ŚMIERĆ NA LOTNISKU –CZYLI CO NAM GROZI W SAMOLOCIE?

ANDRZEJ SZUBA

Podróże samolotami są bardziej Podróże samolotami są bardziej bezpieczne niż innymi środkami bezpieczne niż innymi środkami komunikacji.komunikacji.

Czasem jednak coś może się przytrafić…

Nie będę Państwu opowiadał Nie będę Państwu opowiadał o wypadkach lotniczych ani o wypadkach lotniczych ani atakach terrorystycznych.atakach terrorystycznych.

Podróż samolotem, a Podróż samolotem, a zwłaszcza długa podróż zwłaszcza długa podróż samolotem może czasem samolotem może czasem mieć szkodliwy wpływ na mieć szkodliwy wpływ na zdrowie i w niektórych zdrowie i w niektórych przypadkach skończyć się przypadkach skończyć się tragicznie…tragicznie…

DŁUGOTRWAŁE PODRÓŻE DŁUGOTRWAŁE PODRÓŻE LOTNICZE I ZACHOROWANIALOTNICZE I ZACHOROWANIA – –

pierwsze doniesieniapierwsze doniesienia

Zakrzepica żylna spowodowana długim siedzeniem : Homans J, New England Journal of Medicine 250 : 148-149 (1954)

54-letni lekarz: zapalenie żył głębokich po 14-godzinnym locie z Bostonu do Wenezueli w 1946

53-letni biznesmen: zapalenie żył głębokich po locie z Gwatemali do Nowego Jorku w 1953

Choroba klasy ekonomicznej(economy class syndrome)

Nie każdy może lecieć pierwszą klasą

Powierzchowne i głębokie żyły kończyny dolnej

Zapalenie zakrzepowe żył głębokich

Zapalenie zakrzepowe żył głębokich

Obrzęk Obrzęk

Ból łydkiBól łydki

Często bez istotnych objawówCzęsto bez istotnych objawów

Zator tętnicy płucnej

DusznośćDuszność

KaszelKaszel

Kołatanie sercaKołatanie serca

Utrata przytomnościUtrata przytomności

Lotnisko Heathrow - LondynOcenia się, że jeden pasażer miesięcznie umiera z powodu zatoru tętnicy płucnej

Październik 2000: młoda kobieta po

przylocie z Australii upadła w holu lotniska, po przewiezieniu do szpitala zmarła – przyczyna zator t. płucnej

Znacznie rzadziej zakrzepica żylna może być powikłana udarem mózgowym

Barcelona 2004: 38 letnia kobieta straciła przytomność po przylocie z Peru; badania wykazały zator tętnicy płucnej i udar mózgu

Może również dochodzić do uszkodzenia tętnic kręgowych w wyniku niewygodnej pozycji w czasie snu w samolocie

56 letni mężczyzna po długim locie (7 godzin) poczuł ból po lewej stronie szyi, a po kilkunastu minutach niedowład (porażenie) prawostronne.

Badania wykazały udar w wyniku uszkodzenia tętnicy kręgowej.

TOKIO – lotnisko Narita

100-150 pasażerów rocznie jest leczonych z powodu zakrzepicy żył głębokich i/lub zatoru tętnicy płucnej

NAGŁE ZGONY NA LOTNISKUNAGŁE ZGONY NA LOTNISKU

Przeanalizowano 104 zgony na lotnisku Heathrow (Londyn) w okresie od lutego 1979 do stycznia1982. 11 of 51 (18%) nagłych zgonów u pasażerów przylatujących na lotnisko było spowodowanych zatorowością płucną W 11 przypadkach śmiertelnej zatorowości płucnej u pasażerów czas trwania lotu był następujący: 6 do 12 godzin : 1

12 do18 godzin : 10

Sudden natural deaths associated with commercial air travel : Sarvesvaran R : Medicine, Science and Law 26 : 35-38 (1986)

LOTNISKO w Paryżu

W latach 84-98 rozpoznano 70 przypadków zatoru tętnicy płucnej77% w związku z lotem>12 hŚredni wiek 58.5 lat (26-85) 40/64 (63%) kobiety

The Experience of the Paris Airports Emergency Medical Service : Clerel M & Caillard G : Bull. Acad. Nat. Med. 183 : 985-1001 (1999)

ZESPÓŁ KLASY TURYSTYCZNEJECONOMY CLASS SYNDROME

Cruikshank i wsp. opisują 6 przypadków zgonów spowodowanych zatorowością płucną u pasażerów samolotów (1988)Po raz pierwszy stosują określenie : economy class syndromeTwierdzą, że przyczyną są gorsze warunki w klasie turystycznej i bezruch pasażerówWzywają linie lotnicze do informowania pasażerów o ryzyku zakrzepicy żylnej i zatorowości płucnej i uważają, że linie lotnicze powinny ponosić odpowiedzialność za te wypadki

Economy Class Syndrome : Cruikshank J.M. et al, Lancet ii : 497-498 (1988)

Co sprzyje powstawaniu zakrzepów:Triada Virchov’a

Zwolnienie przepływu krwi Uszkodzenie naczyń krwionośnych

(śródbłonka) Nadkrzepliwość (zbyt “gęsta” krew)

Pompa żylna

DUŻA WYSOKOŚĆ I BRAK TLENU POWODUJE WZROST KRZEPLIWOŚCI KRWI

20 zdrowych mężczyzn

długi lot na dużej wysokości

2-8 krotny wzrost poziomu czynników krzepnięcia

Association between acute hypobaric hypoxia and activation of coagulation in human beings : Bjorn Bendz et al Lancet, Vol 356, 11.11.2000

Częstość i zapobieganie bezobjawowej zakrzepicy żylnej u pasażerów długich lotów - badanie prospektywne, randomizowane (I)

231 zdrowych osób (142K i 89M) >50rż w klasie turystycznej; długie loty > 8hosoby z choroba zakrzepowo-zatorową wykluczonodwie grupy: A - podkolanówki uciskowe B - bez podkolanówekloty > 8h; powrót do Londynu < 6 tygodni

Scurr JH et al.:Lancet 2001 May 12;357(9267):1485-9

Podkolanówki uciskowe (profilaktyczne)

15-20 mmHg15-20 mmHg

Częstość i zapobieganie bezobjawowej zakrzepicy żylnej u pasażerów długich lotów - badanie prospektywne, randomizowane (II)

Badania przed i po podróżyduplex doppler (usg) żył k. dolnychczynnik V Leiden (FVL)protrombina G20210A (PGM)D-dimer - superczuły test

Wyniki:12/116 (10%) ZŻ łydki - wszyscy w gr. B2/12 FVL hzżaden z pasażerów noszących pończochy nie miał ZŻ !!!!!!!!!!!Scurr JH et al.:Lancet 2001 May 12;357(9267):1485-9

Badanie LONFLIT 2 - randomizowane

833 osoby; 411 podkolanówki; 422 bezwiek 44.8 lat, czas lotu 12.4 h; usg przed i poZŻ - 4.5% w gr. bez podkolanówek; 0.24% z podkolanówkami

Belcaro G et al.:Angiology 2001 Jun;52(6):369-74

Badanie LONFLIT 3300 osób podwyższonego ryzyka, usg przed i po locie3 grupy:

A - bez profilaktykiB - aspiryna 400mg /3 dni; 12h przed lotemC - enoxaparyna 1000IU/10kg 2-4h przed lotem

Wyniki: A - ZŻ 4.8%; B - ZŻ 3.6%; C - 0

Cesarone MR et al.:Angiology 2002 Jan-Feb;53(1):1-6

Czynniki zwiększające ryzyko zakrzepicy żylnej w czasie lotu

Długotrwałe przebywanie w przymusowej pozycji - bezruchNiedobór tlenu i obniżone ciśnienie w kabiniespożywanie alkoholu - odwodnienie

Czynniki ryzyka Zakrzepicy Żylnej

Wiek > 40 r.ż.Zatorowość płucna lub zakrzepica żylna w przeszłościchoroba nowotworowastany zwiększonej krzepliwości krwiniewydolność krążenianiedawna operacja ortopedycznaciążaLeki antykoncepcyjneHormonalna terapia zastępczaPalenie papierosów

Zalecenia dla pasażerówGimnastyka nóg w czasie lotuĆwiczenia oddechowepić dużo wody i unikać alkoholuunikać leków nasennychpodkolanówki uciskowe (I kl.)u osób wysokiego ryzyka LMWHPoduszki stabilizujące na szyję

ŻYCZĘ PRZYJEMNYCH I BEZSTRESOWYCH LOTÓW !!!