którestanowiąokoło15%naszegospołeczeństwa,będątraktowanez większymszacunkiemi wrażliwością.

DrodzyRodzicei Opiekunowiepamiętajcie,żesięganiepopomocniejestoznakąsłabości.

MagdalenaPiluch

Przyjściedzieckanaświattodlarodzicówwielkiewydarzenie,którenajczęściejzmuszadozmianytrybużyciai przewartościowaniapriorytetów.Gdyrodzisięchoredziecko,rodzicestająprzedwyjątkowymwyzwaniem.Dzieckomożewymagaćlicznychlekówi zabiegówpodtrzymującychży-cie,szczególnejpielęgnacji,opiekilekarzyspecjalistóworazterapeutów,specjalistycznegosprzętumedycznego,wspomagającegooddychanielubkarmienie,przyrządówrehabilitacyjnychi programówedukacyjnych.Jesttozłożonyi kompleksowyproces.Rodzicestająw obliczuwielkiegosprawdzianu.Musząnauczyćsięnietylkoróżnychmetodpielęgnacjii re-habilitacji,a takżesposobuzaspokajaniawszystkichzłożonychpotrzebdziecka,starającsięjednocześniezapewnićmożliwienormalnytrybżyciapozostałejczęścirodziny.

Napoczątkuprzychodziszok,załamanie,etapbuntui stawianiapy-tań:„Dlaczegowłaśnienastospotkało?Jakterazbędziewyglądałonaszeżycie?”.Późniejnastępujeokresrefleksjii działania.Należydokładniezastanowićsię,w jakisposóbmożnadzieckupomóci dodatkowosprawić,abyjegodzieciństwobyłomaksymalnieszczęśliwei radosne.Opiekanadprzewleklechorymdzieckiemmożeoznaczaćwielewyrzeczeń,częstepobytyw szpitalu,licznewizytyu specjalistów,codziennąrehabilitacjęi specjalnezabiegipielęgnacyjne,koniecznośćnauczeniasięobsługiwieluurządzeń.Niekiedyw rodzinachpojawiająsięnapięciai nieporozumieniawywołanestresem,bostracho zdrowiedzieckaczasaminiepozwalanapielęgnowaniedobrychrelacjirodzinnych.Niewątpliwiepierwszymkrokiempowinnobyćzaangażowaniecałejrodzinyw procesleczeniadzieckaw takisposób,abymożnabyłoczęśćobowiązkówpodzielićlubwykonywaćwspólnie.

Wstęp


Strachi stresmożebyćjednakmniejszy,jeśliposiadamywiedzęnatematchorobyi otrzymamypomoczestronylekarzy,terapeutów,pra-cownikówsocjalnych,stowarzyszeń,fundacji,grupwsparciaduchowego,przyjaciółi rodziny.

Musimypamiętać,żezawszenależywspieraćdzieckow walceo jegosprawnośći samodzielność.Niezależnieodwszystkichspecyficznychproblemów,ważnązasadąpostępowaniapowinnobyćtraktowaniedzie-ckatak,jakbybyłozdrowe.Zarównow odniesieniudodziecka,jaki dorodziny.Rodzicepowinniznajdowaćczasnaodpoczynek,nautrzymywaniekontaktówtowarzyskich,narelaksi przyjemności.

Dzieckunależyzapewnićodpowiedniąopiekęlekarską,pielęgniarskąi rehabilitacyjną.Trzebastworzyćbezpiecznewarunkidomieszkania,zabawy,naukii rehabilitacji.Towszystkowynikaz koniecznościprzepro-wadzeniaprocesuleczenia.Niewolnojednakzapominać,żekażdedzieckolubizabawę.Całydzieńniemusibyćwypełnionyterapiąi stymulacją,wy-poczyneki relaksjestrównieważnyjakrehabilitacja.Wspólnesłuchaniemuzyki,czyzabawaulubionymizabawkamiwspomagabudowaniewięzii wspanialeodpręża.Należypamiętać,abyzabawabyładostosowanadomożliwościdzieckatak,abyczerpałoz niejjaknajwięcej.

W dalszejczęściinformatoraznajdąPaństwopodstawoweinformacjei wskazówki,jakodnaleźćsięw nowejsytuacji,jak„załatwić”podstawo-wesprawy,gdzieszukaćpomocyi wsparcia.W informatorzeznajdująsięrównieżpraktyczneporadyi wskazówki.Opisanezostałyróżnemetodyrehabilitacji,świadczenia,źródładofinansowańi wieleinnych,równieważnychzagadnień.

W ramachwspółpracyz RadąKonsultacyjnądosprawIntegracjiprzyDolnośląskimKuratorzeOświaty,zagadnieniadotyczącepotrzebedukacyjnych,prawaoświatowegoi instytucjioświatowych,znajdującesięw częścidotyczącejdziecizagrożonychniepełnosprawnościąi niepeł-nosprawnych,zostałyopracowaneprzezwizytatorów–PaniąWeronikęŻuławińskąi PaniąAnnęKlempous.W informatorzeznalazłysięrównieżopracowaniakonsultantówstalewspółpracującychz fundacją.

Informatorpowstałz potrzebyinformacji,którebyłybydostępnew jednejpublikacjiorazz chęcipodzieleniasiędoświadczeniemi wiedzą,zdobytymipodczaspracywoluntarystycznejw fundacjinarzeczdzieciniepełnosprawnych–„PotrafięPomóc”.Założycielamifundacjisąrodzicedziesięciorganiepełnosprawnychdzieci.Wszyscypoznaliśmysięw chwili,kiedyszukaliśmypomocyi wsparcia.Od2008rokuwspólnieorganizujemyróżneakcjecharytatywne,zbiórkipieniężne,imprezyokolicznościowe.

www.potrafiepomoc.org.pl� 9

Organizujemyrównieżróżnegorodzajuwarsztatyi wykładydlarodzicówi opiekunówchorych,niepełnosprawnychdzieci.Pomagamyw załatwia-niusprawcodziennych,prowadzimysubkontai poradnictwow zakresiezaopatrzeniaw sprzęti środkipomocnicze.Organizujemywyjazdyinte-gracyjnei turnusyrehabilitacyjne.

Fundacjei stowarzyszeniadziałającenaDolnymŚląskuwspierająw różnymzakresierodzicówi opiekunówchorych,niepełnosprawnychdzieci,jakrównieżniepełnosprawnychdorosłych.Niktniepozostajebezpomocy.Organizacjetedziałająnaróżnychpłaszczyznach.Pomagająw zakresieedukacji,ochronyzdrowia,wspierająfinansowo,prowadząporadnictwo.W zależnościodPaństwapotrzebnależyzwrócićsiędoodpowiedniejinstytucji.W dużejmierzeorganizacjetezostałypowołaneprzezrodziców,opiekunówdziecichorychi niepełnosprawnych.DziękitemuzdobyteprzeznichdoświadczeniepomożePaństwu,a jednocześniezaoszczędzidużoczasu,którynależałobypoświecićnaprzeszukiwaniestroninternetowychorazróżnychpublikacji,w celuznalezieniainformacjio chorobiedziecka.DodatkowopracownicytychinstytucjiudzieląPaństwupotrzebnegowparciai okażąwielezrozumienia.

Jakznaleźćodpowiedniąorganizację?Możnaskorzystaćz internetowejbazy:bazy.ngo.plMożnakontaktowaćsięz personelemszpitala,przychodni,gabinetu

specjalistycznego,lekarzaprowadzącego,lekarzapierwszegokontaktu–zazwyczajpotrafiąpodpowiedzieći udzielićwskazówek.

JeśliniedysponująPaństwodostępemdoInternetu,proponujemyskontaktowaćsiętelefoniczniez koordynatoremFundacjiPotrafięPomóc(nrtel.693700 600).ZostanąPaństwuudzieloneniezbędneinformacje.Naszkoordynatordołożywszelkichstarań,abyściePaństwootrzymalipotrzebnewsparciei pomoc.

Kolejnymsposobem,abydotrzećdoodpowiedniejorganizacji,jestpo-proszenieo spotkaniepracownikasocjalnegoz OśrodkaPomocySpołecznej,któryznajdujesięw rejoniezamieszkania.

1.Fundacje i Stowarzyszenia


Poniżejprzedstawiamyzestawieniekilkuogólnopolskichfundacji,któreudzielająwsparciafinansowego.Fundacjete,nazłożonywnio-sek/prośbę,dysponująmożliwościąprzyznaniapomocyfinansowejnp.:nazakupsprzętu,leków,nadofinansowanieturnusurehabilitacyjnego,nasfinansowanieoperacjiitp.

FundacjaTVN„NieJesteśSam”:fundacjatvn.onet.pl

Fundacja”Polsat”:www.fundacjapolsat.pl

Fundacja„Atlas”:www.atlas.com.pl

FundacjaDzieciom„Zdążyćz Pomocą”:www.dzieciom.pl

FundacjaWielkaOrkiestraŚwiątecznejPomocy:www.wosp.org.pl

FundacjaKGHMPolskaMiedź:www.kghm.pl

Subkontotoosobistekontozałożonedzieckuw fundacjiposiadającejstatusOPP(OrganizacjaPożytkuPublicznego).Subkontotoformazabez-pieczeniai wsparciafinansowegodlarodziców,którzymuszązapewnićswojemudzieckuleki,suplementy,prywatnąrehabilitacjęitp.

Otwarciesubkontaniejestuzależnioneodwysokościdochodóww rodzinie.

Nasubkontachsągromadzoneśrodkiz 1%podatku,którezbieramyod1styczniado30kwietnia,wpływyz darowizn(np.:odprzedsiębiorców),wpłatyodfundacji,którechcąpomócprzyzakupienp.drogiegosprzętu,dofinansowaniuturnusurehabilitacyjnego.

Zgromadzoneśrodkimogąsłużyćjedyniew celachściśleokreślonychprzezfundację.Bardzoczęstozgromadzoneśrodkisłużądopokryciaróżnicymiędzydofinansowaniemz NFZi PEFRONnp.dofotelikasamo-chodowego,a jegocenąsklepową.Niekiedyteróżnicedochodządokilkutysięcy,dlategowartootworzyć subkontonajszybciejjakmożna.Pragnęzwrócićrównieżuwagę,żeimstarszedziecko,tympotrzebyi wymaganiastająsięwiększe.

Dysponentsubkontarozliczasięz fundacjąnapodstawierachunkówi faktur,któremusząbyćwystawionenafundację.Dozakupuniektórychrzeczy,leków,usług,czasamiwymaganejestzaświadczenielekarskie.ZasadykorzystaniazezgromadzonychśrodkówotrzymujeciePaństwow formieregulaminu.Akceptacjaregulaminujestkoniecznadootwarciasubkonta.MożeciePaństwootworzyćsubkontow dowolnejfundacjinatereniekraju,któramastatusOPPi prowadzisubkonta.

ZapraszamPaństwadootwarciasubkontaw FundacjiPotrafięPomóc.Niepobieramyprowizjii opłatodzgromadzonychśrodków,aniodpro-wadzeniakonta.Dodatkowymatutemjestmożliwośćbieżącegopodglądunastronieinternetowejoperacjinasubkoncie.

2.Subkonto

Orzeczenieo niepełnosprawnościtobardzoważnydokument,po-twierdzającyniepełnosprawność.Wniosekmożnaskładaćzarazporozpoznaniujednostkichorobowejlubw trakciediagnostyki.Instytucją,doktórejnależysięzwrócićjestPowiatowyZespółdoSprawOrzekaniao Niepełnosprawności.Drukimożnapobraćosobiściew siedzibachze-społówlubzestronyinternetowej.

Downioskunależydołączyćzaświadczenielekarskie,dokładnieopi-sującestanzdrowiadziecka,wynikibadań,konsultacji,wypisyszpitalne.PamiętajciePaństwo,abykompletowaćdokumentacjędziecka,najlepiejw osobnymsegregatorzew takisposób,abypodczaskonsultacjilekarskichłatwobyłoznaleźćpotrzebnydokument(potwierdzeniegrupykrwi,wypisyszpitalne,wynikibadańi konsultacji,zaleceniaitp.).Niezbędnezaświadczenielekarskiejestważnetylko30dni,wartowięczaplanowaćwizytęu lekarzapierwszegokontaktutak,abyzaświadczeniew dniukomisjibyłoważne. Orzeczeniewydawanejestnaróżnyokresczasu–zależytoodstanuzdrowiadziecka,rokowań,przebiegurehabilitacji.Tendokumentjestwymaganyprzystaraniusięo świadczeniapieniężne,dofinansowanianasprzętortopedycznyi pomocniczy,przyrejestracjiw przychodniachrehabilitacyjnych.

Posiadającjużorzeczeniemożnazwrócićsiędozespołuds.orzekaniao wydanielegitymacjiosobyniepełnosprawnej,którahonorowanajestm.in.przezkomunikacjęmiejską,podmiejskąi międzymiastową,a w przy-padkuodpowiedniegowskazaniaw orzeczeniu,równieżo wydaniekartyparkingowej.

Proszępamiętać,żeorzeczeniejestdecyzją,odktórejmożnasięod-wołać.O trybieodwoławczymzostanieciePaństwopoinformowaniprzezzespółorzekający.

3.Orzeczenie

o niepełnosprawności


MającorzeczeniemożeciePaństwootworzyćdzieckusubkonto,naktórymmożnazbieraćwpłatyz 1%podatkui darowizny,któreposłużąnapokryciekosztównp.dodatkowejrehabilitacji.

SzczegółoweinformacjęorazwnioskidopobraniadlaWrocławiaznaj-dująsięnastronieMOPSWrocław: www.mopswroclaw.pl

PoniżejznajdujesiętabelaadresowaPowiatowychZespołówdoSprawOrzekaniao NiepełnosprawnościnaterenieDolnegoŚląska.

Miasto kod Adres Telefon

59-700Bolesławiec ul.Zwycięstwa9 75 7353051

58-200Dzierżoniów ul.Piastowska1 74 8323230

67-200Głogów ul.Sikorskiego2176 728285176 7282801

56-200Góra ul.Hirszfelda6 65 5432896

58-500JeleniaGóra ul.JanaPawłaII7 75 6438090

58-400KamiennaGóra ul.Sienkiewicza6a 75 6450232

57-300Kłodzko ul.Kościuszki2 74 8658688

59-220Legnica ul.Zielona13 76 7233301

59-220Legnica Pl.Słowiański1 76 7243519

59-800Lubań ul.Przemysłowa475 646117075646117975 6464321

59-300Lubin ul.J.Kilińskiego12b 76 7467131

59-600LwówekŚl. ul.Morcinka7 75 7822044

56-300Milicz ul.Trzebnicka4b 71 3841384

56-400Oleśnica ul.J.Słowackiego71 314017471 3140148

55-200Oława ul.3-goMaja1 71 3032971

59-100Polkowice ul.Spółdzielcza2 76 7246382


57-100Strzelin ul.Wrocławska46 71 7938915

55-300ŚrodaŚląska ul.Kilińskiego2871 317252971 396624071 3174632

58-100Świdnica ul.Wałbrzyska1574 851501074 8515015

55-100Trzebnica ul.Kościuszki1071 387059671 3872854

58-300Wałbrzych ul.Limanowskiego9 74 6666325

56-100Wołówul.InwalidówWojennych26

71 3895410

53-611Wrocław ul.Strzegomska6 71 7822360

59-900Zgorzelecul.Boh.IIArmiiWoj.

Polskiego75 7750406

59-500Złotoryja Al.Miła18 76 8787032

Ulgarehabilitacyjna

Zgodniez ustawąo podatkudochodowymodosóbfizycznych,rodzic,naktóregoutrzymaniupozostajeniepełnosprawnedziecko,możeodliczyćoddochodu,stanowiącegopodstawęopodatkowania,poniesionew danymrokupodatkowymwydatkinacele:

▪ rehabilitacyjne,▪ dostosowaniewarunkówmieszkalnych,▪ przystosowaniesamochodu,▪ zakupindywidualnegosprzętu,urządzeńtechnicznych,▪ zakupwydawnictw,materiałówi pomocyedukacyjnych,▪ odpłatnośćzapobytw jednostkachspecjalizującychsięw zabiegach

rehabilitacyjnych,▪ opłacenieprzewodnikówosóbniewidomych,▪ opiekępielęgniarskąw domu,▪ opłacenietłumaczajęzykamigowego,▪ leki,▪ odpłatny,koniecznytransport,przejazdyśrodkamikomunikacji

publicznej.

Odliczeniew/w wydatkówmożenastąpićw sytuacjifaktyczniepo-niesionychkosztówześrodkówpodatnika.W przypadkuczęściowegodofinansowaniaz różnychźródeł,odliczeniupodlegaróżnicapomiędzyponiesionymiwydatkamia kwotądofinansowania.Wysokośćwydatkówmusibyćudokumentowananp.:rachunkamii fakturami.

Podstawaprawna:Ustawaz dnia25.10.2010r.(Dz.U.z 2010r.nr.226,Poz.1478)

4.Uprawnienia Osób Niepełnosprawnych


Ulganadzieckoniepełnosprawne

Rodzicedzieciniepełnosprawnychmogąodliczyćodpodatkudochodowe-goulgęprorodzinną,określonąw art.27Fustawyo podatkudochodowymodosóbfizycznych,bezwzględunawiekdziecka,jeśliotrzymywałoonozasiłekpielęgnacyjny,dodatekpielęgnacyjnylubrentęsocjalną.

Możliwośćodliczeniaulgiprorodzinnejw przypadkurodziców(opie-kunów)dzieciniepełnosprawnychwyglądanastępująco:

▪ doukończeniaprzezdziecko18rokużyciaulgaodliczanajestnazasadachogólnych,

▪ poukończeniuprzezdziecko18rokużycia–w przypadkudziecikon-tynuującychnaukę.

UprawnieniapracującegoRodzica

Rodzicowiniepełnosprawnegodziecka,którypozostajew stosunkupracy,możeprzysługiwaćdodatkowyurlopwychowawczy.Uprawnienietoprzysługuje,jeżeliz powodustanuzdrowia,niepełnosprawnedzieckowymagaosobistejopiekii wynosiondodatkowotrzylata.

Dodatkoweuprawnieniedotyczyurodzeniadzieckawymagającegoopiekiszpitalnej.W takiejsytuacjimatkamoże,powykorzystaniuurlo-pumacierzyńskiegobezpośredniopoporodzie,pozostałączęśćurlopuwykorzystaćw terminiepóźniejszymnp.:powyjściudzieckazeszpitala.

Uprawnienia do parkowania w miejscach przeznaczonych dla osóbniepełnosprawnych

Istniejądwarodzajekartparkingowych:

▪ kartaparkingowa0,▪ tzw.kartaniebieska.

Kartaparkingowa„0”Tokartawydawananapotrzebyniepełnosprawnejosoby,którajest

przypisanatylkodojednegopojazdu.Upoważniaonadobezpłatnegoparkowaniaw miejscachpostoju(równieżnapłatnychparkingach),natereniemiasta,w którymzostaławydana.Kartawydawanajestoso-


bomlegitymującymsięorzeczeniemo niepełnosprawności,z powoduniepełnosprawnościz koduRlubN.

Downioskunależydołączyć:

▪ dowódtożsamościrodzica,opiekuna,▪ potwierdzeniezameldowania,▪ orzeczenieo niepełnosprawności,▪ dowódrejestracyjnysamochodu,▪ akturodzeniadziecka.

Uprawnionemuużytkownikowimożebyćwydanatylkojednakarta,któraobowiązujewyłącznienaterenie,naktórymzostaławydananp. w mieścieWrocław.Kartawydawanajestbezpłatnie.

KartaniebieskaKartatajestwydawananapotrzebykonkretnejosoby,któramoże

byćprzewożonaróżnymisamochodami,nietylkoswoichrodzicówczyopiekunów,aletakżepojazdamiinnychosób.Kartatajestważnanatereniecałegokraju.

Downioskunależydodać:

▪ orzeczenieoniepełnosprawności,▪ dowódwpłaty,▪ aktualnafotografięowymiarach3,5×4,5cm.

Osobakierującapojazdem,przewożącaniepełnosprawnedzieckopodwarunkiemzachowaniaszczególnejostrożności,możeniestosowaćsiędozakazówwyrażonychznakami:

B–1 B–3 B–3a


B–4 B–10 B–35

B–37 B–38 B–39

Ulginaprzejazdykomunikacjąmiejskąi podmiejską

Zgodniez art.2ustawyz dnia20czerwca1992r.o uprawnieniachdoulgowychprzejazdówśrodkamipublicznegotransportuzbiorowego(Dz.U.z 2002r.nr175,poz.1440z późn.zm.),do78-proc.ulgiprzyprzejazdach:

▪ pociągamii autobusamisąuprawnionedziecii młodzieżniepełnosprawna(doukończenia24lat,a w przypadkustudentów–doukończenia26lat),

▪ napodstawiebiletówjednorazowychlubmiesięcznych.

Ulgaw tejsamejwysokościprzysługujerównieżjednemuz rodzicówlubopiekunowitakiejosoby.

Niepełnosprawnedziecii młodzież mogąkorzystaćz ulgowychprzejaz-dówśrodkamitransportupublicznegotakże w dniwolneodnauki,czyliw soboty,niedziele,a takżew czasiewakacji.Prawodobiletuulgowegoobejmujewyłącznieprzejazdz miejscazamieszkanialubmiejscapobytudo:

▪ przedszkola,▪ szkoły,▪ placówkiopiekuńczo-wychowawczejluboświatowo-wychowawczej,


▪ specjalnegoośrodkawychowawczegolubszkolno-wychowawczegoalboumożliwiającegodzieciomi młodzieżyspełnienieobowiązkuszkolnegoi obowiązkunauki,

▪ ośrodkarehabilitacyjno-wychowawczego,▪ domupomocyspołecznej,▪ ośrodkawsparcia,▪ zakładuopiekizdrowotnej,▪ poradnipsychologiczno-pedagogicznej.

Ulgadotyczyteżprzejazdunaturnusrehabilitacyjnyi z powrotem.

Dofinansowaniedoturnusówrehabilitacyjnych

Turnusrehabilitacyjnyjestformąaktywnejrehabilitacji,połączonejz elementamiwypoczynku,mającąnaceluprzedewszystkimogólnąpoprawęsprawności.Programturnusupowinienzawieraćelementyrehabilitacjizgodnejz rodzajemschorzeniadziecka,z uwzględnieniemzajęćindywidualnychi grupowych.

Celemturnusurehabilitacyjnegojestogólnapoprawasprawnościpsy-chofizycznejdzieckaorazrozwijanieumiejętnościspołecznych,międzyinnymipoprzeznawiązywaniei rozwijaniekontaktówi zainteresowań.

Turnusyrehabilitacyjnedofinansowująpowiatowecentrapomo-cyrodzinieześrodkówPaństwowegoFunduszuRehabilitacjiOsóbNiepełnosprawnych.Abyotrzymaćdofinansowanienależyspełnićkryteriadochodoweorazotrzymaćodlekarzaskierowaniedladzieckanaturnus.Dofinansowanieotrzymujesięrazw rokunaturnusrehabilitacyjny,któryodbywasięw ośrodkuwpisanymdorejestruośrodków,prowadzonegoprzezwojewodę,lubpozatakimośrodkiem,w przypadku,gdyturnusjestorganizowanyw formieniestacjonarnej.

KrajoweCentrumOrganizacjiTurnusówRehabilitacyjnych:(22)826-48-22,www.kcotr.pl

Turnusyrehabilitacyjne:www.turnusy.rehabilitacyjne.pl

Fundacja„PotrafięPomóc”:www.potrafiepomoc.org.pl

CentralnaBazaDanychOśrodkówi OrganizatorówTurnusówdlaOsóbNiepełnosprawnych:www.ebon.mps.gov.pl

Pomocspołecznatogłówniepracasocjalna.Jejcelemjestumożliwie-nieosobomlubrodzinomprzezwyciężaniatrudnychsytuacjiżyciowych.Pomoctaudzielanajestm.in.z powoduniepełnosprawnościi poleganabezpłatnymporadnictwiespecjalistycznym(np.:psychologicznym,peda-gogicznym,prawnym,socjalnym),specjalistycznychusługachopiekuń-czych,świadczonychw miejscuzamieszkanialubw ośrodkachwsparcia,rodzinnychdomachpomocyspołecznej,pomocyrzeczowej,interwencjachkryzysowych,prowadzeniui zapewnianiumiejscw placówkachopiekuńczo-wychowawczych.Wymienionyzakrespomocynazywanyjestświadczeniaminiepieniężnymi.Istniejąrównieżinneformypomocyniewymienionepowyżej,któresąrealizowanew indywidualnychprzypadkach.

PracowniksocjalnypowinienPaństwupomóci wskazaćmożliwerozwiązaniaproblemu.Takaosobazazwyczajposiadarozległąwiedzęi doświadczeniew zakresieniesieniapomocyrodzinomchorychi niepeł-nosprawnychdzieci,jestzorientowanaw tereniei znaczynneinstytucje,mogąceudzielićwsparcia.

Pracasocjalnapolegarównieżnapomaganiurodziniew odnalezieniusięw sytuacjikryzysoweji pomocywyjściaz bezrobocia.Istniejąróżnegorodzajuprogramywspomagająceosoby,któreutraciłypracę.

Drugąformąpomocysąświadczeniapieniężne,czylipomocfinan-sowa.Prawodoskorzystaniaz pomocyfinansowejprzysługujeosobielubrodzinie,któraspełniakryteriadochodowe,czylidochódnaosobęw rodzinienieprzekraczakwoty351zł,a osobysamotniegospodarującejnieprzekracza477zł.

Ośrodkipomocyspołecznejdziałająnapodstawieustawyo pomocyspołecznej(Ustawao pomocyspołecznejz dnia12marca2004 r.).W wer-sjielektronicznejinformatorazostałdodanytekstUstawyo PomocySpołecznej.

5.Pomoc społeczna


W treściustawyznajdująsięwszelkie,szczegółoweinformacje,doty-cząceprawi obowiązkówosobyubiegającejsięo pomoc.

Jesttojednakdługitekst,pełenspecjalistycznejterminologii,dlategonajlepiejjestzgłosićsiędopracownikasocjalnego,doośrodkaznajdującegosięw rejoniezamieszkania.

Poniżejtabelaośrodkówpomocyspołecznejz terenuDolnegoŚląska.

Wykazadresówi numerówtelefonówośrodkówpomocyspołecznej

Nazwa miejscowości Adres Nr telefonu

Wrocław ul.Strzegomska6 717822300

Wałbrzych ul.Beethovena1-2 746640800

Głogów ul.Sikorskiego4 767276500

Chojnów ul.Kolejowa29 768188218

Legnica ul.Poselska13 767221800

JeleniaGóra Al.JanaPawłaIInr7 757523951

Dzierżoniów ul.Krasickiego25 746464635

Oleśnica ul.WojskaPolskiego13 713143852

Zgorzelec ul.Traugutta77b 757756911

Złotoryja ul.B.Chrobrego1 768783429

BystrzycaKłodzka ul.1Maja1 748113991

Jelcz-Laskowice ul.Witosa71 713181512

Polkowice ul.Lipowa2 767246700

Lubin ul.Kilińskiego25A 767463400

Lubań Pl.Lompy1 756460411

Ziębice ul.Wałowa65 748191986

Bielawa ul.3maja20 748334793

Świebodzice ul.Piłsudskiego8 746669588

Istniejądwiegrupyświadczeńpieniężnych,któregwarantujepaństwonaopiekęi wychowaniedziecka.Jesttozasiłekrodzinnyz dodatkamiorazświadczeniapielęgnacyjne.

Dopierwszejgrupymożemyzaliczyćzasiłekrodzinnywrazz syste-memdodatków.Zasiłekrodzinnyjestokreślany,jakopodstawowaformawsparcia.Abygootrzymać,trzebajednakspełniaćkryteriadochodowe,czylidochódniemożeprzekraczaćkwotyokreślonejw ustawie.

Dozasiłkurodzinnegoprzysługujądodatkiz tytułu:

▪ urodzeniadziecka(jednorazowo),▪ opiekinaddzieckiemw okresiekorzystaniaz urlopuwychowawczego

(nadzieckoniepełnosprawnez orzeczeniemo niepełnosprawności–72miesiące),

▪ samotnegowychowywaniadziecka,▪ kształceniai rehabilitacjidzieckaniepełnosprawnego,▪ rozpoczęciarokuszkolnego(równieżdladziecikorzystającychz zajęć

rewalidacyjnych),▪ podjęciaprzezdzieckonaukiw szkolepozamiejscemzamieszkania

wychowywaniadzieckaw rodziniewielodzietnej.

WszystkiepowyższeświadczeniasąrealizowaneprzezgminęzazwyczajzapośrednictwemOśrodkówPomocySpołecznej.W celuichuzyskanianależyzgłosićsiępodrukidowłaściwegoośrodka,znajdującegosięw rejoniezamieszkanialubpobraćjezestronyinternetowej.O terminiewydaniadecyzjizostanieciePaństwopoinformowaniprzezpracownikaprzyjmującegowypełnionedruki.

6.Świadczenia pieniężne


Dodrugiejgrupyzaliczamyświadczeniaopiekuńcze,czylizasiłekpielęgnacyjnyi świadczeniepielęgnacyjne.

Zasiłekpielęgnacyjnyprzyznawanyjestosobieposiadającejorzecze-nieo niepełnosprawności.Wypłacanyjestw okresie,w którymważnejestorzeczenie.Jeżeliorzeczeniezostałowydanenaokresdwóchlat,tozasiłekpielęgnacyjnybędziewypłacanydokładnieprzezdwalata.Poupływietegoczasu,należyponowniezłożyćwnioseko uznaniedzieckazaniepełnosprawnei przyznanieświadczeńpielęgnacyjnych.Wypłataświadczeńzamiesiące,w którychniebyłyonepobieranezostaniewy-równanatylkowtedy,gdydokumentyzostanązłożonew odpowiednimczasie.Abyotrzymaćzasiłekpielęgnacyjnynietrzebaprzedstawiaćzaświadczeniao wysokościdochodów,ponieważniejestonzależnyodkryteriówdochodowych.

Świadczeniepielęgnacyjneprzysługujerodzicowilubopiekunowidzieckaniepełnosprawnegoorazdorosłejosobyniepełnosprawnej.Jesttoświadczenieprzyznawanew zamianzarezygnacjęz pracyzawodowej,zarobkowej.Świadczeniapielęgnacyjnegoniemożnałączyćz dodatkowąpracąnp.naumowęo dzieło.Niestetyustawodawcynieprzewidzielitakiejmożliwości.Świadczeniepielęgnacyjneniejestuzależnioneodkryteriówdochodowych.

Abystaraćsięo świadczeniepielęgnacyjnemusząbyćspełnionena-stępującewarunki:

▪ dzieckolubosobadorosłamusząmiećaktualneorzeczenieo niepełno-sprawności–punktw orzeczeniu:„o koniecznościstałejlubdługotrwałejopiekilubpomocyinnejosobyw związkuzeznacznieograniczonąmożliwościąsamodzielnejegzystencji”musibyć„wskazany”;

▪ punktw orzeczeniu:„o koniecznościstałegowspółudziałunacodzieńopiekunaw procesieleczenia,rehabilitacjii edukacji”musibyć„wskazany”.

W ramachzadańNFZmożemyskorzystaćz dofinansowańdoprzedmio-tówortopedycznychi środkówpomocniczych.Przedmiotyortopedycznetonp.:wózek,fotelikitp.Środkipomocniczetonp.:pieluchy,cewnikiitp.

Abyotrzymaćdofinansowaniez NFZnależyposiadaćorzeczenieo niepełnosprawnościorazważneubezpieczenie.

Procedura!W pierwszejkolejnościnależyudaćsiędolekarzapozlecenienaza-

opatrzeniew przedmiotyortopedyczneilubśrodkipomocnicze.Lekarzpierwszegokontaktumożewystawićzlecenie,aledoprzyznaniadofinanso-waniadoniektórychprzedmiotówniejestuprawniony.Powinienwskazać,doktóregospecjalistynależysięudaćpowypisaniekonkretnegozlecenia.

NastępnietrzebazgłosićsiędooddziałuNFZpopotwierdzeniezlecenia.Jeżeliniematakiejmożliwości,możnajewysłaćpocztą.

W zleceniujestpodanylimitcenowy,kodi nazwaprzedmiotuorazter-minrealizacji,jestonoważne30dni.W tymterminiemusimykupićsprzętspełniającypotrzebydziecka,w sklepie,którymapodpisanąumowęz NFZ.Zazwyczajw oddziale,gdziezleceniejestpotwierdzane,możnaotrzymaćwykazsklepówprowadzącychsprzedażrefundowaną.W przypadkuśrod-kówpomocniczych,przysługującychcomiesięcznie,(np.:pieluchy)istniejemożliwośćzaopatrzeniasięw niejednorazowonaokrestrzechmiesięcy.

Narynkufunkcjonujewielefirmoferującychsprzętortopedycznyi pomocniczy.Proszęniespieszyćsięz jegozakupem.Możnapoprosićprzedstawicieladanejfirmyo prezentacjęsprzętu.JeżeliniemająPaństwomożliwościdojechaniadosklepu,wartozaprosićprzedstawicieladodomu.Prezentacjesąbezpłatne.Przedstawicielpowinienodpowiedziećnawszystkiepytania,zaprezentowaćsposóbużytkowaniasprzętui przede

7.Dofinansowania z Narodowego

Funduszu Zdrowia


wszystkimdoradzićw zakupie.Proszęnieczućsięzobowiązanymdozaku-pówu przedstawiciela,którydokonaprezentacji.Jeżeliw jegoofercieniebędzienp.:wózka,któryspełniPaństwaoczekiwania,należyszukaćdalej.

Cenysprzętuzazwyczajprzekraczająkwotydofinansowań.Niekiedyróżnicemiędzycenąsklepową,a dofinansowaniemdochodządokilkuna-stutysięcy.Dlategonależyz najwyższąstarannościądobieraćsprzęti dotegopamiętać,najakiczaszostanieonkupiony.W dalszejczęściznajdąsięwskazówkidotyczącetego,jakstaraćsięo kolejnedofinansowaniaz innychźródeł.

Przykład:kupujemydzieckuwózek,kodart.:9194.03dofinansowaniewynosi1 800zł,przyznawanejestrazna3lata.Zleceniemożewypisaćortopeda,neurolog,lekarzrehabilitacji.Niestetyofertanarynku,w ramachlimitu,jestniewielka.Wózkikosztujązazwyczajpowyżejkilkutysięcy.Brakującąkwotęnależypokryćz własnychśrodków.W tymcelumożnazwrócićsięz prośbąo dofinansowaniedofundacji,prywatnychprzed-siębiorców,sponsoróworazdoPowiatowegoCentrumPomocyRodzinie,którerealizujepomocfinansowąw ramachprogramówz PaństwowegoFunduszuRehabilitacjiOsóbNiepełnosprawnych.

W wersjielektronicznejinformatorazostałyzałączonetabele:„wykazśrodkówpomocniczych”oraz„wykazprzedmiotówortopedycznych”.

DolnośląskiOddziałWojewódzkiNFZul.Dawida2,50-527Wrocławtel.717979199,faks717979325e-mail:www.nfz-wroclaw.pl

Delegaturaw Legnicyul.JanaPawłaII7,59-220Legnicatel.767293126

Delegaturaw JeleniejGórzeul.Wolności18,58-500JeleniaGóratel.756458707

Delegaturaw Wałbrzychuul.Wyzwolenia20,58-300 Wałbrzychtel.748880112


Punktobsługiubezpieczonychw Głogowie:ul.Sikorskiego21,67-200Głogówtel.767272530

CentrumObsługiUbezpieczonychDolnośląskiegoOddziałuWojewódzkiegoNarodowegoFunduszuZdrowiaul.Dawida2,50-527Wrocławinformacja 717979100,infolinia7119488Adresdokorespondencji:DOWNFZ,ul.Joannitów6,50-525Wrocław

▪ informacjasanatoryjna –717979150,717979 156▪ informacja UE –717979131▪ refundacjakosztówleczeniaponiesionychzagranicą –717979162▪ dobrowolneubezpieczenie–717979133▪ skargii wnioski–717979148,717979078▪ zaopatrzenieortopedyczne –717979194▪ środkipomocnicze –717979191...192

PaństwowyFunduszRehabilitacjiOsóbNiepełnosprawnychpomaganiepełnosprawnymnawielupłaszczyznach.Jednąz licznychformpomocyjestpomocfinansowa.Przeznaczonajestonadlaosóbubiegającychsięo dofinansowaniapieniężne,spełniającekryteriadochodowe.

DofinansowaniamogąbyćprzyznawanedosprzętuortopedycznegorefundowanegolubnierefundowanegoprzezNFZ.

Wysokośćdofinansowaniamożewynosićdo100%zapłaconejkwotyudziałuwłasnego,jeżelicenanieprzekroczyławyznaczonegolimitunadanyprzedmiotortopedycznylubśrodekpomocniczylubdo150%kwotylimitu,jakizostałwyznaczonyprzezNFZnadanyprzedmiotortopedycznylubśrodekpomocniczy,a cenazakupuprzekroczyłalimit.

RefundacjaześrodkówPFRONmożebyćzastosowanadosprzętupotrzebnegodorehabilitacjiw warunkachdomowych(materace,piłki,wałki,kształtki).Wysokośćdofinansowaniawynosido60%kosztówtegosprzętu.Dofinansowanieudzielanejestnapodstawiewniosku,doktóregonależydołączyćkserokopięorzeczeniao niepełnosprawności,zaświadczenielekarskie,uzasadniającepotrzebęrefundacji,oświadczenieo wysokościzarobków,kosztoryslubfakturę.

Kolejnagrupadofinansowańdotyczylikwidacjibarier:architektonicz-nych,technicznychi komunikacyjnych,związanychz indywidualnymipotrzebamidziecka.

Zabarieręarchitektonicznąuważanesąwszelkieutrudnieniaw po-ruszaniusię,któremogąwystąpićw mieszkaniu,jaki pozamiejscemzamieszkania,w najbliższejokolicy(np.:brakpodjazdu).

8.Dofinansowania z Państwowego

Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON)


Barieratechnicznatowszelkieprzeszkodywynikającez brakuodpo-wiednichsprzętów,(np.:urządzeniawspomagającekąpiel).

Barieraw komunikowaniusiętobrakmożliwościswobodnegoporo-zumiewaniasię(np.:zakupkomunikatorów,komputeraitp.).

Przepisynieokreślająkonkretnychprzedmiotów,któremogąbyćdofinansowane.Abyotrzymaćdofinansowanienależywykazaćprecyzyj-niezwiązekpomiędzyniepełnosprawnością,a koniecznościąlikwidacjibariery.Dofinansowanieotrzymujesięraznatrzylata,dlakażdejbarie-ry.Wysokośćdofinansowaniabarierarchitektonicznych,technicznychi komunikacyjnychwynosi80%kosztów.Zatem20%towkładwłasny,którymogąstanowićdarowiznyzestronyorganizacjipozarządowych,czylifundacjii stowarzyszeńlubśrodkizgromadzonenasubkonciez 1%.

PFRONrealizujerównieżróżnespecjalneprogramypomocowe.Wykazaktualnierealizowanychprogramówznajdujesięnastronie

internetowejfunduszu:www.pfron.org.pl.

PFRONOddziałDolnośląski tel.713467440,fax71342126050-053Wrocław,ul.Szewska6/7

Ogólnopolskainformacja–tel.225055 275,225055 372,225055 463,225055 379

Kontaktz pracownikamiPFRONudzielającychinformacjiz zakresu:

▪ Informacjenatematuprawnieńosóbniepełnosprawnych,▪ Informacjenatematzadańustawowychi programówPFRON,▪ Informacjenatematzadańsamorząduterytorialnegonarzeczosób

niepełnosprawnych,▪ Tokzałatwianiasprawosóbniepełnosprawnych.

W tabelinanastępnejstronieznajdująsiędaneadresowez terenuDolnegoŚląska.


Dofinansowaniaw ramachPFRONrealizująPowiatoweCentraPomocyRodzinie(PCPR).

Miejscowość Adres Nr telefonu

59–700Bolesławiec ul.Zwycięstwa9 tel./faks757353048

58-260Bielawa ul.Wolności2224tel.748339895faks748339896

67–200Głogów ul.Sikorskiego21 tel./faks767272550

56–200Góra ul.ArmiiPolskiej tel./faks655432896

59-400Jawor ul.Paderewskiego6tel.768711411faks768711410

58–508JeleniaGóra ul.Podchorążych15tel.756473277faks756473278

58-400KamiennaGóra ul.Sienkiewicza6a tel./faks756450231

59220Legnica Pl.Słowiański1tel.767243467faks767243467

59-800Lubań ul.Przemysłowa4tel./faks756461 170

756461 171

59–300Lubin ul.Składowa3 tel./faks768479691

59–600LwówekŚląski ul.Morcinka7 tel./faks757825617

56–300Milicz Pl.Ks.E.Waresiaka3a tel./faks713841384

56–400Oleśnica ul.Słowackiego10 tel./faks713140174

55–200Oława ul.3goMaja1 tel./faks713032971

59-101Polkowice ul.Spółdzielcza2 tel./faks768474968

57–100Strzelin ul.Kamienna10 tel.713923016w.34

55–300ŚrodaŚląska ul.JanaKilińskiego28 tel./faks713174632

58–100ŚwidnicaŚląska

ul.M.SkłodowskiejCurie7

tel./faks748500453

55–100Trzebnica ul.Kościuszki10 tel./faks713870596w.31


58-300Wałbrzych ul.Limanowskiego9tel.746666 300faks746666301

56–100WołówPl.InwalidówWojennych24

tel./faks713895300

50-440Wrocław ul.Kościuszki131tel.717221 860faks717221869

57–200ZąbkowiceŚląskie

ul.B.Prusa5tel.748156000faks748157316

59–900Zgorzelecul.BohaterówIIArmii

W.P.8tel.757761505faks757755587

59–500Złotoryja Al.Miła18 tel./faks:768784447

Prawa pacjentasązbiorempraw,zawartychmiędzyinnymiw KonstytucjiRzeczypospolitejPolskiej,ustawieo świadczeniachopiekizdrowotnej,finansowanychześrodkówpublicznych,ustawieo prawachpacjentai RzecznikuPrawPacjenta,czyteżustawieo zakładachopiekizdrowotnej.Prawapacjentamajązastosowaniew stosunkudoosóbpełnoletnichjaki dzieci.DodatkowąochronędajeKartaPrawOsóbNiepełnosprawnych(UchwałaSejmuRzeczypospolitejPolskiejz dnia1sierpnia1997r.),Konwencjao PrawachDziecka,przyjętaprzezZgromadzenieOgólneNarodówZjednoczonychz dnia20listopada1989r.,RzecznikPrawDziecka(ustawaz dnia6stycznia2000r.)

Przestrzeganieprawpacjentajestustawowymobowiązkiemwszyst-kichuczestniczącychw udzielaniuświadczeńzdrowotnych,począwszyodorganówwładzypublicznej,poprzezosobywykonującezawódmedyczny,dowszystkichinnych,którzyz racjiwykonywanegozawodumająkontaktz pacjentem.Pacjentmaprawodoświadczeńzdrowotnychudzielanychz należytąstarannością,odpowiadającychwymaganiomaktualnejwiedzymedycznej.

Pacjentmaprawodokorzystaniaz rzetelnejopieki,opartejnakryteriachmedycznych,napodstawielistyoczekujących–w sytuacjiograniczonejdostępnościdoświadczeńzdrowotnych.

W raziewątpliwościpacjentmatakżeprawożądać,bylekarzzasięgnąłopiniiinnegolekarzaspecjalistylubzwołałkonsyliumlekarskie,a pielęg-niarka(położna)zasięgnęłaopiniiinnejpielęgniarki(położnej).Żądanieorazewentualnąodmowęodnotowujesięw dokumentacjimedycznej.

Prawowyboru.Każdypacjentkorzystającyzeświadczeńopiekizdrowotnej,finanso-

wanychześrodkówpublicznychmaprawowyboru:

9.U lekarza


▪ w ramachpodstawowejopiekizdrowotnej–lekarza,pielęgniarkii położnej;

▪ w ramachambulatoryjnejopiekispecjalistycznej–lekarzaspecjalistyspośródwszystkichlekarzyprzyjmującychw poradniachspecjalistycz-nych,któremająumowęz NFZ.Wybórplacówkimedycznejrealizującejświadczeniaw ramachkontraktuz NFZjestdowolny;

▪ w ramachleczeniastomatologicznego–lekarzadentystyspośródwszyst-kichlekarzyprzyjmującychw poradniach,któremająumowęz NFZ;

▪ w ramachleczeniaszpitalnego–dowolnegoszpitala,posiadającegoumowęz NFZ,natereniecałejPolski.

Podstawowymogniwemsystemujestlekarzpodstawowejopiekizdro-wotnej,którymnajczęściejjestlekarzmedycynyrodzinnej.Odpowiedzialnyjestonzaleczenieorazprowadzenieprofilaktykizdrowotnejswoichpacjentów.Podstawowaopiekazdrowotnatopowszechniedostępna,naj-ważniejszaczęśćsystemuopiekizdrowotnej.Świadczeniaw POZudzielanesąosobom,któredokonaływyborulekarza,pielęgniarki,położnejPOZ.Realizowanesąnajczęściejw warunkachambulatoryjnych(w gabinecie,poradnilubprzychodni),alew przypadkachuzasadnionychmedycznie,takżew domupacjenta.

LekarzPOZ:

▪ kierujenabadanialaboratoryjne,▪ kierujenaniektórekosztownebadaniadiagnostyczne,▪ kierujepacjentadolekarzaspecjalistylubdoszpitala,▪ wypisujereceptywedługzalecenialekarzaspecjalisty(LekarzPOZ

możewystawićpacjentowireceptęnaleki,którezastosowałlekarzw poradnispecjalistycznej, jeżeliotrzymawydanąprzezlekarzaspecjalistęinformację–o rozpoznaniu,sposobieleczenia,rokowaniu,ordynowanychlekach(w tymo okresieichstosowaniai dawkowania),

▪ kierujenazabiegiw gabineciezabiegowymi w domupacjenta(w gabi-neciezabiegowymwykonywanesązabiegiorazprocedurypozostającew kompetencjachlekarzaPOZi wymagającejegoudziału,związanebezpośrednioz udzielanąporadąlekarską),

▪ kierujenarehabilitację(w odniesieniudodziecii młodzieżyszkolnej,w przypadkachniekwalifikującychsiędorehabilitacjileczniczej,lekarzPOZkierujedzieckonazajęciakorekcyjno-kompensacyjneorganizowanew szkołachi finansowaneześrodkówpublicznychnapodstawieodrębnychprzepisów.


LekarzPOZmożewystawiaćpacjentowiskierowanienarehabilitacjęogólnoustrojowąrealizowanąw ośrodkuoddzialedziennymrehabilitacji–wydajezlecenienatransportsanitarny(lekarzPOZpodejmujedecyzjęo koniecznościzapewnieniapacjentowitransportusanitarnego.Onteżocenia,czytransportbędziebezpłatny,częściowolubcałkowicieodpłatny.Informacjao odpłatnościpowinnazostaćodnotowanaprzezlekarzanazleceniu).

Pacjentmaprawozłożyćskargędo:

▪ dyrektoraplacówkinp.przychodni,szpitala,▪ organu,któryzałożyłdanąplacówkęnp.urządgminydlaprzychodni;

starostadlaszpitalapowiatowego;wojewodadlaszpitalawojewódz-kiego;MinisterstwoZdrowiadlakliniki,

▪ RadySpołecznejdanegoszpitala,przychodniitp.,▪ RzecznikaOdpowiedzialnościZawodowejprzydanejokręgowejizbie

lekarskiej(w ramachwspomnianejpowyżejodpowiedzialnościzawodowej),▪ RzecznikaOdpowiedzialnościZawodowejprzydanejokręgowejizbie

pielęgniarskiej,▪ maprawowystąpićo odpowiedzialnośćcywilną,▪ maprawowystąpićo odpowiedzialnośćkarną,

Zestrony pielęgniarkilubpołożnej,mającejprawowykonywaniaza-wodu,pacjentmaprawodom.in.(Ustawaz dn.5lipca1996r.o zawodachpielęgniarkii położnej (Dz.U.z 1996r.,nr91,poz.410 z późn.zm.):

▪ świadczeńodpowiadającychaktualnejwiedzymedycznej,dostępnymiśrodkami,zgodniez zasadamietykizawodoweji przyuwzględnieniuszczególnejstaranności,

▪ pomocyzgodnejz posiadanymikwalifikacjami,w każdymprzypadkuzagrożeniażycialubzdrowiapacjenta,

▪ informacjio uprawnieniach,▪ informacjio swoimstaniezdrowia(w zakresieopiekipielęgnacyjnej).

Wizytau lekarzaspecjalisty

Wizytau specjalistyjestokazją,bydowiedziećsięjaknajwięcejo chorobiedziecka,o perspektywachnaprzyszłośći o wszystkim,comożeszzrobić,bymupomóc.Dowizytynależyodpowiedniosięprzygotować,tak,aby


w pełniz niejskorzystać.Nienależywstydzićsięzadawaniapytań,nawet,jeśliuważamy,żesąmałostkowe.Popierwszetrzebazgromadzićdoku-mentacjęmedyczną,najlepiejw takisposób,abyłatwoznaleźćodpowiednidokument.Ważnesąwszystkiewypisyszpitalne,wynikibadańi konsultacji,zalecenia,diagnozyitp.ImwięcejinformacjibędzieciePaństwow stanieprzekazaćspecjaliście,tymwiększybędziepożytekz konsultacji.Należymówićo wszystkichswoichspostrzeżeniachobserwacjach,przygotowaćsobielistępytań,najlepiejnakartce.Proszępamiętać,żemaciePaństwopełneprawodotego,abylekarzudzieliłwyczerpującychinformacji.Niebójciesiępoprosić,abywytłumaczyłwszystkieterminymedyczne,któ-rymisięposługuje.

Proszępamiętać,żetorodzicesągłównymi„rzecznikami”choregodziecka,opiekująsięnimi odpowiadajązajegozdrowie.MusząwięcPaństwopamiętać,żetrzebaorientowaćsięwewszystkim,codotyczydziecka,chociażbypoto,byw raziepotrzebymócudzielićstosownychinformacjiinnymlekarzom.

Kompletnabazadanychplacówekmedycznychznajdujesięnastronach:www.rynekmedyczny.pl,www.słuzbazdrowia.pl,www.nfz.gov.pl.

W procesieleczeniadzieckamożepojawićsiępotrzebaskorzystaniaz lekarzaspecjalisty:

▪ endokrynologa▪ okulisty▪ neurologa▪ audiologa▪ laryngologa▪ ortopedy▪ logopedy▪ stomatologa▪ genetyka▪ rehabilitanta▪ kardiologa▪ i innych

Przywyborzenależysprawdzić,czydanylekarzmapraktycznedo-świadczeniew pracyz dziećmizagrożonyminiepełnosprawnościąlubniepełnosprawnymi.Należypoprosićosobęrejestrującą,abyustaliła


wizytęw terminiedogodnymdladzieckai rodzica.Jeśliczasspędzonyw poczekalnimożebyćkłopotliwylubzbytdługi,wartozarejestrowaćsięjakopierwszylubostatnipacjent.Rodzicpowinienrównieżsprawdzićwarunkiw poradni,to,czyjestpodjazddlawózków,miejscedoprzebra-niai nakarmieniadziecka.Jeśliwizytyu specjalistówmająodbywaćsięrazw roku,lepiejplanowaćjenawiosnęlublato.Gdywizytyw poradniwypadajączęściej,lubzimąwartopoprosićo pomocdrugąosobę.

Opiekapacjentówzespecjalnymipotrzebami

Jeżelidzieckowymagaspecjalistycznejopiekizewzględunakoniecz-nośćkorzystaniaz aparaturymedycznej,w Polscegwarantowanajestopiekaośrodkówwentylacjimechanicznej.Sątoośrodkizapewniającepacjentowisprzęt:respirator,ambu,ssak,pulsoksymetr,a takżeopiekęlekarska,pielęgniarskąi rehabilitacyjną.Dostarczająjednorazowysprzęt(cewniki,gazikii innewgpotrzebpacjenta).Działaniatesąprowadzonew ramachNFZ.Pacjentnieponosiżadnychkosztów.

Takasamaopiekaprzysługujepacjentomodżywianymdrogąpozajeli-towąi przezgastrostomię.Żywieniedojelitowew warunkachdomowychprowadząspecjalistyczneośrodkiw całejPolsce,którezapewniająchoremukompleksowąopiekę,wynikającąz chorobypodstawoweji prowadzonegoleczenia,obejmującą:

▪ przygotowaniechoregodoleczeniaw warunkachdomowych(prze-szkoleniechoregolubopiekunaw zakresiezasadleczenia),

▪ dobranieodpowiedniegoprogramuleczeniazapewniającegostabilnystanmetabolicznychorego,

▪ zapewnienieciągłegokontaktuz chorym,▪ programbadańkontrolnych,▪ programwizytkontrolnych,obejmującybadanielekarskie,wypisanie

recepty,pobraniekrwi,ocenęstanuodżywienieorazwypełnieniekartykontrolnejprzebieguleczenia(średnio1razna2miesiące),

▪ dostarczaniepreparatów,sprzętui niezbędnychśrodkówopatrunko-wychdodomuchorego.

Pielęgniarskaopiekadługoterminowa

Pielęgniarskaopiekadługoterminowajesttoopiekanadobłożniei przewleklechorymidziećmiprzebywającymiw domu,którezewzględu


naistniejąceproblemyzdrowotnewymagająudzielaniasystematycznychświadczeńpielęgniarskich.

Dzieciniepotrzebująhospitalizacjiw oddziałachlecznictwastacjo-narnego,a wymagająsystematyczneji intensywnejopiekipielęgniarskiejw warunkachdomowychwewspółpracyz lekarzemrodzinnym.

Opiekąw domumogąbyćobjęcipacjenciprzewleklechorzy,unierucho-mieniz powoduurazulubdługotrwałejchorobyi bezwzględniewymagającyprzynajmniejjednegoz wymienionychświadczeńpielęgniarskich:

▪ kroplowewlewydożylnewynikającezestałegozlecenialekarskiegozwiązanegoz prowadzonymprocesemleczenia,

▪ wykonywanieopatrunków(rany,odleżynyi owrzodzeniatroficznepodudzi),

▪ karmienieprzezzgłębnik,(gastrostomię–o ileniekorzystaz programugwarantującegoopiekęlekarskąi pielęgniarską)

▪ karmienieprzezprzetokę,▪ pielęgnacjaprzetoki,▪ zakładaniei usuwaniecewnika(stałezlecenielekarskie),▪ płukaniepęcherzamoczowego,▪ pielęgnacjarurkitracheotomijnej(jeżelipacjentniejestobjętyopieką

ośrodkawentylacjimechanicznejw warunkachdomowych)

Podstawąprzyznaniapielęgniarskiejopiekidługoterminowejjestwnio-seklekarzaorazwywiadpielęgniarskiprzeprowadzonyw domupacjenta.Czasobjęciachoregotąformąopiekijestwarunkowanystanemzdrowia.W miarępoprawystanuzdrowia,pacjentzostajeobjętyopiekąpielęgniarkiśrodowiskowo–rodzinnej(w ramachpraktykilekarzarodzinnego).

PlanowaneleczeniezagranicązazgodąNarodowegoFunduszuZdrowia

Unijneprzepisyumożliwiająpacjentombezpłatneplanowaneleczeniepozagranicamiwłasnegokraju,jeślidostępdotegoświadczeniajestutrud-nionyw krajuzamieszkania(np.długiczasoczekiwania,bardzorzadkachoroba,skomplikowanezabiegi).Wymaganajestjednakwówczaszgodainstytucjiubezpieczeniowej(w naszymwypadkuNarodowegoFunduszuZdrowia),którazobowiązujesiędopokryciakosztówleczenia(druk E112).Rozpatrywaniewnioskukierowanegow tejsprawiedoNarodowegoFunduszuZdrowiakończysięwydaniemdecyzji.Jeśliniezgadzamysięz decyzjąfunduszu,możnawnieśćskargędosąduadministracyjnego.


Skierowanienaleczeniei badania,którychnieprzeprowadzasięw kraju

NarodowyFunduszZdrowiamożeskierowaćubezpieczonegonale-czenieprzeprowadzonezagranicąlubbadaniadiagnostyczne,którychnieprzeprowadzasięw kraju.Kosztytychświadczeńorazkosztytrans-portuubezpieczonegozagranicąi transportudokrajufinansowanesąz budżetupaństwa.Rozpatrywaniewnioskukierowanegow tejsprawiedoNarodowegoFunduszuZdrowiakończysięwydaniemdecyzji,naktórąrównieżmożnawnieśćskargędosąduadministracyjnego.

WedługŚwiatowejOrganizacjiZdrowia(WHO)tokompleksowepo-stępowaniew odniesieniudodziecizagrożonychniepełnosprawnościąi niepełnosprawnych.Rehabilitacjamanaceluosiągnięciemożliwienajwiększejlubcałkowitejsprawnościfizycznejjaki psychicznej.Jejcelemjestrównieżdoprowadzeniechoregodotakiegostanu,abymógłw pełnikorzystaćz życiaspołecznegoi zawodowego.Równieważnymelementemrehabilitacji jeststanzdrowiapacjenta,utrzymywaniegow jaknajlepszejkondycji,zapobieganiepogłębianiusiędysfunkcjiciałatakichjaknp. przykurcze.

Idearehabilitacjiopartajestnaczterechzasadach:

▪ powszechności,▪ kompleksowości,▪ wczesności,▪ ciągłości.

Metodyrehabilitacjizawszedobieralekarzrehabilitacjidoindywidu-alnychpotrzebdziecka.Zespółterapeutycznymożeskładaćsięz:

▪ lekarzarehabilitacji,▪ lekarzyspecjalistów(neurolog,ortopeda,reumatolog,pediatra,urolog,

nefrolog,kardiolog,endokrynolog,audiolog,genetyk),▪ pedagoga,▪ logopedy,▪ fizjoterapeuty,▪ terapeuty.

10.Rehabilitacja


W Polscerozwiniętyjestsystemrehabilitacjigwarantowanejw ramachNarodowegoFunduszuZdrowia(bezpłatnej).Czasamijednakpojawiasiękoniecznośćkorzystaniaz rehabilitacjiprywatnej,opłacanejz własnychśrodkówlubpozyskanychodróżnychinstytucji.Dziejesiętakwtedy,kiedyzalecenialekarzawykraczająpozamożliwościpaństwowegoprogramurehabilitacyjnego.

Rehabilitacja,bezwzględunarodzajschorzenia,powinnarozpocząćsiędlapacjenta-jaknajwcześniej.Należyzwrócićuwagęnadobórod-powiedniejmetodywgindywidualnychpotrzebpacjenta.Wybierającmiejscerehabilitacjijaki fizjoterapeutówi terapeutów,należyzawszedbaćo to,bydzieckomiałokomfortowewarunki.W miaręmożliwościnależywybraćośrodek:bliskomiejscazamieszkania,z parkingiem,z możliwościąpozostawieniawózka,z miejscemdoprzebierania,a przedewszystkimz wykwalifikowanąi doświadczonąkadrą.Jeślistanzdro-wiadzieckaniepozwalanauczęszczaniedoośrodkarehabilitacyjnego,należypostaraćsięo rehabilitacjędomową.Rehabilitacjapowinnabyćkompleksowa,systematycznai miećcharakterciągły.Nienależyczęstozmieniaćpacjentowimetodterapeutycznych,aniterapeutów.Zmianametodypodyktowanajestniekiedywiekiempacjentalubzmianąjegopotrzeb,natomiastzmianametodyzewzględunaoczekiwanieszybszychefektówlubmożliwośćpozyskaniaterapeutyz innej,niżstosowanadotychczasmetoda,niejestwskazane.

Rehabilitacjamedycznaskładasięz:

▪ kinezyterapii,▪ fizykoterapii,▪ masażuleczniczego.

Poniżejomówionezostałyróżnemetodyrehabilitacji,któreopisalispecjaliściz DolnegoŚląska.

Castillo Morales

MetodaRodolfoCastilloMoralesajestcałościową,neurorozwojowąmetodąstosowanąprzysensomotorycznychi neurofizjologicznychzabu-rzeniachw obszarzecałegociała,zeszczególnymuwzględnieniemtwarzyi aparatuartykulacyjnego.Istotątejmetodyjestobjęcieterapiącałegociałapacjenta.Regulacjanieprawidłowegonapięciamięśniowegowpływanaoddychanie,połykanie,ssanie,żucie,artykulację.


CelemneurorozwojowejmetodyCastilloMoralesaw postępowaniuterapeutycznymi wczesnejstymulacjijest:▪ Wspomaganieprocesuleczeniaorazstworzenieoptymalnychwarun-

kówdlawłaściwegorozwojupsychoruchowego,emocjonalnegoorazspołecznegodzieci.

▪ Ograniczeniewpływunarozwójdzieckanieprawidłowychdoświadczeńsensomotorycznych,abyuniknąćlubograniczyćrozwójpatologicznychlubnieprawidłowychwzorcówpostawy,ruchui zachowaniaw przyszłości.

▪ Metodaopartajestnakoncepcjiintegracjisensorycznej,czyliorgani-zacjiwszystkichzmysłówdoużytkuw życiucodziennymw wynikuzmieniającychsięwymagańotoczenia.

Najważniejszązasadątejmetodyjestkomunikacja.Wspieranierozwojumowymusiwięcuwzględniaćróżnorodnei naprze-

miennedziałaniaczynnikówmotoryczno-funkcjonalnychi poznawczo-społecznychw rozwojumowy.

W zależnościodczasu,w którymteróżneformybędąstosowanemożemywyróżnić:▪ ćwiczeniawspomagającerozwójmowy,którerozpoczynająsięzaraz

pourodzeniui mającelezapobiegawcze,▪ ćwiczeniazorientowanenarozwójmowy,któremajązadaniekorygu-

jące,nadrabiającei wyrównujące.

Wczesnewspomaganiemowyu dzieciobejmuje:▪ prawidłowekarmieniepiersiąlubbutelką,▪ masażeustno-twarzowe,▪ gimnastykęleczniczącałegociałastymulującąsferęustno-twarzową.

MetodaCastilloMoralesaobejmuje:▪ neuromotorycznąterapięrozwojową▪ ustno-twarzowąterapięregulacyjnązeszczególnymwskazaniemdo

leczeniazaburzeńfunkcjissania,żucia,połykaniai mowy,▪ wspomaganie leczenia kompleksu ustno-twarzowego płytkami

podniebiennymi

WartowprowadzaćUstnoTwarzowąTerapięRegulacyjnąw pierwszymrokużycia,gdyżznacznaplastycznośćmózguorazfazowośćrozwojusen-sorycznego,pozwalanaskutecznąkompensacjędeficytówi niepozwalanawytworzeniebłędnychwzorców.


Najczęstszepostaciezaburzeńu dzieciryzyka:▪ nieprawidłowenapięciemięśniowe,▪ nieprawidłowewzorcepostawyi ruchu,▪ zaburzeniaorganizacjiczucia,▪ zaburzeniarozwojufunkcjimowy,▪ zaburzeniai wadywzrokuorazsłuchu,

Kryteriaobserwacjidlakomunikacji:▪ Jakkomunikujesiędziecko?(mowaciała,wzrok,mimika,gestykulacja,

oddychanie,głos,reakcjewegetatywne),▪ W jakiejsytuacji?▪ Ktojestinicjatoremkontaktu?▪ Jakdługotrwadialog?▪ Jakijestsensintegracji?▪ Jakreagujedzieckow kontakciewzrokowymsłuchowymi czuciowym?

Kryteriaobserwacjidlasensomotoryki:▪ Kiedyi jakporuszasiędziecko?▪ Jakiefunkcjęmaruch?▪ Jakdzieckooddychaw ruchu?▪ Jakdzieckobawisięi jakieprzyjmujepozycjeciaław zabawie?▪ Obserwujemy:mobilizacjędoruchu,stabilizacjęruchu,ciszęi odpoczynek.▪ Aktywnośćruchu.▪ Jakiestrategieruchuposiadadziecko?▪ Jakzachowujesiękompleksustno-twarzowyw ruchu?

Kryteriaobserwacjidlazabawy:▪ Jakiesąpierwotnezainteresowaniadziecka?(interesujesięswoim

ciałem,osobami,różnymiformami,przedmiotami,ruchem).▪ Jakiedźwiękiwydobywaw czasiezabawy?▪ Czymapotrzebęwłączaniadozabawyinnychosób?

Kryteriaobserwacjiw czasiejedzeniai picia:▪ Jakąpostawę,pozycjęciałaprzyjmujedzieckow czasiejedzenia?▪ Conajczęściejje, jakajestkonsystencjapokarmu,czymdzieckoje

najczęściej?▪ Jakiesmakii w jakiejtemperaturzetoleruje?▪ Jakdługotrwakarmienie?▪ Corobiąręcei stopyw czasieposiłku?


▪ Jakijestruchkompleksuustno-twarzowego?▪ Jakajestkoordynacjaoddychaniai połykania?▪ Jakzachowujesiędzieckow czasiekarmienia,jedzenia?

ZapomocąmetodyCastilloMoralesamogąbyćleczonewszystkieneuromotorycznezaburzeniastrefyustno-twarzowejodpierwszychdniżyciadziecka:

▪ dzieciz zespołamigenetycznymii obniżonymnapięciemmięśniowymnp.zespółDowna,zespółPrader-Willi,sekwencjaPierreRobin,

▪ niemowlętaz zaburzeniamifunkcjissaniai połykania,▪ wcześniaki,▪ dzieciz opóźnionymrozwojemsensomotorycznym,▪ dzieciz niewydolnościądomykaniausti słabąkontroląślinienia,▪ dziecii dorośliz ośrodkowymizaburzeniami ruchowymi,▪ dzieciz rozszczepemwargi podniebienia,▪ doroślii dzieciz porażeniemnerwutwarzowego,▪ pacjencipourazach czaszkowo-mózgowychorazw śpiączce,▪ dzieciz wadamiwymowy.

TeresaKaczanlogopeda,terapeutaSI,terapeutametodyCastilloMoralesa

Metoda Vojty

Metodętęwypracowałdziękiwieloletniejobserwacjirozwojurucho-wegonoworodkówi niemowlątprof.VaclavVojta–czeskineurologdzie-cięcy.Założyłon,napodstawieswychdoświadczeń,żerozwójruchowyczłowiekajestzakodowanygenetyczniei realizowanyodmomentujegopoczęcia.Modelnaszegorozwojujesttakisamdlakażdegoz nasi nieuczymysięgo,nieucząnasgoaninasirodziceanidziadkowie–osiągnięcieposzczególnychetapówlokomocjiodbywasięcałkowicieautomatycznie.

Obserwacjanoworodkówi niemowlątpozwoliłastworzyćidealnymodelrozwojumotorycznegodziecka,któryzawieraokreśloneramyczasowewystępowaniaposzczególnychumiejętnościruchowychorazodpowied-niąichjakość.Dotegoidealnegowzorcapowinnoodwoływaćsiębadaniemotorykispontanicznejdziecka.Jeśliocenataorazdodatkowebadaniereakcjiułożeniowychi badanieodruchówpierwotnychwykażąodchyleniaodnormy,tomożliwienajwcześniejszezastosowaniemetodyVojtypozwoli


naniedopuszczeniedopatologicznegorozwoju,a przynajmniejdozmini-malizowaniajegoskutków.Koniecznośćszybkiegowprowadzeniaterapiiwskazanajestistnieniemnajwiększejplastycznościmózguw pierwszychtrzech,najpóźniejdokońcapiątegomiesiącażycia.Ważnejestjednak,żeefektyterapiizależąodtego,kiedyw życiudzieckadoszłodouszkodzeniacentralnegoukładunerwowego,odumiejscowieniategouszkodzenia,jegowielkości,odewentualnychchoróbwrodzonychlubwadmózgu.Dziękimetodzietejnietworzymyczegośnowego,jedyniemobilizujemynieuszko-dzoneczęścimózgu,poprzeztworzenienowychpołączeńnerwowych,doprzejmowaniafunkcjiuszkodzonychstrukturmózgu.

Roląterapeutyw metodzieVojtyjestokreśleniegłównegoproblemudziecka,wyznaczeniepierwszegoceludoosiągnięciaorazdobranieprogra-mućwiczeń,alekluczemdosukcesujestsystematycznośćpracyrodziców.

Terapiatadlamałegopacjentajestobowiązkiempodejmowaniaogrom-negowysiłkufizycznegoprzyrównywanegodotegow sporciewyczynowym,a dlajegorodzicówkonsekwentnymjegoegzekwowaniempomimoczęstegoniezadowoleniadziecka.Samoćwiczeniepoleganaułożeniudzieckaw ści-śleokreślonejpozycji,utrzymaniujejprzezpewienczasorazpobudzaniucentralnegoukładunerwowegopoprzezproprioceptoryznajdującesięw strefachstymulacji,a pouzyskaniuokreślonejreakcjiruchowejnaza-stosowaniuwłaściwegooporu.Najważniejszymwarunkiemuzyskaniatejreakcjipodczasterapiijestbezbolesnośćdziałaniaterapeutyorazrodzica,gdyżpobudzanereceptorybólowehamująsygnałz proprioceptorów,cow konsekwencjipowodujebrakoczekiwanejodpowiedziruchowej.Reakcjetewywoływanesąpozawolądziecka,a dodatkowoprzyłożonyopórpowo-dujeu niegodużydyskomforti niezadowolenieczęstowyrażanepłaczem.Należypamiętaćjednak,żejesttojedyniewyrazciężkiejpracy,a niebóluzadawanegopodczasterapii.

Sygnały alarmowe w rozwoju dziecka w pozycji na plecach:

▪ odginaniegłówkidotyłu,▪ tendencjadoskręcaniagłówkiw jednąstronę,▪ asymetriatułowia,częstopołączonaz asymetriągłówki,▪ brakprzyleganiaplecówdopodłoża–„mostki”,▪ sztywneukładanieramion,przyciskaniedopodłoża,skręcaniedo

wewnątrzlubnazewnątrz(bywapołączonez odginaniemgłówki),▪ mocnezaciskaniejednejlubobupiąstek,szczególnieposzóstym

tygodniużycia,


▪ prężeniejednejlubobunóżek,krzyżowanieilubskręcaniedowewnątrz,ułożenie„żabki”,

▪ słabszaaktywnośćjednejstronyciała,▪ braklubsłabewodzenieoczuzazabawkąszczególniepodrugimmie-

siącużycia,▪ „przelewanie”siędziecka.

W pozycji na brzuchu:

▪ brakunoszeniagłówkiilubprzekładanianadrugipoliczek,szczególnieposzóstymtygodniużycia,

▪ tendencjadoukładaniagłówkinajednąstronę,▪ unoszeniegłówkibezpodparcianarączkach,unoszeniepoprzezod-

ginanietułowia,▪ asymetriaustawieniagłówkiilubtułowia,▪ podpórnawyprostowanychłokciachizaciśniętychpiąstkach,skręcanie

rączekdowewnątrz,▪ słabszaaktywnośćjednejstronyciała,▪ prężeniejednejlubobunóżek,krzyżowanieilubskręcaniedowewnątrz,

ułożenie„żabki”,▪ „przelewaniesię”dziecka.

DowskazańmetodyVojtynależą:

▪ zaburzeniaośrodkowejkoordynacjinerwowej,▪ ZOKN,w tymmózgoweporażeniedziecięce,▪ ZOKNz asymetrią,▪ kręczszyipochodzeniamięśniowegoi neurogennego,▪ niedowładyi porażeniakończyn,▪ rozszczepkręgosłupa,wodogłowie,przepuklinaoponowo-rdzeniowa,▪ miopatieuwarunkowanegenetycznie,▪ wadywrodzone–chorobymięśnii artrogrypozy,▪ zespółDownai innezespoływiotkie,▪ opóźnienierozwojupsychoruchowego,▪ wadypostawy–skoliozy,wadystóp,▪ dysplazjastawubiodrowego.

mgrMagdalenaPaździerska,terapeutametodyVojtamgrAleksandraCzaplicka,terapeutametodyVojta


NDT-Bobath(NeurodevelopmentalTreatment–metodaneurorozwojowa)

Jesttometodaleczeniausprawniającegoniemowlętai dzieciz zabu-rzonymrozwojemruchowym.Metodatajeststosowananacałymświecie.Przyjętew niejzałożeniai sposobypostępowanianiewywołująkontrowersjii sąpowszechnieakceptowane.

Zaletymetody:

▪ stymulujei normalizujerozwójruchowydziecka,niezakłócającjegopozostałych,podstawowychpotrzebrozwojowych,a więcpotrzebyruchu,bezpieczeństwaorazmiłości,

▪ niezaburzarelacjimatka-dziecko,▪ niezaburzafizjologicznegorozkładudniadziecka,▪ respektujeosobowośćdziecka.

Usprawnianie według koncepcji NDT-Bobath jest szczególnie przy-datne w leczeniu niemowląt i dzieci, ponieważ może być łatwo włączo-ne w zabiegi pielęgnacyjne (noszeniedziecka,karmienie,przewijanie,ubieranie),codziennąopiekęi zabawę.

Metodastosowanajestw diagnostycei terapii:

▪ asymetriizłożeniowej,▪ zaburzenianapięciamięśni,▪ wadrozwojowych,▪ uszkodzenianerwówobwodowych,▪ kręczuszyi,▪ wcześniactwa,▪ zespołówgenetycznych,▪ problemówneurologicznych,▪ przepuklinyoponowo-rdzeniowej,▪ choróbnerwowo-mięśniowych,▪ mózgowegoporażeniadziecięcego(MPD),▪ wadpostawy,▪ zaburzeńssania,połykania,karmienia,▪ zabawyz niemowlętamiz uwzględnieniemetapówprawidłowegorozwoju.


Celemterapiijest:

▪ pomocdzieckuwewszechstronnymrozwojui osiągnięciuniezależ-nościw życiu,

▪ wykorzystaniewszystkichpotencjalnychmożliwościi zdolnościdzieckanatyle,nailejesttomożliweprzyistniejącymuszkodzeniuośrodkowegoukładunerwowego.

Główne zasady usprawniania:

▪ normalizacjanapięciamięśni (obniżanienapięciawzmożonegoi pod-wyższanieobniżonego),poprzezzastosowanieodpowiednichtechnik,

▪ hamowanienieprawidłowychodruchówi ruchów,▪ wyzwalanie ruchów w formie najbardziej zbliżonej do prawidłowych,

poprzezwspomaganiei prowadzenieruchuz punktówkluczowych,którymisą:głowa,szyja,tułów,obręczbarkowai kończynygórne,obręczmiednicznai kończynydolne,

▪ wyrabianiekontrolipostawy,▪ utrzymaniepełnejruchomościw stawach,▪ wykorzystywanie zdobytych umiejętności ruchowychw codziennych

czynnościach.

Terapeuta ćwiczy całe ciało dziecka,a nieporuszawybranymikończy-nami.Dziękitemudostarczaodpowiednichdoznańsensomotorycznychaktywizującdziecko.Terapeutaswoimirękamistalezmieniawzajemneułożenieposzczególnychczęściciaładostosowującukładposturalnydowzorcaruchu.Dziękitemudajedzieckumożliwośćporuszaniasięw za-kresiewcześniejnieosiągalnym.

Ćwiczeniadobieranesąindywidualnienapodstawieprzeprowadzonejocenyfunkcjonalnejdziecka,stopniajegosprawności,występującychzaburzeń,uwzględniającwarunkirodzinnei środowiskoweorazpotrzebypsychologicznedziecka. Niemajednegouniwersalnegozestawućwiczeńczypozycji.W każdymprzypadkudobieranajesttakapozycja,którawpływanahamowanienieprawidłowychwzorcówi jednocześnieułatwiaprawidłowedoznaniaczuciowei ruchowe.

Wzorceruchowewykorzystywanew terapiimusząbyćdladzieckaużytecznei atrakcyjne.Podczasćwiczeńterapeutaodpowiedniobawisięz dzieckiem,szanujejegonaturalnepotrzeby,mobilizujei zachęcado


współdziałania.Ruchproponowanyw terapiiniepowinienodbywaćsięmaksymalnymnakłademsił(forsowaćdziecko).

Nieodłącznączęściąusprawnianiasązabiegio charakterzepielęgna-cyjnymwykonywanew domuprzezpoinstruowanychrodziców.Sąto:prawidłowepodnoszeniei noszeniedziecka,ubieraniei rozbieranie,dbanieo prawidłowąpozycjępodczasodpoczynku,zabawyczynauki,karmieniedzieckaw odpowiednichpozycjach.

Terapia czaszkowo-krzyżowa

Terapiaczaszkowo-krzyżowapoleganabardzodelikatnejmanipulacjii uciskaniuw obrębieczaszki,miednicy,przepony,klatkipiersioweji kościkrzyżowej,w celurozluźnieniastrukturłączno-tkankowych,którychna-pięciemożeprzysporzyćwielekłopotówzdrowotnych.Ważnąrolęw tejterapiiodgrywająpowięzie–siećkrzyżującychsięnaróżnychpoziomachciałacienkichi śliskichbłonłącznotkankowychotaczającychmięśnielubgrupymięśni,mająceznaczeniezarównodlaichkształtujaki ichwzajemnejprzesuwalnościwzględemsiebie.Powięziesplecionesązesobąw sposóbbudzącypodziwnp.:powięźotaczającasercełączysięz powięziąwokółpłuc,naczyńkrwionośnych,najbliższychżeberi mięśni,a pośredniotakżez organamiwewnętrznymi.Dotegosystemuzaliczamyrównieżwięzadła,którewrazz powięziamitworząłańcuchbiokinematyczny,cosprawia,żepodrażnieniew obrębiestopymożebyćprzekazaneprzezcałysystempowięzimięśniowychkończynydolnej,grzbietui szyiażdogłowyi staćsięprzyczynąbólówgłowy.Ponieważukładpowięzizbudowanyjestz tkankiłącznej,terapiaczaszkowo-krzyżowamobilizujedolepszejpracywszystkieorgany,w którychtatkankasięznajduje.Terapiapoprawiakrążeniew naczyniach,ukrwienienarządówi pracęukładunerwowego.

Podstawytejterapiiopartesąnaanatomiii fizjologii.W tejterapiiwykorzystujemytrzyfizjologicznerytmynaszegoorganizmu:rytmbiciaserca(puls),rytmoddechowyi rytmkranialny(tętnieniapłynumózgowo-rdzeniowego).Jejholistycznedziałanienaorganizmwykorzystujezdolnościsamoregulacjii regeneracjiorganizmu.

Badaniaczaszkiludzkiejwykazały,żew czasietakiegocykluobwódjejzmieniasięw zakresieok.3mm,natomiastw pojedynczychszwachczaszkowychamplitudaruchówwynosiok.0,5–0,8mm.Fazęcyklu,w którejtempoprodukcjipłynumózgowo-rdzeniowegoprzewyższaszyb-kośćjegowchłanianianazywamyfleksjąlubzgięciem,natomiastprocesodwrotny–ekstensją,czyliwyprostem.Mówimytuo wzajemnymruchu


kościklinoweji potylicznejwzględemsiebie.Rytmprodukcjii absorpcjipłynumózgowo-rdzeniowegoprzebiegaz częstotliwością6–10cykliminutę.Podczasgorączkilubu dziecinadpobudliwychrytmtenmożesięzwiększyćdo20–40cykliminutę,natomiastu osóbchorych,wyczerpanych-spaśćmożedo3–4cykliminutę.Poprzezodpowiednieułożenierąknacielepa-cjentamożemywyczućrytmkranio-sakralnyi wpłynąćnajegozwolnienielubprzyśpieszenie,czylinajegonormalizację.

Zabiegrozpoczynasięodrozluźnieniastrukturpoprzecznych,czylipowięziw obrębiemiednicy,przepony,górnegootworuklatkipiersioweji koścignykowej.Następnierozluźniasięstrukturypionowe,czylista-wykrzyżowo-biodrowe,połączenielędźwiowo-krzyżowei szczytowo-potyliczne.Końcowymetapemjestrozluźnienieoponytwardejrdzeniakręgowegoi mózgu.

Napełnąterapięskładasięcyklzabiegówod3do10.Zabiegipowinnybyćwykonywanew odstępach3–5-dniowych,ażdocałkowitegorozluź-nieniupowięzii uregulowaniarytmukranio-sakralnego.

Terapiaczaszkowo-krzyżowamożebyćpomocnąw przypadkunastę-pującychproblemówzdrowotnych:

Psychozy,autyzmu,kłopotówz koncentracją,zaburzeńosobowości,nadpobudliwościu dziecii dorosłych,stresu,dysleksji,kłopotóww szkole.

Bólówi zawrotówgłowy,migren,kłopotówzewzrokiemi słuchem,nawracającychzapaleńuszuu dziecii dorosłych,zapaleniazatok,napięći bólóww stawieskroniowo-żuchwowym,wybiciażuchwy,wadywymowy,zgrzytaniuzębamiorazwadachzgryzu.

Bólówkręgosłupai pleców,zapaleniakorzonków,rwykulszowej,sko-liozy,bolesnegonapięciabarków,wszystkichurazówpowypadkowych,w tympowypadkowegourazuodgięciowegokręgosłupai wieluinnych.

Momentnarodzintoogromnywysiłekdladziecka.Jegociałojestpoddawanekompresji,comożepowodowaćnieprawidłowościw pracyukładówi narządów.Metodatapomagarozwiązaćwieleproblemówemocjonalnychi fizjologicznychu noworodkówi małychdzieci.Terapięczaszkowo-krzyżowąjakojednąz nielicznychmetodmożnastosowaćodpierwszychdniżyciadziecka.Poleganabardzodelikatnymi uwalniającymdotyku.Imwcześniejrozpoczynasiępracętąmetodą,tymwiększymaonawymiarprofilaktycznyi leczniczy.

Terapiamazazadaniezniwelowanieblokadi przywróceniewłaściwejpulsacji,a tymsamymrównowagiorganizmu.Przeszkolonyi doświadczo-nyterapeutalekkomasujeczaszkę,miednicę,przeponę,klatkępiersiową


i kośćkrzyżową.Ruchyprzebiegająwzdłużnaturalnychścieżekruchukościczaszki.Zapomocądotykuwyczuwanapięcia.Docieranietylkodoblokad,aleteżdosamychprzeżyć.Dlategozdarzasię,żepodczasterapiipacjencipłaczączydrżą.Uświadamiająsobieróżnerzeczy,aledziękitemumogąjezmieniać,spowodować,żebyniewpływałynateraźniejszeżycie.

Sesjaterapeutycznapoleganadelikatnejmanipulacjii uciskaniuw ob-rębieczaszki,kościkrzyżoweji kręgosłupaw celurozluźnieniastrukturłącznotkankowych.Dotykjestbardzołagodny,bezbolesny,dlategoterapiaczaszkowo-krzyżowapolecanajestrównieżdzieciom.Zazwyczajefektyodczuwalnesąjużpopierwszejsesji,a liczbasesjizalecanychdo uzyskaniaoptymalnegoefektuterapiiustalanajestz każdymindywidualnie.

mgrAgataSłobodeckaterapeutametodyczaszkowo-krzyżowej(CST)i integracjisensorycznej(SI)

Masaż

Masaż,jestjednąz najstarszychmetodterapeutycznych.Istotątegorodzajuterapiijestdotyk.Toodsiłydotyku,jegotempa,impulsywności,doborutechniki,zależyefektkońcowy.

Poprzezmasażmożemystymulowaćlubwyciszać,zmniejszaćnapięciemięśniowelubwręczprzeciwnie,pobudzaći uaktywniać.A wszystkoto,z powoduoddziaływanianaustrój,jakimjestorganizmludzki,najegotkanki,narządy,zmysłyitp.

Oddziaływującmiejscowo,czyteżogólnoustrojowo,pobudzamytro-fikęskóry,poprzezjejzłuszczeniei oczyszczenie.Przyśpieszającobiegkrwii chłonkiw naczyniachskórnych,odżywiamyjąi przyśpieszamyjejoczyszczenie.Równieżtkankamięśniowapodwpływemmasażujestlepiejzaopatrywanaw tleni związkiodżywcze,dziękiczemumięsieńszybciejsięregeneruje,zwiększasięjegozdolnośćdopracy–skurczu,coz koleizapobiegazanikommięśniowym.Równieżzdolnośćstawówi aparatuwięzadłowegopodwpływemmasażuwzrasta,stawystająsiębardziejrozciągliwei elastyczne.

Masaż,jakobodziecmechaniczny,jestodbieranyprzezukładnerwowyzapośrednictwemwłókienczuciowych,przezcomasażdziałanatenukładuspokajającolubpobudzająco(tuważnyjestdobórtechnikii metody).Poprawiapracęukładuoddechowegopoprzezwzrostilościkrwibogatejw tlen.Przyspieszaprzemianęmaterii,poprawiaczynnośćfiltracyjnąnerek.


W zależnościoddobranychtechniki rodzajuzabiegówmasażmożepobudzaćukładybądźteżwyciszaćichpobudzanąpracę.

Naświecieistniejdużaróżnorodnośćmetodterapeutycznych,o zazna-czeniuleczniczym,którewywodząsięlubteżwspółdziałająz masażemklasycznym.Mówimytuo metodziemasażusportowego,izometrycznego,segmentarnego,łącznotkankowegoorazlimfatycznej.

Ostanielatatorównieżodkrycierefleksoterapii(akupresuradłonii stopy).Należyrównieżwspomniećo hinduskiejmetodzieShantala,któraumożliwiarehabilitacjędzieci,zarównotychzdrowych–jakopro-filaktykęw ichwczesnymokresieżycia,jakrównieżdladzieciz pewnymopóźnieniempsychoruchowym.

Reasumując-masażmożemyzdefiniowaćjakousystematyzowanąmetodędotykuopracowanątak,abyzapewnićnamkomforti zdrowie.

EwaSkrętkowicz,fizjoterapeuta

Fizykoterapia

Fizykoterapia,jesttymdziałemlecznictwa,którewykorzystujewielenaturalnych(tj.woda,słońce,ciepło,zimno),jaki wytworzonychsztucznieczynnikówfizycznych(tj.prąd,falaultradźwiękowa,leczeniepolemmag-netycznym).Taróżnorodnośćzabiegówfizykalnychstwarzaniesamowitemożliwościwspomagająceprocesrehabilitacjiosobyniepełnosprawnej,niestety,zewzględunaźródładziałania,istniejąpewnegranicewiekowe,odktórychmożnabraćpoduwagęleczeniefizykalne.Mówisięo przedzialewiekowym6–10lat,nietylkozewzględunazdolnośćdzieckadoporozu-mieniasięz terapeutą,leczrównieżzewzględunafakt,iżsątoorgani-zmynadalkształtującesię.Nieoznaczatojednakcałkowitejrezygnacjiz fizykoterapii,indywidualnydobórtechniki rodzajuzabiegów,pozwalawłączyćjew cyklzajęćrehabilitacyjnych.Należądonich;działhydroterapii,a w nim–kąpielewodne,masażepodwodne,masażewodneprzyrządowe,jakrównieżinnedziały,np.:światłolecznictwo,prądolecznictwo.

Trzebapamiętaćjednak,żewszystkiezabiegiz tejdziedzinymusząbyćdobieranebardzoindywidualniei ostrożnie,wtedybędąwidocznymbodźcemprzyśpieszającymprocesrehabilitacjiniepełnosprawnegodziecka.

Higiena poza domem

Najbardziejprzyjaznymi bezpiecznymśrodowiskiemdlachoregodzieckajestdomi jegootoczenie,gdziewiększośćprzestrzenidostosowanajestdopotrzebi możliwościnaszegodziecka.Rodzicetworzątubezpiecznyświat,któryniestetyniekiedymusimywrazz nasząpociechąopuścićw celuprowadzeniadiagnostyki,leczeniai rehabilitacjiniezbędnejw tokuterapii.

Skupiającswojąuwagęnazasadniczychkwestiachprowadzonychdziałańw różnychjednostkachsłużbyzdrowia,niepowinnosięjednakpomijaćpodstawowychzasadbezpieczeństwa,jakimisądbałośćo higienęi aseptykęmiejscwykonywaniaproceduri działańterapeutycznych.Choćdbałośćo tezasadyleżyw gestiipersoneluplacówekleczniczychi tera-peutycznychrodzicemająprawoi obowiązekczuwaćnadtym,w jakichwarunkachodbywająsięzabiegi.

Przychodzączeswoimdzieckiemnarehabilitacjęzwróćmyuwagęnato,czypersoneltampracującyjestświadomytego,jaknależypostępowaćz pacjentami.Podstawązajęćz chorymdzieckiem,opróczkompetencjijestzapewnieniepełnegobezpieczeństwaepidemiologicznego.

Myciei dezynfekcjarąkprzedi pokontakciez pacjentem,używanierekomendowanychśrodkówdezynfekcyjnychi jednorazowychręczni-kówdoosuszania,powinnobyćnieodłącznąprocedurąw trakciewizytw poradniachrehabilitacyjnych.Wartozauważyć,żeużywanierękawicdiagnostycznychniejestkoniecznościąi zależyjedynieodpreferencjirehabilitanta.

Pamiętaj:Rękawicechroniąpersonel,tylkoprawidłowowykonanadezynfekcjarąkchroniTwojedziecko!!!

11.Higiena i pielęgnacja


Uwagęrodzicówpowinienzwrócićteżsprzętznajdującysięnasalachćwiczeń.Oczywiściepowinienbyćonkolorowy,bezpieczny,alemusibyćteżczystymikrobiologicznie.Czystośćtakąmożemyosiągnąćtylkopo-przezdezynfekcjęmateracyi piłekpo każdym pacjencie.Przeznaczonedotegośrodkidezynfekcyjnepowinnyznajdowaćsiew każdymgabinecie,któryw pełnichcezadbaćo dobroswoichpacjentówi opróczprawidło-wegorozwojupsychomotorycznegozapewnićimbezpieczneśrodowisko.Pamiętajmy,żeabydezynfekcjabyłaskutecznaśrodkidoniejzastosowanemuszą odparować! Dotyczytozarównodezynfekcjipowierzchnistałychjaki skóryprzedpobraniemkrwidobadanlaboratoryjnych.

Niepełnosprawnedziecimajązazwyczajtoogromneszczęcie,żeichrodzicesąświetniewyedukowanii świadomipewnych„żelaznych”zasad,którechroniąwłasnepociechyprzedniebezpieczeństwamiotaczającegojeświata.To,czegoczęstobrakujeopiekunom,toodwagabyzareagowaćw odpowiednimmomencie.

Pamiętaj:ToTyjesteśodpowiedzialnyzawłasnedziecko!Maszprawodbaćo Jegobezpieczeństwo!Maszobowiązekzwrócićuwagęnato,jakdbająo nieinni!

KatarzynaŁagodaPielęgniarka

Higiena w domu

Dbałośćo higienęw domujestrównieważnacopozadomem.Nienależyjednakprzesadzać.Nadmiernatroskao czystośćmożepozbawićdziecizdrowejodporności,z drugiej jednakstronynależydołożyćwszelkichstarań,abydzieckowychowywałosięw czystychwarunkach.Wyjściemjestdostosowaniezasadhigienydopotrzebdziecka.Innepotrzebyhigienyi sterylnościwymagajądzieci,którezewzględunachorobęoddychająprzezrurkętracheostomijną,któresądializowanew domu,którekarmionesąprzezgastrostomię,a innedzieciniewymagającespecjalnejaparaturymedycznej.Sąjednaksytuacjewspólne,jaknaprzykładokresupałów,kiedydziecisiępocą,ząbkowanie,kiedyjestnasilonewydzielanieśliny,wysokagorączka,suchaskóraitp.

Bezpośrednikontaktz ciałemdzieckamająręczniki,pościel,bieliznai pieluszki.


Ręczniki:w wilgotnymśrodowiskubardzoszybkogromadząsiębakterie.Poużyciuręcznikinależystaranniewysuszyć.Należyjeprać,gdystracąświeżość:naogółpo2–3dniach.Praćnależyw temperaturzeminimum60°,a najwłaściwszatemperaturawynosi90°.

Pościel:z pościeląbywaróżnie.W odniesieniudodziecitrudnoz góryprzewidzieć,cojakiczasnależyjązmieniać.Napewnowtedy,gdydzieckouleje,zmoczylubprzepocipościel.Jeślijednaknicz podanychprzykładówniemiałomiejsca,pościelnależyzmieniaćcotydzień.W przypadkukiedydzieckosiębardzopocilubślinipościelnależyzmieniaćczęściej.W trakcieząbkowaniaposzewkęnapoduszkęniekiedynależyzmieniaćcodziennie.Minimalnatemperaturapraniato60°,a właściwa90°.Pościelpowinnabyćmiękkai delikatniepachnąca.Niepowinnosięużywaćdetergentówo mocnychzapachach.

Bielizna: Bezwzględniebieliznęnależyzmieniaćnaczystącodziennie.Piżamkędzieckaw zależnościodpotrzebco5dni.Temperaturapraniapowinnabyćdostosowanadoopisównametce.

Pieluszki:Zazwyczajkorzystamyz pieluszekjednorazowych.Sąpopierwszewygodne,a podrugiewilgoćniemabezpośredniegokontaktuz ciałem.Pamiętaćjednaknależy,żezmieniamypieluszkęz takączęsto-tliwością,abyniespowodowaćzapaleniaskóry.Nietrzymajmysięzasady,żepieluszkastarczanp.na3godziny.Zmieniajmyjąwtedy,kiedyuznamyżejestwypełniona.Dobrzejestw upalnednidzieckorozebraći pozostawićbezpieluszki.Należystosowaćodpowiedniekremyi maści,abyniedopuścićdoodparzenia.Dzieci,którekorzystająz pieluszkowaniaprzezwielelatjeszczebardziejsąnarażonenaodparzenia,zapaleniaskóry,odleżyny.Kierujmysięwięczasadą,żelepiejzapobiegaćniżleczyć.

Pielęgnacja

Pielęgnacjadzieckamusibyćdostosowanadojegoindywidualnychpotrzeb.Jeślizastosujemywszystkiezasadyhigieny,pozostajedbałośćo czystośćskóry,włosów,paznokci,okolicpooperacyjnych,blizn,tracheo-stomii,gastrostomii,stomiiitp.

W miaręmożliwościpowinniśmykąpaćdzieckocodziennie.Jeślijesttodzieckoleżące,czyjeżdżącenawózkudodatkowonależyzadbaćo kos-metyki,któreodpowiednionawilżąskórę.Skóra,którastalejestnarażonanakontaktz różnymistrukturamipodatnajestnaotarcia.Drobnerankimogązmienićsięw odparzenialubodleżyny.Dlategobardzoważnajestodpowiedniapielęgnacja.


Pamiętajmyo myciurąk.Tadrobnaczynnośćzapobiegaprzenoszeniubakterii.W przypadku,kiedydzieckowymagaspecjalnychzabiegówpie-lęgnacyjnychjaknp.odsysaniewydzielinyz drógoddechowych,mycierąkprzedkażdymodsysaniemjestkonieczne,jeśliwykonujetoinnaosoba,zwrócimynatouwagę.Tazasadamusimiećzastosowanierównieżdoinnychczynnościpielęgnacyjnych.

Jeżelidodzieckaprzychodzipersonelmedyczny,czyrehabilitacyjnyrównieżzwracajmyuwagę,czyprzedkontaktemz dzieckiemzadbało dokładneumycierąk.

Szczegółowyopisczynnościpielęgnacyjnychdlapacjentówo specjalnychpotrzebachpowinienprzedstawićlekarzlubpielęgniarka.W niektórychprzypadkachkoniecznejestzastosowanielekównareceptęlubzabiegówdostosowanychdopacjenta.

Dowszystkichdziecijednakpowinnabyćstosowanazasada,żeczystośćjestpodstawązdrowia.Czyste,pachnącedzieckoczujesięlepiej.Nawetpodczaschorobyz gorączkąkąpielprzynosiulgę.

Bezwzględniewszystkieartykułyjednorazowegoużytku,takiejakcewniki,gazikiitp.używamytylkoraz.Jeżeliktośz członkówrodzinyzachoruje,wystarczykupićw aptecemaseczki,abyzmniejszyćryzykoprzeniesieniachorobynadziecko.

Zasadypielęgnacjitracheostomiitonicinnegojakutrzymaniew czystościmiejscawokółrurki.Stosowanieodpowiednichpreparatóww przypadku,kiedyrananiejestzagojonai pojawiasięobrzęk,wydzielina,zaczerwienie.Zmianatasiemkipodtrzymującejrurkępowinnaodbywaćsięcodziennie,przyrannejlubwieczornejtoalecie.Jeślipojawiająsięzaczerwienienia,możnastosowaćkremynaodparzenia,delikatniesmarujączmienionemiejscabagietką.Używającgazikówlubspecjalnychgąbekrównieżnależykierowaćsięzasadąjednorazowegoużytku,ponieważwokółrurkiczasamipojawiasięwydzielinaz drzewaoskrzelowego.Doprzemywaniaokolicrurkimożnaużywaćsolifizjologicznejlubzalecanychprzezlekarzaleków.Tasiemkapowinnabyćzamocowanaw takisposób,abynieuciskałai niebyłazaluźna.Pielęgnacjarurkitracheotomijnejtorównieżpielęgnacjadrzewaoskrzelowego,czyliodsysaniewydzieliny,inhalacje,oklepywaniei wymianarurki.Zasadywykonywaniatychczynnościomawialekarzlubpielęgniarka.

Pielęgnacjagastrostomiitorównieżdbałośćo czystośćwokółcewni-ka.Zachowaniepodstawowychzasadhigieny,mycierąkprzedkażdymkarmieniem.Podawaniepokarmówz czystychstrzykawek.Wymianaelementówgastrostomiiw raziepotrzeby.Używanieodpowiednichlekówi maści.Stosowaniesiędozaleceńlekarza.

SzanowniRodzicei Opiekunowie,najważniejszymaktemprawnymregulującymsystemoświatyjestustawaz dnia7września1991r.o systemieoświaty(tekstjednolityDz.U z 2004 r.nr256,poz.2572z późn.zm.).

System oświaty zapewnia realizację prawa każdego obywatelaRzeczpospolitejPolskiejdokształceniasięorazprawadziecii młodzieżydowychowaniai opiekiw warunkachodpowiednichdowiekui osiągniętegorozwoju.Nauczycielmaobowiązekdostosowaniatreści,metodi organizacjinauczaniadomożliwościpsychofizycznychuczniów.

Każdyuczeńmamożliwośćkorzystaniaz pomocypsychologiczno–peda-gogiczneji w zależnościodpotrzeb,dospecjalnychformpracydydaktycznej.

Dziecii młodzieżniepełnosprawnamająprawopobieraćnaukęwewszystkichtypachszkół,zgodniez indywidualnymipotrzebamirozwojo-wymi,edukacyjnymiorazpredyspozycjamitj.w szkołachogólnodostęp-nych,w tymz oddziałamiintegracyjnymi,integracyjnychlubspecjalnych.Decyzjęo wyborzeszkołypodejmująrodzicelubprawniopiekunowiedziecka.Systemoświatyzapewniatakżerealizowanieprzezuczniówniepełnosprawnychzindywidualizowanegoprocesukształcenia,formi programównauczaniaorazzajęćrewalidacyjnych.

Niżejprzedstawionezostanąmożliwościwyrównaniaszansedukacyj-nychdzieciniepełnosprawnych,zawartew rozporządzeniachMinistraEdukacjiNarodowej.

I.Wczesnewspomaganierozwoju.Macelupobudzeniepsychoruchowegoi społecznegorozwojudziecka

odchwiliwykrycianiepełnosprawnościdoczasupodjęcianaukiw szkole.

12.Edukacja


Abyuzyskaćopinięo potrzebiewczesnegowspomaganiarozwojudzie-cka,rodzicedzieckapowinniudaćsiędopublicznejlubniepublicznejporadnipsychologiczno–pedagogicznej.Zajęciaw ramachwczesnegowspomaganiaorganizowanesąw wymiarzeod4–8godzinw miesiącu.Sąoneorganizowanew przedszkolu,szkolepodstawoweji w specjalnychośrodkachszkolno–wychowawczychlubw domudziecka.

Podstawaprawna:rozporządzenieMinistraEdukacjiNarodowejz dnia3lutego2009w sprawieorganizowaniawczesnegowspomaganiarozwojudzieci(Dz.U.nr23poz.133).

II.Orzeczeniawydawaneprzezzespołyorzekającedziałającew publicznychporadniachpsychologiczno–pedagogicznych:

Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego–dladziecii mło-dzieżywymagającejspecjalnejorganizacjinaukii metodpracy.

Orzeczenie o potrzebie indywidualnego, obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego –dladzieci,którychstanzdrowiaunie-możliwialubznacznieutrudniauczęszczaniedoprzedszkolaluboddziałuprzedszkolnego.

Orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania dla dzieci i mło-dzieży,którychstanzdrowiauniemożliwialubznacznieutrudniauczęsz-czaniedoszkoły.

Orzeczenie o potrzebie zajęć rewalidacyjno – wychowawczychdladziecii młodzieżyupośledzonychw stopniugłębokim.

Podstawaprawna:rozporządzenieMinistraEdukacjiNarodowejz dnia18września2008r.w sprawieorzeczeńi opiniiwydawanychprzezzespołyorzekającedziałającew publicznychporadniachpsychologiczno–peda-gogicznych(Dz.U.nr173poz.1072).

III.Odroczenieobowiązkuszkolnego.W przypadkudzieciposiadającychorzeczenieo potrzebiekształce-

niaspecjalnego,wychowaniemprzedszkolnymmożebyćobjętedzieckow wiekupowyżej6lat,niedłużejjednakniżdokońcarokuszkolnegow tymrokukalendarzowym,w którymdzieckokończy8lat.Obowiązekszkolnytychod1września2012r.możebyćodroczonydokońcarokuszkolnego,w tymrokukalendarzowym,w którymdzieckokończy8lat.(dotychczasdo10rokużycia).

Decyzjew sprawieodroczeniaobowiązkuszkolnego,podejmujedyrek-torpublicznejszkołypodstawowej,w obwodziektórejdzieckomieszka.


IV.Bezpłatnytransporti opiekadladziecii młodzieżyniepełnosprawnych.Obowiązkiemgminyjestzapewnienieniepełnosprawnymdzieciom

pięcioletnimorazdzieciomobjętymwychowaniemprzedszkolnymbez-płatnegotransportui opiekiw czasieprzewozudonajbliższegoprzedszkolaluboddziałuprzedszkolnego.

Dzieci, któreposiadająorzeczenieo potrzebiezajęćrewalidacyjno–wy-chowawczychi dzieciz niepełnosprawnościamisprzężonymimająprawodobezpłatnegotransportui opieki.Obowiązektenmożebyćrealizowanypoprzezdowózśrodkiemtransportuzapewnionymprzezgminęalbopoprzezzwrotkosztówprzejazdudzieckai rodzica(opiekunaprawnego),niedłużejniżdoukończenia25rokużycia.

Prawemtymobjęcisąwszyscyuczniowieniepełnosprawni,posiadającyorzeczenieo potrzebiekształceniaspecjalnegowydaneprzezpubliczneporadniepsychologiczno–pedagogiczne,niedłużejjednakniżdoukoń-czenia21rokużycia.

Podstawaprawna:art.14a i art.17ust.3aww ustawyo systemieoświaty.V.Zajęciarewalidacyjnowychowawcze.Udziałdziecii młodzieżyw tychzajęciachjestformąrealizacjiobowiązku

szkolnego.Dziecii młodzieżupośledzonaw stopniugłębokim,w wiekuod3do25lat,objętajestindywidualnymilubzespołowymizajęciamirewalidacyjno–wychowawczymi.Wymiarzajęćindywidualnychwynosi10godzintygodniowo(godzinazajęćto60min),zespołowych20godzin.(art.16ust.7ustawyo systemieoświaty).

Podstawaprawna:rozporządzenieMENz dnia30stycznia1997r.w sprawiezasadorganizowaniazajęćrewalidacyjno–wychowawczychdladziecii młodzieżyupośledzonychumysłowow stopniugłębokim(Dz. U.nr14poz.76z 1997r.).

VI.Przedłużenieetapuedukacyjnego.Dlauczniówniepełnosprawnych(posiadającychorzeczenieo potrzebie

kształceniaspecjalnego)możnaprzedłużyćokresnaukinakażdymetapieedukacyjnym,conajmniejo jedenrok.

Decyzjęo przedłużeniuuczniowiokresunaukipodejmujedyrektorszkoływ uzgodnieniuz rodzicamilubprawnymiopiekunamidziecka,niepóźniejniżdokońcalutegorokupoprzedzającegoostatniroknaukiw danejszkole,napodstawieszczegółowejanalizyosiągnięćedukacyjnychuczniadokonanejprzezradępedagogiczną.


Podstawaprawna:§3ust7rozporządzeniaMinistraEdukacjiNarodoweji Sportuz dnia12lutego2002r.w sprawieramowychplanównauczaniaw szkołachpublicznych(Dz.U.nr15poz.142z późn.zm.).

VII.Zajęciarewalidacyjne.Zajęciarewalidacyjnetozajęciaspecjalistyczne,którezawartesąw orze-

czeniuo potrzebiekształceniaspecjalnego,a wynikająz potrzebrozwojowychi zdrowotnychucznia.Uczniowiniepełnosprawnemuuczącemusięw szkoleogólnodostępnejprzydzielajedyrektorszkoływ uzgodnieniuz organemprowadzącym.W szkołachspecjalnychzajęciatezawartesąw ramowychplanachnauczaniai równieżprzydzielanesąprzezdyrektoraw zależnościodpotrzebedukacyjnychucznia.Mogątobyćnastępującezajęcia:

▪ korekcyjnewadpostawy,▪ korygującewadymowy,▪ orientacjiprzestrzenneji poruszaniasię,▪ naukijęzykamigowegolubinnychalternatywnychmetodkomunikacji▪ inne,wynikającez programówrewalidacji.

Podstawaprawna:§2ust10rozporządzeniaMinistraEdukacjiNarodoweji Sportuz dnia12lutego2002r.w sprawieramowychplanównauczaniaw szkołachpublicznych(Dz.U.nr15poz.142z późn.zm.).

VIII.Realizacjapodstawyprogramowej.Określaw językuwymagań,jakimiwiadomościamii umiejętnościami

madysponowaćdzieckonazakończenieokreślonegoetapuedukacyjnego.Nauczycielrealizującpodstawęprogramowąmożewzbogacaći pogłębiaćtreściprogramówdostosowującjedopotrzebi możliwościrozwojowychdzieci.

Uczniowie upośledzeni w stopniu lekkimrealizujątęsamąpodstawęprogramowa,jakuczniowiew normieintelektualnej.Formyi metodypracydlatejgrupyuczniówsądostosowanedoichmożliwościpsychofizycznychi potrzebrozwojowych.Ważnąinformacjądlarodzicówjestrównieżto,żeistniejądwieścieżkiedukacjiichdzieckatj.w ramachedukacjiogól-nodostępnej:przedszkole,szkołapodstawową,gimnazjumi zasadniczaszkołazawodowa(zawodyzgodniez klasyfikacjąszkolnictwazawodowegodlauczniówz upośledzeniemumysłowymw stopniulekkim)orazścieżkaedukacjispecjalnej:szkołapodstawowa,gimnazjumi zasadniczaszkołazawodowa(w zespołachszkółspecjalnychi w specjalnychośrodkachszkolno–wychowawczych).


Uczniowie upośledzeni w stopniu umiarkowanym i znacznymrea-lizująinnąpodstawęprogramową,w oparciuo indywidualneprogramyedukacyjno–terapeutyczne,opracowaneprzeznauczycielii specjalistówpracującychz uczniami.Analogiczniekształcenietychuczniówmożeodbywaćsięw ramachedukacjiogólnodostępnej:w szkolepodstawoweji gimnazjumlubw ramachedukacjispecjalnej:przedszkole,szkołapod-stawowa,gimnazjum,szkołaprzysposabiającadopracy.

Kierowanie do kształcenia specjalnego.Starostawłaściwyzewzględunamiejscezamieszkaniadziecka,po-

siadającegoorzeczenieo potrzebiekształceniaspecjalnego,nawniosekrodziców,zapewniaodpowiedniąformękształcenia,uwzględniającrodzajniepełnosprawności,w tymstopieńupośledzeniaumysłowego.Jeżeliorzeczenieo potrzebiekształceniaspecjalnegozalecakształceniedzieckaodpowiedniow przedszkoluspecjalnymalbow przedszkolu,szkolepodsta-wowejlubgimnazjumogólnodostępnymlubintegracyjnym,odpowiedniąformękształcenia,nawniosekrodziców,zapewniajednostkasamorząduterytorialnegowłaściwazewzględunamiejscezamieszkaniadziecka,doktórejzadańwłasnychnależyprowadzenieprzedszkolilubszkół.

Podstawaprawna:art.71bustawyo systemieoświaty.

IX.Pomocpsychologiczno–pedagogicznaw szkole.Poleganarozpoznawaniui zaspokajaniuindywidualnychpotrzeb

rozwojowychi edukacyjnychuczniaorazrozpoznawaniujegomożli-wościpsychofizycznych.Najczęściejdlauczniówniepełnosprawnychpomoctaudzielanajestw formiezajęćspecjalistycznych:korekcyjno–kompensacyjnych, logopedycznych,socjoterapeutycznymorazin-nychzajęćo charakterzeterapeutycznym.O formachi rodzajachzajęćdecydujedyrektorszkołynapodstawiezaleceńzawartychw orzeczeniuo potrzebiekształceniaspecjalnego.Zalecaneformypomocy,którebędąrealizowanew szkolesąuwzględnianew indywidualnymprogramieedukacyjno–terapeutycznym.

Podstawaprawna:rozporządzenieMinistraEdukacjiNarodowejz dnia17listopada2010r.w sprawiezasadudzielaniai organizacjipomocypsychologiczno–pedagogicznejw publicznychprzedszkolach,szkołachi placówkach(Dz.U.nr228,poz.1487).

X.Warunkiorganizowanakształceniauczniówniepełnosprawnych.Kształceniemspecjalnymobejmujesiędziecii młodzieżzewzględuna

następującerodzajeniepełnosprawności:


▪ niesłyszącychi słabosłyszących,▪ niewidomychi słabowidzących,▪ z niepełnosprawnościąruchową,w tymz afazją,▪ z upośledzeniemumysłowymw stopniulekkim,umiarkowanymlub

znacznym,▪ z autyzmemw tymz zespołemAspergera,▪ z niepełnosprawnościamisprzężonymi.

Uczniowielubabsolwenciniepełnosprawniprzystępujądosprawdzianulubegzaminugimnazjalnego,maturalnego,potwierdzającegokwalifikacjezawodo-we,w warunkachi w formiedostosowanejdorodzajuichniepełnosprawności.

Podstawaprawna:rozporządzenieMENz 17listopada2010r.w spra-wiewarunkóworganizowaniakształceniawychowaniai opiekidladziecii młodzieżyniepełnosprawnychorazniedostosowanychspołeczniew specjalnychprzedszkolach,szkołachi oddziałachorazośrodkach(Dz. U. nr228poz.1489)orazrozporządzenieMENz 17listopada2010r.w sprawiewarunkóworganizowaniakształceniawychowaniai opiekidladziecii młodzieżyniepełnosprawnychorazniedostosowanychspołeczniew przedszkolach, szkołach i oddziałachogólnodostępnychlubintegracyj-nych(Dz.U. nr228poz.1490).

XI.Zwolnieniez naukidrugiegojęzykaobcegoDyrektorszkołynawniosekrodzicóworaznapodstawieorzeczenia

o potrzebiekształceniaspecjalnegoalboorzeczeniao potrzebieindy-widualnegonauczania,zwalniadokońcadanegoetapuedukacyjnegouczniaz wadąsłuchu,z afazją,niepełnosprawnościamisprzężonymilubz autyzmem,w tymz zespołemAspergeraz naukidrugiegojęzykaobcego.

Podstawaprawna:rozporządzenieMENz 30kwietnia2007w sprawiewarunkówi sposobuoceniania,klasyfikowaniai promowaniauczniówi słuchaczyorazprzeprowadzaniasprawdzianówi egzaminóww szkołachpublicznych(Dz.U.nr83poz.562z późn.zm).

XII.Indywidualneobowiązkoweroczneprzygotowanieprzedszkolnei na-uczanieindywidualne.

Zajęciateorganizujesiędladziecii młodzieży,którychstanzdrowiaznacznieutrudnialubuniemożliwiauczęszczaniedoprzedszkolalubszkoły.Organizujesięje,naczasokreślonyw orzeczeniuo potrzebieindywidualnegoobowiązkowegoprzygotowaniaprzedszkolnegolubin-dywidualnegonauczania.Dyrektorprzedszkolalubszkołyorganizujete


zajęciaw sposóbzapewniającywykonanieokreślonyw orzeczeniuzaleceńdotyczącychwarunkówrealizacjipotrzebedukacyjnychdzieckaorazformpomocypsychologiczno–pedagogicznej.

Rodzicedzieckaskładająwnioseko wydanieww orzeczeńdorejonowejporadnipsychologiczno–pedagogicznej,zewzględunamiejscezamiesz-kaniadziecka.Downioskunależydołączyćdokumentacjęuzasadniającąwniosek,opiniewydaneprzezspecjalistów,zaświadczenieo staniezdrowiadziecka,wydaneprzezlekarza.

Podstawaprawna:rozporządzenieMinistraEdukacjiNarodowejz dnia18września2008r.w sprawiesposobui trybuorganizowaniaindywidu-alnegoobowiązkowegorocznegoprzygotowaniaprzedszkolnegoi indy-widualnegonauczaniadziecii młodzieży(Dz.U.nr175,poz.1086)orazrozporządzenieMinistraEdukacjiNarodowejz dnia18września2008r.w sprawieorzeczeńi opiniiwydawanychprzezzespołyorzekającedzia-łającew publicznychporadniachpsychologiczno-pedagogicznych(Dz.U.nr173,poz.1072).

XIII.Legitymacjeprzedszkolnei szkolnedzieckaniepełnosprawnegoDzieckoniepełnosprawneprzyjętedoprzedszkola,oddziałuprzed-

szkolnegolubszkoły,otrzymujeodpowiedniolegitymacjęprzedszkolnąlubszkolną.

Podstawaprawna:rozporządzenieMinistraEdukacjiNarodowejz dnia28maja2010rw sprawieświadectw,dyplomówpaństwowychi innychdrukówszkolnych(Dz.U. nr97poz.624).

NastronieKuratoriumOświatyweWrocławiuwww.kuratorium.wroclaw.plw zakładcewykaz placówekznajdująsięadresypublicznychi niepublicznychszkółi placówek,w tymadresyporadnipsychologiczno–pedagogicznych.

WeronikaŻuławińskaAnnaKlempous

ZabawaKażdedzieckoposiadanaturalnąpotrzebęzabawyi odczuwaniara-

dości.Zabawarozwijau młodegoczłowiekanoweumiejętności.Dzieckoćwiczymyślenieprzyczynowo-skutkowe,koordynacjęruchową,równowagęi świadomośćprzestrzenną.Niezapominajmy,że„bawieniesię”jestrównieważne,jakrehabilitacjai terapia.Podczaszabawymożemybyćspontanicznii obserwować,jaknaszedzieckoradośniespędzaczas,podczasktóregomożezapomniećo wizytachu lekarzy,czyteżinnychstresującychczyn-nościach.Bawiącsięz dzieckiemmożemywykorzystywaćróżneelementyterapii,jeślitylkopotrafimy,możemyzaangażowaćrodzeństwo,rodzinęi przyjaciół.Okazujemyprzytymnasząmiłość,akceptację,przekazujemydzieckudużądawkępozytywnychemocji.

W trakciezabawymożemywykorzystywaćróżnezabawkiedukacyjne:z melodiami,odgłosamizwierząt,nagranesłuchowiska,piosenki,wierszykiitp.Jeśliniechcemybawićsięzabawkami,możemywykorzystaćproste,wyliczanki,lusterko,chustkii wszystko,conampodpowiadawyobraźnia.

Bardzoistotnejest,byczaszabawybyłpoświęconydzieckuw całości,bynierozpraszałynasinneczynności.Spróbujmypopatrzyćnaświatoczymadziecka.Chwalići zachęcaćjew trakciezabawy.Konieczniena-leżyzadbaćo bezpiecznewarunkipodczastakiejaktywności.Jeślijesttomożliwe,zabawypowinnybyćorganizowanewgronieinnychdzieci.Poszukujmynowychokazjidozabawy.Czasamispacer,czyteżcodziennadroganazajęciarehabilitacyjne,mogąstaćsiędoskonałąokazjąnawesołespędzenieczasu.

13.Zabawa i czas relaksu


Czas relaksu

Powyczerpującejzabawielubinnychwymagającychwysiłkui aktyw-nościczynnościach,przychodziczasnarelaksi sen.Relaksemmożebyćprzytuleniedzieckaw ramionach,wspólnesłuchaniemuzyki,częstoproste,codzienne,wręczrytualneczynności,któredzieckobardzolubi.

Zanimpołożymynasząpociechęspać,powinniśmyjąuspokoić,wyci-szyć.Możnawłączyćmuzykęrelaksacyjną,kołysankilubprzeczytaćbajkę,w miłej,bezpiecznejatmosferze.Pamiętajmy,abypomieszczenie,w którymdzieckobędziespało,byłowcześniejprzewietrzone,abyprzynaszymdzieckuspoczywałulubiony„pluszak”.Znajdujmyczas,abypotrzymaćdzieckozarączkęi posiedziećprzyłóżeczku.Wszystkieczynności,któreułatwiązasypianie,sąbardzopotrzebne.Powyczerpującymdniusendajesiłęnazmaganiesięz chorobąi pracępodczaskolejnegodnia.Jeślidzieckomaproblemyz zasypianiem,w trakciesnuczęstosiębudzi,wartopopro-sićlekarzao poradę.Istniejepewnagrupaśrodkówfarmakologicznych,częstołagodnychi naturalnych,którepomogądzieckuspokojniespędzićnoc.Czasamiwystarczyjednaksprawdzać,czydzieckuniejestzagorącolubzazimno,czynieprzeszkadzamuświatłoanihałas.Należyzadbaćo prawidłowąpozycjespania,odpowiedniąpoduszkę.

Spis treści - potrafiepomoc.org.pl‚-F.1.1-informator-dla...S pis treści Od autorki 5 Wstęp 7 1....

Documents

Transcript of Spis treści - potrafiepomoc.org.pl‚-F.1.1-informator-dla...S pis treści Od autorki 5 Wstęp 7 1....