Spis rzeczy – Contents fileAwaryjny tryb pracy na liniach kolejowych wyposaonych w system zdalnego...

51

Transcript of Spis rzeczy – Contents fileAwaryjny tryb pracy na liniach kolejowych wyposaonych w system zdalnego...

Page 1: Spis rzeczy – Contents fileAwaryjny tryb pracy na liniach kolejowych wyposaonych w system zdalnego sterowania Andrzej Czerepicki, Andrzej Góralski – Moliwoci wykorzystania baz
Page 2: Spis rzeczy – Contents fileAwaryjny tryb pracy na liniach kolejowych wyposaonych w system zdalnego sterowania Andrzej Czerepicki, Andrzej Góralski – Moliwoci wykorzystania baz

Spis rzeczy – Contents

R y s z a r d A r e n d t , R y s z a r d M i c h a l s k i – Uk�ad informatyczny systemu diagnostycznego ci�gników ko�owych .................................................................................................................... 7 Information Technology System Diagnostic Wheeled Tractor

I r e n e u s z C e l i � s k i – Zastosowanie wideorejestracji ruchu pojazdów do walidacji i kalibracji modeli sieci drogowej ......................................................................... 19 Video Recording of Vehicles Movements Application for Road Network Model Validation and Calibration

B o g d a n C h o j n a c k i , M a r i a n K o w a l e w s k i , A n d r z e j P � k a l s k i – Znaczenie krajowej architektury ITS ........................................... 29

Importance of National ITS Architecture

B o g d a n C h o j n a c k i , M a r i a n K o w a l e w s k i , A n d r z e j P � k a l s k i – Sposoby zapewnienia interoperacyjno�ci inteligentnych

systemów transportowych (ITS) ............................................................................................................................... 43 Methods of Intelligent Transport Systems (ITS) Interoperability Assurance

S t a n i s � a w J . C i e � l a k o w s k i – Metoda diagnozowania u�ytkowego zak�adowych systemów rozrz�dzania grawitacyjnego.................................................................................. 57 Method of Operational Diagnostics of Works Gravitational Marshalling Systems

A t t i l a C s e h , B a l á z s S á g h i , G é z a T a r n a i – Fall-Back Mode Operation on Remotely Controlled Railway Lines ......................................................................................... 63 Awaryjny tryb pracy na liniach kolejowych wyposa�onych w system zdalnego sterowania

A n d r z e j C z e r e p i c k i , A n d r z e j G ó r a l s k i – Mo�liwo�ci wykorzystania baz danych NoSQL w systemach informatycznych w transporcie ........................................................ 73 Possibilities of Using NoSQL Databases in Information Systems of Transport

P i o t r A n d r z e j D m o c h o w s k i , J a c e k S k o r u p s k i – Model ruchu lotniczego do oceny p�ynno�ci i przepustowo�ci sektora obszaru ........................................................ 81 Model of Air Traffic for Assessing Smoothness and Area Control Sector Capacity

P a w e � D r ó z d – Integracja funkcjonalna urz�dze� sterowania ruchem kolejowym ................ 93 Functional Integration Railway Traffic Control Devices

A n d r z e j F e l l n e r , H e n r y k J a f e r n i k – Analysis of the NPA GNSS Implementation in the Aspect of the Air Transport ..................................................................................... 105 Analiza wprowadzenia NPA GNSS w aspekcie transportu powietrznego

K r z y s z t o f F i r l � g – Testowanie specjalizowanych urz�dze� sterowania ruchem drogowym w strukturach FPGA ............................................................................................................................. 115 Testing of Specialized Road Traffic Control Devices Realized in FPGA Devices

Page 3: Spis rzeczy – Contents fileAwaryjny tryb pracy na liniach kolejowych wyposaonych w system zdalnego sterowania Andrzej Czerepicki, Andrzej Góralski – Moliwoci wykorzystania baz

M a � g o r z a t a G a j e w s k a – Radio kognitywne, jako technologia przysz�o�ci komunikacji radiowej na potrzeby transportu ............................................................................................... 125 Cognitive Radio as a Future Radio Communication Technology for Transport

S � a w o m i r G a j e w s k i – Nowe kierunki rozwoju systemów trankingowych w zastosowaniach transportowych ......................................................................................................................... 135 New Development Directions of Trunking Systems in Transport Applications

S t a n i s � a w G o n d e k – Czy Krakowski Szybki Tramwaj (KST) przy�pieszy�? .................. 147 Did the Cracow High-Speed Tram (KST) Accelerated?

S t a n i s � a w G u c m a – Optymalizacja parametrów systemu morskich dróg wodnych w uj�ciu in�ynierii ruchu morskiego............................................................................................... 157 Optimization of Sea Waterway System Parameters in Marine Traffic Engineering

P r z e m y s � a w I l c z u k , W i e s � a w Z a b � o c k i – Wybrane zagadnienia wyznaczania krzywych hamowania poci�gów ............................................................................................... 167 Some Problems in Determining Braking Curves Trains

D a g m a r a J a n k o w s k a , J u s t y n a W a c o w s k a - � l � z a k – Bezpiecze�stwo transportu szkolnego z wykorzystaniem inteligentnych systemów transportowych (ITS) ................................................................................................................................................... 179 School Transport Safety with the Use of Intelligent Transport Systems

J a c e k J a n u s z e w s k i – Compatibility and Interoperability of Satellite Navigation Systems in Different Modes of Transport ......................................................................................................... 199 Kompatybilno�� i mi�dzyoperacyjno�� nawigacyjnych systemów satelitarnych w ró�nych ga��ziach transportu

M a r e k K a n i e w s k i – Model matematyczny odbieraka pr�du i sieci jezdnej ........................ 209 Mathematical Model of Pantograph and Overhead Contact Wire

P i o t r K a w a l e c , M a r c i n R � y s k o – Zastosowanie grafów przej� automatów sko�czonych do opisu algorytmów dzia�ania urz�dze� srk .......................................... 221 Railway Interlocking Algorithms Construction Using Finite-State Machine Diagrams

L e c h K o b y l i � s k i – Problems of Handling Ships Equipped with AZIPOD Propulsion Systems ............................................................................................................. 231 Problemy manewrowania statkami nap�dzanymi p�dnikami azymutalnymi –AZIPOD

A n d r z e j K o c h a n – Symulator rzeczywistego ruchu poci�gów SRP-WT .................... 247 Simulator of the Real Movement of Trains SRP-WT

G e r a r d K r a w c z y k , W i t o l d M a j c h r z a k – Wykorzystanie algorytmu genetycznego do wyznaczenia tras linii transportu miejskiego ............................................................ 257 Using Genetic Algorithm to Find Near Optimal Routes for Public Transport Lines

T o m a s z K r u k o w i c z – Sprawdzanie urz�dze� drogowej sygnalizacji �wietlnej ............ 267 Testing of Traffic Light Devices

Page 4: Spis rzeczy – Contents fileAwaryjny tryb pracy na liniach kolejowych wyposaonych w system zdalnego sterowania Andrzej Czerepicki, Andrzej Góralski – Moliwoci wykorzystania baz

M a r i u s z K r z y � a n o w s k i – Conflict Free and Efficient Flight Routes Planning in Free Route Airspace ............................................................................................................................ 277 Planowanie bezkonfliktowych i wydajnych tras przelotu w przestrzeni Free Route

D a r i u s z L a s k o w s k i , P i o t r u b k o w s k i – Prze�ywalno�ciowa ocena poufnych kana�ów ............................................................................................................................................................ 287 Survivability Assessment of Confidential Channels

A n d r z e j L e w i � s k i , Z b i g n i e w u k a s i k , A n d r z e j T o r u � – The Application of Public Radio Transmission Standards in Innovative Railway Automation Systems ...................................................................................................................................................... 297 Wykorzystanie publicznych standardów transmisji radiowej w innowacyjnych systemach automatyki kolejowej

M a r e k M a c i e j e w s k i , T o m a s z M a c i e j e w s k i – Uwarunkowanie makroskopowych modeli ruchu drogowego .................................................................................................... 309 Matrix Conditioning of Macroscopic Road Traffic Models

A n d r z e j M a r c z a k – Technologia radia programowalnego w zastosowaniach transportowych .................................................................................................................................................................. 321 Software Defined Radio Technology in Transport Applications

A n d r z e j W . M i t a s , W i t o l d K o n i o r , A l e k s a n d e r K o n i o r – Optyczne cechy znaków VMS w aspekcie bezpiecze�stwa ruchu drogowego........................... 331 Optical Features of VMS-Signs under the Aspect of Transport Safety

J a r o s � a w M o c z a r s k i – Po�redni stan techniczny w praktyce eksploatacyjnej systemów sterowania ruchem kolejowym ......................................................................................................... 347 Intermediate Technical State in Signaling Systems Exploitation Practice

J a k u b M o n t e w k a , F l o r i s G o e r l a n d t , P e n t t i K u j a l a , J a r i H a a p a l a , M i k k o L e n s u – Modelling a Ship Performance

in Dynamic Ice: Part I, Transforming Data into Information ................................................................ 359 Modelowanie osi�gów statku nawiguj�cego w dynamicznym polu lodowym: cz��� I, przekszta�cenie danych w informacje

J a k u b M o n t e w k a , H i l a r y S i n c l a i r – Modelling a Ship Performance in Dynamic Ice: Part II, Transforming Information into Knowledge ............................................... 369 Modelowanie osi�gów statku nawiguj�cego w dynamicznym polu lodowym: cz��� II, przekszta�cenie informacji w wiedz�

T a d e u s z N i e d z i e l a – Automatic Target Recognition from Diffraction Patterns .......... 383 Automatyczne rozpoznawanie obiektów z obrazów dyfrakcyjnych

K r z y s z t o f O s t r o w s k i – Zmienno� nat��e� dop�ywaj�cych do skrzy�owania z sygnalizacj� w analizach niezawodno�ci ich funkcjonowania .......................................................... 391 Variability of Demand Flow to Intersections with Signals in Analyses of their Operating Reliability

Page 5: Spis rzeczy – Contents fileAwaryjny tryb pracy na liniach kolejowych wyposaonych w system zdalnego sterowania Andrzej Czerepicki, Andrzej Góralski – Moliwoci wykorzystania baz

A l e x a n d e r P a i e r , R e f i - T u g r u l G ü n e r , W o l f g a n g B r ü c k l e r – V2X Cooperative Systems – On the Way to Next

Generation ITS ................................................................................................................................................................. 401 V2X systemy wspó�dzia�aj�ce – na drodze do ITS nowej generacji

B a r t � o m i e j P i � t k o w s k i , M i c h a � M a c i e j e w s k i – Zastosowanie danych GIS o zagospodarowaniu przestrzennym w mikroskopowej symulacji ruchu ........... 411 Application of GIS Land Use Data in Microscopic Traffic Simulation

Z b i g n i e w P i e t r z y k o w s k i , T o m a s z S z e w c z u k , A n n a W ó j c i k , P a w e � B a n a � – Procesy wnioskowania w systemie

automatycznej komunikacji w �egludze morskiej ........................................................................................ 421 Inference Processes in an Automatic Communication System in Marine Navigation

I r e n e u s z S i t e k , P i o t r T o m c z u k , W a w r z y n i e c W y c h o w a � s k i – Analiza fotometryczna w ocenie jako�ci

ergonomicznej zobrazowania monitorowego systemów sterowania ruchem kolejowym ............................................................................................................................................................................ 433 Photometric Analysis in Ergonomic Quality Assessment of VDU Based Visualization in Train Traffic Control Systems

J a c e k S k o r u p s k i , M a g d a l e n a W i e r z b i � s k a – Problem zak�óce� w ruchu lotniczym spowodowanych spó�nionymi pasa�erami ............................................................ 443 The Problem of Disturbances in Air Traffic Caused by the Late Passengers

J a c e k S k o r u p s k i – Modelowanie procedur startu i l�dowania z wykorzystaniem sieci Petriego ....................................................................................................................................................................... 455 Modelling of Takeoff and Landing Procedures Using Petri Nets

S z y m o n S u r m a , J e r z y M i k u l s k i – Koncepcja utrzymania i eksploatacji zintegrowanych systemów sterowania o podwy�szonym poziomie niezawodno�ci ............... 469 Concept of Maintenance and Operation of High Level Reliability Integrated Control Systems

A n d r z e j T o r u � , L u c y n a B e s t e r , M i r o s � a w S i e r g i e j c z y k – Szacowanie funkcjonalno�ci i bezpiecze�stwa systemów sterowania ruchem kolejowym ............................................................................................................................................................................ 475 The Functionality and Safety Assessing of Rail Control Command Systems

H e n r y k T y l i c k i , B o l e s � a w O c h o d e k – Monitorowanie stanu systemu kierowca – �rodek transportowy – droga .......................................................................................................... 485 The Monitoring Condition System Driver - the Transport Vehicle - Road

A d a m W e i n t r i t – Advances in e-Navigation Concept - Risk Control Options .................... 493 Rozwój koncepcji e-Navigation – opcje kontroli ryzyka

Page 6: Spis rzeczy – Contents fileAwaryjny tryb pracy na liniach kolejowych wyposaonych w system zdalnego sterowania Andrzej Czerepicki, Andrzej Góralski – Moliwoci wykorzystania baz

P R A C E N A U K O W E P O L I T E C H N I K I W A R S Z A W S K I E J z. 95 Transport 2013

Ryszard Arendt

Politechnika Gda�ska

Ryszard Michalski

Uniwersytet Warmi�sko-Mazurski w Olsztynie

UK�AD INFORMATYCZNY SYSTEMU DIAGNOSTYCZNEGO CI�GNIKÓW KO�OWYCH

R�kopis dostarczono, kwiecie� 2013

Streszczenie: Podstawowym elementem systemu diagnostycznego jest komputer pok�adowy Fujitsu FUTRO S100 z ch�odzeniem pasywnym w wykonaniu odpornym na drgania i wstrz�sy, z pami�ci� Compact Flesh 16Gb. Do komputera do��czony jest monitor dotykowy NVOX LCD 10” VGA/FVAT. Oprogramowanie komputera obejmuje system operacyjny Windows XP-2000, driver konwertera USB/DeviceNet oraz opracowany program diagnostyczny. Komputer po��czony jest ��czem USB z konwerterem protoko�u USB na DeviceNet, typu I-7565 pracuj�cym jako „master”. Sie CAN ��czy konwerter z trzema urz�dzeniami akwizycji danych (urz�dzenia „slave”) czujników zainstalowanych w wybranych punktach ci�gnika ko�owego. S�owa kluczowe: system diagnostyczny, technologia informatyczna, traktor ko�owy

INFORMATION TECHNOLOGY SYSTEM DIAGNOSTIC WHEELED TRACTOR

Abstract: The design and construction of a diagnostic device requires the development of a system for the acquisition and processing of measurement data, numerous cable connections and an on-board computer. The key component of a diagnostic system was the Fujitsu FUTRO S100 on-board computer in shock and vibration-proof housing, with passive cooling and a 16 GB Compact Flash memory card. The computer was provided with a NVOX LCD 10” VGA/FVAT touch screen. The following software was used: Windows XP-2000, USB/DeviceNet interface module and a diagnostic program. The computer was connected to the I-7565USB/DeviceNet master device via the USB port. The CAN bus connected the interface module with three slave devices collecting data from sensors installed in various locations of a wheeled tractor. Keywords: Diagnostic system, information technology, wheeled tractor

Page 7: Spis rzeczy – Contents fileAwaryjny tryb pracy na liniach kolejowych wyposaonych w system zdalnego sterowania Andrzej Czerepicki, Andrzej Góralski – Moliwoci wykorzystania baz

P R A C E N A U K O W E P O L I T E C H N I K I W A R S Z A W S K I E J z. 95 Transport 2013

Ireneusz Celiski

Politechnika �l�ska, Wydzia� Transportu

ZASTOSOWANIE WIDEOREJESTRACJI RUCHU POJAZDÓW DO WALIDACJI I KALIBRACJI

MODELI SIECI DROGOWEJ

R�kopis dostarczono, marzec 2013

Streszczenie: W artykule opisano metod� wykorzystuj�c� wideorejestracj� ruchu pojazdów na potrzeby kalibracji i walidacji modeli sieci drogowej. Artyku� prezentuje wybrane aspekty realizacji metody pod k�tem zbierania i obróbki danych z sieci drogowej. Opisana metoda wideorejestracji ruchu pojazdów realizowana jest sukcesywnie w wybranych przekrojach sieci drogowej miasta Katowice. Poszukiwanie takiej metody wynika z faktu, �e modelowanie mikrosymulacyjne ruchu drogowego wzbudza, pewne istotne kontrowersje metodyczne. Dotyczy to m in. problemu stosowania lokalizowanych modeli zachowa� kierowcy implementowanych w oprogramowaniu symulacyjnym. Ponadto w tym kontek�cie, w odniesieniu do mikrosymulacji praktycy podkre�laj� niejednoznaczno� procesu walidacji modeli ruchu z wykorzystaniem ró�nych metod oraz charakterystyk ruchu. S�owa kluczowe: modele mikrosymulacyjne, przetwarzanie obrazów, sie drogowa

VIDEO RECORDING OF VEHICLES MOVEMENTS APPLICATION FOR ROAD NETWORK MODEL VALIDATION AND CALIBRATION

Summary: This paper presents video recording method for validation and calibration of the road network model. Validation was carried out based on selected sections of the road network of Katowice city. Microsimulation traffic modeling raises some important controversy. Models calibration based on the video characteristics of the actual road traffic flows occurring in the urban road network can be helpful in assessing their quality. The problem with this type of method is the scope and scale of the collected data. In addition, for microsimulation emphasized the ambiguity of the validation process using a variety of methods and measures of road networks. Keywords: microsimulation models, image processing, road network

Page 8: Spis rzeczy – Contents fileAwaryjny tryb pracy na liniach kolejowych wyposaonych w system zdalnego sterowania Andrzej Czerepicki, Andrzej Góralski – Moliwoci wykorzystania baz

P R A C E N A U K O W E P O L I T E C H N I K I W A R S Z A W S K I E J z. 95 Transport 2013

Bogdan Chojnacki, Marian Kowalewski, Andrzej P�kalski

Instytut �czno�ci - Pa�stwowy Instytut Badawczy

ZNACZENIE KRAJOWEJ ARCHITEKTURY ITS

R�kopis dostarczono, marzec 2013

Streszczenie: Architektura inteligentnych systemów transportowych (ITS) jest zestawem stwierdze� ogólnych, które pozwalaj� na planowanie realizacji wspó�pracuj�cych ze sob� aplikacji i us�ug. Ze wzgl�du na uwarunkowania formalne i praktyczne powinna to by architektura wype�niaj�ca uwarunkowania krajowe. Nagromadzona wiedza, do�wiadczenia i opracowania, w szczególno�ci zwi�zane z europejsk� ramow� architektur� ITS, mog� by po�ytecznym punktem wyj�cia zarówno do opracowania polskiej krajowej architektury ITS, jak i przyj�cia rozwi�za� instytucjonalnych, pozwalaj�cych na jej efektywne zastosowania. S�owa kluczowe: inteligentny system transportowy, ITS, C-ITS, architektura, Polska

IMPORTANCE OF NATIONAL ITS ARCHITECTURE

Summary: Architecture of intelligent transport systems (ITS) is a set of general statements which let to plan implementation of applications and services, cooperating with each other.. Due to formal and practical requirements it should be architecture fulfilling domestic conditions. The collected knowledge, experience and studies, particularly connected with European Frame ITS architecture, can be a useful point of departure both to drawing up Polish domestic ITS architecture, as well as adopting institutional arrangements, allowing for her effective applications. Keywords: Intelligent Transport System, ITS, C-ITS, architecture, Poland

Page 9: Spis rzeczy – Contents fileAwaryjny tryb pracy na liniach kolejowych wyposaonych w system zdalnego sterowania Andrzej Czerepicki, Andrzej Góralski – Moliwoci wykorzystania baz

P R A C E N A U K O W E P O L I T E C H N I K I W A R S Z A W S K I E J z. 95 Transport 2013

Bogdan Chojnacki, Marian Kowalewski, Andrzej P�kalski

Instytut �czno�ci - Pa�stwowy Instytut Badawczy

SPOSOBY ZAPEWNIENIA INTEROPERACYJNO�CI INTELIGENTNYCH

SYSTEMÓW TRANSPORTOWYCH (ITS)

R�kopis dostarczono, kwiecie� 2013

Streszczenie: Problem interoperacyjno�ci jest jednym z kluczowych problemów systemów transportowych a dotyka zw�aszcza systemów, których z�o�ono� znacznie wzrasta przez zastosowanie technik informacyjno-komunikacyjnych. Dyrektywa 2010/40/UE w sprawie ram wdra�ania inteligentnych systemów transportowych w obszarze transportu drogowego oraz interfejsów z innymi rodzajami transportu ustala �rodki do zapewnienia zgodno�ci, interoperacyjno�ci i ci�g�o�ci ITS. Dokonano przegl�du mo�liwo�ci osi�gania interoperacyjno�ci ITS oraz procesów ich praktycznego wykorzystania, zw�aszcza przez badania implementacji norm i specyfikacji. S�owa kluczowe: inteligentny system transportowy, ITS, C-ITS, interoperacyjno�, badanie

METHODS OF INTELLIGENT TRANSPORT SYSTEMS (ITS) INTEROPERABILITY

ASSURANCE

Summary: Interoperability is one of crucial problems in transport systems and it is touching especially the systems, when their complexity is growing through application of information and communications techniques. Directive of 2010/40/EU on frameworks of the implementation of intelligent transport systems in the area of the road transport and interfaces with other types of transport have established measures to ensure ITS conformance, interoperability and continuity. Here there is review of the possibilities how to achieve ITS interoperability as well as processes of their practical application. Special focus is on testing of the implementation of norms and the specifications. Keywords: intelligent transport system, ITS, C-ITS, interoperability, testing

Page 10: Spis rzeczy – Contents fileAwaryjny tryb pracy na liniach kolejowych wyposaonych w system zdalnego sterowania Andrzej Czerepicki, Andrzej Góralski – Moliwoci wykorzystania baz

P R A C E N A U K O W E P O L I T E C H N I K I W A R S Z A W S K I E J z. 95 Transport 2013

Stanis�aw J. Cie�lakowski

Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny w Radomiu

METODA DIAGNOZOWANIA U YTKOWEGO ZAK�ADOWYCH SYSTEMÓW ROZRZ�DZANIA

GRAWITACYJNEGO

R�kopis dostarczono, kwiecie� 2013

Streszczenie: W pracy opracowano metod� diagnozowania u�ytkowego systemów rozrz�dzania grawitacyjnego, m.in. w zak�adach energetyki cieplnej.

METHOD OF OPERATIONAL DIAGNOSTICS OF WORKS GRAVITATIONAL MARSHALLING SYSTEMS

�Abstract: A method is developed of operational diagnostics of gravitational marshalling systems in heating power plants.

Page 11: Spis rzeczy – Contents fileAwaryjny tryb pracy na liniach kolejowych wyposaonych w system zdalnego sterowania Andrzej Czerepicki, Andrzej Góralski – Moliwoci wykorzystania baz

P R A C E N A U K O W E P O L I T E C H N I K I W A R S Z A W S K I E J z. 95 Transport 2013

Attila Cseh, Balázs Sághi, Géza Tarnai

Budapest University of Technology and Economics

FALL-BACK MODE OPERATION ON REMOTELY CONTROLLED RAILWAY LINES

The manuscript delivered: April 2013

Abstract: This paper deals with handling abnormal situations raised on remotely controlled railway lines and in particular how to maintain automatic operation that is a core function of such systems. Unlike conventional traffic control, in case of remotely controlled stations the operational personnel is not located on the stations, thus nobody could intervene in the railway traffic locally if necessary. In addition, replacing the human staff with different technical devices and automatism makes the number of potential failure modes even higher. The most critical event when the data connection is lost between the control centre and the station therefore the human supervision of the traffic terminates. This paper presents the human, technological and technical aspects of treating such failures and offers some potential solutions in order to maintain railway traffic and minimize disturbances. Keywords: railway, CTC, remote control, operational control centre, fall-back mode

AWARYJNY TRYB PRACY NA LINIACH KOLEJOWYCH WYPOSA ONYCH

W SYSTEM ZDALNEGO STEROWANIA Streszczenie: Publikacja dotyczy nadzwyczajnych sytuacji, które mog� wyst�pi podczas pracy systemu zdalnego sterowania na liniach kolejowych, a w szczególno�ci jak utrzyma automatyczny tryb pracy, który jest podstawow� funkcj� takiego systemu. W odró�nieniu od tradycyjnych systemów sterowania ruchem, w systemach zdalnego sterowania, na stacjach obj�tych zdalnym sterowaniem, brak lokalnego personelu wyklucza bezpo�rednie oddzia�ywanie, w razie potrzeby, na proces ruchowy na stacji. Ponadto zast�pienie obs�ugi przez pracowników obs�uguj�cych inne urz�dzenia techniczne oraz automatyzacja powi�kszaj� nawet liczb� stanów awaryjnych. W przypadku najbardziej krytycznego zdarzenia, gdy wyst�pi utrata danych w po��czeniu mi�dzy centrum sterowania a stacj�, nadzór cz�owieka nad ruchem zostaje zako�czony. Artyku� prezentuje ludzkie, technologiczne i techniczne mo�liwo�ci traktowania takich uszkodze� i proponuje potencjalne rozwi�zania dla utrzymania ruchu kolejowego i zminimalizowania zak�óce�. S�owa kluczowe: koleje, CTC, zdalne sterowanie, centrum sterowania, tryb fall-back (awaryjny tryb streowania)

Page 12: Spis rzeczy – Contents fileAwaryjny tryb pracy na liniach kolejowych wyposaonych w system zdalnego sterowania Andrzej Czerepicki, Andrzej Góralski – Moliwoci wykorzystania baz

P R A C E N A U K O W E P O L I T E C H N I K I W A R S Z A W S K I E J z. 95 Transport 2013 �

Andrzej Czerepicki, Andrzej Góralski

Politechnika Warszawska, Wydzia� Transportu

MO LIWO�CI WYKORZYSTANIA BAZ DANYCH NoSQL W SYSTEMACH INFORMATYCZNYCH

W TRANSPORCIE

R�kopis dostarczono, kwiecie� 2013

Streszczenie: w artykule przestawiono kierunki rozwoju systemów informatycznych w transporcie zorientowanych na u�ytkownika ko�cowego. Wymieniono charakterystyki baz danych zaliczanych do nurtu NoSQL oraz reprezentowane modele danych. Pokazano przyk�ad transformacji modelu relacyjnego do postaci grafowej oraz ide� zastosowania grafowej bazy danych do wyszukiwania po��cze� w systemie komunikacji miejskiej. Zobrazowano ogóln� koncepcj� systemu informatycznego rozproszonego wykorzystuj�cego bazy danych NoSQL w poszczególnych modu�ach. S�owa kluczowe: bazy danych, transport, systemy informatyczne

POSSIBILITIES OF USING NoSQL DATABASES IN INFORMATION SYSTEMS

OF TRANSPORT Summary: the paper presents trends of evolution of transportation information systems oriented to end-user. Shows the characteristics of NoSQL databases and their data models. Presents an example of the transformation of the relational model into a graph model in context of search for connections in the public transportation system. Summarizes the general concept of a distributed informatics system using NoSQL databases. Keywords: databases, transport, informatics systems

Page 13: Spis rzeczy – Contents fileAwaryjny tryb pracy na liniach kolejowych wyposaonych w system zdalnego sterowania Andrzej Czerepicki, Andrzej Góralski – Moliwoci wykorzystania baz

P R A C E N A U K O W E P O L I T E C H N I K I W A R S Z A W S K I E J z. 95 Transport 2013

Piotr Andrzej Dmochowski

Polska Agencja �eglugi Powietrznej

Jacek Skorupski

Politechnika Warszawska, Wydzia� Transportu

MODEL RUCHU LOTNICZEGO DO OCENY P�YNNO�CI I PRZEPUSTOWO�CI

SEKTORA OBSZARU

R�kopis dostarczono, kwiecie� 2013

Streszczenie: W pracy przedstawiono model ruchu lotniczego do oceny p�ynno�ci i przepustowo�ci sektora obszaru. Jest on cz��ci� szerszego projektu badawczego s�u��cego okre�leniu w sposób ilo�ciowy zale�no�ci wyst�puj�cej mi�dzy p�ynno�ci� ruchu lotniczego a przepustowo�ci� sektora kontroli obszaru. Przedstawiona tu koncepcja modelu ruchu lotniczego jest �ci�le zwi�zana z przyj�tym wcze�niej sposobem opisu modelu sektora obszaru [3]. W niniejszej pracy przedmiotem modelowania jest ruch lotniczy w sektorze obszaru. Zosta� on odwzorowany poprzez zbiory: planów lotów, bie��cych planów lotów i korzystnych planów lotów. Takie odwzorowanie pozwoli w kolejnych etapach prac na okre�lenie zarówno p�ynno�ci ruchu lotniczego jak i przepustowo�ci sektora kontroli obszaru. Omówione modele pos�u�� do zbudowania narz�dzia badawczego w postaci programu komputerowego, który pozwoli na wykorzystanie zebranych danych o rzeczywistym przebiegu ruchu lotniczego w FIR Warszawa do badania ilo�ciowej zale�no�ci mi�dzy p�ynno�ci� ruchu a przepustowo�ci� sektora kontroli. Realizacja tego zadania pozwoli na opracowanie algorytmu takiego kszta�towania strumieni statków powietrznych aby maksymalizuj�c p�ynno� jednocze�nie maksymalizowa przepustowo� sektora. S�owa kluczowe: p�ynno� ruchu lotniczego, przepustowo� sektora kontroli, zarz�dzanie ruchem lotniczym

MODEL OF AIR TRAFFIC FOR ASSESSING SMOOTHNESS AND AREA CONTROL SECTOR CAPACITY

Summary: In this paper a model to assess smoothness of traffic and area control sector capacity is presented. It is part of a wider research project aiming at determining a quantitative relation between smoothness and capacity of area control sector. Concept of the model presented here is closely related to the way of describing the model of area sector adopted earlier in [3]. In this paper, the subject of modelling is air traffic in the sector. It has been mapped by: flight plans, current flight plans and favourable flight plans. This mapping will enable us to determine both: air traffic smoothness and sector capacity in the following stages of research. Discussed models will be used to build a research tool in the form of a computer program that allows the use of data collected about the actual process of air traffic in FIR Warsaw to study the quantitative relationship between smoothness and capacity of traffic control sector. This will enable to develop an algorithm for forming of traffic streams to maximize sector capacity while maximizing the smoothness. Keywords: air traffic smoothness, ATC sector capacity, air traffic management

Page 14: Spis rzeczy – Contents fileAwaryjny tryb pracy na liniach kolejowych wyposaonych w system zdalnego sterowania Andrzej Czerepicki, Andrzej Góralski – Moliwoci wykorzystania baz

P R A C E N A U K O W E P O L I T E C H N I K I W A R S Z A W S K I E J z. 95 Transport 2013

Pawe� Drózd

Politechnika Warszawska, Wydzia� Transportu

INTEGRACJA FUNKCJONALNA URZ�DZE� STEROWANIA RUCHEM KOLEJOWYM

R�kopis dostarczono, maj 2013

Streszczenie: W referacie przedstawiono problematyk� integracji funkcjonalnej urz�dze� sterowania ruchem kolejowym. Na modernizowanych stacjach zgodnie z wymaganiami instaluje si� urz�dzenia komputerowe dla których nale�y zapewni wspó�prac� z systemami na przylegaj�cych szlakach i s�siednich posterunkach za pomoc� odpowiednich interfejsów. Artyku� zawiera krótk� analiz� urz�dze� srk, przedstawiono i omówiono struktury ich powi�za� oraz jakie warunki musz� zosta spe�nione dla zapewnienia poprawnej wspó�pracy urz�dze�. S�owa kluczowe: sterowanie ruchem kolejowym, urz�dzenia srk, funkcjonalno�

FUNCTIONAL INTEGRATION RAILWAY TRAFFIC CONTROL DEVICES

Summary: The paper presents the problem of functional integration of traffic control devices. On upgraded stations in accordance with the requirements of the installed computer equipment. For these devices to ensure co-operation between systems in adjacent lanes and adjacent stations through appropriate interfaces. The article contains a brief analysis of signaling devices, presented and discussed the structure of their relationship and what conditions must be fulfilled to ensure proper co-operation of equipment. Keywords: railway traffic control, signaling devices, functionality

Page 15: Spis rzeczy – Contents fileAwaryjny tryb pracy na liniach kolejowych wyposaonych w system zdalnego sterowania Andrzej Czerepicki, Andrzej Góralski – Moliwoci wykorzystania baz

P R A C E N A U K O W E P O L I T E C H N I K I W A R S Z A W S K I E J z. 95 Transport 2013

Andrzej Fellner, Henryk Jafernik

Silesian University of Technology, Faculty of Transport

ANALYSIS OF THE NPA GNSS IMPLEMENTATION IN THE ASPECT OF THE AIR TRANSPORT

The manuscript delivered: June 2013

Abstract: EGNOS system is available as an ‘Open Service’ form October 2009. There are four key parameters that describe the operation of the EGNOS system. These are accuracy, integrity, continuity and availability. The values of these parameters directly affect the types of operations that can be used in different phases of flight, especially during approaches and landings. The following entities participate in this project: scientific research centers, government agencies, aircraft operator and local small airfield, which guarantees general outlook analysis, clearly constructed user requirements with correct technical solutions which are in compliance with air traffic regulations. Government agency will be the supervisor for preparation and certification of the airfield and aircraft. Scientific research centers will prepare technical solutions for system installation at airfield and aircraft, with certification projects and procedures as well. This includes two types of certification: technical and fly procedures (landing procedures for aircraft and airfield). Safety of fly and Safety Case are especially taken into consideration. Aircraft operator involved in a project will perform the EGNOS system installation on the aircraft and on the airfield, using blueprint for technical solution developed in the second phase of the project, and as result of that in next phases of project will perform test and certification flights. Additionally aircraft operator is allowed to train new and current pilots, which will fully realize plan for preparing all the pilots to be familiarized with EGNOS System, and if so, this system will be widely and commonly used in aviation/air force. All demonstration, testing and certification flights will be in participation of scientific research center and government agency, which will guarantee the test procedure correctness in accordance to flight safety regulations and rules for new equipment on board aircrafts. Currently, differential positioning methods, such as EGNOS, ASG-EUPOS, AFREF, WAAS, MSAS, GRAS, GAGAN, SNAS, basing on global satellite navigation systems: GPS, GLONASS and also Galileo in the future. Keywords: NPA, GNSS, EGNOS

Page 16: Spis rzeczy – Contents fileAwaryjny tryb pracy na liniach kolejowych wyposaonych w system zdalnego sterowania Andrzej Czerepicki, Andrzej Góralski – Moliwoci wykorzystania baz

Analysis of the NPA GNSS Implementation in the Aspect of the Air Transport 113

ANALIZA WPROWADZENIA NPA GNSS W ASPEKCIE TRANSPORTU POWIETRZNEGO

Streszczenie: Od pa�dziernika 2009 system EGNOS jest dost�pny jako "Otwarty Serwis". Cztery zasadnicze parametry opisuj� dzia�anie systemu EGNOS. To dok�adno�, wiarygodno�, ci�g�o� i dost�pno�. Warto�ci tych parametrów bezpo�rednio dotycz� typów operacji, tote� mog� by u�ywane w ró�nych etapach lotu, szczególnie podczas podej� i l�dowa�. Jednostki uczestnicz�ce w tym projekcie to: naukowe o�rodki badawcze, agencje rz�dowe, operatorzy statków powietrznych i lokalne ma�e lotniska, które gwarantuj� dla szerokiego kr�gu odbiorców dost�p do perspektywicznych analiz, czytelnie skonstruowanych wymaga� u�ytkowych z poprawnymi technicznymi rozwi�zaniami, zgodnymi z przepisami ruchu lotniczego. Agencja rz�dowa b�dzie nadzorowa�a przygotowanie, certyfikowanie lotnisk i statków powietrznych. Natomiast naukowe o�rodki badawcze przygotuj� techniczne rozwi�zania dla systemowej instalacji na lotnisku i pok�adzie statku powietrznego te� w oparciu o certyfikowane projekty i procedury. Wyst�puj� zatem dwa typy certyfikacji: techniczna i lotniczo-proceduralna (procedury l�dowania dla statku powietrznego i lotniska). Szczególnie brane s� pod uwag� bezpiecze�stwo wykonywania latania oraz analiza ryzyka. Operator statku powietrznego, zainteresowany projektem, wykonuje instalacj� systemu EGNOS na pok�adzie statku powietrznego i na lotnisku, korzystaj�c z planu technicznego rozwi�zania, opracowanego w drugim etapie projektu. W rezultacie realizowania kolejnych faz w ramach projektu, wykonuje loty testowe i certyfikacyjne. Dodatkowo operatorowi statku powietrznego zezwolono na trenowanie personelu lataj�cego, który w pe�ni zrealizuje plan przygotowania dla pilotów, zapoznaj�cy z systemem EGNOS. Zak�ada sie, �e system ten b�dzie powszechnie i szeroko stosowany w lotnictwie cywilnym i si�ach powietrznych. Wszystkie pokazowe testy i certyfikacyjne loty b�d� udzia�em naukowych centrów badawczych i agencji rz�dowych, które gwarantuj� poprawno� procedury testowej zgodnie z przepisami bezpiecze�stwa lotu i zasadami eksploatacji nowego wyposa�enia statków powietrznych. Obecnie, ró�norodne metody pozycjonowania, takie jak: EGNOS, ASG-EUPOS, AFREF, WAAS, MSAS, GRAS, GAGAN, SNAS, opieraj� si� na globalnej nawigacji satelitarnych systemów: militarnych (GPS, GLONASS) a w przysz�o�ci równie� na cywilnym Galileo. S�owa kluczowe: NPA, GNSS, EGNOS

Page 17: Spis rzeczy – Contents fileAwaryjny tryb pracy na liniach kolejowych wyposaonych w system zdalnego sterowania Andrzej Czerepicki, Andrzej Góralski – Moliwoci wykorzystania baz

P R A C E N A U K O W E P O L I T E C H N I K I W A R S Z A W S K I E J z. 95 Transport 2013

Krzysztof Firl�g

Politechnika Warszawska, Wydzia� Transportu

TESTOWANIE SPECJALIZOWANYCH URZ�DZE� STEROWANIA RUCHEM DROGOWYM

W STRUKTURACH FPGA

R�kopis dostarczono, kwiecie� 2013

Streszczenie: Urz�dzenia sterowania ruchem drogowym, ze wzgl�du na ich z�o�ono� oraz wa�n� rol� jak� pe�ni�, a tak�e wymagan� du�� niezawodno�, musz� by testowane na ka�dym etapie ich tworzenia. Zastosowanie uk�adów FPGA w urz�dzeniach srd, pozwala na zwi�kszenie wydajno�ci i niezawodno�ci tych uk�adów, jednak wymaga wykorzystania nowoczesnych narz�dzi i metod testowania tych urz�dze�. Przedstawiono z�o�ony proces powstawania urz�dze� sterowania ruchem drogowym w strukturach FPGA. Dla poszczególnych etapów tego procesu zosta� przedstawiony i przeanalizowany problem wyst�powania i wykrywania b��dów dzia�ania. Rozpatrzono b��dy wynikaj�ce z b��dnej specyfikacji, b��dnej realizacji uk�adu oraz b��dy powsta�e w wyniku uszkodzenia realizacji. Przedstawiono opracowan� metod� testowania modeli specjalizowanych urz�dze� sterowania ruchem, pozwalaj�c� wykry b��dy specyfikacji urz�dze� zaprojektowanych w j�zyku VHDL i zrealizowanych w uk�adach FPGA. S�owa kluczowe: urz�dzenia sterowania ruchem, uk�ady programowalne, testowanie

TESTING OF SPECIALIZED ROAD TRAFFIC CONTROL DEVICES

REALIZED IN FPGA DEVICES

Summary: Road traffic control devices, due to their complexity and a significant role, as well as a high level of required reliability, must be tested at every stage of their creation. Application of FPGA circuits in road traffic control devices allows for increasing efficiency and reliability of these circuits, however, the use of modern tools and testing methods of these devices is required. A complex process of creation of road traffic control devices within FPGA structures has been presented. The problem of appearing and detecting operating errors has been presented and analyzed for particular stages of the process. Errors resulting from wrong specification and realization of the circuit, as well as errors resulting from realization damage have been considered. The designed method for testing models of specialized road traffic control devices has been presented, which allows for detection of specification errors of devices designed within VHDL and realized in FPGA circuits. Keywords: road traffic devices, programmable logic devices, testing

Page 18: Spis rzeczy – Contents fileAwaryjny tryb pracy na liniach kolejowych wyposaonych w system zdalnego sterowania Andrzej Czerepicki, Andrzej Góralski – Moliwoci wykorzystania baz

P R A C E N A U K O W E P O L I T E C H N I K I W A R S Z A W S K I E J z. 95 Transport 2013

Ma�gorzata Gajewska

Politechnika Gda�ska, Wydzia� Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki

RADIO KOGNITYWNE JAKO TECHNOLOGIA PRZYSZ�O�CI KOMUNIKACJI RADIOWEJ

NA POTRZEBY TRANSPORTU

R�kopis dostarczono, kwiecie� 2013

Streszczenie: W artykule przedstawiono koncepcj� radia kognitywnego, jako technologii przysz�o�ci komunikacji radiowej, na potrzeby transportu, w której nast�puje inteligentne dostosowywanie rozmaitych parametrów do zmiennych warunków pracy systemu. Nast�pnie omówiono cykl kognitywny. Ponadto zaproponowano zastosowanie algorytmu sztucznej inteligencji, znanego pod nazw� „algorytm symulowanego wy�arzania”, do zastosowania w radiu kognitywnym, w celu zwi�kszenia efektywno�ci jego dzia�ania. S�owa kluczowe: radio kognitywne, cykl kognitywny, symulowane wy�arzanie

COGNITIVE RADIO AS A FUTURE RADIO COMMUNICATION TECHNOLOGY FOR TRANSPORT

Summary: The paper presents the concept of cognitive radio as a radio communication technology of the future, for the purpose of transport, in which there is an intelligent adaptation of various parameters to varying conditions of system operation. Next the so-called cognitive cycle is discussed. Moreover, the use of an artificial intelligence algorithm, known as the "simulated annealing algorithm", for use in the cognitive radio in order to increase the efficiency of its operation. Keywords: cognitive radio, cognitive cycle, simulated annealing

Page 19: Spis rzeczy – Contents fileAwaryjny tryb pracy na liniach kolejowych wyposaonych w system zdalnego sterowania Andrzej Czerepicki, Andrzej Góralski – Moliwoci wykorzystania baz

P R A C E N A U K O W E P O L I T E C H N I K I W A R S Z A W S K I E J z. 95 Transport 2013

S�awomir Gajewski

Politechnika Gda�ska, Wydzia� Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki

NOWE KIERUNKI ROZWOJU SYSTEMÓW TRANKINGOWYCH W ZASTOSOWANIACH

TRANSPORTOWYCH

R�kopis dostarczono, kwiecie� 2013

Streszczenie: W referacie wskazano kierunki rozwoju systemów trankingowych do zastosowa� dyspozytorskich, np. dla policji i transportu. W chwili obecnej g�ównym standardem jest TETRA, jednak coraz cz��ciej s� proponowane rozwi�zania oparte na gotowej infrastrukturze systemów komórkowych. Przedstawiono tak�e sposób integracji systemu TETRA z LTE z zachowaniem niezale�no�ci obu systemów oraz zaproponowano architektur� po��czonego systemu. S�owa kluczowe: TETRA, LTE, systemy trankingowe

NEW DEVELOPMENT DIRECTIONS OF TRUNKING SYSTEMS IN TRANSPORT APPLICATIONS

Summary: Paper presents trends of the development of trunking systems for dispatching applications, i.e. for the police and transport. Nowadays, the main standard is TETRA, but more often the proposed solutions are based on the infrastructure of existing cellular systems. The paper presents the way of development of TETRA and LTE with independence of such solutions and proposes architecture of integrated system. Keywords: TETRA, LTE, trunking systems

Page 20: Spis rzeczy – Contents fileAwaryjny tryb pracy na liniach kolejowych wyposaonych w system zdalnego sterowania Andrzej Czerepicki, Andrzej Góralski – Moliwoci wykorzystania baz

P R A C E N A U K O W E P O L I T E C H N I K I W A R S Z A W S K I E J z. 95 Transport 2013 �

Stanis�aw Gondek

Politechnika Krakowska, Katedra Budowy Dróg i In�ynierii Ruchu

CZY KRAKOWSKI SZYBKI TRAMWAJ (KST) PRZY�PIESZY�?

R�kopis dostarczono, kwiecie� 2013

Streszczenie: Od grudnia 2008 roku w Krakowie kursuje pierwsza linia (nr 50) Krakowskiego Szybkiego Tramwaju (KST), która mia�a usprawni podró�owanie na kierunku pó�noc-po�udnie. Osi�gni�cie parametrów tramwaju szybkiego na tej linii mia�o zapewni zastosowanie nowoczesnego taboru niskopod�ogowego mog�cego rozwija pr�dko� 70 km/h oraz wdro�enie przez firm� SIMENS systemów sterowania ruchem (UTCS) zapewniaj�cych priorytetow� obs�ug� tramwajów KST na sygnalizacjach �wietlnych. W referacie przedstawiono obecny stan KST, najbli�sze plany inwestycyjne zwi�zane z KST oraz wyniki bada� empirycznych czasów przejazdu na odcinku pomi�dzy przystankami Dauna i PK wykonanymi dla tramwaju szybkiego przed i po ca�kowitym wdro�eniu systemu sterowania ruchem (UTCS) w korytarzu linii 50. Porównanie czasów przejazdu dla obu kierunków daje odpowied� na pytanie czy system sterowania wp�yn�� na skrócenie czasu podró�owania tramwajem szybkim na analizowanym odcinku. Przedstawiono równie� wyniki punktualno�ci przyjazdu tramwaju na pocz�tkowych przystankach analizowanego odcinka linii tramwaju szybkiego. S�owa kluczowe: tramwaj szybki, sterowanie ruchem, czas podró�y

DID THE CRACOW HIGH-SPEED TRAM (KST) ACCELERATED?

Summary: Since December 2008, in Krakow runs the first line (No 50) Cracow High-Speed Tram (KST), which was to facilitate travel to the north-south direction. Achieving high-speed tram parameters on this line was to ensure the use of modern low-floor trams capable of reaching speeds of 70 km/h and the implementation of the company SIEMENS urban traffic control systems (UTCS) provide priority support for trams KST on traffic lights. The paper presents the current state of KST, next investment plans related to the KST and the results of empirical studies on the section travel time between stops Dauna and PK made for high speed tram before and after full implementation of the urban traffic control system (UTCS) in the corridor line 50. Comparison of transit times for both directions gives the answer to the question of whether the control system contributed to the reduction in travel time, high-speed tram section under analysis. It also presents the results of arrival punctuality of tram stops in the initial section analyzed section of high-speed tram line. Keywords: high speed tram, urban traffic control, journey time

Page 21: Spis rzeczy – Contents fileAwaryjny tryb pracy na liniach kolejowych wyposaonych w system zdalnego sterowania Andrzej Czerepicki, Andrzej Góralski – Moliwoci wykorzystania baz

P R A C E N A U K O W E P O L I T E C H N I K I W A R S Z A W S K I E J z. 95 Transport 2013

Stanis�aw Gucma

Akademia Morska w Szczecinie

OPTYMALIZACJA PARAMETRÓW SYSTEMU MORSKICH DRÓG WODNYCH W UJ�CIU

IN YNIERII RUCHU MORSKIEGO

R�kopis dostarczono, kwiecie� 2013

Streszczenie: w artykule zdefiniowano system morskich dróg wodnych oraz przedstawiono ogólne zasady jego modelowania. Okre�lono warunki bezpiecznej eksploatacji systemu morskich dróg wodnych oraz zbudowano model optymalizacji jego parametrów. Opisany model optymalizacji zastosowano przy projektowaniu systemu podej�ciowych dróg wodnych do portu zewn�trznego w �winouj�ciu (Terminalu LNG). S�owa kluczowe: in�ynieria ruchu morskiego, morskie drogi wodne

OPTIMIZATION OF SEA WATERWAY SYSTEM PARAMETERS IN MARINE

TRAFFIC ENGINEERING

Abstract: The article defines a system of sea waterways and discusses general principles of modeling such systems. Conditions for safe operation of marine waterway systems are specified. The author's model of waterway parameter optimization herein presented was used in designing a system of approach channels leading to the outer port in �winouj�cie, the LNG terminal. Keywords: marine traffic engineering, marine waterways

Page 22: Spis rzeczy – Contents fileAwaryjny tryb pracy na liniach kolejowych wyposaonych w system zdalnego sterowania Andrzej Czerepicki, Andrzej Góralski – Moliwoci wykorzystania baz

P R A C E N A U K O W E P O L I T E C H N I K I W A R S Z A W S K I E J z. 95 Transport 2013

Przemys�aw Ilczuk, Wies�aw Zab�ocki

Politechnika Warszawska, Wydzia� Transportu

WYBRANE ZAGADNIENIA WYZNACZANIA KRZYWYCH HAMOWANIA POCI�GÓW

R�kopis dostarczono, kwiecie� 2013

Streszczenie: Artyku� nawi�zuje do sposobów wyznaczania drogi hamowania poci�gu. Droga hamo-wania stanowi zasadniczy element decyduj�cy o rozmieszczeniu semaforów blokady samoczynnej, a tak�e punktowych urz�dze� przekazywania informacji tor – pojazd z zastosowaniem balis stanowi�-cych podstawowe urz�dzenia infrastruktury systemu ETCS. W artykule przedstawiono wybrane me-tody wyznaczania krzywych hamowania poci�gów. Wskazano ró�nice d�ugo�ci dróg hamowania, za-le�nie od przyj�tej metody dla za�o�onych parametrów trakcyjnych poci�gu. Analizowane metody wyznaczania krzywych hamowania zostan� zastosowane do budowy modeli symulacyjnych pozwala-j�cych na wnioskowanie o rozmieszczeniu punktów instalacji balis lub zespo�ów balis na szlaku. S�owa kluczowe: ruch kolejowy, sterowanie, system ETCS

SOME PROBLEMS IN DETERMINING BRAKING CURVES TRAINS

Summary: The article refers to the ways of determining the stopping distance of the train. Braking distance is a key factor in the spacing of the semaphore block system, as well as point - device in communication between the rails - vehicle using balise as electronic beacon or transponder which are the basic parts of an Automatic Train Protection (ATP) system or of ETCS signalling system. The article presents some methods of determining braking curves trains. Indicated differences in the length of stopping distances, depending on the method used for the assumed uniform traction train. Keywords: railway traffic, control system, system ETCS, ATP

Page 23: Spis rzeczy – Contents fileAwaryjny tryb pracy na liniach kolejowych wyposaonych w system zdalnego sterowania Andrzej Czerepicki, Andrzej Góralski – Moliwoci wykorzystania baz

P R A C E N A U K O W E P O L I T E C H N I K I W A R S Z A W S K I E J z. 95 Transport 2013 �

Dagmara Jankowska, Justyna Wacowska-�l�zak

Instytut Transportu Samochodowego Centrum Bezpiecze�stwa Ruchu Drogowego

BEZPIECZE�STWO TRANSPORTU SZKOLNEGO Z WYKORZYSTANIEM INTELIGENTNYCH

SYSTEMÓW TRANSPORTOWYCH (ITS)

R�kopis dostarczono, maj 2013

Streszczenie: W artykule przedstawiono wyniki oceny zintegrowanego systemu bezpiecznego przewo�enia dzieci do szko�y, który wykorzystywa� Inteligentne Systemy Transportowe (ITS) i zosta� opracowany, a nast�pnie wdro�ony pilota�owo w ramach mi�dzynarodowego projektu badawczego o akronimie Safeway2School. System Safeway2School sk�ada� si� z nast�puj�cych podsystemów: ochrony pieszego na przystanku autobusowym i w jego okolicy (inteligentny przystanek autobusowy – Intelligent Bus Stop IBS – i nadajnik noszony przez dziecko), wspomagania pracy kierowcy, aplikacji na komórk� rodzica, telefonów oraz aplikacji na komórk� dziecka, inwentaryzacji przystanków, serwera przechowuj�cego dane. Uzupe�nieniem powy�szych elementów by� specjalnie opracowany nowy znak umieszczony na autobusie szkolnym informuj�cy o tym, �e autobus przewozi dzieci (identycznymi znakami oznakowano tak�e przystanki autobusowe na ca�ej trasie autobusu szkolnego) oraz szkolenia dla poszczególnych uczestników bada� pilota�owych. Metodami oceny efektywno�ci systemu Safeway2School by�y badania pr�dko�ci pojazdów oraz badania ruchu ga�ek ocznych przeprowadzone za pomoc� okulografu na grupie kierowców poruszaj�cych si� po trasie autobusu szkolnego, wzd�u� której testowano wybrane elementy systemu Safeway2School. S�owa kluczowe: bezpiecze�stwo ruchu drogowego, Inteligentne Systemy Transportowe (ITS), transport szkolny

SCHOOL TRANSPORT SAFETY WITH THE USE OF INTELLIGENT TRANSPORT SYSTEMS

Summary: The article presents the results of the evaluation of the integrated system of safe transportation of children to school, which exploited Intelligent Transport Systems (ITS) and was developed and later implemented within the European funded project Safeway2School. Safeway2School system included the following elements: pedestrian safety system at the bus stop – Intelligent Bus Stop IBS and tags for children, Driver Support System, applications for parents’ and students’ mobile phones, bus stops inventory tool, data server. All these elements were supplemented with a new sign placed on a school bus, and trainings for all stakeholders in the project. The methods of the Safeway2School system evaluation were speed measurements and eye-tracking experiment carried out among drivers who used the school bus route, along which selected elements of the system were tested. Keywords: road safety, Intelligent Transport Systems (ITS), school transport�

Page 24: Spis rzeczy – Contents fileAwaryjny tryb pracy na liniach kolejowych wyposaonych w system zdalnego sterowania Andrzej Czerepicki, Andrzej Góralski – Moliwoci wykorzystania baz

P R A C E N A U K O W E P O L I T E C H N I K I W A R S Z A W S K I E J z. 95 Transport 2013

Jacek Januszewski

Gdynia Maritime University, Poland

COMPATIBILITY AND INTEROPERABILITY OF SATELLITE NAVIGATION SYSTEMS IN DIFFERENT MODES OF TRANSPORT

The manuscript delivered: April 2013

Abstract: Actually (March 2013) more than 60 operational GPS and GLONASS (Satellite Navigation System – SNS), EGNOS, MSAS and WAAS (Satellite Based Augmentation System – SBAS) satellites are in orbit transmitting a variety of signals on multiple frequencies. As nowadays more than one hundred million receivers of all these systems are used in every mode of transportation in the world a land, maritime and air a the problem of compatibility and interoperability of SNS and SBAS also under development, Galileo & BeiDou and GAGAN, SDCM & QZSS respectively is described in the paper. Three parameters a signal in space (frequency carrier), system time and coordinate reference a frame (datum) were taken into account in particular. A reply to several questions such as how many systems can be used at the same time and which system must be preferred in individual mode of transport, what does for the user new SNS and SBAS mean is described also. Keywords: compatibility, satellite navigation system, mode of transport

KOMPATYBILNO� I MI�DZYOPERACYJNO� NAWIGACYJNYCH SYSTEMÓW SATELITARNYCH W RÓ NYCH GA��ZIACH TRANSPORTU

Streszczenie: Obecnie (marzec 2013) ponad 60 satelitów operacyjnych nawigacyjnych systemów satelitarnych (SNS) GPS i GLONASS oraz satelitarnych wspomagaj�cych (SBAS) EGNOS, MSAS i WAAS znajduje si� na orbitach oko�o ziemskich transmituj�c pakiet sygna�ów na ró�nych cz�stotliwo�ciach. Ze wzgl�du na fakt, �e ju� wi�cej ni� 100 mln u�ytkowników wszystkich trzech ga��zi transportu, l�dowego, morskiego i powietrznego, korzysta dzisiaj z odbiorników w/w systemów, w artykule omówiono problem kompatybilno�ci i mi�dzyoperacyjno�ci SNS i SBAS, równie� tych znajduj�cych si� na etapie budowy, czyli odpowiednio Galileo i BeiDou oraz GAGAN, SDCM i QZSS. Pod uwag� wzi�to trzy parametry, czyli sygna� w przestrzeni (cz�stotliwo� no�na), czas systemu oraz uk�ad odniesienia wspó�rz�dnych okre�lanej pozycji. Udzielono równie� odpowiedzi na takie pytania jak: z ilu systemów mo�na jednocze�nie korzysta, który system zalecany jest dla danej ga��zi transportu, co oznacza dla u�ytkownika pojawienie si� nowego SNS i SBAS. S�owa kluczowe: kompatybilno�, nawigacyjny system satelitarny, ga��zie transportu

Page 25: Spis rzeczy – Contents fileAwaryjny tryb pracy na liniach kolejowych wyposaonych w system zdalnego sterowania Andrzej Czerepicki, Andrzej Góralski – Moliwoci wykorzystania baz

P R A C E N A U K O W E P O L I T E C H N I K I W A R S Z A W S K I E J z. 95 Transport 2013

Marek Kaniewski

Instytut Kolejnictwa

MODEL MATEMATYCZNY ODBIERAKA PR�DU I SIECI JEZDNEJ

R�kopis dostarczono, maj 2013

Streszczenie: W artykule opisano sposoby modelowania, przy pomocy funkcji matematycznych, podsystemu drgaj�cego: odbierak pr�du i sie jezdna oraz systemu drgaj�cego odbierak pr�du - sie jezdna. Podano modele pantografów i sieci jezdnej o jednym stopniu swobody i dwóch stopniach swobody. Omówiono metod� symulacji uniesienia przewodu jezdnego na skutek przejazdu wielu odbieraków pr�du w oparciu o pomiary uzyskane z przejazdu jednego odbieraka pr�du. Przedstawiono te� wyniki symulacji dla urz�dze� u�ywanych na zelektryfikowanych liniach kolejowych PKP, to jest dla odbieraka pr�du typu 5ZL-SP i sieci trakcyjnej 2C120-2C. S�owa kluczowe: model matematyczny, modelowanie odbieraka pr�du i sieci trakcyjnej, odbierak pr�du, sie trakcyjna

MATHEMATICAL MODEL OF PANTOGRAPH AND OVERHEAD CONTACT WIRE

Summary: The purpose of this paper is to show the methods of modeling vibrating subsystems i.e.: pantograph and the overhead contact wire and of a vibrating system: pantograph- overhead contact wire using mathematical functions. Presented pantograph and overhead contact wire models with one and with two degrees of freedom. The method of creating a simulation of a uplift contact wire through many pantographs on the basis of measurements taken from one pantograph is discussed. Results of a simulator for electrified railways equipment i.e. 5ZL-SP pantograph and 2C120-2C overhead contact wire are also presented. Keywords: mathematical model, pantograph and overhead contact wire modeling, pantograph, overhead contact wire.

Page 26: Spis rzeczy – Contents fileAwaryjny tryb pracy na liniach kolejowych wyposaonych w system zdalnego sterowania Andrzej Czerepicki, Andrzej Góralski – Moliwoci wykorzystania baz

P R A C E N A U K O W E P O L I T E C H N I K I W A R S Z A W S K I E J z. 95 Transport 2013

Piotr Kawalec

Politechnika Warszawska, Wydzia� Transportu

Marcin R�ysko

Bombardier Transportation (Rail Engineering) Polska sp. z o.o.

ZASTOSOWANIE GRAFÓW PRZEJ� AUTOMATÓW SKO�CZONYCH DO OPISU

ALGORYTMÓW DZIA�ANIA URZ�DZE� SRK

R�kopis dostarczono, kwiecie� 2013

Streszczenie: W artykule przedstawiono propozycj� stworzenia metody formalnego zapisu algorytmów dzia�ania urz�dze� zabezpieczenia ruchu kolejowego z wykorzystaniem grafów przej� automatów sko�czonych. Przegl�d stosowanych obecnie metod opisu urz�dze� srk wskazuje, �e nie istnieje jednolita platforma opisu wszelkiego rodzaju dyskretnych uk�adów sterowania. Wi�kszo� stosowanych metod nie pozwala na wykorzystanie wspomagania komputerowego na etapie specyfikacji i weryfikacji tego typu uk�adów. Na przyk�adzie stworzonego modelu przyk�adowego urz�dzenia zosta�o pokazane, �e zastosowanie do tego celu grafów przej� pozwala stworzy kompletn� platform� specyfikacji algorytmów dzia�ania urz�dze� srk, pozwalaj�c dodatkowo na statyczn� i dynamiczn� weryfikacj� poprawno�ci opisu z wykorzystaniem j�zyków opisu sprz�tu. S�owa kluczowe: automat sko�czony, system zale�no�ciowy, sterowanie ruchem kolejowym

RAILWAY INTERLOCKING ALGORITHMS CONSTRUCTION USING FINITE-STATE MACHINE DIAGRAMS

Summary: The article presents a method of railway traffic control algorithm specification using finite-state machine diagrams. The review of currently used description methods of railway traffic control devices and systems indicates that a complete platform for description of all kinds of discrete control systems does not exist. It is shown that application of FSM diagrams for this purpose comprises a uniform platform for specification and verification of railway traffic control devices, which additionally allows static and dynamic verification of correctness of this description with the use of hardware description languages and logic simulators. On the exemplary operation algorithm of point module, both the possibilities of Active–HDL package as well as the process of computer aided specification and verification of the designed system are presented. Keywords: finite-state machine, interlocking, railway traffic control

Page 27: Spis rzeczy – Contents fileAwaryjny tryb pracy na liniach kolejowych wyposaonych w system zdalnego sterowania Andrzej Czerepicki, Andrzej Góralski – Moliwoci wykorzystania baz

P R A C E N A U K O W E P O L I T E C H N I K I W A R S Z A W S K I E J z. 95 Transport 2013

Lech Kobyliski

Foundation for Safety of Navigation and Environment Protection

PROBLEMS OF HANDLING SHIPS EQUIPPED WITH AZIPOD PROPULSION SYSTEMS

The manuscript delivered, March 2013

Abstract: Large ships, mainly large cruise vessels, built during last two decades are quite often equipped with revolutionary propulsion devices known under the name AZIPODs. There are many reasons for choosing AZIPODs as main propulsion units, the main reason being excellent manoeuvring characteristics achieved. However in case of large propulsion units, having power of 15-25 MW, used for propulsion there are also some disadvantages and limitations, the last mainly related to operational factors. Handling of ships equipped with AZIPODS is different from handling conventional ships and in certain manoeuvring situations safety of the ship and of the propulsion units might be endangered.. Therefore some limitations imposed on handling procedures are necessary and it is essential that pilots and masters of ships fitted with AZIPODs must be specially trained. Keywords: ship manoeuvrability, podded propulsion, handling of ships with Azipods

PROBLEMY MANEWROWANIA STATKAMI NAP�DZANYMI P�DNIKAMI AZYMUTALNYMI -AZIPODAMI

Streszczenie: Du�e statki, przede wszystkim wycieczkowce, budowane w ostatnich dwu dekadach wyposa�ane s� zwykle w nowoczesne p�dniki azymutalne znane pod nazw� komercyjn� AZIPODY. AZIPODY s� stosowane g�ównie dlatego, �e zapewniaj� one statkowi doskona�e w�a�ciwo�ci manewrowe. AZIPODY jako g�ówne jednostki nap�dowe wykazuj� ponadto wiele zalet, jednak�e w przypadku stosowania nap�dów o du�ej mocy, rz�du 15-25 MW wyst�puj� tak�e pewne niekorzystne zjawiska i konieczne jest wprowadzanie pewnych ogranicze�, g�ównie w odniesieniu do manewrowania nimi. Manewrowanie statkami wyposa�onymi w nap�d AZIPODAMI ró�ni si� od manewrowania statkami konwencjonalnymi i w niektórych sytuacjach manewrowych bezpiecze�stwo statku jak i jednostek nap�dowych mo�e by nara�one. W zwi�zku z tym wymagane jest zastosowanie specyficznych ograniczaj�cych procedur manewrowania i konieczne jest aby zarówno kapitanowie tych statków jak i piloci portowi przechodzili specjalne przeszkolenie. S�owa kluczowe: manewrowanie statkiem, nap�d azymutalny, manewrowanie statkiem wyposa�onym w AZIPODY

Page 28: Spis rzeczy – Contents fileAwaryjny tryb pracy na liniach kolejowych wyposaonych w system zdalnego sterowania Andrzej Czerepicki, Andrzej Góralski – Moliwoci wykorzystania baz

P R A C E N A U K O W E P O L I T E C H N I K I W A R S Z A W S K I E J z. 95 Transport 2013 �

Andrzej Kochan

Politechnika Warszawska, Wydzia�a Transportu

SYMULATOR RZECZYWISTEGO RUCHU POCI�GÓW SRP-WT

R�kopis dostarczono, maj 2013

Streszczenie: W artykule autor przedstawia genez� projektu i realizacji symulatora rzeczywistego ruchu poci�gów SRP-WT. Symulator stanowi integralny element zintegrowanego stanowiska kierowania i sterowania ruchem kolejowym (ksrk) zrealizowanego w technice komputerowej, znajduj�cego si� w Laboratorium Sterowania Ruchem Wydzia�u Transportu Politechniki Warszawskiej. Symulator SRP-WT wspó�pracuj�c z takimi podsystemami jak: podsystem przekazywania informacji o poci�gu, centrum dyspozytorskie i nastawnica komputerowa pozwala na przeprowadzanie zaj� dydaktycznych wymagaj�cych z�o�onych sytuacji ruchowych. Oprócz celów dydaktycznych symulator znajduje zastosowanie w badania ró�nych w�a�ciwo�ci komputerowych urz�dze� ksrk budowanych w laboratorium jak i po za nim. W kolejnych punktach artyku�u autor opisuje za�o�enia dla architektury i funkcjonalno�ci symulatora ruchu poci�gu SRP-WT. W przedostatnim punkcie opisane zosta�y przyk�adowe zadania symulacyjne realizowane przez symulator w trakcie wicze� dydaktycznych na stanowisku dy�urnego ruchu i dyspozytora liniowego. S�owa kluczowe: symulacja ruchu poci�gów, kierowanie i sterowanie ruchem poci�gów, testowanie urz�dze� srk, szkolenia pracowników kolei

SIMULATOR OF THE REAL MOVEMENT OF TRAINS SRP-WT

Abstract: In this article author describes the genesis of the project and implementation of the simulator of the real movement of trains. The simulator is an integral part of an integrated management and control of the railway traffic stand (ksrk) realized with the computer technology, which is located in the Railway Traffic Control Laboratory of the Department of Transport, Warsaw University of Technology. The simulator SRP-WT working with subsystems such as communications subsystem of the train dispatching center and interlocking computer allows to take classes that require complex traffic situations. In addition to teaching purposes simulator is used to study various aspects of computer equipment ksrk constructed in the laboratory as well as third-party. In the following sections the article the author describes the foundation of the architecture and functionality of a moving train simulator SRP-WT. In the penultimate section describes the sample simulation tasks performed by the simulator during classes, at the stand of signalman and the train dispatcher. Keywords: train movement simulation, train movement management and control, testing of interlocking devices, training of railway employees

Page 29: Spis rzeczy – Contents fileAwaryjny tryb pracy na liniach kolejowych wyposaonych w system zdalnego sterowania Andrzej Czerepicki, Andrzej Góralski – Moliwoci wykorzystania baz

P R A C E N A U K O W E P O L I T E C H N I K I W A R S Z A W S K I E J z. 95 Transport 2013

Gerard Krawczyk, Witold Majchrzak

Politechnika Warszawska, Wydzia� Transportu

WYKORZYSTANIE ALGORYTMU GENETYCZNEGO DO WYZNACZENIA TRAS

LINII TRANSPORTU MIEJSKIEGO

R�kopis dostarczono, kwiecie� 2013

Streszczenie: Artyku� przedstawia opart� o algorytm genetyczny metod� rozwi�zania problemu ustalenia tras linii komunikacji miejskiej. Opisano dzia�anie metody, wyniki prób oraz najwa�niejsze cechy metody. S�owa kluczowe: komunikacja miejska, algorytm genetyczny, TRNRP

USING GENETIC ALGORITHM TO FIND NEAR OPTIMAL ROUTES FOR PUBIC TRANSPORT LINES

Summary: This article presents a genetic algorithm based method of solving the transit route network design problem. It describes how this method works, presents test results and most important features. Keywords: Public transportation, Genetic algorithm, TRNRP

Page 30: Spis rzeczy – Contents fileAwaryjny tryb pracy na liniach kolejowych wyposaonych w system zdalnego sterowania Andrzej Czerepicki, Andrzej Góralski – Moliwoci wykorzystania baz

P R A C E N A U K O W E P O L I T E C H N I K I W A R S Z A W S K I E J z. 95 Transport 2013

Tomasz Krukowicz

Politechnika Warszawska, Wydzia� Transportu

SPRAWDZANIE URZ�DZE� DROGOWEJ SYGNALIZACJI �WIETLNEJ

R�kopis dostarczono, kwiecie� 2013

Streszczenie: W artykule opisano aktualny stan prawny i normalizacji w zakresie odbioru instalacji i urz�dze� sygnalizacji �wietlnej. Urz�dzenia te stanow� specyficzne instalacje elektryczne, które, ze wzgl�du na pe�nion� funkcj�, powinny spe�nia szczególne wymagania w zakresie bezpiecze�stwa. W artykule zaproponowano zestaw bada� do realizacji podczas odbioru nowej lub modernizowanej sygnalizacji �wietlnej, jak równie� podczas bada� okresowych. S�owa kluczowe: sygnalizacja �wietlna, instalacje elektryczne, sprawdzanie odbiorcze

TESTING OF TRAFFIC LIGHT DEVICES

Summary: The paper presents current legal status and standards related to commissioning of traffic light installations and devices. These devices are specific electric installations and have to meet special safety requirements with respect to their function. A set of tests is proposed to be used during commissioning of new or upgraded traffic lights as well as for periodic inspection. Keywords: traffic lights, electric installation, commissioning tests

Page 31: Spis rzeczy – Contents fileAwaryjny tryb pracy na liniach kolejowych wyposaonych w system zdalnego sterowania Andrzej Czerepicki, Andrzej Góralski – Moliwoci wykorzystania baz

P R A C E N A U K O W E P O L I T E C H N I K I W A R S Z A W S K I E J z. 95 Transport 2013

Mariusz Krzy�anowski

Polska Agencja �eglugi Powietrznej

CONFLICT FREE AND EFFICIENT FLIGHT ROUTES PLANNING IN FREE ROUTE AIRSPACE

The manuscript delivered: April 2013

Abstract: The main purpose of this paper is to approach and emphasise the role of conflict free and efficient flight route planning in Free Route Airspace(FRA) as a part of introduction working programme - Step 2, “Trajectory-based Operations” in Single European Sky ATM Research Programme. Free Route Airspace Concept comprises specific airspace within which users shall freely plan their routes between an entry point and an exit point without reference to the ATS route network. The concept of conflict free and efficient flight routes planning, basic model of FRA, target function for calculating optimal trajectories and results related to airspace capacity from computer simulations are also presented. Keywords: Free Route Airspace, Airspace Capacity, Routes Planning

PLANOWANIE BEZKONFLIKTOWYCH I WYDAJNYCH TRAS PRZELOTU

W PRZESTRZENI FREE ROUTE

Streszczenie: G�ównym celem artyku�u jest przybli�enie i podkre�lenie znaczenia zagadnienia planowania bezkonfliktowych i wydajnych tras przelotu w przestrzeni swobodnie planowanych tras przelotu – FRA(Free Route Airspace). Zagadnienia te stanowi� wprowadzenie do roboczego programu „Operacje w oparciu o trajektorie lotu”, realizowanego w ramach europejskiego programu badawczego SESAR (Single European Sky ATM Research), b�d�cego technicznym komponentem w tworzeniu Jednolitej Przestrzeni Europejskiej – SES (Single European Sky).�W artykule przedstawiono uproszczony model przestrzeni FRA, zaproponowano algorytm wyznaczania bezkonfliktowych i wydajnych tras przelotu w oparciu o przyj�t� funkcj� celu uwzgl�dniaj�c� d�ugo� trasy, wysoko� i pr�dko� lotu oraz wyniki przeprowadzonych symulacji. S�owa kluczowe: przestrze� Free Route, przepustowo� przestrzeni, planowanie tras przelotu

Page 32: Spis rzeczy – Contents fileAwaryjny tryb pracy na liniach kolejowych wyposaonych w system zdalnego sterowania Andrzej Czerepicki, Andrzej Góralski – Moliwoci wykorzystania baz

P R A C E N A U K O W E P O L I T E C H N I K I W A R S Z A W S K I E J z. 95 Transport 2013

.

Dariusz Laskowski, Piotr �ubkowski

Wojskowa Akademia Techniczna, Wydzia� Elektroniki

PRZE YWALNO�CIOWA OCENA POUFNYCH KANA�ÓW

R�kopis dostarczono, kwiecie� 2013

Streszczenie: W artykule przedstawiono nowe podej�cie do oszacowania prze�ywalno�ci sieci telein-formatycznych w uj�ciu struktur topologicznych maj�cych zastosowanie w systemach transportu szy-nowego. Prze�ywalno� zdefiniowano, jako zdolno� systemu (megauk�adu) do realizacji us�ug w od-powiednim czasie przy obecno�ci ataków i uszkodze�. Do podstawowych miar warunkuj�cych stan zdatno�ci zaproponowano zastosowa wska�niki prze�ywalno�ci odzwierciedlaj�ce poprawno� funk-cjonaln� systemu. Zasadnicz� determinant� w badaniach prze�ywalno�ci sieci (systemu) jest odzwier-ciedlenie infrastruktury w procesie symulacji komputerowej. Symulacja dostarcza danych do budowy �wiadomo�ci sytuacyjnej o zdarzeniach zachodz�cych w infrastrukturze przez mo�liwo� realizacji licznych scenariuszy odzwierciedlaj�cych cyber-ataki na infrastruktur� przy jednoczesnej prezentacji wyników. Narz�dziem wykorzystanym w symulacji jest program NET. Wyniki symulacji kompute-rowych wykaza�y, �e nowe podej�cie mo�e poprawnie odzwierciedla prze�ywalno� sieci teleinfor-matycznych. Dlatego te� zaprezentowane podej�cie mo�e by stosowane w postaci wiarygodnego kry-terium oceny wytrzyma�o�ci zarówno rzeczywistych jak i nowo projektowania sieci o wysokiej prze-�ywalno�ci w szeroko rozumianych systemach transportu ludzi i towarów. S�owa kluczowe: prze�ywalno�, sie teleinformatyczna, system transportu szynowego

SURVIVABILITY ASSESSMENT OF CONFIDENTIAL CHANNELS

Summary: A new measure for survivability of data communication networks (rain systems) based upon top-ological structures is presented. Survivability is the ability of a system to fulfill its mission, in a timely man-ner, in the presence of attacks, accidents and failures. One approach to investigating the survivability of the network (system) is a simulation of the infrastructure. The simulation tool – NET is introduced. The simula-tion can help people to better understand the infrastructure by being able to run scenarios of simulated cyber-attacks against the infrastructure and to view the results. The computer simulation results have shown that the new measure can well reflect the survivability of networks. It can be used as a reliable criterion for estimat-ing the survivability of networks and for networks design with high survivability in the wider transport sys-tems for people and commodity. Keywords: survivability, confidential channels, network

Page 33: Spis rzeczy – Contents fileAwaryjny tryb pracy na liniach kolejowych wyposaonych w system zdalnego sterowania Andrzej Czerepicki, Andrzej Góralski – Moliwoci wykorzystania baz

P R A C E N A U K O W E P O L I T E C H N I K I W A R S Z A W S K I E J z. 95 Transport 2013

Andrzej Lewiski, Zbigniew �ukasik

Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny im Kazimierza Pu�askiego w Radomiu

Andrzej Toru

Instytut Kolejnictwa

THE APPLICATION OF PUBLIC RADIO TRANSMISSION STANDARDS IN INNOVATIVE

RAILWAY AUTOMATION SYSTEMS

The manuscript delivered: April 2013

Abstract: The work deals with the rules of safety communication applied in public, open data transmission systems according to obligatory standard PN-EN 50159-2011. The innovative systems manufactured by chosen manufactures applying such solutions and elaborated concepts of future systems giving new functional possibilities with regard to existing safety standards assigned to railway control and management. Keywords: Railway automation, Open Transmission Systems, Standard PN-EN 50159:2011

WYKORZYSTANIE PUBLICZNYCH STANDARDÓW TRANSMISJI RADIOWEJ W INNOWACYJNYCH SYSTEMACH AUTOMATYKI KOLEJOWEJ

Streszczenie: W pracy przedstawione zosta�y zasady bezpiecznego stosowania rozwi�za� przesy�ania danych w publicznych, otwartych systemach transmisji stosowanych w systemach zarz�dzania i sterowania ruchem kolejowych zgodnie z obowi�zuj�c� norm�. PN-EN 50159-2010. Przedstawiono innowacyjne systemy wybranych polskich producentów stosuj�cych takie rozwi�zania oraz koncepcje systemów przysz�o�ciowych, w których rozwi�zania na otwartej transmisji radiowej daj� nowe mo�liwo�ci funkcjonalne w zarz�dzaniu i sterowaniu ruchem kolejowym przy zachowaniu obowi�zuj�cych standardów bezpiecze�stwa. S�owa kluczowe: Automatyka kolejowa, Systemy Transmisji Otwartej, PN-EN 50159:2011

Page 34: Spis rzeczy – Contents fileAwaryjny tryb pracy na liniach kolejowych wyposaonych w system zdalnego sterowania Andrzej Czerepicki, Andrzej Góralski – Moliwoci wykorzystania baz

P R A C E N A U K O W E P O L I T E C H N I K I W A R S Z A W S K I E J z. 95 Transport 2013

Marek Maciejewski

Politechnika Pozna�ska, Instytut Maszyn Roboczych i Pojazdów Samochodowych

Tomasz Maciejewski

Politechnika Pozna�ska, Instytut Informatyki

UWARUNKOWANIE MAKROSKOPOWYCH MODELI RUCHU DROGOWEGO

R�kopis dostarczono, kwiecie� 2013

Streszczenie: W artykule zebrano podstawowe równania makroskopowych modeli przep�ywu ruchu drogowego i przedstawiono je w jednolitej macierzowej formie, zaniedbuj�c przy tym oddzia�ywania o charakterze dyfuzyjnym. Na bazie tego przegl�du zdefiniowano wszystkie elementy macierzy dla ró�nych modeli przep�ywu ruchu. Okre�lenie warto�ci w�asnych dla poszczególnych klas i podklas modeli by�o podstaw� do wyznaczenia miar uwarunkowania macierzy: promieni spektralnych oraz wska�ników uwarunkowania. Miary te zosta�y wykorzystane do porównania sformu�owa� modeli ruchu i oceny potencjalnej efektywno�ci obliczeniowej makroskopowych modeli ruchu drogowego. S�owa kluczowe: modele makroskopowe ruchu, uwarunkowanie modeli

MATRIX CONDITIONING OF MACROSCOPIC ROAD TRAFFIC MODELS

Summary: In the article, the fundamental equations of macroscopic road traffic flow models are assembled and presented in an unified form, with neglecting all diffusive effects. Based on this review, all matrix entries (coefficients) for different traffic flow models are defined. The determination of eigenvalues for particular classes and subclasses of models is the basis for calculation of matrix condition measures: the spectral radiuses and the spectral condition numbers. These measures are used for comparison of traffic flow model formulations and estimation of the potential computational efficiency for macroscopic road traffic models. Keywords: macroscopic traffic models, matrix conditioning of models

Page 35: Spis rzeczy – Contents fileAwaryjny tryb pracy na liniach kolejowych wyposaonych w system zdalnego sterowania Andrzej Czerepicki, Andrzej Góralski – Moliwoci wykorzystania baz

P R A C E N A U K O W E P O L I T E C H N I K I W A R S Z A W S K I E J z. 95 Transport 2013

Andrzej Marczak

Politechnika Gda�ska, Katedra Systemów i Sieci Radiokomunikacyjnych

TECHNOLOGIA RADIA PROGRAMOWALNEGO W ZASTOSOWANIACH TRANSPORTOWYCH

R�kopis dostarczono, kwiecie� 2013

Streszczenie: Technologia radia programowalnego (ang. Software Defined Radio) jest nowoczesnym rozwi�zaniem umo�liwiaj�cym realizacj� urz�dze� pracuj�cych w ró�nego rodzaju systemach ��czno�ci radiowej, w tym wykorzystywanych w transporcie. W pracy zosta�y zaprezentowane zagadnienia dotycz�ce koncepcji realizacji radia programowalnego. Opisano w sposób funkcjonalny platform� sprz�tow� i programow� takiego rozwi�zania. Zaprezentowano równie� budow� przyk�adowej platformy sprz�towej do realizacji radia programowalnego. S�owa kluczowe: SDR, Radio programowalne, JTRS

SOFTWARE DEFINED RADIO TECHNOLOGY IN TRANSPORT APPLICATIONS

Summary: Software Defined Radio (SDR) is a modern solution for the implementation of devices in various types of radio systems, including for transport. The paper presents issues concerning the implementation of the concept of the SDR. Describes the software and hardware platform of such a solution. The paper presents the construction of the hardware platform for the implementation of a programmable radio. Keywords: SDR, Software Defined Radio, JTRS

Page 36: Spis rzeczy – Contents fileAwaryjny tryb pracy na liniach kolejowych wyposaonych w system zdalnego sterowania Andrzej Czerepicki, Andrzej Góralski – Moliwoci wykorzystania baz

P R A C E N A U K O W E P O L I T E C H N I K I W A R S Z A W S K I E J z. 95 Transport 2013

Andrzej W. Mitas

Politechnika �l�ska, Wydzia� In�ynierii Biomedycznej

Witold Konior

Politechnika �l�ska, doktorant, Wydzia� Automatyki, Elektroniki i Informatyki

Aleksander Konior

APM Sp. z o.o.

OPTYCZNE CECHY ZNAKÓW VMS W ASPEKCIE BEZPIECZE�STWA RUCHU

DROGOWEGO

R�kopis dostarczono, maj 2013

Streszczenie: W artykule zwrócono uwag� na aspekt transferu danych w zamkni�tej p�tli sprz��enia zwrotnego w systemie ITS. Punktem wyj�cia jest sprawne centrum zarz�dzania ruchem drogowym, przekazuj�ce nast�pnie wyznaczone dane do lokalnych punktów komunikacji z u�ytkownikiem w ruchu za pomoc� znaków drogowych o zmiennej tre�ci. Przedstawiono problematyk� w�a�ciwego usytuowania elementu przekazuj�cego informacj� �wietln� w kontek�cie klas wyznaczonych k�tem dystrybucji wi�zki �wietlnej. W dalszej cz��ci artyku�u sprecyzowano zadania badawcze, dotycz�ce percepcji i recepcji informacji wizualnej z urz�dzenia emituj�cego �wiat�o o zdefiniowanych cz�stotliwo�ciach. Sformu�owane wnioski powinny by implementowane w praktyce z uwagi na istotny wp�yw na bezpiecze�stwo ruchu drogowego. S�owa kluczowe: ITS, VMS, efektywno� przekazu informacji

OPTICAL FEATURES OF VMS-SIGNS UNDER THE ASPECT OF TRANSPORT

SAFETY Summary: The article focuses on the aspect of data transfer in ITS systems. The first and main point of this system is traffic management center that transfers the data to the local cells of communication to inform by VMS the traffic participant. Then the problems of proper positioning of light emitting beam in the context of so called classes is presented. In the second part there are some problems defined, that must be solved for proper perception and reception of visible information from the unit that emits the defined frequencies. The specified conclusions should be applied in the praxis because of the important influence on the traffic safety. Keywords: ITS, VMS, efficiency of information transfer

Page 37: Spis rzeczy – Contents fileAwaryjny tryb pracy na liniach kolejowych wyposaonych w system zdalnego sterowania Andrzej Czerepicki, Andrzej Góralski – Moliwoci wykorzystania baz

P R A C E N A U K O W E P O L I T E C H N I K I W A R S Z A W S K I E J z. 95 Transport 2013

Jaros�aw Moczarski

Politechnika Warszawska, Wydzia� Transportu, Instytut Kolejnictwa

PO�REDNI STAN TECHNICZNY W PRAKTYCE EKSPLOATACYJNEJ SYSTEMÓW STEROWANIA

RUCHEM KOLEJOWYM

R�kopis dostarczono, kwiecie� 2013

Streszczenie: Zmiany stanu technicznego urz�dze� srk s� efektem procesów starzenia i zu�ycia ich elementów, a tak�e realizacji celowych dzia�a� obs�ugowych. Efektywno� rozwi�zywania problemów decyzyjnych, a tak�e skuteczno� przeciwdzia�ania post�puj�cym procesom destrukcyjnym, zale�y od wiedzy eksploatatora o zmianach stanu technicznego urz�dze� oraz o charakterze tych zmian. W kolejowej praktyce eksploatacyjnej, dost�p do informacji o stanie technicznym urz�dze� jest zwykle bardzo ograniczony. Wysokie wymagania dotycz�ce bezpiecze�stwa ruchu kolejowego wskazuj� na potrzeb� zastosowania strategii wed�ug stanu. Dla jej wdro�enia niezb�dna jest praktyczna umiej�tno� analizy informacji diagnostycznych. S�owa kluczowe: eksploatacja, stan techniczny, urz�dzenia srk

INTERMEDIATE TECHNICAL STATE IN SIGNALING SYSTEMS EXPLOITATION PRACTICE

Summary: Changes in technical state of the signaling devices are the result of the ageing and wearing of the elements and making the maintenance works. The level of the efficiency in slowing down the destructive process depends on the ability to access information about technical state of the devices and types of faults. The exploitation experience tells us that access to the information about the technical state of devices is usually very limited. High requirements for railway safety, is highlighting the need for a strategy by state. For its implementation necessary is practical skill of diagnostic information analysis. Keywords: exploitation, technical state, signaling devices

Page 38: Spis rzeczy – Contents fileAwaryjny tryb pracy na liniach kolejowych wyposaonych w system zdalnego sterowania Andrzej Czerepicki, Andrzej Góralski – Moliwoci wykorzystania baz

P R A C E N A U K O W E P O L I T E C H N I K I W A R S Z A W S K I E J z. 95 Transport 2013

Jakub Montewka, Floris Goerlandt, Pentti Kujala

Aalto University, Dept. of Applied Mechanics, Research Group on Maritime Risk and Safety Espoo, FINLAND

Jari Haapala, Mikko Lensu

Finnish Meteorological Institute

Helsinki, FINLAND

MODELLING A SHIP PERFORMANCE IN DYNAMIC ICE: PART I, TRANSFORMING DATA

INTO INFORMATION

The manuscript delivered: May 2013

Abstract: For safe and efficient exploitation of ice-covered waters the knowledge about ship performance in ice is crucial. Although ice navigation has received substantial attention over recent decades, there is still no known modelling technique to predict ship’s speed in a dynamic ice field. In order to gain an insight into this process, we need to transform the available data into information first. Only then information can be used to develop new knowledge. This paper demonstrates how to transform still data into dynamic information about operation of maritime transportation system in ice-covered waters. For this purpose, the data from the Automatic Identification System about the performance of a selected ship is used along with a numerical ice forecast model describing the ice field in the analysed sea area. Keywords: Winter navigation; Ship performance in ice; Bayesian Networks

MODELOWANIE OSI�GÓW STATKU NAWIGUJ�CEGO W DYNAMICZNYM POLU

LODOWYM: CZ�� I, PRZEKSZTA�CENIE DANYCH W INFORMACJE Streszczenie: W celu bezpiecznej oraz wydajnej eksploatacji akwenów pokrytych lodem, wiedza o zachowaniu statku w tych warunkach jest niezb�dna. Pomimo, i� �egluga w lodach pozostaje tematem wielu opracowa� naukowych, tematyka modelowania zachowania statku w dynamicznym polu lodowym, zw�aszcza w obecno�ci zjawiska kompresji pokrywy lodowej, pozostaje wci�� kwesti� otwart�. W artykule omówiono dost�pne �ród�a danych, które po odpowiednim przetworzeniu dostarcz� informacji, umo�liwiaj�cej lepsze zrozumienie procesu nawigacji statku w dynamicznym polu lodowym co pozwoli na modelowanie tego procesu. W artykule podkre�lono zasadno� przeprowadzenia procesu przekszta�cenia danych w informacj� które nast�pnie mo�na wykorzysta w celu uzyskania nowej wiedzy. Na przyk�adzie pokazano, i� nawet najdok�adniejsze dane, nie dostarcz� pe�nej informacji, je�eli nie zostan� odpowiednio przetworzone oraz zinterpretowane, co mo�e prowadzi do b��dnych lub niepe�nych wniosków. S�owa kluczowe: nawigacja w lodach, pr�dko� statku w lodzie, Sieci Bayesa

Page 39: Spis rzeczy – Contents fileAwaryjny tryb pracy na liniach kolejowych wyposaonych w system zdalnego sterowania Andrzej Czerepicki, Andrzej Góralski – Moliwoci wykorzystania baz

P R A C E N A U K O W E P O L I T E C H N I K I W A R S Z A W S K I E J z. 95 Transport 2013

Jakub Montewka

Aalto University, Dept. of Applied Mechanics, Research Group on Maritime Risk and Safety Espoo, FINLAND

Hilary Sinclair

Memorial University

Newfoundland, CANADA

MODELLING A SHIP PERFORMANCE IN DYNAMIC ICE: PART II, TRANSFORMING

INFORMATION INTO KNOWLEDGE

The manuscript delivered: May 2013

Abstract: Although ice navigation has received substantial attention over recent decades, there is still no known modelling technique to predict ship’s speed in a dynamic ice field. This paper introduces probabilistic, data-driven models that predict a ship’s speed and the situations where a ship is probable to get stuck in ice based on the joint effect of ice features, such as the thickness and concentration of level ice, ice ridges, rafted ice, and ice compression. To develop the models, the data from the Automatic Identification System about the performance of a selected ship was used, an ice forecast model was utilized to deliver information about the ice field and the links between the ice conditions and ship movements were established using Bayesian learning algorithms. The case study presented in this paper considers a single and unassisted trip of an ice-strengthened bulk carrier between two Finnish ports in the presence of challenging ice conditions, which varied in time and space. The obtained results show good prediction power of the models, which is on average 80% for predicting the ship’s speed and above 90% for predicting cases where a ship may get stuck in ice. We expect this new approach to facilitate the safe and effective route selection problem for ice-infested waters where the ship performance is reflected in the objective function. Keywords: Winter navigation; Ship performance in ice; Bayesian Networks

MODELOWANIE OSI�GÓW STATKU NAWIGUJ�CEGO W DYNAMICZNYM POLU LODOWYM: CZ�� II, PRZEKSZTA�CENIE INFORMACJI W WIEDZ�

Streszczenie: Pomimo, i� �egluga w lodach pozostaje tematem wielu opracowa� naukowych, tematyka modelowania zachowania statku w dynamicznym polu lodowym, zw�aszcza w obecno�ci zjawiska kompresji pokrywy lodowej, pozostaje wci�� kwesti� otwart�. W artykule przedstawiono dwa probabilistyczne modele, pierwszy szacuj�cy pr�dko� statku w polu lodowym oraz drugi okre�laj�cy warunki lodowe w których statek mo�e spodziewa si� ca�kowitej utraty pr�dko�ci (mo�e utkn� w lodzie). Modele stworzono w oparciu o informacje uzyskane z systemu AIS dostarczaj�cego dane o pozycji oraz po�o�eniu statku w odst�pie kilkunastu sekund, wykorzystano tak�e szczegó�owe informacje o pokrywie lodowej (stopie� koncentracji oraz grubo� pokrywy lodowej, zwa�ów lodowych, nawarstwionego lodu oraz poziom kompresji pokrywy lodowej), pochodz�ce z numerycznego modelu pogody HELMI, opracowanego w Finskim Instytucie Meteorologicznym. W celu okre�lenia zale�no�ci pomi�dzy zachowaniem statku a warunkami lodowymi wykorzystano Sieci Bayesa oraz dwa typy algorytmów uczenia maszynowego z danych. Uzyskane modele charakteryzuja si� wysokim poziomem prognozowania, 80% dla modelu prognozuj�cego pr�dko� statku oraz 90% dla modelu prognozuj�cego sytuacje utkni�cia w lodzie. Przedstawiona analiza dotyczy pojedynczego przej�cia statku masowego posiadaj�cego wysok� klas� lodow�, pomi�dzy dwoma portami w Finlandii. Przedstawione podej�cie mo�e by wykorzystane przy rozwi�zywaniu problemu wyboru trasy optymalnej w dynamicznym polu lodowym. S�owa kluczowe: nawigacja w lodach, pr�dko� statku w lodzie, Sieci Bayesa

Page 40: Spis rzeczy – Contents fileAwaryjny tryb pracy na liniach kolejowych wyposaonych w system zdalnego sterowania Andrzej Czerepicki, Andrzej Góralski – Moliwoci wykorzystania baz

P R A C E N A U K O W E P O L I T E C H N I K I W A R S Z A W S K I E Jz. 95 Transport 2013

Tadeusz Niedziela

Warsaw University of Technology, Faculty of Transport

AUTOMATIC TARGET RECOGNITION FROM DIFFRACTION PATTERNS

The manuscript delivered, April 2013

Abstract: The paper presents the method of automatic diffraction pattern recognition. The proposed method is based on Fourier transform properties. It creates a possibility of bringing the problem to Fourier transform, extraction of characteristic feature vectors and classification. The method has been illustrated by a simple difference algorithm of the of ring-based ordering of diffraction patterns. Keywords: diffraction patterns, classification, artificial neural networks

AUTOMATYCZNE ROZPOZNAWANIE OBIEKTÓW Z OBRAZÓW DYFRAKCYJNYCH

Streszczenie: Referat prezentuje metod� automatycznego rozpoznawania obrazów dyfrakcyjnych. Proponowana metoda, oparta na jest w�a�ciwo�ciach transformaty Fouriera. Stwarza ona mo�liwo� sprowadzenia problemu do transformaty Fouriera, ekstrakcji wektora cech charakterystycznych i klasyfikacji. Metod� zilustrowano prostym algorytmem ró�nicy uporz�dkowania pier�cieniowego obrazów dyfrakcyjnych S�owa kluczowe: obrazy dyfrakcyjne, klasyfikacja, sztuczne sieci neuronowe

Page 41: Spis rzeczy – Contents fileAwaryjny tryb pracy na liniach kolejowych wyposaonych w system zdalnego sterowania Andrzej Czerepicki, Andrzej Góralski – Moliwoci wykorzystania baz

P R A C E N A U K O W E P O L I T E C H N I K I W A R S Z A W S K I E J z. 95 Transport 2013

Krzysztof Ostrowski

Politechnika Krakowska, Katedra Budowy Dróg i In�ynierii Ruchu

ZMIENNO� NAT� E� DOP�YWAJ�CYCH DO SKRZY OWANIA Z SYGNALIZACJ� W ANALIZACH NIEZAWODNO�CI ICH

FUNKCJONOWANIA

R�kopis dostarczono, kwiecie� 2013

Streszczenie: W referacie zaprezentowano analizy zmienno�ci warunków ruchu w stanach przeci��e� ruchowych przy ró�nych przyrostach nat��enia dop�ywaj�cego i przy jego parabolicznym profilu, w odmiennych warunkach pogodowych. Ocena warunków ruchu zosta�a wzbogacona o teori� niezawodno�ci, co pozwala na uwzgl�dnienie zmienno�ci wielu czynników przy charakteryzowaniu wybranych miar warunków ruchu. Przedstawione podej�cie dotyczy sytuacji, w której wyst�puj� ustabilizowane przeci��enia, które mog� by akceptowane lub nie, przez kieruj�cych pojazdami. Wyniki analiz mog� by uzupe�nieniem metodologii projektowania sygnalizacji w stanach przeci��e� ruchowych, a tak�e wykorzystane w nowoczesnych systemach informacji o ruchu. S�owa kluczowe: sygnalizacja �wietlna, warunki ruchu, niezawodno�

VARIABILITY OF DEMAND FLOW TO INTERSECTIONS WITH SIGNALS

IN ANALYSES OF THEIR OPERATING RELIABILITY

Summary: The paper presents the analysis of the variability of traffic performance during overload states with varying demand flow increments and parabolic demand flow profiles under different weather conditions. Assessment of traffic conditions is based on the theory of reliability, which allows the inclusion of variability of many factors in the description of the variability of selected measures of traffic performance. The approach describes a situation in which there are stabilized congestions at different increments of demand flow which can be acceptable or not to the drivers. The results of the analysis can be used in the design of traffic signal at the intersection of the overload states in the arteries, as well as in modern traffic information systems. Keywords: traffic signals, traffic performance, reliability

Page 42: Spis rzeczy – Contents fileAwaryjny tryb pracy na liniach kolejowych wyposaonych w system zdalnego sterowania Andrzej Czerepicki, Andrzej Góralski – Moliwoci wykorzystania baz

P R A C E N A U K O W E P O L I T E C H N I K I W A R S Z A W S K I E J z. 95 Transport 2013

Alexander Paier, Refi-Tugrul Güner, Wolfgang Brückler

Kapsch TrafficCom AG, Vienna, Austria

V2X COOPERATIVE SYSTEMS – ON THE WAY TO NEXT GENERATION ITS

The manuscript delivered: April 2013

Abstract: After several years of extensive research and standardization both in Europe and North America, cooperative systems based on vehicle-to-vehicle (V2V) and vehicle-to-infrastructure (V2I) communication (V2X) are entering the phase of initial deployments. The basic technology feasibility of IEEE 802.11p wireless communication has been proven and several Field Operational Tests (FOT) across the globe are preparing the actual deployment. In order to benefit by the significant improvements enabled by the V2X use cases in terms of traffic safety and efficiency, the system has to operate reliably under high traffic loads providing a robust security scheme and a viable business case for all stakeholders. In addition, the cooperative nature of V2X requires new ways of data management in the traffic management centers (TMCs). TMCs will have to process large amounts of dynamic real time data, to aggregate these data with fixed sensor data and transmit location based traffic information dynamically to the traffic participants. The paper gives an up-to date overview of current projects, standardization, and system architecture of V2X cooperative systems. Keywords: V2X communications, ITS, cooperative systems, V2V, V2I, WAVE, ITS-G5

V2X SYSTEMY WSPÓ�DZIA�AJ�CE – NA DRODZE DO ITS-U NOWEJ GENERACJI

Streszczenie: Po kilku latach intensywnych bada� i standaryzacji, zarówno w Europie, jak i w Ameryce Pó�nocnej, wspó�dzia�aj�ce systemy oparte na komunikacji pojazd z pojazdem (V2V) oraz pojazd-infrastruktura (V2I) -czyli generalnie (V2X) - wchodzimy w faz� pierwszych wdro�e�. Zosta�a potwierdzona mo�liwo� zastosowania podstawowej technologii bezprzewodowej komunikacji 802.11p IEEE i na ca�ym �wiecie jest przygotowywane wdro�enie fazy testowania w warunkach eksploatacyjnych (FOT). W celu spo�ytkowania znacz�cych udoskonale� w zakresie bezpiecze�stwa ruchu i wydajno�ci dzi�ki wprowadzaniu komunikacji V2X , system musi funkcjonowa niezawodnie przy du�ych obci��eniach ruchu gwarantuj�c istotn� popraw� bezpiecze�stwa oraz mo�liwo�ci biznesowe dla wszystkich interesariuszy. Dodatkowo, sposób dzia�ania systemu V2X wymaga nowych metod zarz�dzania danymi w centrach zarz�dzania ruchem (TMCS). TMCS musi przetwarza du�e ilo�ci dynamicznych danych w czasie rzeczywistym, w celu zbierania tych danych z okre�lonych czujników i przekazywania ruchowych informacji lokalizacyjnych w sposób dynamiczny uczestnikom ruchu. Dokument przedstawia aktualny status bie��cych projektów, stanu standaryzacji i architektur� systemów wspó�pracuj�cych V2X. S�owa kluczowe: komunikacja V2X, ITS , wspó�dzia�aj�ce systemy, V2V, V2I, WAVE, ITS-G5

Page 43: Spis rzeczy – Contents fileAwaryjny tryb pracy na liniach kolejowych wyposaonych w system zdalnego sterowania Andrzej Czerepicki, Andrzej Góralski – Moliwoci wykorzystania baz

P R A C E N A U K O W E P O L I T E C H N I K I W A R S Z A W S K I E J z. 95 Transport 2013 �

Bart�omiej Pi�tkowski

Politechnika Pozna�ska, Wydzia� Maszyn Roboczych i Pojazdów Samochodowych

Micha� Maciejewski

Politechnika Pozna�ska, Wydzia� Maszyn Roboczych i Pojazdów Samochodowych Transport Systems Planning and Telematics (VSP), Institute for Land and Sea Transport Systems,

Technische Universität Berlin

ZASTOSOWANIE DANYCH GIS O ZAGOSPODAROWANIU PRZESTRZENNYM

W MIKROSKOPOWEJ SYMULACJI RUCHU

R�kopis dostarczono, maj 2013

Streszczenie: W artykule przedstawiono algorytm wyboru miejsc aktywno�ci z wykorzystaniem danych GIS na temat zagospodarowania przestrzennego. W pierwszej cz��ci omówiono zagadnienie podzia�u obszaru na rejony komunikacyjne i niedok�adno�ci zwi�zane z tym podej�ciem. Odpowiedzi� na cz�� problemów jest rezygnacja ze stosowania centroid i równomierne rozmieszczenie miejsc aktywno�ci w ramach rejonu. Niestety w przypadku niehomogenicznych rejonów ta równomierno� tak�e prowadzi do niedok�adno�ci. Rozwi�zaniem tego problemu jest zaproponowana w dalszej cz��ci pracy metoda wyboru miejsc aktywno�ci w oparciu o dane GIS o zagospodarowaniu przestrzennym. Nast�pnie zobrazowano dzia�anie tej metody na przyk�adzie generacji miejsc aktywno�ci dla modelu ruchu aglomeracji pozna�skiej. W celu zilustrowania efektów proponowanego podej�cia przedstawiono wizualizacj� rozmieszczenia miejsc aktywno�ci w wariancie bez i z wykorzystaniem informacji o zagospodarowaniu przestrzennym. S�owa kluczowe: zagospodarowanie przestrzenne, mikroskopowa symulacja ruchu, wybór miejsc aktywno�ci

APPLICATION OF GIS LAND USE DATA IN MICROSCOPIC TRAFFIC SIMULATION

Summary: The paper presents an algorithm for activity location choice based on GIS land use data. In the first part, the issue of dividing a study area into zones and its drawbacks are discussed. To solve the problems related to the use of centroids, one may apply uniform location distribution within each zone. Unfortunately, in the case of non-homogeneous zones, this approach leads also to some inaccuracies. The solution is a land-use-based location choice method, which is described in the paper. The idea of the method is explained with an example of a traffic model of the Poznan agglomeration. To show the effects of using land use data, visualizations of activity location distribution are presented, obtained both with and without land use data. Keywords: land use, microscopic traffic simulation, activity location choice

Page 44: Spis rzeczy – Contents fileAwaryjny tryb pracy na liniach kolejowych wyposaonych w system zdalnego sterowania Andrzej Czerepicki, Andrzej Góralski – Moliwoci wykorzystania baz

P R A C E N A U K O W E P O L I T E C H N I K I W A R S Z A W S K I E J z. 95 Transport 2013

Zbigniew Pietrzykowski, Tomasz Szewczuk, Anna Wójcik, Pawe� Bana�

Akademia Morska w Szczecinie

PROCESY WNIOSKOWANIA W SYSTEMIE AUTOMATYCZNEJ KOMUNIKACJI W EGLUDZE

MORSKIEJ

R�kopis dostarczono, kwiecie� 2013

Streszczenie: W artykule przedstawiono zagadnienie automatyzacji procesów komunikacji mi�dzy kieruj�cymi statkami oraz mi�dzy nimi a operatorami o�rodków l�dowych. Okre�lono obszary i zakres automatycznej komunikacji. Uwzgl�dniono zarówno procesy wymiany informacji jak równie� negocjacji. Dokonano przegl�du metod negocjacji stosowanych w e-biznesie, gdzie s� wykorzystywane od d�u�szego czasu. Przedstawiono proponowany aparat matematyczny dla formalnego opisu procesów wymiany informacji, kooperacji i negocjacji. Przedstawiono przyk�ad procesu negocjacji. S�owa kluczowe: automatyczna komunikacja, proces negocjacji, metody wnioskowania, e-nawigacja

INFERENCE PROCESSES IN AN AUTOMATIC COMMUNICATION SYSTEM IN

MARINE NAVIGATION

Summary: The article deals with the problem of the automation of communication processes between ship navigators and land-based centre operators. The areas and scope of automatic communication have been determined, taking into account information exchange as well as negotiations. An overview of negotiation methods used in e-business is made, where automatic negotiations were introduced first. Mathematical tools for formal description of information exchange, co-operation and negotiation processes are presented. An example of negotiations is given. Keywords: automatic communication, negotiation process, inference rules, e-navigation

Page 45: Spis rzeczy – Contents fileAwaryjny tryb pracy na liniach kolejowych wyposaonych w system zdalnego sterowania Andrzej Czerepicki, Andrzej Góralski – Moliwoci wykorzystania baz

P R A C E N A U K O W E P O L I T E C H N I K I W A R S Z A W S K I E J z. 95 Transport 2013

Ireneusz Sitek, Piotr Tomczuk, Wawrzyniec Wychowaski

Politechnika Warszawska, Wydzia� Transportu

ANALIZA FOTOMETRYCZNA W OCENIE JAKO�CI ERGONOMICZNEJ ZOBRAZOWANIA

MONITOROWEGO SYSTEMÓW STEROWANIA RUCHEM KOLEJOWYM

R�kopis dostarczono, kwiecie� 2013

Streszczenie: W artykule przedstawiono narz�dzia pomiarowe oraz metody analizy wyników pozwalaj�ce na ocen� jako�ci ergonomicznej zobrazowania monitorowego systemów sterowania ruchem kolejowym. Badania w�asne przeprowadzono na rzeczywistym systemie, realizuj�cym zobrazowanie zgodnie z wymaganiami PKP PLK SA. Ponadto w artykule sformu�owano kierunki oraz zakres dalszych bada�. Przedstawiona metodyka bada� jest wst�pem do kompleksowej analizy fotometrycznej w obr�bie zobrazowania monitorowego systemów sterowania i kierowania ruchem kolejowym oraz stanowisk operatorskich jako ca�o�ci. S�owa kluczowe: monitory ekranowe, jako� ergonomiczna, systemy sterowania ruchem kolejowym

PHOTOMETRIC ANALYSIS IN ERGONOMIC QUALITY ASSESMENT OF VDU BASED VISUALIZATION IN TRAIN TRAFFIC CONTROL SYSTEMS

Summary: The article presents measurement tools as well as methods of analysis which allow to evaluate the ergonomic quality of VDU-based visualization in train traffic control systems. Our research was carried out on real system, which performs visualization functions in line with requirements issued by PKP PLK SA. Moreover we describe in this paper the lines and the scope of future research. Research methodology, presented in this article is an introduction to a comprehensive photometric analysis of VDU-based visualization in train traffic control systems as well as the control stations. Keywords: visual display units (VDU), ergonomic quality, train traffic control systems

Page 46: Spis rzeczy – Contents fileAwaryjny tryb pracy na liniach kolejowych wyposaonych w system zdalnego sterowania Andrzej Czerepicki, Andrzej Góralski – Moliwoci wykorzystania baz

P R A C E N A U K O W E P O L I T E C H N I K I W A R S Z A W S K I E J z. 95 Transport 2013

Jacek Skorupski, Magdalena Wierzbiska

Politechnika Warszawska, Wydzia� Transportu

PROBLEM ZAK�ÓCE� W RUCHU LOTNICZYM SPOWODOWANYCH SPÓ�NIONYMI PASA ERAMI

R�kopis dostarczono, kwiecie� 2013

Streszczenie: Opó�nienia i zak�ócenia w ruchu lotniczym maj� ró�ne przyczyny, na przyk�ad techniczne, operacyjne, �rodowiskowe. Jedn� z nich jest zachowanie pasa�erów. W niniejszej pracy podj�to problem opó�nie� generowanych przez pasa�erów, którzy nadali swój baga� rejestrowany, a nie zg�osili si� do wyj�cia do samolotu. W takiej sytuacji pojawia si� problem decyzyjny - jak d�ugo oczekiwa na spó�nionego pasa�era. Oczekiwanie generuje opó�nienie startu a tym samym koszty. Z drugiej strony decyzja o odlocie mimo niestawienia si� pasa�era poci�ga za sob� konieczno� odnalezienia i wy�adowania jego baga�u rejestrowanego, co równie� powoduje opó�nienie odlotu i koszty. W pracy przedstawiono model tej sytuacji decyzyjnej oraz sformu�owano zadanie optymalizacyjne odpowiednio do modelu sytuacji decyzyjnej. Zaproponowano rozwi�zanie postawionego problemu przy wykorzystaniu metody Programowania Dynamicznego. Wa�nym elementem tego zadania optymalizacyjnego jest oszacowanie czasu poszukiwania i roz�adunku baga�u nale��cego do nieobecnego pasa�era. Zagadnienie to b�dzie przedmiotem dalszych prac, w chwili obecnej zaproponowano jego rozwi�zanie poprzez zastosowanie teorii zbiorów rozmytych. S�owa kluczowe: opó�nienia w ruchu lotniczym, problemy decyzyjne w transporcie, programowanie dynamiczne

THE PROBLEM OF DISTURBANCES IN AIR TRAFFIC CAUSED BY THE LATE PASSENGERS

Summary: Delays and disturbances in air traffic have various causes, for example technical, operational or environmental. One of them can also be passengers’ behavior. The problem of delay generated by passengers who checked-in their baggage, but did not appear at the boarding gate, is considered in this paper. In such situation a decision problem occurs – how long to wait for a late passenger. Waiting too long can cause departure delay and thus costs increase. On the other hand, the decision to take-off without a missing passenger, involves necessity of finding and unloading his checked-in baggage. This search procedure also causes delay and additional costs. The paper presents a model of decision-making process and proposes a solution, using a dynamic programming method. The task has been described adequately to the model of decision situation. An important part of this optimization task is to estimate the time needed to find and unload the baggage, which belongs to the missing passenger. This problem will be the subject of further work, but for the time being it is proposed to solve it using fuzzy sets theory. Keywords: air traffic delays, decision-making process in transport, dynamic programming

Page 47: Spis rzeczy – Contents fileAwaryjny tryb pracy na liniach kolejowych wyposaonych w system zdalnego sterowania Andrzej Czerepicki, Andrzej Góralski – Moliwoci wykorzystania baz

P R A C E N A U K O W E P O L I T E C H N I K I W A R S Z A W S K I E J z. 95 Transport 2013

Jacek Skorupski

Politechnika Warszawska, Wydzia� Transportu

MODELOWANIE PROCEDUR STARTU I L�DOWANIA

Z WYKORZYSTANIEM SIECI PETRIEGO

R�kopis dostarczono, kwiecie� 2013

Streszczenie: W artykule przedstawiono koncepcj� modelowania ruchu lotniskowego przy wykorzystaniu kolorowanych, czasowych, stochastycznych sieci Petriego. Na przyk�adzie modelu lotniska z jedn� drog� startow� i jednoczesnymi operacjami startu i l�dowania pokazano mo�liwo�ci stosowania tych modeli w badaniach procesów ruchowych w transporcie. Model zastosowano do wyznaczania �redniego czasu opó�nienia operacyjnego, przy przyj�tych procedurach ruchowych, w zale�no�ci od wielko�ci obs�ugiwanego ruchu. S�owa kluczowe: modelowanie procesów ruchowych, sieci Petriego, ruch lotniczy

MODELLING OF TAKEOFF AND LANDING PROCEDURES USING PETRI NETS

Summary: This paper presents the concept of airport traffic modelling using coloured, timed, stochastic Petri nets. By the example of the airport with one runway and simultaneous takeoff and landing operations, the applicability of such models in analysis of air traffic processes is shown. The model was used to determine the average delay in air traffic, depending on the volume of traffic, while operating under the assumed procedures. Keywords: traffic processes modelling, Petri nets, air traffic �

Page 48: Spis rzeczy – Contents fileAwaryjny tryb pracy na liniach kolejowych wyposaonych w system zdalnego sterowania Andrzej Czerepicki, Andrzej Góralski – Moliwoci wykorzystania baz

P R A C E N A U K O W E P O L I T E C H N I K I W A R S Z A W S K I E J z. 95 Transport 2013

Szymon Surma, Jerzy Mikulski

Politechnika �l�ska, Wydzia� Transportu

KONCEPCJA UTRZYMANIA I EKSPLOATACJI ZINTEGROWANYCH SYSTEMÓW STEROWANIA

O PODWY SZONYM POZIOMIE NIEZAWODNO�CI

R�kopis dostarczono, kwiecie� 2013

Streszczenie: Artyku� przedstawia zagadnienia zwi�zane z problematyk� eksploatacji i utrzymania zintegrowanych systemów sterowania opartych na sterownikach PLC. Rozwa�ane systemy sterowania dedykowane s� zastosowaniom kolejowym, przez co wymagany poziom bezpiecze�stwa powinien zosta okre�lony na poziomie SIL4. Omówiona problematyka odnosi kwestie diagnostyki systemów sterowania do sposobów okre�lania poziomów niezawodno�ci systemów. S�owa kluczowe: sterowniki, PLC, bezpiecze�stwo

CONCEPT OF MAINTENANCE AND OPERATION OF HIGH LEVEL RELIABILITY INTEGRATED CONTROL SYSTEMS

Summary: Article describes the issues of maintenance and operation high level reliability integrated control systems, based on PLC controllers. Described control systems are dedicated to railway applications, where required is security level SIL 4. Discussed questions, applied diagnostics methods of the control system to determining the levels of system reliability. Keywords: controller, PLC, safety

Page 49: Spis rzeczy – Contents fileAwaryjny tryb pracy na liniach kolejowych wyposaonych w system zdalnego sterowania Andrzej Czerepicki, Andrzej Góralski – Moliwoci wykorzystania baz

P R A C E N A U K O W E P O L I T E C H N I K I W A R S Z A W S K I E J z. 95 Transport 2013

Andrzej Toru

Instytut Kolejnictwa

Lucyna Bester

Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny im Kazimierza Pu�askiego w Radomiu Wydzia� Transportu i Elektrotechniki

Miros�aw Siergiejczyk

Politechnika Warszawska, Wydzia� Transportu

SZACOWANIE FUNKCJONALNO�CI I BEZPIECZE�STWA SYSTEMÓW STEROWANIA

RUCHEM KOLEJOWYM

R�kopis dostarczono, kwiecie� 2013

Streszczenie: W artykule przedstawiono koncepcj� systemu dodatkowego ostrzegania kierowców na niestrze�onych przejazdach kolejowych kategorii D opartego o wykorzystanie publicznych otwartych systemów transmisji danych. Dla systemu takiego przeprowadzona zosta�a analiza bezpiecze�stwa z wykorzystaniem procesów Markowa w celu oszacowania wp�ywu proponowanego dodatkowego systemu ostrzegania na bezpiecze�stwo ruchu pojazdów. W celu oszacowania mo�liwo�ci budowy takiego systemu dokonano analizy funkcjonalnej dla przyk�adowej konfiguracji systemu zbudowanej z ogólnodost�pnych na rynku typowych elementów (modu�ów). Analiza funkcjonalna oparta zosta�a o metod� FTA a do wyliczenia wspó�czynnika gotowo�ci oraz parametrów MTBF systemu wykorzystano oprogramowanie Windchill Quality Solutions. S�owa kluczowe: Systemy zabezpieczenia przejazdów, transmisja otwarta, niezawodno� systemów

THE FUNCTIONALITY AND SAFETY ASSESSING OF RAIL CONTROL COMMAND SYSTEMS

Summary: This paper presented the concept of an additional warning system for unguarded level crossings D category, based on the use public open data transmission standards. In order to assess the impact of this additional warning system for traffic safety was performed the safety analysis with the use on Markov models. In order to assess the possibility of building such an additional warning system, was performed the functionality analysis for sample system configuration (based on available on the market of typical elements). The functional analysis based on the FTA method, ready ratio and MTBF parameters of the system was performed used Windchill Quality Solution software. Keywords: systems reliability, level crossing safety, open data transmission systems

Page 50: Spis rzeczy – Contents fileAwaryjny tryb pracy na liniach kolejowych wyposaonych w system zdalnego sterowania Andrzej Czerepicki, Andrzej Góralski – Moliwoci wykorzystania baz

P R A C E N A U K O W E P O L I T E C H N I K I W A R S Z A W S K I E J z. 95 Transport 2013

Henryk Tylicki, Boles�aw Ochodek

Instytut Politechniczny, Pa�stwowa Wy�sza Szko�a Zawodowa im. Stanis�awa Staszica w Pile

MONITOROWANIE STANU SYSTEMU KIEROWCA - �RODEK TRANSPORTOWY - DROGA

R�kopis dostarczono, kwiecie� 2013

Streszczenie: W opracowaniu przedstawiono problematyk� wyznaczania algorytmów monitorowania stanu systemu Kierowca-�rodek transportu-Droga. Stanowi to podstaw� do opracowania regu� wnioskowania diagnostycznego i budowy pok�adowego systemu monitorowania stanu. S�owa kluczowe: system Kierowca-�rodek transportu-Droga, monitorowanie stanu systemu.

THE MONITORING CONDITION SYSTEM DRIVER - THE TRANSPORT VEHICLE - ROAD

Summary: In the study the problems marks the algorithms monitors the condition system Driver- Transport Vehicle-Road. This makes up the basis to the of the rule of inference of diagnostic study and the building of the deck system of monitoring the state. Keywords: the system Driver-Transport Vehicle-Road, the monitoring condition system

Page 51: Spis rzeczy – Contents fileAwaryjny tryb pracy na liniach kolejowych wyposaonych w system zdalnego sterowania Andrzej Czerepicki, Andrzej Góralski – Moliwoci wykorzystania baz

P R A C E N A U K O W E P O L I T E C H N I K I W A R S Z A W S K I E J z. 95 Transport 2013

Adam Weintrit

Gdynia Maritime University, Poland The Faculty of Navigation

ADVANCES IN E-NAVIGATION CONCEPT - RISK CONTROL OPTIONS

The manuscript delivered: May 2013

Summary: In the paper the author presents advances in e-Navigation concept. The paper deals with the problem of the formal safety assessment on e-Navigation, especially risk control options. The IMO Correspondence Group on e-Navigation (the Author is a member of this group since 2006) has reviewed the preliminary list of potential e-Navigation solutions and prioritized five potential main solutions, presented the finalized Cost Benefit and Risk Analysis, considered the further development of the detailed ship and shore architecture, further developed the concept of Maritime Service Portfolios and considered the issue of Software Quality Assurance. The solutions have served as the basis for the creation of Risk Control Options (RCOs) that were believed to be tangible and manageable in terms of quantifying the risk reducing effect and the related costs. Keywords: e-Navigation, Risk Control Options (RCO), Risk Analysis, Formal Safety Assessment (FSA)

ROZWÓJ KONCEPCJI E-NAVIGATION – OPCJE KONTROLI RYZYKA Streszczenie: W artykule autor przedstawia dalsze kierunki rozwoju koncepcji e-Navigation. Artyku� dotyczy problematyki formalnej oceny bezpiecze�stwa koncepcji e-Navigation, a w szczególno�ci opcji kontroli ryzyka. Grupa Korespondencja IMO ds. e-Navigation (autor jest cz�onkiem tej grupy od 2006 r.) dokona�a wst�pnej oceny listy potencjalnych rozwi�za� koncepcji e-Navigation i wytypowa�a priorytetowych pi� potencjalnych rozwi�za� g�ównych, i przedstawi�a analiz� ryzyka. Rozwi�zania te pos�u�y�y jako podstawa do stworzenia opcji kontroli ryzyka (RCOs), które uwa�a si� za namacalne i konkretne w zakresie ilo�ciowego ograniczenia ryzyka i zwi�zanych z tym kosztów. S�owa kluczowe: e-Navigation, formalna ocena bezpiecze�stwa FSA, ocena ryzyka i zarz�dzanie bezpiecze�stwem, opcje kontroli ryzyka