Socjologia rozumiejąca

Max Weber uważany jest za twórcę socjologii rozumiejącej. Był jednym z założycieli

nowoczesnej nauki społecznej, twórców nowoczesnej socjologii gospodarki jak i

uwarstwienia społecznego czy naukowych podstaw organizacji oraz socjologii moralności i

wychowania. Max Weber zapoczątkował orientację teoretyczno- metodologiczną, mówi ona

o tym, że zjawiska społeczne można wyjaśnid przez ich zrozumienie to znaczy badacz musi

poznad motywy kierujące jednostką działającą.

Zdaniem Webera socjologowie mają znaczną przewagę nad przedstawicielami nauk

przyrodniczych bowiem socjologowie potrafią zrozumied zjawiska społeczne natomiast

przyrodnicy nie są w stanie pojąd w podobny sposób zachowania atomu lub związku

chemicznego. Weber posługiwał się terminem „Rozumied” co na niemiecki tłumaczymy jako

verstehen. Termin ten wykorzystywał w swych pracach historycznych , który uznawany był za

najbardziej kontrowersyjny wkład do metodologii współczesnej socjologii.

Najistotniejszym narzędziem badania realizacji celów poznawczych nauk społecznych były

typy idealne, które Weber udoskonalił. Typ idealny pokazuje jaka rzeczywistośd mogłaby byd

a nie jaka jest.Najważniejszy był typ idealny działania racjonalnego. Dzięki niemu była

możliwa cała procedura idealno-typologiczna. M. Weber podkreśla także fakt iż wszystkie

konstrukcje typów idealnych ulegają przemijaniu i tworzą się coraz to nowe typy, a to, czy ich

tworzenie nie jest tylko intelektualną zabawą, lecz rzeczywiście posuwa naprzód proces

poznania, zależy od ich użyteczności w praktyce badawczej.

Głównym jednak przedmiotem zainteresowania Webera były jednostki i ich działania. Był

przeciwny wyjaśnianiu faktów społecznych przez przywoływanie bytów zbiorowych w postaci

społeczeostwa. Weber twierdził, że nie jesteśmy w stanie określid dlaczego dane jednostki

akurat działają w taki sposób w jaki działają. Działanie jednostek jest zdeterminowane i

zorientowane na innych ludzi.

W socjologii rozumiejącej wyróżniamy dwa rodzaje rozumienia. Pierwsze z nich to rozumienie

bezpośrednie, które mówi nam, że potrafimy pojąd znaczenie działao innych jednostek na

mocyswego rodzaju oczywistości, np. mimika ludzka. Drugie to rozumienie wyjaśniające. Ma

na celu poznanie znaczenia i przyczyn ludzkiego działania.

Formalizm wg Webera miał oddzielid nauki społeczne od potocznego języka i stworzyd

pojęcia teoretyczne o szerokim zastosowaniu. Weber zaprojektował własny słownik pojęd, w

którym czyste typy oznaczały skatalogowane przez niego formy społeczne.

Działanie społeczne, jest zachowaniem zależnym od zachowania innych jednostek w różnych

ramach czasowych. Zachowanie musi byd wyposażone w subiektywne znaczenie przy

minimum świadomości społecznej.

Weber opisał cztery rodzaje działao społecznych, różniących się stopniem odmienności od

czynności czysto odruchowych.

Tradycjonalne- pod wpływem utrwalonych nawyków, ze świadomością, że takie

postępowanie jest nadal pożądane.

Emocjonalne- kierowane uczuciami, bez względu na skutki.

Wartościowo-racjonalne – świadomie dobierane są środki do osiągnięcia celu, a sam cel nie

zmienia się pomimo trudności w jego osiągnięciu.

Celowo-racjonalne – środki i cele wybierane są świadomie. Są zrozumiałe dla obserwatora i

na nich najbardziej skupia się Weber.

Działania społeczne są jednokierunkowe i nie zawierają w sobie żadnej konieczności a tylko

prawdopodobieostwo wywołania odpowiedzi z ich strony. Działanie społeczne zaczyna się od

działania jednostek i sprowadza się do niego.

Socjologia dzieli się na naprzedweberowską i poweberowską. Dzieło Webera podzielone

zostało na wiele dyscyplin socjologicznych. Każdy socjolog ustosunkowuje się do jego nauki.