1

Prof. Tadeusz Trziszka Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu Kompendium Ekspertyzy

1. Wstęp

Samorząd województwa dolnośląskiego w oparciu o liczne projekty poszukuje

optymalnych form rozwoju innowacji, jako ważnego elementu strategii rozwoju

regionu. Obecnie planowane są zarówno projekty kontynuujące (np. związane z

rozwojem Dolnośląskiego Systemu Innowacji), jak również zupełnie nowe inicjatywy

(np. w obszarze design). Jednocześnie samorząd ubiega się o środki w ramach

współpracy transnarodowej (Program dla Europy Środkowej) na wsparcie rozwoju

klastrów. W dokumentach tych wskazano, że w 2020 roku konkurencyjna w Europie

Środkowej pozycja województwa dolnośląskiego jako polskiego lidera innowacji

będzie wynikać z silnych powiązań kooperacyjnych w nowoczesnych i dynamicznie

rozwijających się gałęziach gospodarki. Wokół istniejących podmiotów ciągle

pojawiają się nowe firmy innowacyjne, powstałe na bazie pomysłów wyjątkowych

talentów, którzy ukończyli studia wyższe na dolnośląskich uczelniach. Przy wyborze

Dolnego Śląska jako miejsca do życia i pracy kierują się oni wysokim standardem

życia, wyjątkowymi możliwościami rozwoju swoich ambicji oraz otoczeniem

gospodarczym gotowym do wspierania nowych ryzykownych inicjatyw.

Odpowiednia infrastruktura (uczelnie, parki przemysłowo-technologiczne) w ramach

regionalnego systemu innowacji stwarza przychylne warunki dla tworzenia, dyfuzji

oraz absorpcji innowacji. Rozbudowana infrastruktura w pełni wspiera system

edukacji na rzecz innowacji i kreowanie nowych wartości w społeczeństwie

(zaufanie, otwartość), co z kolej wpływa korzystnie na inicjowanie różnych form

współpracy między środowiskiem gospodarczym, naukowym i samorządowym.

Na Dolnym Śląsku funkcjonuje sprawny i spójny system instytucji otoczenia biznesu

wspierających innowacyjny rozwój przedsiębiorstw, a tym samym regionu (m.in.

BCC, Wrocławski Park Technologiczny, WCTT, Klaster NUTRIBIOMED). Realizują

one wysoko jakościowe usługi proinnowacyjne skierowane do mikro, małych i

średnich przedsiębiorstw. Są skutecznym brokerem między przedsiębiorstwami a ich

partnerami naukowymi i biznesowymi, zarówno w bilateralnych relacjach transferu

technologii jak i w kreowaniu i wspieraniu wielopłaszczyznowych powiązań

2

kooperacyjnych. Powszechna dostępność do usług elektronicznych w układzie

mobilnym i stacjonarnym dzięki odpowiedniej infrastrukturze znacznie ułatwia

podejmowanie szybkich decyzji o powołaniu kolejnych konsorcjów i inicjowaniu

nowych projektów naukowych, technologicznych i biznesowych.

Region dysponuje spójnym i elastycznym systemem szkolnictwa wyższego i

kształcenia ustawicznego, zagwarantowanym przez odpowiednią kadrę dla

kreowania i wdrażania innowacji. Szkolnictwo wyższe stanowi magnes dla osób

młodych o rzadkich talentach. Społeczeństwo wiedzy na Dolnym Śląsku cechuje się

wykształconą kadrą na wszystkich szczeblach, elastyczną i szybko uzupełniającą

wiedzę, otwartą na zmianę zawodu. Wsparte jest przez wysoko efektywny system

kształcenia, silnie powiązany z praktyką. Odpowiedni kapitał społeczny jest podstawą

nowych relacji w życiu prywatnym i zawodowym. Istnieje rozbudowana kultura

kreatywności i partycypacji w życiu społecznym, co przekłada się na zdolności

twórcze i gotowość do wprowadzania zmian dla wspólnego dobra.

W przedsiębiorstwach upowszechnione są proinnowacyjne systemy motywowania

pracowników, nagradzające kreatywność, inicjatywę i zdolność wprowadzania zmian.

2. Ocena sytuacji prezentowanej w materiale dot. „IDENTYFIKACJI

POTENCJAŁU I ZASOBÓW W OBSZARZE NAUKA I TECHNOLOGIE

NA RZECZ POPRAWY JAKOŚCI ŻYCIA ORAZ WYTYCZENIE

PRZYSZŁYCH KIERUNKÓW ROZWOJU BADAŃ”

Priorytet A: Zróżnicowanie i wzbogacenie oferty żywnościowej regionu

Szczególnie istotnym wydaje się propagowanie edukacji żywieniowej, która

powinna się znaleźć w programie narodowym. Jednak województwo

dolnośląskie może być pionierem w tym zakresie. Program taki powinien być

wdrażany już w szkole podstawowej i dalej rozwijany w szkołach średnich we

współpracy z kompetentnymi uczelniami wyższymi. Należałoby znaleźć

miejsce w programach massmediów, w tym głównie w RTV. Należy

podkreślić, że środowisko akademickie, w tym Uniwersytet Przyrodniczy i

Akademia Medyczna oraz Uniwersytet Ekonomiczny są gotowe na wdrażanie

takich programów.

W środowisku naukowym należy rozwijać badania w zakresie GMO. Jest to

ogólnoświatowy trend i nie wolno unikać tych badań. W przeciwnym razie

3

zostaniemy wyeliminowani z jakiejkolwiek konkurencji w obszarze nauki i

agrobiznesu. W tym zakresie środowisko wrocławskie jest relatywnie dobrze

przygotowane.

Priorytet B: Dolny Śląsk promotorem żywności tradycyjnej, regionalnej i lokalnej

Środowisko Dolnego Śląska coraz bardziej zaznacza dążenie do

poszukiwania tożsamości kulturowej i dziedzictwa kulinarnego. W ten ruch

mocno angażuje się Uniwersytet Przyrodniczy we współpracy z Urzędem

Marszałkowskim. Warto i trzeba zdynamizować te działania, zwłaszcza w

obszarze żywności ekologicznej oraz w obszarze odtwarzania wielokulturowej

tradycji kulinarnej Dolnego Śląska. Należy dokładać starań w rejestracji

produktów żywnościowych tradycyjnych i lokalnych. Urząd Marszałkowski

winien te działania objąć szczególną troską, korzystając z zasobów wiedzy

Uniwersytetu Przyrodniczego i Uniwersytetu Wrocławskiego.

Priorytet C: Zrównoważony rozwój agrobiznesu Dolnego Śląska

Pakiet działań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa żywnościowego

Bezpieczeństwo żywności jest zabezpieczone prawem żywnościowym Unii

Europejskiej i jest obowiązkiem każdego państwa wspólnoty przestrzegać tych

zasad. W związku z tym postulat stworzenie oficjalnego biura ds.

„Bezpieczeństwa żywności” przy Urzędzie Marszałkowskim, współpracującego

z EFSA jest ze wszech miar konieczne. W tym obszarze mieści się także

system łańcucha chłodniczego i pełen monitoring produkcji i dystrybucji

żywności ujęty w systemie traceability (Rozporządzenie Parlamentu UE i Rady

178/2002 i Ustawa o bezpieczeństwie żywności i żywienia z 2006 roku).

Zatem jest to swego rodzaju obowiązek.

Przedsięwzięcia w zakresie agroturystyki i gospodarstw ekologicznych Gospodarka ekologiczna i agroturystyka poza walorami prozdrowotnymi i

rekreacyjnymi stanowią płaszczyznę dla dobrego biznesu, na czym powinno

4

zależeć zarówno przedsiębiorcom, jak i władzom samorządowym. Wymaga to

jednak dużego zaangażowania i współpracy z kompetentnymi jednostkami, w

tym z uczelniami wyższymi (UP, UE, UWr, AM, AWF). Rozwój tej dziedziny

gospodarczej wymaga rozległej wiedzy, m.in. w zakresie prawa

żywnościowego i środowiskowego oraz konieczność edukacji kulinarnej i

turystycznej. Jedną z propozycji może być utworzenie Dolnośląskiego Klastra

Ekologicznego.

Wspieranie regionalnej przedsiębiorczości

Przedsiębiorczość wyzwala innowacyjność, a w ślad za tym idzie

konkurencyjność. Aby te elementy wystąpiły musi być sprzyjający klimat władz

regionalnych poprzez wsparcie inicjatyw przedsiębiorczości, w tym

gwarantowane kredyty na rozwój grup producenckich, małej

przedsiębiorczości w zakresie produkcji i przetwórstwa rolno-spożywczego,

również w ujęciu sieci powiązań, m.in. w Klastry.

Wspieranie produkcji wysokiej jakości mięsa Problem rozwoju produkcji mięsa bydlęcego oraz baraniego na terenach

podgórskich województwa dolnośląskiego jest przedmiotem rozważań co

najmniej od 15 lat. Niezbędne jest przygotowanie i wdrożenie specjalnego

programu dla Dolnego Śląska, wspartego funduszami unijnymi i instytucji

finansowych. Podobny program jest realizowany w ramach projektu POIG

przez jednostki Warszawsko-Olsztyńkie. Rozwój tak specyficznej branży

żywnościowej powiązany z siecią systemów gastronomicznych może być

wielką szansą dla agrobiznesu naszego województwa.

Dystrybucja surowców żywnościowych i środków spożywczych

System dystrybucji żywności jest obwarowany prawem żywnościowym i

wymaga konkretnego nadzoru i odpowiedzialności. Centralna instytucja rynku

hurtowego zlokalizowana we Wrocławiu (DCHRS SA) jest jednostką o

cechach zbliżonych do rynków globalnych, natomiast należałoby rozwijać

mniejsze centra lokalne, które mogłyby kooperować z centralą wrocławską;

może to być system zbliżony do klastrowego.

5

Pozostałe działania wspierające zrównoważony rozwój agrobiznesu Dolnego

Śląska

Stworzenie systemu pionowej edukacji dla agrobiznesu od uczelni wyższych

po technika rolnicze i szkoły zawodowe mogłoby być dobrym modelem

ogólnokrajowym. Wiedza wyzwala przedsiębiorczość i innowacyjność, co w

perspektywie czasu na pewno przyniesie owoce. W tym zakresie konieczne

będą środki finansowe pozyskane w programach unijnych oraz od instytucji

finansowych i przedsiębiorstw na rzecz ożywienia i permanentnego rozwoju

agrobiznesu Dolnego Śląska poprzez edukacje, również z użyciem metod e-

learningu, generalnie jako transfer wiedzy.

Priorytet D: Zwiększenie bezpieczeństwa konsumentów żywności Badania w obszarze GMO nie mogą wyrokować o bezpieczeństwie konsumentów,

bowiem w systemie globalnej dystrybucji środków spożywczych i pasz nie ma

gwarancji o żywności bez GMO, a właściwie to na globalnym rynku żywnościowym

nie ma żywności bez znamion modyfikacji genetycznych. Zatem Dolny Śląsk nie

może prowadzić krucjaty przeciwko GMO, lecz powinien poprzez jednostki naukowe

rozwijać w tym kierunku działalność badawczą. Ważnym jest stworzenie systemu

diagnostyki jakości żywności. Takie inicjatywy są podejmowane przez Wrocławski

Park Technologiczny.

3. Programy działań

Działania na rzecz zróżnicowania i wzbogacenia oferty żywnościowej regionu Na rynku żywnościowym woj. dolnośląskiego podaż przekracza popyt, co jest typowe

dla tego typu gospodarki, jednak ważnym jest, aby dany region produkował nie tylko

na potrzeby własne, ale także na eksport. W tym zakresie brak jest równowagi w woj.

dolnośląskim. Wprawdzie półki sklepowe są przepełnione, ale towary żywnościowe w

istotnej większości pochodzą z importu z innych regionów Polski lub zagranicy. Dolny

Śląsk ma doskonałe warunki klimatyczne dla produkcji owoców i warzyw (ważnych z

punktu żywieniowego) oraz posiada doskonałe zaplecze naukowo - badawcze w

Uniwersytecie Przyrodniczym we Wrocławiu oraz wdrożeniowe w Wrocławskim

Parku Technologicznym. W minionym okresie zlikwidowano przetwórnie owocowo-

warzywne, co spowodowało przeniesienie wysoko-opłacalnego przetwórstwa do

6

innych województw. Ten błąd winien zostać jak najszybciej usunięty, ale może to

nastąpić nie tylko z inicjatywy Urzędu Marszałkowskiego i wybranych Gmin, ale także

z udziałem instytucji finansowych oraz biznesu Dolnośląskiego, np. skupionego

wokół BCC. Rozwój sieci produkcji i przetwórstwa owocowo-warzywnego na Dolnym

Śląsku winno stać się jednym z priorytetów gospodarczych, w tym rozbudowa

łańcucha chłodniczego i sieci profesjonalnych magazynów, w tym mroźni.

Oddzielny problem stanowi żywność funkcjonalna, a zwłaszcza suplementy diety.

Ten obszar rynku żywnościowego w ostatnich latach rozwija się bardzo dynamicznie

na całym świecie. Jest to jeden z największych obszarów biznesowych, nie tylko w

sferze produkcji żywności, ale także na pograniczu produktów farmaceutycznych

(suplement diety). Woj. dolnośląskie ma już zgromadzony ogromny kapitał w tym

zakresie, zwłaszcza dzięki zaawansowanym badaniom realizowanym na

Uniwersytecie Przyrodniczym we Wrocławiu, w tym m. in. w ramach wielu projektów

MNiSzW oraz Projektu POIG, działanie 1.3.1 o akronimie OVOCURA. Ważne

badania na rzecz suplementów realizuje Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

oraz Uniwersytet Wrocławski. Ponadto Klaster NUTRIBIOMED jest konsorcjum

działającym na rzecz rozwoju technologii suplementów diety, nutraceutyków i

preparatów biomedycznych, co ma swoje odzwierciedlenie we Wrocławskim Parku

Technologicznym, gdzie jest zlokalizowana jedna z najnowocześniejszych linii

technologicznych do produkcji m. in. suplementów diety.

Dzięki takiemu kapitałowi zarówno intelektualnemu, technologicznemu jak i

materialnemu Dolny Śląsk ma ogromną szansę stać się centrum produkcji nowej

generacji suplementów diety w skali światowej. Stworzony został grunt na

wykreowanie i rozwijanie nowej formy przedsiębiorczości związanej jakością życia.

Nie wolno nam tej szansy stracić, bo jeżeli teraz ta idea nie uzyska wsparcia, to

może wypłynąć za granicę województwa a nawet państwa i tam się rozwinąć, a my

będziemy znowu importerem własnej technologii.

Działania na rzecz promowania na Dolnym Śląsku żywności tradycyjnej, regionalnej i lokalnej Dolny Śląsk ma doskonałe warunki dla rozwoju rolnictwa ekologicznego i

agroturystyki zarówno pod względem klimatyczno-krajobrazowym, jak i pod

względem zasobów intelektualnych w uczelniach wrocławskich, jeleniogórskich,

legnickich i wałbrzyskich. Warunki te sprzyjają stworzeniu działań i rozwojowi

7

Dolnośląskiego Dziedzictwa Kulinarnego. Zwłaszcza wielokulturowość tego regionu

sprzyja utworzeniu niepowtarzalnej „kuchni dolnośląskiej”, co mogło by być jednym z

walorów tego regionu, właśnie w obszarze agroturystyki. Jednym z ważniejszych

warunków jest wsparcie UMWD poprzez szukanie i zachęcanie potencjalnych

inwestorów w tą aktywność, m. in. jednostki finansowe, a także przygotowanie

odpowiednich projektów na rzecz jakości życia w ramach środków UE. Mocny impuls

poparcia w tym kierunku może stworzyć wysoce rentowną branżę łącząca aktywny

wypoczynek z niepowtarzalnymi specjałami kulinarnymi. Nieodzownym elementem w

tej działalności muszą być szkolenia, które mogą być realizowane w systemie

pionowym (wcześniej wspomnianym), gdzie wiedza jest transferowana z uczelni

wyższych do techników, a dalej do szkół zawodowych i rozprzestrzeniana do

rodzinnych jednostek usługowych. Jednym z możliwych szybkich działań

edukacyjnych jest stworzenie interdyscyplinarnych studiów podyplomowych z

zakresu agroturystyki oraz żywności regionalnej i tradycyjnej.

Działania na rzecz zrównoważonego rozwoju agrobiznesu Dolnego Śląska Pakiet działań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa żywnościowego Zrównoważony rozwój agrobiznesu stanowi kompleks działań ujmujący rolnictwo,

produkcję i przetwórstwo żywności, środowisko, sferę socjalną oraz powiązania

między nimi i systemy zarządcze. Postuluje się o stworzenie jednostki działającej w

ramach UMWD monitorującej rynki surowców i produktów żywnościowych w ramach

województwa, co mogłoby sprzyjać racjonalnej gospodarce surowcowej. Szczególnie

może to być ważne w konkurencji z wielkimi sieciami handlowymi, gdzie indywidualni

producenci regionalni maja małe szanse. W tym przypadku tworzenie grup

producenckich będzie sprzyjać wzrostowi ich potencjałowi negocjacyjnemu.

Jednym z ważniejszych elementów jest rozwój infrastruktury w całym województwie z

udziałem zainteresowanych gmin, uwzględniającej łańcuch chłodniczy z

nowoczesnymi przechowalniami. W nurt ten winni się włączyć inwestorzy sieci

handlowych, centrów logistycznych itp. oraz gminy poprzez udostępnianie działek.

Taka aktywność będzie również sprzyjać tworzeniu nowych miejsc pracy.

8

Przedsięwzięcia w zakresie agroturystyki i gospodarstw ekologicznych Przedsięwzięcia związane z rozwojem działalności ekologicznej i agroturystycznej

województwa są ścisle powiązane z polityką realizowaną przez samorzady. Rozwój

agroturystyki jest powiązany z infrastrukturą drogową oraz architekturą, zwłaszcza

zabytkową. Woj. dolnośląskie ma szczególne predyspozycje w tym zakresie

jednakże nie wykorzystano tych możliwości. Ponadto jak już wyżej wspomniano

agroturystyka to też lokalna lub tradycyjna działalność kulinarna.

Wydaje się koniecznym ożywienie działań w zakresie gospodarki ekologicznej i

agroturystycznej w naszym województwie, również w aspekcie biznesowym. Być

może Klaster na rzecz ekologii i agroturystyki byłby elementem ożywienia. Może

zainteresować grupy biznesowe, np. BCC.

Wspieranie regionalnej przedsiębiorczości W światowym systemie MŚP, zwłaszcza w USA i Europie zachodniej – małe firmy

stanowią doskonałe uzupełnienie produktowe wielkich koncernów i występuje tu

swego rodzaju symbioza. Małe firmy muszą wchodzić w działalność niszową oraz

innowacyjną, nie mogą natomiast konkurować wprost z dużymi korporacjami.

Oczywiście system prawny powinien sprzyjać przedsiębiorczości i rozwojowi małych

firm, co niestety nie można powiedzieć o polskim systemie prawnym. Niemniej

jednak nawet w tych trudnych warunkach polskiego prawa tworzone są małe firmy

niszowe, które doskonale radzą sobie w konkurencji międzynarodowej. Tego typu

przykłady można znaleźć we Wrocławskim Parku Technologicznym. Ważną rolę w

tym miejscu muszą odegrać uczelnie wyższe, które muszą poświęcić znacznie

więcej uwagi szkoleniu w zakresie przedsiębiorczości i innowacji oraz umiejętności

transferowania wiedzy. Niestety ten obszar jest bardzo słabo rozwinięty. Wrocławskie

środowisko akademickie ma ogromne możliwości, nieporównywalne z innymi

środowiskami w Polsce, dzięki istniejącym inkubatorom przedsiębiorczości

akademickiej, Wrocławskiemu Parkowi Technologicznemu no i wreszcie Klastrowi

NUTRIBIOMED. Ten potencjał oczekuje na jego pełne wykorzystanie. W to muszą

się zaangażować władze uczelni, Urząd Marszałkowski i sami zainteresowani, którzy

nie posiadają pełnej informacji o tych możliwościach. Oczywiście należałoby tym

zainteresować instytucje finansowe i BCC oraz prowadzić stosowną działalność

promocyjną.

9

Wspieranie produkcji wysokiej jakości mięsa Utworzenie i rozwój hodowli była mięsnego i produkcji mięsa bydlęcego w rejonach

podgórskich, a także mięsa baraniego może stać się dużą szansą dla agrobiznesu

woj. dolnośląskiego. Województwo spełnia doskonale wszystkie wymagania, w tym

tereny i potencjał naukowy. Jedynym problemem to jest stworzenie odpowiedniego

programu z biznes planem i znalezienie stosownych środków finansowych, np. z

projektów również związanych z gospodarką ekologiczną i agroturystyką. Wymagane

jest przede wszystkim duże zaangażowanie ludzi z odpowiednich instytucji, w tym

naukowych, biznesowych i administracyjnych. W przyszłości mógłby to być dobry

biznes.

Dystrybucja surowców żywnościowych i środków spożywczych Dystrybucja surowców rolnych i środków spożywczych stanowi kluczowy element

zaopatrzenia konsumentów oraz zapewnienie bezpieczeństwa zdrowotnego

żywności, co jest ściśle powiązane z europejskim prawem żywnościowym

(Rozporządzenie 178/2002). W świetle aktualnej sytuacji dolnośląski rynek hurtowy

nie spełnia roli kreatywnej, ale jedynie pasywnie pośredniczy w wymianie handlowej.

To w istotny sposób ogranicza możliwości agrobiznesu naszego województwa.

Zatem należy dążyć do stosownych i niezbędnych zmian. Ważnym elementem jest

wykreowanie marki regionu lub specyficznej grupy produktów. Należałoby wesprzeć

starania prowadzone przez Wrocławski Park Technologiczny w zakresie promowania

marki NUTRIBIOMED jako gwarantowanej jakości prozdrowotnej produktów

żywnościowych, łącznie ze suplementami diety.

Działania na rzecz zwiększenia bezpieczeństwa konsumentów żywności Działania na rzecz bezpieczeństwa żywności są ściśle podporządkowane

obowiązującemu prawu żywnościowemu, zwłaszcza Rozporządzenia Parlamentu UE

i Rady, w tym Rozporządzenia nr 178/2002 oraz tzw. pakiet higieniczny nr 852/2004,

853/2004, 854/2004 i 882/2004, ponadto w polskim prawie ustawa o

bezpieczeństwie żywności i żywienia z 2006 roku. Nadzór nad bezpieczeństwem

żywności w UE sprawuje Urząd Bezpieczeństwa Żywności (EFSA). Cały system

musi być podporządkowany strukturom rządowym. Niemniej jednak w

poszczególnych regionach mogą działać akredytowane laboratoria, świadczące

usługi na rzecz jednostek gospodarczych i naukowych. Z uwagi na potencjalne

10

potrzeby rozwoju klasteringu w obszarze agrobiznesu Dolnego Śląska, będzie

istniała potrzeba tworzenia laboratoriów badawczych na rzecz bezpieczeństwa

zdrowotnego żywności. Istnieją inicjatywy, aby jedno z takich laboratoriów powstało

w Wrocławskim Parku Technologicznym na rzecz Klastra NUTRIBIOMED. Warto

byłoby wspierać te inicjatywy przez UMWD, gdyż laboratoria takie przysparzają

wartość dodaną dla danego regionu.

KOMENTARZ DO PRZEPROWADZONEJ EKSPERTYZY Przed władzami samorządowymi Dolnego Śląska, w tym zarówno Urzędu

Marszałkowskiego oraz urzędów gminnych stoją ważne wyzwania na przyszłość w

świetle przewijania się różnych kryzysów oraz wzrastającej konkurencji na

wszystkich rynkach globalnych i wewnętrznych.

Jako najważniejszy element należy wskazać na konieczność dużego zaangażowania

się ludzi kreatywnych, o bogatych pomysłach, zdolnych i chętnych do tworzenia

innowacji. Musi być całkowicie wykluczone bezpośrednie działanie polityków i

działaczy partyjnych, natomiast z drugiej strony musi być pełne wsparcie wszystkich

środowisk politycznych na rzecz rozwoju regionu.

Kolejnym ważnym elementem jest zaangażowanie się środowisk naukowych i

biznesowych do współpracy z administracją samorządową na wszystkich poziomach.

Czynnikiem wiążącym muszą być środki finansowe, pozyskiwane z wszystkich

możliwych źródeł, zarówno unijnych, jak i prywatnych.

Rolą polityków tego regionu musi być mądre i praktyczne wspieranie inicjatyw

proinnowacyjnych, bez zbijania partykularnego kapitału politycznego. Zatem musi

być wytyczona przez fachowców (a nie polityków) misja i cele na rzecz doskonalenia

jakości życia na Dolnym Śląsku. W warunkach polskiej mentalności jest to

niesłychanie trudne zadanie. Zakładając, że Dolnośląscy decydenci i politycy

wzniosą się na wyżyny poświęcenia swojej energii na rzecz regionu, istnieje duże

prawdopodobieństwo osiągnięcia sukcesu.

W pierwszej kolejności muszą powstać mieszane (administracja+nauka+biznes)

kompetentne zespoły z udziałem najlepszych i najzdolniejszych ekspertów, które w

oparciu o dziesiątki wykonanych już planów strategicznych i ekspertyz oraz o własne

doświadczenia utworzą program budowy i rozwoju dolnośląskiego agrobiznesu na

rzecz jakości życia, wyznaczając tzw. "kamienie milowe”. W tym programie muszą

się znaleźć postulowane przez zespół prof. J. Hanuzy obszary: m.in.:

11

1. Szkolenie kadr w administracji

2. Pozyskiwanie środków finansowych na projekty

3. Opracowanie innowacyjnych programów transferu wiedzy na linii uczelnie

wyższe, parki technologiczne, MŚP, klastry

4. Opracowanie polityki rozwoju przedsiębiorczości i konkurencyjności w oparciu

o politykę klasteringu z jednoczesnym wsparciem Klastra NUTRIBIOMED jako

wzorca innowacyjnych przedsięwzięć. Istnieje możliwość w oparciu o aktualne

doświadczenia stworzyć nowy model klastrów w obszarze agrobiznesu,

5. Wypromowanie regionalnych portali przedsiębiorczości i innowacji,

współpracując z jednostkami, które osiągnęły sukces,

6. Wprowadzenie na stałe do massmediów i portali Internetowych permanentnej

edukacji żywieniowej, w tym drogą e-learningu oraz rozwijanie edukacji

pionowej,

7. Stworzenie platformy studiów podyplomowych na rzecz rozwoju agrobiznesu i

doskonalenia jakości życia,

8. Stworzenie warunków formalno-finansowych na prowadzenie biznesu w

zakresie nowej generacji żywności wraz z suplementami diety. Uwzględniając

już istniejący potencjał jesteśmy w stanie stworzyć zagłębie takiej działalności,

9. Stworzyć sprzyjające warunki dla rozwoju gospodarki ekologicznej i

agroturystyki,

10. Podjąć działania na rzecz rozwijania działalności rolniczej i przetwórczej w

obszarach produkcji roślinnej i zwierzęcej, szczególne opłacalnej dla tego

regionu, m.in. produkcja owoców i warzyw łącznie z przetwórstwem oraz

produkcja mięsa bydlęcego w regionach podgórskich.

PODSUMOWANIE Potencjał gospodarczy i naukowy Dolnego Śląska oraz prorozwojowe instytucje

utworzone w ostatnich 15 latach, w tym głównie Wrocławski Park Technologiczny,

Wrocławskie Centrum Transferu Technologii, Klaster NUTRIBIOMED, Centrum

Nauki EIT+ , a nade wszystko nowoczesne uczelnie stanowią bezcenną wartość i

kapitał województwa dolnośląskiego. Jest to ewenement w skali nie tylko kraju, ale w

skali europejskiej, gdzie jest taka koncentracja instytucji pro gospodarczych.

Ważnym jest, aby racjonalnie zarządzać tym ogromnym kapitałem. Wydaje się, że

12

powinno dojść do wspólnego porozumienia z udziałem rektorów oraz kierowników

ww. jednostek, prezydenta miasta i marszałka województwa oraz być może z

udziałem innych polityków i utworzeniu systemu wsparcia ww. instytucjom w celu

budowania nowych projektów z udziałem banków oraz Business Center Club i

tworzeniu sieci powiązań kooperacyjnych na rzecz rozwoju województwa

dolnośląskiego, w tym agrobiznesu.

Efektem finalnym będą Siecie powiązań kooperacyjnych, w tym Klastry z wiodąca

rolą istniejącego i mocno rozbudowanego Klastra NUTRIBIOMED.

Wrocławski Park Technologiczny, Centrum badań EIT+, BCC i Uczelnie muszą

rozwijać przedsiębiorczość z udziałem firm typu spin off i spin out. Region musi stać

się europejskim centrum produkcji suplementów diety i żywności funkcjonalnej nowej

generacji. Tu powstaną wzorce rewitalizacji zdrowia z udziałem środowisk

akademickich, zwłaszcza Akademii Medycznej, agrobiznesu i nowo utworzonych

przedsiębiorstw z nowoczesnymi i innowacyjnymi technologiami produkcji i

dystrybucji biosuplementów diety preparatów biomedycznych i biokosmetyków.

Spełnienie tych wymogów postawi na wyżyny nasz region w zakresie „Programu

Jakości Życia”.