10 E l e k t ron i k a d l a Wszys t k i ch

SkrzynkaPoradW rubryce przedstawiane są odpowiedzi na pytania nade-słane do Redakcji. Są to sprawy, które, naszym zdaniem,zainteresują szersze grono Czytelników.

Jednocześnie informujemy, że Redakcja nie jest w stanieodpowiedzieć na wszystkie nadesłane pytania, dotyczą-ce różnych drobnych szczegółów.

Jak wygląda sprawa z szeregowym i równoległym łącze-niem kwarców i rezonatorów kwarcowych? Czy wzory sątakie jak dla rezystorów, czy jak dla kondensatorów?Rezonatory kwarcowe są łączone w zestawy, tworząc pożyteczne fil-try o wyjątkowo stromych zboczach. Natomiast nigdy nie łączy sięrezonatorów szeregowo ani równolegle by zwiększyć lub obniżyćczęstotliwość na zasadzie takiej, jak przyłączeniu rezystorów czykondensatorów – nie jest to możliwe. Rezonator kwarcowy możnatraktować jako bardzo selektywny obwód rezonansowy o bardzo du-żej zastępczej indukcyjności. Nie jest możliwa radykalna zmiana czę-stotliwości przez połączenie dwóch rezonatorów. W praktycznychukładach pracy do rezonatora dołącza się kondensatory o niewielkiejpojemności 0...40pF, które pozwalają zmienić częstotliwość rezonan-sową w bardzo małym zakresie.

Jaki powinien być prąd anodowy lamp EL34 we wzmac-niaczu BIS101?Nikt z redakcji nie ma dostępu do rzetelnych informacji na temat te-go wzmacniacza. Lampa EL34 ma maksymalne robocze napięcieanodowe 800V, maksymalny prąd 150mA i maksymalną moc strat do25...27,5W, zależnie od warunków pracy. Według zaleceń prąd ano-dowy w układzie przeciwsobnym może mieć wartość 30...120mA,zależnie od warunków pracy i potrzebnej mocy wyjściowej – w kata-logu podane są przykładowe punkty pracy. Kartę katalogową lampyEL34 można bez trudu znaleźć w Internecie.

Jestem początkującym elektronikiem, mam 13 lat i chciał-bym się dowiedzieć, co oznaczają następujące skróty: (...)VCC, VS, VDD, VSS, VEE to skróty oznaczające obwody zasilanenapięciem o jakiejś konkretnej wartości. Litera V pochodzi od angiel-skiego Voltage. Skróty te nie wskazują na wartość napięcia i nie ma-ją jakiegoś głębszego znaczenia. Stosowane są powszechnie na sche-matach: zamiast rysować wszystkie linie zasilania, stosuje się podaneoznaczenia i właśnie to wskazuje, że dany element jest dołączony doobwodu zasilania o danym napięciu. Podobnie GND to skrót od Gro-und (masa, grunt, ziemia) – jest to powszechnie stosowane na sche-matach oznaczenie obwodu masy.AC – Alternate Current – prad zmienny (przemienny)DC – Direct Current – prąd stałyTX – Transmitter - ogólne oznaczenie nadajnika RX – Receiver – ogólne oznaczenie odbiornikaOUT, IN – Output, Input – wyjście, wejście

IO, I/O – Input/Output – wejscie/wyjścieSW1 – zapewne skrót od Switch – przełącznikRST – Reset – końcówka (obwód) zerowaniaQ2 – litera Q generalnie wskazuje, że chodzi o wyjścieVREF – Reference Voltage – napięcie odniesienia (wzorcowe)CLK, CL – Clock – sygnał taktujący, zegarowyX – zazwyczaj symbol rezonatora kwarcowegoNC – Not Connected – końcówka niepodłączonaTxD, RxD – linie wyjściowa i wejściowa w łączu RS-232

Jak w zasilaczu obniżyć napięcie z transformatora30V (zmiennego), żeby na wejściu stabilizatora LM317 by-ło co najwyżej 30V? (...)Obniżenie napięcia zmiennego z uzwojenia wtórnego nie jest łatwe.Teoretycznie w grę wchodzi zastosowanie tzw. stabilizatora równole-głego, ale próba obniżenia za jego pomocą napięcia o ponad 10V przytransformatorze znacznej mocy nie ma sensu. W takim stabilizatorzewydzielałoby się zbyt wiele ciepła.

Najprostszym sposobem będzie jednak zastosowanie transforma-tora o niższym napięciu.

Znalazłem schemat wzmacniacza akustycznego m.cz. naukładzie LM386, który zawiera w sobie jeden wzmacniaczoperacyjny. Moje pytanie jest następujące: jaki układ madwa takie wzmacniacze operacyjne o takim samym zasto-sowaniu i takich samych parametrach jak LM386?Wzmacniacz LM386 na pewno nie jest typowym wzmacniaczemoperacyjnym, tylko wzmacniaczem mocy audio. Jest to stara, dziś jużprzestarzała kostka. Jeśli chodzi o dwukanałowe wzmacniacze audioo niewielkiej mocy, warto zainteresować się popularnymi wzmacnia-czami Philipsa serii TDA70xx, które mają radykalnie prostszy układaplikacyjny.

Dlaczego pracujące mikrokontrolery obniżają czułość hy-brydowych odbiorników AM 433MHz?Tanie moduły odbiorcze 433MHz zawierają bardzo prosty obwódwysokiej częstotliwości (są to zwykle odbiorniki reakcyjne), któryjest podatny między innymi na zakłócenia obcymi sygnałami. A mi-kroprocesor jest źródłem takich zakłóceń, ponieważ występują w nimprzebiegi o znacznych częstotliwościach i stromych zboczach. Nieza-wodny odbiór mogą zapewnić tylko droższe odbiorniki o bardziejzłożonej konstrukcji.

11

Skrzynka porad

E l e k t ron i k a d l a Wszys t k i ch

Jak to robią producenci zasilaczy laboratoryjnych, że np.przy 25V, 7A pobieranego prądu, tętnienia wynoszą2mVrms, 20mVpp? Czy stosują jakieś filtry elektroniczne,czy LC, czy RC?Tak dobra stabilizacja wynika z zastosowania skutecznego elektro-nicznego stabilizatora. Żaden filtr LC, a tym bardziej RC, nie zapew-ni takich parametrów. Przy prądach rzędu 7A zauważalny wpływ nastabilizację mają też rezystancje przewodów i sposób prowadzeniapołączeń obwodów kontroli napięcia.

Jak połączyć równolegle dwa wzmacniacze TDA1562, że-by uzyskać jeszcze większą moc? Chciałbym zastosowaćdiody, ale nie wiem, jak je włączyć.Połączenie „mostkowe” czy „równoległe” mostkowego wzmacniaczaTDA1562 nie jest możliwe i żadne diody tu nie pomogą. Jedyną moż-liwością jest zastosowanie głośnika do subwoofera z dwiema cewkamipo 4Ω i wtedy dwa wzmacniacze mogą „napędzać” jeden taki głośnik.

Bardzo proszę o podanie schematów współczesnych tele-fonów bezprzewodowych, komórkowych i słuchawek bez-przewodowych. Także proszę o objaśnienie działania i wy-tłumaczenie wszystkich elementów schematu.Spełnienie prośby Czytelnika jest nie tylko trudne, ale i mało celowe.Schematy wielu współczesnych telefonów bezprzewodowych są poprostu niedostępne. Przy ogromnym upakowaniu takich urządzeń ja-kakolwiek ingerencja w układ przez osoby trzecie wiąże się z ryzy-kiem uszkodzenia. Niektóre bardzo upakowane urządzenia są prak-

tycznie nienaprawialne, nawet w wyspecjalizowanym serwisie. Po-nadto znaczna część dzisiejszych aparatów to urządzenia cyfrowe –w tym wypadku producent na pewno nie udostępni żadnych bliższychinformacji o programie czy sieci połączeń układów PLD.

Mam dobry telewizor, ale na niektórych kanałach obrazśnieży. Mam podłączone: antenę siatkową, wzmacniaczantenowy i zasilacz 12V/100mA. Jak poprawić odbiór?Czasem pomaga zastosowanie wzmacniacza o większym wzmocnie-niu. Zwykle jednak różnice poziomu sygnału poszczególnych stacjisą duże, a jedna antena siatkowa i nawet silny wzmacniacz nie pomo-gą. Wtedy trzeba zastosować zestaw anten o lepszej skuteczności (zy-sku). Dobór anten jest sprawą dość trudną, ponieważ trzeba uwzglę-dnić m.in. częstotliwości pracy poszczególnych kanałów i częstotrzeba wzmacniać najsłabsze sygnały, a najsilniejsze selektywnie tłu-mić, by nie dopuścić do przesterowania. Stosuje się do tego albo se-lektywne tłumiki, albo (rzadziej) selektywne wzmacniacze. Nie jestto zadanie dla początkujących – warto zainteresować się, jak problemrozwiązują miejscowi instalatorzy anten. Można też zajrzeć na intere-sująca stronę internetową www.dipol.com.pl

Po co stosować w domowym PC-cie listwy z filtrami, jeślizasilacze komputerowe mają w sobie filtry sieciowe?Warto stosować takie filtry, by zmniejszyć ryzyko przeniknięcia do kom-putera zakłóceń impulsowych z sieci. Niektóre listwy zasilające, oprócz fil-tru LC, mają także elementy ograniczające przepięcia przychodzące z sie-ci, co dodatkowo zabezpiecza zasilacz komputera przed uszkodzeniem.